|
2000
|
|
|
autopertzepzioa gara dadin eta ondorio sozialak izan ditzan.Nortasun guztien eraikuntzan bezalaxe (taldekoak izan zein banakoak izan), ezinbestekoa da nortasunaren subjektuak bere izatearen pertzepzioa edukitzea. . Ni neu naiz, esaten dudanean, honela neure buruari nortasuna aitortuz, neure osotasunaren(, batnaiz?) eta denboran zeharreko neure jarraikortasunaren(, atzokoa naiz, eta bihar erehalakoa izango naiz?) pertzepzioan oinarritzen naiz1 Pertzepzio hori gabe, neureosotasun fisikoak zein denboran zehar bat
|
bera
iraun izanak ez dute, berez eta eramekanikoan, nire nortasuna sortzen. Berdin gertatzen da talde nortasunekin:
|
|
|
harreman zuzenetan oinarritutakotaldea bata, eta halako harreman zuzenetan oinarritu gabe bitartekotutako harremanetan oinarritzen den taldea, bestea: hauxe litzateke irudikatutako komunitatea.Garrantzitsua da esatea, bestalde, oinarri ezberdina izan arren, bi talde mota horiektalde nortasun
|
bera
eduki dezaketela.
|
|
|
Honaino iritsita, hain oinarri ezberdinetatik eraikitzen diren nortasunak berdinakote diren galde geniezaioke geure buruari. Esan nahi baita, banakoen mailan zein gizartearen mailan inplikazio
|
bera
ote dute hizkuntza, jatorri edo historiagatik euskaldunsentitzeak edo atxikimendu politiko edo are administratibo hutsagatik euskal herritar (euskal hiritar litzateke, agian, hemen termino egokiena, demokrazia liberalarenzentzuan) sentitzeak. Hitzek beraiek (euskaraz ari garela bederen:
|
|
|
Ikerketa honetan batetik Hego Euskal Herrian ikus daitezkeen estatu mailakobost kateak, publikoak eta pribatuak, eta bestetik Euskal Herria
|
bera
emisio esparrumodura dutenak (ETB1 eta ETB2) eta lokalak (zazpi guztira) ere hartu ditugu kontuan.
|
|
|
Hala ere, euskararen proportzioa txikiegia iruditzen zaie euskaldunei, aspalditikeuskararen zabaltze handiagoa eskatzen baitiote France 3ri28 SIVUk (SyndicatIntercommunal a Vocation Unique, hots, Bokazio Bakarreko Herriarteko Sindikatua), euskal kulturaren defentsariak, sentimendu
|
bera
du. Lehen urtean, 100.000 libera emanzizkion France 3 Euskal Herriri (France 3rekin hitzartutako aurrekontuaz gain, etaBiarritz Angelu Baiona barrutiaren 600.000 liberez gain), egunero minutu eta erdizeuskaraz mintzatzeko baldintzapean.
|
|
|
Mamen Peiro ren sailkapenean, eta emisio esparruari dagokionez, Estatu osora zabaltzen direntelebista kanalak eta kanal autonomikoak hartu dira kontuan. Tipologia
|
bera
Baskongadetara aplikatuz, nagusitasuna helburu (Tele, ETB2, TVE eta Antena) dutenez gain, ETB1 eta TVE koka ditzakegu, bigarren kanal, gisara, eta hortik aurrera telebista lokalak.
|
|
|
lurraldearen ikuspegitik begiratuta, Euskal Herriaren irudi beraosatzen dute egunkari biek, herrialde eta herrialdez gaineko egitate bakoitzari antzekopisua emanez batak zein besteak. Horrekin batera, arreta
|
bera
ematen diete Euskal Herritik kanpo gertatutakoei, bai Espainia eta Frantzian bai mundu zabalean gertatutakoeidagokienez.
|
|
|
Bi gai hauetan, herrialde bien arteko lotura gainerako gaietanbaino handiagoa da. Beste gai batzuen inguruan, (euskara, jakina?, kultura edotagizartea
|
bera
), ordea, errealitate biak ez dira nahasten.
|
|
|
Frantzia, oro har, beste edozein estatu bezala tratatzen da, Euskal Herrianinolako presentziarik ez balu bezala. Hurrengo lerroetan ikusiko dugunez, alabaina, EUSKALDUNON EGUNKARIAk Frantziari buruz argitaratzen dituen albisteetan, oro har, Espainiari buruzkoetan sumatu dugun joera
|
bera
antzematen da: hots, ekonomiatik birsortzen da Euskal Herriaren eta Frantziaren arteko lotura hori, nagusiki.
|
|
|
(hots, medioak definitzen duen erreferentzia eremua) lehenengo elurtea da. Era berean, trafiko istripu bat edo gobernuak hartutako neurri baten albistegarritasunean nahasten dira, aldi berean, gertaeraren izaera
|
bera
eta gertatutako erreferentzia eremuaren hurbiltasuna (beste zenbait faktorerekin batera, jadanik esan dugun legez).
|
|
|
Gauza
|
bera
gertatzen da kirol gaietan: egunkari erregionalistentzat eta DEIArentzat herrialdetasuna bultzatzeko aukera da bereziki, beste bi egunkari abertzaleetanoreka handiagoa dagoelarik, eta baita Euskal Herriaren osotasuna azpimarratzeko joeraere.
|
|
|
Lehiakortasun giroa eta komertzialtasuna aldi berean, tresna eta ondorio izandituen telebista eskaintzan kokatzen da Euskal Telebistaren ibilbidea
|
bera
ere.
|
|
|
8 Programa batek Euskal Herriarekin zerikusia duela esateko, honako irizpideari jarraitu diogu: Euskal Herrian ekoitzia bada (osorik edo zatiren bat), edo ekoizlea euskal herritarra bada, edo programakEuskal Herriko errealitateren bat aipagai badu, edo kanpoko ekoizpena denean Euskal Herrirako moldatuaizan bada (adibidez aurkezlea jarrita, bideoklipen aurkezpenetan edota kirol batzuen emanaldietanbezala), orduan Euskal Herriarekin zerikusia duela ebatzi dugu. Ez ditugu hemen kontuan hartueuskaratutako kanpoko ekoizpenak, jakina, nahiz eta euskaratzea
|
bera
moldaketa bat izan.
|
|
|
ETBlen emanaldien heren bik baino gehiagok Euskal Herriarekin zerikusia dutenbitartean, ETB2n erdira jaisten da portzentaje hori. Aldea nabarmena dela uste dugu, biek zuzendaritza
|
bera
dutela kontuan hartuta. Ezberdintasun hori, neurri handi batean, programen jatorri ezberdinarekin lotuta dago, 29 taulak erakusten digunez.
|
|
|
Euskal Herriarekin zerikusia duten programen kopurua oso altua da (%72) etaprogramen jatorrian maila
|
bera
dute Euskal Herrikoek. Espainiaren presentzia ez daoso altua (%4), gainontzeko herrialdetakoa (%25) baino txikiagoa.
|
|
|
Ordea, argudioa ez zaigu zuzena iruditzen. Batetik planteamendu
|
bera
ezbaita gertatzen herrialde penintsularrekin: Hegoaldeko herrialdeek ere beren albistegiadute, baina horrek ez du ekiditen, aztertzen ari garen albistegietan herrialde horietangertatzen direnek agerpen garrantzitsua izatea (Nafarroaren agerpen txikiari, geroxeagoerreparatuko diogu).
|
|
|
teke, neurri batean, Nafarroak arlo honetan duen agerpen txikiagoa. Joera
|
bera
aurkitudugu EUSKALDUNON EGUNKARIAn (ez, ordea, GARAn). Ondorioz, lehenago gaihonek Espainiaren erreferente izaera birsortzeko joera areagotzen duela ikusi badugu, orain ere Euskal Herriaren isla orekatuaren apurtzaile agertzen zaigula esan dezakegu.
|
|
|
Prisa taldeak bestelako egitura multimediatiko osatuagoa du. 1977an sortu zen ElPais egunkaria argitaratzeko, eta denborarekin lotura estuak eratu dira
|
bera
eta Santillana argitaletxearen artean, zeina, azken batean, bere hedapen estrategiaren oinarriaizan den. Gaur egun kultur industria gehienetan dihardu, esan bezala, nagusitasun posizioetan guztietan ere, nahiz eta horretarako kanpoko hainbat enpresaren laguntzaere behar izan duen.
|
|
|
Zentzu honetan, ikus entzunezko komunikazioa aske gisa postulatzea, ez da inoiz ulertzen ekimenpublikoa garatzeko oztopo gisa, legean behintzat. Alderantziz, ikus entzunezko sistemak dituenbetebeharrak ongi betetzeko ezinbesteko oinarri gisa ere agertzen da sistema publikoa
|
bera
. Hala etaguztiz ere, ez da ahaztu behar Frantzia izan dela bere irrati/ telebista sistema publikoaren atal batpribatizatzera jo duen Europako lurralde bakarra (komunikazio legearen 1986ko eraldaketa, hain zuzenere, TF telebista kate publiko nagusia pribatizatzeko asmo hori bideratzeko egin zen).
|
|
|
Alabaina, askoz egokituagoa da Estatuaren aniztasun politiko kultural territorialari dagokionean.Zentzu honetan, nahiz eta Autonomia Erkidegoen arloaren gaineko eskuduntzak mugatuak diren eta zenbait gaitan goitik behera Estatuaren araudi eta jarrerek baldintzatuta dauden, zentralista beti; oztopatzaile askotan komunikabide autonomikoekiko; zatikatzaile gehienetan?, aukera errealak dituzte hauek beren inguruetan egiturapropioak eta ezberdinak garatzeko. Hala erakusten du EITBren esperientziak berak, nahiz eta horretarako Estatuak ezarritako lege mugetatik harago joan behar izan duenzenbaitetan, edo horren zirrikituak baliatu, EITB
|
bera
sortu edo bigarren kanala zabaldu zenean bezala. Lurraldetasunaren arlotik ere ETB1en seinalea Iparraldera normaltasunez hedatzea lortu da; ordea, Nafarroako hedapena ez da osoa, ezta ofizialaere.73
|
|
|
Hori bai, frekuentzia berean emitituko duten zerbitzuen artean koherentzia gordetzen saiatuz.Behin horiek emandakoan, baliabide irrati elektriko
|
bera
erabiliko duten zerbitzuen eragileek berengandikezberdina izango den sozietate berri bat izendatu behar dute, multiplearen eragiketaz eta banaketazarduratzeko. Akordiora helduko ez balira, emakida baliabide horren emakida prozesua berriro zabaldukolitzateke.
|
|
|
Hortaz, ikus entzunezko sistemaren gaineko araudiari Euskal Herriaren balizkoikus entzunezko esparruaren ikuspuntutik begiratuta, lehenik eta behin azpimarratubeharrekoa, zatiketa politikoa
|
bera
da. Bi Estatuen artean banatuta egoteak bi araudieta, ondorioz, bi ikus entzunezko sistema arras ezberdinen artean banantzen ditu Ipareta Hego Euskal Herria, Frantziar eta Espainiar Estatuetako sistemen artean, hainzuzen ere.
|
|
|
eta Gobernuak erabiltzen dute lehenik eta behin eskumen hori, eta horren emaitza dira aipatutako komunikazio askatasunaren legea eta horren xedapenak garatu, eguneratu, egokitu edota eraldatzera datozen beste hainbat lege, dekretueta erabaki3 4 Araudia betearazi eta horren zenbait alderdi zehaztea, berriz, berariazsortutako instituzio bati dagokio, erakunde arauemaile edo erregulatzaile bati, hain zuzen ere, Ikus entzunezko Batzorde Gorena (CSA) izenekoari. Instituzio hori erakundeadministratibo berezia da eta botere politikoarekiko autonomo gisa postulatzen da (nahiz eta
|
bera
osatzen duten bederatzi pertsonak izendatzea Errepublikaren Presidenteari, Asanblada Nazionalaren Presidenteari eta Senatuaren Presidenteari dagokien, bakoitzak hiru?, autonomia izateko borondatea kolokan jarriz) 5.
|
|
|
– Lurrazaleko irrati analogikoen kasuan sozietate batek ezin du,
|
bera
titularraden zerbitzu guztien eta horien programazioak ematen dituzten emisorenentzulego potentzialak batuta, 150 milioi biztanlerengana baino gehiagorengana heldu guztira.
|
|
|
Edozelan ere, satelite bidez hedatzen diren irrati etatelebista zerbitzuek ez dute jada zerbitzu publikoko kontsideraziorik, nahiz eta emisioen edukiak Irrati eta Telebistaren Estatutu Legeak eta Europako Artezarauaren egokitzapenak esaten dutenari makurtu behar diren. Halaber, irrati telebista autonomikoekeskuduntza dute satelite bidezko zerbitzu eta programazio berezituak ezartzeko; ez, ordea, jatorrizko programazio
|
bera
errepikatzeko.
|
|
|
Izan ere, gure artean ezagutzen dugunelebitasuna, alegia, hizkuntza biren erabiltze normalizatua, hots, zernahirako moduegoki eta zuzen batez hizkuntza biren erabiltze arrunta, aukera pertsonala da. Alegia, pertsona
|
bera
da elebiduna gure artean; urrun dago elebitasunetik gizartea, gureabehintzat.
|
|
|
Euskara gutxi gutxi erabiltzen du bere orrialdeetan El Correo egunkariak, euskarak ez du eskuratzen albisteen %1
|
bera
ere. Beraz, datuak oso balio estatistikotxikikoak dira.
|
|
|
Ikusitakoak ikusita, euskararen aldekoa baino areago, erdararen aldeko politika linguistikoa praktikatzen dute gure inguruko hedabideek. Gizartean bertan pairatzen duenegoera diglosiko
|
bera
bizi du euskarak hedabide idatzi nagusienetan.
|
|
|
Herri bat baino gehiago da egoera horretan bizi dena, hots, besteek ezarritakomugak hertsiegi dituena, bere bere propioak gura dituena, besteak beste
|
bera
izateko, besteen artean burua zutik egon ahal izateko baino ez bada ere. Herri bat bainogehiago da munduan bere mapa identitario ezaguturik ez duena eta besteekinposatutako mapa ikasi beharra duena.
|
|
|
Euskal Herriarekin gertatzen ari den lurralde errepresentazio forma anitzareneskutik, bere identitate nazionalari eutsi ez eze identitate hori eraiki gura duen herria, gurea, aurrera egiteko oztopo ugarirekin aurkitzen da, zeren gaur egungo forma aniztasun horrek arriskutan jartzen baitu bihar etzi nazioartean ezagutua izango den euskalmapa politiko bateratua
|
bera
ere.
|
|
|
Hala ere, Hegoaldeko lau lurraldeak modu nabarmenean erakusten dituen mapaberezituan, Nafarroa txikiegia ikusten dute askok, ez bakarrik iparraldeko nafar lurrak (Nafarroa Beherea) falta direlako, Espainiako Nafarroa
|
bera
ere grafikoki azpidimentsionaturik agertzen delako baizik. Nafar azaleraren errepresentazio mediatikotrukatuaren aurrean gaude?
|
|
|
Egunkaria elebiduna izan arren, Euskal Herriko toponimoak eskaintzean, Garaeuskara hutsezko izendapenaren alde agertzen da: zazpi hiriburuak agertzen dira, baieta Tutera
|
bera
ere.
|
|
|
Alegia, tartea hasteko, berriemaileak Penintsula Iberiarra, Afrikako iparraldea etaEuropa erakusten dituen mapa animatua erakusten du, hodeiak zelan igarotzen diren etaerakusteko, batez ere. Argazki sekuentzia honek Euskal Herria
|
bera
, bere osotasunean, kokatzen du Munduan; esatariak Euskal Herriari begira egiten ditu iruzkinak oro.
|
|
|
Bestalde, EAE eta NFK bentrikulu apartetan erakusten diraTele 5en jardunean. Dena den, bide batez, Espainiako autonomien arteko mugakerakusten ditu mapak, baita iragarpenaren irudikapen infografikoa
|
bera
ere.
|
|
|
Iberiar penintsula
|
bera
zilbortzat harturik, Meteosat satelitearen argazkiak Europakoeta Afrikako lur eremu fisiko zabalak erakusten ditu pantailan: kontinente zaharrarenmendebaldea eta beltzaren iparraldea.
|
|
|
Erakusten den mapa geografiko administratiboak ez du onartzen Euskal Herriaren profilik. Ipar Euskal Herria
|
bera
ere ez daexistitzen eta honi legokiokeen lurraldearen errepresentazioak bat egiten du Biarnorekin, lehen aipatutako bost zati nagusietako bat osatzeko.
|
|
|
Bere aldetik, Nafarroako Diario de Navarra
|
bera
ere autonomiazale agertzenzaigu. Hirugarren honen erreferente grafikoa espainiar Nafarroarena da, bazteruzten dituelarik mendiez bestaldeko lurralde nafarrak oro.
|
|
|
Hirugarren honen erreferente grafikoa espainiar Nafarroarena da, bazteruzten dituelarik mendiez bestaldeko lurralde nafarrak oro. Bazterrean uzten du, baita, Euskal Autonomia Erkidegoa
|
bera
ere, alde batera utzita lurralde historikoguztien artean dauden lotura kultural eta linguistikoak.
|
|
|
telebistek albistegi bat baino gehiagoeskaintzen dute egunean zehar. Baina hori bezain egiazkoa da, albistegi guztiek ezdutela entzulego
|
bera
. Albistegirik kontsumituenak, dudarik ez dago horretan, iluntze gauekoak dira.
|
|
|
Mapak, mundu modernoan, esangura estrategiko garrantzitsua du. Kartografiadisziplina aski erabilia izan da, eta bada?, estrategia politikoetan, militarretan, ekonomikoetan eta ideologikoetan22 Beraz, mapa
|
bera
mezu politiko eta ideologikoenadierazle aparta da.
|
|
|
dela ezartzenduten agendagatik, dela albisteei, hurbileko? ezaugarria zein gertakariri aitortzekohartzen dituzten azturengantik, dela produktua
|
bera
zabaltzeko eremu bat edo besteahautatzeagatik, dela marraztu eta komertzializatzen dituzten eguraldi mapengatik...
|
|
|
Besteak ekuatoreekonomikoa irudikatzen du, horren arabera, lur aberatsek? eta, lur pobreek, hedadura
|
bera
dute munduan. Baina zenbakiek beste errealitate bat erakustendute.
|
|
|
Antzinatetik ditu gizakiak
|
bera
bizi den lekuaren eta beretzat duen bizitokiarenjabe den inpresioa eman diezaiokeen zantzuren baten gogoa, nahia eta beharra. Kulturagehienetan, antzinatetik markatu ditu gizakiak beretzat hartutako territorioak eta, behinmarkatuta, defendatu egin ditu, ustez, bertan sobera daudekeen guztien aurka; batzuetan hitza ahoan zuela, eta beste batzuetan ezpata eskuan zeukala.
|
|
|
Nor ez da jarri ondokogalderen aurrean noraezean gabiltzan edo ziurtasunez erantzuten ote ditugun ezinerabakirik: esaterako, gauza
|
bera
ote dira autodeterminazioa eta burujabetza. Gauregungo munduan bideragarri ote da burujabetza ekonomikoa?
|
|
|
Autodeterminazioa aldarrikapen naturala dela esatea, ordea, ez da nahikoa.Aitzitik, autodeterminazioak arrazoiketa eta eztabaida asko egitea merezi du; izanere, demokraziaren gorespen itsuaren garaiotan, autodeterminazioa
|
bera
ere gorespen horrek kutsatuta agertzen baita. –Autodeterminazioa?
|
|
|
Gogoratu hasieran egin dugun galdera: autodeterminazioa eta burujabetza gauza
|
bera
ote dira. Perspektiba existentzialetik ikusita, agi denez, badira baietz erantzuteko arrazoi sendoak.
|
|
|
Honelaxe mintzo zen TelesforoMonzon. Askatasuna, berdintasuna, (sozialismoa
|
bera
, gaur egun)... utopiaren alorrean erortzen baitira doi doi. Bitartean, herri bat eraikitzea, egituratzea, bere problemak konpontzen saiatzea, politikagintzari dagokio bete betean.
|
|
|
–Nahasi egiten dira, (nazionalismoa eta irrazionalismoa lotzean), esentzia eta bitarteak, ezen egia da lotura hori dagoena, baina hortik ez da ondorioztatu behar irrazionaltasuna erabiltzen duen mugimendua
|
bera
ere irrazionala denik. Beuillyk ongi bereizten ditu arlo biak eta, horrela, nazionalismoa helburu politikoak dituen mugimenduarrazionaltzat jotzen du, baina, bere helburuak betetzeko, irrazionaltasuna erabiltzenduela dio?.
|
|
|
Zintzotasun intelektual minimoena ere kuarentenan dago gure lurraldean. Har dezagun Habermas
|
bera
, gure guru ek gogoko duten autore europarra. Alemana, Teoria Kritikoaren oinordekoa, filosofo garaikiderik irakurrienetakoa, unibertsalista porrokatua, ezkertiarra...
|
|
|
Baina globalizazioak ez du adierazten orokortze orekatua. Globalizazioa
|
bera
, jarduera ekonomiko batzuetan bideratzen da bereziki; eskualde batzuen arteankokatzen da, eta makroeskualde batzuen barnean garatzen da bereziki. Gaur egungo globalizazioa, kapitalismoaren historiaren laugarren globalizazioa da; etamundu mailako akumulaziorako oinarri berria eta hedapen berria erakusten dizkigu.
|
|
|
Ondorioz, logikasozial eta politiko osoa merkatu mundialak ezarritako logika ekonomikoaren menpejarri da. Errentagarri jotzen ez diren zerbitzu nahiz enpresa publiko eta sozio-kulturalak kentzekoak dira, Lehen Munduan esparru publiko urria desmantelatuz etaHirugarren Munduan esparru publiko minimoa
|
bera
ere sortzea eragotziz.
|
|
|
Baina kasu gehienetan oso eskasak dira, eta intimitatearen kontrako abusuakgertatzen badira, oso zaila baita haien babesa lortzea. Gainera, babes legeak betetzeko bermea estatua
|
bera
da, hain zuzen ere datu horien erabilpenean interesgehien daukana. Otsoa artzain.
|
|
|
datuek prozesu ekonomikoakmantentzeko balio dute (negozioak egiteko, adibidez) eta datuak berak merkantzia dira (saldu egindaitezke). Beste aldetik, konputagailua
|
bera
ere kontsumo objektu bihurtu da.
|
|
|
gain, nortasuna bermatzeko agiriak sortzeko zenbait ekimen izan dira. Jatorri desberdina izan arren, guztiek dute helburu
|
bera
: euskal nortasunaren10 berri ematea, eta batez ere, balekotasun eta berme ofizala ematea; azken finean, euskal nortasuna formalki aitortzea.Hego Euskal Herriko agiririk zaharrenak, Espainiar Errepublikaren garaian 1936kogerra hasia zela orduko Eusko Jaurlaritzak sortutako pasaportea eta Euzko Izat Agiriaditugu.
|
|
|
aipatzen du hiritartasunaeta naziotasunaren arteko loturaz hitz egitean. Bere hitzetan, Frantzia, Ingalaterraeta Ipar Amerikako tradizio politikoetan uztarketa semantiko hori naziotasunarendefinizio politikoaren adierazlea da horietan estatua, nazioa eta herri burujabeagauza
|
bera
baitira (Brubaker, 1992: 50). Argi dago, beraz, eta nabarmen ageri da nazio estatu delakoen bilakaerari erreparatuz gero, estatua izan dela orain arte loturajuridiko honi atxikipen sentimendua bermatzen interesatuena, naziotasuna, nazionalitatea eta hiritartasuna bateratuz eta elkarren pareko egin nahiz.
|
|
|
batetik, ius soli, lurrari atxikirikoa, hau da, nazionalitateaestatuaren eremuan jaio izanagatik lortzen denean; eta bestetik, ius sanguinis, filiaziozkoa, arbasoen jatorriari kontu egiten diona. Estatu guztiek irizpide
|
bera
erabiltzen ez dutenez, irizpide hauetako bakoitzaren arabera, posible gerta daiteke estatubatean baino gehiagotan nazionalitatea lortzea. Nazionalitate anitza deritzoguorduan.
|
|
|
Agintea pertsonala zen Amerikako altxorren kasuan gertatu zen moduan, estatuaren jabetza eta errege erreginen ondarea gauza
|
bera
ziren.
|
|
|
Horregatik, indarrez gauzatu nahi den kultur ezabatzearen aurrean, izaera desberdinduaren ukaziori jaurkitzen, kanpotik baldintzaturiko gizabanakoen zeinherrien existentzia askatzen joateko, mota guztietako bideak zilegi bezain etikodira, baita erresistentzia armatua
|
bera
ere.
|
|
|
Ondorioz, gutxiengoek ez dituzte beren eskubide efektiboak babesturik ikusten nazioartekolegean. Berez, bere 50 urteko ibilbidean, Nazioarteko Justizia Korteak ez du gutxiengoen arazo bat
|
bera
ere ikusi, eta Giza Eskubideen Korte Europarrak, hau ere50eko urriaren 4an sortua, ez du gutxiengoei buruzko aurrikuspen araudirik.
|
|
|
Mitineko hizlari nagusiak: Tirso Olazabal
|
bera
, jakina; Victor Pradera; gero Franco kGorteetako Presidente izendatuko zuen Esteban Bilbao; eta euskal munduan, Euskaltzaindian bereziki, funtsezko pilare izango zen Julio de Urquijo jauna, TirsoOlazabal en suhia.
|
|
|
1891n norvegiar kontsulatu sare horren beharra helburu nagusi bihurtu zen; batzuetan ordezkaritza diplomatikoen beharra
|
bera
bezain hertsiki.
|
|
|
eta estatu espainolarekin negoziazio politikoaegitea proposatzen du. Kontraesan hori
|
bera
nabaritzen zaio harremanen kontuan, alde batetik, Euskal Estatu batu eta burujabea lortzearren beste alderdi nazionalistekin, nola politikoekin hala zibilekin, bat eginda aritzea proposatzen baitu, eta bestetik, alderdi estatalistekin, elkarrizketa eta adostasuna bilatzea?.
|
|
|
Urriaren 15ean, Ezbaika Elkarteak mahai ingurua antolatu zuen Gasteizko, bertan Euskal Selekzioen aukerak, eta ondorio positiboak nahiz negatiboakaztertu zirelarik. Aipatutako ekimenean Juanito Oiarzabal-ek (mendigoizale ezaguna
|
bera
), Ibon Rodriguez-ek (Euskal Herriko Surf Federazioaren lehendakaria), Joserra Garai-k (Euskadiko Federazioaren lehendakaria), Urtzi Lertxundi-k (BorrokaOlinpikoaren Espainako txapelduna), eta Martzel Toledo-k (ESAITen koordinatzailea) hartu zuten parte. Moderatzaile gisa kirol kazetaria den Joseba Fernandez aritu zen.
|
|
|
Gaur egun, benetako aukera historikoa dugu erronka horri heltzeko. Hainbat urte pasatu ditu Euskal Herriak etengabeautodeterminazio eskubidea aldarrikatzen, eta zentzu horretan bereziki azpimarratubehar da ezker abertzaleak jorratutako lana, urte askotan bakarrik aritu delako autodeterminazio eskubidea era duin eta koherentean aldarrikatzen, orain gurekin batera gauza
|
bera
aldarrikatzen ari diren horiek Euskal Herriaren hitza mugatzen zuenmarko batean etengabe murgildurik egon ziren bitartean, Euskal Herriaren kalterako denbora galtzen. Edozein kasutan, gaur indar abertzaleak denak hein berean esaten ari gara Euskal Herriak baduela erabakitzeko ahalmenik.
|
|
|
Egile askoren iritziz (Kriz, 1990; Avila, 1994), gaur egungo psikoterapiagehienen historian, Freuden psikoanalisiarekin duten harremana (gerturatzeko edourruntzekoa) ukaezina da, eta gutxi gehiago onartua denez, psikoterapia motagehienek adierazten dute psikoanalisiarekiko adostasunak eta ezberdintasunak.Halaxe da lan monografiko honetan ere. Eta gauza
|
bera
gertatzen da Freud enikasle izandako Reich en Bioenergetikan, edo Pearls en Gestalt psikoterapian, edopsikoanalisiaren eraginez sortzen diren talde psikoterapia psikoanalitikoan etapsikodrama psikoanalitikoan, edo Bowlbi ren teorietan oinarriturik atxekimenduaren teoriak psikoterapiari egiten dion eskaintzan.
|
|
|
Psikoanalisia psikoterapiatik kontsideratzen bada, psikoanalisia psikoterapiarekin nahasten da; baina, bere baitatik kontsideratzen bada, zerikusirik ez dute; agianpsikoanalisia
|
bera
da bi aurpegiko Jano.
|
|
|
Lacan-ek italieraz planteatzen duen. Che vuoi?? galdera formulatzen den gunean, goiko zirkuituan, beharrezkoa da analista ez dadin sostenga inolako aurretikoerantzunetan, hau da, inolako aurreiritziren mirabe izatea ezinezkoa dakion.Eragiketa analitikoa
|
bera
baino goragoko inolako helbururen zerbitzutan ezin daiteke egon. Analistaren gogoaren zerbitzutan egon daiteke soilik.
|
|
|
nork esan behar duen jakiteko auzia planteatzen duena.Lehenik, analisiaren praktikak ordena soziala auzitan jartzen du eta bere balioen asaldura eratzen du. Bigarrenik, analista
|
bera
ez da agertzen Estatuarentzatidentifikagarri. Eskemaren azpialdean bakarrik da identifikagarria, esan badaiteke, identifikazioz terapia egiteko lekuan dagoen heinean; baina ez da identifikagarriaeskemaren goialdean, hots, duen boterea arbuiatzen duen lekuan.
|
|
|
Hori analisi baten ondorio besterik ezin izan daiteke, eta analisia konfidentziala da. Konfidentzia hau bi eratara bakarrik altxa daiteke: edo psikoanalistak altxatzen du,
|
bera
ere konfidentziala den superbisioaren esparruan, edo bere analisia burututzat ematen duen subjektu batek, bertan ikasitakoapsikoanalistez eta beste psikoanalizatzailez osatutako kolektibo bati helarazten dio.Praktika modura psikoanalisia den horretatik ondorioztatzen da ezen, analista batanalista izatearen bermea, konfidentzia hori ebaluatzeko gune izan daitekeen komunitate batek bakarrik erakar ... Hori da gure aldetik Eskola deritzoguna.Zenbat eta zabalagoak izan bere oinarriak, hainbat eta gehiago onartu nahi zaiogaiari buruzko ezagutza baten ustea, nahiz eta hor ere berme absoluturik egon ez.
|
|
|
Gatazka emozionalek distortsionatu edo mugatu egiten dute gorputzarenmugikortasuna. Galarazi egiten dute kanporako mugimendua, kanporatzea
|
bera
, jendearengana eta mundura zabaltzea. Eta alderantziz, mugitzeko eta gauzak egiteko gaitasunean egon daitekeen edozein asaldura gatazka emozionalaren seinaleada.
|
|
|
Fritz ek,
|
bera
gestaltista hutsa ez zela onartu bazuen ere, Laura Posner emazteeta lankidea bazen, ordea. Gestalt Terapiaren oinarriei Gestalt Psikologiareneraginak bere bitartez etorri zitzaizkien.
|
|
|
Estatu Batuetako ekialdeko kostaldean
|
bera
izan zen Gestalt Terapia sendotuzuena. New York eko Gestalt Institutua sortu zenetik (1952an) hil zen arte (1990ean) bertako zuzendaria izan zen, eta bere modu terapeutikoa Kaliforniakokorrontetik asko urrundu zen.
|
|
|
Erdialdeanedo zero puntuan egonik alde biak ikusteko gai da, eta oreka lortzeko moduandago. Gerora konturatu nintzen Lao Tze k gauza
|
bera
erakusten zuela?. 4
|
|
|
Hauxe da Gestalt Terapiak jaso zuen lehen eragina, Perls
|
bera
, 20 urtez psikoanalista, bere burua 7 urtez analizatzen ibili zen-eta. Beste asko bezala, Perlsneofreudiano bihurtu zen, bere ikuspuntu propioa sortu zuen arte.
|
|
|
Hirugarrena, haurrak, munduari buruz eta berarentzat garrantzizkoak direnpertsonei buruz, subjektua
|
bera
barne (Bowlby 1980, 1982)?, Barne EreduEraginkorrak (BEE) eraikitzen ditu. Eredu horiek kanpoko munduarekin izan ohidituen harremanen bidez (egoera arriskutsuak, ansiogenoak, plazerrezkoak,...) etaatxikimendu irudiekin bizi den historiaren bidez (haurraren beharrizanei nolaerantzuten dieten, edo zein disponibilitate maila erakusten dioten) eraikitzen ditu.
|
|
|
Eragiketa Formalen garaiaren ostean, baliteke aurretik ezarritako harremanberezi baten BEEak eraldatzea, subjektuak pentsamenduari berari buruzpentsatzeko eskuratzen duen gaitasunaren ondorio gisa, hau da, harremanjakin batekiko distantzia hartzeko eta
|
bera
behatzeko gaitasunaren ondoriogisa.
|
|
|
Atxikimenduaren Teorien arabera, haurra ez da pasibo den zerbait gisakontsideratzen, amarekin (edo atxikimendu irudiekin) izandako historianoinarritzen zerbait gisa baizik, eta bertan norbait egongo delarik,
|
bera
laguntzekokonfiantza handiagoa edo txikiagoa izango du, behar izanez gero.
|
|
|
sartzen da. Hasieran, bere amarekin dagoenean haurrak duenportaera behatzen da, biak bakarrik eta arrotz baten aurrean?; gero ama joatenda eta haurraren portaera behatzen da, behin
|
bera
bakarrik eta hurrengoanarrotzarekin dagoela?.
|
|
|
Nahiz eta lehendik XIX. mendearen hasieran J.C. Reil psikiatrarekin antzekozenbait esperientzia izan, psikodrama Jacob Levy Moreno-ri zor zaio,
|
bera
izanbaitzen psikodramaren sortzailea 1923 inguruan. Kultura handiko gizona zeneta erlijioari eta filosofiari buruzko ideia sakonak zituen; nortasunean ezaugarrihistrioniko nabarmenak zituen, teatroa maite zuen eta gizakiaren eta bere loturenikertzaile nekaezina genuen; gizon honek lan zabala utzi digu idatzita, etaAmerika, Europa eta Asian zehar hedatu zuen mugimendu psikodramatikoa.
|
|
|
Han, lagunakzeruan zeudeneko eszena bat antzeztera gonbidatu zituen: lagunak aingeruak zireneta
|
bera
Jaungoikoa. Zerua antzezteko, aulkiak mahai gainean jarri zituzten, beraaulkien gainean jarririk.
|
|
|
Doblea, aktoreak sentitu baina adierazten ez duena ni laguntzaile batek adierazten duenean (double in) edo bere ordez esaten duenean (double out). Rol aldaketa, protagonistaarazoa eragiten dion antagonistaren paperean jarri eta
|
bera
balitz bezala adieraztendenean. Autodrama, aurkezten duen egoeraren pertsonaia ezberdinak protagonistakberak antzezten dituenean.
|
|
|
Gure ustez, Anzieu ren aipamen batek. Psikodrama analitikoa haur etanerabeengan? delakoan ezin hobeto laburbildu du, ondoren adierazi nahi duguna.Psikodrama analitikoaren praktikari dagokionez,(...), gaixoari
|
bera
izaten ahalbidetuko dion egoera sortzea; egoera horretan (sentsazioak, afektuak, fantasiak, identifikazioak, proiekzioak, defentsa mekanismoekin egituratutako desirak) sentitzerabultzatuko duten esperientziak bizitzeko proposatzea; sinbolizazioko lan psikikoaeginaraztea, sentitutakoaren zentzua eta irispidea ezagutu dezan. Izan, sentitu etaezagutu dira Winnicott engan oinarritutako Masud en eta Khan en ustez (1960), psikoanalistaren lanean jarduten duten hiru mailak, banakako psikoterapia klasikoan.Hiru maila hauek, baliagarriak dira Psikodramarentzat, baina esparrua eta egoeradesberdinak dira eta psikodramatistek burututako lan psikoanalitikoari ezaugarribereziak ematen dizkiote, zenbait muga jartzeaz gain?
|
|
|
Aukeratutako gaia transferentziaren adierazpidea da, ondoko bi arrazoihauengatik. Lehenik, gaia
|
bera
aukeratzerakoan transferentzia errepikapen batdagoelako. Subjektuak hitzezko asoziazio askean bezalaxe gaia aukeratzerazerbaitek darama, ez du edozein gai edonola aukeratzen, baizik eta, nahiz hasierankontziente ez izan, aukera hori esanguratsu zaion zerbaiten lehen pausoa izaten da; eta askotan, dramatizazio edo komentario garaian konturatuko da aukerarenesanahi eta zergatiaz.
|
|
|
Subjektuak hitzezko asoziazio askean bezalaxe gaia aukeratzerazerbaitek darama, ez du edozein gai edonola aukeratzen, baizik eta, nahiz hasierankontziente ez izan, aukera hori esanguratsu zaion zerbaiten lehen pausoa izaten da; eta askotan, dramatizazio edo komentario garaian konturatuko da aukerarenesanahi eta zergatiaz. Bigarrenik, gaia eszenaratzerakoan ere gauza
|
bera
gertatzenda.
|
|
|
Errepresentatutakoa ez da subjektuak lortzeko joera duen objektua, paperaketa eginkizunak aldatzea posible den eta subjektua
|
bera
partaide denekosekuentzia baizik.
|
|
|
Gogoeta hau
|
bera
proposatu dute Amar ek, Baile k eta Salem-ek, ekintzapsikodramatikoaren funtzio prekontzienteari lehentasuna emanez; baina hauekurrunago joan dira, eszenaren eta aparatu psikikoaren funtzionamenduaren arteanantzekotasuna ezarri baitute. –Azkenean niaren balizko jarduera prekontzienteareneszenaratze gisa ikusi dugu psikodrama analitikoa.
|
|
|
garatzen ari den eszena zuzentzen duen psikodramatistaren adierazpenak,
|
bera
baita eszena moztu, aldatu, pertsonaiak sartu eta abar egiten duena.
|
|
|
presentziarekin. Terapeuta ez dago taldekide batentzat bakarrik;
|
bera
baino kide gehiago ere badaude.
|
|
|
Eta bestalde, mintz inplizitua osatzen du, lehen bezala edo aldatuta eta, konfiantzazko zonaren? gainean gurutzatzen eta desgurutzatzen direnidentifikazioekin eratutako sareak; pazienteak bere fantasiei, eskainitako, aukera osatzen du, kanporatuak izan daitezen,
|
bera
menperatu eta erotudezaten, zerbaiterako baliagarri zaizkiolakoan, terapeuta, hori, eta talde, hori?
|
|
|
Hau da, gizakiariezezaguna zaio bere izatearen parterik gehiena. Bestela esanda, geutasuna, geureburuarekiko dugun ideia eta errepresentazioa kontzientea da eta
|
bera
baino askozkonplexuago den arlo inkontzienteaz erabakita dago; ezezaguna da, beraz.
|
|
|
Bi une hauen ondorioz ikus daiteke, subjektua
|
bera
ez dela bera huts hutsean, baizik lehenik besteak tratatu zuen objektu hori dela, norbera norberarekinharremanetan dagoela eta, batez ere, bestearekiko harremana erabakiorra delasubjektuaren eraikuntzan.
|
|
|
Bi une hauen ondorioz ikus daiteke, subjektua bera ez dela
|
bera
huts hutsean, baizik lehenik besteak tratatu zuen objektu hori dela, norbera norberarekinharremanetan dagoela eta, batez ere, bestearekiko harremana erabakiorra delasubjektuaren eraikuntzan.
|
|
|
Hau da, eta sinpleki esanda, ingurukoekinesperientzia atseginak baditu, ingurune atsegin modura errepresentatuko ditu berebaitan. Eta lehen esan bezala,
|
bera
besteentzat atsegin sentitzen bada, bere buruabesteekiko atsegin errepresentatuko du.
|
|
|
Oinarrizko fantasia inkontzienteak unibertsalak dira, pertsona guztiok igarotzen baikara garapeneko antzeko egoeretatik, bakoitzarentzat desberdinak izanarren. Talde egoera batean, berriro ateratzen dira; horrek ez du esan nahi, taldeosoak fantasia
|
bera
duenik, zenbait fantasia taldekide desberdinek berrezagutzendituztela baizik.
|
|
|
JOSE LUIS ALVAREZ ENPARANTZA Txillardegi irakaslearen ekarpenakeuskara eta, oro har, euskararen sustapenaren alde, kuantitatiboki ugari izateaz gain, kualitatiboki garrantzi berezikoak dira. Aipagarriena, Txillardegiren lana baino areago, pertsona
|
bera
izan da, askoren ustez euskararen aurreneko militantea. Beharbada, izaera horretan laburbiltzen da ondoen irakasleak ekarritakoa.
|
|
|
Bestea, berriz, hizkuntz pizkundean herria
|
bera
interesatu gabe, soluziorik ezdagoela sinetsi eta sinestarazi behar dugu.
|
|
|
iritsi baino lehentxoago izan genuen geure belaunaldikoek haren izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena, zer esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan, ene ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile berriaren ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara hura eragin zutenak; han egon zen
|
bera
. Aski niretzat.
|
|
|
Euskararen batasuna orduantxe bideratu zen, dudarik gabe, etahura ahalbidetu zuten batzuk joanak eta behin eta berriro goraipatuak izan diren arren, badira hain goraipatuak eta omenduak izan ez diren beste zenbaitzuk, joanak direnakbatzuk eta bizirik dirautenak bestetzuk, garai hartako gazteen irakasle ez arautuak izanzirenak. Bi aipatzearren, nik neuk biziki estimatutakoak, joandako bat, ImanolBerriatua, eta bizirik dirauen beste bat, Txillardegi
|
bera
, aipatuko nituzke. Honeksorrarazi zidan miresmena ez da sekula itzali nigan, eta gaur egun areagoturik dago, konturaturik bainago ez zela izan egun bateko lore zimelerraza, bizitza osoko ibilbidemugagabeak behin eta berriro helburu bererantz doazen ildoak ireki dituen goldeabaizik.
|
|
|
Ez soilik ideiengatik, baita haren lanen irakurraldietan izandakoatseginagatik ere. Horren froga nabaria da, duela hogeita piku urte Euskal Idazleakgaur libururako Joan Mari Torrealdaik egindako inkestan parte hartu genuenok orduanemandako iritzia, ez baikenuen alferrik Txillardegi
|
bera
aukeratu gure idazle onenenarteko onentzat, izen handiko beste askoren aurretik.
|
|
|
Eiki, borroka sozialaren eta borroka nazionalaren ikuspen burubidun honenbarne zen. Halaber,
|
bera
izan zen, Enbata mugimenduaren sortzea ospatzeko Itsasunegin zen biltzarrean, 1963ko apirilaren 15ean, Iparraldetik eta Hegoaldetik etorritakohirurehun pertsonaren aurrean, ETAren aldakuntza sozialista seinalatzen zuen lehenmintzaldi publikoa eman zuena. Baina argitsu, gaizki bizi zuen betiko parekatze bikuna, ETAren borroka eta Hirugarren Munduaren liberazio mugimenduena.
|