|
2005
|
|
|
Horrek ez baitu behin ere ase gizon baten gosea. Gorputzaz besterik ere
|
baitu
gizonak eta beste horrek ere berea eskatzen. " Gizona ez da ogiz bakarrik bizi" erran zion behin Jesusek deabruari (Lk 4,4).
|
|
2007
|
|
|
\ Pitxuk uzten dio NY zigiluaz hornitu rap musikarien burukoa eta Aviron Bayonnais errugbi taldearen bandera zuri urdina Filipe Bidarti, txapel eta ikurrina arautuekin agertzeak ez
|
baitu
gizona euskaldunago egiten, euskalduntasuna are gehiago folklorizatzen baino, eta Madonnaren I love NY kanta, ikasi ondoan, bihotzez txalupa dezan, gaurkoan jada jokoz kanpo bihurturiko Gora IK lema oihukatzeko partez.
|
|
|
Klasizismoaren aurka, horrek irakasten baitu, arte eta literatura, onaren? arauak beti berak direla antzina ala gaur; razionalismoaren aurka, zeinek ere moraltasuna bat eta bakarra nahi
|
baitu
gizon emakumeentzat, berdin da antzinako Egipto ala Txinan edo Europa modernoan; iusnaturalismoaren aurka, kausa delarik horren zentzu historikoaren eskasa, zuzenbidearen oinarritzeko giza natura metafisiko bat suposatzen duenean denboraz gaindikoa, abstraktua, itun sozial jatorrizko ametsetako batekin192, honezkero guztiaren historikotasuna aldarrikatuko da, Montesquieu-k historia politikoan, Vo... B. Croce k, alabaina, Vico ren lekua kontzientzia berri honetan errebindikatu du:
|
|
|
Laugarren puntu batean, historikotasuna?, Montesquieu Vico rekin batera aipatuko dugu labur labur. Klasizismoaren aurka, horrek irakasten baitu arte eta literatura «onaren» arauak beti berak direla antzina edo gaur; razionalismoaren aurka, zeinek ere moraltasuna bat eta bakarra nahi
|
baitu
gizon emakumeentzat, berdin da antzinako Egipto ala Txinan edo Europa modernoan; iusnatualismoaren aurka, kausa delarik horren zentzu historikoaren eskasa, zuzenbidearen oinarritzeko giza natura metafisiko bat suposatzen duenean denboragaindiko, abstraktua, jatorrizko itun sozial ametsetako batekin1037, honezkero guztiaren historikotasuna
|
|
2009
|
|
|
–Yet in this life/ Lie hid more thousands deaths; yet death we fear,/ That makes these odds all even?. Shakespeare meditatzaile aparta dugu bizitza eta heriotzaren, eta biak bat izatearena, kontzientzia horretan ikasi ahal
|
baitu
gizon emakumeak, ez frase politen atzean heriotza ostenduz, haren beldurra menderatzen, heriotzarekiko libre izaten. Beharbada oraindik goizegi da arazoa Euskal Herrian zabalik planteatzeko, baina heriotza librearen posibilitatea(, heriotza librea, neuk nahi dudalako niregana datorrena?), posibilitate razional zilegizkoa izan behar lukeena, bizitzaren eta heriotzaren bat izate horretatik ikusiko da justifikatua, inoiz ikusten bada.
|
|
|
geure arbasoen leinuko euskaldun garbiak, arbasoengandik jasotako altxorra belaunaldiz belaunaldi zaindu izan duten abendakoak. Odolak egiten
|
baitu
gizona, ezerk egiten badu, eta abizenak baitira euskal abendaren froga ezin gezurtatuzkoa. Eta hi ere gutakoa haiz, Gabino:
|
|
|
ongi disimulatzen ikasi bazuen ere; joera orokor bat zen, beraz. Domingok gogoan behar zituen, halaber, Damasok Madrilen esan zizkiòn hitzak, gai hari buruzkoak, noiz eta, ospitalean bi hilabete egin ondoren, Domingok adierazi baitzion, erdi txantxetan erdi serio, neska eta emakume guztiak gustatzen zitzaizkiola: . Zaude lasai, Domingo, Pio Barojak berak ere poligamotzat jotzen
|
baitu
gizona??, unean unean eta tokian tokian partikularizatzen zitzaiona: horrek ez zuen esan nahi, jakina, emakume guztiek berdin hunkitzen zutenik, edo batzuk beste batzuk baino atseginagoak ez zitzaizkionik, Domingok bere gustuak baitzituen, bere lehentasunak?, bera ere halakoa baitzen, mutil errebeldea, ohikoarekiko desadostasunak han eta hemen agertuz gozatzen zuena.
|
|
|
Domingo ez baita jada lehengoa: beste Domingo bat da, jarrerak egiten
|
baitu
gizona, eta Domingoren jarrera aldaketa izugarria izan da! Eta dudaren bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala:
|
|
|
ar dominanteak, hominidoen garaian, eme guztiak menera nahi zituèn irrikarekin lotutako zerbait, bere fisiologia eta bere joera baldintzatzen zituena, lehen istantean eta lehenengo erreakzioan bai behinik behin– ongi disimulatzen ikasi bazuen ere; joera orokor bat zen, beraz –Domingok gogoan behar zituen, halaber, Damasok Madrilen esan zizkiòn hitzak, gai hari buruzkoak, noiz eta, ospitalean bi hilabete egin ondoren, Domingok adierazi baitzion, erdi txantxetan erdi serio, neska eta emakume guztiak gustatzen zitzaizkiola: " Zaude lasai, Domingo, Pio Barojak berak ere poligamotzat jotzen
|
baitu
gizona" –, unean unean eta tokian tokian partikularizatzen zitzaiona: horrek ez zuen esan nahi, jakina, emakume guztiek berdin hunkitzen zutenik, edo batzuk beste batzuk baino atseginagoak ez zitzaizkionik, Domingok bere gustuak baitzituen –bere lehentasunak–, bera ere halakoa baitzen, mutil errebeldea, ohikoarekiko desadostasunak han eta hemen agertuz gozatzen zuena.
|
|
|
Domingo ez baita jada lehengoa: beste Domingo bat da, jarrerak egiten
|
baitu
gizona, eta Domingoren jarrera aldaketa izugarria izan da! Eta dudaren bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala:
|
|
|
geure arbasoen leinuko euskaldun garbiak, arbasoengandik jasotako altxorra belaunaldiz belaunaldi zaindu izan duten abendakoak. Odolak egiten
|
baitu
gizona, ezerk egiten badu, eta abizenak baitira euskal abendaren froga ezin gezurtatuzkoa. Eta hi ere gutakoa haiz, Gabino:
|
|
2010
|
|
|
Gezurra da, gainera, esan duzuna. Adimenak beti bereiziko
|
baitu
gizona muskerrarengandik, biak arrastaka ibili arren?. –Adimena bi ahoko labana da, eta eguzkira eraman zaitzake, baina baita lurpera ere, eta hara:
|
|
|
Gezurra da, gainera, esan duzuna. Adimenak beti bereiziko
|
baitu
gizona muskerrarengandik, biak arrastaka ibili arren’ ‘Adimena bi ahoko labana da, eta eguzkira eraman zaitzake, baina baita lurpera ere, eta hara: nik ez dakit muskerrak adimen mota bat duen ala berea sen hutsa ote den, baina muskerrak bere mugak onartzen ditu, eta horrela egiten du eguzkia bere, arrastaka ibili arren.
|
|
2012
|
|
|
Baina milaka urteko historia islatu egiten da gizonarengan oraindik ere. Denbora luzez egin
|
baitu
gizonak emakumea bere beharren menpeko, eta zigortu desobedientzia; denbora luzez izan baitu maila guztietako aginpidea bere eskuko, eta arauak ezarri, eta boterea gauzatu. Lidergo bakarreko historia luzea ez da urte gutxitan, lege gutxi batzuez, desagertuko.
|
|
|
Juan beti egongo da koska bat gorago, Alzheimerra aldean eraman arren. Mariak badaki egunetik egunera okerrera egingo duela senarrak, eta noizbait kanpoko laguntza duela, berak ere ez
|
baitu
gizonaren sostengu izateko indarrik. Buruan darama, baita ere, aldaka hautsia daukala eta, beharbada, inork korridoreko zorutik altxatzen baditu, gurpildun aulkitik ikusi dituela geratzen zaizkion egunak eta gauak.
|
|
2013
|
|
|
Alaba ezkongairen bat daukaten etxe guztietan zaldun bi horiei buruzko itxaropen ederrak loratuko dira, baina, auzo berriei ongietorria emateko dantzaldian, auzuneko guztiak berehala ohartuko dira esperantza horiek erdira murriztu behar direla. Izan ere, Bingley jauna gizon maitagarri eta atsegina den arren, eta segituan Jane Bennetekin zaletuko bada ere, haren lagun Darcy jauna izugarri harro eta desatsegina irudituko zaie guztiei, Elizabeth Benneti bereziki, berak pairatuko
|
baitu
gizonaren mespretxu zuzena, dantzaldian bertan Darcyk Bingleyri beraren gainean egindako komentario iraingarriak entzunda.
|
|
|
aberekoia
|
baitu
gizonak makurra
|
|
2014
|
|
|
Grazia biziz, aldi berean dotore eta indartsu, amerikar neska mota jakin baten adierazle zen, zeinak pentsarazten
|
baitu
gizonek ez ote duten bizia eman haiengatik, nolabait, aurreko mendean gizarteko beheko klaseak bizia eman zuen bezala Ingalaterran klase gobernatzailea sortzeko helburuarekin.
|
|
2015
|
|
|
Batzuetan, bestetzuetan baino hobeki kausitu, baina beti utzi ditu haren eskuzabaltasunaren eta dedikazioaren aztarnak". Iñaki Cabasesek deitoratu zuen haren galtzea" pertsonaia ilustrea, eta irekia alor eta kultura politiko eta sozial guztietara, egokitu zaizkion ardura postu guztietan utzi
|
baitu
gizon onest, artatsu eta zabalaren lorratz barna". Eta Patxi Zabaletak gogora ekarri zituen haren aldarte humanoa, lanerako ahalmena eta euskararenganako amodioa.
|
|
2016
|
|
|
Propaganda arrazistak guztiz hipnotizatu du MacKellar, hainbeste, ezen, lotsarik gabe adierazten
|
baitu
gizon beltzek egiten dituztela AEBetan salatzen diren bortxaketa guztien %90 FBIren datuen arabera, %47 dira gizon beltzek egindako bortxaketak; hortaz, kostata sinets daiteke MacKellar ez dabilenik nahita probokatzeko asmoz.
|
|
2017
|
|
|
Zer erokeria da hau, uste
|
baitu
gizon honek, berretuz, karga arinduko zaiola. Eta handituz, errazkiago jasango eta eramango duela?
|
|
|
Bi erdi egitean, okerrera egin dezake erdi batek, galduz, gaiztotuz eta bestea izan daiteke, berriz, bizi arazle eta biderkatzaile, erdi ona. Erdi ona zentzu osoan, beti beste erdi bat
|
baitu
gizon edo emazte on izateko.
|
|
2018
|
|
|
Eta hilabete hunen 26an, larunbatarekin, berriz ere besta izanen omen da, eta beti Macronen ohoretan! Hoinbeste besta merexi
|
baitu
gizon horrek?
|
|
|
–Jatorrizko? eskubide politikoari buruzko arrazoibide guztiak genesi fisikoaren ondoren hasten dira, semea jaio ondoren, jaiotza horrexek bihurtzen
|
baitu
gizon bat (senar bat) aita; baina aita bat ezin da aita izan emakume bat ama izan ez bada, eta emakumea ezin da ama izan koito jardunik gabe. Non dago, ordea, eskubide politikoaren benetako jatorriari buruzko istorioa?
|
|
|
Oraintxe bertan, bi emakume adintsu besterik ez dago aretoan, pareko hormaren aurreko mahai batean elkarren ondoan eserita, bai eta orobat gizon bat ere, nekazari erretiratu bat, itxura denez?, leihate handi baten ondoko mahai batean. Ezina zait haren aurpegia bereiztea, goizeko eguzki argi dirdaitsuak silueta huts bilakarazia
|
baitu
gizona. Nolanahi ere, argi ikusten dut egunkaria arakatzen ari dela; tarteka, burua altxatzen du, kanpoan paseoan dabiltzan oinezkoei behatzeko.
|
|
|
Eta bigarrenik, ez hartu zure nebaren pilulak efektu ezberdina
|
baitu
gizon eta emakumeengan.
|
|
2019
|
|
|
erraz gorritzen dira. ...ezaugarri nabarmen bat dute egongaiztasuna; gizonak egonkorra du kaltzioaren metabolismoa, besteak beste, eta emakumeak, berriz, askoz gutxiago atxikitzen ditu kaltzio gatzak, eta hilekoan eta haurdunaldietan bota egiten ditu; dirudienez, obulutegiek eragin kataboliko bat dute kaltzioari dagokionez; egongaiztasun horrek nahasmenduak dakartza obulutegietan eta tiroidean, zeina emakumeak garatuagoa
|
baitu
gizonak baino: jariakin endokrinoen irregulartasunak eragina du nerbio sistema begetatiboan; nerbio eta giharren kontrola ez dago guztiz segurtatua.
|
|
|
Aitak bere existentzia singularra berretsi nahi du, eta harro atseden hartu bere, desberdintasun funtsezkoan?, baina nahi du, orobat, niaren mugak hautsi, urarekin bat egin, lurrarekin, gauarekin, Ezerezarekin, Ororekin. Emakumeak, zeinak amaikor izatera kondenatzen
|
baitu
gizona, modua ematen dio bere mugak gainditzeko ere: horrexek janzten du emakumea magia anbiguo batez.
|
|
|
Musulmanen artean, emakumea egoera zital batera apaldua dago gizartearen egitura feudala dela kausa: egitura horrek ez du uzten Estatura jotzen familiaren kontra, zeren erlijioak, zibilizazio horren gerrari ideala adierazten duenez, zuzenean Heriotzara kondenatu
|
baitu
gizona, eta bere magiaz gabetu emakumea: munduan zeren beldur izango da, bada, paradisu mahomatarreko orgia limurietan oraintxe bertan murgiltzeko prest dagoena?
|
|
|
Amodioa elkarrenganakoa denean ere, maitale baten eta bestearen sentimenduen artean bada funtsezko desberdintasun bat emakumea ezkutatzen saiatzen dena. Gizonak gai izan beharra dauka bere burua justifikatzeko emakumea gabe, zeren emakumeak espero
|
baitu
gizona izango duela justifikatzaile. Gizonaren premian dago emakumea, ihes egiten diolako bere askatasunari; baina gizonak bere egiten badu askatasuna, zeina gabe ez bailitzateke ez heroi eta ez gizon ere, orduan ez du behar ez ezer eta ez inor.
|
|
|
konkistatzea duela zereginik printzipalena. Neskaren begietan, gizonak hezurmamitzen du Bestea, hala nola emakumeak hezurmamitzen
|
baitu
gizonaren begietan: Beste hori, ordea, esentzial gisa agertzen zaio neskari, eta gizonak, aldiz, inesentzial gisa atzematen du emakumea.
|
|
|
–Munstro paregabe? horixe besarkatzen du, hots, bere burua besarkatzen du izaki hori besoetan duenean, izaki horrek Mundua laburtzen
|
baitu
gizonarentzat, eta izaki horri inposatzen baitizkio balioak eta legeak. Hortaz, bere egin duen beste horrekin batuz, gizonak espero du bere burua aurkitzea.
|
|
2021
|
|
|
Hona adibide batzuk klasikoetatik: Hau da gerla eder eta miragarri hura(,) zeinetan jakintasunak nahi
|
baitu
gizona altxatu eta abantaillatu, hala nola enorantziak nahi baitu aurthiki eta ostikatu (Etxeberri Sarakoa); Indazu grazia hura(,) zeina erakutsi baituzu hain handia eta premiazkoa dela ene salbamenduko (Pouvreau); Laudagarrien direnak dira hainak zeinek indarrik aski baitute ezagutzeko beren zoramenduak eta medeatzeko hartarikako makhurrei (Duvoisin); Horietako bat da, hain zuzen ere, etsai hilg... Ziurtasun Handia (Berrizbeitia); Harako lurzoruaren hezetasun ehuneko hura zeinetan ez baita lurzoruaren bolumena txikiagotzen, nahiz eta ur gehiago galdu (Lurzorua aztertzeko eta ikertzeko oinarriak).
|
|
|
Izen batekin, hura, oro, hala... eskatzen duela korrelazioan: Ezen zer ere ereinen
|
baitu
gizonak, hura bilduren ere du (Leizarraga); Eta zer ere manatu baituzu, hura egin da (Pouvreau); Ezen zer ere ereiten baitu gizonak bizian, hura bera bilduko du herioan (Gazteluzar). Gaurko idazleek ere erabiltzen dute:
|
|
|
Izen batekin, hura, oro, hala... eskatzen duela korrelazioan: Ezen zer ere ereinen baitu gizonak, hura bilduren ere du (Leizarraga); Eta zer ere manatu baituzu, hura egin da (Pouvreau); Ezen zer ere ereiten
|
baitu
gizonak bizian, hura bera bilduko du herioan (Gazteluzar). Gaurko idazleek ere erabiltzen dute:
|
|
|
Eta juntagailua eta erakuslearekin: Zer ere erranen
|
baitu
gizonak, eta hura bilduko du (Jauretxe); Bi begiez behatu diozue orok itsasoari, baina ez da zuetarik bat, ohartu denik zer ere baitzuen espantagarrienik eta hari (J. Etxepare).
|
|
|
Jakintasunak nahi
|
baitu
gizona altxatu, eta abantaillatu
|
|
|
177). Ondorioz, emakumeak higuina, beldurra eta gorrotoa eragiten ditu, biziaren eskutik finitutasunera eta heriotzara kondenatzen
|
baitu
gizona, haragi galkor kontingente ahul bihurtuz (I: 189).
|
|
|
Nire laguna umiliatua izan zen eta bera sentitu zen errudun Baina gizona ez da injustizia horretaz jabetzen, bizitza osoa eman
|
baitu
gizon gorputz batean.
|
|
2022
|
|
|
Besterik ez. Osatu ahal izan duten erretratu robotak ere ez dirudi oso fidagarria, andreak behin eta berriz aldatzen
|
baitu
gizonaren deskribapena, hain baitago urduri. Erakutsi dizkioten irudietatik, bat bera ere ez zaio aski ona iruditzen.
|
|
|
Auzi horiek estrategikoak dira gizarte zientzietako beste kontu batzuetan. Esaterako, gizonek indarkeria gailentasunez erabiltzea botere generodunaren aurpegi bat baino ez da, horrek barne hartzen
|
baitu
gizonen nagusitasuna estatu autoritatean eta korporazio kudeaketan. Botere hori auzitan dago, bereziki feminismoak eta genero berdintasunaren aldeko neurriek egindako erronkei esker.
|
|
|
Ia ahanzturan jausitako eztabaida hori ekarri dut gogora, bereziki argi erakusten
|
baitu
gizonek genero erreformarekiko duten interes unibokoa definitzeko zailtasuna. Feminismoaren eta emakumeen aurkako backlash edo kontrako erreakzioaren kontzeptuak, zeinarekin oso kritiko izan baitzen Goode hasieratik, interes unibokoa aurresuposatzen du.
|
|
|
Neoliberalismoaren, gizonen posizioaren eta maskulinitate burgesaren berreraikuntzaren arteko harremana da gakoa. Neoliberalismoak orobat higatzen
|
baitu
gizon batzuen posizio ekonomiko eta soziala, baina ez guztiena. Gizarte baliabideak estatutik merkatura lekualdatzea eta merkatuak liberalizatzea abantaila erlatiboa da gizon askorentzat.
|
|
|
Eta horrek mindu egin ninduela uste dut. ...egiteko?, nioen nirekiko, eta hasi nintzen bere atarramentuaz kezkatzen, fakultate horretan ikasten ari ziren adiskideei galdezka, eta bizpahiru arratsetan ibaiertzetik paseoak ematera ere iritsi nintzen berarekin topo egiteko aukeraren baten bila, ez berarekin bigarren aldiz oheratu nahi nuelako, inondik inora ere, aurrez aurre jarri eta bere destaina aurpegiratzeko baizik, esker txarrekoa behar
|
baitu
gizonak emakume batekin larrua jo, haren ohean lo egin eta biharamunean abisurik utzi gabe ihes egiteko, esker txarrekoa edo koldarra. Adiskide horietako batek deitu zidan nire interesaz harrituta, eta ea morroiaren atzetik al nenbilen galdetu zidan.
|
|
2023
|
|
|
–Hori da –saiatu da laguntzen Zigor, ematen
|
baitu
gizonari kostatu egiten zaiola hariari jarraitzea– Bikiak gara, adin berekoak, beraz. Agian hemen bizi zara eta pasatzen ikusi duzu, ni baino baxuagoa da –azaldu, eta bere kokotsaren parera eroan du libre duen eskua, besteak mugikorrari eusten baitio, erraldoiari begira beti.
|