|
2000
|
|
|
Ptolomeoren sistemaz ari zen Koperniko, eta zientziaz, azken finean, baina zenbatetan pentsatu izan dudan ezen hitz haiek ongi isla dezaketela gizonaren barrena, haren muina eta arima! Baina bertze interpretazino honetan balegoke alderik, zeren nik ez
|
bainuke
gizona munstrotzat hartuko, bere bakarrean eta bere osoan anitz moldetakoa delako eta bere aniztasunean osoa eta bakarra; aitzitik, ez al duzu uste ezen, noiz eta aniztasun horretan zati batek bertzeak irensten baititu, bihurtzen dela gizona, edo bihur daitekeela, nehoiz baino munstroago, zeren jabetzen baitzaio orduan osorik ideia bat eta behako bakar bat eta zeren, behako horretan itsuturik, ha... Eta ez ote duzu uste, halaber, ezen, zenbatenaz zabaltzenago dugun bihotza eta adimendua, hainbatenaz gehiago uler dezakegula ezen hainbat partez eginik gaudela... eta parte batean garela ardi, bertze parte batean otso, eta gizon bakoitza bere ardiak bizi duela, nola otsoak ere bizi duen?
|
|
|
Eta burua zuritu zitzaidan eta neure burua zuritzen nabil, badakit, baina ba ote
|
dugu
gizonok bertze biderik eta bertze ihesbiderik, jaun André?
|
|
|
Zer ziren haren ateraldi ustez distiratsuak, Jainkoaren argitik eta Haren bidetik desbideratzen ninduten artifiziozko suak baizik? Zer, Luthero edo Kalvin, egia bere molderat egokitu eta plegatu nahi
|
zuten
gizon nahitsuak baizik, Elizaren betiko irakaspenetarik urrun. Bai, apez izan behar nuen, eta Jainkoaren probidentziak aita jesuita hura jarri zidan bidean, eta osaba Joanikot izan zen nik garaitu beharreko froga...
|
|
|
Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik. ...eela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, eta amorosturik zegoen gainerat, ni bezala, eta ulertu behar
|
zituen
gizon baten obligantzak eta eginbeharrak, amorosiaz denaz bezainbatean. Eta joan nintzen aitaren langelarat, baina ez nuen ediren; eta baterat eta bertzerat joan nintzen, eta hura nehon ez...
|
|
|
—Eta horrek, beraz, biok Kubarat joan behar duzuela erran nahi du, La Habanan hartu ahal izaiteko Espainiarat eramanen zaituzten galeoi flota arauzkoa... Cumanátik La Habanarako itsasaldiaz, berriz, nerau ardura naiteke, jakin dezazuen zein untzitan itsasoratu behar duzuen eta noiz, zeren ezagutzen baitut Cumanáko portuko marinelengan eta gainerako itsas jendeengan eraginik
|
duen
gizonik...
|
|
|
...ahal zitzaiguna, indiar gorrien aurkako borrokan indiar horiak eta gizon zuriak bat eginik zeudenez gero; eta gizon zurien artean jaun Santiago de Tapioles y Vi llarrín nuen nik gogoan, zeren, jaun hartaz denaz bezainbatean, ezin ahantzi bainituen haren erranetarat trabailatzen zen zaldunaren hitzak, jaun Julián Arévalorenak, noiz eta gomendatu baitzigun ezen ez geniezaiola Calatravako gurutzea
|
zuen
gizon printzipal hari ihes egin, erraiten zigula: " Eta, halarik ere, jakizue ezen, ihes eginen bazenute ere, guztia alferrikakoa litzaizuekeela, zeren jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen osabetarik bat inkisidorea izan baitzen, eta ene nagusia haren eskolakoa da, eta ez luke, halatan, zuek atrapatu arte etsiko..." Eta bazegoen, finean, bertze mehatxu bat ere, zeren armadako arduradunak ere gure xerka ibil baitzitezkeen, bi soldadu haiek akabatu ondoren...
|
|
|
Eta erraiten nion nola sinets zezakeen, indiar gorri haiek bezala, ezen ilargiak bi andregai zituela, artizarra, zeinak laket
|
baitzituen
gizon lodiak, eta jupiter, zeinak laket baitzituen meheak eta argalak, eta nola sinets zezakeen, bide beretik, ezen artizarrak eta jupiterrek zaintzen eta begiratzen zutela ilargia, lehenengo egunetan batak, azkenekoetan bertzeak, halako suertez, non artizarrak zaintzen zuenean egiten baitzuen ilargiak goiti, zeren jaten emaiten baitzion, eta, jupiterrek zaintzen zuenean, berriz, beheiti, zeren e...
|
|
|
Baina gauzak diren bezalakoak dira, eta aita halakoa zen, edo hala ikusten nuen nik, eta ez dago bertzerik. Ederki oroitzen naiz, konparazione, nola, Pirinioetako Bakea sinatu zen denbora hartan, ezin alegerago etxeratu zitzaigun, erraiten zigularik ezen lagun egin zuela Villagrandeko dukea, Espainiako Han dia, done Jakueren gurutzea eta ez dakit bertze zenbat kondekorazione
|
zituen
gizona: ez zuen egun osoan eta aste osoan bertze solasgairik izan, Villagrandeko dukea goiti eta Villagrandeko dukea beheiti.
|
|
|
Eta iduri zuelarik ezen santa Barbara ere amaren erranetarat jartzen zela, abuztuko egun eguzkitsu batean hartu genuen Villagrandeko duke ohoragarria, Espainiako Handia, done Jakueren gurutzea eta ez dakit bertze zenbat kondekorazione
|
zituen
gizona, nik hamaika bat urte nituela, eta Mattinek, anaiak, hamalau.
|
|
|
—Goiti beheiti
|
haugu
gizon, Mattin, goiti beheiti noble eta handiki, goiti beheiti etxegoiendar onenen leinuko, zeren eta gainditu baituk errege Favilak ere ezin gainditu izan zuen froga! Zorionak, bihotz bihotzez!
|
|
|
Eta bisaia oinazea nuen alderat astunki jiratu... eta zapi odoldu hura ikusi nuen oinaren jiran. Eta begi ordeak
|
zituen
gizon bat ikusi nuen, zeinak erran baitzidan, frantsesez: " Behatz handia galdu duzu... oraingoz..." Eta oinazea hantzen eta areagotzen zitzaidala —neure penak eta nekeak arimaren begietarik gainezka—, nigar egin nuen, malkoak agortzerainoko nigarra.
|
|
|
—Libratu zaitut azkenean heriotzaren atzaparretarik! —erran zidan begi ordeak
|
zituen
gizonak, zeinak mediku edo barbera baitzirudien— Eta, mirakulua badirudi ere, bertze behatzak onerako bidean dituzu...
|
|
2001
|
|
|
Ez zuen haren pena sentitu nahi. Bere mina nahikoa zitzaion maite
|
zuen
gizonaren negarraren samina jasateko. Ebakuntzaren ondorioz bularra kenduko ziotela esan zion medikuak eta bularrarekin batera maitasunik gabe geratuko zela erabaki zuen Danielak.
|
|
|
Hummm. Atsegin ditut haurrak maite
|
dituzten
gizonak.
|
|
|
–Jubilatuko ahal
|
dute
gizon hori –kexatu zen Lucas.
|
|
|
Gizonak ondo nagoen galdetu dit. Betaurreko biribilak
|
zituen
gizonak eta antzinako orrazkera.
|
|
2002
|
|
|
–Zer gertatu zaizu? –galdetu
|
zuen
gizonak. Eskutik heldu zion emazteari.
|
|
|
–Baina gero mamuak daude –onartu
|
zuen
gizonak.
|
|
|
–Gau bitxia benetan –esan
|
zuen
gizonak. Hotz zegoen, baina autoaren motorraren epeltasunak babes termiko txiki bat eskaintzen zien– Hobeto al zaude?
|
|
|
–Zein ostia haiz hi? –oihukatu
|
zuen
gizon batek, barrura eginez.
|
|
|
–Bueno –sudur ahots oso markatua
|
zuen
gizonak. Imanoli, osaba Antxon ikusten zuen bakoitzean, gorila bat zetorkion gogora, horren zergatia oso garbi ez zeukan arren.
|
|
|
–Ea, segi, segi –presatu
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Izan ere, amak ziurtasunak ditu eta nik zalantzak. Amak umetan ikasi zuen zer nolakoak izan behar
|
zuten
gizon emakumeen arteko harreman zuzenek, elizaren dotrinaren bidez, eta ideia haiei eutsiko die hil artean, edonoren gainetik pasatu behar badu ere. Nirea, beraz, beste kontu bat da, neure zalantzei eta neure ezintasunei lotua.
|
|
|
Atzerakoia zela, alegia. Eta aita –Jaxinto– jostailu mutu bat zen amaren eskuetan, sekula iritzirik ez
|
zuen
gizona. Ai, nola egoten zen Sara, halakoetan, aitaren hitzen baten zain!, baina aitak ez zuen hitzik ere esaten, eta haren isiltasuna amaren aldekoa gertatzen zen, ororen buruan.
|
|
2003
|
|
|
–Berriro –esan
|
zuen
gizonak.
|
|
|
–Lehenengo pisuan gelditzen da igogailua –esan
|
zuen
gizonak; igogailua inork agindu gabe gelditzen zela esan nahi zuen– Desentxufatuta gelditzen da igogailua, ez gora ez behera.
|
|
|
–Hogei urte nituen ozta ozta eta ez nuen inolako gogorik neure izenez izenpetutako libururik kalean jartzeko. Biografia sinesgarri bat asmatu nion existitzen ez
|
zuen
gizon horri kontrazalean, eta guztiek sinetsi zuten: jendeak maite ditu gure herriaz maitemintzen diren kanpotarrak, eta are maitagarriago dira oraindik herri hau inoiz zapaldu gabe maitemindu badira.
|
|
|
Bereziki gustatu zitzaidan lana izan zen, errealitatea eta fikzioa maisuki nahasten zituelako, irakurlea ere zalantzan jartzeraino. Von Briton idazlearen editoreak eta itzultzaileak gehiago idatzi nahi ez
|
duen
gizona bahitzen dute nobela bat idaztera behartzeko. Von Britonek dezenteko edadea du, nekatu egiten da eta tarteka itzultzaileak laguntzen dio, baina, noski, maila jaitsi egiten dela uste du editoreak.
|
|
|
Plaza nagusiaren erdian brontzezko irudi bat ikus daiteke. Burua goiti
|
duen
gizon bat irudikatzen du, esku bata bastoiaren gainean eta bestea gerrian, begirada gorantz, hanka bat bestearen aurretik, harro, konkistatzaile handien moduan. Begiratu hutsarekin antzeman daiteke inork zapaldu gabeko basamorturen bat igaro duela gizonak edo inor igo gabeko mendi gailurren batera doala.
|
|
|
Ez zen inoiz bere jaioterrira itzuli eta oraindik ere haren estatuak han segitzen du, noiz itzuliko den zain. Marseillako marinelek kontatzen dutenez, Alberten trazak
|
zituen
gizon batekin egiten zuten topo askotan portuan eta beren bidaietan ezagutu zituzten bazterrei buruz galdegiten zien. Dirua eman ohi zien tarteka eta ea mesedez postalen bat Mexikotik edo beste edozein herrialde urrunetatik igorriko ote zuten erregutzen zien.
|
|
|
–Behin eta berriz irakurri dut zure nobela –jarraitu
|
zuen
gizonak eta, lehenbiziko aldiz bere irribarre maltzurra ezabatu eta samurrago bat marraztuz, pasarte batzuk errezitatzen hasi omen zen presaka samar.
|
|
|
–Pentsatu dut horretan ere –jarraitu omen
|
zuen
gizonak, eta barre haize bat marraztu omen zitzaion aurpegian–, baina gustatzen zaizkidanak erabiliak daude: Goethe, esate baterako, edo Shakespeare edo Musil bera, Svevo ere gustatzen zait, edo besterik ezean Bernardo Atxagarekin konforma naiteke, baina ez dago zer eginik, goitizen horiek guztiek beren jabeak dituzte.
|
|
|
Emakumeak lagundu zion lurretik altxatzen eta, bere traje ilun ederra bi eskuekin txukuntzen zion bitartean, agenda txiki bat aurkitu omen zion poltsikoan, eta bekokian musuak ematen zizkiola, eskuarekin hartu eta bota egin omen zion kalearen bazter batera. Iraganik eta memoriarik ez
|
zuen bitartean
gizon hura berea izango zela iruditu omen zitzaion, eta ez zuen nahi egun batzuetan bederen inork ken ziezaion.
|
|
|
Badakit hiriaren auzo galdu batera iritsi ginela eta badakit gabardina dirdaitsu bat eta body estua zeraman emakume eder batek zerbait esan zidala nire maleta beltzari buruz, ez baitzen batere egokia kale ilun haietatik ibiltzeko. Zu nire besotik zintzilik zindoazela gogoratzen dut kolpea eman zidatenean, baina ez gehiagorik, eta goizean zure ondoan esnatu naizenean ere nire kontra besarkaturik zeundela –esan omen
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Besotik heldu eta bertatik eraman nahi
|
ninduen
gizon hark.
|
|
|
–Eta badu zoriontsu izateko arrazoirik! Oskar da edozein neskak beretzat nahi
|
lukeen
gizona! –Julene, aldiz, oso emakume erromantikoa zen.
|
|
|
–Harritzen naiz zu bezalako neska politak ez izatea ondoan maite
|
duen
gizonik.
|
|
2004
|
|
|
(...). Baina hizkuntza ez ote da, gero, tresna huts soila baino besterik??, galdetuko du zenbaitek. . Ez ote
|
du
gizonak hizkuntzan beste balio batzuk ere aurkitzen. Ez ote da gure identitatearen ezaugarri nagusia, gure arimaren odola, etab.??
|
|
|
Goazen azken hitza apezpiku bati ematera, eskubide mota desberdinen arteko doitze kontuak sakon hausnartuak
|
dituen
gizona dugu-eta José María Setien. Eskubide geruzen arteko ikuskera osagarria irudikatuko digu, talde identitaterik gabeko banakoaren nortasunik ezin baita izan inon:
|
|
|
Darwinismo sozialaren mireslea pluraltasunaren artzain. Larrua behar
|
du
gizonak gero, mozorroa ez kentzeko!
|
|
|
De Man’en esakuntza gogoangarria aipatuko dut: " Arrotz zaion hizkuntza batez gobernatzen, eskolatzen eta agintzen dan herria, etsai armatuaren kontra bere burua gerizatzeko esku garbiez gain deus ez
|
duen
gizonaren antzeko da".
|
|
|
Bromatan hasi eta... badakizu. Goraino –esan
|
zuen
gizonak sorbaldak altxatuz– Hasieran pentsatu dut: igoko ditut hamar metro, aber zelako hasiera duen.
|
|
|
–E? –jiratu
|
zuen
gizonak burua, beste zerbaitetan pentsatzen egon eta gero.
|
|
|
–A –esan
|
zuen
gizonak, eta bostekoa eman zion– Andres Espinosa. Arrastion.
|
|
|
Baina harekin hitz egin nahi zuen. Ikusi egin nahi
|
zuen
gizona, haren hitz egiteko modua entzun, baita bizi zen etxeari begirada bat eman ere. Weberren aitzinean, haren etxean, agente espainiarra seguru zegoen bihozkadaren bat izanen zuela, ariman, buruan edo auskalo non zeukan sen ezkutu hark zerbait erranen ziola.
|
|
|
Mitxelenaren tonu lotsatia entzunda, irribarre egin nuen neure baitarako. Ia ezerezetik isilpeko Zerbitzu bikain bat antolatua
|
zuen
gizon praktiko, arduratsu hark haur baten jakin min eta lilura hunkigarria azaltzen zituen Lantzaren kondairaren aitzinean. Ez zen lehendabizikoa.
|
|
|
–Har ezazu –erran
|
zuen
gizon beltzaranak, irribarretxo bat ezpain ertzetan.
|
|
|
SS Reichführerraren betaurreko borobilen distira iheskorra erdikusi nuen. Haren ondoan, SSen uniformerik ez
|
zuen
gizon bakarra zegoen. Honek tunika beltz luze bat janzten zuen.
|
|
|
" Hau da marka", esan dio bere buruari. Aktorearen zahartzaroko argazkirik ez du gogoratzen, gazte hil zelako agian, ez daki, baina ziur dago metro batzuetara
|
duen
gizonaren iguala izan behar zuela hirurogeita hamar urte ingururekin.
|
|
|
–Siamesa? –bota
|
du
gizonak, elkarrizketa mantentzeko saiakera eginez.
|
|
|
Alaba biak ohera sartzeko Karmelek zenbat oihu egin zuen pentsatzen zegoela, bere begiek karpeta argazkiz betea bularraren kontra estutzen zuen neska gazte baten ibilbidea jarraitu zuten, giltzak atera eta alboko atarira sartu zen arte. Orduan ataritik etxeko zapatilak soinean
|
zituen
gizon bat atera zen. Supermerkatuko plastikozko poltsa batean zeramatzan zaborrak edukiontzian sartu eta korrika bueltatu zen kobazulora.
|
|
|
Gurasoekin bizi zara oraindik. Etxetik aspaldi alde eginda egongo zinen goizalde batean aurpegia estalia
|
zuten
gizonak zure etxera bortizki sartu ez balira eta beraiekin eraman. Horren aurretik Mikelek eta biok elkarrekin bizitzera joateko asmoa zenuten, alokatutako pisu batera.
|
|
|
Komisarian igarotako bost egunen ondoren paradisua iruditu zitzaizun kartzela, baina aurpegia estalia
|
zuten
gizon haien ahotsek ziegako paretetan itsatsita jarraitzen zuten oraindik, Carlos Vivesen ahotsaren gainetik entzuten zenituen: Non dago Mikel?
|
|
|
Benetako mina sentitu du paparrean handik igaro den bakoitzean eta buruan hainbat irudi sortu zaizkio. Gaur ere gizon ile zuridun bat ikusi du bere irudimenean neskaren titi gogortuak laztantzen; urrezko eraztuna
|
duen
gizon baten eskua imajinatu du ondoren haren buru ilehoriaren gainean beherako indarra eginez, belauniko jarri dadin. Azken irudi honek botaka egiteko gogoa eragin dio.
|
|
|
–Bueno, nahikoa da –erantzun
|
du
gizonak indarrez, haserre, ahotsa kontrolatzeko ahalegina ahaztuz.
|
|
|
Aurpegi bat ez, sei aurpegi ezagun baino gehiago etorri baitzaizkio burura. Bere lagunak, Olatzenak, bulegokoak... bere inguruan
|
zituen
gizon guztien aurpegiak etorri zaizkio gogora, eta une honetan haren bularra laztantzen ari dena horietako edozein izan daitekeela sentitu du.
|
|
|
Horrek amorratzen naik ni! Zergatik ezin
|
du
gizonak negarrik egin? –eta are gehiago estutu ninduen bere besoaz, kementsu bezain eztiro.
|
|
2005
|
|
|
bere balioa zuen pertsona zen, telebistan ateratzeko modukoa ere bai, alajainkoa! Eta iritzi hura
|
zuen
gizona ez zen nornahi, ETBko hainbat programatako aurkezle ezaguna baizik. Boni Bon bera!?, Inesek biziki miresten zuena.
|
|
|
–Et et et! Hi ez haiz langile, baina baduk langiletik zerbait, eta ez haiz patroi, baina baduk patroitik ere zerbait, eta bi buru
|
dituen
gizonak baten aukera egin beharra dik, bata eta bestea aurrez aurre daudenean batez ere. Hik jakingo duk noren alde egiten duan, eskirolen eskubideak defenditzen badituk?
|
|
|
Espainiarrak garaile begiratu dio ondoan
|
duen
gizonari, harro.
|
|
|
Eta ordutik galdera bera horren atzetik: neska laguna izanda eta harekin, berak dakienez, sexu jardun nahikoa naroa izanik, zergatik behar
|
du
gizon batek kanpaia jo. Horrek, bere sexuaren aurkikuntzaz gain, lehengusua beste modu batean ikusarazi zion.
|
|
|
Egia da aurkeztutako testuaren ingelesa oso txukuna ez dela, baina hala ere ezin izan du saihestu gizonezkoek motelegi irakurtzen dutela pentsatzea. Hurrena, aurrean ezkerrera
|
duen
gizon gazteak bukatu du. Honek ere ingurura begiratu eta eskuak kokospean bilduta itxaron du, aurretik eskumuturreko erlojuari begiratu automatikoa bota ostean, honek adierazitako ordua benetan barneratu barik.
|
|
|
Barruan, eskola uniformez jantzitako hiru mutiko daude, produktu berrienen bila. Mostradorearen beste aldean, begiak ia desagerrarazten dizkioten betaurreko borobil txikiak
|
dituen
gizon luze bat, bata zuria jantzita, sartzen sentitu orduko" irasshaimase21" ozen batez agurtu dituena. Burua altxatu eta ikusi dituenean irribarre egin die, baina irribarrea beste keinu zehaztugabe bat bihurtu da Naroari erreparatzerakoan.
|
|
|
–Alfertzen hasi haiz, ezta? –esan nion zakurrari, eskua burutik igarotzeko zertxobait makurtzen nintzen bitartean, eta horrela, erdi makurtuta nengoela ikusi nuen pistola eskuan
|
zuen
gizona.
|
|
|
Nire adinekoa zen gutxi gorabehera, ez baxu eta ez garai, ile ugari ondo orraztua, urdintzen hasia, niki horia... – Bai? –errepikatu
|
zuen
gizonak kanpora zertxobait irtenaz. Bere atzean, korridorean, gizonezko alkandora laukitu bat jantzita, Irantzu agertu zen.
|
|
|
Itziarrek, artean ezagutzen ez
|
zuen
gizon hura betidanik zain egon zitzaiola sentitu zuen. Bere piano errezitaldiaren ondoren iguriki izan zuela, alegia.
|
|
|
–Nor da? –esan
|
zuen
gizonak beste aldetik– Mehatxuka ala. Badakit, bai, nortzuk zareten, eta ez duzue ezer lortuko, deus ez...!
|
|
|
Nik ez nuen ezer berririk nahi, nik Kixmik maite
|
zuen
gizona izan nahi nuen: lasaia, ausarta baina ez bortitza..., hau da, nintzena, baina apur bat hobetua; gure arazoaren gainean elurra metroka eror zitekeen, baita ondoren urtu ere.
|
|
2006
|
|
|
Duela hogei urte inguruko aferez ari gara, egin kontu. Uste
|
dut
gizonak alde egin zuela. Ordaindu gabe, gainera.
|
|
|
–Barkatu, andereñoa –erran
|
zuen
gizon irribarretsu batek ezkerreko zuhaitzen artetik atereaz– Uste dut izutu egin zaitudala.
|
|
|
Barbarak ez zuen negarrik egin. Hatzetik zilarrezko eraztun bat kendu eta bere buruari zin egin zion inoiz ez
|
zuela
gizonik maitatuko. Gero, hisiak bultzatuta, kuskuan gordetako tximeleta ahularen egoskortasunarekin, barnean eta ezkutuan zeukan edertasun guztia koloreztatzen joan zen hurrengo urteetan.
|
|
|
Asto gainean bidaiatzen zen eta Salbaterrako zubia iragan berria zuen, Biarnotik etorririk. Aitatxik ez
|
zuen
gizon hura ahantzia. Bortz urte lehenago egin zituen haren ezagutzak, Garaziko hiriburuan ez harat ez honat frantsesen esperoan alferrik egin zituzten hilabeteetan.
|
|
2007
|
|
|
ez
|
genuen
gizon izan nahi.
|
|
|
Zinez:
|
badu
gizonak pentsakor gelditzeko arrazoirik.
|
|
|
Klasizismoaren aurka, horrek irakasten baitu, arte eta literatura, onaren? arauak beti berak direla antzina ala gaur; razionalismoaren aurka, zeinek ere moraltasuna bat eta bakarra nahi
|
baitu
gizon emakumeentzat, berdin da antzinako Egipto ala Txinan edo Europa modernoan; iusnaturalismoaren aurka, kausa delarik horren zentzu historikoaren eskasa, zuzenbidearen oinarritzeko giza natura metafisiko bat suposatzen duenean denboraz gaindikoa, abstraktua, itun sozial jatorrizko ametsetako batekin192, honezkero guztiaren historikotasuna aldarrikatuko da, Montesquieu-k historia politikoan, Vo... B. Croce k, alabaina, Vico ren lekua kontzientzia berri honetan errebindikatu du:
|
|
|
Hegel-ek alemanei abertzaletasun falta aurpegiratzen die, aberria modernotzeko deus egin ez izana. Aldiz, aberriagatik beraiek tutik egin ez eta harengandik ohoreak eta tituluak lortzeko, itsuak dira, eta, tituluak egingo
|
bailuen
gizon emakumea, irrigarriraino titulugose dira asegaitzak, haizepuzkeria horrek, deitura zerrenda luze bat edukitzeko espainolen grinan baitu Europan paralelo bakarra? 549.
|
|
|
–Planta besterik ez
|
duzue
gizonok. Sufritzea zer den ere ez dakizue.
|
|
|
–Elkar maite
|
duten
gizon emakumeek pentsamendu bat eta bera izaten dute. Nik zurekin egon nahi nuen.
|
|
|
Astegun bat zen, arratsaldeko seiak inguru, eta asteburuetan gaztetxoz lepo egon ohi den taberna horietako batean sartu nintzen. Aurpegia erdi gorri eta erdi moratua
|
zuen
gizon bat baino ez zegoen orain, baxoerdi bati itsatsita. Nire begirada iluntasunera ohitu zenean, atzealdeko mahai batean bi gazte ere bazeudela konturatu nintzen, gauza klandestinoetara dedikatuta, antza.
|
|
|
Kontua da Irene bakarrik bizi zela bere aitarekin, Freddie Mercuryren bibotea
|
zuen
gizon altu eta irribarretsu horrekin, eta ama ikustera udan baino ez zela joaten. Asteburuetan ere joatekoa izaten zen, baina elurra ez bazen, aitaren auto matxuratua, klaseko norbaiten urtebetetze jaia edo beste edozein eragozpen sartzen zen tartean, egiazkoa nahiz asmatua.
|
|
|
Berak ezagutu zuen Xabierrek kremaileraz jositako larruzko jaka beltza janzten zuen neguan zein udan, eta ez zituen inoiz soinetik kentzen bota militarrak. Horregatik ez du lehen unean ezagutu praka pintzadunak eta mokasinak jantzita
|
dituen
gizona. Hatz gainetan ileak dituen gizona bihurtu da Xabier.
|
|
|
Horregatik ez du lehen unean ezagutu praka pintzadunak eta mokasinak jantzita dituen gizona. Hatz gainetan ileak
|
dituen
gizona bihurtu da Xabier.
|
|
2008
|
|
|
Galeria famatu baterako hautatu zuten bere lana eta tipo aberats batek erosi egin nahi izan zuen. Negozioetarako hainbesteko bista
|
zuen
gizon hark, ordea, ez zuen jakin koadroa zergatik erosi nahi zuen artistari azaltzen. Talentua, etorkizuna eta halako hitzak aipatu zizkion; baina hark ere ez zekien non zegoen Bada.
|
|
|
Ordu orduantxe, baina, jauregiari begira zegoen Nazario Orbe: begiak dir dir egiten zion, eta dirdirak argitzen zion betartea, ilunpeko irria agerian jarriz, berebiziko ametsa bete
|
duen
gizonaren keinu ezin baikorragoan. Amets hura betetzeko, ordea, zenbat eta zenbat borroka, bai lehian zituèn beste fabriken aurka, eta bai fabrika barruko organizazio gero eta konplexuagoak, bere enpresa egunean egunean hazten ari zirenetakoa zen?
|
|
|
baieztatu ere, baieztatuko zuen lekuko desinteresatu batek hipotesia, hartarako egokierarik balu. Panorama haren aurrean zegoela, bere autoestimua eta nitasuna puzteko aukera bikaina
|
zuen
gizonak?, bere bizitzaren errepasoa egiten ari zen, beharbada: hots, bere historia berreraikitzen ari zen, titulu batek ezin hobeto laburbil zezakeena:
|
|
|
Espiritu litxarrero berarekin, prestatu zuten janaria guk jan genezakeena halako hiru bazen, nire ustez, eta gizon batek, irri txoro bat eginez, sutara bota zituen hondarrak, eta sua suspertu eta orroka hasi zen ezohizko erregai harekin. Geroaz hain ardura gutxi
|
zuen
gizonik ikusi gabea nintzen;, dagoenean bon bon, zen haien jokabidea deskriba zezakeen esamoldea; eta bateko alferrik galdutako janaria, besteko loak hartzen zituen zentinelak, zera konprenitu nuen, eraso labur bat hasi eta bukatzeko aski ausartak baldin baziren ere, ez zirela inola ere gauza kanpaina luze bati ekiteko.
|
|
|
–Banekian nik Dick konforme egongo zela, erantzun zuen Israel Hands lemazainaren ahotsak?. Ez
|
duk
gizon txoroa, ez horixe.
|
|
|
–John! , egin zuen oihu lemazainak?, hori
|
duk
gizona izatea!
|
|
|
Goiza bete lan geneukan aurrean, ez baitzegoen haize arrastorik ere, eta txalupak atera eta osatu egin behar
|
genituen
gizonez, hartara itsasontzia atoian eramateko hiru edo lau miliatan barrena, uhartearen muturra inguratuz, eta gero handik, kanal estu batean gora, Eskeleto Uhartearen atzean zegoen ainguralekuraino. Txalupa batean joateko eskaini nuen neure burua, han zer eginik ez banuen ere.
|
|
|
Beste O. Brien hori ere oraindik orain hementxe zuan, eta orain hilda zegok, ezta? Horra, bada; ni ez
|
nauk
gizon ikasia, eta hi berriz gauza haiz bai leitzeko eta bai numeroak egiteko; eta, garbi esanda, hiri zer iruditzen zaik, hildako bat betiko dagoela hilda ala baduela berriro bizitzara etortzerik?
|
|
|
Lidiak ikusi ez ikusi egin du. Gari zurbil zurbil jarri da, konturatu delarik nor den aurrean
|
duen
gizona. Aitorrek esan du:
|
|
|
Egia esan, nork bere burubideak ditu, eta burubide horien zioak aztertzea ez da erraza izaten. Nolanahi ere, erants dezagun, euskal sistema nazionala irekitzeko hainbat arrazoi
|
dituen
gizonak, sistema horren jatorrizko identitateari eusteko benetako gogorik balu, badaezpada gogora dezagun: herri euskaldunari?, irekitzeko ez ezik ixteko mekanismoak ere proposatu lizkigukeela.
|
|
|
–Ume gaiztoak beldurtzeko erabiltzen dute gurasoek! , itzuli digu Ousmanek herriko alkate edo behar
|
duen
gizonaren esana.
|
|
|
Beroki luzedun gizona bakarrik zegoen bazter batean geldi, bakar, eskuan lore sorta zuela, ezkontide abandonatu baten itxurarekin. Aireportuko harrera aretora sartu orduko jakin nuen bera zela Nadiak bezperan besarkatu nahi
|
zuen
gizona eta, ni besarkatu baninduen, hutsegite bat tarteko izan zela, egunez edo lekuz nahastu zirelako, edo, auskalo, mezu bat bidean galdu edo gaizki ulerturen bat izan zutelako.
|
|
|
Bien bitartean ilea mozten ari zen barberoa ikusten omen zuten lanean edo hitz egiten. Eskuetan zituen guraizeak airean etengabe mugituz hitz egiten omen zuen eta imintzio horietakoren bat baliatzen omen zuen tarteka eserita
|
zuen
gizonari bizpahiru ile mozteko. Hau kontatzean irribarre egin du Nadiak eta eskuak mugitu ditu airean, barberoaren keinuak imitatuz.
|
|
|
Gure literaturan ez da kontatzen heroi militar baten ibilerarik. Aitzitik,
|
badugu
gizon jakintsuaren kontakizuna, gehiago jakiteko arima deabruari saldu zion harena. Herri tradizioan, ahozko ipuinetan, Pedro Agerre. Axular?
|
|
|
Ordu orduantxe, baina, jauregiari begira zegoen Nazario Orbe: begiak dir dir egiten zion, eta dirdirak argitzen zion betartea, ilunpeko irria agerian jarriz, berebiziko ametsa bete
|
duen
gizonaren keinu ezin baikorragoan. Amets hura betetzeko, ordea, zenbat eta zenbat borroka, bai lehian zituèn beste fabriken aurka, eta bai fabrika barruko organizazio gero eta konplexuagoak –bere enpresa egunean egunean hazten ari zirenetakoa zen– ekartzen zizkiòn arazoen aurka... langileen aurka, zer esanik ez!
|
|
2009
|
|
|
Biak gara aitaren seme alabak. Biak gaur egun gorroto
|
duen
gizonarekin izandako haurrak. Maitasunaren ondorioa.
|
|
|
Andreak psikologia ikasten zuen eta bazuen teoria bat: gazteludun hiriak gustuko
|
dituzten
gizonak heldugabeak dira, konpromisoaren beldur diren umeak.
|
|
|
5) Alegia, balioek inguruneko elementu materialek adinakoxe izaera objektiboa
|
dute
gizon emakumearentzat. Ez da estatua bat behar, justizia subjektu erreal objektibotzat edukitzeko:
|