|
2000
|
|
|
Gu nabigatzen ari gara, baina ez daukagu babestzat hartu genukeen portuaren ideiarik. Berritu egiten dugu horrela bertsio mingarrian argonauten formula menturazale
|
hura
: nabigatzea prezisoa da, bizitzea ez." (135 or.)
|
|
|
Liburu honetan autorearen aldartea eta taxua Marinel zaharraken ageri dena ez bezalakoa dela dio G. Markuletak,
|
hura
gogorra eta gozakaitza bezain atsegina eta irakurleari gozamena eskaintzekoa dela esaten du honako hau. Azkenik, obra honen egilea definitzen du" irakurle amorratu"" jakin min handiko intelektual" eta" inkonformista erradikal bat" dela esanez.
|
|
|
Susako komentariogileak(" Marinel zaharrak", Susa, 1989, 2324 alea, 14 or.) ere bilakaera hau aipatzen du" Poeta erromantiko ederzalea, hizkuntzaren barruan jolas egiten zuena, metaliteraturaren gailur urrinetan etxeko karrajuan baino nasaiago ibiltzen zekiena, hori guztiori eta besterik ere bazen
|
hura
bera, berbera lehorrekoago agertzen zaigu hemengo olerkietan. Mingostu egiten du kartzelak.
|
|
|
Bere kasuan, gainera, Coleridgeren marinel zaharrak bezala, inork entzuteko trenta handirik hartu nahi ez duen moduko kontuak esan behar ditu. Aldiz, 1995eko poema sortan gainditua du, bizitzaren beraren indarrez, Becketten hastapen gisako
|
hura
" nothing is left to tell" ek (ez da esatekorik geratzen), metaliteratura ororen abiapuntua izango zena. 1995ean aldiz, Sarrionandiaren ustez" poemarik behinenak izkiriatzeke daude..." (Hnyi illa... Poemak, 147 or.)" Mezurik sakonenak ez dira oraindik esan" (Hnyi Poemak, 147 or.). Ez daki oraindik poemek zertarako balio duten, ezerk" ez du bermatzen poemok ezer aldatuko dutenik":
|
|
|
Narrazioak liburuaren" post scriptum" ean aitortzen duenez, euskera adierazkorrago eta literaturarako gaiago egitea da bere benetako lehia. Jarrera honek nahiz literatura egiteko ideal perfekzionista eta zorrotz horrek, Lauaxetaren lehen liburuko beste" post scriptum" ospetsu
|
hura
," Uarra" izeneko idatzi laburra oroitarazten du. Lehen aldiz hark Bide barrijak liburuaren ostean azaldu zituen ideia, asmo eta ametsen oihartzuna entzun baitaiteke Sarrionandiarenean:
|
|
|
Sosegurik ezak Andresengandik Luisengana, lehendabizi, eta bizitzaren muturreraino, geroago, eramango du protagonista. Oroitzapena, Debatik Donostiarako bidean zihoan autobusean izaniko sentimendu
|
hura
(zoriona?), birjintasuna galdutako memento haiek, Andresekiko hoztasuna, Luisekiko gero eta gertutasun handiagoak... Hori guztia bakardadea sentitzeraino.
|
|
|
Honela, neskaren lagun baten etxera joan beharrean egongo dira, eta bertan jantzi baten lapurretaren berri izango dute. Beraz, neska
|
hura
ezagutzearekin batera, lapurreta bitxi batean korapilaturik aurkituko du bere burua. Giro honi eusteko, bestalde, Jimenezek hasieratik pertsonaia kartzelaratua dagoela ezagutaraziz sortaraziko du.
|
|
2001
|
|
|
Bistakoa da baieztapen horretan 60ko hamarkadako kultur giroaz mintzo zitzaigula filologoa, P. Bourdieuk Les héritiers... klasikoan maisuki deskribatzen zuen garaiaz. Literatura irakurtzea, literatura" ona", pasioz bizi zuen gaztedi unibertsitario konprometitua izan zen
|
hura
, literatura/ subliteratura arteko mugak tinkoak zirela pentsatzen zuen gaztedia.
|
|
|
Ez luke gezurrik esango, agertzen dena erakusten du. Esanahi honen metafora izango litzateke Sarrionandiaren bertso
|
hura
:
|
|
|
Hizkuntza literarioaren eta politikoaren banaketa. Biak ez datoz bat,
|
hura
mugikorra da, eta beste hau, ordea, finkoa. Eta banaketa hori gogor egin du Sarrionandiak" Literatura eta iraultza" poeman.
|
|
2002
|
|
|
Testuaren lotura intertestualei dagokienez, euskal kritikak behin eta berriro aipatu izan du V. Nabokoven Lolita (1955) haren intertestua sinesgarriena delakoan. Baina kontua da Mirandek errusiarraren eleberria irakurri gabe zuela Haur besoetakoa idatzi zuenean eta, lan
|
hura
gaztelaniara itzuli zuen E. Gil Bera idazleak eleberriaren hitzaurre interesgarrian dioen bezala, Mirandek egin zuen gauza bakarra izan zen mendebaldeko tradizioan Teokrito edo Virgiliogandik hasita presente dagoen motibo literario batez baliatu. Horretaz gain, aise hautematen dira euskal autorearen zaletasun literarioak, eleberrian zenbait aipu eta erreferentzia agertzen baititu.
|
|
|
Saizarbitoriak liburuaren kontrazalean adierazten zuen eran, saiakera linguistiko bat da, euskara batuaren asepsia gainditzeko saio bat. Saio
|
hura
hizkera erregistro eta maila desberdinak agertzen zituzten testu labur sorta batean mamitu zen. Heteroglosia horren bidez, Izagirrek euskararen egoera diglosikoa islatu zuen, baita irakurlea seduzitu ere estilo iradokitzaile eta plastizidade handikoa erabiliz.
|
|
|
B. Atxaga gazteak 1971n argitaratua zuen bere lehen narrazioa," Lo que anhelamos escribir", El Norte de Castilla egunkarian, eta 1970eko hamarkadan sendotu zuen hasiera
|
hura
, abangoardismo osteko poetikak bere egiten zituzten testu esperimentalak argitaratuz. Ziutateaz eleberriaz eta Etiopia (1978) poemarioaz ari gara, lanotan modernitatearen amaiera ekarri zuen asperdura poetikoa iragazten baita.
|
|
|
Ziutateaz errepresio politikoa eta askatasunen ukazioa indarrean zegoen garai baten sinboloa da. Atxagak berak ere esan izan du behin baino gehiagotan eleberri
|
hura
soldadutzan zegoelarik idatzi zuela, eta bertan erakusten den unibertso etsipenezkoa autorea bizitzen ari zen egoeraren isla zela. Abangoardiek eta surrealismoak iradokitako mundu marjinalak errepikatuz, erregistro eta ahots desberdinak konbinatuz, edo irudi espresionistak erabiliz, eleberriko narratzaileak mundu hits izugarria marrazten digu.
|
|
|
Eleberriaren lorpenetako bat Saturno planetarekin gizonezko protagonistaren obsesioa planteatzen den joko literarioan egongo litzateke. Donostiako hodeiek planeta
|
hura
ikustea galarazten dioten bezalaxe, alkoholak galarazi egiten dio Maiterekin harreman sentimental egonkorra izatea. Alkoholismoak jotako protagonista honentzat, Saturnok bere irrika guztien gailurra sinbolizatzen du, eta horregatik ez du inongo zalantzarik planetaren izen bera emateko bere desiraren objektuari.
|
|
|
Euskal eleberrigintzaren aurrekarien artean, Joan Antonio Mogelen Peru Abarka aipatzen da (1820an idatzia, baina 1880 arte argitaratu gabea). Mitxelenarentzat
|
hura
izan zen euskaraz idatzitako lehen eleberri saioa (ik. K. Mitxelena, 1968:
|
|
|
Pixkanaka euskal literaturan prosa berri bat sortzen ari zen, eleberriaren generotik urrun samar artean, baina
|
hura
finkatzeko oinarriak ipintzen ari zena. 1870ean, J. B. Daskonagerrek euskaratu egin zuen bere Les échos du pas de Roland, jatorriz frantsesez idatzia, Atheka gaitzeko oihartzunak izenburua emanda.
|
|
|
" Robbe Grillet ez da nobelari bat, nobela injeñeru bat baizik"... Detaileak ez luke aparteko garrantzirik, baldin eta izen
|
hura
, Robbe Grillet alegia eta Michel Butor eta Claude Simon, esate baterako, Hamaika pauson hainbat aldiz espreski izendatuak eta beti mirespenez tratatuak agertu izan ez balira... Lau urte geroago, Saizarbitoriak bere lehenengo nobela argitaratu zuenean, kritikak nouveau roman kutsua atzeman zion berehala, eta euskal irakurleak Egunero hasten delako berri hark Txillardegiren nobelagintza gainditzen ... Goihenetxe, berriz, 65eko urrian, François Mauriac eta Robbe Grillet en arteko diferentziak markatzean, Txillardegi eta Saizarbitoriaren artekoak deskribatu eta aurreratu baizik ez zen egiten ari.
|
|
|
Par. Eta zer bertze gauza izanen ahal da hori? Gauzak, bada, batari buruz ezin izan ditezke bertze
|
hura
existitzen ezpaita.
|
|
|
Ni neu, orhoitzen eznaiz. Klazomenetik huna lehen aldiz heldu nintzenean, aspaldi dela, haur bat zan
|
hura
, anartean. Haren aita, oker ezpa nago, Pyrilampes zan.
|
|
|
Bai, eta
|
hura
bera, Antiphon.4 Bainan, zertara dathor hori orain.
|
|
|
Orduan, Parmenidek erran zuen: " Nahi eta ez, zuen erran egin; eta halarik ere, Ibikoren zaldiaren gisan nago;
|
hura
maiz izan zen garaile, bainan azkenerako, zahartu egin zan, eta gurdiari lotzerakoan beldur zen, baitbaizekien gertha othe litzaikeona. Olerkariak, iduri hori beretzakotuz zaharturik ere maitetasun uztarria erakhus ba deza, bere gogoari aitzi dela aitor ohi du.
|
|
|
Par. Egin dezagun bata osoan dela tipitasuna. Orduan, bataren osotasunean hedatuko da, hunen puntu guztietara banatuaz, edota bataren ingurura hedatuko, osoki bilduaz
|
hura
.
|
|
|
Par. Bainan tipitasuna bateren osotasunean heda ba dadi, hunen puntu guztietaz banaturik, bataren berdin dateke; eta bildu ba deza,
|
hura
baino handiago dateke.
|
|
|
Par. Bainan den izakia
|
hura
, punturen batean izaitea da beharreko.
|
|
|
Gelditu egin zen, ordea. Ni, eserita, kartera
|
hura
ikusteko nagi, astitsu. Asun amorruz, noski.
|
|
|
Arbola puntetako orriak urduri ta zanbuluka zebiltzela nik ikusten; ordea, nire inguruan haize putzik ere ez nuen nabari izan. Eskuan nuen orbel ihar
|
hura
laga, eta lurreruntz erortzean bidexka erdian bertan goxo egin zidan. Bigarrenez saiatu, eta berdin berdin.
|
|
|
Oroitzen ez zuena gogoraziko niola zemai egin nion. Arratsalde baten Asunenean egin genuen guateke
|
hura
ez zitzaidala ahaztu. Amaren loisintxak eta amarrukeriak bere alaba Asunekin konpon nendin!
|
|
|
Alabaiña, ez zan aldi luzean egoan bazter hortan sendi
|
hura
. Handik laisterrean, Paris-era jo zuten.
|
|
|
Jakiña, raveltar tankerapetua, eta horrela, arau berdiñen igesi jarraitzen du, mailla autsiak emanaz. Donibanen idatzi zuen Trio
|
hura
, 1914" garren urtean. Haren lanik bikaiñena, agian.
|
|
|
Gauzak zeatz eta neurriz doi doi egiten zekizkian buru bikain
|
hura
, bere burua deusetarako gai ez zela ikustean, bai haren samin ta oiñazea bizitzako urte goenetan...! Itxaropen gabe, eta itxaroten...
|
|
|
Par. Alta, ¿ bertze gauzak berari buruz ezer izan ahal ditezke,
|
hura
hekieri buruz ezer ezpaita?
|
|
|
Par. Hunelatan, ordea, zaharrago da zerbeiteri buruz zaharrago bilhakatzen zen zerbait
|
hura
baino. Orain, erragun:
|
|
|
Eta elhe hunen araura, bata eztateke bertze zerak baino zaharrago ez gazteago izan, ez eta hauk ere bata baino zaharrago edo gazteago. Bertzalde, lehengo elheari gagozelarik, bata, garaitiko gauzak baino gazteago eta zaharrago lizateke, eta hauk
|
hura
baino zaharrago eta gazteago.
|
|
|
Par. Liparraz ari naiz. Izakera batetik bertzera aldatzen garean puntu
|
hura
baitirudi egiazki, liparrak. Eta halatsu:
|
|
|
Par. Bata eztiteke izan, ez baldin ba da; bainan anhitz gauzetaz kutsatua izan dedin ez bakharrik ezer eragozpenik eztu, aitzitik, hunela izaitea beharreko da," ezten bata"" hauxe" ba da, eta ez bertze gauzarik. Bata ez baldin ba da, eztena haur ezpa da, eta halako gauza
|
hura
bertze ba da, hortaz tutik ere mintzatzeko biderik ezpaitukegu. Bainan, ezten hori bata ba da, hauxe da eta ez bertze ezer, eta orduan behar beharreko izanen da bata hori huntaz kutsatua izaitea eta bertze beredin gauzez.
|
|
|
Atsegingarri izan zitzaigun gure taldeko batzuei. Guk geuk, ordea, Aldontzarentzat eskeiñi izan genduan usakume ñabar
|
hura
.
|
|
|
Jauna erantzun nion urduri berorrek agindu izan zidan bertsu illun batzuek egiteko...
|
hura
il zanean.
|
|
|
Oianbeltz ek ez ikusiko, alegia, egunsenti mozkor ta alai
|
hura
, hainbestez ta hainbestez ames egiña.
|
|
|
Hara langille artean bat diat oso okerra, txit bihurria. Gañontzekoak nahasten, mutilla duk
|
hura
!
|
|
|
Ba,
|
hura
saripean jarri eta... jar ezak enkargadu, gazte bihurri hori.
|
|
|
Handik geroetara Elortza gazteak bere adiskide begiko
|
hura
arkitu zuan muturrez mutur kalertzean.
|
|
|
Ta langille bihurri
|
hura
–
|
|
|
Moscoun hasi zen istorio hau. Larunbat arratsalde batean Zoo berrian zegoen ximino gazteak Voronov doktor jaunaren liburu bat kaiolatik hurbil norbaitek utzitakoa eskuetan hartu eta
|
hura
irakurten gau osoa eman zuelako.
|
|
|
Horraitio, entzutea da bat, eta ikustea eta jakitea beste bat. Itsaso
|
hura
da munduko arrainik gozoenak dauden tokia. Horrelakoxea da gure itsasoa.
|
|
|
Noizean behin, ordea, haserretu egiten da. Muturrak loditzen zaizkio, ezpainak gizentzen, eta sekulako indarra gorderik duenez, besoak eta bularra eta oinak hanpatu eta zelai paketsu
|
hura
, irakiten ari den eltzeko ura bezin dardaretsu eta borborkari bilakatzen da. Ur azalaren bagak eta uhinak sortu eta zerurantz hegaldatzen dira.
|
|
2003
|
|
|
Larogeiko hamarkadan, aipaturiko EuskM elaberria, hainbat denbora lehenagotik eginda ei zeukan
|
hura
, Bilboko" R. M. Azkue" literatura lehiaketara aurkeztuko du, baina saririk jaso barik.
|
|
|
Ordubete edo zan, herri
|
hura
lehenbiziko aldiz igaro zala, eta gero herri berbera berriz, eta gero berriz, eta ostera ere, alde biko erloju berbera, burdina eta kristalezko txabola berbera, betiko elektrizidade tresnekin mukurru. Etziran ikusten ondo herrien izenak eta pentsa ziteken lehengoxeak zirala.
|
|
|
Familian aitarekin baino ez zuen egiten; eta egin ahal zuenean, jakina:
|
hura
itsasotik zetorrenean, zeren itsasoan ematen baitzuen denborarik gehiena. Familian, bai Gernikan, eta gero askoz gehiago Gaztelerrian, giro erdalduna zuen.
|
|
|
Jose eta beraren familia ez ziren gehiago Gernikara bizitzen etorriko, baina udetan sarri. Valladolid-en aldikada bat eman ondoren ez dakigu ziur zenbat urte, bi edo agian. Madrila aldatuko dira bizitzen eta
|
hura
izango dute euren bigarren eta aurrerantzeko aberria, Joserentzat izan ezik, ze hau gerra ostean Euskal Herrira itzuliko da berriz, nafar erreinu zaharreko hiriburura.
|
|
|
Azkenean begiak zabaltzen ditu, eta gela
|
hura
ikusten duala eztu ulertzen non ote dagoen. Exeri ta bizkarra igurtzitzen du ezkerraz, begiak eta haginak tinko bizkarrezurreko minaz.
|
|
|
Gero, zorriz beterik bailegoan, burua atzaparkatu eta edozelan sakabanatzen ditu ileak. Begiak igurtzi eta gela
|
hura
aztertzen hasten da, sekula ikusi ezpalu bezela.
|
|
|
Bihotz alai ta maitekorrez, Ya deritzan egunoroko bat erosteko bi pezeta ematen dizkio saltzaileari, polizi
|
hura
atzetik zetorkiola esan zionari, eta gaur eskuzabal sentitzen da, gehiegizko berrogei ta hamar xentimoak eskupeko bezela uzten dizkio.
|
|
|
Anitz orduko lana eta Txominek arreta handiz egina, ezpaita ahuntzaren gaberdiko estula, problemak milaka aztertzea, bakoitzari merezi zuena ematen saiaturik, kontzientzi garbi batek eskatzen duan bezela. Catedráticoak orduan, hartu lan handiko paper
|
hura
ta otzarara botatzen zuan irakurri gabe.
|
|
|
Serio serio dago neskäa eta badirudi etzaiola atsegin berak ezagutzen eztuan gazte
|
hura
hain ausarta izatea, bainan laister jartzen da aurrera begira eta azkenean erantzun ere zerbait erantzuten dio.
|
|
|
Urli edo Berendi jaun osagile
|
hura
(kontatzen zuan Etxeberriaren aurrean zegoenak) bere adiskideekin casinoan zegoala partida bat jokatzen, neska bat etorri zitzaion bila bere aita oso gaizki zegoala ta, mesedez arin arin etortzeko esanaz.
|
|
|
Denbora asko igaro baino lehen, badiotsa doctor Berendik doctor Sendiri, ea ba ote zekian doctor Urli edo doctor Kirten dontsu
|
hura
klinika izugarri eder baten jabe zana eta nola joaten ziran gexoak milaka beregana.
|
|
|
Pelota
|
hura
gogorregia ta astunegia zala, berari min egiten ziola eskuetan, eta Martinezek berak ekarriko zuala artilezko pelota bigun bat, esan zuan.
|
|
|
Kanpoan sargori zegoan. Fernando joan zan bere adiskidearen bila, ta bar
|
hura
Gabilondoren etxe ondoan zegoan.
|
|
|
Luzaro egon zan aieneka, halako tripakomina jasan ezin zualakoan. Baina
|
hura
etzan ezer. Tipuski mila bider biziagoa egin zitzaion.
|
|
|
Ilun xamar zegoan gela
|
hura
, batez ere arratsaldean, eguzkiaren dizdirak zuloetatik sartzen etzirala, goizean bezela. Erdi iluntasun hartan, ohi ez bezelako itxurekin agertzen ziran gelako gauza ezagun guztiak, tokia mamuen batzarleku bilakatu bailitzan.
|
|
|
Besteak: maletarekin karrikatik zoala inori kalterik egin gabe, etorri zitzaiola gizon
|
hura
(Txomingatik) garraisika maleta hura berea zala ta lapurra deitzen.
|
|
|
Besteak: maletarekin karrikatik zoala inori kalterik egin gabe, etorri zitzaiola gizon hura (Txomingatik) garraisika maleta
|
hura
berea zala ta lapurra deitzen.
|
|
|
Txominek: nola ez, egia handia zan, maleta
|
hura
berea zala ta.
|
|
|
Ezagutzen al duzu Lizardiren olerki xamur
|
hura
: bere seme Xabiertxoren heriotzean egindakoa?
|
|
|
Banekian jakin euskaraz, nire herriko euskaraz; baina hitz, aditz eta esakera asko ez nituen konprenitzen, eta gaia ilundu, haria galdu, nekagarri ta aspergarri egiten zitzaidan Kresala zoragarria irakurtzea. Hala ere, behinolako elkarrizketaren bultzadaz (Zuluetagaz izandakoa) eraberrituriko gogoa adoretsu nuen, ta Mendizabalen hiztegia erosi, hitz ezezagunen esanahia nobelako orrialde bakoitzaren barrenean jarri, ekin eta ekin, aurrerapide handiak egin nituen berehala, irakurgai
|
hura
pozgarri ta bultzagarri izateraino aurrerapideak" (Euskal Literatura, 1, 10 or.).
|
|
|
" Bertzeak oro [beste guztiak] igan dira bere goihen gradora; orai
|
hura
[ha, euskera] iganen da [igongo da] berze ororen gainera; Heuskara, oraidano [oraindino] egon bahiz inprimitu bagerik [barik] hi engoitik [gaurtik aurrera] ebiliren [ibiliko haz] mundu guzietarik" (MEOE, 140 zk.)
|
|
|
" Fede haundiko burrason ganik sortu bainintzan mundura, Jainko legean hezi ninduten, jitean adimendura: hain zen beroa denbor" hartako eleiz gizonen khar
|
hura
, ziotelarik gaizki eginak zeramala ifernura, muinetaraino sartu zitzautan Jaungoikoaren beldurra".
|
|
|
Burua beso gainean zeukala eta besoa mahai gainean, boligrafoari haginka egiten zion. Ederra zen, agian Ainhize baino emakumeago, baina ez zuen hark bezala zaintzen janzkera; eta, noski, ez zen
|
hura
bezain ausarta eta irtirina. Askorentzat Karmeleren gorputza askoz ere gozoagoa zatekeen, soinekoak hobeto aukeratuko balitu.
|
|
|
Hankak mugitu zituen, gero eta urduriago, bere itxura gogorra eta axolagabea bertanbehera galduta, eta nahi gabe ukitutxo bat egin zion irakasleari hankartean. Unaxek hotzikara sumatu zuen hortik gora eta berehala ikusi zuen estualditik atera behar zuela neskatxo onbera
|
hura
, jende aurrean bere burdin jantzia berreskura zezan.
|
|
|
Lanpara dotore eta bitxidunak, estatuak, pitxerrak... Bai, egongela
|
hura
ondo zegoen museo baterako, edozertarako..., egongela baterako izan ezik. Sarri ere ez zen sartzen etxe hartan, baina egiten zuen guztietan ulertzen zuen zergatik gustatzen zitzaion hain gutxi Ainhizeri etxean bakarrik geratzea.
|
|
|
Dena dela, Idak ez zuen inoiz pazientziaren beharrik, berarekin baino; nahi zuen guztia, sagar zuhaitzetik erori berria lurrera makurtu hutsaz hartzea bezain erraz lortzen zuen beti. Lortzearen atsegina zen
|
hura
, bideak aspertu egiten zuen; Unaxen atsegina, ordea, ehizarena zen; ehiza eta bereganatzearena, baina ez zuen bata bestea baino atseginago. Halabeharrez ikasi zuen eurentzat presak ez zuela lekurik, denborak ez baitzituen inoiz inora eramango.
|
|
|
Egia esan, guztia zelan hasi zen eta bera zelan iritsi zen puntu hartaraino ere ezin zehaztu zuen. Ez zekien aurretik
|
hura
saihesteko aukerarik izan zenentz, ezta ze unetan hasi zen bide hartarantz jotzen. Dena ilun eta nahasi zegoen haren burmuinetan, eta ukitzen zuen eskua Unax ala Idarena zen ere ezin bereizi zuen.
|
|
|
Zerbaitek itzuli eta arineketan alde egiteko eskatzen zion, aldarrika, baina hara joan behar zuen, logelara, non Unaxek itxarongo ziola esana baitzion. Buruak gero eta ozenkiago zulatzen zion arima, kantuaren beste bertsoez, ahots
|
hura
isildu, ukatu nahi bazuen ere, indar osoz. Baina ez zen, ez, isilduko.
|
|
|
Bat gehiago, eta handik irtenez gero, lotsaren lotsaz, ez zen berriro ausartuko besteen aurrean begietara begiratzen, ezta berarekin berriro geratzen. Ez zuen arratsalde
|
hura
ahaztuko, baina errepikatzeko adorerik ere ez zuen izango. Gainera, onartu behar zuen ondo pasatzen ari zela joko harekin.
|
|
|
Kotoizko kusku
|
hura
zelan eta zertarako eraiki zuen baleki, agian irekitzen nondik hasi jakingo...
|
|
|
Argi puntuari begira zegoen. Ez
|
hura
zeharkatzeko asmorik agertu zitzaiolako, ezpada begiak beltza ez zen zerbaitetan unetxo batez pausatzearren, besterik gabe. Baina zerbaitek beltzera bihurrarazi zuen, epeltasuna ito eta berotzen zuen zerbait sumatu zuenean.
|
|
|
Ez zekien zer zen, baina ez zuen jakin nahi. Zerk etorri behar zuen bake ilun
|
hura
galeraztera. Noren baimenaz?
|
|
|
Bibiotek begietara begiratu zion. Ez zitzaion gustatu andre
|
hura
, ez. Emakume harroputza ematen zuen eta alabaren gorabeherek ezer gutxi axola ziotela pentsatzen hasia zen.
|
|
|
Baina gaur ez du gorrotoz edo etsipenez begiratzen; begiratu egiten du, soil soilik. Gaur inguruko aldakortasuna sumatzen du, eta
|
hura
ere aldatuz doa, orain badaki. " Eta zer gertatzen zait?" itauntzen dio bere buruari.
|
|
|
Zer esango zion irakasleak, zergatik beraren alde jokatu amaren aurrean? Berak bazekien irakasle
|
hura
jatorra zela eta batzuetan onbera, baina ordura arte inoiz ez zukeen gezurtia ere izan zitekeela pentsatuko. Agian sermoi bat botako...; ez, ez, berehala baztertu zuen ideia hura.
|
|
|
Berak bazekien irakasle hura jatorra zela eta batzuetan onbera, baina ordura arte inoiz ez zukeen gezurtia ere izan zitekeela pentsatuko. Agian sermoi bat botako...; ez, ez, berehala baztertu zuen ideia
|
hura
. Berak ezagutzen zuen Bibiot ez zen, ez, sermoizalea, agian hitzaldi luze zalea bai.
|
|
|
Bueno, jente larregi badator, kriston iskanbila sortu leiteke, eta auzoak ez dira oso adikorrak arrazoia
|
hura
izan ez arren, sinesgarri iritzi zion Ainarak.
|
|
|
Ilea laztandu zion eztiki, txabusina barruan mugimendu ostendu bat sumatzen zuela. Jantzi
|
hura
kendu eta bere egingo zuen, adar mugikor hark eskatzen zion bezala. Baina ez zuen altxorra hain goiz hondatu nahi.
|
|
|
Eta haien artean emakumezko aurpegi bat ikustea lortu zuen. Oso polita zen, eta
|
hura
ere biluzik zegoen, aurrean, irribarre maltzurra erakusten zuela. Ile luzea eta beltzarana zuen, eta eskua luzatzen zion.
|
|
|
Biluzik egon arren, haren atzetik joan zen,
|
hura
atzeman nahian. Hura zuen laguntzaile bakarra, eta handik irteten lagundu zion lehenbailehen.
|
|
|
Ez, ez zeukan itxura onik. Zekusan gauza polit bakarra, ezezagun
|
hura
zen... Eskerrak pentsatu zuen azkenean jantzita aurkitzen zuena bere gorputza!
|
|
|
Baina buruko kristal guztiak puskatu zituena ez zen izan emakumea ikustea, ezpada bera agurtzeko itzuli zenean haren aurpegia ezagutzea:
|
hura
bera zen ametsetan berari agertutako emakumea, eskua luzatzen ziona, hain zuzen ere!
|
|
|
Patxik, botatakoa berari ez zitzaiola heldu ikusirik, zigarroa piztu zuen, hasierako ikara igaro nahian. Urkok Ainara estutu zuen besoen artean
|
hura
lasaitzeko edo. Joxek, moketari begira, hasperen egiten zuen bien bitartean, garbitzen hasteko behar zuen kemena bildu ezinik.
|
|
|
Gero, bere buruari irri eginez, sama bihurtu zuen, begiekin haren gorputz lo gaztean goitik behera ibiltzeko. Ile gorri
|
hura
aurpegitik jausten zitzaion, xerlo bat ezpainek helduta zutela. Txamarrarekin ez zitzaizkion bularrak igartzen, baina esne eztizko izterrak ordezko bikainak ziren.
|
|
|
Txamarrarekin ez zitzaizkion bularrak igartzen, baina esne eztizko izterrak ordezko bikainak ziren. Honela, lotan, aurpegiak aingeru batena zirudien, edo
|
hura
irakasten zebilen Errenazimenduaren ideala: azal zuria eta masailtxo gorrixkak.
|
|
|
Neska mutilei etxean arreba egongo zela esanda zegoen, baina hori egia zela ikusi zuenean hartu zuen benetako ezustea. Haren lurrina usaindu bezain laster jabetu zen nahasle
|
hura
etxean zegoela. Sukaldeko argia piztu eta beti itxita zegoen gela horietariko batera eraman zuen neska.
|
|
|
Horrek bere buruari laguntzen ikasi behar du, apur bat txoriburua da eta. Guk baino hobeto ezagutzen du bere ama eta jakin behar luke
|
hura
pozteko zer egin behar duen... Ikas dezala Bibiot pentsakor geratu zen Arantxa atera heltzen zen bitartean.
|
|
|
Klase osoa isilik geratu zen; ordurako bazekiten irakasle
|
hura
jatorra izan zitekeela, baina behin haserretuz gero nahiko umore bortitza zeukala. Gainera, egun horretan serio samar zebilen hasieratik, gaia aurrera azkar zeramala.
|
|
|
Klase osoak, aurreneko lerroko neska batek izan ezik. Neska
|
hura
, berriz, gorri gorri jarri zen, guztiz lotsatuta. Klaseko lausengaria zen, jakina.
|
|
|
Baina Ainhizek ezin jakin zezakeen ezer gaueko euriaz; bai, ostera, eguneko eguraldi zoragarri horrezaz. Eta zerk egiten zuen egun
|
hura
hain berezi. Eta aldi berean, zerk ez zion egun horrezaz zeharo gozatzen uzten?
|
|
|
Eta zergatik ote zebilen beraren platerak garbitzen? Idak egun hartako ortzia bezain garbi zeukan beti bere etxea, hori bazekien, baina
|
hura
beraren etxea zen, eta ez harena. Gainera, oso gutxitan hartzen zuen halako jarrera.
|
|
|
Zergatik ibili ote ziren ihesi Ainhizeren begiak, agur esateko orduan? Izan zitekeen horretan Idak zerikusia izatea, baina gakoa
|
hura
bazen, ez zion itxaron arin jakiteari.
|
|
|
Ortzia egunez bezain garbi, laino izpirik ez, ilargia izarrek zainduta... Ez zen leku txarra txagain
|
hura
. Ez katuentzat, ez ameslarientzat, ezta bera bezalako zelatarientzat ere.
|
|
|
Gainera, mugimendu horrekin mamurik handiena gelditu zitzaion begi aurrean: izar
|
hura
, beste guztien artean gizaki bi baino bereizteko gai ez zirena. Kanpotik erdeinua erakusten zion bitartean, barrutik erreguka zebilkion.
|