|
2000
|
|
|
Jakina, idatzian ere, ahozkoan bezala, mailak eta mailak daude. Teatro lan baten ahozko hizkuntza
|
bat
egingo da eta lagun artean tabernan zaudenean beste bat. Aldizkari batean ere, kooperatiben gainean zabiltzanean euskalki jasoa erabiliko duzu eta txiste bat kontatzeko-horrek ere aldizkarian bere lekua izan behar du eta-beste maila bat.
|
|
|
Primeran, ni oso trebea naiz gauza asko
|
batera
egiten. Batzutan pentsatzen dut tarteka idazten duen etxekoandre bat naizela; beste batzuetan pentsatzen dut etxekoandre kazetari bat naizela; beste batzuetan idazle-ez-dakit-zer; segun eta zein momentutan.
|
|
|
Piszina hau maldan dago eta horrela, patsak askatzen duen zukua zulora bideratzen da. Zulo honetatik, gero upelarekin
|
bat
egiten duen tutu bat abiatzen da.
|
|
|
Pinudia ezkerrean utzi eta beste gain batera helduko gara. Hemen, parean dugun bidea hartu eta pinudi baten albotik baserriz baserri Azkizura doan errepidearekin
|
bat
egingo dugu (3,5 km). Errepidean eskuinera jarraitu eta kilometro eta erdi eginez gero Getariara helduko ginateke.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko 180 erakundek
|
bat
egin dute Bai Euskarari akordioarekin. Euskal Konfederaziokoek adierazi dutenez, «euskararekiko atxikimendu handia» agertu da Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Euskal Konfederaziokoek adierazi dutenez, «euskararekiko atxikimendu handia» agertu da Ipar Euskal Herrian. Aurretik izenpetu dutenez gain, hauek dira, besteak beste, akordioarekin
|
bat
egin dutenak: «Sud-Ouest» egunkaria, Radio France Pays Basque irratia, «Le Petit Basque» aldizkaria eta Conforrama saltegia.
|
|
|
Sarobeko zuzendari Kike Santiagok idatzi eta zuzendutako lan honetan emakume eta gizonaren rolak agerian geldituko dira ironiaz beterik. Opera tradizionalarekin hautsiz, «Emakumezko zapatak»en antzerkiak, kantuak, musikak eta zinemak
|
bat
egingo dute.
|
|
|
Beste hainbat gazterekin batera, Imanol EKINekoekin harremanetan jarri zen euskal kultura eta historiaren zenbait ikastaro tarteko zirela. Ordurako EKIN EGIrekin
|
bat
eginda zegoen eta hori dela eta Imanol talde honetako partaide izatera pasa zen. Horrela hasi zen eibartarraren ibilera politikoa.
|
|
|
Orain arte, Zuberoak eta espartingintzak
|
bat
egiten bazuten, azken hogei urte hauetan industria horrek indarra galdu du, horrekin batera merkatuan zuen tokia eta azkenik Zuberoan segurtatzen zituen lanpostuak. Ixtera doan azken lantokia Atharratzeko Etxandi industria-gizonaren La Tardesienne da, nonbait hogeita hamar langile kaleratu berri dituena.
|
|
|
Anartean, jatorrizko ARPANET proiektua beste sare batzurekin (satelite bidezko, lur gaineko irrati bidezko... beti ere paketeen trukatzean
|
bat
egiten bazuten) batzeko prestatzen ari zen. Robert Kahn-ek 1972an sortu zuen mekanismo ireki hau, eta INTERNETING deitu zioten, sareak lotzeko balio baitzuen.
|
|
|
Banco Guipuzcoanok martxoaren amaieran jakinarazi zuen Guay.com atari arabarrarekin
|
bat
egin duela. Gipuzkoar bankuak atari honen% 10 erosi du, sarearen bitartez finantza zerbitzuen prestazioak bat eginik garatzeko xedez.
|
|
|
Banco Guipuzcoanok martxoaren amaieran jakinarazi zuen Guay.com atari arabarrarekin bat egin duela. Gipuzkoar bankuak atari honen% 10 erosi du, sarearen bitartez finantza zerbitzuen prestazioak
|
bat
eginik garatzeko xedez. Operazioaren zenbateko ekonomikoa ezagutzera eman ez duten arren, adituek diote gipuzkoar entitateak 150 -200 milioi pezeta ordainduko dizkiola arabarrari %10 horren truke
|
|
|
Gero, proposatu zutena argitu eta zehaztera behartuak izan ziren. Gazte sozialistekiko errespetu guztiarekin, PSE-EEk ez du
|
bat
egiten herritarrei inolako kontsulta egin behar horretan. Besteak beste, herritarrek hauteskundeetan beren iritzia ematen dutelako; garbi adierazten dute nahi dutena.
|
|
|
Era berean denon konpromisoak ere ez du zergatik berdina izan behar, bakoitzak definitu behar du zer egiteko prest dagoen. Gu behintzat presoekin
|
bat
eginez greba eta dinamika iraunkor eta eraginkorrak bizkarrezurtzera goaz. Bakoitzak aurki beza erantzuna!
|
|
|
Horretaz gain, sistema hau irekia da, edozein unetan prestazioak gehitu ahal zaizkiolako. Beraz, ez dugu zertan inbertsio guztia
|
batean
egin.
|
|
|
Ia txoko guztietan izan gara Manolitorekin, Galizian, Andaluzian, Katalunian izan ezik; hango konpainia baten babesik gabe zaila baita han antzeztea; baina tira, saiatuko gara, Kataluniako publikoa oso hezia da-eta. Orain Gaztela Mantxa aldean bira
|
bat
egiten gabiltza eta datorren urtean Madrilgo antzoki batean taularatuko dugu.
|
|
|
Egungo Euskal Ikasketen Institutua bi proiektu elkartzearen ondorio da; hala nola, aurreko IBS, hizkuntzalaritza kognitiboa eta etnozientziako adituak biltzen zituena, eta Forum for Basque Critical Studies (Euskal Ikasketa Kritikoetarako Foroa), gizarte eta kultura ikasketak jorratzen zituena. Adar horiek
|
bat
egin badute ere, bakoitzak autonomia izaten jarraitzen du. Dena den, institutua beste taldeei irekia dago.
|
|
|
Anbotoko magalean dagoen eskualdean euskara hutsean jardungo duen herri-telebista sortu gura dugu bertako euskara elkarteok. Eixu!, Gurien bai, Barriketan eta Berbaro euskara elkarteok Durangaldeko Herri Komunikabideak elkartearekin
|
bat
egin, eta komunikazio arloan dagoen hutsunea bete gura dugu ekimen honekin, izan ere, gure eskualdean aldizkarigintza-" Eraz"-baino ez dugu jorratu orain arte, eta uste dugu badela ordua komunikazio arloa sendotu eta osatzeko.
|
|
|
Hainbat bidetatik etorritako taldeak bildu ziren autonomoetan. ETAren VI. biltzarraren ostean, V. batzarrarekin eta eta VI.arekin
|
bat
egin ez zuten militanteak ziren talde batean; herri langilearen borroka ekintza armatuaz osatu nahi zuen. Beste talde bat, herriz herriko asanblea jendetsuen arieran sortu zen; herriaren eremu askeak borroka armatuaren laguntzaz lortuko zirela mantentzen zuen.
|
|
|
" Beste inori ezean, hiriko agintariei dagokie iruzur egitea, arerio zein hirikideei buruz, hiriaren onerako, honelakorik beste inori ez dagokio". Norenak eta Platonenak ditugu hitz makiabeliko hauek, egia, edertasuna eta ontasuna
|
bat
egiten zituen, printzipio etikoen izenean filosofoen errepublika defendatu zuen Platonenak. Zerutiar etikaren menpeko politikaren alde zegoen Platon eta etikatik aparteko bertze politikaren alde zegoen Makiabelo, eskutik helduta.
|
|
|
Hau da, Nafarroako populazioaren bi herenek gutxienez elebitasuna nahiko luke 40 urteko epean. Izan ere, matrikulazio datuek
|
bat
egiten dute horrekin eta esan liteke pentsatu ez ezik horren aldeko apustua ere egiten dutela. Azter dezagun alderdiz alderdi:
|
|
|
Egoera giza-politikoa desberdina da lurraldez lurralde eta batzutan planteamenduak berdinak izanik ere, azaltzen diren arabera bere ñabardura hartzen dute. EAJn argi dugu burujabetzaren bidea gizartearekin
|
bat
eginda landu behar dela. Euskal gizartea bere osotasunean eraman behar dugu aurrera, hiru lurraldetakoa bada, bada hiru lurraldeetakoa; Nafarroan Nafarroako gizarteak ados egon behar du; eta berdin Iparraldean.
|
|
|
Agintaldia bost urtera murriztearen alde badaude ere, berdeek Errepublikako instituzioak zaharkituta daudela salatu nahi dute erreferendumean. Kanpaina Euskal Departamenduaren alde eginen dute, baina ABren ekimenarekin
|
bat
egin gabe. ABk erreferendumaren inguruan agertu duen" joera aderdikoia" salatu dute.
|
|
|
ABk erreferendumaren inguruan agertu duen" joera aderdikoia" salatu dute. Bestalde, Ipar Euskal Herriko EAk eta EAJk-ABrekin
|
bat
eginez-, irailaren 24an Euskal Departamenduaren alde bozkatzera deitu dute.
|
|
|
EAJk garbi dauka autonomia eta autogobernua osatu dituen tresneria ez duela edonoren eskuetan utziko. Baina hori ez da EAJren esku, zeren eta PPk eta PSE-EEk
|
bat
egiten badute, eta HB ez bada negoziazioen koordenadatan sartzen, lehendakaria espainola izango da, baita barne sailburua ere.
|
|
|
Orain arte, Iberduerok lehenik eta Iberdrolak gero, Oriolen enpresarekin
|
bat
egin ondoren, Bilbon izan du bere egoitza. Horren ondorioz, horien zerga guztiak, ekonomi jarduerarenak, sozietatearenak, BEZarenak eta abar euskal Ogasunari ordaindu behar izan dizkio.
|
|
|
Endesak Iberdrola bereganatuz gero bi enpresa horiek
|
bat
egiten baldin badute eta, dirudien bezala, talde berriaren egoitza Madrilen kokatzen bada eta ez Bilbon, Iberdrolaren zergarik gabe geratuko litzateke euskal Ogasuna. Eta ikusi denez, ez da inolako huskeria.
|
|
|
Izan ere, Lodosako Muskaria eta Sartagudako Deikastelu ikastolek hartuko dute San Ferminen lekukoa, eta bateraturik antolatuko dute Nafarroako ikastolen aldeko jaia. Hurrengo ikasturtean, bi ikastolek
|
bat
egingo dute, eta 2000 urtea amaitu aurretik hasiko dira egoitza berria eraikitzeko lanak.
|
|
|
Horrez gain, Espainiako uniformismo komunikatiboaren baitan zirrikituak ari dira agertzen, batez ere Jaime Mayor Oreja barne ministroaren eraginkortasunaren inguruan. Bestalde, oraindik ez dago argi PPk eta beste zenbait taldek Bilbon hilaren 21ean ETAren aurka izango den manifestazioarekin
|
bat
egingo duten ala ez. EAEko ETAren biktimen elkarteak, dena den, ez dela joango jakinarazi du.
|
|
|
Europako Batasuneko herrialdeek
|
bat
egin dute eta, Kuban inbertsioak egin dituzten Europako enpresei zigorrak jarriz gero, Munduko Merkataritza Erakundearen (OMC) organo gorenera jotzeko mehatxua egin dute. Nolanahi ere, Ipar Amerikako lege horrek indarrean jarraitzen du eta dagoeneko, badira Kuban inbertsioak egin izanagatik zigortuak izan diren eta, ondorioz, Estatu Batuetan sartu ezin duten herrialdeak.
|
|
|
kable kudeatzaileekin programazioak hornitzeko hitzarmenak sinatu (adibidez, Euskaltelekin daukana) edo telebista lokalak erosi eta integratu. Batzuek uste dute azken operazio hauetan EAJren interesekin
|
bat
egin duela Prisak. EAJ aspalditik baitabil EAEn El Correori aurre egingo dion komunikazio proiektu enpresariala antolatu nahian, baina ezin esan, orain arte behintzat, arrakasta handia izan duenik horretan.
|
|
|
Argi izan, ordea, egindako ibilbidea ez dela alferrikakoa izan. Ez baitugu zalantzarik oraindik ere Euskal Herriko herritarren gehiengoak
|
bat
egiten duela Lizarra-Garaziko Hitzarmenarekin eta gure burujabetza berreskuratzeko hasitako ibilbidearekin. Izan ere, Lizarra-Garazin sinatu akordioa ez baitatza alderdi, sindikatu eta gainerako taldeok une horretan erabakitakoan, hauek guztiak idazkia sinatzera bultzatu zituen euskal sozietatearen gogoan baizik, eta atzen hau hamaika bide ezberdinetatik adierazi izan da urteotan eta ez da inola ixilduko aurrerakoan.
|
|
|
Arestion esanda kontutan," Bakea. ETA ez" goiburua zeharo kontrajarrita dago Lizarra-Garazikoa sustatu zituen herri gogo bizi honekin eta, berriz,
|
bat
egiten du espainiar eta frantses Estatu zanpatzaileen aldetik jasan eta jasaten dugun kanpo eskuhartzearen funtsarekin: Euskal Herriaren esistentziaren ukazio bortitzarekin alegia.
|
|
|
Bi edo hiru alderdiko erakunde foroetara lotzen eta baldintzatzen duten euskarri materialak dagoeneko baliorik ez dutela adieraztearekin batera, ponentziak dio aurkako boterea eraikitzean oinarritzen den ereduak, sindikal arloan nahiz gizarte arloan, bere itunak ondo zehaztu beharko dituela, zeren batuketak kenketa bihur baitaitezke sindikalgintza eredu kontrajarriak bateratu nahi direnean. Horregatik esaten dute hain zuzen, gehigarri diren batuketak lortu behar direla," erakunde mailako onarpenaz kezkatzen ez diren gizarte eta sindikatu eredu errebindikatzaileekin
|
bat
eginez".
|
|
|
Komunikazio eta kulturaren mailako globalizazio prozesuen barnean kokatzen da, beste joera batzuekin batera alegia (urruneko egunkaria internetaz irakurri, herriko musika kontsumitu, irratia entzun, eta abar). Eta guzti honek
|
bat
egiten du joera zaharrago batekin. Izan ere, komunitate diasporikoak beti saiatu izan dira, nola edo hala, zeuden tokian egonda beren nortasun kulturalari eusten (euskaldunok badakigu zerbait honetaz).
|
|
|
Poesiaren inguruan badago gogoeta indartsu bat: poetaren ametsarekin
|
bat
egiten duzula-edo, esango nuke. Maria Zambranoren hitzak aipatzen dituzu:
|
|
|
" Bai bizi zoragarria" n, Jose Ramon Etxeberriak euskaratu eta Gaiak argitaletxeak oraintxe plazaratu duen lan honetan, Kanadako Mendi Arrokatsuetan nahiko gora joanda dagoen Burgess Shalen aurkitutako Kanbriar aldiko gorputz biguneko animalien azterketa ikertzen du, eta horren ondoren, eboluzioari buruzko iritzi harrigarri bezain iraultzaileak aldarrikatzen ditu. Stephen Jay Gouldek, eboluzionista sutsua izanda ere, ez du
|
bat
egiten eboluzionista ortodoxoen iritzi askorekin. Bere ustez, eboluzioaren norantza ez dago determinaturik, eta bere ibilbidea ez da batere lineala izaten.
|
|
|
Kilometro bat beherago errepide nagusiarekin
|
bat
egiten duen bidegurutzea aurkituko dugu, baina guk momentuz zuzen jarraituko dugu, Legutioko erdigunean bertan barneratu asmoz. Bertan San Blas eliza nabarmentzen da, baina harresi-hondarrak ere ikus daitezke.
|
|
|
Hortaz, liburu hau poeta eta itsas-bidaiariak bitakora-kaiera
|
batean
eginiko oharrek osatzen dute. Ulissesen etengabeko bidai honen markoan kokaturik, eta Europako hiri literario zaharretatik dabilelarik, poetak bidaiak eginiko edo hiri horiei loturiko beste idazle askoren oihartzunak sumatzen ditu:
|
|
|
" Badirudi, beraz, orain arteko indeterminazio joera aldatu egin dela, lekutasunari dagokionez bederen. Aieru honek
|
bat
egingo luke, honela, Sarrionandiaren narrazio-bildumetan narrazio fantasiatsu eta irrealetatik errealagoetarako garapena gertatu delako Kirmen Uriberen hipotesiarekin." (J.S. 46 or.)
|
|
|
Poema horien garraztasuna eta gordintasuna hainbesterainokoa da, ezen obraren literaturtasuna bera jarri izan baita auzitan. Liburuaren aintzin-solasean Ruper Ordorikak gogoratu egiten du" ez zaigu (la) komeni ahaztea egileak beti edukitzen duela obra helburutzat, sartu bide diren bitarteko guztiak onerako dituela baldin eta xede horrekin
|
bat
egiten badute." (6 or.) Aitzpea Azkorbebeitiak aipatzen du zenbait kritikok poema horien lirikotasuna, literaturtasuna eta indarra azpimarratzen dutela. Sarrionandiaren epe honetako kartzelako poemei, liburu honetakoei eta Marinel Zaharrak-en zeudenei," poesia militante" edo" konprometitua" bezalako etiketak jarri izana Azkorbebeitiak arbuiatzen du, aurreiritzietan oinarritzen direlako bere ustez, gaiaren erabilerak obraren asmoa bera ez baitu ukatzen.
|
|
|
1995eko poema liburu honetan, aurreko Marinel zaharrak delakoan bezala, autoreak ordurarteko poemagintzatik hautapen
|
bat
egin eta berredizio bat prestatu du poetika berri baten argitan, hots, gai, joera eta sinbolo berriekin batean egituratuak.
|
|
|
Bestalde, natura eta kulturaren arteko bereizketa honek Bernardo Atxagaren Obabakoak (1988) ipuin-bilduma dakarkigu gogora. Bertan ere, naturarekin
|
bat
eginez bizi direnak, marginatu edo baztertuak izan ohi dira.
|
|
|
Eleberri honen egituraketaz jardutean, Edorta Jimenezek ere hiru hari bereizi zituen: " ehun eta hirurogeitik gora foliotako oihal zuria, zeinetan hiru hari ezberdin eta orratz bakarra-idazluma-baliatuz, ikutu sentimentalez hornituriko brodatu errealista burutu duen." (Egunkaria 1993-I-10) Itziar Belaunderen aburuz, bestalde, une batean
|
bat
egiten duten bi hari besterik ez daude: batetik, Mariok bere sexualitatearekin duen arazoa planteatzen zaigu, hemen bertan sartuko luke Afrikarekin duen harremana, honek lagunduko baitio bere arazoa gainditzen; beste aldetik, poliziarengandik ihesi dabilen Keparen istorioa genuke.
|
|
|
Hots, ez digu gertaera noiz gerta daitekeen susmatzeko daturik eskaintzen. Denbora eta espazio unibertsalak irudikatu nahi izan dituela dirudi, desioaren sentimendu unibertsalarekin
|
bat
eginez. Bestalde, gertaerak orokorrean kronologikoki kontatzen bazaizkigu ere, ugariak dira gertatzen ari denaren berri emateko denboran egiten diren erretrospekzio edo atzera egiteak:
|
|
|
Ipuin hauetan, hartara, argazkigintzak eta ipuingintzak
|
bat
egingo dute, argazkiak bilakatuz aitzakia narratibo nagusiak.
|
|
|
Iragana, orainaldi eta etorkizunaren arteko borroka ageri da, beraz. Hortaz, atal bakoitzeko ipuinen egiturek argazki makina bakoitzaren funtzionamenduarekin
|
bat
egiten dute. Lehenengo ataleko ipuinetan, argazkiek leku berezia dute:
|
|
|
Gure aburuz, denboraren igarotzeak garrantzia handia du liburu honetan. Honela, askotan hiru denborak, iragana, oraina eta etorkizuna
|
bat
eginda aurkezten zaizkigu. Hiru denbora hauek lotzeko modu bakarra oroitzapenak eta ametsak direnez, hauei etengabeko erreferentzia egiten zaie.
|
|
|
Gorka Arreseren iritziarekin
|
bat
egiten dugu, animaliak" humanizatuak" ez daudela oso nabarmena baita: animaliak agertzen badira ere ez dago fabularik.
|
|
|
Hala ere, askotan narrazioen berri emateko hirugarren pertsonara igarotzen da. Baina, idazleak berak narratzailearekin
|
bat
egiten du Abere madarikatuak ipuin-bildumari buruz aritzen denean. Liburuan zehar, lan hau osatzeko izan dituen zailtasunen inguruko aipuak egiten baitira.
|
|
|
Azkenengo atalean (hamazazpigarrenean) historia biek
|
bat
egiten dute, eta eleberriaren askaera eskaintzen zaigu; ordurako, ordea, irakurleak narrazioaren berreraikitze prozesu propioa eraman behar izan du aurrera, atal batzuetan eta besteetan Egañak tantaka eskaini dion informazioa bilbatuz. (Zaldua, Iban:
|
|
|
Ipuin hauetan sentsazio ugariren berri eman ahal izateko adjektibazio etengabea darabil. Bestalde, askotan esaldi batetik bestera oraina eta iragana tartekatzen ditu,
|
bat
egin nahiko balitu bezala. Umorearen erabilera ere nabarmena da.
|
|
|
analepsi mota hauetan, aurreko bi analepsi motek bategiten dute. Hortaz, atzera egitearen bidez, narrazioaren denboraren hasiera baino lehenagoko denbora batera igarotzen bagara ere, erretrospekzioaren bidez kontatzen zaiguna narrazioaren hasierarekin
|
bat
egin eta hau gainditzen du.
|
|
|
Bestalde, narratarioa Migel bera izango litzateke. Honela, narratzailea eta narratarioaren ahotsek askotan
|
bat
egiten dute: Migel bere buruari mintzo zaiola baitirudi.
|
|
|
Bestalde, batzuetan zaila da bereizten narrazioan txertatzen diren gogoetak pertsonaiaren edo narratzailearen beraren hausnarketak diren. Izan ere, batzuetan narratzailearen eta pertsonaiaren ahotsak
|
bat
egiten dutela dirudi. Hortaz, narratzailearen gogoetak ere islatzen direla kontsideratuko bagenu, narratzaile iritziemailea ere izango genuke.
|
|
|
Jon Benitok dioen bezala," zinez poliki irakurri eta ahoan gozatzeko modukoa baita, batzuetan kontzientzi-ernagarri bilakatu daitekeen arriskua izanik." (Gara 1999-VI-12) Gainera, Jose Jabier Fernandezekin
|
bat
eginez," liburu honetan helburua edota helmuga baino bidea baita garrantzitsu eta interesgarriagoa". (Egunkaria 1999-VII-31) Agi denez, aukeraturiko edukia hausnarketa eta sentimendu jariorako aitzakia baino ez da.
|
|
|
Euskal nortasunean prozesu ezberdinek
|
bat
egiten dutela erakusten digun adibidebat, Euskal Herriko biztanleek beren talde-nortasunaz egiten duten definizioetan dugu.Horretarako, Baskongadetako Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Foru Gobernuak eta IparEuskal Herriko Euskal Kultur Erakundeak burututako inkesta baten emaitzak hartukoditugu erreferentziatzat9.
|
|
|
1986tik aurrera, deszentralizazio hori ausarki geldiarazia izan zen. Radio FranceRoussillon izenekoa sarearen hogeita hemeretzigarren eta azken estazioa izan zen21.Politika publiko honen garapenak
|
bat
egin zuen 1981 eta 1982an Estatuak bultzaturikodeszentrali-zazio politikoaren prozesu orokorraren moteldurarekin. Ikus dezakegunez,, hedabideen sistema publikoa(...) karakterizatzen duen muga nagusi bat da politikapublikoen mendekotasuna politikarekiko, prozesuen mendekotasuna substantziarekiko.? 22
|
|
|
Maila hau marko juridiko-politikoak ezarria da (erkidego autonomikoa lehenik, eta Hego Euskal Herria gero). Nafarroako egunkarien kasuan, erkidego autonomikoak eta probintziak
|
bat
egiten dutenez, hauek baino harantzagoko albisteak urriak dira, eta hauetatik gehienak Hegoaldeko mailan agortzendira.
|
|
|
Nafarroako egunkarientzat Euskal Autonomia Erkidegoa ez da erreferentzia-eremugarrantzitsua, bistan denez. Eta honetan
|
bat
egiten dute Baskongadetako egunkarierregionalistekin, zeinek bere eremutik. Gainera, hau ez da soilik gertatzen Euskal Autonomia Erkidegoan jazo diren gertaera eta auziekin, ezta hor soilik eragina dutenekinere:
|
|
|
Erakusten den mapa geografiko-administratiboak ez du onartzen Euskal Herriaren profilik. Ipar Euskal Herria bera ere ez daexistitzen eta honi legokiokeen lurraldearen errepresentazioak
|
bat
egiten du Biarnorekin, lehen aipatutako bost zati nagusietako bat osatzeko.
|
|
|
7 Eguraldi-datuak eskaintzean, lurralde bat baino gehiago besarkatzen edoukitzen duten tokiak erabiltzea proposatzen da. Besaiden, esate baterako, bategiten dute mendebaldeko hiru lurraldeek; Larrunen, adibidez,
|
bat
egiten duteIparraldeak eta Hegoaldeak; Aralarrek, bestalde, bat egiten ditu Gipuzkoa etaNafarroa.
|
|
|
7 Eguraldi-datuak eskaintzean, lurralde bat baino gehiago besarkatzen edoukitzen duten tokiak erabiltzea proposatzen da. Besaiden, esate baterako, bategiten dute mendebaldeko hiru lurraldeek; Larrunen, adibidez, bat egiten duteIparraldeak eta Hegoaldeak; Aralarrek, bestalde,
|
bat
egiten ditu Gipuzkoa etaNafarroa.
|
|
|
eta estatu espainolarekin negoziazio politikoaegitea proposatzen du. Kontraesan hori bera nabaritzen zaio harremanen kontuan, alde batetik, Euskal Estatu batu eta burujabea lortzearren beste alderdi nazionalistekin, nola politikoekin hala zibilekin,
|
bat
eginda aritzea proposatzen baitu, eta bestetik, alderdi estatalistekin, elkarrizketa eta adostasuna bilatzea?.
|
|
|
Terapiak, subjektuak bere orainarekin
|
bat
egin ahal izan dezan, pendulu batengisara kulunkatu behar du plazer eta sexualitate poloaren eta errealitate eta sustraitzearen poloaren artean, alde batean edo bestean inoiz blokeatu gabe. Hartara, integratuta gera daiteke, jatorri urrunak integratuz, hor nonbait sumendi-erupzioareneta naretasun zerutiarraren artean.
|
|
|
Norberaren eta ingurunearen arteko muga galtzea da, kanpokoarekin bat egiteahain zuzen. Izaki konfluentea itsatsirik gelditzen dena da, identitatea bat eginaegotearekin nahasten duena, bereizketarik gabe, bere sentimenduak, ideologiak etajokaerak bestearekin, edo bere erreferentzia-taldearekin
|
bat
eginez.
|
|
|
Itsasoa laino dago. Etafilmean bezala, berriz ere,
|
bat
egingo dugu. Alazankoa!
|
|
|
Esaldi deklaratzaileen kasuan ertzeko L% tonu bat geneukake amaieran. Aztertuberri ditugun berba bakartuen kasuan L% ertz-tonuak
|
bat
egiten du H*+ L azentu tonudunaren L tonuarekin; ertz-tonu honen efektua, indabe, berbarekin ikus dezakegu:
|
|
|
Denek ez zuten berdin pentsatzen ordea: elizarenbarruan gehiengoa ziren erregimenarekin
|
bat
egiten zutenak erabat, eta komentu hartanere ez ziren gutxi frankista amorratuak. Horietako bat Aita Itxaso, gure aitarenaitaponteko eta osaba propioa.
|
|
|
–zintzurreko hariak dardaratzen direnean sortzen den hotsa?. Horra hor, beraz, labur eta zehatz, ahotsaren azalpena.Izan ere, definizioan sakonduz, ahots-kordek airean sortzen duten soinua da, biriketatik irtetean laringeko korden bibrazioaren efektua anplifikatzen duen airearen eraginez sorturikoa hain zuzen, burmuinak laringeko kordak ibilian ipintzen dituelarik.Gizakiaren fonazio-sistema 3 aparatu desberdinetan bana daiteke; hirurek
|
bat
eginez gero, giza ahotsa sortzen da.Arnas aparatuak airea ematen digu, zeina bibrazioan ipiniz gero, soinu entzungarri bihurtuko den.Fonazio-aparatua, soinua kanpoan entzungarri egiteko edo bihurtzeko gauza den airearen bibrazioa sortzen duena.Erresonantzia-aparatua edo durundi-aparatua, sorturiko soinua aldatu eta finkatzen duena.533.2 FONAZIO-APARATUABere organorik garrantzitsuena laringea ... Bere zulo nagusia, faringearekin komunikatzen da goialdean.
|
|
|
Geroago, G. Marconi-k harigabeko irrati-telegrafia errealitate bihurtzea lortu zuen, irratizko komunikazioen hasiera ekarriko zuena. Baina 1909 urtera arte ez zuten
|
bat
egin bi asmakari hauek aparatu bakar batean. Fleming-ek eta De Forest-ek lehenbiziko balbula termoioniko anplifikatzaileak sortu zituzten (diodoa eta triodoa), geroago Fessenden, Poulsen eta Colppits-ek ordurarteko aparatuak hobetzeko eta horrela, elektrofisikaren teoria orokorrak ediren nahi zuena?
|
|
|
Horregatik uste dut interesgarria izan dela hori berori ikustea, gainetik bada ere. Aurreko ataletan ikusi dugun bezala, irratia berehalako soinu-transmisioa da, leku batetik beste
|
batera
egiten dena. Laburbiltzearren, denbora iragan arau eta alor teknologikoari dagokionez, irratiak hiru oztopori itzuri behar izan die:
|
|
|
entzulegoarengan arrakasta handiena duena, hots, 7,30etan osatzen duten albistegia, hiru herrialdeen informazioa boteaz saio berean, elkarren korrespontsalak bihurtuz. Halaber, igandeetan (programaketa finkorik ez bada ere oraindik) Meza igortzen dute
|
bat
eginda, arratsaldeko hainbat kirol berrirekin batera. Finean, urradurarik gabeko elkarlana?.
|
|
|
Seinale multimediatikoak jasotzeko aparatu-aniztasuna ere garrantzitsua izango da, higikortasunaren aroan irratiak ere bere lekua eduki dezan. Genevan 1999ko urrian egindako Telecom azokan ikusi den bezala, jasoketa higikorrean egon daiteke irrati berriaren salbazioa, behin digitalizazioak ikusizkoaren esparruarekin
|
bat
egin ostean.
|
|
|
Eta azken honetan ikerketa gutxi egin bada ere, argi dago etikaren atalase-maila gainditzen duten ekintzak burutzen dituztela lantzean behin iturri boteretsuek. Horrela, zenbait irratilari ospetsuk
|
bat
egiten dute iturriekin aspektu orotan, iturriekiko ezkontzak bikain funtzionatzen duelarik.
|
|
|
Irratiaren industria berehala konturatu zen analisi horieksalmenta-tresna garrantzitsuak zirela, baita entzuleek informatzeko eta dibertitzeko zituzten desira eta interesen alde egiteko mekanismo hobea ere. Emisioaz
|
batera
egindako elkarrizketaren ostean, Nielsen-en metodo elektronikoa etorri zen(, audimeter, deitu ohi zitzaiona)?
|
|
|
Alde honetatik, Guizot legea abiapuntutzat har daitekeelarik, XIX. mendean irakasleriari buruzko legediaren bilakaerak erakusten du, irakasleak duen Estatuarekiko identitatea nola sortu eta eraiki den. Estatuak hori gauzatzeko duen asmoak,
|
bat
egiten du zuzenean lanbide horren lan-baldintzen hobetzearekin; eta hori egia bihur dadin, Estatuak ahalegin guztiak egingo ditu.
|
|
|
Espainian aldarrikatu zen lehengo konstituzioa dugu 1812koa. Gure ustez, honen inguruan egin beharko litzatekeen irakurketak, zuzenean
|
bat
egingo luke Estatu-Nazioa sortzeko nahiaren analisiarekin. Hau da, goreneko lege-koadroa sortzeko gertakariak-eta kontuan hartu behar da, hori Estatuaren antolakuntza juridiko-politikoaren oinarria dela-Nazioa gorpuzteko beharrari erantzun zion, eta honek berekin hezkuntza-alorrean Estatuaren eskusartzea ekarri zuen.
|
|
|
Gizartearen modernotze-prozesuaren aurrean zeuden (nahiz erritmoak berdinak ez izan) eta gizarte tradizionalaren kultur heterogeneitatea oztopotzat hartu zen prozesu horretarako, kultur homogeneitatearena baitzen prozesuak ezartzen zuen behar nagusienetariko bat, eta estatu-nazioaren markoak eskainiko zuen homogeneizatzerako testuinguru aproposa. Ez dugu uste, eta hemen
|
bat
egiten dugu Gellner-ekin-Kedourie-k dioenaren aurka -259, nazionalismoak-nazionalismo espainiarrak kasu honetan (edota Estatuaren nazionalismoak, nahi izanez gero)-homogeneitate hori inposatzen zuenik. Aldiz, gure iritziz, homogeneitearena gizarte berri hori eraikitzeko nahiak zekarren edo sortzen zuen beharra zen; baina homogeneitate horrek nazionalismo moduan azalduz bukatu zuen, nazioarena baitzen modernotze-prozesuan behar zuen Estatu-motaren-Estatu-Nazioa-zutabe ideologiko legitimatzaile nagusia.
|
|
|
Hots, Estatuak, beraz, agintea edota boterea zuten klaseek, hasiera eman zioten kate bati: populazioaren alfabetatzea (gaztelaniaz),
|
bat
egiten zuten lurrraldean eta hizkuntzan oinarritzen zen sentimendu nazionalaren sorrera, nazioaren formazioa (dioguna esateko, Smith-ek egiten duen analisian oinarritu gara; ikus SMITH, A.D.: Op. cit).
|
|
|
Horrela, Estatuak (ez dezagun ahaztu nazioan oinarritzen den Estatuaz ari zela) bere gain hartuko luke hezkuntza nazionalaren antolaketaren ardura, horretan kokatzen baitu nazioaren etorkizuna. Ikus daitekeenez, neurri batean Estatutik naziora doan bide honek
|
bat
egiten du tradizio frantsesarekin; edo hobeto esanda, Fichte-k honen eredua bere pentsamoldean integratzen du, zentzu horretan tradizio erromantikoaren eta tradizio frantsesaren antinomia gaindituz. Bi hitzetan, eta ondorio gisa, Fichte-k funtsezkoa den errealitatearen aurrean jartzen gaitu:
|
|
|
Edonola ere azken orrialdeetan azaltzen saiatu garen egoera, hezkuntzak Estatu-nazioarekin, eta honekin
|
bat
egiten duen nazionalismo-motarekin, duen lotura zertxobait argitzeko baliagarria izan badaiteke ere, Estaturik ez duten nazioen kasuan bere zeregina zein izan daitekeen argitzeke dago oraindik.
|
|
|
Beraz, hori lortzeko, beste bide batzuk aukeratzeaz gain (prentsa, folklorea, etab.), nazionalismoak hezkuntza-sisteman izango du borroka-fronte garrantzitsuenetariko bat (hauxe da, gure iritziz, euskal nazionalismoaren kasuan gertatzen dena). Gero aztertuko dugun kultura eta nazionalismoaren arteko lotura estuak bultzatzen gaitu hau esatera, Gellner-ek dioenarekin
|
bat
eginez:
|
|
|
Zalantzarik gabe, beste kontzepzio politiko batzuekin batera, XIX. eta XX. mendeetako kontzepzio nagusienetariko bat dugu (gaur egun ere, XXI. mendearen atarian gaudelarik, nahiz batzuen ustez guztiz zaharkitua izan, ezin da ukatu indar ikaragarria duenik). Baina ez da forma zehatz bakarra hartzen duen kontzepzioa, eta askotan beste batzuekin gurutzatzen da bide berean,
|
bat
egiten du, edota nahasten da; horra hor, adibidez, faxismoak eta nazional-sozialismoak nazionalismoari emandako forma, kolonialismoarekin izan duen zerikusia, marxismoaren nazioa eta nazionalismoa ulertzeko era hain ezberdinak, kontrajarriak askotan?, Estatu liberaletan beteriko zeregina, nazio-askapenerako mugimenduetan beterikoa, etab.3 Edozein ikuspegi ideologiko aukeratuta ere, zaila da nazi... Ikusi besterik ez dago, esaterako, tradizio marxistak gai horri buruz utzitako produkzio mardula4, non era guztietako ikuspegiak agertzen diren.
|
|
|
Nazioaren historia nazio-nortasunaren isla litzateke, eta nazioaren eta bere partaideen arteko lotura ezarriko luke. Hain zuzen, Breully-k aipatzen duen autorreferentziazko sinbolismoak
|
bat
egingo luke Esteva-ren hitz hauekin: –La historia, propia?
|
|
|
Aurreko galderari erantzuteko baietzak zein ezetzak duten garrantzi nabarmena azpimarratuz, hurbil gaitezen orain Estaturik ez duten nazioetara, eta ikus dezagun zer-nolako errealitatea aurki daitekeen eta zein den kulturari dagokion gai honi buruz Estatu-nazioarekin
|
bat
egiten ez duten beste era honetako nazionalismoek erakutsitako jarrera, eta oraintxe bertan airean utzitako galderak berebiziko pisua hartuko duela konturatuko gara. Hasteko, diogun ezen mugimendu nazionalistak izugarrizko kapital politikoa izango duela eskuartean, baldin eta berak ordezkatuko lukeen kultur taldearen errealitateaz nolabaiteko gizarte-mailako sinestea edota uste osoa zabaltzen badu.
|
|
|
Zentzu horretan, testuinguru honetan kulturak beteriko funtzioei dagokionez, Estatu-Nazioari eta kulturari buruz esandakoa baliagarria izango zaigu, Estaturik gabeko nazioei buruz hitz egiterakoan ere. Laburbilduz, Estatuarekin
|
bat
egingo ez lukeen nazioaren eta nazio hori osatuko lukeen populazioaren arteko lokarria, komunitate-nortasunarekin lotuta dagoen kultur identitatean aurkituko du nazionalismoak. Hemen ere kultur nortasunak nazioaren oinarrizko ardatza den komunitate nazionalaren nozioari berebiziko sendotasuna emango dio, hori ezinbestekoa baita kontzientzia nazionala eraikitzerakoan.
|
|
|
Hain zuzen, horrexegatik aipatu dugu kulturaren kapital politikoaren garrantzia; izan ere, kultura bakoitzaren egoera zuzenean loturik baitago bere etnia edota nazioaren egoera politikoarekin. Hala, Estatu-nazioarekin
|
bat
egiten ez duten nazioek horren pareko kultur garapena baldin badute, asimilazioari aurre egiteko egoera hobean egongo dira. Ezaguna den legez, Estatuaren aldetik erreakzioa bat-batekoa da eta mespretxuzko etiketak sortzeari ekiten dio;, sektarioa?,, tribala?
|
|
|
Orohar, Estatu-Nazio moduan, edota, testuinguru politikoak eraginda, Estatu nazioaskodun moduan? aurkezten zaigun Estatuaren barruan dauden nazioen eskubideek, Estatuaren menperatze-helburu eta nahiekin
|
bat
egiten ez dutela esango genuke. Azken finean, argitu egin beharko genuke noiz hitz egiten den Estatu nazioaskodunez, kontzeptu honek sakoneko azterketa ilundu ez dezan:
|
|
|
Azken finean, argitu egin beharko genuke noiz hitz egiten den Estatu nazioaskodunez, kontzeptu honek sakoneko azterketa ilundu ez dezan: a) Estaturik gabeko nazionalismoek Estatu-Nazioarekin
|
bat
egiten ez duten nazioen presentzia aldarrikatzen dutenean, Estatu horrek beste nazio batzuk integratzen dituela adieraziz; b) Estatuak, testuinguru historikoak bultzatuta (askotan beste nazionalismoen eraginez) nazio-aniztasunaren errealitatea onartzen duenean, harmonikoa den neurrian, noski?, hain zuzen Estatuaren beraren egitura arriskuan ikusten duenean. Edonola ere, esan behar da ez direla gutxi beren helburuen muga ofizialki aintzat hartzen den Estatu nazioaskodunaren markoan kokatzen duten mugimendu nazionalistak.
|
|
|
Zentzu horretan, erabaki politikoen eragin determinatzailea nabarmendu beharra dago. Izan ere, erabaki politikoekin zuzenean
|
bat
egiten duen hezkuntza-sistemaren arloan kokatu beharrean gaude, eratutako eskola-egiturarik gabe ezin baita aipatutako lotura hori (nazioaren ideologia/ hizkuntza nazionalaren ideologia) materialki gauzatu; eta hori ez baita posible Estatuaren eskusartzerik izan ezean.
|
|
|
Zentzu horretan, antolakuntza-ardatz batzuk proposatu zituen-tradizio bati hasiera eman ziotenak hain zuzen-eta horietan antzemango da eskolari emandako funtzio politikoa: lurraldearen eta populazioaren antolaketa zentrokideak eskola-antolaketan izan zuen isla, hots, honek antolaketa administratiboarekin
|
bat
egingo zuen. Errealitate honek garbi asko adierazten du zein zen jokoan zegoen gar zentralista.
|
|
|
Baina hori hasiera baino ez da izan, azkar inguratu bainau bere hankekin, eta pubisaren korapiloetatik lotuta geratu gara, bakoitzak bere ondokoa besoekin ahoraino erakartzen zuen bitartean. Gure mingainek
|
bat
egin dute, eta hortik aurrera zurrunbiloa etorri da. Ordena gogoratzen ez badut ere, Rocíoren belaun batek igurtzi egin dit atseginaren okelan, eta nik haginka egin diot bere azala baino are ilunagoa den titiburuetako batean.
|
|
|
Laino mehe baten erdian gindoazen, bide estu eta amaigabe baten gainean, zelan azaldu... ...rrepidearen albo bietan ehun laku eta beste ehun gehiago etengabean, belar motza eta marroia, lurrari zohikatza ostu dioten seinaleak han eta hemengo zulo beltz sakonetan, ardiak bide erdian asfaltoaren arrakaletatik sortzen diren belartxoak janez, mendixken gailur borobilduak, eta Breschi jaunaren pianoa denaren gainetik, kaio harro baten hegaldi pausatuaren moduan, denaren gainetik eta denarekin
|
bat
eginik. Hau da Irlanda.
|
|
|
Itsaso bortitzak bidetxo bat aurkitu zuen, antza, lehorrean barneratzeko, eta orain hemen nago, bi itsasoen arteko lurmutur honetan eraikitako etxetxoan. " Itsasoa eta lurra
|
bat
egiten diren hartan, han urrutian, bakardadean, galdu Irlandan...", hauxe da Breschiren musikak eta Jose Anjel Irigarairen hitzek diotena, eta hortxe nago ni.
|
|
|
Connemara erdian galduta, ai inon zerurik bada! Connemaran, bai, eta kanpoan haizearen zaratak
|
bat
egiten du etxetxo hau inguratzen duten bi itsasoekin. Pozik nago, bai jauna.
|
|
|
Paradisu txiki bat. Eta azkenik, zeru-lurrak
|
bat
egin nahian, itsasoari atea zabaltzen dion hondartza. Karratua, harresiz inguratua, olatu ausarten batek ez dezan ardirik lapurtu.
|
|
|
Baina zer esplikazione zuen ene desira hark? ...ak zituztenak eta gaurko gizonak eta emaztekiak baino ederragoak zirenak, eta hain zirela indartsuak eta urguilutsuak, non deliberatu baitziren, Titanak bezala, jainkoen kontra erreboltatzerat, harik eta Zeusek haiek guztiak azpiratu zituen arte, oinazturaren aizkoraz bitan banatzen zituela, eta hala gabiltzala gizon-emaztekiok geroztik, amorioaren desira aseezinak bulkaturik, batzuk eta bertzeak
|
bat
egin nahirik, etorkiko batasuna amets?
|
|
|
Zeren baitzirudien ezen gizon hura Frantziaren alde lan egiten zuen kortsario bat zela, almirant D’Estrées-en erranetarat zegoena eta borrokatu berria zena, harekin
|
bat
eginik, holandesen kontra, zeinak izan baitziren, frantsesak iritsi aitzin, jaun eta jabe, Trinidadeko irlako itsas inguruan, almirant Binkes buruzagi, Alain Coup d’Œil-ek berak aditzerat eman zidan bezala, handik gutirat; eta aditzerat eman zidan, halaber, ezen borroka ezin neketsuago batzuen ondorez garaitu zituztela ho landarrak, biktoria pirriko batean... halako moldez, non almiran... Eta, hartaz gain, bertze mila kontu aipatuko zizkidan, handik aitzina, neure harridurarako.
|
|
|
Eta uste dut ezen hala izan zela atzo, eta hala izanen dela bihar. Eta horregatik meneratu zituen, hain zuzen ere, Lutherok herritarrak, hauek hura aise menera zezaketenean, guztiek
|
bat
egin izan balute oraren aurka.
|