|
2007
|
|
|
Ondoren, enbrioia garatzen hastea eragin dute, blastozisto faseraino. Hain zuzen ere,
|
lehen
fase horretan, enbrioi zelulak espezializatu gabe daude, eta, beraz, edozein zelula mota bilakatzeko gaitasuna dute. Alegia, zelula amak dira.
|
|
|
Horregatik, informatikariek geruzaka antolatzen dituzte. Lehenengo geruzan, inputa jasotzen duten neuronak daude; gero, behar denean, tarteko
|
lehen
geruza dago; gero, tarteko hurrengo geruza guztiak, ordenean; eta, bukatzeko, outputa ematen duen neurona geruza.
|
|
|
Ikatzaren
|
lehen
erabilerak askoz lehenagokoak badira ere, XVIII. eta XIX. mendean berebiziko garrantzia hartu zuen. Industria iraultzako iraultzailerik garrantzitsuenetakoa izan zen ikatza.
|
|
|
Thomas Edisonek jarri zuen martxan Manhattanen ikatzez elikatutako
|
lehen
zentral termikoa, 1882an. Ordutik aurrera, ikatza elektrizitatea sortzeko erabili da batez ere.
|
|
|
Ugaltzeaz gainera, beste funtzio bat ere badute landareek: sakabanatzea; alegia,
|
lehen
hazten ez ziren lekuetan haztea. Haien kabuz ezin direnez mugitu, hainbat estrategia garatu dituzte, inguruan dituzten baliabideei probetxua ateratzeko.
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, hainbat aldagairekin polinomio bat osatzen dute (barearen hasierako pisua, denbora pasatu ahala galtzen edo hartzen den pisua, elikadura proteinak, karbohidratoak, almidoia... eta abar). Aldagai bakoitzaren garrantzia eta eragin mota (positiboa edo negatiboa) koefizienteek eta zeinuek adierazten dute.
|
|
|
Zergatik ez ditugu uztartzen bideo-jokoen izaera jolasgarria eta hezkuntzako edukiak? Hori helburu hartuta, Lehen Hezkuntzako ziklo bakoitzerako CD ROM bat egitea erabaki du Elhuyar Fundazioak, eta
|
lehen
ziklorako, hau da, 5 urteko haurrentzat, lehen CD ROMa kaleratu berri du.
|
|
|
Operazio hartan, Alvin ez gain, Archimede batiskafoa eta itsaspeko tripulatu frantziar bat erabili zituzten, Cyana. Haren barrutik, zientzialariek basaltozko mundu harrigarri bat ikusi zuten
|
lehen
aldiz. Operazio benetan emankorra izan zen, itsaspekoek aukera eman baitzieten ozeano hondoaren gainean ibiltzeko, eta beren begiz ikusteko lurrazal sortu berria.
|
|
|
Horrela deskubritu zituzten
|
lehen
tximinia aktiboak. Hain juxtu, Bresteko Unibertsitateko irakasle emeritu den Thierry Juteau geologoak ikusi zituen lehen aldiz, eta txundituta geratu zen haien inguruko ekosistemarekin.
|
|
|
Horrela deskubritu zituzten lehen tximinia aktiboak. Hain juxtu, Bresteko Unibertsitateko irakasle emeritu den Thierry Juteau geologoak ikusi zituen
|
lehen
aldiz, eta txundituta geratu zen haien inguruko ekosistemarekin. Iluntasun betean, ozeanoak mortua dirudien sakoneran, milaka animalia biltzen ziren ur beltza isurtzen zuten fumarola ikusgarrien inguruan:
|
|
|
1964an, baina, itsas hondoa ikertzeko bereziki diseinatutako
|
lehen
itsaspeko tripulatua egin zuten: Alvin. Hark eta haren ondoren egin ziren antzekoek iraultza ekarri zuten itsas hondoaren esploraziora.
|
|
|
Baina oinarrizko hainbat gauza ezin dituzte aldatu; beraz, haren ordezkoa egiten ari dira. Hala ere,
|
lehen
esploratzaile txikiek lan paregabea egin dute ozeano hondoaren esplorazioan.
|
|
|
Nik 1960ko hamarkadaren
|
lehen
urteetan egin nituen unibertsitateko ikasketak, eta garai hartan ez zen ozeanoaz hitz egiten, erabat ezezaguna baitzen. Berez, ofiolitak aztertzen hasi nintzen.
|
|
|
Hala ere, hurrengo urtean hara itzuli ginen, Rise espedizioan, eta orduan bai,
|
lehen
aldiz, ekosistema hidrotermalak ikusteko pribilegioa izan nuen. 1979ko apirilaren 21ean izan zen, eta ez dut sekula ahaztuko.
|
|
|
Capecchik eta Smithiesek ikertu zituzten
|
lehen
zelulak ez ziren egokiak gene inaktibatuak zituzten sagu leinuak sortzeko. Beste zelula mota bat behar zuten, DNAn eragindako aldaketak hurrengo belaunaldietara transmititzeko gaitasuna duten zelulak, hain zuzen.
|
|
|
Zelula ama enbrionarioak erabilita, errekonbinazio bidez, gene bat inaktibatuta zuen sagua aipatzen den
|
lehen
ikerketa 1989an argitaratu zen. Ordutik, era horretako sagu mota asko sortu dituzte, eta ugaztunen fisiologiaren edozein alderdi ikertzeko aukera ematen dute, enbrioiaren garapenetik hasita, gaixotasun larrietara arte.
|
|
|
Gainazaleko urak berotu ziren gehien, 0,25 ºC inguru. Behaketei hobeto egokitzen zaie eskuineko taula ezkerrekoa baino, eta
|
lehen
horrek bikain erakusten du zer eragin izan duen gizakiak kliman.
|
|
|
Aparteko bero hori ozeanoek xurgatzen dute batez ere. Bestalde, azal azpiko ozeanoak ez dute gainazalekoek bezainbat zarata eguraldiak eta urtaroek eragiten diote gainazalari, eta, beraz,
|
lehen
horietan daude klimaren epe luzeko aldaketaren seinale argienak.
|
|
|
|
Lehenak
dio lehenengo hegaztiak zuhaitzetara igotzen zirela, eta, lumei esker, gai zirela beren buruari zuhaitzetatik behera erortzen utzi eta, nolabait, planeatzeko, urtxintxa hegalariek egiten duten antzera. Eboluzionatu ahala, gero eta distantzia luzeagoetan planeatzen joan ziren, eta, azkenik, zuhaitzetara igo beharrik izan gabe hasi ziren hegan.
|
|
|
Baina zelula amen ikerketak ari dira emaitzak ematen, aspalditik gainera.
|
Lehen
zelula amak saguetatik isolatu zituzten 1981ean, eta ordutik asko ikasi dugu.
|
|
|
Bi mundu, bi ideologia, bi kultura; ongi bereizitako bi bando, isilpekoa zen guda berri batean. Haien arteko lehiak kosmosera eraman zuen gizakia,
|
lehen
aldiz.
|
|
|
RD sortu zuen. Handik gutxira, Korolevek kontinente arteko munduko
|
lehen
misila jaurti zuen. 1957ko abuztuaren 21a zen.
|
|
|
Von Braunek Korolevek baino geroago bete zuen ametsa. 1958an estatubatuarrek Explorer jaurti zuten, haien
|
lehen
satelite artifiziala, von Braunek eta haren taldeak sortutakoa. Izan ere, urte batzuk lehenago, von Braunen burugogorkeriari esker eta hainbat taldek erakutsitako interesa zela medio, AEBko agintariek argi berdea eman zioten satelitea sortzeko proiektuari.
|
|
|
Baina, von Braunen zoritxarrerako, ez zuten Orbiter programa jarri martxan, Vanguard proiektua baizik. Proiektu horrekin Vanguard TV bidali nahi izan zuen espaziora, estatubatuarren
|
lehen
satelitea. Baina lehertu egin zen.
|
|
|
Gizakiak eraikitako
|
lehen
satelite hark ikerketa zientifikoa egin zuen. Atmosferako goiko geruzen hainbat ezaugarri aztertu zituen.
|
|
|
Garai hartako Sobietar Batasunak garatu zuen. Sputnik Sputnik programaren barruan bidali ziren sateliteetan
|
lehena
izan zen. Gehientsuenak R7 jaurtitzaileak jaurti zituen, misilak jaurtitzeko diseinatu zen harexek.
|
|
|
Sputnik
|
lehena
jaurti eta hilabetera bidali zuten, 1957ko azaroaren 3an. Sorpresa bat zeraman barruan:
|
|
|
espaziora iritsi zen lehen izakia, Laika txakurra. Huraxe izan zen, gainera, espazioko
|
lehen
biktima; izan ere, kalkulatzen dute egun pare bat iraun zuela bizirik, tenperaturarekin izandako arazoak zirela medio. Bi egun horietan, behintzat, haren egoerari buruzko hainbat datu jaso ahal izan zuten.
|
|
|
Hiru hilabetera beste Sputnik bat bidaltzen saiatu ziren, baina arazoak izan zituzten, eta maiatzaren 15era arte ez zen atera espaziora Sputnik. Hainbat datu geofisiko jasotzeko tresneria zeraman, baina grabagailuak izan zuen akats batek galarazi zion sateliteari Van Allen gerrikoen erradiazioa neurtzea. Van Allen gerrikoak AEBko
|
lehen
satelite artifizialak aurkitu zituen, hilabete batzuk lehenago, 1958ko otsailean. Lurra inguratzen duten kargadun partikula askoko guneak dira.
|
|
|
Sputnik 1960an jaurti zuten, maiatzaren 15ean. Vostok motako ontzia zen; urte batzuk geroago, mota horretako ontzi batek
|
lehen
gizakia garraiatu zuen espaziora: Juri Gagarin kosmonauta errusiarra.
|
|
|
Beste bizidun batzuk bidali ziren Sputnik n. Eta Sputnik ere jaurti zuten; huraxe izan zen sobietarren
|
lehen
saioa Artizarrera bidean.
|
|
|
1942 Historiako
|
lehen
misila jaurti zuten, eta arma gisa erabili zuten: V2 alemaniarra.
|
|
|
1957 Abuztuan, kontinente arteko
|
lehen
misila jaurti zuten, R7; urrian, Sputnik, eta hilabete geroago lehen animalia: Laika txakurra, Sputnik n.
|
|
|
1957 Abuztuan, kontinente arteko lehen misila jaurti zuten, R7; urrian, Sputnik, eta hilabete geroago
|
lehen
animalia: Laika txakurra, Sputnik n.
|
|
|
1958 AEBk beren
|
lehen
satelite artifiziala jaurti zuten: Explorer.
|
|
|
1961
|
Lehen
gizakia iritsi zen espaziora, Juri Gagarin.
|
|
|
1962 Satelite bidezko
|
lehen
telebista irudiak jaso ziren, Telstar sateliteari esker.
|
|
|
1969 Gizakiak lehenengo aldiz zapaldu zuen Ilargia; Neil Armstrong eta Buzz Aldrin estatubatuarrak izan ziren
|
lehenak
.
|
|
|
|
Lehen
satelite artifiziala bidali zutela 50 urte betetzen dira aurten. Sputnik (bidaia lagun, euskaraz) 1957ko urriaren 4an bidali zuten espaziora errusiarrek, eta hala hasi zen espazioa konkistatzeko lehia.
|
|
|
|
Lehen
aldeko, orain kontrako
|
|
|
Beharbada, infekzio hura pasatzeak egin ditu txinpantzeak gizakiak baino gogorragoak hiesaren aurrean. Behintzat,
|
lehen
gizakiarentzat mesederako izan zen proteinak orain ez du balio, eta, ikertzaileen esanean, litekeena da haren erruz egotea orain babesgabe.
|
|
|
Dinosauroak ziren jaun eta jabe. Garai hartan azaldu ziren, ustez,
|
lehen
hegaztiak, baita lehen loredun landareak ere; aldaketa handia eragin zuen azken horrek ingurunean.
|
|
|
Dinosauroak ziren jaun eta jabe. Garai hartan azaldu ziren, ustez, lehen hegaztiak, baita
|
lehen
loredun landareak ere; aldaketa handia eragin zuen azken horrek ingurunean.
|
|
|
Bata Urizaharran; bestea Gatzaga Buradonen. Ia kasualitatez aurkitu zuten horietatik
|
lehena
, 1995ean.
|
|
|
Urizaharran
|
lehen
aztarnategi hura aurkituta, beste batzuen bila hasi ziren inguruan. Horrela aurkitu zuten bigarrena, Gatzaga Buradonen, Bastidan.
|
|
|
Urizaharrakoa baino emankorragoa da, 1.000 kg arrokatik 75 g baitira anbar Urizaharrakoan 1.000 kg tik 10 besterik ez dira. Hala ere, ikerketaren
|
lehen
urratsetan dago Gatzaga Buradongo aztarnategia, eta, orain arte anbar inklusio asko aurkitu badute ere (anbarean harrapatuta gelditutako edozer), sorpresa gehiago gordetzen dituelakoan daude.
|
|
|
Araban aurkitutako sorpresa guztietatik
|
lehena
besterik ez zen izan Lopez del Vallek aurkitutako intsektu hura; harrezkero, gehiago aurkitu dira, euliak, tximeletak, matxinsaltoak... Urizaharran bakarrik, 13 intsektu ordena desberdin azaldu dira.
|
|
|
|
Lehenik
, hegazkinak nola sailkatzen diren azaldu digute. Europako JAR (Joint Aviation Regulation) legediak pisuaren arabera sailkatzen ditu hegazkinak.
|
|
|
Material konposatuek edo konpositeek hartu dute
|
lehen
metalek, ehunek eta zurak betetzen zuten lekua. Gaur egun, hegazkin komertzial gehienak material konposatuz eginak dira.
|
|
|
Askoz arinagoak dira konpositeak, eta, hegazkinen kasuan, beti da interesgarria pisua murriztea. Material berriei esker,
|
lehen
VLA zirenak, eta baita astunxeago batzuk ere, ultrarin bihurtzea lortu da.
|
|
|
|
Lehen
onak, baina orain hobeak
|
|
|
|
Lehen
metalez egiten zituzten, eta, egun, konpositeak erabiltzen dira. Horrela, pisua txikitzen da, eta, ondorioz, baita erregai kontsumoa ere.
|
|
|
Ehiza hegazkin estatubatuarretan erabili zuten lehenengoz sistema hori, 70eko hamarkadan. Gero, Airbus izan zen
|
lehena
hegazkintza zibilean, duela hogei bat urte. Eta VLAtan azken bost urteetan hasi dira erabiltzen.
|
|
|
Misilen industria militarrean garatutakoak dira; Tomahawk misilen propultsiorako erabiltzen ziren turbinek hegazkin zibilak bultzatzen dituzte orain.
|
Lehen
hegazkin handietan bakarrik zegoen teknologia, orain hegazkin txiki hauetan aurki daiteke, Arregiren esanean. 500 km/ h ko abiadura eta 25.000 oineko altuera har dezakete.
|
|
|
Dagoeneko prest dute
|
lehen
produktua: AN AeroQuad izena jarri diote.
|
|
|
Ray Bradburyren The Martian Chronicles liburua 1945ean argitaratu zen,
|
lehen
hegaldi espazial tripulatua baino hamasei urte lehenago. Liburuaren hasieran, kohete bat espaziorantz abiatzen da, Marterantz.
|
|
|
Liburuaren hasieran, kohete bat espaziorantz abiatzen da, Marterantz. Ez zen zientzia fikzioak iragarritako
|
lehen
hegaldi espaziala, baina oso adibide ona da eta poetikoa, hegaldi espaziala aipatzeaz gain horren ondorioak analizatzen dituelako: giza kolonizazioari buruzko liburua da, Marten girotua.
|
|
|
Dune liburuan, adibidez, ordenagailuen partez, pertsona azkarrak eramaten zituzten espazio ontzietan kalkuluak egiteko. Beharbada, Robert Heinlein ek erabili zuen ideia hori
|
lehen
aldiz Universe eta Misfit ipuinetan; azken horretan, kalkulatzaileak trebetasun matematikodun autistak ziren.
|
|
|
Birus informatikoek istorio deigarria dute. Ez dago argi
|
lehen
aldiz errealitatean edo fikzioan sortu ziren. Errealitatean, ia nahi gabe sortu zuten bat ARPANET sare militarra garatzen ari zirela, 1970ean; ordenagailu batetik bestera salto egiten zuen programa bat egin zuten, Creeper izenekoa.
|
|
|
Bereizketa egiteko,
|
lehenik
usaimena erabiltzen dute eltxoek. Arnasa hartzen dugun bakoitzean, karbono dioxidoa eta usaina duten beste hainbat substantzia pasatzen dira airera.
|
|
|
Duela hogei bat urte detektatu zuten Kalifornia inguruan
|
lehen
aldiz. Hango pinuak oso aberatsak dira genetikaren ikuspuntutik.
|
|
|
Lehenengoa malaria transmititzen duen Anopheles gambiae eltxoaren genoma izan zen, 2002an. Bigarrena, denge gaixotasuna zabaltzen duen Aedes aegypti eltxoarena, ez dute guztiz deskodetu, baina kodearen
|
lehen
zirriborroa aurkeztu berri dute Virginia Tech erakundean; zientzialariek espero dituzten geneen% 80 aurkitu dute.
|
|
|
Elitearen DNA, deskodetzen
|
lehena
|
|
|
Hain juxtu, Francis Crick ekin batera, DNAren egitura argitu zuen Watsonek 1953an. Haren genoma deskodetu duten zientzialariek esan dutenez,
|
lehen
aldiz milioi bat dolar baino gutxiago gastatu dute deskodetzean.
|
|
|
DNA deskodetzeko teknologia, ordea, garestiegia da jende gehienarentzat. Bestalde, deskodetu dituzten
|
lehenak
zientzialari ospetsuenak izan dira, eta jende asko ez dago ados horrekin. Izan ere, Watsonek ez bezala, gaitzekin lotzen diren geneak ote dituzten jakin nahi izan dute, litekeena baita horrek abantaila ematea sendabidea asmatzen dutenean.
|
|
|
Hori uste dute, behintzat, enbrioi akasdunak birprogramatzen ari diren ikertzaileek. Izan ere, saguetan, enbrioiaren garapenaren
|
lehen
faseak izugarri azkarrak dira, gizakietan baino askoz ere azkarragoak, eta, beraz, pauso batzuk errazago kontrolatzen dira giza enbrioietan.
|
|
|
Itsasontzi oso bat izan daiteke, giroskopio oso handi bat erabilita, jakina. Ideia hori itsasontzien kulunkatzearen kontrako sistemaren bihotz moduan erabili zen eta patentatu, XX. mendeko
|
lehen
laurdenean. Olatuek bultzatuta, alde batera eta bestera kulunkatzen dira itsasontziak, baina kroskoaren bi aldeetan lotutako giroskopio erraldoi baten bitartez, efektu giroskopikoak murritz dezake kulunka hori.
|
|
|
Juxtu duela urtebete, Europako Sendagai Agentziak (EMEA) baimena eman zuen animalia transgeniko batek sortutako sendagai bat merkaturatzeko, mundu osoan
|
lehen
aldiz. Zehazki, genetikoki eraldatutako ahuntzek esnean sortutako ATryn proteina erabiltzeko baimena eman zuen.
|
|
|
Duela hamar urte, berriz, ez ziren eragozpenak ezagutzen, eta ikertzaile askok itxaropen handia zuten arlo honetan. 1996an Dolly aurkeztu zuen Roslin Institutuak, zelula heldu batetik klonatutako
|
lehen
animalia. Urtebete geroago, institutu berean, beste bi ardi klonatu jaio ziren, Molly eta Polly.
|
|
|
Dena dela,
|
lehen
belaunaldi horren ekoizpenean alde handia egoten da ahuntz batetik bestera. Hortaz, egokienak aukeratzen dituzte, eta, proteina sortzeko gaitasuna heredagarria denez, gurutzatu egiten dituzte.
|
|
|
Bizkaiko Foru Aldundiko Garbiker enpresa publikoak eta Emaús Bilbao eta Rezikleta sozietate kooperatiboek sortu dute Berziklatu, Europa mailan arlo publikoaren eta hirugarren arloaren artean sortu den
|
lehen
sozietate mistoa irabazi asmorik gabeko erakundeek osatzen dute hirugarren arloa.
|
|
|
Jasotako bolumen handiko hondakinak etxez etxe edo kalean bildutakoak nahiz garbiguneetatik ekarritakoak izan daitezke. Material hori,
|
lehenik
eta behin, sailkatu egiten dute, berriz erabiltzeko modukoak direnak eta ez direnak bereiziz. Berriz erabiltzeko modukoak direnak konponketa tailerrera pasatzen dira, eta, han, konpondu, garbitu eta berriz saltzeko egokitzen dira, gero bigarren eskuko objektu gisa saltzeko.
|
|
|
Metal askeak aurkitu zituen gizakiak
|
lehenik
, noski. Aske zeuden, adibidez, urrezko pipitak erreketan, urrearen sukarra eragin zuten haiexek.
|
|
|
Izarren atmosferatan aurkitu izan badira ere, Lurrean elementu erradioaktibo astunen fisioz soilik sortzen dira (uranioaren eta torioaren fisioaren ondorioz, besteak beste). Teknezioa izan zen gizakiak sortutako
|
lehen
elementua. Sintetizatu eta handik gutxira, 1952an, P.W. Merril astronomoak R Andromeda izarrean aurkitu zuen, lehenengoz.
|
|
|
Gaitz horri saturnismo deitu zioten gero, beruna Saturno jainkoarekin lotzen baitzuten. Hain zuzen ere, erromatarrentzat beruna metal guztien aita zen, eta Saturno, semea jan zuen hura, jainko guztien artean
|
lehena
zen.
|
|
|
Bihotzekoak eta apoplexiak oso maiz izaten dira goizeko
|
lehen
orduetan. Garai horretan odolaren presioak gora egiten duelako gertatzen da hori.
|
|
|
Bihotzekoak eta apoplexiak oso maiz izaten dira goizeko
|
lehen
orduetan. Garai horretan odolaren presioak gora egiten duelako gertatzen da hori.
|
|
|
Erloju biologikoak ordu jakin batzuetan odolaren presioa igotzea eragiten du goizeko
|
lehen
orduan besteak beste katekolamina hormonaren maila handitzen duelako; hau da, katekolaminaren maila altuak igoarazten du odol presioa. Katekolaminak, erloju biologikoaren eraginez ez ezik, estresaren eraginez ere ugaritzen dira.
|
|
|
Goizeko
|
lehen
orduetan bi faktoreak elkartu egiten dira; alegia, erloju biologikoaren eraginez, berez, ordu horietan katekolaminen maila altua izaten da, eta oso ohikoa izaten da estresatuta ibiltzea.
|
|
|
EHUko Materialen Fisikako taldeak, Materialen Fisikako Zentro Mistoko taldeak eta Espektroskopia Mekanikoko Europako Zentroak (ETSF)
|
lehen
aldiz ikertu dituzte boro nitruroak eskala nanometrikoan
|
|
|
EHUko Materialen Fisikako taldeak, Materialen Fisikako Zentro Mistoko taldeak eta Espektroskopia Mekanikoko Europako Zentroak (ETSF)
|
lehen
aldiz ikertu dituzte boro nitruroak eskala nanometrikoan dituen propietate guztiak.
|
|
|
Ezarri baino
|
lehen
hortz inplanteak hazkuntza faktorez kontzentratutako likido biologikoan bustitzen badira, inplanteen hezur integrazioa azkartu eta hobetu egiten da. E. Anitua
|
|
|
Norberaren odoletik lortzen den likido kontzentratu horrek, hazkuntza faktoreez gain, osteoblastoak itsasteko funtsezkoak diren bitronektina eta fibronektina proteina itsasgarriak biltzen ditu. Hain zuzen ere, ikusi dugu gaixoari ezarri baino
|
lehen
hortz inplanteak likido horretan bustitzen badira proteina eta hazkuntza faktoreak inplanteen gainazalean itsatsita gelditzen direla, eta inplante hezur integrazioa azkartu eta hobetzen dutela.
|
|
|
Horixe da flyscha. Gero, iberiar plaka tektonikoa eta eurasiarra gerturatzean, Pirinioak sortzen joan ziren ekialdetik mendebaldera, eta, indar haiek bultzatuta,
|
lehen
horizontalak ziren geruzak bertikal bihurtu ziren. Horrela ikusten dira gaur Zumaiako labarretan.
|
|
|
|
Lehen
horizontalak eta orain bertikalak diren geruza horietan, nabarmena da bi eratako materialak txandakatzen direla. Geruza batzuk gogorrak dira, eta tartekoak haiek baino bigunagoak, horregatik daude higatuago.
|
|
|
Gero, pixkanaka, atmosfera garbitzen joan zen, eta, horrekin batera, espezie berriak agertzen hasi ziren. Hala, Tertziarioko
|
lehen
geruzetan, biziberritzearen froga argiak daude.
|
|
|
Nolanahi ere, gero eta gutxiago erabiltzen da flysch terminoa, oso zabala delako. Bide batez, hitzaren jatorria suitzar alemaniarra da, Alpeetan deskribatu baitziren
|
lehen
aldiz era horretako arrokak.
|
|
|
Horretarako, eremu magnetiko bat eratzen da, erdigunetik kanporantz aldatzen dena. Eremu magnetikoak laserraren kolorea zertxobait aldatzen du, eta
|
lehen
Doppler efektuarekin gertatzen zena gertatzen da berriz ere. Baina, lehen laserrak eragindako bultzada atomoaren abiaduraren eta norabidearen araberakoa bazen, orain posizioaren araberakoa izango da.
|
|
|
Eremu magnetikoak laserraren kolorea zertxobait aldatzen du, eta lehen Doppler efektuarekin gertatzen zena gertatzen da berriz ere. Baina,
|
lehen
laserrak eragindako bultzada atomoaren abiaduraren eta norabidearen araberakoa bazen, orain posizioaren araberakoa izango da.
|
|
|
Tenperatura jaisten jarraitzeko, atomoak erdigunean mantentzea lortu behar da
|
lehenik
, pareta beroak ukitu gabe, baina fotoien laguntzarik gabe. Hori beste tranpa batekin egiten da, tranpa magnetiko batekin.
|
|
|
Egarria baretzeko ura edaten dugu, baina edaten dugun unean ez dugu betetzen dugun ur eskasia. Ura,
|
lehenik
, digestio aparatuan aurrera doa hesteetaraino iritsi arte, eta han xurgatzean igarotzen da behar duen aldera: gorputzaren barne ingurunera.
|
|
|
Beti izaten da horrela:
|
lehenik
iragazi; ondoren, berreskuratu beharrekoa birxurgatu eta beharrezkoa ez dena kanporatu. Kanporatzen den horri esaten diogu gernua.
|
|
|
Ez dakit; bat bakarra esatea ez da erraza.
|
Lehen
kontrola aipatu duzu, eta oso garrantzitsua da, denoi eragiten digulako. Hain zuzen ere, kontrola prozesu konplexuak gure mesederako kontrolatzeko erabiltzen da; adibidez, tenperatura egokia izateko etxean edo saltokigune handi batean.
|
|
|
Ingeniaritzako metodoekin egiten dute lan, baina neurri batean badakite matematikari buruz, topaturiko akatsa noiz den era matematikoan ebazteko modukoa eta noiz egon daitekeen matematikarentzat interesgarria izan daitekeen arazo bat jakiteko adina. Hala, nik
|
lehen
modu akademikoagoan landutako gaiak aplikatzeko aukera izan dugu.
|
|
|
Fields domina 40 urtetik beherako matematikarientzat da. Hortaz, matematikarion ikuspuntutik, 40 urte baino
|
lehen
gauza garrantzitsuak egiteko gai izan behar dugu. Gero Abel saria sortu dute, ibilbide osoarengatik edo bere garaian saritu ez zenari saria emateko.
|
|
|
Orduan,
|
lehen
lan gehiago egiten zenuen matematika teorikoan, eta gerora hasi zinen matematika aplikatuan?
|
|
|
Adibidez, 1 kHz-eko soinu batekin batera 1,1 kHz-eko beste bat badugu, baina azken horrek 18 dB gutxiago baditu, lehenengoa soilik entzun ahal izango dugu. Bigarren soinua 2 kHz-ekoa bada, aldiz, nahiz eta 18 dB gutxiago izan, entzun egingo dugu, kasu horretan 45 dB eko diferentzia bailitzateke,
|
lehenak
bigarrena estaltzeko.
|
|
|
1.290 hektarea Txekiar Errepublikan, ia beste hainbeste Portugalen, 950 hektarea Alemanian, eta 30 besterik ez Eslovakian.
|
Lehen
aldiz landatu dituzte transgenikoak Eslovakian, eta, gutxi bada ere, aurrerantzean gehiago landatuko dutela uste dute.
|
|
|
Haien esanean, epean, 60 aldiz handiagoa egin da transgenikoek hartutako eremua. Horrez gain,
|
lehen
aldiz 10 milioi nekazarik baino gehiagok landatu dituzte transgenikoak; hain juxtu, 2005ean 8,5 milioi nekazarik ekoitzi zituzten transgenikoak, eta 2006an, berriz, 10,3 milioik.
|
|
|
Oro har, hiru dira proiektuaren helburuak.
|
Lehenik
eta behin, balio arkeologikoa, historikoa edo artistikoa duten antzinako paperen kontserbazio egoeraren diagnostikoa egin nahi dute. Bigarrenik, paper horiek zenbait metodo klasiko erabiliz kontserbatu nahi dituzte, bereziki, zelulosazko oinarri horietan gertatu diren degradazio prozesuen azterketa eginez.
|