|
2008
|
|
|
Haurraren deserosotasun edo larritasun horretan guk gizaki guztiok definitzen [ditugun] eta nolabait filosofia, erlijioa eta arte diren salbamen izpiritualeko hiru bide hauetako batera hurbiltzen gaituen existentziaren sentimen tragikoa esnatzen da jada. Izan baitira, hiru diziplina, esan dezakegu, gizakiak Jainkoarekin dituen harremanetakoak, gure bihotzean nahasten eta
|
bat
egiten direnak, baina teknikoki eta desberdinak eta lokabeak direnak (Oteiza, 2007a: 503).
|
|
|
Horrek termino konkretu horretatik eratorritako interpretazioari aurre egiteko aukera emango balio ere, eta, aldi berean, tratu-berdintasunaren erreferentziarekin bete, 4/ 2000 Lege Organikoaren 32 artikuluak bestelako puntu batera garamatza, zeren bertan erresidentzia iraunkorra honako modu honetan definitzen baita: «La situación que autoriza a residir en España indefinidamente y trabajar en igualdad de condiciones que los españoles»13 Ikuspuntu horretatik, bertan azaldutakoa 1992ko Tratatu Orokorrean jasotakoa dela ondorioztatuz, administrazioak eta zenbait auzitegik egindako interpretazioak ez luke horrekin
|
bat
egingo eta, ondorioz, Uruguaiko herritarrei erreserbatutako estatusa jarduera hauen egikaritzan espainiar herritarrekiko berdintasun mailan erraztasunak emateari erreferentzia egiten zaionean hau dela eta ez beste bat.
|
|
|
Zikloak laburrak eta arinak dira beraz, eta jakina, horrela izan daitezen izen gehiago behar da. Horrek
|
bat
egiten du, norbanakoa bereizteko, joerarekin, izenetan ere indibidualizazioa nabaria da.
|
|
|
Identifikazioa bitara uler daiteke: pertsona bat beste batzuen artetik bereizi edo eredu batekin (inorekin)
|
bat
egin; bietan pertsona, identifikatu, dugu (Dupâquer, 1980:
|
|
|
Euskal izenetan
|
bat
egiten dute batetik euskal kultura eta identitatearekiko atxikimenduak eta bestetik norberaren singulartasuna indartzeko joerak. Maider edo Auxkin izenak, esaterako, Maria edo Martin izenak baino nabariagoak dira europar izenen multzoan eta, ondorioz, pertsona, singularrago?
|
|
|
nolabait esatearren, hurbilpen, bourdieuzale?
|
batetik
egin dugu baina, bourdieuosteko, kritika lagun; alegia, modak, gustuak edota hautatze-irizpideak eragiten dituzten logika sozialak gurasoek euren hautapenetan zelan barneratu eta gauzatu dituzten izan dugu abiapuntu, baina analisiak aurrera egin du norberaren autonomia topatzeko asmoz:
|
|
|
Deigarria, da, ildo horretan, nola saiatu ziren gatazka aztertu duten idazle frankistak gudari eta milizianoen borrokarako kemena bereizten, bigarrenak gutxietsiz. Baieztapen horrek, ez du
|
bat
egiten, ordea, hildako eta zaurituen kopuruekin, batailoi ezkertiarrek jeltzaleek baino baja gehiago izan baitzituzten. Idazle horiek, gainera Legutioko operazioa Agirreren ardura zuzena zela azaldu zuten behin eta berriz49.
|
|
|
Rojo jeneral errepublikazalearen agiritegian gordetako oharrek adierazten dutenez, Legutioko erasoaldiak iraun zuen bitartean Madrilen aurkako erasoek indarra galdu zuten, abenduaren 3tik aurrera bereziki, baina berak ez ditu bi gertakizunak lotzen59 Eten horren arrazoiak, beharbada, zerikusi gutxi zuen Arabako gertaerekin60 Izan ere, azaroaren 22rako Madrileko Unibertsitate Hiria hartzeko ahaleginak porrot egin ondoren, Brigada Internazionalen etorrerak eta indar nahikoren faltak Franco jenerala erasoa gelditzera bultzatu zuten Cervera historialariaren ustetan (2005). Hala ere, iritzi horrek ez du
|
bat
egiten azaroaren 29an alboak hobeto babesteko egindako erasoarekin (Lojendio 1940: 173), eta, bereziki, abenduaren 13tik aurrera berriro indartu ziren erasoekin.
|
|
|
Abenduaren 3tik aurrera erasoak asko moteldu ziren, nahiz eta artilleriak bere lana jarraitu eta noizean behin eraso gogorrak egin. Horrela, abenduaren 8an Meabe batailoiak Nafarrete herria hartu zuen, hurrengo egunean Gordexolak galtzeko hegazkinen ekintzak eta marokoar tropen erasoaren ostean21 Abenduaren 12an beste eraso
|
bat
egin zen Legutioren aurka kanoi eta gurdi blindatuekin, eta beste bat Zestafe-Saimendi lerroaren aurka. 18an beste ahalegin bat egin zen Nafarrete-Zestafe inguruan eta berriro ere Legution, frankisten defentsak gainditu gabe22 Are gehiago, 21ean azken horiek kontraerasoari ekin zioten:
|
|
|
Ezaguna denez, gerraren lehenengo egunak nahaste handikoak izan ziren; Gasteiz, Iruñea eta Donostiako militarrak uztailaren erdialdera matxinatu ziren, baina ez zen gauza bera gertatu Bilbon. Bizkaiko hiriburuan militarren gehiengoak
|
bat
egin zuen Errepublikaren defentsarekin. Era horretan, uztailaren 20an Gasteizi eraso egiteko, militarrez, asalto-guardiez eta milizianoz osatuta eta Vidal Munarriz teniente koronelaren aginduetara zegoen zutabea antolatu zen.
|
|
|
Zenbait ikerketatan eta hemen aurkeztu dugun azterlanean, oro har, emakume etorkinen profilak ez du
|
bat
egiten urteetan izandako emakumearen inguruko irudiarekin, zeina pasiboa eta emigrazio maskulinoaren laguntzaile gisa agertzen zen. Topatu dugun emakumea langilea da, karga familiarrak ditu eta migrazio-egitasmoari bakarrik heltzen dio.
|
|
|
Elkarri laguntzeko talde horiek dituzten onurak ahaztu gabe, kontuan izan behar dugu talde ahultzat eta sozialki baztertutzat hartzeko dagoen arriskua, irudi arazotsua eraikiz. Irudi horrek ez du
|
bat
egiten gure azterlanean aurkitutakoarekin, emakumeek egiten duten balantzea positiboa delako, jarrera bitalista aurkezten dutelarik.
|
|
2009
|
|
|
Talde kulturalei dagozkien bereizgarri estereotipikoen balorazioak talde beren ebaluazio orokorrarekin
|
bat
egiten du, immigrante magrebtarrei balorazio txarreneko bereizgarriak eman zaizkielarik. Arestian aipatu den moduan, populazio horretan ikuspegi anbibalenteak eta ezjakintasuna gailendu egiten dira.
|
|
|
Arestian aipatu den moduan, populazio horretan ikuspegi anbibalenteak eta ezjakintasuna gailendu egiten dira. Emaitza hauek Europako esparruan topatu direnekin
|
bat
egiten dute, populazio magrebtarra gehien estigmatizaturik dagoen kolektiboa bezala erakutsiz (Dijker, 1987; Navas eta Cuadrado, 2003; Nesdale eta Mak, 2003; Van Oudenhoven eta Eisses, 1998), batez ere ziurrenik ezberdindu egiten diren ezaugarri kultural, etniko eta erlijiosoak direla eta.
|
|
|
Gainerako 667 pertsonek (laginaren% 99,7) ez dute Eusko Jaurlaritzatik gaiaren inguruan iritzia emateko inolako gonbidapenik jaso. Kasu honetan hiriburuetako biztanleen portzentajeak guztiz
|
bat
egiten du herrietakoekin.
|
|
|
HIRIBURUAK. Kasu honetan hiriburuetako biztanleen portzentajeak guztiz
|
bat
egiten dute herrietakoekin: soilik% 1 gonbidatu dute inoiz fororen batean parte hartzera, AHTren inguruan bere iritzia ematera inoiz gonbidatua izan ez den% 97ren parean(% 2k ez du erantzun nahi izan edo ez daki).
|
|
|
Hauxe izan da beren lehen funtzioa (funtzio aitortua dena) mendeetan zehar eta horren arabera landa-eremuak elikagaien produkziora zuzenduta daude. Bestetik, landa-garapen esparruak, funtzio sozialarekin
|
bat
egiten duena, «landa-habitataren hobekuntza» (EJ, 1996: 147) 8 izango du bere azken helburua. Horrela, landa-inguruaren berregituratze sozioekonomikora zuzenduko ditu bere ahaleginak, esaterako, zerbitzuen eta ekipamenduen horniketarekin.
|
|
|
Era honetan, landa-garapen politikak lurralde-zein ingurumen-osagaiak hazkorki beren programetan barneratuz joan dira, EAEko kasuan gertatu bezala. Horrekin batera baliabide finantzarioak ere hazi egin dira, eta horrek
|
bat
egiten du landa-politikari egotzitako helburuen hedapenarekin.
|
|
|
Ikerketaren azken zati hau burutzeko berriz ere bi faktoreko bariantza-analisi
|
bat
egin zen. ANOVA?, bat subjektu barruan eta bestea subjektuen artean, komunikazioaren kalitatea aldagai dependente moduan hartuta.
|
|
|
Elizak bere jarreran segitzen badu «dena nirea da» esanez, Plataformak eta Plataformarekin
|
bat
egiten duten nafar udal eta kontseilu orok, epe luzerako bataila jokatuko dugu hiru esparrutan:
|
|
|
Modu horretan jardun da azken urteetan Nafarroako Diozesia mila ondasun publiko baino gehiagoren jabe egin arte. Bai prentsan bai jendartean oihartzun handia izan du eta Nafarroako 117 udalek eta kontzejuk
|
bat
egin dute herri-ondarea defendatzeko.
|
|
2010
|
|
|
Estetika hori, zenbait unetan, kolektiboaren batura-indarrean gorenekoa da, bizi duen komunitateak, emozio-bizipen partekatuan, irria eta malkoa, poza zein atsekabea, emozioen bidea, «elkarrekin» partekatu ohi dituenean. Kantuz ari den bertsolariak plazera eta maitasuna, baretasuna zein harridura eragin ditzake, eta entzulea, sormenean
|
bat
egiten duenean, bertsolariak «sortu» eta «azaldu» bien aldiberekotasunean jarrera estetikoaren emozioa sorrarazten eta birsortzen ari da, entzule duen komunitatearen elkarreragin-harremana behin eta berriz suspertzearekin batera. Alabaina, esanguraren ondorioa den estetika ere bada; izan ere, darabilen esan-indarrean, bertsolariak barrua hustu egin ohi du, dena eman nahi luke, dena eman nahi lioke aurrez aurre duen komunitateari, eta ematen saiatuko da biluztu eta arropa ederrenaz janzteko hitzezko ahalegin birsortuan, nortasun-bide emailea urratuz, norberaren eta kolektiboaren arteko uztardura behin eta berriz eraginez, hitzak eta subjektuak bat egiten duten gunean, onespen eta begirunearen lurraldean, orduan, harridurak eta miresmenak bizi zaitzakete.
|
|
|
Kantuz ari den bertsolariak plazera eta maitasuna, baretasuna zein harridura eragin ditzake, eta entzulea, sormenean bat egiten duenean, bertsolariak «sortu» eta «azaldu» bien aldiberekotasunean jarrera estetikoaren emozioa sorrarazten eta birsortzen ari da, entzule duen komunitatearen elkarreragin-harremana behin eta berriz suspertzearekin batera. ...ondorioa den estetika ere bada; izan ere, darabilen esan-indarrean, bertsolariak barrua hustu egin ohi du, dena eman nahi luke, dena eman nahi lioke aurrez aurre duen komunitateari, eta ematen saiatuko da biluztu eta arropa ederrenaz janzteko hitzezko ahalegin birsortuan, nortasun-bide emailea urratuz, norberaren eta kolektiboaren arteko uztardura behin eta berriz eraginez, hitzak eta subjektuak
|
bat
egiten duten gunean, onespen eta begirunearen lurraldean, orduan, harridurak eta miresmenak bizi zaitzakete. Plazeraren eta gozamenaren eremua da orduan, hots, adierazpen artistikoa.
|
|
|
Horrela, komunitateak egin duen onarpenean, txapelduna, maila bateko kapital sinbolikoaren jabetza bereganatzen duen adierazlea da; jabetza-kapital horrek belanauldi-transmisio bidez legatako ondasun kulturala «objektibizatu» eta ezagutza kulturalaren garraiatzaile agerikoa komunitatearen begietan biziarazten du, adierazpen artistikoak eta ezagutza kulturalak
|
bat
egiten duten gurutze-bidean. Eremu sinboliko horren eraginean, txapeldunaren transmisioaren belaunaldi-aldaketak komunikazio-estilo bat ezarri ohi du, txapeldunak ordezkatzen duen gainkargaren iraungarritasuna, komunitatearen iruditegian balio irabaziaren balioespena berresten duenez; izan ere, sinesgarritasuna, talde-lana, egokitasuna, eragingaitasuna eta jarrera-sortzailea, guztiak baitaratzen baititu; jarrera estetikoaren eta erro kulturalen uztarduran legitimazio-ondare bat biltzera datorren adierazlea kapital sinbolikoaren metatzaile agerikoa eta gardena da, komunitatearen iruditegia eguneratu eta berrindartzeko eragile adierazlea.
|
|
|
Egoera-gidoi (edo script) konkretuak ditugu, zeintzuek pertsonaiak, objektuak eta ekintza multzo bat barneratzen dituzten (Bower, Black eta Turner, 1979; Garcia-Bajos eta Migueles, 2003; Greenberg, Westcott eta Bailey, 1998; Holst eta Pezdek, 1992; List, 1986). Eskema horiek zuzenak ez diren inferentziak egitera garamatzate, baita hutsuneak informazio tipikoarekin betetzera edo gertakizunarekin
|
bat
egiten duten baina faltsuak diren edukiak errealtzat onartzera ere. Eskema horien eragina, batez ere, gertakizunaren ekintzetan behatzen dela aurkitu izan da (Garcia-Bajos eta Migueles, 2003; Holst eta Pezdek, 1992; List, 1986; Migueles eta Garcia-Bajos, 2004).
|
|
|
Oroimen-neurri honek gertakizuna nola berreraikitzen den eta nola laburtzen den aztertzea ahalbidetzen du. Gainera, akatsen naturaren azterketaren bitartez, gertakizunarekin
|
bat
egiten duten baina faltsuak diren edukiak zein informazio osatzeko erabiltzen diren jakin dezakegu.
|
|
|
Adibidez, «mutila korrika irtetenda eta autobidea zeharkatzeankotxe batek harrapatzen du» esaldian hiru ekintza nagusi agertzen dira; «lapurrak alkandorabeltzaeta ile luzeadarama» esaldian pertsona nagusiekin erlazionaturiko hiru unitate daude, eta «beraien atzean neska bat eta mutil batanbulantziari deitzeko esatenikusten dira» esaldian bi pertsona periferiko agertzen dira. Eduki horiekin
|
bat
egiten ez zuten unitateak ez ziren neurtu, esate baterako, iritzi subjektiboak («mutila ederra da») edo parte-hartzaileek egindako dedukzioak (adb. «anbulantzia iristen da»).
|
|
|
Lekukoari zer gertatu den galdetu behar zaionean, hasiera batean egokiena gertatu dena modu librean oroitu dezan eskatzea dela
|
bat
egiten dute autoreek (Loftus, 1979; Milne eta Bull, 1999). Lehen momentu horretan lekukoak gertakizun adierazgarrienak gogoratuko ditu eta akats gutxi izango ditu.
|
|
|
Aldagai hauek ez dira kontuan hartu zahartzaro kognitiboak gertakizunen oroimenean dituen ondorioen kasuan gazteen eta zaharren arteko ezberdintasunak aztertu izan direnean. Hala ere, lortutako emaitzek, oro har,
|
bat
egiten dute adinarekin erlazionaturiko ezberdintasunak gertakizunen oroimenean beste aldagai batzuen bitartez aztertu dituzten ikerlan urriekin (List, 1986; Loftus, Levidow eta Duensing, 1992).
|
|
|
Akatsei dagokienez, guztiak informazio nagusiarekin izan ziren. Emaitza honek
|
bat
egiten du akatsak gertakizunaren gidoian oinarritutakoak izan ohi direla aurkitu duten ikerketekin (Bower eta haren laguntzaileak, 1979; Holst eta Pezdek, 1992). Hala ere, akatsik gehienak ez ziren ekintzekin erlazionaturikoak izan, beste lan batzuetan aurkitu izan den bezala (Heuer eta Reisberg, 1990), baizik eta detaileekin loturikoak izan ziren.
|
|
|
Gai honen inguruko ikerketak erakusten du, sineskera eta jarrera hauen aurrekari garrantzitsuenak genero eta generoaren inguruko roletan aurkitzen direla (Berkel, Vandiver eta Bahner, 2004; Mullender, 2000). Aurreko planteamenduekin
|
bat
eginez, ikusi izan da gizonezkoek eta ohiko genero-rola dutenek emakumeen aurkako indarkeriaren inguruko jarrera gehiago erakusten dituztela emakumeek baino, baita genero-berdintasunaren aldeko rola dutenek baino ere.
|
|
|
Lehen belaunaldikoak lirateke 1850 urtearen inguruan jaiotako guztiak; eta, bigarren belaunaldikoak, XIX. mendearen azken laurdenean jaioak, eta arkitekto-titulua 1900 urtearen inguruan lortu zutenak. Navascuések Collinsen planteamenduarekin
|
bat
egin zuen, eta arkitektura eklektikoaren sorrera XIX. mendearen erdialdean kokatu zuen, berak ere.
|
|
|
Aurkeztu dugun ibilbide luzean, ornamentuzko gotizismotik erregionalismora, Bizkaiko praktika arkitektonikoak garaiko espirituarekin
|
bat
egiten du. Gure ondare erlijiosoak konplexurik gabe begira diezaioke estatuko gainerako praktikari; izan ere, garaiko joera nagusiak ezagutzen zituzten arkitektoak zituen eta, kasu askotan, joera haien ordezkari nagusiak zirenak.
|
|
|
Bigarrenaren bitartez, ordea, NEBko legedia dela-eta, jarduera produktiboetan nolabaiteko murriztapenak ezartzen diren kasuetarako produkzioan jasandako galera baloratuko litzateke. Finean, bi hauek
|
bat
egiten dute NEBei lotutako aukera-kostu eta zeharkako kostuen balorazioarekin.
|
|
|
Ikerlan honek ez du NEBen balorazio ekonomikoa zentzu hertsian egiten, kasu honetan sare ekologiko jakinaren ezarpenak dituen efektu ekonomikoena baino. Beraz, haren helburuak eta metodologiak ez dute
|
bat
egiten azaldutako natura-eremuen balorazio ekonomikoaren testuinguruarekin. Hala ere, era honetako ikerlanak bateragarriak dira aztertu diren NEBen balorazio ekonomikoen ikuspegi eta edukiarekin.
|
|
|
Gibsonek dio konparaketa-prozesua baimentzen duten baldintzak egokienak direla bereizketa-mekanismo hau martxan jartzeko, ezberdina dena antzemanez. Teoria honi jarraituz, estimuluen aurreko aurre-esposizio txandakatu batek (AX eta BX modu errepikakorrean azalduz) aukera egokiagoa proposatzen du bloketako aurre-esposizio batek baino (non AX-ren esposizio guztiak
|
batera
egiten diren eta ondoren BX-ren esposizio guztiak), hauen arteko ezberdintzea hobetuz.
|
|
|
Gabezia-fasearen azken eguneko kontsumoa 6, 7 eta 7 izan zen ALDI, BLOK eta KONT taldeetan hurrenez hurren. Bariantza-azterketa (ANOVA)
|
bat
egin ondoren, kontsumo horiekin, taldeen arteko ezberdintasunak esanguratsuak ez zirela aurkitu zen, F (2, 20)= 2.2, p= 0.15.
|
|
|
Emaitza hauek
|
bat
egiten dute beste testuinguru batzuetan aurkitutakoekin, non neskato eta mutikoen arteko ezberdintasunak aurkitu arren, ezberdintasun horien tamaina oso txikia den (Fenson et al., 1993; Galsworthy et al., 2001; Leaper eta Smith, 2004; López-Ornat et al., 2005; Kern eta Gayraud, 2007; Tulviste, 2007; Bleses et al., 2008; Gallego eta Mariscal, 2008; Marjanovic et al., 2008).
|
|
2011
|
|
|
Iduritzen zaut/ ororen erdi nizala,/ eginak oro/ neretzat egin dirala;/ askoz ez handiz/ ez naute zenbait bezala/ lotsaz beldurtzen/ andiago dut ahala/ Jinkoa dugu/ giran orok erdi-leku,/ Aren iduri,/ denen erdian gaude gu;/ erdi-leku hauk/ muga bera dute pondu;/ bi giralarik/ elgar
|
bat
egiten dugu (Orixe, 1972: 514 -515).
|
|
|
Gure ametsa da Eskual-Herriko zazpi probintziek, egun batez,
|
bat
egin dezaten... Bainan Eskual-Herriaren «bat-ze» hori nahi dugu Europa eta Eurafrika behin, handiago zerbait gero izanen den erresuma baten barnean eta pean. Hortakotz gira hemen Europa eta Eurafrikaren alde eta heien lehenbailehen eraikitzeari atxikiak (ib.).
|
|
|
Azken finean, elkarrekintza pertsonal eta saregintza sozialaren gainean eraikitako ezagutzaz ari gara. Know-how delakoaren kontzeptuak testuinguru sozial eta lurraldearen testuinguruarekin
|
bat
egiten du. Izan ere, ikasketa-prozesuak informazio-trukea baino gehiago dira, partekatzen den hizkuntza eta kultura moduko balio sozialak batzen baitira bertan.
|
|
|
Lankidetza horretatik bideratzen diren ekintzak, prozesu horren fruitu izango dira. Sabelekin (1996)
|
bat
eginez, ez da nahikoa konponbide originala bilatzea, baizik eta konponbide hori aurkitzeko bidean jarraituriko prozedurak plano sozialean dituen eraginak eta lankidetza eragitea kontuan hartu beharko dira hura berrikuntza sozialtzat jotzeko.
|
|
|
Legeak dioenez, «merkataritza-izen» bat merkatuan enpresa bat bereizten duen zeinua edo izendapena da, horregatik «zeinu bereizlea» deritzote. Ez du zertan «izendapen sozialarekin»
|
bat
egin, hau da, enpresa batek izendapen sozial bat izanda ere, beste bat eduki ahal du produktu edo zerbitzuak merkaturatzeko orduan. Ikerketari dagokionez, nabarmendu behar dugu lege horrek espresuki debekatzen duela honako hau:
|
|
|
9 Honen harira eta hemengo tesiarekin
|
bat
eginez honako hau zioen Joseba Erkiziak: «Osakidetza, Emakunde, Langai eta horrelako izenak zeharo diglosikoak dira, euskararen kalterako, ez onerako.
|
|
|
Ikerketa horrek ere baieztatu du sare sozialek berebiziko garrantzia dutela nerabeengan. Beraz, ondoriozta daiteke Leintz bailarako nerabeek sare sozialekin duten joerak Europako nerabeen joera orokorrarekin
|
bat
egiten duela.
|
|
|
Duque eta Blancok
|
bat
egiten dute baieztatzean generoari dagokionez, Goenkale kostunbristagoa zela lehen, eta orain, berriz, intriga gehiago daukala. Aldaketari buruzko arrazoietan ere iritzi berekoak dira:
|
|
|
Momentu horretatik aurrera, ilararen amaieran jartzen da eta aurreko emakumeen luzapen bihurtzen da, haien ordezkari, oraindik bizirik eta borrokatzeko gai dena. Horrela, emakume guztiekin
|
bat
eginik, bere emakume-armak atera eta gerra-gizona, gizon gaiztoa zigortuko du (Medem, 2007: 3).
|
|
2012
|
|
|
Koadro honek urte haietan gizartean sentitzen zen egoerarekin
|
bat
egiten du, larritasuna, kezka, ezinegona adierazten ditu. Langile-munduaren egoeraren isla dela esatea ez litzateke gehiegikeria izango.
|
|
|
Behin eta berriro atzamarrez zabaltzen zuen olio-pintura, esmaltearen antzeko adierazpena lortuz. Emaitzetako lirismoak ez zuen gaien gogortasunarekin
|
bat
egiten, eta horixe izan zen hain zuzen bere lanen ezaugarri bereizgarri eta interesgarriena.
|
|
|
Horrela, zuhaitzen adaburuetan euskarritutako txorien hegoen itxura hartzen du eskulturak, eta eraikinaren kupula bera imajinaziozko buru bat bilakatzen du. Lehen aipatutako eragin ezberdinen harira ere, El Arenal al fondo lanean, nahiz eta burgesen aurpegiak ez dauden oso karakterizatuak, erromatarren itxura klasikoa daukan emakumea nabarmentzen da, nolabait eskulturaren zentzuarekin
|
bat
eginez.
|
|
|
Haren lana dugu Atardecer desde el monte Archanda (2000 urteko lana, mihise gaineko olio-pintura da, 45,4 X 32,3 cm-ko neurriak dituena eta Bilboko bilduma partikular batean gordea dagoena), Bilbo hiria agertzen zaigun paisaia bat, baina lehenengo planoko zuhaitz eta zuhaixken artean apenas ikus dezakeguna. Hiria, heltzen ari den argi ederrarekin
|
bat
egiten doa, lasaia eta sentsualki errealitatearekin elkartzen dena, eta artelanaren jabe bilakatzen dena.
|
|
|
Horrela, bada, bereiz aztertu ditugun hizkuntza-aldagaietako emaitzek
|
bat
egiten dutela ikusten dugu, hizkuntza-aldagai guztiak kontuan hartuz, gehien betetzen diren hipotesiak berberak direlako: 2, 3, 4, 6, 8, 9 eta 10 gizarte-aldagaietako hipotesiak.
|
|
|
17) gogoratzen duen bezala. Autore berak gaineratzen du burgesiaren altxamenduak porrot egin zuela, «langile anitzek grebarekin
|
bat
egin ez baitzuten» eta «militar eta petrolio-teknikari batzuek» PDVSA (Petróleos de Venezuela) enpresa publikoa berriro martxan jarri baitzuten, «sabotajea gaindituz». (Ellner, 2003:
|
|
|
Ikasgelan gehien aipatzen diren idazleetan ere hiru multzo, bederen, bereizi daitezke aipamen kopuruaren arabera. Lehenengo bi multzoetako idazleek
|
bat
egiten dute testuliburuek nabarmentzen dituztenekin. Hirugarren multzoan, berriz, bestelako idazleek dute lekua (batetik, testuliburuetan agertu bai, baina erdigunea betetzen ez dutenek; bestetik, eta geroago ikusiko dugun moduan, ikastetxeetan gehien irakurtzen direnek).
|
|
|
Bukatzeko, aipagarria da ikasgeletan aipatuenak diren idazleek eta etxean gehien irakurtzen direnek
|
bat
egiten dutela zenbait kasutan. Horrela, bi eremuetan nabarmendu zaizkigu Atxaga, Saizarbitoria, Irigoien, Lertxundi, Urretabizkaia eta Arretxe.
|
|
|
Lehen klaseko erakunde horiei buruz ondorio argirik ezin dugu erdietsi, alde batetik ez dugulako erakunde guztien erantzunik jaso, eta beste aldetik ikergai dugun lagin murriztu honetan salerosketa esanguratsu batzuk ez agertzea gerta bailiteke. Dena den, gainerako hiru profilei dagokienez, uste dugu zenbait erakundek bete-betean
|
bat
egingo luketela marrazturiko profilarekin.
|
|
|
Horrenbestez, estatu mailako egunkarietan eginiko legearen balorazioak eragin ideologikoa nahiz joko politikoa islatuko lituzke: ezkerreko egunkariek legearen oinarriekin
|
bat
egiten dute eta haren sustatzaile den gobernua babesten dute, eta kontrara eskuineko egunkariek, ez dute ez gobernua ezta legea ere begi onez ikusten. Bestalde, EAEn disonantzia edo konplexutasun-maila altuagoa azaltzen da, posizioak samurtuz:
|
|
|
Emaitzek
|
bat
egiten dute beste ikertzaile batzuek aurkitutakoarekin (Petty eta Cacioppo 1981, 1986a eta 1986b; Haugtvedt eta Petty, 1992 eta Petty eta Wegener, 1999), non jarrerak eta portaerak aldatzeko helburuarekin erdiko bidean oinarritzen den pertsuasio-estrategiak sortzen duen aldaketa nabariagoa eta iraunkorragoa den. Hortaz, euskararekiko jarrera oso ona izanda euskararen erabilera areagotu baliteke ere, nabarmenkiago areagotuko da erdiko bidean oinarritutako pertsuasio-estrategiak erabiliz; alegia, euskararen gaineko pentsamenduan edo kognizioan eragiten bada.
|
|
|
Sadomasokista faltsuak oso ondo ikasi ditu ikusezintasunaren trikimailuak, inor ez izatearen artea. Zentzu horretan, esan daiteke gizaki sadomasokista faltsua agente bikoitza dela, batean zein bestean egiten duela lan betiere interesen bat duenean, une bakoitzean egoera bakoitzak eskaintzen dion aukera aprobetxatuz; eta, nola ez, zinikoa ere bada, zentzu arruntenean, haren ekintzak ez duelako diskurtsoarekin
|
bat
egiten. Egungo sistemaren zerbitzariak eskuinarekin egin dezake ezkerrak sekula utzi ez diona; lanbidez hurrupatzaile eta aisialdian esplotatua.
|
|
|
paperezkoetatik, Aretxagazeta, Aretxabaletakoa; Arrasate Press, Arrasatekoa; Berrigara, Bergarakoa; Goibekokale, Elgetakoa; Kontuola, Antzuolakoa; Txirritola, Aramaiokoa; Urlatik, Leintz Gatzagakoa eta Ze barri?, Eskoriatzakoa. Gainera, egitasmoarekin
|
bat
egin zuten bailarako euskarazko bi telebistek: Arrasate Telebista (ATB) Arrasatekoak eta Atxabalta Telebista Aretxabaletakoak.
|
|
|
Pateman-ek gogoratzen duenez, gaur egun oraindik indarrean dagoen roleta lan-banaketa horrek Modernitatearekin batera ezarri zen «sexu-kontratuan» ditu bere erroak: kontratu hori gizarte zibil modernoari hasiera eman zion gizarte-hitzarmenarekin
|
bat
eginez sortu zen, eta sexuei esleitutako ezaugarri jakin batzuen arabera finkatu zituen sexuen betebeharrak eta, hartara, herritartasun-eredua bera ere (Pateman, 1988; 1989).
|
|
2013
|
|
|
Gure aztergai zehatzari begira, ordea, bi esatariek
|
bat
egiten dute; izan ere, aztergai ditugun kritikak Koldo Mitxelenak (izate fisiko-enpirikoa eta hezur-haragizkoa den aldetik) idatzi zituen eta kritika horietan agertzen den diskurtso-esataria ere Koldo Mitxelena idazlea bera da. Beraz, gure aztergaiari begira, bereizketa honi baino indar handiagoa emango diogu, Ducrot-ek berak, «L esatariaren» barnean, hau da, diskurtsoko subjektuen barnean, atzematen duen bereizketari.
|
|
|
Enuntziazio-ekintzaren arduradun izango da soilik. Holakoetan E1 enuntziatzailea deituko diogu eta honek ez du beti esatariak berak duen iritzi-usteekin zertan
|
bat
egin.
|
|
|
Izate erreal baten bi ahots dira: bata, E1 enuntziatzailearen itxura hartzen duena, testua sortu duen unekoa, eta bestea E2 enuntziatzailearekin
|
bat
egiten duena, geroago, bigarren momentu batean egiten duen zuzeneko iruzkina: benetako elkarrizketa baten aurrean bageunde bezala «ni» batek «zu» bati zuzentzen dion adierazpena.
|
|
|
E2 enuntziatzailea edo enuntziatu parentetikoan agertzen dena: enuntziatzaile honek darabilen ikuspegiak esatariarekin
|
bat
egingo du; edo, hobeto esan, esatariarena berarena da. Hala, aurretik emandako informazioa bigarren une batean iruzkindu egingo du (honek ere «miztoa» aterako dio).
|
|
|
Segregazioa hobesten zuten Alemaniaren pare, eta Frantziaz gain Portugalen hautuarekin ere bereizita. Iberiar herrialdeak 1966ko Munduko Kopan Portugal kulturaniztunaren estiloa agertu zuen futbol-zelaian ikusleen begietara, Afrikako kolonietako jatorriko futbolariek eta Europan jaioek
|
bat
eginda hamaikakoan (Poli, 2004). Oro har nazio-taldea nazio homogeneoaren azken gotorlekua izan da kasu askotan, nortasunak hezurmamitzeko duen sinboloen gisako eraginaren adierazgarri.
|
|
|
Hau da, aldagai ez-finantzarioek lehentasuna dute. Kontuan izan behar dugu lehentasun horrek kontabilitatean gertatutako eboluzioarekin
|
bat
egiten duela. Honekin ez dugu esan nahi adierazle finantzarioak baztertu egin behar direnik, adierazle ez-finantzarioekin osatu behar direla baizik (Kurman, Grosbois, Choisne eta Kumar, 2008:
|
|
|
Hala ere, beste autore batzuek EFQM eredua hezkuntza-erakundeetan aplikatzeari dagokionez, kontrako jarrera azaltzen dute. Autore horien ustez, EFQM eredua erakunde pribatu merkantilistengandik «inportatutako» tresna da eta ondorioz, eredu horrek ez du
|
bat
egiten hezkuntza-erakundeen izaera bereziarekin14: hezkuntza-erakundeak merkatuaren ikuspegitik kanpo daudela eta hezkuntza-prozesua balioz eta ideologiaz betetako ekintza dela azpimarratzen dute eta berezitasun horiek ez datozela bat sektore pribatu merkantilak bultzatutako irizpide eta tresnekin (Santana, 1997; Arrizabalaga eta Landeta, 2008:
|
|
|
Donostiako Hitzarmena mugarri izan zen II. Errepublika bultzatzeari begira. Espainiako errepublikazaleek eta sozialistek
|
bat
egin zuten, 1930eko abuztuan Donostian sinatutako hitzarmenean: Monarkia eraitsi eta Errepublikari ekitea zen asmoa.
|
|
|
1931ko apirileko udal-hauteskundeek ekarri zuten, halabeharrez, Errepublika, indar errepublikazaleek hiriburuetan eta hiri handietan irabazi ondoren. EAE/ ANVk
|
bat
egin zuen indar ezkertiar eta Erregearen kontrakoekin, eta parte hartu zuen Bloke Errepublikazale eta Sozialista zeritzon hauteskunde-aliantzan. Bizkaian nabarmena izan zen alderdi abertzalearen lana eta presentzia kanpainan.
|
|
|
Ezerezean geratu zen, ordea, asmoa; Espainiako Gobernua ez zen fidatzen euskal alderdi nagusiaz, Euzko Alderdi Jeltzaleaz. Izan ere, izandako lehenengo hauteskundeetan, EAJk
|
bat
egin zuen Alderdi Karlistarekin eta eskumako indarrekin.
|
|
|
erregimen berria kolokan ez jartzeko bermetzat jo zen, une egokiaren zain, betiere. Ondorioz, goitik aukeratutako gestora-sistema asmatu zuten, aldundiak ordezkatzeko, gobernuarekin
|
bat
egiten zuten alderdiek. Har dezagun gogoan zein garrantzitsua izan den historikoki aldundien funtzioa autogobernuaren alorrean, erabaki horren muntaz jabetzeko23.
|
|
|
Izaera ia konfederala zuen autogobernu-egitasmo horrek oso autonomia altuko paisaia deskribatzen du: benetan tresna indartsua zen, eta
|
bat
egiten zuen, oro har, Euskal Herriaren gogo eta nahi nagusi eta historikoekin. Aurreproiektua burututa, mozioak aurkezteko epea ireki zen.
|
|
|
Giltzadura-alderdia izan zen: batzuetan? 1931n eta 1936an?, ezkerrarekin
|
bat
egin zuen; beste batzuetan, berriz, abertzaleekin. Mugimendu horietan, zerikusi handia izan zuten Estatutua lotzeko aukerak eta gertutasunak.
|
|
|
Errepublikazaleekin eta sozialistekin
|
bat
eginda aurkeztu zen alderdi ekintzailea 1931ko udal-hauteskundeetara, Euzko Alderdi Jeltzalearekin kontrajarrita. Hainbesteko konfiantza zuen alderdi errepublikazaleetan, non uko egin zion EAJ/ PNVk proposatu zion Fronte Abertzalea osatzeari.
|
|
|
Ezkerrekin jarraitu zuen Gipuzkoan, urte bereko hauteskunde konstituziogileetan; ezkerreko blokearekin
|
bat
eginda, hautagai bat aurkeztu zuen: Justo Garate medikuak 25.000 bozka izan zituen; 205en faltan, ez zen diputatu atera.
|
|
|
Bizkaian, ordea, atera egin zen aliantzatik behin-behineko euskal gobernurik osatu ez zelako eta ezkerrak zuzenketak egin nahi izan zizkiolako Eusko Ikaskuntzaren Estatutuari. Hala ere, alferrik saiatu zen jeltzaleekin
|
bat
egiten. Azkenean, bakarrik aurkeztu behar izan zuen:
|
|
|
Kalapitak zebiltzan, baina, Eusko Ekintzaren barruan: erradikalizatu egin zelarik alderdiaren sektore bat, Barakaldoko EAE/ ANVk nahiago izan zuen alderdi jeltzalearekin
|
bat
egin, eta atera egin zen erakundetik; ondorioz, Eusko Abertzale Ekintza Autonomoa zatiketa sortu zen. Erabakian garrantzitsua izan zen EAJ/ PNVren proposamena EAE/ ANVko Abasolo Barakaldoko alkate izan zedin.
|
|
|
Ezkerreko alderdiek (Izquierda Republicana, Unión Republicana, Ezquerra Vasca Federal, PSOE, PC44, UGT) adierazi zuten
|
bat
egiten zutela Euskal Herrirako autonomia-asmoekin. Horrek? 4.3 puntuan azaldu bezala?
|
|
|
autonomia lortzeko prozesuaren gorabeherek baldintzatu zuten erabakia: 1931n eta 1936an, ezkerrekin
|
bat
egin zuen, horrela estatutua lortuko zelakoan. 1933an, berriz, prozesuak aurrera egiten ez zuenean, inoiz baino gertuago egon zen, Jagi-Jagiren proposamena bere eginez, fronte abertzaleari heltzetik.
|
|
|
49 Gonzalo Nardiz kontseilaria buru zutela, Alderdi Ekintzailearen zati bat leial izan zitzaion bukaera arte Leizaolaren Jaurlaritzari. 2008an, EAE/ ANV zena legez kanpo utzi zuten ezker abertzalearekin
|
bat
egin zuelakoan. Eta berriki hil zaigun Valentin Solasgaistua, urte askoan alderdiaren idazkari nagusia izatetik PSEren zinegotzi izatera pasatu zen:
|
|
|
Eutanasiaren aurkako pertsonek egiten duten interpretazioaren aldean, hiltzeko eskubidearen edo duintasunez hiltzeko eskubidearen defendatzaileek zera planteatzen dute: errespetatu, ulertu eta
|
bat
egiten dutela, batzuetan barne-gatazka handia sortzen badie ere, nork bere autonomia gauzatzeko eskubidearekin eta hiltzen lagun diezaieten nahi duten pertsonen askatasunarekin.
|
|
2014
|
|
|
herria hitzetan sortzeko ekintzak. Ahotsak eta gorputzak
|
bat
egiten dutenean, subjektu estetikoaren proiekzio osoa gertatzen da kulturara, erritual komunitarioak iratzarri duen subjektu estetikoaren kategoria errituala da. Subjektu estetikoak izaera kulturalaren ardatzean «egia» mota bat baitaratzen du, hura da bere sorkuntzaren arrazoia.
|
|
|
Arrazoi sortzailearen jomuga gertaera baldin bada, bertsolaria ez da azaleratze horretan gertatzen dena baino, bertsolariaren «ahozko jolas»aren irudi zaharberritua zoladura estetikoaren azal berrian. Bere izaera performatiboa, sortu eta azaldu, biak
|
batera
egiten ditu, ethos idiosinkrasia sakonagoaren agerkeran, estetika (egon eta izan erro metaforikoa) baten kokapenezko jarrerak ikonizatuphatos egiten du. Irudi ikonikoa da berea.
|
|
|
Berreskuratze-praktika selektiboak eragindako elementu indartsuenen narriadura horrek
|
bat
egiten du inhibizio-teoriatik eta interferentzia-dependentzia ideiatik eratorritako igarpenekin (Anderson, 2003). Horrek adierazten du kategoria-aleen elkartze-indarra inhibizioaren zergatiko nagusia dela; izan ere, modu esanguratsuan soilik tipikotasun altuko aleetan eragina du.
|
|
|
Zerk bereizten du, beraz, jarduera bat herri-kiroltzat ala (hiri) kiroltzat jotzeko? Kirolaren errealitate eta erabilera sozial arduratsuekin
|
bat
egiten ez duen ikusmolde itxi batek agian.
|
|
|
Bestalde, faktore-egituran sakontzeko aztertutako hiru ereduetatik bi ezkutuko aldagai (ikasmolde sakona eta azalekoa) eta lau behatutako aldagai (ikasmolde bakoitzean motiboa eta estrategia) dituen eredua da doikuntza onena erakutsi duena; horrela lau eskala bi konstruktutan biltzen dira eta konstruktu horien arteko erlazioa alderantzizkoa da. Emaitza hauek
|
bat
egiten dute Biggsek eta kolaboratzaileek (2001) aurkitutakoekin.
|
|
|
Bide horretan, espainiarren aurkako jarrera diskurtsibo gogorra garatu zuen, eta etorkinen (eta beste hainbaten) aurka egin zuen. Immigrante gehienek, beren aldetik, garai bertsuan Bizkaian ere sortutako espainiar sozialismoarekin
|
bat
egin zuten (Fusi, 1979; Solozábal, 1979). Aranaren jarrera hori nazionalismoak, mugimendu politikoa den heinean?
|
|
|
Eusko Abertzale Ekintzak, nazionalismo aurrerakoia proposatuz, alderdi ezkertiarrekin lankidetza ere bultzatu zuen, horiek Espainiako nazio-egitasmoarekin
|
bat
egin arren. Erakunde horietan biltzen ziren immigrante gehienak, eta, beraz, jarrera hori esanguratsua izan zitekeen etorkinekiko harremanean.
|
|
|
1921ean Aberri aldizkariko sektore independentistek (tartean Eli Gallastegi Gudari), Comuniónen jarrerari aurre eginez, EAJ berria (PNV-Aberri izenaz ezaguna) sortu zuten. 1930ean, euskal nazionalismoaren bi adarrek
|
bat
egin zuten, PNV izenarekin, berriz ere. 1934an Jagi-Jagi EAJtik atera zen, baina haren garapena 1936ko Gerrak eten zuen (ik.
|
|
|
«Aquellos inmigrantes que se integren en Euskadi, se integren en el proceso de desalienación del Pueblo Vasco, forman parte de éste» (in Letemendia, 1994: 311). Euskal langile herriaren formulan, ETAn garai hartan eztabaidan zeuden bi ikuspegiek
|
bat
egin zuten, nazionalismoa azpimarratzen zutenak, batetik, eta marxismoa gailentzen zutenak, bestetik (Shafir, 1995: 113).
|
|
|
Euskal nazionalismoak nazioaz eginiko definizio berriarekin batera, eta haren ondorioz ziurrenik, Euskal Herritik at jaiotako hainbat herritarrek abertzaleen planteamenduekin
|
bat
egin zuten. Gainera, aldaketa hori 1960ko eta 1970eko hamarkaden testuinguruan kokatu behar da, orduan Europako Mendebaldean gertatutako mugimendu iraultzaileen loratzearekin, eta Afrika nahiz Asiako nazio-askapenerako mugimenduekin.
|
|
|
Hasieran etnia eta hizkuntzaren bidez, baina praktikan aktibismo politikoaren eta euskal nazionalismoarekiko atxikimenduaren bidez, abertzaletasunak espainiar immigrazioarekiko mugimendu uzkurra izateari utzi, eta bere lehentasunen artean immigranteak mugimendura erakartzea jarri zuen. Ikuspegi horretan garrantzitsua izan zen marxismoaren eragina (euskal herri langilea bezalako kategoriek erakusten duten moduan), baina euskal nazionalismo osoak
|
bat
egin zuen immigrazioarekiko diskurtso horrekin. Izan ere, mugimendu politikoa izaki, abertzaletasunak ezingo zukeen inolako arrakastarik erdietsi euren jatorriagatik Hego Euskal Herriko herritar askoren aurka egin izan balu.
|
|
|
Billig-ek (1995) «eguneroko nazionalismoa» deitu zion horri; izan ere, hain izan daiteke sotila mezua gizarteratzeko modua, ezen, herritarrek nazionalismo horren kontzientziarik ere ez baitute izaten askotan. Gure eta besteen artean etengabeko bereizketa eginez, herritarrek beren erakunde, kirol, kultura edo bestelako edozein egituraren ordezkariekin
|
bat
egin dezaten ahalegintzen da estatu-nazionalismoa, baita lortu ere gehienetan.
|
|
|
Joera horiek nolabait antolatzearren, hiru multzotan sailkatu ditugu: helburu kulturalen eta politikoen arteko sinbiosia aldarrikatzen dutenena, batetik; euskararen berreskuratzea beste edozein helburu politikoren aurrean lehenesten dutenena, bestetik; eta egungo diskurtso abertzalearekin
|
bat
egin ez arren, sentimendu euskaltzalea dutenena, hirugarrenik.
|
|
|
50eko abertzaletasun iraultzailearen formulazio teorikoak eta praktikoak kontzientzia linguistikoaren eta kontzientzia politikoaren artean egiten zuen etengabeko lotura ahulduz joan ahala, honako beste diskurtso hau ere azaleratuz joan da: sentimendu euskaltzalea izan bai, baina abertzaleen helburuekin bete-betean
|
bat
egiten ez duen joerarena.
|
|
|
Nazionalismoek hainbat bitarteko erabiltzen dituzte herritarrak diskurtso nazionalistaren ideietara biltzeko eta, biltzeko ez ezik, denboraren joanean ideia horiekin
|
bat
egiten segi dezaten. Nazionalismoak, hortaz, ahal duten neurrian, beren jatorrizko mezua iraunarazten ahalegintzen dira, herritarra harekin identifikatuta senti dadin.
|
|
|
Guk, ordea, Unceta eta besteekin (2011: 51)
|
bat
egiten dugu, eta gure aburuz, dituen ezaugarri bereziak direla-eta, lankidetza deszentralizatuak egokia eta sustatua izatea merezi du oraindik ere.
|
|
2015
|
|
|
Hamarkadaren erdialdera, gizartearen bultzadak eta Euskaltzaindiaren itzalak
|
bat
egin zuten Espainiako Gobernuari eskaera berriak egiteko orduan. Gizartearen bultzadaz ari garenean, X. Gereñoren gisako ekintzaile posibilista bezain nekaezinak nabarmendu behar dira.
|
|
|
Hemen ere gizartearen bultzadak eta akademiak
|
bat
egin zuten, bereziki G. Arestiren gisako idazleen irmotasunari esker. Idatziz eskolan, hedabideetan eta noizbait administrazioan erabilgarri zatekeen eredurako hastapen xumeak nahi ziren bildu.
|