|
2010
|
|
|
Urteak pasatu eta gero, lehen migratzaileen ondorengoak ez dira gizarte berrietako partaide integratuak sentitzen. Beltzek, magrebiarrek edo asiarrek nahimen berezituak gorpuztu dituzte mendebaldeko gizarteetan eta ez dute
|
bat
egin bertako gizartekideekin, ez politika migratzaileek nahi duten heinean, bederen. Gehienetan azkenok asimilazio saio hutsak izan dira, hau da, mendebaldeko kultura dagoenean besarkatzeko saioak.
|
|
|
Hainbat pentsalarik argudio ekumeniko hau erabili zuten disidentziaren jarrera onartzeko eta errespetatzeko. Kristautasunaren zatiketari gertakari malapartatua iritzi, eta, atzera,
|
bat
egingo zuelako itxaropenak bultzatzen zituen tolerantziaren aldeko pentsalariok. Hortaz, protestanteek zein katolikoek ez zuten bestearen pentsamenduaren zilegitasunean sinesten.
|
|
|
Hau da, badoazen euskaldunen uholdeari erreparatuta Hiribarrenek arriskupean dakusa euskaldun izaera eta Euskal Herria bera. Horrela segituz gero erreka-zola jo behar zuten ezinbestean ordura arteko gizartearen egiturek, ekonomiaren oinarriek eta euskaldunen fedeak, eta hondamendi masibo horren aurrean,
|
bat
egin zuten agintari politikoek, ideologia guztietako prentsak eta bai Elizak ere. Makina bat arrazoi sozio-ekonomikok piztu eta hauspotu zuten jende-uholde hori, baina, arrazoiak arrazoi, bazirudien Euskal Herria odolustu egingo zena.
|
|
|
Lubisek bazekien non zegoen. Politikan sartuta bazebilen —nire amak zioen bezala— eta talde harekin
|
bat
eginda, ordurako erakutsia izango zien, eta propaganda eta gainerakoak han egon zitezkeen ezkutatuta. Baina altxa nuen estalkia eta Obabako lehen amerikanoaren J. B. Hotson sonbreiru hura baizik ez nuen ikusi.
|
|
|
Errekara hurbildu eta ertzeko harriren batean esertzeko gogoa neukan, baina ez nintzen mugitu. Adrian, Joseba, Teresa eta gainerako ikaskideekin arrunta zena, aparte
|
bat
egin eta" aitorpen intimo bat egitea", zaila iruditzen zitzaidan Lubisekin; nahiz bera eta biok lagunago izan. " Ez dakit aukerarik emango dizuten, David-gaineratu zuen-.
|
|
|
Ezinezkoa zen. Haien usaina eta bere marmita txikiko libramenduena
|
bat
egiten zitzaizkion. Eta bizarreko ileak ere, hasieran tenteak eta lakarrak, orain biguntzen hasiak, kirats haren koipeak zikinduta bezala sentitzen zituen.
|
|
|
Batzuetan kafetegia hustu eta bakarrik gelditzen ginen biok, bera lanen
|
bat
egiten mostradorearen alde batean, eta ni bestean berari begira. Ilea oso motxa zeraman orain, berezkoak zituen kizkurrei harrotzeko aukerarik eman gabe, eta hobeto ikusten zitzaion aurpegia:
|
|
|
Teresak aldatu egin zuen tonua. " David, promesa
|
bat
egin behar didazu", esan zuen oso apal. " Pauera zu bisitatzera joatea", esan nion.
|
|
|
Auzi larria zen, arauen aurkakoa erabat. " Hirekin
|
bat
egiten diat. Holaxe esango zioat Carlosi." Eskerrak eman nizkion.
|
|
|
" Euskal Herriko etxeak" izeneko karta-jokoa egin genuen. Orain berriz" Euskal Herriko tximeletak" izeneko beste
|
bat
egiten ari gara. Jagobarekin harremanetan jarri, bera entomologoa denez, eta lanean hasi ginen, gure tximeletak harrapatzen.
|
|
|
Edo, Lizek eta Sarak txikitan esaten zuten bezala, euriaren hotsak sartu dira, pluralean. Euriak bi hots desberdin zituela esan ohi zuten, bata tanto guztiek
|
batera
egiten zutena eta bestea tanto batzuek banaka egiten zutena. Ez dago gaizki ikusia, nik uste.
|
|
|
Elkarren anparoari esker jo genuen aurrera.
|
Bat
eginda gaude ordudanik".
|
|
|
Niri handiena eman zidan. " Inoiz berriro zita
|
bat
egiten badugu-esan zuennor bere postal pusketarekin joan daiteke. Biak egokitzen badira, ondo, seinale gu garela." Pozik zegoela iruditzen zitzaidan, baina ez nengoen seguru.
|
|
|
hantxe zegoen, lehen bezain beldurgarri, Martinen eta Teresaren aita, Berlino Begigorriya; hantxe, Iruaingo gordelekuan egondako amerikanoa, edota Susanak aipatutako fusilatuen taldea; hantxe, beti bezala, azken errainu hura ere, Angel, nire aita. Aldika, Lehen Begiek ikusten zutena
|
bat
egiten zen Bigarrenek ikusten zutenarekin, eta dena nahasten zitzaidan buruan: Urtzako uraren iluna hogeita bost urte lehenagoko gerra gertaerekin; haltzen hosto hotsa Angelenganako susmoarekin.
|
|
|
Oinak eta botak
|
bat
eginik burua altxatu nuen arnas bila eta lehen aldiz begiratu pistetara. Gure gaineko malda zabaletan kolore zuria ez zen nagusi, marroi edo arrea baizik.
|
|
|
Aspaldiko partez
|
bat
egin behar dugu denok plazoletan.
|
|
|
Bai noski, seguruenik arrazoi bakarra izango da errepidea zeharkatu behar izateak dakarren arriskua, Marrekin
|
bat
eginez diot.
|
|
|
Errekalde-berrik eta Irala-barrik
|
bat
egiten duten gune ezezagunera ailegatzean bertako tailerrak itxita daude, baina garbi antzematen da langile-auzoak direla oraingoz.
|
|
|
Motor askoren arteko kontzertu sinfoniko bat zen eta erreboluzio desberdinetan zebiltzan motorrak. Batzuetan
|
bat
eginez, bestetan kontraste handiak sortuz haien artean. Ze kristo gertatzen zen zerrategi zaharraren barruan?
|
|
|
Arrazoia daukazu, baina Irantzu eta Koldorena gertatu ostean, sinetsidazu orain ez zaigula Ugarteren aurrean" negatibo" agertzea komeni, bere pertsonarekin
|
bat
eginda baizik.
|
|
|
Zoritxarrez aterabide errealak ez dira existitzen, baina harrigarria bada ere Irantzu amultsuki pegatu zait bularrera eta bere gorputzak ez dit inongo kexurik adierazten. Itxuraz prest dago nirekin
|
bat
eginda lo egiteko, ilunabarreko zortzi eta erdiak besterik ez diren arren eta orgasmotik urrun gelditu bada ere, oso urrun.
|
|
|
Sueten minutu hauek baliatu behar nituzke indar sexuala berreskuratzeko, lehenik eta behin nire buruari aginduz lehengoa korto-zirkuito xelebre bat besterik ez dela izan, beldurrari beldurra edo horrelako zerbait. Kontzentra nadin Irantzuren zango mardulek
|
bat
egiten duten inguru pubiko-bionikoan, bertako narru zuria zentimetroz zentimetro xurrupatuz, baita tarteka zabaltzen diren zuloetan mingaina sartuz ere.
|
|
|
Horrela, ingeles armada bat Pasaiara (G) iritsi zen, Gaztelako armadarekin
|
bat
egitekotan Frantziako erresumari erasotzeko. Fernandok, bitartean, nafar erregeek Frantziarekin egindako (neultraltasun) ituna salatu zuen eta, frantses aliatuak zirela argudiatuz, ahuldutako Nafarroara sartu zen osoki konkistatu arte.
|
|
|
Behhanmou, A-n luzaz egon denaren liburuan (Les dereglements de l’exception culturelle) argiki emana da: "
|
bat
egin behar dugu ingelesaren kontra eta azkarrago izateko hizkuntza gutxituek desagertzeko bokazioa dute". Frantziak bere kultur planetan guretzat duen proiektua kolonialismoaren barnean edo Maurrasen ideologian baizik ez da izaten ahal:
|
|
|
Eskuarki. Bestenaz ikuskizun
|
bat
eginen dugu, beste bat, eta hondarrean, laster, mugimendu hutsak ekoiztuko. Ez da esportatzeko hain aise, erran nahi duguna mantenduz.
|
|
|
Gaurko gizon-emakumeak haien ondorengoak garela esan liteke, eta, oharkabean bada ere, lehengo batasun eder eta indartsu haren oroitzapen moduko bat daukagunez, horregatik sortu omen zen maitasuna, eta horregatik jotzen omen dugu elkarrengana. Alegia, hau dena doktrina heretiko samarra izango da baina, gizonak eta emakumeak, gorputzez eta arimaz
|
bat
egiten dutenean, jainkoen pare bihurtzen direla, edo gutxienez, bategite horrek irauten duen bitartean, zeruetako erresuman sentitzen direla.
|
|
|
John Rawls930 edo Thomas Scanlon931 ere ideia horretaz ari ziren seguru asko, askatasunaren eta berdintasunaren arteko lokarrien bila. Esplikatzen dute elkarrekin bizitzeko kontratu sozial
|
bat
egiten dela, batak bestearen izaera eta eskubideak errespetatuta. Baina, nork sinatu du kontratu libre hori?
|
|
|
Eta gainera, ez ote da europarrak europarrari egindako galdera, beraz partziala, eta ia tautologikoa? Imajina ditzagun selbako zeremonia horretan bi salbaia pozik, biziki harro, halako galdera
|
bat
egiten batak besteari, Mendebaldeko kultura ezagutu gabe, alderantziz gertatzen den bezala.
|
|
|
" Nire doluminak
|
bat
egiten du Talde distiratsu horrenarekin Gonzalez-Tablas koronel heroikoaren galeragatik, haren [Espainiaren] dinako amaieraz jakin baitu bizitzari akabera ematen. Balia bekigu eredutzat eta ondra dezagun haren memoria.
|
|
|
Ekonomikoki eta politikoki dependentea, Makhzena ez zen harrezkero kolonialismoari aurre egiteko gauza izango. Marokok Espainiarekin
|
bat
egin zuen eta, tranpa bidez, intsurrekzioaren buruetako bat atxilotzea lortu zuten, Maimon Mohatar.
|
|
|
Pedro H. Sarrionandiaren gramatikaren lehen edizioa agortuta, beste
|
bat
egin zen 1925 urtean, lehenengoaren moldiztegi berean.323 XXI. mende hasiera honetan hirugarren argitalpen bat egin da, 1925ekoaren faksimilea, Jose Megias Aznar eta Vicento Moga Romeroren ardurapean eta Ramon Louridoren sarrerarekin.324 Hor geratu da gramatika, denboran zehar, erreminta politiko kolonial izaerari utzi eta hizkuntzalari eta pedagogoen altxor. Hizkuntza berbereak ikertu nahi izan dituenak gramatika hori kontsultatu behar izan du, arrifera irakatsi behar izan duenak erabili egin behar izan du.
|
|
|
Bainagramatikarik ez dakien zaldia malerusa ez den moduan, gizaki eroa ere ez da zoritxarrekoa, hori bere naturarekin guziz
|
bat
eginik dagoelako.
|
|
|
Errealistagoa izan da haien hurrengo pausu eta jakituria zahar asmatu berria: " ezin badituzu garaitu haiekin
|
bat
egin".
|
|
|
Hiriko gizonik aberatsena, ganaduzale handia bera, hil egin berri da eta, Nasreddin haren hiletara azaldu da, senideekin
|
bat
egin, bere oihu eta bere negarrekin benetako samina erakutsiz. Bada harritu denik:
|
|
|
Ilargia zeru erditan zegoen Tugrul, godaleta hustu, eta ostatutik zanbuluka ilki zenean. Ordu hartan Tugrul-ek bi yurta zituen, bigarrena botina gordatzeko eraikia baitzuen; zalantza labur
|
bat
egin ondotik, haietatik batera sartu, eta zoru gainean etzan zen, loak fite hartu zuelarik.
|
|
|
Lui-Xi haize zirimolek gupidagabeki jotzen zuten harresiko dorrera igan zen eta ekialderantz so egin zuen; muino urdinxka zenbait antzeman zituen zeruarekin
|
bat
egiten zirenak —haraino, eta urrunagora ere! —, egin zuen bere baitako.
|
|
2011
|
|
|
Belatxak eta kukuak hain guti dute
|
bat
egiten, non ez baitute batak bertzearen eiterik ere.
|
|
|
Iluna da berenaz, baina, baditu gune xuri batzuetarik han-hemenka; zangoak luze, bizar batzuekin, eta aztaparrak buruan. Badabil arinik eta zalu; baina, hunkitzen duzula bai, berehala hila bezala gelditzen zaizu, aztaparrak barnerat bildurik eta mokoa sabelpean ezarririk, iduri orok
|
bat
egiten dutela. Han dago uste dueno baduela zeren beldur izan.
|
|
|
Ekialde urrunean sortu omen zen alkimia-Txinan, zehatz esatekoeta mendez mende, medikuntzak erabili du orduko maisu zaharren jakituria. Erresumaren hegoaldean, Guanxi izeneko probintzian, ba omen zegoen (dragoiaren eta tigrearen mendia) deitzen zioten monasterioa, eta bertako taoistek ez zuten, antza, hil beharrik izaten izadiarekin
|
bat
egin eta hilezin bihurtzeko.
|
|
|
Idazleak, lehen zertzelada arriskatzeko zorian dagoen margolaria bezala,
|
bat
egiten du enpatiaz, M (shu), zuhaitzarekin, eta egurra lore bihurtzen da hizkuntzaren bidez marraz marra. Idazkerak natura imitatzen du, landarez mozorrotzen da, eta olerkariak egiten ditu sorgin lanak.
|
|
|
Oroitarri bereziak dira, bai horixe, hilobiak edonon; gain-azpiak
|
bat
egiten du, heriotza bitarteko, leku berean. Euskal Herriko hilarri txikiak dauzkat gogoan:
|
|
|
Ezkutuko jakintsu haiek, horrela, euren gogoa ezagutzen eta soina gainditzen ematen zuten bizitza; euria ari zuenean garbitu eta haizea ari zuenean orrazteko ohiturak gobernatzen zituen. Ororekin
|
bat
egin, izadian desegin eta M (dao) bihurtzea zuten helburu; beraz, azken ordura heltzen zirenean, nahikoa zuten aleak bezala geruza gainetik kendu; nahikoa zuten gorputza soinekoa balitz bezala erantzi, eta gakoan zintzilikatu. Ez zuten heriotza zertan ukatu; euren dragoi hegalarien bizkarrean jarrita, hodeien gaindi zamalka sartzen ziren betikotasunean.
|
|
|
ur gaineko ilargira oin bat edo beste gau erdian kriselua haizearen mende hareatzan
|
bat
eginik lertsunak lo daude arrain batek txopan gora zilipurdi ozen tontorreko tenpluan gauaro izarrak hatz-muturrokin uki ozen mintzo gabe, badaezpada hilezinak ez daiten atzarri
|
|
|
Are gehiago, osagarririk ezean, denbora desegin egiten da. Izenorde pertsonalik ez dagoenez, inguruko bazterrak eta barruko giroak
|
bat
egiten dute eta, horrela, ilunabarra eta egunsentia, elurra eta sargoria, ibaiak edo mendiak agertzen badira ere, olerkiak, batik bat, sentimenduen berri ematen digu.
|
|
|
Ibai ondoko banbu lerdena adierazi nahi duenak, esate baterako, izadiarekin
|
bat
egiten du lehendabizi, landare bihurtzen da gero eta, banbuak, eraztunez eraztun, bereganatzen ez duen bitartean, ez da abian jarriko. Ekialdeko sortzailea, bere baitan biltzen da; bere burua prestatzen du lanean hasteko. udaberriari begira
|
|
|
Aldi hartan, VII. mendearen ateetan, Txinako lurraldeek
|
bat
egin zuten eta, handik gutxira, Tang dinastia igo zen agintera. Garai oparoa ekarri zion erresumari:
|
|
|
Izarren bidearekin
|
bat
egin nahi duenak, alabaina, traban dauzka zentzumenak oro, gezurra esango diote, eta oztopo gertatuko zaizkio hitzen bidez azal ezin den osotasun hori bere egiteko. Adimena, azken batean, beste zentzumen bat besterik ez omen da, eta izadiaren batasuna hausten du.
|
|
|
okerrik ezean, agintaldiak politikariak lurrean adina iraun dezake eta, beraz, ez du boterea uzteko trantze estutik pasatu beharko. Diktaduraren amaierak diktadorearenarekin
|
bat
egiten badu, hil arte izanen ditu ondoan idazkariak, txoferrak, elezuriak eta baita txit gorenaren tratamendua ere.
|
|
|
Iritzi horiek aipatu ahala, entzule gehienek esaldiekin
|
bat
egiten zutela ikusirik, murmurioa isiltzen utzi eta esandakoaren jatorria argitu zuen. Sokratesena da lehen esaldia (K.
|
|
|
Kazetariari eskatu beharreko enpatia esaten zaio horri. Alegia, bestearekin
|
bat
egiten saiatzea, baita zulo batean hilik dagoenean ere.
|
|
|
Atera nahi eta ezin dabilzkigun hitzak dantzan jarriko dituen etorria etorriko al da? Bere burua horrelako ataka batean ikusi duenak hobe, nire ustez, Picassoren ateraldi ezagunarekin
|
bat
egiten badu: inspirazioa badator, lanean harrapa nazala.
|
|
|
—Horiek guztiak pentsatu ditugu eta zure destinoarekin
|
bat
egingo dute. Hauxe da zure ordua, Jon Konta, hauxe da.
|
|
|
Guk, egia esan, ez diagu inongo pausurik eman haiekin harremanetan jartzeko. Gure asmoa ez zuan jaietan-eta elizatik udaletxera eta udaletxetik jatetxe batera segizioan ibiltzea, edo jende ospetsua gure kofradian sartaraztea, politikarien bizkarreko zartakoak bilatzeko, alegia-Azken ohar horrekin
|
bat
egin zuten gainerako mahaikideek, buruak goitik behera mugituz-. Ez, guk produktu bat, aski ezaguna ez zena, jakitera eman nahi genian.
|
|
|
Mercedes ebatsia zen, matrikula, behinik behin, itxurazkoa. Oso eramangarria iruditu zitzaidan afera, lana eta jana biak
|
batera
egin nitzakeelako. Euskal Bazkari Tradizional Azkarrak (hemendik aurrera EBTA) joko ederra ematen zuen maiatzaren ilunabar luze haietan.
|
|
|
" ETAren hasierako egitasmo antifaxistarekin
|
bat
egin genuen belaunaldiarentzat eta geroago haren eldarnioa gorrotatu genuontzat, Yoyes da ordezkatzen gaituen irudia: bera izan zen ETAren eremu berean-" Askatasuna ala Hil" erronka bota zuena haren Beste nagusiarenganako fedea deuseztatuz, bere bizimodua erabakitzeko eskubidearen alde.
|
|
|
Nire memorian,
|
bat
eginda, nahastuta agertzen dira aspaldiko urte haiek, 1974.etik aurrerakoak, Leterekin eta Laboaren Bat Hiru-rekin hasi zirenak. Segituan agertu zen Atxagaren Etiopia, eta hark ere txundituta utzi ninduen.
|
|
|
95. Kantu zahar eta xume hori non hitza eta melodia, esanahia eta esateko manera, Mikelen ahots eta gitarra jotzeko moduan
|
bat
egin eta komunikaziozko harribitxia bilakatzen diren (pentsa kantu hau dela Laboak bertsio gehien egin dituena: bi kantatuak, bat Iñaki Salvadorren pianozkoa, eta hiru" Gernika, Lekeitio" en amaieran).
|
|
|
" Eta batzuetan zuhaitz heldu eta xurrumurrularia naiz" zioen Rilkek," zenbait aldiz hilobi baten gainean/ amets harrigarri hura gauzatzen duena,/ antzinako mutikoak/ (zeinaren inguruan korapilatzen diren sustrai beroak)/ tristezia eta kantuetan galdu zuen ametsa". 3" Nire izatearen ordu ilunenak maite ditut orain" zioen Letek, Rilkeren hasiera berbera emanez bere poema-kantuari. Azken batean, Letek garrasi-ahotsez, erraietako ahotsez, biltzen ditu hitz guztiak bere kantuan, besterenak eta bereak
|
bat
eginik, hitzaren ibai zaharrean murgildurik, gizaki izatearen erdi-mina ahotseraturik. Lehen esan dudan poetaren Hitza eta Rilkek azpimarraturiko amets harrigarri hura bat bera irudikatzen ditut orain, eta amets horren inguruko gogoetarako gonbita izan nahi lukete datozen orriok.
|
|
|
Jakina da, ehunka urte batzuk atzera, kantua eta poesia batera egiten zirela. Eta, jendaurrean emateko, antzerki bidez, dantzarekin
|
bat
eginda ematen zirela. Ibilbide bat gertatu da geure zibilizazioan ekintza bakar eta sakro hori desakralizatzeko, zatika emateko:
|
|
|
Exotismoa Amazoniako oihanean edo Tibeten bilatzen denean, errazago da ikusten hangoa sinplifikatuz miresten ari garela, gurean dugunaren konplexutasun paradoxiko eta gatazkatsu honetatik ihes egiteko-tentsioa arintzeko behintzat— ahaleginetan gabiltzala. Errazegia da tibetarrak laudatzea eta txinatarren begi-bistako zapalkuntza salatuz azpikoarekin
|
bat
egiten dugula pentsatzea. Ez diegu erreparatuko txinatarrekin ditugun negozioei...
|
|
|
Atea jo zuten orduan. Licio Gelli eta Ondina Valla sartu eta hormetako grisarekin
|
bat
egin zuten. Buongiorno kamaradak, esan zien.
|
|
|
Baina hori ez da berria, Fabio, ez dakit zertaz harritzen zaren, aspaldi badakigu estatuak, nolabait, faxistak babesten dituela. Ez, eten zion Fabiok, egia da sarritan, gehienetan ziurrenik, estatuak eta faxistek
|
bat
egin dutela, baina horrek kezkatzen nau orain gehiena. Gaurko atentatuak, argudiatu zuen mutilak, ez dut uste estatuari interesatzen zaizkionik, ez momentu honetan bederen eta, zeintzuk dira gure kontra kargatu dutenak?
|
|
|
Torinoko FIAT lantegiko grebalariek, azken gertakariak eta beren egoera kontuan hartuta, hurrengo egunerako greba orokorrerako deia egiten zuten. Erromako ikasleek ere
|
bat
egiten zuten deialdi horrekin eta hurrengo egunerako manifestazioak deitzen zituzten. Begirada urduriak gurutzatzen ziren alderdikideen artean.
|
|
|
Egoitzan zeuden guztiak Carlaren hitzekin bat etorri ziren. Carlak, egia esan, ez zekien deialdi horrek zer-nolako eragina izanen zuen Lotta Cperaiakoen planetan baina, halere, konbentzimendu osoa zeukan deialdiarekin
|
bat
egin behar zutela.
|
|
|
La, la, la horretan murgildurik egonen bailiran, bien ezpainek
|
bat
egin zuten eta musu heze batean korapilatu ziren.
|
|
|
Horregatik, espainolak, frantsesak, independentistak, kristauak, ateoak, errepublikanoak, monarkikoak, progresistak, tradizionalistak, komunistak izan nahi dugu; eta hori guztia, aldi berean. Okerrago oraindik, Mikel Atxagak Deia egunkarian zioenez," gorriekin
|
bat
egin omen zuten euskaldunek munduko katolikorik sutsuenak eta zintzoenak zirela erakutsi behar izan zuten Erroman eta Eliza osoan, gerra aurretik, gerratean eta gerra ondoan. Geroxeago, munduko marxistenak, ezkertiarrenak eta aurrerakoienak ginela erakutsi behar izan genuen.
|
|
|
Kokalekua: Kale Nagusian, plazatik hurbil Hernani aldera eskuinetara, errepidearen ondo-ondoan; plaza aldera ematen duen aurreko plazatxotik du sarrera, eta ezkerreko aldetik Granada etxeari itsatsia dago —bi etxeok
|
bat
egiten dutela—, atzetik Etxeberria etxeari atxikirik dago. Errepidearen beste aldean Lujanbioren etxea (Untxalo) dago.
|
|
|
Kale Nagusian, herriko plazatik oso hurbil, Hernani aldera, eskuinaldean. Gregorio (Sebilla) etxeari lotua dago alde batetik (biek
|
bat
egiten dutela irudi du), eta beste aldetik Orubera ematen du. Aurrean plazatxo bat du, Kotxobitarte eta Kotxoa etxeetara ematen duena; atzeak, berriz, Etxeberria (Amona
|
|
2012
|
|
|
Hari horri tiraka, pentsatu izan da ekimena eta erabakimena haren eskutik etorriko zirela.
|
Bat
egin dute logika kalkulatzaileak eta ekintzak, autonomia bitartekoen eta helmugen arteko egokitasuna kalkulatzera mugatuz eta ondorioz ekimena kamustu dute. Jokalari estrategikoarentzat autonomia bere buruaren kontrola da, autokontrola:
|
|
|
Batez ere, mundu sozialaren mugetatik harago ibili behar zuten gizonek. Gutxi asko hori da Peter Sloterdijkek autodiziplinaren teoriari egin zion kritika, gutxi asko diot
|
bat
egiten duelako Modernitatearen printzipio psikopolitiko nagusia autonomia delako ideiarekin, baina zuzen erantsi, printzipio haren arabera, psike modernoak mundua aldatzeko energia endogenoko motorea behar duela izan. Automotibazioa eta autodiziplina batzuetan ez datoz bat.
|
|
|
Hala ere, hasiera hartatik arazo funtzionalak izan zituzten plan handiek, gehien bat, jendearen autonomia eta jendearen proiektuak ez zirelako ondo uztartzen balio absolutuetan. Zentzu Global Handiak ez zuen askotan
|
bat
egiten zentzu hurbil eta txikiekin. Filosofiaren mintzoan esan genezake subjektu enpirikoak, jendeak alegia, Subjektu Transzendental baten mendera geratzen zirela.
|
|
|
—Bi gauzak
|
batera
egin daitezke —esan zion Lassallek. Bere kaiera itxi eta orrietako bat hartu zuen.
|
|
|
Eta ez zitzaion ahazten hiltzailearen konfiantza lortu zuen beste anaiaren patu tristea ere. Harekin
|
bat
eginda ibili ondoren, etxeko eta auzuneko nagusi, azkenean labankada bat jaso zuen ergelak. Txarra zen hiltzaile bati errespetua galtzea, baina txarragoa haren lagun egitea.
|
|
|
Egiazki, Kongo ibaiaren inguruan bizitzeko jaioa zirudien Chrysostomek.
|
Bat
egiten zuten Le Roi du Congotik ikusten zen paisaiak eta, itxura batera behintzat, haren espirituak. Zein baino zein monotonoagoak ziren biak.
|
|
|
Zer pentsatzen ote zuen Adanek paradisuaz? Galdera hark eta sasoiko gripearen kontuak
|
bat
egin zuten nigan, eta aste batzuk geroago bukatua zegoen poema.
|
|
|
Irakasle larderiatsuaren aginduetara makurturik, oihuka, korrika, jauzika jotzen zuten aurrera, eta aldian behin afari
|
bat
egiten zuten denek txandala kendu eta soineko dotoreak jantzita; egun batean, azkenez, sukaldean txorabiatu eta zerraldo erortzen ziren seme-alaben oinetan, eta hantxe gelditzen ziren hilda beraien kideek polikiroldegian gimnasiari ekiten zioten bitartean, bat-bi, bat-bi, bat-bi eta txalo, bat-bi, bat-bi.
|
|
|
Burdin zahar horiek hobe leudekeela txatartegi batean eta, ea nola arraio jarri behar zituzten herriko plaza ederrenaren erdian. Urteak joan ahala jendea hasi da ohartzen pieza hori oso ondo dagoela kokatuta leku horretan, eskulturak dagoeneko
|
bat
egiten duela lekuarekin (handik oso gertu baitago, osagarri gisa, Erdi Aroko harrizko Gaztelako Atea) eta agian-ikusirik jende asko alde mintzatzen dela, kanpotar asko azaltzen dela propio pieza hori ezagutzera, argazkiak egitera eta abarez dela hain eskultura kaxkarra izango onartuz, azkenean hori ere aitortzen dizute, beraiek gaur egungo arteari eta eskulturgintzari buruz ideia zipitzik ere ez... Horrekin guztiarekin zera esan nahi dut, pixkanaka Oteizak izango duela gure artean herriaren nolabaiteko onespen artistiko eta estetiko bat, gero eta gehiagokoa, agian noizbait baita Chillidak berak daukanaren gainetik ere jarriko dena.
|
|
|
Erabaki benetan tinkoa hartu berri du idazle britainiar batek. Octavio Pazen eta beste idazle askoren ustearekin
|
bat
eginez, idazle horrek pentsatu du ez direla nahastu behar sorkuntza literarioa eta militantzia politikoa. Erabaki du, baita ere, urte asko eta asko zeramatzala literatura egiten eta politika mundura salto egitearren alde batera utzi behar zituela bere idazte lanak.
|
|
|
Lau haizetara zabaldu dituzte Mario Salegiren errautsak Euskal Herriko mendi gain batean. Gizon interesgarria benetan, pertsonaia barojiarra, non bizitzak eta literaturak
|
bat
egiten zuten, geratzen diren artean azkenetakoa. Duela hogei bat urte ezagutu nuen eta gogoan ditut oraindik Asteasuko taberna batean egindako bazkari eta afari eder haiek, Mario Salegi eta emaztea, Atxaga, Ruper Ordorika, Mikel Laboa eta beste lagun batzuk tartean zeudela.
|
|
|
Horrela deitzen da David Crystalen azken liburua... eta euskaraz dago! Erein argitaletxeak kaleratu berri du UNESCO Etxearen ahaleginekin
|
bat
eginda. Gai hauetan interesaturik dagoenak irakurri beharko luke liburu hori (ez dago aditua izan beharrik).
|
|
|
Hipotesiak aurrera egiten du dokumental honetan: II. Mundu Gerran, Errepublikak
|
bat
egiten du aliatuekin (Ingalaterrak eta Churchillek Errepublika babesten dute). Horrela Hitlerrek Frantzia aurrena eta Espainia segidan inbadituko ditu.
|
|
|
Etxetik kanpo nagoela bizitzen azkenaldi honetan eta (Londresen denboraldi bat pasatzen), Euskal Herriko albisteak tantaka iristen dira honaino, jendeak hemen oso gauza gutxi daki guri buruz betiko hiruzpalau topikoak alde batera uzten baditugu. Halere Espainiako albisteekin
|
bat
eginda alegatzen dira honaino ere mota ezberdinetako notiziak. Krisia da orain aho batez dabilen leloa hara eta hona.
|
|
|
—Multzo nagusia Aranen sartua izanen da honez gero. Guk ezker hegala zaindu behar dugu, Esterri d’Aneun haiekin
|
bat
egin arte.
|
|
|
Begiak dantzan ari zaizkie, inguruko gailur gorrietatik haratagoko harkaitz xut eta kasko elurtu urrunetara. Migelen baitan
|
bat
egin dute zorabioak eta mirespenak. Beheragoko aintzirak areagotu dio ikara.
|
|
|
Weyler-ek kasu guti egiten zuen, hura ez zelako gertatzen armada-gorputzean, baina hegaletako gudarosteetan. Egun batean, ordea, Cauto eta Jatibonico ibaiak
|
bat
egiten diren lekuan manbisek garaitza odoltsua erdietsi zuten, sobera leku meharrean juntatu baitziren Kapitain Orokorraren gudarostea eta Jeneral Echaguek agintzen zuen ezker-hegala.
|
|
|
Jesus trenbidearen ondoan sortu zen mundura, kanabera ordokietatik Dos Hermanos azukre-olaraino iristen zenaren ondo-ondoan. Bai eta are, doi etxe aitzinean
|
bat
egiten ziren ordokietatik heldu trenbideak, baizik eta haietatik batek ez zuela olaraino segitzen; han beti bazebilen gutienik tren bat aitzin-gibelka.
|
|
|
andrearentzat Erriberrin gaztelu bat eraikiaraztea, Leonorri sutondoan goxo-goxo irakurtzen zizkion zalduntza-liburuetan ageri direnak baino are ederragoa. Eta andreak nahi izatera, beste
|
bat
eginen dio Tafallan, are bikainagoa, antzinako erranairua bete dadin:
|
|
|
batzuetan bare ageri da, soseguan, eta beste batzuetan bortitz eta oldartsu, garaiezin. Ni baretasunak eta ekaitzak
|
bat
egiten duten tokitik heldu naiz hain zuzen ere, nahiz eta zuk ezin duzun ulertu. On Luisek ere ez zuen ulertu, baina konformatu beharko duzu jakinda zure erabakia hobeki pentsa dezazun lortzeko nagoela ni hemen, zure arbaso hark egin zezan lortu nuen bezala.
|
|
|
Eta hitzak bere ahotik atera ahala, ohartu da nafarren hizkuntza erabili duela diosalean, euskara, eta ez arabiera, beste hizkuntza hartan egiteko esan baitzioten. Eta deitoratu du bere buru txarra, zeren, anitzetan, urdirutasunagatik, gertatu ohi baitzaio hizkuntza
|
batean
egitea beste bat behar lukeelarik, bi horietaz gainera gehiago ere baitakizki: latina, oil hizkuntza eta Nafarroako erromantzea.
|
|
2013
|
|
|
—Ile bila etorri naiz gaur hona-esan zuen cowboyak. Sonbreirua jantzi zuen— Hemendik egun batzuetara jakingo dugu Dennisen ADNak eta Briannaren hiltzailearenak
|
bat
egiten duten.
|
|
|
Iritsi zen arrotza etxearen inguruetara, eta dena arakatzen hasi zen guardia baten mugimenduekin. Berarekin
|
bat
egin nuen orduan, bere barrura sartu banintz bezala. Haren begiekin ikusten nuen, haren oinekin ematen nuen pausoa.
|
|
|
Une hartan bertan, bere logelak inoiz baino argitsuagoa eta lasaiagoa zirudien. Eseri zen kontu handiz ohearen ertzean, eta poliki-poliki,
|
bat
egin zuten bere pentsamenduek eta haurraren hankatxoen mugimendu eztiek.
|
|
|
Angela zuzendu zitzaidan, ez nengoela mahaiko taldearekin
|
bat
eginda. Earlek, Dennisek, Mannixek, hirurek arrazoi eman zioten.
|
|
|
Mont Rose ez zegoen isolatuta irakurketa kontuetan, nazio guztiko beste eskolekin
|
bat
eginda baizik. Club 50eko irakurlerik onenak hautatzeko erabiltzen ziren testak, kasu, berdinak ziren denentzat, izan ikaslea Oklahomakoa, Louisianakoa edo Nevadakoa.
|
|
|
Carmelok ez zuen hasieran parterik hartu nahi izan, baina animatu zen azkenean eta uretatik atera gabe ibili zen ilunabar arte. Zaindari egon nintzaion ni, berriro buruko minez jarriko ote zen anaia bikiarekin
|
bat
eginez edo. Baina ez nion ezer berezirik igarri.
|
|
|
Aita izango zelakoan joan nintzen irekitzera, baina Andres Garairekin egokitu nintzen aurrez aurre.
|
Batera
egin genuen biok keinua: etxean sar zedin, nik; eskailera-burura atera nendin, berak.
|
|
|
Poemaren hitzekin batera, itsasoa sentitu nuen hurbil, eta uhinek hondarrean utzitako harri-txintxar bustiei begira jarri nintzen. Lo nengoen ni ere, Euskal Gutxiengoko beste kidearekin
|
bat
eginda azkenean.
|
|
|
Gune Estuko batzuk atera hurbildu ziren, baina oro har taldea ez zegoen
|
bat
eginda. Erdiek beste aldera begiratzen zuten, katedralerantz; beste batzuk-ama, haien arteancampanile aldera zihoazen.
|
|
|
" Barregarria zen guregana hurbiltzen ikustea, zeren eta pausorik eman baino lehen harenga luze-luze
|
bat
egiten baitzuten, guztiz itxuragabea, haien hanka eta esku mugimenduak bezala. Hori zela eta," dantzariak" izena eman genien".
|
|
|
Indioek askotan egin izan zuten bat espainiarrekin beste indio nazio batzuen kontra joateko edo haiek eskainitako abantailez baliatzeko. 1751ko matxinadari dagokionez, Pima asko misioen sisteman sartuta zeuden ordurako, erlijio berrira konbertituta, eta ez zuten matxinoekin
|
bat
egin nahi izan. Gehiagok parte hartu izan balute, espainiar guztiak hilko zituzketen, eta benetan ehunen bat besterik ez ziren izan biktimak.
|