|
2000
|
|
|
Lopetegi hasi zen azala betetzen eta 88tik aurrera Mattinek beteko zuen haren tokia. Xamarrek ere ekin zion urte
|
berean
eta hurrengoan Asisko Urmeneta gehitu zitzaien. Azken biek egun ere astero osatzen dute ARGIAn euren orrialdea «Gora pro nobis» izenburuarekin eta Marko Armaspach en Errobiko pirañekin batera betezen dute umore grafikoaren txokoa
|
|
|
Mixel Etxebest Zuberoako hiru lantegiren zuzendaria da, EBL, Emeca eta Armax (Armatures Xiberoa) enpresetakoa, alegia. Lehena duela 15 urte sortu zuten
|
bera
eta beste biren artean. Mauleko industrialdean dago 16 langileko enpresa eta plastikagintza alorrean aritzen dira.
|
|
|
nobelaren hari nagusia, ipuin bat eta argazkia. Ipuina argazkiarekin lotu eta gero hauek nobelarekin berarekin lotu behar ziren.Baina istorioak
|
berak
eta pertsonaiek ere bere zailtasuna zuten. Ez da erraza neska laguna hil berri zaion mutilaren larruan sartzea eta sentimendu horiek azaltzea.
|
|
|
Bere arkatzarekin ordura arte ezinezkoak ziren joerak eta egiturak sortu zituen, marren lodiera erabateko kontrolpean zuen. Ezer ez zegoen
|
bera
eta azken emaitzaren artean, bere trebetasuna baino ez. Txuri beltzaren baitan dauden kolore guztiak islatzen zituen, beti ere argia eta itzalaren arteko kontrasteak nabarmenduz.
|
|
|
AEK ko irakasle trintxerpearraren lehen liburua da" Begiak itxi eta kitto", lehenago hainbat ipuin lehiketatan saritua izan bada ere. Liburuak biltzen dituen zazpi ipuinez jardun dugu
|
berarekin
eta hauek darien umore beltzaz, giro urbanoaz eta tabakoaz. Hainbat ardatz topatuko du irakurleak ipuin bilduma honetan.
|
|
|
Non dagoen sekretua? Bada, bai Mindegiak
|
berean
eta bai nik nerean erraztasun handia daukagu. Beti esan dut oso erraz ibiltzen naizela kantxan, bi eskuak onak dauzkat eta berezko hori Jainkoak eman zidan.
|
|
|
Hizkuntza izaeraren zimendu handiena zela oharturik, euskararen defendatzaile sutsua bilakatu zen aloztarra. Anai arreben artean
|
bera
eta Donibane Lohizunen mediku izandako Jean anaia izan ziren euskal sena ukan zuten bakarrak. Eta duela 60 urte atxikimendu hori erakustea ez zen arrunt normala.
|
|
|
Bi antolamendu gunetan eratu da: portua
|
bera
eta kanpoaldea. Beraz, Ondarroako Portuaren Plan Bereziak taxututako programaren etorkizunerako berrantolaketa proposatu da.
|
|
|
Ondoren gaskoiek Pasaian izandako eragina aztertzen da atal berri batean. XII. mendean iritsi ziren
|
bertara
eta XX. mendearen hasieran Pasai Donibanen bazen oraindik gaskoia hitz egiten zuenik. Urte luzeetan gaskoiera euskara rekin batera hitz egin zen.
|
|
|
48 urte zituen, bi seme alabaren aita zen eta Bizkaiko Labe Garaiak suntsitu eta ixterakoan sortutako Aceria Compacta de Bizkaia, ACB, enpresan aritzen zen lanean. Langile horrek,
|
bere
eta familia guztiaren zoritxarrerako, lantegiko ijezketa sekzioan lanean ari zela bi bobinaren artean harrapaturik hil baino hamar minutu lehenago esan zituen hitz horiek.
|
|
|
Izan ere, Oiartzunaldean hasiko dugun bidea nafar Bidasoaldetik segitu, Lapurdi Garaian barneratu eta azkenik Baztanen bukatuko dugu, hau da, herrialde bakoitzean euskal nortasuna bizi bizirik mantentzen den eskualdeetan zehar. Oiartzundik ekarriko gaituen Aritxulegi mendate bihurgunetsuaren ostean, Lesaka,
|
Bera
eta Etxalar herrietako etxe eta baserri ederrak ikusiko ditugu, geroago azken herri honetako usategi ospetsuak bisitatzera joango garelarik. Lapurdin dagoeneko, bertako herririk polit ederrenetako batetik pasako gara, Ainhoatik, hain zuzen.
|
|
|
Harrigarria dirudi lehen helburua" finantza merkatuak" indartu beharra izatea, eta ez, berriz, merkatu horiek ikuspegi sozial batekin eta neurri kolektiboeen bidez, kapitalaren gaineko fiskalitatea ezartzea kasu, kontrolatzea. Halaber, Europako agintari sozialistek, nazioarteko lehia askatasunaren izenean, patronala hirurogeita hamarreko hamarkadaz geroztik arlo sozialean etengabean ezartzen ari den jokabide zanpatzaileari
|
bereak
eta bi egiten utzi diote (esku hartze publikoa murriztea, langileen mugikortasuna eta erabateko malgutasuna, araurik eza eta behin behinekotasuna, eskubide sindikalen aldaketa, lanetik kanporatzeko baldintzak laxatzea eta abar).
|
|
|
" Aizue, badakigu behin betirako su etena eskaintzen duzuela, eta gainera, proiektu honen truke armak uzteko asmoa adierazten duzuela, baina guk proiektu honetan ez dugu sinesten". Herri honen tzat proiektu politiko bat aurkezteko asmotan ari bagara (EHk bere proiektua dauka, ETAk azaldu zuen bera baina beste joskeraz, EAJk berea, EAk
|
berea
eta ABk beste bat) har dezagun denbora bat bakoi tzak bere proiektua aztertu, trukatu, berrikusi, elkarri aurkeztu eta elkarrekin jarraitzeko. Has dezagun negoziazio bide bat, baina su etenari eutsiz.
|
|
|
2 kilometro geroago, Abaltzisketa herritxo lasaiko San Joan Bataiatzailearen eliza ondotik (XIII. mendeko elizpe erromanikoa) Amezketarantz zuzenduko gara. Jaitsieran, alde batetik Txindoki
|
bera
eta bestetik bailaran zehar sakabanatutako baserri multzoa ikusiko dugu. Pernando Amezketarra pertsonaia bitxiaren jaioterrian Jauregi Etxea, San Bartolome eliza (dorre ederra) eta San Martin baseliza ikus ditzakegu.
|
|
|
Zalantzarik gabe marinela aipatu ditugun idazle eta kritikoekin bat etorri beharra dago nabigatzailea edo itsasoratzen den, nahiz abiatzen den bidaiaren sinboloa da Sarrionandiaren poemagintzan nahiz narraziotan iraupen luzeenekoa eta nabardura gehien eskaintzen dituena, haren mundu ikuskerari buruz. Alde horretatik narrazio hauek
|
bere aurreko
eta ondoko idazlan poetikoekin dute zerikusi nabarmena: Ithakara iristear dagoela, etengabe bidaiatzea hobe duela erabakitzen duen Ulisses dugu Izuen gordelekuetan barrena liburukoa, Itaka beti gogoan duelarik, helburua hara iristea izanik ere, harantzako bidaian presarik ez duena, bidaia bera izango baita aberasgarria.
|
|
|
Euskal poeten artean Lauaxeta eta Aresti hartzen ditu gogoan, atzerritarren artean aldiz, bera bezala kondenatuak izaniko Maiakovski eta François Villon. Arestik bezala
|
bere
eta bere lagunen bizimoldearen testigantza ematen duen poesia egiten duela dio Iñaki Aldekoak," oroimen flakuaren aurka jasotako testigantza" dela liburua, eta ildo beretik datorrela dio 1988an argitaratu berria zuen Marginalia liburua ere.
|
|
|
M. Azkue" sariaren irabazle modura. Liburuaren hitzaurrean egileak poesigintzaren arloan sentitzen zuen deserosotasuna aitortzen zuen" errez idazten dira poemak, baina poesia ona idaztea gauzarik zailena da" eta, beharbada, horregatik esaten du bere obra hau" baino gordairu zaharren batean atxikitzekoa,
|
berari
eta adiskideei bakarrik dagokien lana" dela. Idazle gazte (23 urte) apalaren oharrok gora-behera, funtsean literatur zereginaren arloan jarduterakoan anbiziotsu agertzen da.
|
|
|
Gerardo Markuletak artikulu horretan
|
beretzat
eta bere hainbat kiderentzat Sarrionandiaren obra honek izaniko" manifestu" balioa Jon Kortazarrek ere jasotzen du" Joven poesía vasca. Un acercamiento" izeneko artikuluan, Etiopia osteko poeta taldearen barruan Sarrionandiari ematen dio garrantzi berezia.
|
|
|
Azken kokagune honetan gertatzen da eleberriaren istorio garrantzitsuena. Hirurek gerra badute ere ardatz, azken honetan ezagutzen du irakurleak gerra
|
bera
eta bere bilakaera eta garapena Euskal Herrian.
|
|
|
25 artikulua. 1 Pertsona orok du bizimodu egokia izateko eskubidea, bai
|
berari
eta bai bere familiari osasuna eta ongi izatea bermatuko diena, eta batez ere janaria, jantziak, bizitokia, mediku sorospena eta gizarte zerbitzuak; eta baita lanik eza, gaixotasuna, elbarritasuna, alarguntasuna, zahartzaroa edo bizibidea nahi gabe galtzeko beste kasuren bat gertatzen denerako asegurua izateko eskubidea ere.
|
|
|
3 Lanean ari denak bidezko lan saria eta aski zaiona jasotzeko eskubidea du, bai
|
bera
eta bai bere familia, giza duintasunari dagokion bezala bizitzeko bestekoa. Horretarako aski ez bada lansaria, gizarteko laguntzaren bidez osatuko da.
|
|
|
(hots, medioak definitzen duen erreferentzia eremua) lehenengo elurtea da. Era berean, trafiko istripu bat edo gobernuak hartutako neurri baten albistegarritasunean nahasten dira, aldi berean, gertaeraren izaera
|
bera
eta gertatutako erreferentzia eremuaren hurbiltasuna (beste zenbait faktorerekin batera, jadanik esan dugun legez).
|
|
|
Prisa taldeak bestelako egitura multimediatiko osatuagoa du. 1977an sortu zen ElPais egunkaria argitaratzeko, eta denborarekin lotura estuak eratu dira
|
bera
eta Santillana argitaletxearen artean, zeina, azken batean, bere hedapen estrategiaren oinarriaizan den. Gaur egun kultur industria gehienetan dihardu, esan bezala, nagusitasun posizioetan guztietan ere, nahiz eta horretarako kanpoko hainbat enpresaren laguntzaere behar izan duen.
|
|
|
Baina, eta horietan, medio elebidun horietan?, euskarari
|
berari
eta euskalduneioso bigarren mailako rol mediatikoa aitortzen zaie.
|
|
|
Frantzia du erreferente bakar esatariak, eguraldiari buruzko telebista tarteari hasieraemateko. Esatariak
|
berak
eta Frantziako mapa batek protagonizatzen dute TF 1en tartemetereologikoa, bai hasieran, baita amaieran ere.
|
|
|
–Izaki erretroflektiboak
|
bere
eta ingurunearen arteko mugaketa lerroa nola ezarribadaki, eta marra garbi eta zehatz bat egiten du..., baina bere erditik igarotzen delamarrazten du... Bere energiak kanpora zuzentzeari uzten dio, ingurunea manipulatueta bertan aldaketak eragin nahian, bere beharretara egoki daitezen; hitz gutxitan, barruranzko jarduera berbideratzen du, eta ingurunea, bere buruarekin ordezkatzendu, jokaeraren helburu gisa?. 16
|
|
|
Ildo
|
beretik
eta Baumgardner aipatuta, Perls ek ondokoa esaten du:
|
|
|
Moreno haurtzarotik erakarri zuen dramatizazioak, eta gogokoa zuen lagunekin eszenifikazioak egitea.
|
Beraren
eta bere biografia aztertu duten egileen iritziz, lehen dramatizazioa lau urte t, erdirekin egin zuen etxeko sotoan. Han, lagunakzeruan zeudeneko eszena bat antzeztera gonbidatu zituen:
|
|
|
Beti ez geunden ados, baina ezadostasunak ez ziren estrukturalak, koiunturalakbaizik. Gainera, bere etxean biltzean (Donostiako etxea seme alabei utzita, mendiangaldurik dagoen baserri batean bizi zen ordurako),
|
bera
eta bere ingurunea ikustekoparada ederra eman zigun, bai eta zein pianojole fina den frogatzeko ere.
|
|
|
Bai, ordea, harekin batera gertatu ziren hainbat bitxikeriari. Oroituko gara baiAranen
|
berean
eta bai hilaren semearen komentuan, zarata itzelak entzun zirelamemento hartan. Horrelako fenomenoak ezagutzen ditugu kinka antzekoetan agiturik, haien bidez jakiten ahal da urrun dagoen norbaiten heriotzaren berri; Marcaida kjasotako erreferentzian (1923, 31), eri bat hil zela igarri zuten, lagunen etxean entzunziren zaratengatik.
|
|
|
Euskararen Unibertsoaren hausnarketarako lan-taldean, bakoitzak gustukoen zuenharitik tiraka genbiltzan, mataza askatzeko ahaleginetan. Iñaki Zabaleta Urkiola, asmakizunaren gurasoetako bat, agiriak erredaktatzen saiatzen zen, gaitik gaira, azalpen batetik bestera,
|
berea
eta guztiona txertatzen. Euskararen eremua oso zabala da, noski.
|
|
|
Erregimen Zaharreko pasadizo ezagunetara gabe (esaterako, Kalahorrako Sinodalak ditut gogoan), 1885eko Sinodo Arauek tradizio zaharrari eutsi zioten, eta bidehorretatik zetorren. Eusko Pizkundeko planteamolde berriak ere tarteko zirela. Gotzaindegiaren
|
beraren
eta, ondorioz, apaiz diozesitarren hizkuntz politika eliztarzahar eta berritua. Hor, berez, ez zegoen artean geroagoko politika, separatistarik?, gatazka berezirik gabeko eliz tradizio heldua baizik.
|
|
|
Gobernua eta Gasteizko Diozesia. Hizkuntzen hautapenean bakoitzak zituenbere barne historia, ideologia eta praxia, baina bakoitzaren baitan posible zen definizioeta jokamolde finko bat
|
bera
eta bakarra ez izatea ere.
|
|
|
2000n Lourdes Oñederra Euskal Filologiako irakasleakMercero ren gogoetak eragindako iruzkinak paperean jarri ditu, ikasleekin ikas daitekeenaren esker onez1 Donegan fonologia teoriagile interesgarrienetakoa dugu, hemen oinarridugun lana da horren erakusle ezin hobea.
|
Bera
eta David Stampe ren irakatsiak diraOñederraren iruzkinetarako inspirazio iturri askotan. Ea denon artean eta Txillardegirenomenez, diskusio bideak irekitzea lortzen dugun, eztabaidarako baino predikurako joeranabarmenagoak dituen gure akademiaren onerako.
|
|
|
Areago, osagai horiek, berez, ezin dira bereizi berek osatzenduten osotasun horretatik. Osagaiok lotura partzial, material eta denborazkoez daudeuztartuta
|
beren artean
eta osotasunarekin, eta korapilook, esan bezala, askaezinak diraberen baitan. Korapilook askatzea, beraz,, miraria?
|
|
|
1999 urtean EGMren arabera, adineko hiritarren %53, 5ek entzun zuen irratia eta kopuru horretatik konbentzionalak %32, 2a hartzen du; irrati formula, ostera, %24, 6rekin geratzen da. Irrati estazioen kopuruari gagozkiola, estatu osoan 1700 estazio zeuden urte
|
berean
eta kategoriaka, 1000 pribatuak ziren, 303 gobernu zentralarenak eta 402 gobernu autonomiko eta udalenak nolabait esatearren. Beraz, panorama anitza eta konplexua irratia ondo ezagutzeko eta aztertzeko.
|
|
|
Estatuaren zerbitzurako, eta Estatu Nazioa sortzeko hain zuzen, guztiz premiazkoa iruditzen zitzaion hezkuntza aparatu sendoa egituratzea. Adibidez, ikusi besterik ez dago egitura honen barruan irakasleriak
|
berak
eta irakasleen prestakuntzak duten garrantzia; Napoleon-en hitzetan,. Nunca habrá un estado de cosas políticamente estable hasta que dispongamos de un cuerpo de profesores instruidos en principios sólidos? 84.
|
|
|
Harik eta goizean, esnatzean, perikitoa lurrean etzanda topatu nuen arte.
|
Bera
eta bere aurrekoa. Gaua, dirudienez, borrokan pasa zuten, zein baino zein.
|
|
|
Benetako txoriak kristalezkoa jotzen zuen mokoaz, eta azken honek erantzun bera ematen zion benetakoari. Indar
|
berarekin
eta istant berean. Eta horrela, nork bere bakardadeari mokoka, biak jausi ziren lurrera momentu berean, biak zauri berberekin, eta biak hilda.
|
|
|
ez daukat ezer Txema kenduta. Bederatzi urte eman ditut berarekin, daudenik eta urterik politenak
|
berarekin
eta soilik berarekin. Eta nora noa, Txema utziz gero, kalean zehar burua makurturik ibili behar badut, inori begietara so egiteko beldurrez?
|
|
|
Azkenean, uztak hondatu zizkiguten elurte, uholde, haize eta txingorrei esker, amak eskutik hartu gintuen; eta makurturik,
|
bere
eta gure aurpegiak parean jarririk, esan zigun bagindoazela, eta otoitz egiteko gure etorkizunak toki hobe batean egin zezan habia. Aurpegi tristea jarri genuen, sukaldera bueltatzeko gure gelako atea zeharkatu zuen arte.
|
|
|
Baina batez ere etxeko atarian jesarrita dagoen gizonak eman dit atentzioa, zeren, lur berde esmeralda aurretik, itsaso koloreanitza atzetik, eta zeru beruna goitik, bera da paisaiaren oreka,
|
bera
eta bere arropa beltzak, eta bere pentsamendu gaelikoak. Aipatutako beste hiru elementuak hain dira neurrigabeak, hain amaigabeak, hain infinitu eta absurduak, ezen bere aulkitxoan jarrita lasai pentsatzen ari den gizon hori baita paisaia zoragarri hau orekatzen duena, paisaia hau existitzearen arrazoia.
|
|
|
Eiderrek bere mutilari inoiz aipatuko ez zion arrazoi baten erruz. Eta ez zion aipatu, ez beldur edo lotsagatik, ezpada Londresko city komertzialean eztanda egin zuen lehergailuak bere buru eta begietan ere danbada izugarria jo zuelako, eta beraz konbentzitu egin zelako esperientzia berezi hura
|
berea
eta ez beste inorena zela. 1993ko apirilak lortu zuen munduko azalpen guztiek lortuko ez zutena, alegia, Irlanda promesaz betetako gauetan ia inertziaz zerrendatutako herrialdeetako bat izatetik, Eiderren buruan aurki zitekeen herrialde bakarra izatera pasatzea.
|
|
|
Izan ere, huts gara eta deus ere ez gara, baina noiz eta izen bat emaiten baitiogu geure deusezari, honek katoliko, hark protestant, eta noiz eta betetzen baitugu geure hutsa hotsez, obratzen da eta mamitzen da mirakulua, zeren iduritzen baitzaigu ezen, izenaren jabe egin orduko, zerbait eta norbait garela, halako suertez, non bihurtzen baitugu izena izana. Eta nola, alde batetik, ez gauden bakarrik, eta izenak leinu
|
bereko
eta talde bereko egiten gaituen —ahaide, senide eta taldekide—, eta nola, bertzetik, gure izanaren neurria izenaren neurriko bihurtzen dugun, hala hazten eta handitzen zaigu izana —ustezko izana, beti ere—, noiz eta izenaren hotsa berretzen eta emendatzen baita fedekideen bozetan eta hotsetan. Eta, halako batean, geure izenaren hotsak itsutzen gaitu, eta zernahi egiteko prest izaiten gara, baita geure izenaren izenean bertzeena estaltzeko eta zanpatzeko ere.
|
|
|
Eta, biharamunean, berriz, amari berari orro izugarri bat egin zion bertatik
|
bertara
eta ama hainbertzeraino izutu eta ikaratu zen, non aitak —ikusirik ama guztiz setatu zela eta erabaki zuela ezen ez zegoela prest harekin bizitzeko, abeldegiren batean edo bertze nonbait bakartzen ez bazuten bederen— oholezko txabola handi bat eginarazi baitzion zurginari, karratua eta handi handia, zeren eta ez baitzituen ahantziak, artean, tigre bezatzaileraren hitzak, noiz eta honek ... Eta egin zuten, bada, etxe ondoan bertze txabola hura, egokitu zizkioten burdinazko lau leiho, eta hantxe sartu eta hertsi zuten.
|
|
|
Nola miretsi nituen nik orduan amaren oreka eta segurantza! Zeren mundua egin eta desegin eta mila aldiz alda baitzitekeen, baina ama beti egoiten zen
|
bere lekuan
eta bere kroskan, kantitu ere gabe. Eta zeren, bertze deusen gainetik, eskutoki bat behar bainuen nik mementu hartan, eta ama nuen eskutoki eta helduleku.
|
|
|
Zeren, nola denboraren seme alabak garen, eta hitzak, orobat, gure seme alabak diren, hala, denboraren bilobak dira haiek —eta denboraren menekoak, beraz, gu bezalaxe—, baita hitzik handiusteenak eta ustez handienak ere; eta nola, bertzalde, gorputz orok bere baitan duen ereinik denboraren harra, denborarekin indartzen eta bortizten dena, kementzen eta adoretzen, halako suertez, non, lehenago edo berantago, gorputza bera ere guztiz jaten duen eta itxura kanpo ederra ezabatzen, hala, berdin gerta liteke hitzekin. Zeren eta hitz bakoitzak ere bere gorputza baitu,
|
bere baitan
eta bere gerizpean har ttipi ikustezin bat aterbetzen duena, eta handituz eta handituz joan daitekeena, baldin hitzak, hanpatzearen hanpatzeaz eta erabiltzearen erabiltzeaz, higatzerat eta galtzerat egiten badu. Eta jaten du harrak, azkenean, hitza, usteltzerat eta husterat uzten du, deusez bihurtzen du, eta deusez horren gainean eraiki nahi izaiten dugu ondoren bizitza... jadanik deus ere ez den itxura hori sarituz, ez muina eta mamia.
|
|
|
Ba ote du esplikazionerik gertaki hark, jaun André? Descartesek errana egia bada, badirudi ezen gorputz osoa dela arimaren egoitza, eta garuna —edo garunaren erdiko guruina, zehatzago— egoitza horren gelarik inportantena, nondik giharretarat eta organoetarat hedatzen baitira sareak osatzen dituzten hodi tipi batzuk —nerbioak—, zeinek
|
beren baitan
eta beren barrenean animalien spirituen airea edo haize mehea gordetzen duten, eta zeinek odolaren osagairik meheenare kin bat egiten duten. Eta, batzuetan galdetzen diot neure buruari, Descartesen teoriak gogoan, ez ote nintzen ni, neure nerbioen aldetik denaz bezainbatean, akatsen batekin munduratu, hodi batzuek zerbaiten traba zutela, konparazione, eta ez ote ziren spiritu batzuk ere, ondorez, hantxe trabatuko... eta ez ote nintzen hargatik ez mutu baina kasik mutu jaio, harik eta, kolpearen eraginagatik, traba guztiak destrabatu eta spirituek beren bidea ediren zuten arte...
|
|
|
Osabak bidaian kontatuetarik banekien ezen adinkideak zirela
|
bera
eta Pedro. Haatik, Pedrok anitzez ere zaharragoa zirudien, osabari ez bezala orduak eta urteak neurrigabeki juntatu eta pilatu balitzaizkio bezala, eta horrek bietan bat erakusten zuen:
|
|
|
Nik ez dakit napolitarrak vesubio tipi bat ote zuen
|
bere baitan
eta bere erraietan, baina jakin badakit ezen, hitz haiek aditu bezain fite, ez nekièn su batek hartu ninduela barrendik, eta su hark bihotza bizkortu eta masailak garretan jarri zizkidala.
|
|
|
Eta jakizu, bertzetik, ezen, Potosirat joan gabe ere, badirela Santo Tomáseko asentamenduaren ondoan etxaldeak edo haziendak, batik bat behi aziendaren hazkuntzari emanak eta zureak bezalako beso indartsuen beharrean daudenak, beren ondasunen begiratzeko eta ordenaren ezartzeko, eta nagusi haietarik bati eskain diezazkiokezula zeure zerbitzuak eta endrezuak... Izan ere, nagusien arteko harremanak ez dira beti onak izaiten, eta hala nahi izaiten ditu bakoitzak
|
bere alde
eta fabore, beren arteko ahakarren eta liskarren orduan, armarik onenak, zeren giristinoen arteko gudurik handienak eta gogorrenak ez baitira kastitatearen guduak, nola batzuek sinestarazi nahi baitigute, baina poltsikoarenak eta diruaren ingurukoak, eta gudu haietan armarik onenak dituenarena izan ohi baita garaitia —eta, pausa labur baten ondotik, gaineratu zuen—: Eta jakizu, azkenik, ezen, nehoiz damu bazina ere, beti egon zintezkeela gibela egiteko puntuan eta Indietarat ekarri zaituen ametsaren berratxikitzeko moduan, Potosirako bidean jarriz...
|
|
|
Eta, horrela, mundu tipi hartan deus guti nuen eta guztia nuen, zeren bakea nuen eta bizitzaren jakintasuna nuen, zeinak erraiten baitzidan ezen gauzak zetozen bezala zetozela eta pairuz hartu behar nituela haiek guztiak; eta erraiten zidan, halaber, ezen zorigaitzik handiena ez zela zorigaitza
|
bera
eta zorigaitzaren existentzia, baina haren eramaiteko ez ahalik ez argirik izaitea; eta erraiten zidan, finean, ezen nekearen ertzetik eta hegitik ere heda zitezkeela besoak harat eta honat, eta adimenduaren argiak egin zezakeela gure besarkada bakoitza, ez sutsuagoa, baina bai zabalagoa, zeren zinez izan baitzitekeen zabalago ulertzen zuèn eskuaren fereka, ulertzen ez zuèn suaren horzkada eta ...
|
|
|
Eta hori hala bada, zergatik nabilkizu orduan horrela? Ote da zeren anitzetan lotuagoak egon baitaitezke bi egun diferentetan edo urte diferentetan gertatu hainbat gertaki, egun
|
berean
eta urte berean gertatuak baino, eta zeren, nola jaun Marcelez ari bainintzen, jaun Marcelekin jarraiki bainatzaizu. Eta ote da zeren azkenean hobe izan baitaiteke loturik dauden gertakiak loturik emaitea, egunen gainetik eta urteen gainetik, gertakien arima eta aroma hobeki eskuratu ahal izaiteko, aitzin-solasean erran dizudan bezala?
|
|
|
Eta handik aitzina kontatu zidan nola, gaitzaren sendatzeko, Donibane Lohizunerat itzuli, eta medikuarenganat joan behar izan zuten bai
|
berak
eta bai osaba Joanikotek ere, eta nola medikuak erakutsi zien —zeren osaba Joanikot ez baitzen medikuez gehiegi fidatzen, halako moldez, non, haien ardurapean zegoen bakoitzean, mila galdegite egiten baitzien—, ezen bi teoria zeudela: bata zen Fracastoro ren tratatuan agertzen dena, eta eriari guaiakoa hartzea kontseilatzen ziona:
|
|
|
Eta hala, bada, Joxe Aberasturik bere asmoak zituen, eta Antoniok eta biok geureak: ordea, nork erranen zuen ezen patuak hirurok ildo
|
berean
eta arrasto berean sartuko gintuela. Zeren eta, La Hispaniolatik berrehun bat legoatarat geundela, tenpesta izugarri hark inarrosi baitzituen galeoi flotako galeoi guztiak, gurea bereziki, halako moldez, non bi masta hautsi eta hiruzpalu bela hondatu baitzizkigun, bertze galeoietarik guztiz urruntzen gintuela.
|
|
|
Desterru hura, beraz, distantzian eta legoatan ez zen luzea ez neurtezina, baina nola amorante batzuei gorputzen urruntzerik tipienak arimen urruntze guztizkoa dakarkien, hala egiten zitzaien gure odoleko gizon emazteki haiei eskumenean zirudiena eskuragaitz, desterrua kasik jasanezin egin arteraino. ...eta estatu hartarat ohitzeko, on zuketen bakezko eta soseguzko giroa; ordea, bai Lapurdin, bai Nafarroa Beherean, eta bai Zuberoan ere, noiznahi den pizten ziren katoliko eta protestanten arteko aharrak eta liskarrak —hala nola Charles de Luxe eta Belzunzeko jaunaren artekoak—, etxegoiendarrak saihesterat eta ekiditerat entseiatzen zirenak, eta ekidin ere zituztenak nola edo hala, baina
|
beren baitarik
eta beren gorputz arimetarik baztertu ezinik, aldi berean, arrisku eta peril sentsazio hura, deserosoa eta gozagaitza, aitzina eginikako urrats bakoitza edonoiz gibelat bihur zekiekeen beldur, alde bietarat osin bana zuèn bide meharretik ibiltzerat kondenaturik baleude bezala, egun batean bai eta hurrengoan ere bai.
|
|
|
...naizen aspaldiko egiak asmatzen ibili ez ote natzaizun usu—, ene memoriatik eta ene kontzientziatik mamituak eta hautemanak, zuk hainbat gutunetan adierazia abiapuntutzat harturik, baina egizu kontu ezen uste eta aburu horiek ez dutela ene konfesionearen etorkiko intentzionea hondatzen ez zapuzten, zeren, bertzeez ari garelarik ere, nola geure burutik ari garen, geure buruaz ari baikara aldi
|
berean
eta ezinbertzean, eta zeren hurkoaren arima beti ere baita ispilu eta mirail bat, non, ageriago edo gordeago, geure burua islaturik ikus daitekeen.
|
|
|
—Fida hadi nitaz, Joanes, eta kontsola hadi, zeren eta halakoetan fidatzeko gizona bainaiz... eta zeren dukeak ez baikaitu fusilatuko, gure intentzione ezkutuen berri ez dakien bitartean... Aitzitik, nola hura txantxazalea baita, eta nola laket baititu, bertzalde, kaka kontuak —edo, ez al haiz oroitzen zer ipuin kontatu zigun atzo, bai
|
berak
eta bai kondeak, baita dukesak eta kondesak ere, ene kakategia probatu ondoren? —, lagundu ere lagun ziezagukek, oharkabean...
|
|
|
Giltzaren hotsak aditu zituenean, fraidea jaiki egin zen, eta, nola baitzen zuhurra eta arduratsua, hartu zituen galtzoinak ez bertze beztimenda guztiak, eta karrikarat jotzen zuèn behe leihotik iltki zen, eta aienatu zen ezin arintkiago. Eta Bucciok gelan barrena egin zuen, eta ohe sagaratu berri hartan sartu eta pausatu zen, atseden egiteko asmotan; gero, lotan geratu ziren, bai
|
bera
eta bai haren emaztea ere, zeren biek ala biek nezesitate handia baitzuten, batek guardiako gau emanaldiagatik, eta bertzeak ohe kontuetako nekeagatik. Eta egunak argitzerat egin zuen, eta Bucciok galtzoinak ikusi zituen ohaburuan, leihoa zabaldu bezain fite.
|
|
|
Biharamunean, berriz, trabailari batzuk etorri ziren —Ofizio Sainduaren erranetarat haiek ere—, gurdi batean taulak eta oholak zekartzatela, baita iltzeak, uhalak eta lokarriak ere, zeinekin eraiki baitzuten, dorretxearen aitzinean, txabola bat: galdetu nion trabailari buruari ea zertarako ari ziren txabola hura egiten, eta hark ihardetsi zidan ezen
|
bera
eta bere trabailariak bertze batzuen manuko zirela eta haien manuen betetzerat etorri zirela, eta ez zekitela bertze deus ere. Eta orduan pentsatu nuen ezen hura sorpresarekin lotua egon zitekeela, eta, halatan, mila burutazio izan nituen, guztiak ere alferrikakoak, zeren eta handik astebeterat etxeko kanoi zaharra —ehundabatgarrena— jaitsi baitzuten jauregitik, dorretxeari beha ipintzeko.
|
|
|
Ofizio Sainduak deliberatuaren arabera, osabak hilabete baten buruan alde egin behar zuen Urbiaindik Granadako Alpujarretarat, norat bertze nafar agramondar batzuk ere desterratuak izan baitziren, Aragoiko Fernando faltsuaren manuz, mende eta erdi lehenagoko gerla izugarri haiek galdu ondoren, eta, halatan, osabak onerat egin bezain fite, desterrurako bidaia prestatzen hasi ziren
|
bera
eta Maddalen, hatuak eta fardelak moldatzen.
|
|
|
Halarik ere, urduri nengoen, oroz gain... Eta, hala, kontzientzian gorderik nuen harra eta betiko harra entseiatzen zelarik urduritasun hura
|
bere alde
eta fabore jartzerat, berriro erran zidan ezetz eta ezetz... eta ezezko haiei buru egiteko ez nuen pitxertxoa kurka batean edatea baino erremedio hoberik ediren. Hura ikusten zuelarik, esku zartaka hasi zitzaidan neska, erraiten zidala:
|
|
|
Bertze edozein gorputz atalez bai, luze mintza gintezke: esku osoa, lepoa, burua, tripa
|
bera
eta, erran gabe doa, sexu organoak. Alualdea edo titiak erauzi izan balizkiote, kasurako, aiseago egonen ginateke zerbaiten menturan.
|
|
|
berandu afaldu aitzineko azken errondan, batzuk; goizik afaldu ondoko lehen kopaxkan, bertzeak. Deus begiragarririk ez haiengan; denak gizonezko eta eguneroko parrokiano, toki
|
berean
eta ordu berean hamalau aldiz gertatuak ginen elkarren ondoan, baietz nire gibela zurea baino lehenago urratu josteta libertigarrian.
|
|
|
—Jakina,
|
bereak
eta asto beltzarenak erran zizkionat alproja horri.
|
|
|
Kristina gitarra baten zorroa lepotik zintzilika zeramala ezagutu nuen, unibertsitatera sartu berritan. Larunbat arratsaldeetan,
|
berak
eta bere lagunek —Josefina, Ximurraren emazte izatekoa barne— ez zuten hutsik egiten gure parrokiako gazte taldearen bileretara. Gaiak zirraragarriak ziren:
|
|
|
Filme berean antzezle batek bi paper ezberdin jokatzen dituenean bezala ari zen: atezainak
|
berea
eta nirea jokatzen zituen, gidoi bereko osagai bakar. Berriz ere zerbait erran nahi izan nuen, eta berriz ere hura biziagoa izan mihia dantzatzen.
|
|
|
Potzoloren boza ezagutzeak are gehiago indartu ninduen:
|
bereak
eta asto beltzarenak erranen nizkion kabroi horri.
|
|
|
Denak berdin jarraitzen zuela zirudien, baina dena aldatuta zegoen; ibai baten emaria bezalakoa zen: beti
|
bera
eta beti desberdina. Hainbat hipotesi erabili nituen, arrazoibidezkoak, neurrikoak, izen mikatz bat ekarri zutenak ondorio gisa:
|
|
|
Orain arte, oporretara joan izan garenean, Dabid arduratzen zen erantzungailuko mezuak entzuteaz (normalean
|
berarentzat
eta beti lanarekin zerikusia zutelako), eta nik ez dakit erantzungailuaren irteerako mezua en  tzun eta, grabatu diren mezuak entzungo baditut, zein den markatu beharreko zenbakia.
|
|
|
Geroenean, Josebak doi bat hobera egin, etxetik irteten hasi, eta luze gabe urrunera joko zuen, Norvegiako Bergen era hain zuzen ere (Dabidek eta biok han bisitatu ahal izan genituen
|
bera
eta bikotekidea Eskandinaviara egindako bidaian). Karmelorekiko harreman guztiak etentzat eman zituen, sekula ez zuen egia jakin eta, aldi berean, sekula ez zuen jakin Karmelo beti interesa  tzen zela berataz, urtero, gabonak aldean, Dabidi esker oneko opari ederren batekin batera bidaltzen zion zorion gutunean.
|
|
|
Badakizu, bizkartzainon aspaldiko partez, gaur ez du" luxuzko ertzain" adierazpidea erabili lehen araua sistemaz sistematikoa ez izatea da; horrexegatik etorri naiz zureganaino, aurrikuspen guztiak hautsiz, zuri ustekabe bat ematera. Egia esan, Karmelok ere
|
bereak
eta asto beltxarenak esan dizkit. Baina ez da konfiantza faltagatik izan, zurekin buruz buru egon, eta maite zaitudala esan gura nizun, behar zaitudala, ezinbesteko zaitudala.
|
|
|
Danek
|
bereak
eta asto beltxarenak esan dizkie, gainerako bidailagunekiko haien errespetu falta leporatu, eta gero, bera, aurretik eta bakarrik, isilean abiatu da furgonetarantza.
|
|
|
Ama: ez dakit zergatik, baina harengandik asko urruntzen naizenean, lehenago edo geroago behin egin genuen erridikuluaz sentiarazi ziguten lotsaz oroitzen naiz; ezkontza bat zela eta,
|
bera
eta biok Dato kaleko arropa denda dotore dotore eta esklusiboegi, nonbait batera sartu ginen; baina hara sartu, eta, gu ikustearekin batera, saltzaileak zer nahi genuen galdegin beharrean, irribarretsu esan zigun: " Sentitzen dut, baina hemen ez daukagu zuentzako moduko arroparik".
|
|
|
Dena den, zuk ere ez zenizkion merezi zituenak aurpegiratuko... Autobusean ni egon izan banintz, ostera,
|
bereak
eta asto beltxarenak entzun zizkidan lotsabako horrek.
|
|
|
Noizbait plan bat ere bururatu zitzaigun: nahiz eta elkarrekin bizitzen jarraitu, etxeetan banandu egin ginela esango genuen (bakarren batek etxera deituz gero, bakoitzak bere telefono linea izatea ere pentsatu genuen), hartara ez baikenuen gogoz kontrako konpromisoetara joan, ez asteburuetan, ez ospakizun berezietara; hartara bakoitza
|
bere gisara
eta nahi bezala, nahi zuenarekin ibili ahal izango baitzen. Eta orain, familiarekiko harreman horri nolabaiteko tamaina hartua genionean, gutxien espero nuenean, hara non banandu egin garen, zinez, edo banantzekotan gauden, zinez, edo.....
|
|
|
Poemak, asmatu duzue," Begiak" du izena. Begiak ez ezik belarriak, mihiak, sudurrak, eskuak har dezaketen oro egiten du
|
bere
eta barne Patziku Perurenak. Koloreak, hotsak, dastak, usainak, ukituak... hau da, naturaren ñabardura guztiak izendatzeko ahalmena daukan poeta dugu Perurena.
|
|
|
Irun.org ez da Irungo Udalarena (edo herriarena). Izen
|
berarekin
eta toki berean segitu nahi badute, informatika etxe horrekin lotuta egotera kondenatuta daude. Betiko edo, ez bazaio domeinua Udalari itzultzen...
|
|
|
Xede hori abiapuntutzat hartuta, estatuak esku hartu luke gizabanako guztien autodeterminazioa praktikan bermatzeko, eta ez soilik dagoeneko merkatu soziokulturalaren aldetik babesturik dagoen talde kulturaletako kideena. Autore hauen ustez, esparru politiko
|
beraren barruan
eta elkarren ondoan edota elkarrekin nahastuta bizi diren talde kulturaletako kideek (beste hitzetan esanda, multinazionalak diren estatuetako edota multikulturalak diren gizarteetako kideek) eskubidea daukate beraien kulturek botere publikoaren babesa izan dezaten6.
|
|
|
Ez, beraz, Estatu arrazoi horri, interes orokorraren menpean jartzen baitu horrek den dena. Gure legeen ustetan, senar emazte horiek, hain zuzen ere, ezlegezko tratuetan ibili ondoren ezkondu direnek, betidanik izan dute gogoa ezkontza erazko batez lotzeko; uste dute ezkontza beti egin dela, gogoz eta desiraz, seme alaben jaiotzetik
|
bertatik
eta ekitate fikzio batez, ezkontzari indar atzera eragingarria ematen diote.
|
|
|
Arazo hori gainditzeko, Ayerrek hasierakoa baino egiaztagarritasun printzipio emankorragoa, baina ez Lewisena bezain liberala, aurkeztu zuen. Proposamen berri honek zioenez," adierazpen bat egiaztagarria eta, ondorioz, esanahiduna da,
|
bertatik
eta beste premisa batzuetatik, baina ez bakarrik premisa hauetatik, behaketazko adierazpenen bat ondoriozta badaiteke" 80 Horrela, bada, orain enuntziatu baten egiatasuna edo faltsutasuna determinatzeko egokiena behaketa da. Haatik, nolanahi, metafisikak berriro ere aurkitzen ditu argudioan arrakala nahiko zabalak egiaztagarritasunaren eraikinean sartu ahal izateko, bertsio berri honek edozein enuntziaturi eslei baitiezaioke esanahia.
|
|
|
Gurekin mintzatzearren bakarrik sartzen zizkieten parteak eta zigorrak. Bestalde, modulu
|
berean
eta lehen graduan preso sozialekin egon arren, siesta denboran gu patiora irtenarazten gintuzten. Jokamolde eskizofrenikoa edo paranoikoa zen hura kartzeleroen eta zuzendaritzaren aldetik.
|
|
|
Maria Victoriaren ahizpa joan zitzaidan Parisera.
|
Bera
eta lagunen batzuen artean arduratu ziren denaz. Astebete eduki behar izan genuen etxean, inora eramateko aukerarik ez zegoelako greba orokorrarengatik.
|
|
|
Aspaldisko errauts bihurtuak ziren ordurako nire gaztetako suak. Urte gehiegi ziren jada gurpil berari leku
|
beretik
eta modu berean bultzaka beti, euskara eta aberria gora eta euskara eta aberria behera beti, geure antzinako euskal txilbor mitiko aratz parerik gabekoari mirespen erlijioso folklorikoz begira beti, ETAk, KASek, HBk, AABk, LABek eta abarrek ziotenaren edo egiten zutenaren mende beti. Ez nion ezeri behar adinako federik, ez nintzen inongo talde, elkarte edo kolektibotako kide izateko gauza sentitzen.
|
|
|
Ezetz eta, Xanek basoaren ahoan paratu zuen eskua. Lazarok hala ere
|
berean
eta, ardo xorta bat isuri zen kanpora, mahaian putzu txiki bat eginez. Xan desolatuta zegoen.
|
|
|
Gogoratzen nauk", segitu zuen," ikusi nuen azken egun hartaz. Bagintuan
|
bera
eta Batis, Toto ere bai, ez zakiat zein beste... eta neu artean. Plazan oilasko jana egin, gero presoentzako tabernan izan gintuan.
|
|
2001
|
|
|
Biografia bat idazterakoan tentu eta begirunez aritu beharra dago Zelaietaren ustez. Gabrielen familiakoak bizi dira eta arestian aipaturiko emakume
|
bera
eta honen familia ere bai. Biografoak nahiago izan du hainbat gauza isildu:
|
|
|
Oraingoan hutsegiterik ez zuten nahi, eta Mendebaleko komunikabideetan ez zen berri horri itzal egin ziezaiokeen beste gertakizunik. Egon zitezkeen vietnamdarrak, laostarrak, kanputxearrak, ugandarrak, hegoafrikarrak edo batek daki nongoak
|
bereak
eta bost jasaten, zeuden bezala bestalde, aipatu hedabide horiei gehiegi hunkitu gabe. Zer ziren betiko kontu horiek, bada," Apolo XIV". aren balentriaren aldean?
|
|
|
IXA taldeko bi kide Australiara eta Zelanda Berrira joan ziren lanera
|
beraren bitartez
eta elkarrekin egin dute lan. Maiz gazte euskaldunak hartzen ditu etxean eta Azkueren hiztegia identifikatzen eta euskarazko lexikoa aztertzen laguntzen diote.
|
|
|
Berger ez da oso ezaguna Euskal Herrian, baina bere lanak nazioartean arrakasta franko izan du. Houston International Film Festival eko garaile 1995ean, Palm Springs International Film Festivaleko lehen postua eskuratu zuen urte
|
berean
eta New Yorkeko" Film Expo" saria ere.
|
|
|
Ohitura bihurtu den moduan, Herri Urrats jaia Senpereko lakuaren inguruan ospatuko da beste behin ere, beti leku
|
berean
eta jende berberak Seaskak, eta ez Hegoaldean bezala lekuan lekuko ikastolak antolatzeak dakartzan abantailekin, eta aurtengo leloa" Doinuz eta Hitzez" izango du. Hortaz, egitarau orokorrak beste urte batzuetakoei jarraikiko die, eta jaiak berak ez du aldakuntza nabarmenik jasango.
|
|
|
" Bere ustetan hau da, bere buruaz beste egindako pertsona horren iritziz ez baitu egin ori bere kaltetan. Ark ere zerbait ona nahi du
|
beretzat
eta horregatik il du bere burua". Erabat ados egon gintezke iritzi horrekin (idazlantxo hau zirriborratzen ari den hau hala dago behintzat), baina Kaputxinoen ardurapean zegoen aldizkari baten editorialean agertzeko ausart samarra ere bazela ezin ukatu (Aita Santutik hasita, Eliza osoa aurka izango zutela pentsatzerik ere badago).
|
|
|
Honenbestez, jadanik Santurtziko arima zaintzen duen Arrantza portura iritsi gara. Gaur egun funtzionatzen jarraitzen duen kai honetan txalupa koloretsuen atzean Karmengo Amaren estatua handiosoa ikusiko dugu, portua
|
bera
eta bertako arrantzaleen zaindaria. Arrainaren salmentarako loja 1916an egin zen.
|
|
|
EGUN, azken hogei urtetan kapitalismoa «Globalizatu» egin da, halaber, egokitu egin ditu estatu nagusien (G8) eta horretarako propio sorturiko instituzioen (BM, FMI...) zereginak. Olagarro asegaitz horrek,
|
beretzako
eta inongo oztoporik gabe nahi du mundu osoa. Horri merkatu librea deitzen dio.
|
|
|
ELA eta LABen arteko haustura horrek,
|
bere baitan
eta kanpora begira izan dituen eraginez gainera, ondorio garbiak izan ditu gainerako sindikatuetan ere, eta denak ari dira beren estrategiak berraztertzen, aurrerantzean egin beharreko aliantzen nondik norakoa erabakitzeko. Horietako bat EILAS sindikatua da, Hego Euskal Herriko irakaskuntzaren arloan garrantzi nabarmena duena.
|
|
|
Otsagiko elizaren atzealdetik (antzinako bidetik) edo herriaren sarreran igotzen den errepidetik, herria
|
bera
eta haran osoa mendean hartzen dituen mendixkan kokatua, santuario ospetsua dugu.
|
|
|
lehenik presio diplomatikoa, gero eskaintza ekonomikoa, eta azkenik bonbaketa zuzena (Kabulgo bulegoan). Bide
|
beretik
eta bere beste obsesioa gainditzeko, interneten arkitektura eraldatzea eskatu du Bushek, informazio jario guztia bide zehatz batzuetatik pasarazteko eta kontrolatu ahal izateko. Teknikaren ikuspegitik ez dakit hau posiblea den, baina proposamenak aurrera eginez gero erabat aldatuko luke interneten gaurko izaera; hain zuzen horrelakoak ekiditeko sortua baita sarearen kontzeptua.
|
|
|
Zaletasun horrek berrikuntza ahalegin handia ekarri zuen
|
berarekin
eta, hori horrela izanik, dudaezinezkoa da euskal narratiba modernoaren sorrera obra hauek zedarritu zutela.
|
|
|
Erlatibismo hau onartzeak" errealismoaz" haratago" errealismoez" hitz egitera garamatzan moduan, hurrengo pausua, Artearen
|
beraren
eta, Literaturaren kasuan, hizkuntza literarioaren beraren ahalmen adierazkorra auzitan jartzea izango da. Pinturan inpresionismotik abstrakziora dagoen aldaketaren pareko gerta daiteke XX. mende erdialdera nobelaren baitan Frantzian Nouveau Roman delakoak egindakoa.
|
|
|
Irakurleak, nobela honetan barneratu ahala, istorio nagusiaren garapenarekin bat, kontaketa
|
bera
eta kontamoldeak behin eta berriro esplizitatzen dituen narratzaile batekin egingo du topo. Narratzaile hau istorioa" gertatzen" den mailatik at kokatuta dago, beste maila diegetiko batean alegia, eta kontakizun den guztia kontrolatzen du.
|