|
2007
|
|
|
Geroztik, biziak hola segitu zuen, Xano arras xori bilakatua balitz bezala, bere lagunek trufaka eta burlaka segitzen zutela. Gainerat, gauak ere zuen gure putikoa baretzen, noiz nahi gauerdi edo goizalderat entzuten zirelarik xori hixtu eta ttiuttiukak, zakurrak
|
berak
ixiltzen baitziren holako arrabots bitxiak ezagun zirelarik. Emeki emeki, gauzak makurtu ere baziren, herritarrek asetzeko jokabidetzat zauzkaten jestu horiek, burrasoer ogen emanez holako haur bitxia sortu izan gatik.
|
|
|
— Ba, bainan, egunetik goiti jandarmek leku guzia zerratuta ez dute nehor uzten sartzerat, Isidrok
|
berak
ere ez du baimenik! Zertako?
|
|
|
Europa ekialdeko erresuma eslaboetarik zetorren omen, han ainhitz aztiantza ikasirik, bai eskuetako marretan geroaren irakurtzen, bai ezbehar edo eritasun xume zonbaiten sendatzen, otoitz bitxiak murmurikatuz, hango mintzaira eta egin moldeak nahastuz. Gelditzen zen leku guzitan bisitak egiten ziozkaten goizetik arrats artino,
|
berak
konsultak deitzen zituenak, bere burua ezin besteko mediku batentzat zaukala.
|
|
|
Anartean, Arñot bere buruari beti galdezka ari zen" bainan nola debru egiten du beti egiaren kausitzeko", sekulan errantzunik aurkitu gabe: ahal bezain ongi so eginez, entzunez, behatuz, miatuz, ikertuz ez zen oraino heltzen ulertzera zer truka erabiltzen zuen Maritzak eta hori zitzaion mirakuilu handi bat, izanik ere,
|
berak
, ez zuela elizako erranetan sineste pilik...
|
|
|
...pasatua zen, elizako erloiuak jo zuenez bainakien, aita beste bi gizonekin, eni keinu ahin bat eginik, joana zen ostaturat, noiz ere izitzeko harridura batek hartu ninduen, batbatean, platana abarrari lotua zen aitaren zakua igitzen eta goiti joaiten ikusi nuelarik — jes, zer mirakuilu da hau — eta lasterka abiatzekotan nintzen aita abisatu beharrez norbaitek zakua ebasten ziola, orhoitu
|
nintzalarik
berak errana, ixilik egoiteko edozer gertaturik ere, eta zozo baten gisa, begiak borobil zapartaturik, lotsati eta ez hainbat adore, gure zakua arbolaren hostotzan desagertu zen, bizi bizia, nehork ikusi gabean, salbu nik, bainan sekretu baten jabe nintzan eta ez nuen nihon ez nehori deus erraiten ahal. Eta, orduan galdezka nindagon nihauri, zer da ixtorio hau, ez jakin nun zer begira, hostotza sasitu hartan ez baitzen deus antzemaiten, zer erranen nion aitari ikusiko zuelarik bere zakuaren falta, noiz ere — bena, bena, zer da berriz hori?
|
|
|
Habil, ene gizon ttipi... — eta hala egin nuen, kasik ohartu gabe ene alki lekuan beste norbaitek, anartean, bere gibelaldia pausatu zuela, bainan ordukotz loak abantxu eramana ninduen eta karrosa ttuku ttuku kurrituz zoala zaldiaren trostaren heinean, ni erdi atzarririk, beharriak erne ezin atxikiz, etxerateko bide bera egin ginuen, arrabots
|
berak
entzun nintuen, zaldia gelditu ere goizean bezala —... du marche... — et, lui, qui?...
|
|
|
Berarekin bizi zen denboran, Maddi, bere herrenak uste zuen arnegu hitz bat zela eta matelak gorritzen zitzaizkion entzuten zuen aldi guziz. Azkenean berari galdegin zion" zorte" horek zer erran nahi zuen eta Pettanek aitortu zuen ez zakiela
|
berak
ere.
|
|
|
Edozoin gisaz, mendi madarikatu hau, etxe madarikatu hau eta emazte madarikatu hau utziko ditut ahal bezain laster. Jesus
|
berak
, hura karlos bizi izan baita irriskurik ez hartzeko, konprenituko nau, oi zortea!"
|
|
|
Ingurumeneko harri mokor guzien biltzen hasi zen, baratze xokoan mendixka ttipi baten heineko meta bat eginez. Horretarako laguntza asko izan zuen, Xemarkek
|
berak
parte hartzen zuela baita ere Luixa eta Kaietek, beren ahal ttipiarekin. Emekiemeki, etxe gibeleko larre agortu harritsua dena zilo eta lur harrotuz azaldu zen eta etxeko paretak gora abiatu:
|
|
|
Biharamunean, berriz bere arnesak harturik, baratze berriaren lantzen hasi zen, bainan aldi huntan landareak hor zituen eta egunean egunekoa, sasoinean sasoinekoa, porru, aza, tomate, piper, marrubi eta jainkoak daki zer agertu ziren, Maddi, Kaiet, Luixa eta Xemarken plazerrarentzat, nahitaez. Ez zen guti harro gure Pettan, errana eginik, eta ordutik etxeko bizia ere lasaitu zen pixka bat, Maddik ez zeiolakotz gehiago so bortitz hura egiten, uste gabean
|
berak
ere erran baitzuen:
|
|
|
Gauaz, suaren argiaz besterik bazen beti bere gelan, irakurtzea ere maite zuelakotz eguna bete ondoren, liburu baten ametsezko lerroak hobeki preziatzen zituela gauaren giro lasai eta misteriotsua lagun. Gertatzen zitzaion ere, baieztatzen bazuten bederen, bere ilober
|
berak
irakurtu ixtorien kondatzea, bainan, bere eran, liburuan ikasiak eta berak asmatuak nahasten baitzituen berdin. Bere burua bere eguneko egitateak bezain eklektikoa zuen, eta hain desberdin edo aldakorra nun ez zitaken sekula erran ahal izan zer nola eta nun eginen edo erranen zuen.
|
|
|
Gauaz, suaren argiaz besterik bazen beti bere gelan, irakurtzea ere maite zuelakotz eguna bete ondoren, liburu baten ametsezko lerroak hobeki preziatzen zituela gauaren giro lasai eta misteriotsua lagun. Gertatzen zitzaion ere, baieztatzen bazuten bederen, bere ilober berak irakurtu ixtorien kondatzea, bainan, bere eran, liburuan ikasiak eta
|
berak
asmatuak nahasten baitzituen berdin. Bere burua bere eguneko egitateak bezain eklektikoa zuen, eta hain desberdin edo aldakorra nun ez zitaken sekula erran ahal izan zer nola eta nun eginen edo erranen zuen.
|
|
|
Pettan hasi zen lanean berehala, mimenez egin zuen seaska, sahetsak urritzez eta hain zen arina eta usaintsua nun guzier haur bilakatzeko eta han etzateko gura ematen zuen. Maddik
|
berak
aitortu zuen, ederra eta dotorea zela, bere haurraren errezebitzeko arras egokia. Sekulan ez eta, bihotzeko bultza bat ezin gaindituz, potta eman zion Aitatxiri, hau ez baitzen guti harritu, bainan ere, harro senditu.
|
|
|
Mila zortzi ehun eta hogoita bederatziko auziaren txostenak dionaz, Maddi Korobil anhitz haurrez osatutako familia batean sortua zen, Arkaitz herrian, eta Auier Korobilen alaba zen, hau Sarjant deitua baitzen, Harispe marexalaren batalloneko soldado izana, Espainiako kanpainaren ondotik eskualde hartan kokatua. Gertakarien denboran, Maddiren ama zegoen familiaren etxaldeko jabe bezala, alarguntsa aspaldixka hartan, zazpi haur hazi behar izan gatik eramaiten zuena,
|
berak
hogoita hamazazpi urte zituela oraino eta Maddik aldiz, hemezortziak ez konplituak.
|
|
|
Nun et nola Maddik eta Lastagak ezagutzak egin zituzten, nehork ez daki, eta auzian ere ezin jakina izan zen, jujeen galdeari Olatek
|
berak
, edo ez jakinean, edo ez aitortu nahian," ez dakit, ez zen ene afera" baizik ez baitzuen ihardokitzen. Dakiguna da, artxiboek segurtazen dutenez, adin desberdina izana gatik, hogoi urte gutiago baitzituen Maddik, ezkontza egin zela mila zortzi ehun eta hogoitazazpian, Arkaitz herrian, eta dokumentuen arabera, kontraturik ez zutela egin, bakoitzak ontasun guti zuelata.
|
|
|
Auziko txostena irakurtuz, ohartzen gira Olatek
|
berak
xehetasun gutti eman zuela, dudarik gabe beldurrez horregatik irriskuak hartzen zituela, bainan aitortu zuen, egia edo ez," ez nuen nahi nik hortaratu, Maddik nau enganatu", eta" zertako ez duzu errefusatu" galdegin ziolarik jujeak," ez nakien zertan nintzen eta nun nintzen.." errantzun omen zuen. Bainan, beherago, eiherazainaren lekukotasuna agertzen da berriz eta harek dio" Olatek du Maddi enganatu, hori ez bazuen egiten, berak ere etxe hartarik kanpoa zuken, eta norat joanen zen?".
|
|
|
Auziko txostena irakurtuz, ohartzen gira Olatek berak xehetasun gutti eman zuela, dudarik gabe beldurrez horregatik irriskuak hartzen zituela, bainan aitortu zuen, egia edo ez," ez nuen nahi nik hortaratu, Maddik nau enganatu", eta" zertako ez duzu errefusatu" galdegin ziolarik jujeak," ez nakien zertan nintzen eta nun nintzen.." errantzun omen zuen. Bainan, beherago, eiherazainaren lekukotasuna agertzen da berriz eta harek dio" Olatek du Maddi enganatu, hori ez bazuen egiten,
|
berak
ere etxe hartarik kanpoa zuken, eta norat joanen zen?". Gutienez, dudak baziren beraz jakiteko nor zen lan horren gomendazalea eta egilea, edo berdin biak batean.
|
|
|
Gorputza han egon bazen denbora puska batez, edo lohian kokaturik edo urez beterik behin behera joana zelako, berriz agertu zen urgainera ondoko egunetan eta hola zuten denek jakin Lastagaren erahiltzea. Duda anhitz eta mesfidantza azkar zegoenez herri guzian, zurrumurruak kurritu ziren auzapezaren beharritaraino, eta herrizainek ez zuten nekerik izan Olateren biltzeko, goiz batez, goxoan," hilaren ohean etzanda" kausitu baitzuten
|
berak
uste zuelarik oraino gorputza desagertua zela. " Ez zinakien Lastaga harrapatua izan zela hilotz?" galde zion jujeak eta" ez, uste ginuen ez zela sekulan berriz agertuko" errantzun zuen Olatek.
|
|
|
" Kamila maitea, Zure azken gutunean galdatzen zinautan Joan de Garona zure arbasoaren genealogia zeharkatuz xehetasun zonbaiten eskasean zinela, bereziki mila zortzi ehun eta hogoita hamarrean ezkondu baitzen Maria De Corovilla deitutako batekin," ultrapuertos" etik zetorren neska gazte bat, umezurtza
|
berak
zionaz, eta negozio bat muntatu zutela Baigorriko eskualdean. Beraz, otoizten ninduzun, zuhaurek ezin eginata, zerbait jakiten ahal nuen, nik, emazte misteriotsu hortaz.
|
|
|
Gaztelu notarioaren aktetan kausitu dut heien ezkontzako kontratua eta hunek dionez, Maria de Corovilla ez zen eskuak hutsirik etorri: ondareak bildu zituela hil zaizkiolarik deklaratu zuen
|
berak
eta, horreri esker ezkontza eder bat egiten zuela Bordeleko notario ezagun baten semearekin, hau baita Joan de Garona, zure arbasoa.
|
|
|
Apezpikutegitik manuak etorri ziren eta apez gaztea desagertu zen erabat, apez xaharrak ez baitzuen hain malerus iduri bere lagunak holako hutsa eginik. Azken batean, hamabost urtez
|
berak
buru eman zuen herri hartan eta ez zuen laguntza baten beharrik, bereziki hainbeste ahuleziaz hornitua zen apez gazte jilufri baten ganik. Bixtan dena, koralak sofritu zuen eta kasik gelditu ere, bainan ene arrebak bere lekua berriz hartu zuen eta eliza guzian berriz ezagun ziren" te deum" eta beste litaniak, hauek gure apez xaharra loriatzen baizuten, bere beharri tutek ez bazuten ere deus ezagutzen musika mailan, bederen igandetako oilaskoaren berri izanen zuela berriz handik goiti.
|
|
|
—.. eta ez duela arrazoirik eman non eta nola bildua zuen,
|
berak
ez bazekien bezala.
|
|
|
—... badakik, errana deiat jadanik. Hilotz lurperatu ginian duela bi elurte, basa idi batek adarkatu zuela eta, behereko arpean datza lurrez eta harkaitzez estalirik, bere senideen ondorat joana behar bada... ene ar kide maitea... haren eskasa sentitzen diat barne barnean... lepoan dudan koilarrea, katamotzaren hortz luze eta haginekin egin zidan
|
berak
, bai berak hil katamotzarekin, enetzat bakarrik, beste anitz eme zelarik gure tribuan.. ni nindian hautatu eme kide... ni bakarrik...
|
|
|
—... badakik, errana deiat jadanik. Hilotz lurperatu ginian duela bi elurte, basa idi batek adarkatu zuela eta, behereko arpean datza lurrez eta harkaitzez estalirik, bere senideen ondorat joana behar bada... ene ar kide maitea... haren eskasa sentitzen diat barne barnean... lepoan dudan koilarrea, katamotzaren hortz luze eta haginekin egin zidan berak, bai
|
berak
hil katamotzarekin, enetzat bakarrik, beste anitz eme zelarik gure tribuan.. ni nindian hautatu eme kide... ni bakarrik...
|
|
|
Haurrak ere gero eta lasterrago handitzen dituk, kasik sortu orduko senar edo andre gaiekin, eta hain usu aldatzen! Iduri zitak atzo oraino altzoan nintiela eta horra non
|
berak
haurrak besoetan ikusten ditudan.
|
|
|
Ene soineko guziek hertsatzeko aiherdura bat badie, bereziki gerrian, eta galtzak ezin estekatuz deabrua ikusten diat batzuetan. Gainera, oihalak
|
berak
arinagoak diren nagok, hotzetik ez bainaute begiratzen, ez babesten, nola neguan behar ditiat doblatu, galtzoin luzeak jauntziz eta. Zapata lakioak ere laburtu dituzten nagok, heien lotzea bera nekezagoa zaitak orain.
|
|
|
Jendeak
|
berak
, ni heien adinean nintzen baino gazteagoak dituk. Berrikitan, ene lantegiko erretretadun batzar batetan izan nauk eta harritu nauk ikustearekin zer ñiñiak hartzen dituzten orain langile gisa!
|
|
|
... bon, haurrak maite ditin eta haurrek ere iduriz... nahiz
|
berak
biga baditin... gottortiak eta omen zer animaliak! Bere bizia badin, pataska eta herrebeskeriak etxean ditin, guk guhaunak eta...
|
|
|
... egia dun, ikusten ez direlarik hobekiago ohartzen gaitun nola profitatzen duten... edo haurrek edo kabalek, funtsean, batera heldu dun. Garbiki erraiteko, aitortu behar dinat ontsa kontent ginela
|
berak
proposatu zaukularik etxearen antolakuntzaz arduratuko zela... ez gindinan auzo edo beste kanpoko bateri hori galdetzen ahal... ordaindu behar baita gero... ez... ez zutenan ez errefusatuko bainan... hola hobeki iduritu zaukun... gakoak eman diazkonau eta... aire joan gitun... zer aisaldi goxoan ginen... eta denak bere gain utzi... baratzeaz ere arduratu dun, uste’una?...
|
|
|
Behereko herriko aranean,
|
berak
erraiten zituen guziak galtzen ziren haizearen firfirarekin batean gaztanondo eta haritz erraldoien azpian pasatzen zelarik. Eta urte bat joan zen berriz leku heietarat itzuli zen artean.
|
|
|
Artzaia hurbildu zitzaion, urduri halere,
|
berak
landatu arbolaren xortea bildu nahiz, bainan, ikusiz Josefina bere ahuntz koska baten era hartzerat zoala, gelditu zen erranez:
|
|
|
— Ez zazula ospitalerik aipa, itzuli zion etxeko jaunak,
|
berak
ere haurtzaro malerusa jasainik.
|
|
|
Oldarturik, hunek berriz Piarresi bi paso eman dizkion, bestaldian hobeki kasu eginen zuela nor zertaz akusatu gabe! Eta azkenik, Piarresek Olaberri papotik hartu din eta arroilan sartu, baizik eta
|
berak
egina zukela kolpea beren auzo harremanen arregelatzea gatik!
|
|
|
Hortan Battitta nigarrez hipaka hasten da, denak harriturik daudela," biktima bat naiz, nehork ez nau maite, mundu guzia kontra dut, ai ei ai, hilen naute" eta beste. Pettani ere dolua sartzen ari zitzaion," eta futxo badakiat bertza harek diela nunbait, jandarma zozo horiek ez badute hatzeman ere, izigarri duk ba hola ikustea... aski zatan
|
berak
itzultzia eta kitto...
|
|
|
... egia duk, banian segur beste egitekorik, kabala, kanpoak eta guziak. Egia erran," stagiaire a" hor izan balitz,
|
berak
eginen zitian... aiseago izanen zian harekin... galdegiten nioan... funtsian... ez... ez arras ez... ez denak ez... dien adinarekin... ni bera baino puska bat gazteago izanki ta... errespetua zor dioat... uste’uka... hamabost urteren diferentzia diauk... halere... ez tik inport... elgar entzuten diauk frango untsa... hatsarrean baino segur hobeki... doi bat tinko zitian gure harremanak... he... Eta mintzatu gaituk hiruak, Xexilirekin, eta emeki emeki gostuxaño gintian denak.
|
|
|
... gaztaroa jin eta ni ere abiatu nindian, bestek bezala egiteko, nesken ondotik, bainan ez zitzaizkian batere behatzen, ez nindutean ikusten ere nik heiek bezala eta berdin geroxago, nik uste ez nuenean,
|
berak
heldu zitzaizkian gibeletik gordeka, niganat orduko hasiz hixtuz ta oihuka, pusa ta kilika, ni berritzularazi artino, ikaran, barnea sutan, eta orduan irri maltzur batean, xori jostakinak iduri, urruntzen zitzaizkian kikizaika, dauztika, kantatuz: " mutil ttipi, asto ziri, behiekin ezkont hadi!" eta ni kontent nindian horiek entzutean, ustez eta ene laudatzez zirela hola mintzo, norbaitek bederen nitaz arta hartzen zuela; arte hartan bazoatzikan beste mutilekin, ni bakarrik nindaukala ene behiekin...
|
|
2008
|
|
|
Gero eta lasterrago pirripitan arto alorraren erditik. Behereko hesiak geldiarazteko orde, horrek
|
berak
airararazi zuen bolegian zenbait metroz gorago gure" zirta" bilakatu aireko doakabea. Ez dakit zenbat denbora egon ginen airean.
|
|
|
Hau lana! Abere higuin horrek derama, gure Zizko,
|
berak
nahi ala ez, buztan litsetarik erdi herrestan, Porroxkeneko etxe sahetsari buruz.
|
|
|
Hor, familia guziarekin eta gure familian sartzera doazinekin eginen diaguk elkarretaratze maitakorren bat Nor dira bada gure familian sartzera doazenak. Bat Sakeleneko Bittor, gure Helenarekin! Hori banakinan! Eta bestea. Ezagutzen duk naski, gela honetan sartzera doan andere eder horrek
|
berak
emanen dauk erantzuna! Orain biak uzten zaituztet O, Marie Leona!
|
|
|
Entzule zegokion jende andana guztia irriz ari baitzen, jakinean
|
berak
pentsatutako bitzikeria zukeela hau ere. Nehork etzuen ikusia. Emilio altxatu zen taularat eta hortik igorri zieten han zireneri bertan moldatutako bertsu hau:
|
|
|
Hor, musikariek joren dute: Agur jaun Andereak, Hemen gara, Goiko indar
|
berak
gaitu argitzen, Zuek eta bai Gu ere. Xemartinen begietatik jauzi dira zenbait malko.
|
|
|
Ongi jan edan dukete. Airostasunak
|
berak
salatzen du izankia. Hamazazpiak dira.
|
|
|
Manezek, kasu eginez esku mingila hori ez porroskatzeko esku tinka egitean, erraiten dio maltzurki: Ba, gure emazte harek nahi zizkidan
|
berak
pikatu, sail ederra bazuela hor, bainan nahiago izan dut, ileak ongi mozturik, betitik naizen hau ager nadien jenden aintzinera.
|
|
|
Han ziren ikusle guziek irri eginez txalokatu zuten gure Gregorio haundia. Jestu horrek
|
berak
indarberritu zuen gure gizona. Ondorioz pardidako tanto guziak kantatu zituen hainbateko botz ederrean.
|
|
|
Ondorioz pardidako tanto guziak kantatu zituen hainbateko botz ederrean. Doi bat hitstua zen giroa berriz
|
berak
airostu zuen! Ororen buru, plazako jende guzia loriatu zen pilotari arrado haieri begira, kondari pare gabe honen jeinua miretsiz, bi oren iraun zuen ikuskizun honetan.
|
|
|
Gaur egungo egoeraz zuten solasa. Aro berrieri segitzeak
|
berak
mila deabruen lanak emaiten zituela... Panpile Iturhotx holaxet mintzo zitzaioten: Gure mutiko horri uzten diot orai etxeko segida, bainan horra, nago gorputzez bezain azkar dagoenez izpirituz!
|
|
|
Helburu berdina du gu bion galderak Nola luzaz atxiki ahalpide
|
berak
|
|
|
Zaila daiteke hemen kantua edo kantari hoberenaren berextea. Entzuleak
|
berak
ere zalantzan daude, ez jakin zein hauta. Bainan badira oraino bi hor kantatuko dutenak.
|
|
|
Elhutseko Argitxu ttipiak, hautazen zuen hirugarren gutun azala. Ideki eta
|
berak
oihukatu zuen: Piarre Beltxa, Harribarne!
|
|
|
Hauetarik ainitz, herrian berean gozatzen direnak, tokiko okindegi, harategi eta beste saltegien medioz. Herritarrak
|
berak
herriko bizigai sanoen erosle, parte haundian, beste nehorat bila joaiterik ez dute. Gisa berean:
|
|
|
— Zer ba! kezkatua irudi duzu!... zerbait ahantzi duzu Lurrotzen etxean?... erran ezazu, bila joan nintzaizuke eta, beharbada,
|
berak
ere ekar lioke...
|
|
|
Beraz, pizti puska batzuk lapurtzen ahal nituelarik, ahalke gabe egiten nituen eta hola nintzen abil, izorratzaile eta ohoin bilakatu. Otsogriseri berantago itzuli ditudan jukutriak, gazte eta defentsarik gabe nintzelarik
|
berak
eni eginiko ordariak baizik ez ziren. Ene gaiztakeriaz deitoratzeko arrazoirik ez nuen, beste batzuei kalte egin badut umilki barkamen eskatzen diet. Hiltzeko mementoan, Otsogris madarikatzen dut berarengatik erakaspen txarra ukan dudalako, eta gomendatzen dut entzuten nauten aita familiakoei, beren haurren harremanei kasu ematea..
|
|
|
laido, harrikada, lotsatua nintzen. Marrakosek
|
berak
irainak bota zizkidan, eta Dauztirik, eltzaur maskor batez jo ninduen... hartaz eskertzerat bainoa segidan.
|
|
|
Bikoteak segidan jan zuen, espero ez zuen apairua ondratuz. Errobel ttipiak
|
berak
, hezurrak milikatu zituen gozatuz.
|
|
|
Ez gehiegi hitz egin, nahi ez bada huts egin, erran zahar hori probatuko zuen Gorrailek
|
berak
. Besten engainatzeko hain abila, egun hartan bere burua tronpatu zuen.
|
|
|
Aroa ez zen otsoen ez azerien aldekoa, eta garizuma jasaten zuen Otsogrisek,
|
berak
ere. Sasigaitzeko bazterretan ezustezko pizti batzuen bila hara honaka zebilelarik, Gorrailen kozina gozoa sentitu zuen.
|
|
|
Otsogrisek
|
berak
oparotasun orokor horretan parte hartu nahiko zukeen eta, besta eta ase handi bat egin. Gorraili buruz joan zen:
|
|
|
Suila buztanean arrimatzen dut, urean barna jauts arazten zilo horretarik eta beha egoten naiz. Kasik betea iruditzen zaidalarik, uretik ateratzen dut eta ene harrapakin guzia Azelinari ematen diot,
|
berak
baitaki nik baino hobeki haren prestatzen.
|
|
|
Gure bi kideak, ikusteak
|
berak
harritzen zituen haragi meta baten aitzinean gertatu ziren orduan. Hastetik, Otsogrisek golo, espalda, xingar eta urde zangoak hozkatu zituen, ez jakin zeinetarik hasi, zein hauta.
|
|
|
Otsoak utzi zuelarik, Gorrail zutitu zen hits eta penagarri, merezi zuen zafraldi tinkoaz zauriturik. Orduan,
|
berak
dakien ele maltzur eta loretsuz mintzatu zitzaion:
|
|
|
— Beraz, Errege jauna, zezena zuretzat da dudarik gabe, Otsogrisek
|
berak
erran duen bezala. Behi gaztea, haragi sentikorra duenez, andere Erreginarentzat izanen da.
|
|
|
Baina, hori ez zaion aski, Otsame ene eme lagunak, erranen dizu nola, Gorrail tzar horrek topatzen duen aldi bakoitz, ele txarrez laidoztatzen duen. Gure umeak
|
berak
, ene otsokume gaixoak, ez dira haren irainen babesean. Joan den egun batez, etxerat artino lasterkatu zituen, gaizki erabili, jo ere, errautsean mustupilkatu, orbanez emokatu, ur ustelez funditu," gaixo abandonatuak" deituz eta beste... Gehiago dena gure azken umetxoa Harpe, geroztik eri dago eta sendagilea lotsa da bista ere galduko ez ote duen.
|
|
|
— Eni iruditzen zait Errege Jauna, Gorrail duzula sostengatzen eta esker hobea zenukeela ene alde jokatzea, zeren eta
|
berak
baino askoz hobeki eta betidanik zerbitzatu baitzaitut. Zerbitzatzeko partez lausengatu bazintudan, zuganik fagore hoberik espero ote nukeen?
|
|
|
— Arras zuzen duzu, egin zion Arzabalek, baina ez dugu erraiten hobendunak ez direla gaztigatu behar, bakarrik ez direla entzun gabe kondenatu behar,
|
berak
eta hornitzen ahal lituzketen lekukoak.
|
|
|
Ez pentsa berarekin azken hitza zuentzat litekeenik. Zuek baino gehiago daki, eta bere jukutriez lotsatu behar zenukete,
|
berak
zuenez baino segurago. Bestalde, bera akusatzen duzuenetarik inozente dela ez dut erraiten, baina, baieztatzen dut zuetarik gehienek baino ez duela egin, eta egun erabiltzen duzuen eran erabiliak izanen zaretela zuen aldian.
|
|
|
Etxondoak
|
berak
aberatsa zela emaiten zuen, jan gordegia haragiz, ihiziz eta zerrikiz betea zagon. Esnetegian, apalak gasna, gurina eta esne ugariz hornituak ziren.
|
|
2009
|
|
|
Batzuekin, zeren eta aitz abillak izaten ahal ziren amodioko pratiketan, ez nintuen ongi jokoan sartuak senditzen, eta plazerra izanik ere, ez zuten nere ametsa beteratzen. Eta bertzeekin, dena gaizki joanik ere, momentu oberenak izagutu ditut, zeren eta elkarrekin gauza
|
berak
momentu berean senditzen genituen, plazerretik kanpo. Eta elkartasun horrek hutsak plazerra bezin poza betia emaiten zian.
|
|
|
Eta kanpotik ridikuluak emaiten baldinbadute ere, guretzat ez dire batere aspergarriak, zenta gure intimitateko sinaleak dire, gure elkartasunaren hitz sekreto bereziak. Aldiero oroitarazten gaituzte bertze aldiak, hitz
|
berak
bat bertzeari eskaini dugunean, eta nola beti goxoki partitu ditugun momentu horiek.
|
|
|
Klaro da ez dakidula zer duten buruan. Espero nuen beharbada
|
berak
nik erran gabe konprendituko zuela. Baino nola ez dugun egundaino hortaz aipatu ez nuke harritu behar haren galderaz.
|
|
|
Ez nau sobera gustatzen erreakzio horrek. Zerbait romantiko espero nuen, sorpresi piska bat bai, baino ez horrenbeste, eta gero ez dakit nik, baino poz haundi bat,
|
berak
ere hartan zela, nerekin famili bat sorraraztia bere ameretxik ederrena zela, gisa hortako solas batzuek zer.
|
|
|
Oraintxet
|
berak
deitu nauen kasuan ez luke holako sorpresirik erakutsi beharrik nere sartzian, baino bon, hori ere hemengo usario bat da, aspalditik izagutua.
|
|
|
Ez, ez, nik ez diot jujamendu txarrik ekarri nahi, neska oraindikan gaztia da, eta erran behar dena, aski graziosa, baino ni haren ama izan banitz, segur ez zela horrela turnatuko. Zer nahi duzue, gurasoak
|
berak
gisa hartakoak izandu ditu, apartatu eta haurra hemen utziz ahal zuten urrunena joanez, funtxik gabeko jendeak, zer!
|
|
|
Pantxikak hala ere interes piska bat ematen zian. Ez badu ametitzen nagusiak
|
berak
errango dio.
|
|
|
Kasu he, ez naiz ni Mayi, bizia izagutzen dut, eta ongi, orduan" inpresaren martxa" ez da nere afera. Nagusiarena da, eta
|
berak
ez ba du hartako idairik, utzi dezala bertze bateri bere tokia! Horik denak buruan ditut baino badakit ez direla hola erraten ahal.
|
|
|
Eta zu seko haren joko zikinean sartzen zare, zure itxura bakarrik aitzinean jarriz. Ez zaiote falta botatzen ahal gizoneri, zu bezalako neskak
|
berak
imagen hori eskaintzen dutenian. Ez duzu ikusten hori, ez zaituzte atzarrarazten nere solasek?
|
|
|
Nik badakit nere burua gobernatzen, eta iduritzen nau erakutsia dutela. Baino ez dire denak nere egiterakoak, eta bertze hoikeri behar zaiote erakutsi
|
berak
ez dutena senditzen.
|
|
|
Gazteria gehiena galdua da, bere buruari utzia, drogaz eta bertze zikintasunez pozoinatua. Adineko jendeak, ez direnian
|
berak
burua biratuak, ez dire batere errespetatuak, eta holaxe denak beren alde batere ordenik gabe joaki dire, tira harat eta tira honerat, dena porrokatuz.
|
|
|
Lehen aldian ikusi zuenean, kondatu digun bezala, uste zuen han bertan bere bihotzak gelditu eta il behar zuela. Hala ere,
|
berak
ez daki nola, berritz partitu zen bihotz gaixo hura, eta bizitzeko alderdia hartu zuen Mayik, zen eta ezkoztik, halako illuntze bat erori zitzaion hezurreraino. Egun batzuek pasa eta gero, egiazki penibliak malur horren arabera, pittaka pittaka, eri haundi bat ogetik altxatzen den bezala, deliberatu zen Mayi biziak segitzen zuela, eta bere iduriko zimur haste horrekin konformatu zuela, ahal zuen obekina.
|
|
|
Etxe guziak badu halako grazi diskreto bat, nere iduriko segurik. Tellatua ez da aitz zuzena, paretek urteen minak ageri dituzte, baino hala ere iduri du toki hori bere hautakua duela, eta arbol tartean
|
berak
ere zainak botariak dituela urrun lurrean.
|
|
|
Neskak mutillaren parekoak dire amodioaren arabera. Denek sendimentu eta plazer
|
berak
izateko deretxoa badute, eta hala behar da.
|
|
|
Gordi’itzan ezkon arropetako diruak! erraten diot nik, eta
|
berak
: berak ikusiko duela!
|
|
|
erraten diot nik, eta berak:
|
berak
ikusiko duela! Orain koloni usaina hartuta etortzen da kaletik..." albaren irudiak 42
|
|
|
Gizonak, berriz, ate ondotik: hark ez zuela nahiko eta, egoteko isilik,
|
berak
etzekiela yeus...
|
|
|
Lur haiek, landa hura, esaten zuten hura, izena Matasoro, amatxiren denboran zohitu zutela;
|
berak
ez zuela zohiturik ezagutu. Osabak erraten zuela lur gozoak ez zirela haiek...
|
|
|
Orduan mintzatu zitzaien" gizon guapo" hartaz, Timo izena,
|
berak
hamalau urte zituela mendi haietan ur bila ibili zena," ur aztia", amatxik esana, lanean balebizarra zebilkiela ikusi zuela berak, Uizti aldean ura atzeman zuena, Ayuntamentuan hark ez zuela yeus erran baina, berak bazekiela, berak bazituela paper haiek, berak bazeukala mapa hura!
|
|
|
Orduan mintzatu zitzaien" gizon guapo" hartaz, Timo izena, berak hamalau urte zituela mendi haietan ur bila ibili zena," ur aztia", amatxik esana, lanean balebizarra zebilkiela ikusi zuela
|
berak
, Uizti aldean ura atzeman zuena, Ayuntamentuan hark ez zuela yeus erran baina, berak bazekiela, berak bazituela paper haiek, berak bazeukala mapa hura!
|
|
|
Orduan mintzatu zitzaien" gizon guapo" hartaz, Timo izena, berak hamalau urte zituela mendi haietan ur bila ibili zena," ur aztia", amatxik esana, lanean balebizarra zebilkiela ikusi zuela berak, Uizti aldean ura atzeman zuena, Ayuntamentuan hark ez zuela yeus erran baina,
|
berak
bazekiela, berak bazituela paper haiek, berak bazeukala mapa hura!
|
|
|
Orduan mintzatu zitzaien" gizon guapo" hartaz, Timo izena, berak hamalau urte zituela mendi haietan ur bila ibili zena," ur aztia", amatxik esana, lanean balebizarra zebilkiela ikusi zuela berak, Uizti aldean ura atzeman zuena, Ayuntamentuan hark ez zuela yeus erran baina, berak bazekiela,
|
berak
bazituela paper haiek, berak bazeukala mapa hura!
|
|
|
Orduan mintzatu zitzaien" gizon guapo" hartaz, Timo izena, berak hamalau urte zituela mendi haietan ur bila ibili zena," ur aztia", amatxik esana, lanean balebizarra zebilkiela ikusi zuela berak, Uizti aldean ura atzeman zuena, Ayuntamentuan hark ez zuela yeus erran baina, berak bazekiela, berak bazituela paper haiek,
|
berak
bazeukala mapa hura!
|
|
|
Pixka batean irakurri... gero baratzera joan zuen; biharamunean
|
berak
zuen azokara beharra...
|
|
|
Timoz beriz, Luziak
|
berak
esan ziona baizik ez zuen jakiterik izan: berari mapa eman zion egun haren ondotik," uraren errebuelta" izan zelata ezkutatu zela hura...
|
|
|
Ez,
|
berak
ez zuen Gardain utziko... Bertan zuen bere mundua; bertan zen Idoia; familia ez urrun...
|
|
|
Gardainen jaioko zuen haurra... Luzia jaio zenez gero herriko lehena!, Luziak
|
berak
ohartarazi zionez...
|
|
|
Altzain, Albak
|
berak
eginiko ipuru ardoa eta pasta batzuk eraman eta, giro ona zelata, kanpoan jarri ziren Luzia eta biak. Haratago gizona, aitzurra bizkarrean zuela, satorrari zelatan...
|
|
2010
|
|
|
Horra zazpi ate
|
berak
, aina kanpora buruz irekitzen ditun.
|
|
|
Irakurlea ohartuko da gauza bera adierazteko Aingeruak anitz metafora erabiltzen dituela. Nahi du irakurleak
|
berak
, bere izpiritua eta bere sena zabalduz, bere betebeharraren funtsa eta Haren solasaldien erran nahia kausi ditzan. Hannak behin baino gehiagotan hitz zuzena ezin atzemanez, neologismoak erabiltzen ditu edo mutu egoten da.
|
|
|
Utz itzan ‘Lili ttipiak’
|
berak
konpontzen!
|
|
|
Mirespena eta ikusmina* ez ditun gauza
|
berak
.
|
|
|
Pisua (jestua beheiti) fedea (jestua goiti) gauza
|
berak
ditun.
|
|
|
Egiazkoa hertsia dun, zinez hertsia, zeren gizakia bakarka pasa baitaiteke eta
|
berak
din bidea irekitzen.
|