|
2000
|
|
|
Beti ere, tamaina txikiagokoa izanagatik interes handiagokoa da agian Sanchez-Ostizen beraren esku artetik atera den beste lan bat. Hiru liburutto ñimiño (12 zm. luze, 10 zm. zabal) dira, hirurak
|
bat
eginik, sasi faksimilean argitaratuak. Lan honek ahanzturatik atera digu Gabriel de Biurrun Garmendiaren oroitzapena.
|
|
|
Egiteko geratzen den galdera, ordea, askoz ere larriagoa da, eta kezkaz betetzen du herrigintza hizkuntza eta kulturgintzatik bideratu behar dela sinesten dugunon itxaropena. Noraino iritsiko da Espainiako botere faktikoek
|
bat
eginda euskara, euskal kultura eta euskal gizartea kriminalizatzeko ahalegina. Zein izango da egingo duten hurrengo urratsa?
|
|
|
• Dokumentu dinamikoak dira, hau da, edozein dokumentu digital behin eta berriz berralda dezakegu, eguneratu, beste batekin
|
bat
egin, ezabatu, eta abar.
|
|
2001
|
|
|
Gorago jaso dugunaren balorazioaren arabera, horretaraz gero, Iparraldeko Enbata aurreko mugimendu euskalherrizalea, aranazaletasunaren eraW Pako Sudupe euskara irakaslea da, eta Euskal Filologian lizentziatua. ginpekoa, eskuin autoritario faxistaren kolaboratzaile behar ote dugu interpretatu? Hego Euskal Herrian Francorekin
|
bat
egin zuten karlistak eta Ipar Euskal Herrian Petainekin bat egin zuten euskaldun petainzaleak nahiz aintzinazaleak, berdintsu?
|
|
|
Gorago jaso dugunaren balorazioaren arabera, horretaraz gero, Iparraldeko Enbata aurreko mugimendu euskalherrizalea, aranazaletasunaren eraW Pako Sudupe euskara irakaslea da, eta Euskal Filologian lizentziatua. ginpekoa, eskuin autoritario faxistaren kolaboratzaile behar ote dugu interpretatu? Hego Euskal Herrian Francorekin bat egin zuten karlistak eta Ipar Euskal Herrian Petainekin
|
bat
egin zuten euskaldun petainzaleak nahiz aintzinazaleak, berdintsu?
|
|
|
Hori oinarrizko partikulen fisika dugu, non materiaren osagairik oinarri-oinarrizkoenak eta beraien jokabidea arautzen duten legeak bilatzen diren. Alabaina, oinarriz kopa rtikulen jokabidearen ezagutza beharrezkoa izanik ere, pa rtikula askok
|
bat
eginez materia osatzen dutenean propietate berriak sortzen dira, banakako partikulen propiet ateetatik ondorioztatu ezin diren propietate emergenteak, hain zuzen ere. Fase likido eta solidoan dagoen materiaren jokabidea arautzen duena materia kondentsatuarenfisika dugu, beronek inguratzen gaituen munduaren konplexutasuna ren azterketa helburu duelarik.
|
|
|
Horretarako tunel mikroskopioak berebiziko garrantzia izan du, bai eta horren ondorengotzat har daitezkeen beste hainbat mikroskopio mota ere. Zalantzarik gabe, bada, maila nanometrikoan fisikak, kimikak eta biologiak
|
bat
egin dutena baiezta dezakegu, eta milurteko berriaren atarian konputagailuen ahalmenaren handipenak hiru zientzia horien arteko lotura indartuko du.
|
|
|
Egoera honetan, euskalgintzak batasunean egin behar du lan,
|
bat
eginik eta elkarlanean bakarrik lortuko dugu kontra bilakatu nahi duten euskal gizartearen euskararen aldeko jarrera ez aldatzea. Euskararen aldeko jarreraareagotu eta berreuskalduntzean urrats berriak egitea da gure erronka eta, eraso giroan ere, aurrera egin dezakegula argi izatea da aurrera egiteko dugun akuilurik indartsuena.
|
|
|
Bi eragile horiek, hots, euskararen gizarte erakundeetan diharduten gizon-emakumeen lanak eta maila orotako administrazio publikoetako arduradunen jarduerak,
|
bat
egin behar dute, tokian tokiko sare soziala eta lankidetza indartuz. Hirurogeiko hamarkadako euskaltzale haiek urratu zuten bidea, norbanakoena baino indartsuagoa zen komunitarioa, administrazio publikoak oztopatua, gaur egungo errealitatera ekarri beharrean gaude, euskararengizarte kontseilua bezalako erakundeetan eta hemendik sortzen diren proiektuetan indarrak bilduz, baina gizarte erakunde bakoitzak bere herriko edo lurraldeko eremuan lana gero eta kalitate handiagoz eginez ere, eta hautetsi edota agintari politikoek euskalgintzan urratu behar dituzten politika orokor zein sektorialetan eraginez eta, aukera dagoen heinean, elkarrekin jardunez.
|
|
|
Kontseiluaren sortzetiko mezuarekin
|
bat
eginez, positibotasunetik erantzun behar zaie erasoei; tinkotasunez eta zentzuz aldi berean. Aldekotasunak bilatu behar dira.
|
|
2002
|
|
|
Hirurak adin beretsukoak ziren, hiru rek bizi zuten gudu karlisten amaiera, eta hirurak aurkeztu ziren katedrarako lehiaketara. Baina katedra bakarrak irabazi zuen, eta hirurek ez zuten
|
bat
egin euskararen eta Euskal Herriaren auzian. Hirurek bide arras ezberdinak jorratu zituzten, nahiz eta oinarrian gabezia berberak kezkatu, hirurak euskarari falta zitzaionaz kontziente ziren.
|
|
|
Hirurak adin beretsukoak ziren, hiru rek bizi zuten gudu karlisten amaiera, eta hirurak aurkeztu ziren katedrarako lehiaketara. Baina katedra bakarrak irabazi zuen, eta hirurek ez zuten
|
bat
egin euskararen eta Euskal Herriaren auzian. Hirurek bide arras ezberdinak jorratu zituzten, nahiz eta oinarrian gabezia berberak kezkatu, hirurak euskarari falta zitzaionaz kontziente ziren.
|
|
|
Batasunaren maximalismo miopea, etengabeki dena ala ezer ez proposatu eta, orain arteko praktikak erakutsi digunez, beti, antzuki, ezerezean gelditu zaiguna. Inora ez garamatzan dogmatismo itsu horrek, politika zer den, eta elkarren ondoko epeen eta zentzuzko pazientziaren komenientzia zertzuk direnoraindik ikasi ez dutenen jokabide heldugabe bezain suizidak, berriz ere, espainolista eta antieuskaldunen politikarekin
|
bat
egingo du, gure giroa are nahasiago eginez.
|
|
|
Zalantzak ditut. Euskaldun guztiok ez dugu euskararekiko jarrera bera, ezta ere ez dugu
|
bat
egiten Euskal Unibertsitatearen aldeko aldarrikapenarekin. Orduan, nortzuk osatuko genuke Euskal Unibertsitatea?
|
|
|
• Ekimen herritar eta sozialak dira, gehienbat, euskalunibertsitatearen alde ari direnak. Eta, tamalez, ez dute
|
bat
egiten ekimen hauek eta arduradun politiko eta unibertsitarioen jarrerek. " Uniekimena" izenaz oraintsu egin nahi izan den aportazioak bai Iruñekoan eta bai Gasteizko legebiltzarrean jaso duen ezezko erantzuna izan daiteke elkargune ezaren adibiderik penagarriena.
|
|
|
Klase horiek gogo biziz hartu zituzten joera modernizatzaileak eta Mendebaldearen eragina. Unea iritsi zenean sozialismo arabistarekin ere
|
bat
egin zuten, mugimendu nazionalista eta antikoloniala aurrera eraman zuten, eta Estatu berrietako sektore gobernatzaile bilakatu ziren.
|
|
2003
|
|
|
Batera joanda bakea lor badezakegu, batera joan gaitez keen biderik luzeena
|
batera
egin behar dugu.
|
|
|
Batera joanda bakea lor dezakegunez,
|
batera
egin behar dugu.
|
|
|
Batera joanda bakea lor dezakegunez,
|
batera
egin behar dugu.
|
|
|
Edo berak, hala dela, pentsatu nahi luke behintzat. Pasaia —eta Euskal Herria— asko dago, zalantza gabe; eta Pasaia horietako bat Hugoren ahotik mintzo dena da, naturak, jendeak, historiak
|
bat
egiten duten mugimenduan.
|
|
|
Herritarrak kontzientziatzeko etengabeko lana egin behar da eta, batez ere, motibazio praktiko edo instrumentaletan eragiteko politikak martxan jarri behar dira. Horrekin batera, euskaldunok eta euskaltzaleok guztiok
|
bat
egin behar dugu mugimendu zabal eta eraginkorra sortuz hizkuntz eskubideen aldeko aldarria erabat gizarteratzeko eta gure gizartea ren arlo guztietan kontuan hartua izan dadin. Konpromisoen bidea jorratu behar dugu garbi utziz euskara ikastea eta erabiltzea dela une honetan baliozko konpromiso bakarra.
|
|
|
Nazioarteko Foroarenhirugarren bilera kontzientzia kolektiboaren indartzeak ezaugarritu zuen. Gero eta jende, mugimendu eta erakunde gehiagok uste du arerioa (kapitalismoa, fase neoliberal eta militarizatuan) berbera dela eta, ondorioz,
|
batera
egin behar dutela lan.
|
|
|
PSNk proposatuta, hizkuntza politikaren inguruko eztabaida esanguratsu eta argiga rria entzun ahal izan zen Parlamentuan. Gobernua ren alderdiak
|
bat
egin zuen sozialistek bost egun lehenago onartutako adierazpen politikoarekin, eta horrek sumindu zuen Juan Jose Lizarbe PSNko idazkari nagusia. Amua irentsi izanaren sentsazioak orduanha rtu izan balu bezala.
|
|
|
Bertzalde, egun Nafarroak populazio etorkina jasotzen du (dagoeneko, nafarron %4, 4 da). Horrek, nafar euskaldunak portzentualki gero eta gutxiago izatea ekarriko du, eta Nafarroako Gobernuak eta erdararen interesekin
|
bat
egiten dutenek haien diskurtsoan probestuko dute: Nafarroako euskaldunak ehuneko txiki bat baino ez dira.
|
|
|
3. Eta oraingo kinka honetan, nola eutsi? Euskal gutxiengoak
|
bat
eginik agertzeko ahaleginak egin beharko lituzke, oinarrizko eskakizunetan guziz bat heldu den gutxiengo sendoaren irudia emateko. Eta bertako gutxiengo gisa espazio publikora, Nafarroako plazara, hala atera, oso eta sendo, ez bereiz eta makal orain bezala.
|
|
|
Euskalgintza, gizarteko dinamiketan diharduten gainerako eragileeige rtatzen zaien bezala," behar"," nahi" eta" ahal" aditzak jokatzen dabil. Gauza bat baita egin" behar" dena edo egin" nahi" dena, eta beste
|
bat
egin" ahal" dena.
|
|
|
•Erdaldunei gure eskakizunekin
|
bat
egin dezatela eskatzen diegu aintzat hartu gabe erdaldunek ez dutela arazorik; are gehiago, gizartea elebidunduko litzatekeen neurri aneu ren arazoak areagotuko liratekeenaren uste osoa dute.
|
|
|
P roposatzen diren aterabideak gehienetan ezin dira gauzatu agintariei gure ikuspegitik diseinatutako hizkuntza politika aplikatzea eskatzen diegulako. Gainera eskakizun horiek askotan alderdi abertzaleen eskakizunekin
|
bat
egiten dute, eta alderdi horien pisu politikoa txikia da. Ez dugu ahaztu behar lehia politikoan alderdi nagusiek ez dutela Euskal Herria kontzeptu politiko ezta kultural gisaere onartzen, eta euskararen aldeko gizarte erakundeen eragina mundu ofizialean hutsaren hurrena da.
|
|
|
Erantzuna emateko garaian dibertsifikazioa ez da berez txarra. Errentagarritasun mediatiko handiagoa eman dezake gertaldi txikien hurrenkerak, denak
|
batera
egindako agerraldi bakarrak baino.
|
|
|
Euskararen diskurtsoak berritu ahal izateko, gizarteak soziolinguistikaz blaitu behar du, bere diskurtsoak euskalgintzaren planteamenduekin
|
bat
egin dezan. Bestela, oinarri sozialaren faltan, euskalgintzaren lana alferrikakoa izango da.°
|
|
2004
|
|
|
begiradaren heziketa, irudiei buruzko alfabetatzea eta zinemagintza praktikorako lehenengo urratsak" izeneko ikastaroan (2003ko uztailaren 7tik 11ra, Biarritzen), aurreko aldarriei eutsi arren, ez genuen sektorearen antolakuntzan nahiz beharretan aldaketa handirik sumatu. Aurtengo irailaren 15ean, Ibaiak (Euskal Herriko ekoizle independenteen elkartea), EPEk (Euskal Produktoreen Elkartea), Gidoigileen Elkarteak, Euskal Aktoreen Batasunak eta Zuzendari Berrien Plataformak
|
bat
eginik, EITBri ikus-entzunezkoen arloa dinamizatzeko elkarrizketa irekitzea eskatu zioten. EITBk, berriz, prentsa-ohar baten bidez legez egin beharreko inbertsioak egin ez izana zuritzeaz gain, ez du oraindik erantzun zuzenik eman.
|
|
|
Natura, bere osotasunean, herria ren alegoria bezala agertzen da. Autore erromantikoen modura, batzuetanhaurtza ro galduaren irudi den natura baketsu eta orekatua ikusten dugu, poetaren oroitzapen zoriontsuekin
|
bat
egiten duena. Bestetan, berriz, poetaren haserrearekin, amorruarekin edota sentimendu mingarriekin bat eginez, beste natura bat aurki dezakegu, hau da, natura bortitza, hitsa eta iluna.
|
|
|
Autore erromantikoen modura, batzuetanhaurtza ro galduaren irudi den natura baketsu eta orekatua ikusten dugu, poetaren oroitzapen zoriontsuekin bat egiten duena. Bestetan, berriz, poetaren haserrearekin, amorruarekin edota sentimendu mingarriekin
|
bat
eginez, beste natura bat aurki dezakegu, hau da, natura bortitza, hitsa eta iluna. Poetaren haserrea pizten duena, jakina, Euskal Herria ren egoera da.
|
|
|
Biktima bat da;" Zangoak eta besoak/ Falta ditut/ Ebaki dizkidate", esaten digu(" Poeta bat nere erraietan"), Arestiren Harri eta Herri gogoratuz.
|
Bat
egiten du euskal gatazkaren ondorioak pairatzen dituzten biktimekin: herriaren alde borrokatzea hautatu dutenak, presondegietan direnak, ihesean eta klandestinitatean bizi direnak, borrokan bizia eman dutenak... eta oro har zuzenean edo zeharka gizartearen injustiziak sufritzen dituztenak; guztiak dira bereizerdia renhaurrak (HH, 117 or.).
|
|
|
politikan, ekonomian, kulturan, gizartean eta erlijioan ere bai. Hori, jakina, denek elkarrekin eta
|
bat
eginez baino ezin zen lortu, hau da, familia arteko, herritarrenarteko eta nazioen arteko lokarri estuak finkaturik. Herriaren askapenerako bide hartan hartu beharreko fronte guztiak zilegi zitzaizkion, eta ardura handiz jarraitzen zituen hego nahiz iparraldeko gertakariak, gatazka politikoak, atxiloketak, Iparraldera ihesean joan beharrean aurkitzen zirenen eta errefuxiatuen egoera...
|
|
|
Bada, Manex Erdozaintziren gizakiari eta munduari buruzko ikuspegiak Mounierren obra eta pertsonalistek defendatzen zituzten ideiak dakarzkigute gogora. Ideia haiekin
|
bat
egiten zuen, bereganatu egin zituen Euskal Herriko egoerara ere ekarriz, eta idazteko eta gogoetatzeko abiapuntu izan zituen. Esprit-eningu ruan garatu zen pentsamendu horren arrastoa ikus daiteke Manexen artikuluetan, bai eta poesian ere.
|
|
|
Esprit-eningu ruan garatu zen pentsamendu horren arrastoa ikus daiteke Manexen artikuluetan, bai eta poesian ere. Ikus dezagun jarraian zein neurritan
|
bat
egiten zuen filosofia horren ideia nagusiekin (ikus Mounier 1949).
|
|
|
Pertsonalismoan aurkitu zuen bere galderei erantzuna, bere ideiekin
|
bat
egiten zuten teoriak eta planteamenduak, eta ezin da ukatu filosofia horrek eragin handia izan zuela haren ikus-pentsamoldearen garapenean, eta ondorioz, idazlanetan.
|
|
|
AGURTZANEORTIZanex Erdoz aintzi Etxa rten heriotzaren hogeigarren urteurrenarekin
|
bat
eginez, Nafarroa Behereko fraide frantziskotar, euskaltzale eta poeta dugu berriro ere aipagai, hain zuzen ere haren ekarpena eta obra gogoratu eta aztertu duen ikerketaren berri emanez.
|
|
|
Eduki lokalek guztiz
|
bat
egiten dute kablearekin, eta, beraz, horiek sortzeko jokaera dinamizatzailea izan behar dugu. Eginkizun horixe gure egin dugu telebista lokaletanpa rtehartzearen eta horiek kudeatzearen bitartez.
|
|
|
Epe erdira begira, kate bati lotuta egoteak, pixkanaka-pixkanaka, kate horren ikuspuntu eta interesekin
|
bat
eginez editorializatzera bultzatuko luke, informazioarenbalioak eta ideologia homogeneizatuz eta esparru lokala funtzionalizatuz. Horren emaitza hauxe izango litzateke:
|
|
2005
|
|
|
Gutxi asko, esan dezakegu Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioak hasiera batean aurreikusten zuen euskal curriculumaren beharrizanaren aldarrikapenarekin
|
bat
egin dutela Sortzen-Ikasbatuazek, Kristau Eskolak eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak.
|
|
|
Baina ez dute aipatuko gizakien (herritarren) eskuetatik desbideratzearen kalte izugarriak. Merkatuen eboluzioaren alde jokatzetik (indartuz doan herriarekin
|
bat
eginda) kontrakoen sailera aldatzea (Bankaren jokalekura). Norberekeriak ilundu eta estali egiten dizkigu beste askoren esku egokietan datzan agintea batarazteak ekar ditzakeen galbideak, onuragarri azalaraziz.
|
|
|
Zeren Kutxa bakoitzaren diru-gordailu multzoa gaur ere banaka erakargarria baldin bada enpresa espekulatzaileentzat, hirurak
|
bat
eginda oraindik askoz tentagarriagoa izango litzateke. Kutxak Banku eta Enpresen partaide egin, bai; baina Bankuak Kutxetan partaide ez, egoera eutsezina bihurtuko litzatekeela, Kutxen kaltegarri, berandu baino lehenago. b) Euskal Herriko herritarren era guztietako ekintza ekonomiko eta bestelakoei bultzatzea murriztuz, kanpoko ekintza eta merkatuetako ardurak puztu.
|
|
|
Gizakiarengandik abiatuz behar den globalizaziora irekiak, eta ez gizakiak globalizazioaren itsasoan itoarazteko. Fusioz
|
bat
eginik, Erakunde berriaren burua askoz urrutirago kokatuko litzateke herritarrengandik, gogoz, asmoz eta egitez. Galera itzela izango litzateke lurralde bakoitzeko gizartearentzat.
|
|
|
Han oso lagun onak ditu beti eta denek
|
batera
egiten dute lan. Nestor cyborga.
|
|
|
Erlijio guztiek
|
bat
egingo al dute?
|
|
2006
|
|
|
Gurean baino lehenago, beste autonomi erkidego batzuetan sektoreak
|
bat
eginda iritzia plazaratu du maileguaren aurka zuzen, baina politikarien mendeko Administrazioak bere bidea autista gisa jarraitu du, jaramonik egin gabe. Entzumen finagoa eta jarrera malgua bezain demokratikoa espero dugu gure arduradun politikoen aldetik.
|
|
|
Tusquets, Serrano Suner bezala, urteekin bere iragana itxuraldatzen saiatu zen. Baina haren" lana" baliatu behar genuke frankismoaren horrorearekin oso modu azpimarragarrian
|
bat
egin zuten hainbat katalan zein katalanista ohi egon zirela gogora ekartzeko. Gogora ditzagun, orobat, Eugenio d’Ors edo Juan Samaranch.
|
|
|
Bidean alto
|
bat
eginez, bada, urtemugaren kariaz: modan dago orain bigarren trantsizioaz hitz egitea.
|
|
|
Kasu honetan, talde nagusiaren abantailak horrela eskuratuko dituelakoan, aukerarik onena gehiengo hizkuntza eta kulturarekin bat egitea dirudi. Gure eskoletan gehien erabiltzen den bidea da, horrela ikasle etorkinek beren etxeko praktika kulturalak baztertuz talde nagusiaren kulturarekin
|
bat
egiten dute.
|
|
|
Batzuetan etorkinen elkarteak jatorrizko agintarien aurkakoak dira eta etorkinen barne arazoetan muturra sartzea ez dute ametitzen. Etorkinen elkarteek aginte politikoarekin
|
bat
egiten dutenean handik bidalitako irakasleak pozik erabiltzen dituzte, baina autonomia osoa nahi dutenek nahiago dute komunitatetik bertatik sortutako irakasleen laguntza.
|
|
|
Olentzero mendian bizi da, urrun, oso urrun, mundu zinez mitiko batean. Mundu horretan naturarekin
|
bat
eginda dago, ez dago ezer modernorik, ez dago ezer artifizialik. Gure sentimendu primarioenen mundua da, zibilizazioak hondatu gabeko mundu bat, guk geuk galdu egin duguna baina, mirari baten bidez, urteko gaurik inportanteenean guregana datorrena, bereziki gure etxeko kiderik inozente eta garbienengana, umeengana.
|
|
|
Ipuin honetan bi narrazio uztartzen dira, batetik Txan Fantasma dugu subjektua, fantasma munduan baztertua sentituz umeen mundura zoriontasun bila doana eta han Karmentxu autista ezagutzen duena; Karmentxuri ere antzeko zerbait gertatzen zaio, inork ez baitu ulertzen eta inkomunikaziora behartuta baitago. Biek
|
bat
egingo dute. Gizakien munduan inkomunikazioaren subjektua Karmentxu da, baina era berean, Txanen zorionaren objektua da.
|
|
|
Ez dakit inork sinistuko duen nik artikulu hura idatzi dudanik. Ni haiekin
|
bat
eginda nengoen, bai elkarrizketan, bai bihotzean eta bai kantuan, baina literatura mailan ez nintzen gauza.
|
|
2007
|
|
|
Alderdia ere indartsu zegoen: bostehun bazkide inguru zituen Frantzian bertan eta
|
bat
egiten zuen Agirre lehendakariak markatzen zuen politikarekin. Eta Agirreren estrategiaren muina Francori alternatiba bat eskaintzea zen.
|
|
|
Ezaguna denez, politika horren barruan, arrakasta-uneak egon ziren, ezagunena 1947ko greba. Bertan
|
bat
egin zuten euskal gizartearen ezinegonak eta gerraren amaierak sortutako giroak. Baina grebaren oihartzuna ez zen nahikoa izan Bizkaitik eta Gipuzkoatik kanpo ez zuela jarraitzailerik izan ezkutatzeko, ezta Francoren erregimena kolokan jartzeko ere.
|
|
|
Euskal agintariek ez zuten onartu nahi izan errealitate hori, eta hurrengo urteetan ahalegin ugari egin zuten Francoren eta erregimen demokratiko baten artean zeuden aldeak nabarmendu nahian iparramerikarren aurrean. Hori gutxi balitz eta euskal oposizioa batuta mantentze aldera,
|
bat
egin zuten Indalecio Prietok bultzatutako irtenbide monarkikoarekin. Bilboko sozialista ezaguna, errepublikarren ezintasunarekin gogaiturik, Alfonso XIII.aren semea zen Don Juanen jarraitzaileekin estrategia bateratua adostu zuen Donibane Lohizunen 1948ko abuztuan.
|
|
|
Dena den, informatzaile horren ustez, jeltzaleen eragina murrizten ari zen, jende askok jelkideekin
|
bat
egiten zuelako Francoren aurkako herra azaltzeko, baina pentsatuz jeltzaleak ez zirela ezer garrantzitsurik egiteko gai. Ez ziren iritzi hori zuten bakarrak:
|
|
|
Gutxi izanik ere, erreboltatzeko ausardia izan zutenak izan ziren, eta ingurune gogor hartan adore berezia erakutsi zuten. Askoren memorian dago 1951ko tranbien greba, Bartzelonakoa, edota 1954tik aitzinako ikasle unibertsitarioak, eta haiekin
|
bat
egin zuten irakasle bakanak edota pertsonaia kristauak, Joaqum Ruiz Gimenez bezala.
|
|
|
Erri ta biotz zuzen guzien ezespen gogorrena irabazi dutenak. Gizadi osoa
|
bat
egin da, alderdikeri oro gainduz, gertaera laidogarri auek pizturiko aserrea azaltzearren. Gizon guziek daramaten zuzen-izpi orrek lotu ta batu ditu asmo ta iritzi guzietariko buru-biotz oro.
|
|
|
Baita ere oso kontuan izan behar da eliza barruan ematen ari ziren aldaketa batzuk onuragarriak izan zirela langile berriak gatazketan bideratzeko orduan, hain zuzen ere eliza talde batzuk auzi sozialaz ardura zuzena hartuz joan ziren heinean. Bere eginbide apostolikoak burutzen saiatzeaz gain, beste motatako helburuengatik borrokatzen ari ziren langile kontzienteekin
|
bat
egin zuten; gutxienez elkarri laguntzen zioten eta protestak antolatzeko behar ziren azpiegiturak eskaintzen. Talde apostoliko horiek (guztien enborra Ekintza Katolikoa izanik) elizak erregimenarekiko zuen babes ofiziala aprobetxatu zuten, eta antzeko moduan beste edozeinek ere borrokarako grina erakusten bazuen, talde apostoliko horiek ematen zituzten aukerak erabil zitzakeen.
|
|
|
Legeak hizkuntzei lotuta ezartzen dituen betebeharrak modu negoziatuan eta gizartearekin
|
bat
eginda erabakitzen ez badira, diglosia sortzen da. Diglosia hizkuntzen estatusari lotuta dagoen gizarte arazoa izaten da.
|
|
|
Gu ahots bat baino ez gara, hainbat ahotsen artean altxatzen den boza. Guk
|
bat
egiten dugu ahots horiekin, biderkatu egiten gara beraiekin eta beraien bitartez. Gu oihartzuna gara; besterik ez.
|
|
|
Euskal Herriaren aldean, ala munduko erakunde finantzari diruzaleen interesen aldean? Zenbat denbora iraungo lukete hemen, Brusela/ Madrilek putz egindako arnasaz eta gure lehendakariek emaniko norabide diruzalean, beste nonbaiteko kutxekin
|
bat
egin gabe, gure gaurko Kutxen herritasuna eta euskaltasuna galdu gabe, fusioaren burua batek daki nora aldatu gabe?
|
|
|
Hiru Kutxak
|
bat
eginda, burtsan eta merkatu orokorrean jokatu ahal izateko diru multzo handiagoa edukitzeaz gain, batez ere ahalmen hori bilduta eta beste batzuekin konparatuta, askoz eraginkorrago izango litzateke. Bi eta bi lau dira.
|
|
|
Gurea negozioa izateko, lehenbizi oinarri sendo, zabal eta anitza behar dugu. Eredu kulturala, eredu ekonomiko bilakatzeko... gizartean eta Interneten
|
batera
egin beharko da.
|
|
|
Baina euskal arrantzaleak, oro har, premia hori, euren lan eta bizimoduaren desagertzearekin lotzen den hori, ekologismoaren" denbora glazialaren" (Castells 1998) parametroetan kokatzen ari dira; hau da, itsas-fauna berreskuratzekotan euren jarduera murrizteko prest daude, geroan ere euren ondorengoek arrantzan jardun dezaten, era eusgarrian. Ez da arraroa arrantzaleek eta ekologistek bat egitea Prestige-k eragindako hondamendiaren aurrean, kontuan hartzen badugu diskurtso mailan aspaldian
|
bat
egiten dutela, hain zuzen" denbora glaziala" —hurrengo belaunaldien eskubideen defentsa, azken finean— defendatzerakoan.
|
|
|
Idazleok etsai, idazleok, argazkiz. Gure irudian ez da ageri geure lana, lanarekiko daukagun distantzia baizik (kopetilun edo barrez, ustetsua ala ezaxolatua, zimur bera da funtsean), hots,
|
bat
egiten dugu bisitariarekin, irakurlea ikusle bihurtzen dugu, hari so gu ere, magnifikatuak (hara, Susako estandean dagoen hori ez al da Elkarreko estandean daukaten argazki horretakoa. Saltzailea zela uste nuen...) eta aldi berean banalizatuak (beha iezadazu, zu lakoxea naiz, liburuak egitea aitzakia besterik ez da, tabernan identifika nazazun nago hemen, hitz egin genezake, idatzian bezain gozoagoa nauzu).
|
|
|
Lagundutako egitasmo eta jarduerek
|
bat
egiten dute Euskararen Erakunde Publikoak onartutako Hizkuntza Politika Egitasmoaren eta Eusko Legebiltzarrak berretsitako Planaren helburuekin. Gauzak horrela, ondorengo erronketara bideratutako jarduerak lagundu dira:
|
|
|
Hots gehiago atera dute, batetik, Euskadi Irratiaren eta, bestetik, Euskararen Legearen 25 urteurrenek. Lehenaren kasuan, isilik gelditu direnak ere izango ziren baina, ahoa zabaldu duten guztiek Zorionak zuri kantatzeko egin dute, eta nik ere
|
bat
egingo dut poz horrekin eta kantu horrekin. Euskadi Irratiaren lan txukuna zalantzan jarri gabe, luze eta zabal hitz egin genezake hedabideetan oro har (idatzizko, ikus-entzunezko zein digitaletan) gure hizkuntzak duen tokiaz eta izan behar lukeenaz, baina hemendik kanpo geratzen den eztabaida da hori.
|
|
|
2 Soziologiako ikertzaile horiek (komunitaristak deitutakoek) estatu liberal deitzen diete Nazio Batuen Karta sinatu dutenei, hau da, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalarekin
|
bat
egin dutenei. Eredu komunitarista hiru ikuspegitatik da liberala:
|
|
2008
|
|
|
Eta bai: 1897 urtearen azken partean, La Revue Blanche aldizkari ezkertiarrean Dreyfusen alde posizionatu ziren zenbait autore, horien artean Lucien Herr (Pierre Breton) nabarmenduz15 Aurka azaldu ziren, aldiz, eskuineko kazeta frantsesak (azken hauekin
|
bat
egingo zuen Azkuek). Zolak berak," J’accuse" idatzi baino lehenago, beste artikulu batzuk argitaratu zituen auzi horretaz, hainbesteko oihartzunik gabe16 Baina artikulu goiztiar horiek kontuan hartuta ere, Azkuek Zolari aurrea hartu ziola berretsi behar da, nahiz justu-justu izan:
|
|
|
21 Azkueren kasuan antisemitismoaz baino egokiagoa dela antijudaismoaz hitz egitea, bere aurreiritzien iturburua erlijiosoa baitzen (Eliza katolikoaren ohiko diskurtsoarekin
|
bat
eginez), ez arraziala (propioki antisemitena zen bezala). Esandakoarekin koherentzian, hainbat urte geroago, Azkuek katoliko bihurtu zen judu baten kasua positiboki aipatu zuen (antisemitentzat juduak konbertitzea negatiboa zenean arazoa ezkutatu egiten baitzuen) (cf.
|
|
|
Kontua da abenduan onartu zutela Baliko errepide mapa, Kyotoren osteko aroa hasteko giltzarri izango ei den berbera. AEBek akordioarekin
|
bat
egin zuten, baina baita isurketak mugatzeko xede zehatzik ez jartzea lortu ere (garai bateko pase foralaren antza dauka horrek). Ekologistek motz iritzi zioten hitzarturikoari.
|
|
|
Hau da, edozein dela jatorria, identitatea eta nazionalitatea. Estrategia hori giltzarrietako bat da gure herrialdera iritsitako immigranteek edo haien ondorengoak gure herrialdea" integrazio" sozialarekin identifikatzeko eta subiranotasunaren aldeko prozesuarekin
|
bat
egin dezaten. Izan ere, berme horiek mahaigaineratuta, immigranteen kolektiboek errazago ulertuko dute eta jakingo dute, era berean, euskaldunok, haiek bezalaxe, ez dugula gure hiritartasuna eta gure nazionalitatea aukeratzeko eskubidea, Frantziako eta Espainiako Estatuen aurrean.
|
|
|
Kultura-aniztasunaren paradigmaren baitan dagoen aitortze bikoitzaren estrategiak nazioeta gizarte-eraikuntzaren prozesuan, hiru mailatan eragina izan dezan lortu behar da. Lehendabizi, eragile eta mugimendu sozialen mailan, haiek oinarrizko gure aldarrikapenekin
|
bat
egin dezaten saiatuta, baina baita alderantziz ere; hau da, haienak babestuta, legitimatuta, eta gizartean ezagutarazita. Bigarrenik, erakundeen mailan, trantsizio-aldia izango litzatekeenean, oinarrizko hiritar-eskubideak, identitate-eskubideak eta nazionalitate politikoko eskubideak gauzatuko direla saiatuta, eta orain dauden erakunde-esparruak erabilita eta haiei uko eginda, eta lurralde osoan hiritar guztien eskubide guztiak bermatzen saiatuko diren kontraboterezko erakundeen aldeko apustua eginda.
|
|
|
Halaber, integrazio egonkorra eta hiritar-eskubideak aitortuta zituzten heinean, beren" nazioko kideekin" zuten harremana identitate-erreferentzia garrantzitsuena izateari uzten zion. Bestalde, bigarren mundu-gerraren osteko epemuga horretan, emigranteak jasotzen zituzten Europako estatuek bizileku-eskubidea, nazionalitate-eskubidea eta hiritar-eskubidea ematen zieten immigranteei, ereduarekin
|
bat
egiten bazuten. " Kolore bakarreko" hiritar-motarentzat prestatuta zeuden lana eta eskola, eta hura zen erreferentzia immigrante-belaunaldi horrentzat eta haien seme-alabentzat.
|
|
|
Lau elementu horiek kontuan izatea nahitaezkoa da gaiari aurre egiteko; hau da, bizikidetzarako, gure gizartean integratzeko; eta haien errespetua eta aitortzea gureganatzeko, euskal kultura eta hizkuntza berreskuratzeko eta horien normalizaziorako; eta, azken finean, euskal gizarteak gure oraina eta etorkizuna erabakitzeko eskaera demokratikoa errespeta dezaten eta harekin
|
bat
egin dezaten.
|
|
|
Atal honetan, ekintza jakinak adierazi baino gehiago eta orain arte azaldutakoa kontuan hartuta, zenbait elementu nabarmentzen saiatuko gara, gure ustez, erabakigarriak baitira esku-hartze bat garatzeko, eta, horrela, immigranteen kolektiboek kulturaeta hizkuntza-normalizazioarekin
|
bat
egin dezaten eta Euskal Herrian abian dagoen subiranotasunaren aldeko prozesu demokratikoarekin ere bat egin dezaten.
|
|
|
Atal honetan, ekintza jakinak adierazi baino gehiago eta orain arte azaldutakoa kontuan hartuta, zenbait elementu nabarmentzen saiatuko gara, gure ustez, erabakigarriak baitira esku-hartze bat garatzeko, eta, horrela, immigranteen kolektiboek kulturaeta hizkuntza-normalizazioarekin bat egin dezaten eta Euskal Herrian abian dagoen subiranotasunaren aldeko prozesu demokratikoarekin ere
|
bat
egin dezaten.
|
|
|
Esaterako, Ekuatore Ginean, 45 Internet-konexioetatik bat iPhone bidez egiten da; Boli Kostan, 200etik bat eta Trinidad eta Tobagon eta Maldivetan 400etik bat. Datu konparagarri moduan, AEBetan 500etik
|
bat
egiten da iPhoneren bidez.
|
|
|
eskala ebolutiboaren baitan non agertzen da gogoa edo kontzientzia?, eta, nolatan zaie biziraupenerako baliagarri gogoa duten izakiei? Lehen galderak
|
bat
egiten du animalien arimari buruzko eztabaidekin. Horren inguruan bada kontakizun bat filosofoak bitan banatzen direla dioena, txakurra dutenak eta ez dutenak.
|
|
|
Teknika horiek egun dituzten diskriminazio ahalmenak mugatuegiak dira gure gogoaren oparotasun osoaz jabetzeko, baina espero liteke hobetuz joatea, noraino irits litezkeen esaterik ez badago ere. Edonola ere, ibilbide luze baten ondoren, aurrerapen teknologikoek
|
bat
egiten dute ideien garapenarekin, gogoaren eta garunaren misterioa argitze aldera abagune apropos bat sortzeko.
|
|
|
Nire ikuspuntutik, horrek guztiak adierazten du bataila irabazi egin dela: gazteak euskalduntzen dira, ez nazionalismoaren ideologiarekin
|
bat
egiten dutelako, baizik eta haizeak elebitasunaren alde jotzen duelako.
|
|
|
Zentzu horretan, frantses gobernuaren ekimena izateak, Frantziako Legebiltzarrean onartua izateak, Frantses Akademiak eta Senatuak ezezkoa eman arren berriz Konstituzioan sartu izanak, agerian uzten dute pentsamoldeak pixkanaka aldatuz doazela eta duela hogei urte ezinezkotzat jotzen zena gerta daitekeela. Alderdi Sozialista eta Berdeez gain, zentroko eta eskuineko alderdiek ere
|
bat
egiten dute eraldaketa horrekin, hainbat kasutan aitzindari izanez.
|
|
|
Erromerietan nahiz musika-emanaldietan, baziren haren ahotsetik entzun eta berehala ernearazten zuten kantuak. Haika mutil, Txoria txori, Geure bazterrak, Baga-biga-higa, Lekeitio... guztiek
|
bat
egiten zuten haren gitarrak ekartzen zizkion doinu eta soinuetan.
|
|
|
Bi hitz erranen ditut ere haur antzerkiaz, urte honetan preziatu ahal ukan baititugu besteak beste bi obra eder, non antzerkiak, olerkiak, dantzak eta musikak
|
bat
egiten duten: alde batetik, Lodikroko, Amaia Hennebutte-Millard idazleak ondu obra; eta, bestetik, Zoaz egan errari, Le Theatre du Rivage antzerki taldearen eskutik.
|
|
2009
|
|
|
Gebarako jauregia bertan behera utzi eta haren ordez Madrilen beste
|
bat
egingo dute, Kale Nagusian. Ondorioren bat atera beharko genuke euskararen historiari dagokionez?
|
|
|
hiriak, hiribilduak, indarra hartzen ari dira eta ez daude prest tokian tokiko corleonetarrei men egiteko. Erregeari laguntza eskatzen diote eta honek, hiribilduekin
|
bat
eginda, oreka berri bat ezartzen du. Prozesu luze bat da, gatazkatsua, baina XVI. menderako burutua zegoena.
|
|
|
Z&T gaietan herritarren parte-hartzearen egokitasunari buruzko eztabaidak
|
bat
egiten du gobernu demokratikoetan herritarrek (eta herritartasunaren inguruko ikusmoldeek) betetzen duten lekuari buruzko eztabaidarekin.
|
|
|
Zentzu horretan, XX. mendeko azken hamarkadetan, Z&Tri buruzko ohiko ikusmoldearen krisia nabarmendu zen. Zientziaren filosofiaren esparruan enpirismo logikoaren hegemonia ahuldu duen erreakzio akademikoak, 1 batetik, eta teknokraziaren aurkako erreakzio sozial kritikoak, 2 bestetik,
|
bat
egiten dute Zientzia Teknologia Gizartea (ZTG) azterketen proposamenetan. Egun, ZTG azterketek esparru finkatua osatzen dute, diziplinartekoa (zientziaren filosofia, historia eta soziologia, zientzia politikoak eta ekonomia barne hartzen ditu), eta zientzia zehatz eta naturalek ere bertara jotzen dute sozialki kokatutako ikuspuntuen bila.
|
|
|
Sektorearen kezkarekin
|
bat
egiten du Patinoren batzordeak: edukia, katalogoa, liburua, ez dadila teknologia jakin bati lotua egon.
|
|
|
Ez da lan honen helburua mirarien auzia aztertzea. Baina, David Humerekin
|
bat
eginez, zera esan daiteke: norbaitek esango balit pertsona baten berpizkundearen lekukoa izan dela (edo beste pertsona bat berpizkunderen baten lekukoa izan dela, edo...), nik, sen onez, lekukotasun hori zalantzan jarriko nuke.
|
|
|
Ordura arte Elizbarrutia bakarra zen, eta barruan zeuden Araba, Gipuzkoa eta Bizkaia. Hirurok
|
bat
egiten genuen. Seminario bakarra zegoen.
|
|
|
Bertso programak, literatura saioak, musika emanaldiak, artea, bidaia, teknologia berriak, elkarrizketa sakonak... badago bide bat urratu beharrekoa. Telebistak eta sareak
|
bat
egiten duten lekuan, bai, mendeak eta segundoak gurutzatzen diren leku horretan, tokia du gure hizkuntzak eta kulturak. Sareari atxikia, sarean lan eginez.
|
|
|
Informazioa oinarri izango duen gizarte baten atarian, euskarazko informazioaren aldeko jarduna sareratu da batik bat. Eta horretan, adin, pentsaera, estatus eta ogibide ezberdineko jende euskaldunak
|
bat
egiten jakin du. Ez da gutxi.
|
|
|
Ekitaldian, Aretxabaleta, Bergara, Deba, Elorrio, Legazpi, Leitza, Lezo, Ordizia, Pasaia, Segura, Urretxu eta Villabonako udaletako ordezkariak izan ziren. Bestetik, Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak ere
|
bat
egin zuen Kontseiluak egindako lankidetza proposamenarekin eta UEMAko kide diren herrietako ordezkari batzuk ere aipatu ekitaldian izan ziren: Aduna, Ajangiz, Aramaio, Aulesti, Bera, Etxalar eta Usurbilgo udaletako ordezkariak, hain zuzen ere.
|
|
|
Okerrean ez banago behintzat, 2009 urte hau azken txanparen ematera doala, Ipar Euskal Herrian eratuak dauden hamar bat Herri Elkargoetatik lehena da urrats garrantzitsu hori egin duena. Euskaraz bai dinamikarekin
|
bat
eginda, beraz, Xiberoa Herri Alkargoak esanahi politiko nabaria duen ekimenean partaidetzea ebatzi du. Hortaz, bere egunoroko jardunetan euskarari gero eta leku handiagoa emateko konpromisoa hartu du, urte batean zehar egin diren edo ez direnak begiztatuak izango direlarik ziurtagiria atxikitze edo galtzearen epaian.
|
|
2010
|
|
|
Gidatze politikorako lekuko instantziak sortzea erraztea, eragile guztiak bilduz eta erabakitzeko ahalmen bat emanez; GECT Mugaz gaindiko Lankidetzarako Elkartzeari buruzko arautegi komunitarioaren proposamena irmo sostengatzea eta sentsibilizazio kanpainak burutzea proiektuarekin oraindik
|
bat
egin ez duten gure auzokoen artean; proposamenaren zuzenketa proposatzea, erakunde publiko nazionalei (unibertsitateak, esate baterako) mugaz gaindiko egitura hauetan era berean parte-hartzea ahalbidetzeko; Madrilgo Hitzarmeneko geroko 3 Protokoloaren eta GECTi buruzko geroko arautegi komunitarioaren arteko osagarritasuna ziurtatzea Bruselako eta Estrasburgoko negoziazioetan; Barruti Europarra ed...
|