|
2000
|
|
|
1996an kaleratu zen bilduma honen
|
lehen
liburua. Eta ondoren, apurka apurka 6 izenburu argitaratu dira.
|
|
|
Joane Barolo goitizenez izenpetutako obra da Barolo Boccaccioren «Buztanik gabeko behorra» ipuineko apaiza da. Bestea, Aitor Aranaren «Ipuin lizunak» bilduma da (Kriselu, 1994), euskarazko ipuin erotikoz osaturiko
|
lehen
liburua.
|
|
|
Xdabier Etxaniz trintxerpearraren
|
lehen
liburua da ipuin bilduma hau. Dena den, lehenago ere han eta hemen argitaratuak ditu ipuin batzuk AEK ko irakasle honek eta saritua ere izan da (iragan astean bertan Urnietako On Manuel Antonio Antia VI. Literatur Lehiaketako lehenengo saria jaso du).
|
|
|
EZTABAIDA izeneko sail berria jarriko du martxan Elkarlanean argitaletxeak hilabete honetan bertan. Saiakerak argitaratuko dituen sail honen
|
lehen
liburua" Abertzaleak eta ezkertiarrak" izango da. Julen Zabaloren lana maiatzan bertan plazaratuko da.
|
|
|
AEK ko irakasle trintxerpearraren
|
lehen
liburua da" Begiak itxi eta kitto", lehenago hainbat ipuin lehiketatan saritua izan bada ere. Liburuak biltzen dituen zazpi ipuinez jardun dugu berarekin eta hauek darien umore beltzaz, giro urbanoaz eta tabakoaz.
|
|
|
Ziur nago nire bigarren liburuak itzal handia egingo diola lehenengoari. Nire
|
lehen
liburua oso berdea izan zen, heldugabea. Baina, arrisku horrekin jokatu behar dute argitaletxeek.
|
|
|
Nire esperientzia ezberdina izan zen. Ez dut esago nire
|
lehen
liburua argitaratzea zaila izan zenik, baina argitaletxe batetik bestera ibili nintzen, Susak hartu zuen arte. Ez zait sekula ahaztuko editoreak esan zidana nire bilduma erakutsi nionean:
|
|
|
Zuen
|
lehen
liburuak poesia liburuak ziren, gainera, eta ez al da zailagoa poesia argitaratzea narratiba argitaratzea baino. Poesia askoz gutxiago saltzen da.
|
|
|
Pixkanaka obsesio bilakatuko da. Euskaraz argitaratutako bere
|
lehen
liburua da hau, Ana Isabel Morales euskal filologoak itzulia
|
|
|
" Bazirudien nire
|
lehen
liburua(' Gabeziak')' argitaratzailearen mesede' modukoa zela. Bigarren eta hirugarrengoetan nire grina hori ez zela horrela frogatzea zen"
|
|
|
Aipaturiko bigarren artikuluan zehaztu egiten du samurtasuneranzko itzuli horren zentzua: Sarrionandiaren Marinel zaharrak liburuaren aipamena egitean zera azpimarratzen du" Bai
|
lehen
liburuko poemak aukeratzerakoan; bai berauetan eginiko aldaketetan; bai poema berrien egituraketa kaskarragoa eta hizkerarekiko arreta txikiagoan; bai berauetako askoren tonu mikatz eta garratzean, askok kartzelako esperientziaren islapen zuzenegia (guztiz ulergarria baina gure ustetan lan poetikoarentzat kaltegarri suertatzen zena) sumatu genuen, baita nolabaiteko desbiderapena arestiko poetikaz...
|
|
|
Itsaso gartzeleratua", Hegats, 1989, I. alea, 5 or.) liburu honetan sumatzen den bilakaera aipatzen du, haren ahotsa orain" ahots nekatu eta etsitua" dela, kartzelaren zama bere gain daramanarena. Bereziki azpimarratzen du bere
|
lehen
liburutik hautatzen dituen poemen artean egin duen selekzioa eta berridazketa," Ez du idazten itsaso zabaletan zehar nabigatzaile inkonszienteak egingo zukeen eran, sufrimenduak ernarazten duen kontzientzia argitik baizik, alegia, poetak bere gorputzean" munduaren epilogoa" deitzen duen torturaren urraduren kontzientziatik." (8 or.)
|
|
|
Oraingo boza" berea" dela esaten du Iñaki Aldekoak, eta ez
|
lehen
liburuko poemetakoa bezalakoa. " Ahots desengainatu eta gogorragoa da, badaki ahots honek zintzo eutsi behar diela bizitza eta memoriari; ezin diola, bere bakardadean, aberri berriak irakur literatura imajinatzeari ekin, zeren ezinbestez, bere nortasunaz eta bere borrokaz, hitz batez, bere aberriaz ahaztuko baita." (8 or.)
|
|
|
Narrazioak liburuaren" post scriptum" ean aitortzen duenez, euskera adierazkorrago eta literaturarako gaiago egitea da bere benetako lehia. Jarrera honek nahiz literatura egiteko ideal perfekzionista eta zorrotz horrek, Lauaxetaren
|
lehen
liburuko beste" post scriptum" ospetsu hura," Uarra" izeneko idatzi laburra oroitarazten du. Lehen aldiz hark Bide barrijak liburuaren ostean azaldu zituen ideia, asmo eta ametsen oihartzuna entzun baitaiteke Sarrionandiarenean:
|
|
|
Giroz batasuna izateaz gain, estiloz ere batasuna duen liburua da: hizkera landua darabil bere
|
lehen
liburu honetan. Metaforak, konparaketak, erregistro ezberdinak,... erabiliz hizkera aberatsa sortu du.
|
|
|
Hala ere, ipuin guztiek ez dute lorpen maila bera. Dena den, bere
|
lehen
liburuak zuen iparraldeko kutsua ez da hain nabarmena.
|
|
|
Elgoibatar honek bere
|
lehen
liburuan hogeita bost narrazio eskaini dizkigu. Narrazio hauetan guztietan erotismo, sentsualitate eta gizon emakumeen arteko harremanekin topo egin dezakegu.
|
|
|
Rikarteren
|
lehen
liburu honetan tramari dagokionez elkarrekin harremanik ez duten bi narrazio luze eskaintzen zaizkigun arren, desioa da ipuinon ardatza. Batetik, Rakel Beaumont narrazioan gizon jaio eta emakumea izan nahi duen pertsonaia baten gorabeherak kontatzen dira (luzeraren aldetik eleberritzat har daitekeena); bestetik, Apopiloetxea kontakizunean esistitzen ez den emakume batekin maitemindurik dagoen gizon bat aurkezten zaigu.
|
|
|
Felipe Rius kazetariak bere
|
lehen
liburuan argazkiak hartu ditu protagonistatzat. Honek Cortázar ek ipuingintzaz aritzean eginiko adierazpenak ekarri dizkigu gogora:
|
|
|
Bestalde, Jakin aldizkarian honakoa adierazi zen: " Joseph Conrad euskaldun bat deskubritzea, bere
|
lehen
liburuan halako indarrez gainezka egiten duena." (Jakin 101)
|
|
|
Gainera, besteak beste, nafarra genuen Bernat Etxepare, 1545 urtean Linguae Vasconum Primitiae (Euskaldunen Hizkuntzaren Hastapenak) zeritzan euskarazko
|
lehen
liburu inprimatuaren egilea. Gogoangarria baita ere Juana Albretekoa Nafarroako erreginaren aginduz Joannes Leizarragak itzulirik argitaratu zen Iesus Christ Gure Iaunaren Testamentu Berria, 1571.
|
|
|
Andolfi k urte batzuk Estatu Batuetan prestakuntzan igaro ondoren, 1974eanbere Familia Terapiaren Institutua sortu zuen, eta 1977an bere
|
lehen
liburua, LaTerapia con la Famiglia (Andolfi, 1985) argitaratu zuen. Haley eta Minuchin engandik (honekin Philadelphia Child Guidance Clinic ospetsuan lanean arituzen) eragin berezia jaso izana aitortzen da, nahiz eta Whitaker en eraginarenaztarnak ere sumatu, bereziki bere probokazio eta erronka tekniken garapenean.Terapeuta aldakuntza eragile modura hartzen duen Minuchin en ideiaazpimarratzen du, baina familiak bere bidearen egile eta protagonista izan beharduela baieztatzen du, familiak bere baitan gorderik dituen ahalmen terapeutikoaksustatuz, Haley k egiten zuen modura.
|
|
|
|
Lehen
liburutik memorian iltzaturik geratu zait iduri bat, liburuan marrazturik azaltzen zena eta esperimentu bati loturik dagoena, zeina osaba eta biok etxerat itzuli eta aste pare bat gabe aitzinatu baikenuen; baina, esplikazioneen errazteko, hemen berean marraztuko dizut buruan geratu zitzaidan iduri hura, adierazten duena nola kanoi batetik desarratzen eta jaurtikitzen den burdinazko bola bat errem...
|
|
|
Horietariko askok atera berria (edo ateratzear) dute
|
lehen
liburua (Meabe, Etxaniz Rojo, Unzueta, Merino, Estankona, Urrutikoetxea, Gabiria, Suarez, Egaña), baina gazteak izanagatik, ez dira berriak idazgintzan. Batzuek baN dute urtetako lana atzean, eta hainbatek, ipuin edo poemak argitaratu dituzte han hemenka, eta kajoiak bete bes terik dituzte, lan ineditoekin.
|
|
|
Halako ugari ageri dira J.A. Artzeren lehen aroan, onustea eta zurrunkeria kolpatzeko probokazioak diren lizun zikin eginiko poemekin batera, egituraz oso sotilak diren zenbait testu laburretan isuritako lirikotasunarekin kontraste handia egiten dutenak. Horixe zekarren Artzek bere
|
lehen
liburuan, baina ez gintuen horrengatik hainbeste harrotu euskaldunok —literaturzaleok zein euskaltzaleok— Isturitzetik Tolosan barru hark. Estreinakoz, liburua objektu artistiko bezala ageri zitzaigun, alor anitzeko lanketa batean.
|
|
|
Zuenaren antzekoa, azken batean, gure galtzailetza. Borroka galduetatik gatoz dik izenburu Urtzi Urrutikoetxea poeta gaztearen
|
lehen
liburuak. 60 urte, beraz, gutxi gorabehera lehen zeundeten, lehen geunden lekura heltzeko.
|
|
2001
|
|
|
Idazlea, ohorezko euskaltzaina eta itzultzailea zen Pedro Pujana abade karmeldarra. Euskara aztertzen urteak emandakoa, 1970 urtean
|
lehen
liburua argitaratu zuen: " Euskal Aditza bizkaieraz".
|
|
|
Are gehiago dio, Jon Mirandek akademiko bat dirudiela Manex Erdozaintzi Etxart frantzizkotarraren aldean. Gauza da, Erdozaintzi, bere
|
lehen
liburuan, 1956tik 1976 bitarteko poemen bilduma den horretan, Iparraldeko erlijio kutsuzko poesiaren eta Hegoaldean garai horretan idazten zen poesia sozialaren artean bide liriko desberdin bat bilatzen saiatu zela. Eta bere poemetan, paisaia bukolikoaren atzean zegoen giza-geografia hondatua erakutsi zuen.
|
|
|
Hain zuzen Peñafloridako konteak eskatuta hasi zen fabulak idazten. 1776an idatzi zuen bere lehen fabula eta urtebete geroago, Tomas Iriarte poeta eta fabulistari aholkua eskatu ondoren, berehala ospe handia emango zion
|
lehen
liburua argitaratu zuen. Iriarte eta biak izan ziren gaztelerazko fabularen aitzindari eta La Fontaine bezalako klasikoen eragina nabari da Biasteriko idazlearen idatzietan.
|
|
|
Ezin esan daiteke aldaketa bat batean gertatzen denik, landare bat errotik ateratzen den legez. Bizitzak bazuen
|
lehen
liburuan zer esanik eta zer erakutsirik.
|
|
|
Esku artean dugun
|
lehen
liburuaren hautapena zehatza da. Eta lehen argitarazioa minimum batera eraman da, aukera zorrotza eskainiz.
|
|
|
Horrek guztiak badu, ziurrenik, zentzu zuzena: poetak ez zituen oso gustura idatzi
|
lehen
liburuko poema guztiak, batzuk badute falsete tonua, edo, nahi bada, joko literario hutsaren usain larregi:
|
|
|
" Bilduma honetatik aparte utzi ditut, finean,
|
lehen
liburuko orri ugari." (MZ, 8)
|
|
|
Larramendik berak maila jasoagoa ipini zion bere buruari: sermoiak sermoi, Mendibururen
|
lehen
liburuan ageri den gutunak5 gerorako utzi zuen eredua. Bazekien, noski, goregi zegoela orduko entzule irakurleentzat; bazekien, eta horrexegatik beharbada hain guttitan eman zion euskarari amore.
|
|
|
Nobela antzekoa izan zen, guztiok dakigunez, Txillardegiren
|
lehen
liburua: Leturiaren egunkari ezkutua.
|
|
|
Larramendik pizten du hemen behin ere itzalia egon ez zen hauspeko sua eta
|
lehen
liburuan, De la antigüedad y universalidad del Bascuence en España, de sus perfecciones y ventajas sobre otras muchas lenguas, demostración previa al Arte, que se darà ¡ à ¡ luz desta lengua, 1728: Artea, El impossible vencido deritzana, hurrengo urtean agertuko zen.
|
|
|
Beraz, zientziaren oinarriak jartzeko espazio euklidearraren ereduarekin nahikoa zuen. Kantek berak bere
|
lehen
liburuan bestelako espazioen hipotesia onartzen zuen, dimentsio anitzeko geometria gorena ere aipatzen zuen, ez soilik idealki, baizik eta higiduraren legeak bestelakoak balira espazio fisikoa ere ezberdina izan litekeela onartzen zuen. Gero ideia hau ez zuen jaso, tamalgarria dena, zeren Fisika garaikideko ideiak aurreratzen baititu.
|
|
|
Jakintsuak ausarki frogatzen zuen famaren edukitzeko Euskal Herrian ez duela mentsa bezala fantasia eta funtsik gabeko testu" kometitzen" tematzeak balio! Joanesen
|
lehen
liburuak halaz, euskal adiztegi osoaren oinarri eta paradigma gisa kontsideratu Iditegiko aditza zuen aztergai. Bigarren obran aldiz euskal sinesmen zaharreko" zaldikatze eroaren" arketipoa emazteek beren artean kontatzen zituzten ipuinetan zertan finkatzen zen zehazki, ahoan bilorik gabe azaltzen zuen.
|
|
|
Begira, nik ezin zaitut Mitxoletarengana eraman, baina, nahi baduzu, liburu bat idazten laguntzen ahal dizut. Horrela, kanon osoa ez, baina zure kanonaren
|
lehen
liburua osatuko duzu.
|
|
2002
|
|
|
M. J. OLAZIREGI:
|
Lehen
liburu sarituek gehiago saltzen zuten, orain ere, ezta?
|
|
|
Kontakizun hark izan zuen bere jarraia, hala ere, eta orain Erein argitaletxeak bilduma bat plazaratu du, Elena Odriozolak eginiko marrazkiez horniturik.
|
Lehen
liburuan, neskato afrikarra bere bizitzako lehen kanpamendura doa. Aurreko bi urtetan ezagutu ditu udalekuak, haietara bidaltzen baitzuten bere guraso zuriek, baina oraingoan kanpamendura doa eta handi sentitzen da, han bere buruaz arduratuko delako, neska mutil asko ezagutuko dituelako, eta beharbada musuren bat ere jasoko duelako.
|
|
|
Quim Monzo idazleak idatzia du egoera honi buruz. Bere ipuin bateko protagonistari sari handi bat ematen diote bere
|
lehen
liburuagatik. Ostean elkarrizketak, hitzaldiak, topaketak eta itzelezko lanak burutu behar ditu.
|
|
|
183) liburuan erakutsitako datuak nahiko esanguratsuak dira: 1545 (euskarazko
|
lehen
liburua argitaratu zen urtea) eta 1879 bitartean argitaratutako euskarazko 101 liburuen artean, lau bakarrik har daitezke benetan literariotzat. Argitalpen produkzio hark benetan bilatzen zituen helburuak ez ziren estetikoak, erlijiosoak baizik, gehienetan.
|
|
|
Era berean, Euskal Unibertsitatearen aldarrikapenak toki garrantzitsua hartu zuen UEUren zereginetan. 1977tikaurrera UEUren gune nagusia Iruñean kokatu zen uztailaren bukaeran, eta garaiberean hasi zen argitaratzen
|
lehen
liburuak.
|
|
|
Euskal Herriko paleopatologiako
|
lehen
liburu espezifikoa Estudios de Patologia osea en poblaciones de epoca altomedieval en el Pais Vasco: Santa Eulalia ylos Castros de Lastra (Etxeberria, 1984) izenekoa izan zen.
|
|
|
Beraren lanak ikusita, argi dago Alemanian ikasia zuela ofizioa. Euskal Herrian inprimatutako
|
lehen
liburua Joan Franzisko Tornamira tuterarrak idatzitakoa izan zen, medikuntzari buruzkoa.
|
|
|
Euskaraz inprimatutako
|
lehen
liburua. Lingua vasconum primitiae, izan zen, 1545ean; idazlea, Etxepare.
|
|
|
Maisu irekitzailea Matias Mares izan zen, Salamankan ikasitako portugaldarra. Bertan argitaratutako
|
lehen
liburua latinez moldatu zen: –De Nobilitate?, Jeronimo Osorio rena.
|
|
|
–De Nobilitate?, Jeronimo Osorio rena. Bestalde, 1585 urtekoa da Gipuzkoan argitaratutako
|
lehen
liburua. Debozionario bat izan zen, Pedro Borgoña rena, Nafarroan inprimatzeko baimenik lortu ez zuena.
|
|
|
|
Lehen
liburua K.a. 31 urteen bitartean idatzia bide da eta 26 argitaratua. Liburua osatzen duten hamar poemetatik bost Deliari dedikatuak dira, hiru Maratori, bat Mesalari eta beste bat bakeari.
|
|
|
Ez dakigu berak argitaratu zuen ala ez.
|
Lehen
liburuko ametsetako maitasun goxoa mingarri bihurtzen da hemengo sei poemetatik hirutan.
|
|
|
Katilinaren zimarkua ren idazketa egunak K. a. 42 urteetan ezartzen baditugu, hogei urte lehenago gertaturikoak eta Salustiok berak hogeita hiru zituela bizitakoak dira
|
lehen
liburuaren kontagai. Literatura ikuspegitik kontakizun bizi eta interesgarria eskaintzeko material guztia berrantolatzen du, askotan pertsonaia nagusi eta ez hain nagusien erretratu eta hitzaldiak tartekatuz, bere iritzia azaltzen duten zatiekin batera.
|
|
2003
|
|
|
|
Lehen
liburuaren osteko elkarrizketetan askotan azpimarratu zenuen Cortazar eta Rulforen eragina, edo haienganako mirespena. Haien lekuan edo ondoan beste idazle batzuk jarriko zenituzke orain?
|
|
|
Familiaren batasunaren hauste horrek trilogia bateko
|
lehen
liburuaren agerpena eragin zuen," Nosotros, los Ybarra" izenekoa hain zuzen, Javier Ibarra e Ibarrak idatzia. Liburuan, ibarratarren sagaren botere ekonomiko, industrial eta finantzarioaren sorrerari eta garapenari buruzko azalpenak ematen saiatzen dira.
|
|
|
Diaspora, bestalde, kultur sortzaile da Armeniaren kasuan: armenierazko
|
lehen
liburua diasporan argitaratu zuten; armenierazko lehen Biblia, diasporan; alderdi politikoak, diasporan lehenago, Armenian bertan baino jakina, Armenia errusiar inperioaren mende zegoen, Armenia independenterik ez zen. Gainerakoan, berdintasun asko dituzte bi diasporak:
|
|
|
Eta nire ikuspuntutik horixe izan zen Pott bandan egin zen gauzarik inportanteena. Eta Joxemari Iturralderen
|
lehen
liburua, Sarrik sasoi hartan idatzi zuen liburua gerora kaleratu zena... Gauza arrunt inportanteak izan ziren gure gerorako.
|
|
|
Jon Abril kazetariak bere
|
lehen
liburua kaleratuko du Txalapartaren eskutik. «Helloak Txinan» lana Abrilek eta Asier Gogortza argazkilariak Txinan eginiko bidaiaren kronika da.
|
|
|
Gainera, Soledad Alvarez historialariak «Jorge Oteiza. Pasion y razon» artistari buruzko
|
lehen
liburu monografikoa plazaratu du. Oteizari merezi zuena eman nahian.
|
|
|
Txomin Peillenek, 1983an Egiategiren
|
lehen
liburua argitaratzeaz gain haren lanaren atal aurkituberri baten transkribapena egin du (2002 urtean). Oraindik argitaratu ez bada ere, transkribapena Filosofo Huskaldunaren Ekheia II izenburuaz Euskaltzaindiaren Azkue Bibliotekan dago ikusgai.
|
|
|
Gaztelerazko" castigar" ek edo guztien iturri den latinezko" castigare" k, ordea, ez dute abisua ematearen zentzua. Euskarazko
|
lehen
liburuan (Linguae vasconum primitiae), 1545ean, jada bi adiera horiekin agertzen da (I. Sarasola, Hauta Lanerako hiztegia).
|
|
|
10
|
Lehen
liburua baino aurrerago ekarriko du honek hitzarmenari buruzko titulu orokorra, hitzarmen mota guztien printzipio eta erregela erkide anitz jasoko dituena. Eta, horregatik, ordenak eskatzen du beti beti, banan banan azaldu beharrean, denak leku batera bilduta egotea.
|
|
|
|
Lehen
liburu honetan jarri dira gozamena eta zortasunak, bitzuok eskuratzen baitira, sarri askotan, hitzarmenaren bidez, hala nola, dohaintza, salerosketa, trukaketa, transakzio edo beste kontraturen bidez. Izatez, testamentu baten bidez eskuratzekoak badira ere, beharrezkoa da leku batean azaltzea, eta egokiagoa da euren aipamena lehenez non eta bertan egitea.
|
|
|
Era berean, ez da liburu bakoitzaren hurrenkeraz deus ere esan; ohar bedi, alabaina, zerrendatu direla, izaeraren aldetik duten loturaren arabera zein ulermen egokiago baterako ustean, batzuk besteei lehenetsiz. Hori guztia dela bide, kasurako, lehen zatiaren
|
lehen
liburuan, hitzarmen desberdinen motak azaldu ostean, salmentaren kontratua kokatu da. Eurotan guztiotan ez dago horren moduko beste legerik, bere baitara hainbat zehaztasun hartzen duenik; beraren erregelak ere beste batzuentzat dira aplikagarri eta esparru zabaltzaile.
|
|
|
Zuzenbide publikoko gai horiek aurrekoak dituzte
|
lehen
liburuan datozenak. Horiek ere, bertan emango diren zuzenbide publikoko hainbat erregela jakinekotzat jotzen dute.
|
|
|
Agian, arrazoi berbera izan zuen erromatar zuzenbideak gai fiskalak, udalekoak zein krimen arlokoak besteen ondoan tratatzeko. Beraz,
|
lehen
liburuaren ondoan azter daitezke printzearen eskubideak gordetzen dituzten gaiak edota herrien gobernua, unibertsitate eta gainerako gorputz eta erkidegoenak, eta krimen arlokoak. Epaitzeko manuari dagokionez, doazela bertara prozedura guztiak, eta epaileen ahalmenak eta eginbeharrak, hori baita beste guztiekin batera zuzeneko harremanak dituena.
|
|
2004
|
|
|
Neuk dakidanez hau omen da horrelako herri kronikak biltzen dituen
|
lehen
liburua. Horregatik, pasaitarrentzat interesgarria oso bada ere, liburuaren interesa haratago doa.
|
|
|
1940an. Izan ere, 36ko Gerrak eragotzi zuen
|
lehenik
liburuaren argitalpena, eta egilearen heriotzak gero, frankistek fusilatu egin baitzuten Garcia Lorca. Liburu honen argitalpen asko egin dira eta alde handiak daude egin diren argitalpenen artean, poetaren heriotzak behin betiko bertsioa finkatzea eragotzi baitzuen.
|
|
|
Liburu gehiegi ateratzen da". Aurki beteko dira 18 urte nire
|
lehen
liburua atera nuenetik, eta aldian aldian aditu izan dut delako esaldi hori. Hala ere, beti pentsatu izan dut irakurtzeko inongo zaletasunik ez zeukan jendea zela lelo hori errepikatzen zuena:
|
|
|
Arantzazuri estuki loturik dago haren bizitza, hantxe fraidetu baitzen eta bertan eman geroztiko urte guztiak, irakaskuntzan eta idazketan. Elorri izan zen bere
|
lehen
liburua, 1962an, izadiaren kantu lirikoa; herriaren kezka biziago ageri da Hiru gizon bakarka 1974ko bilduman, eta esperimentazioari eta esperientzia berriei leku zabalagoa eskaini zien Uda batez Madrilen 1977ko sortan; bere barrena hustu bezala egin zuen Denbora galdu alde 1985eko obran, eta poema erlijiosoek osatzen dute Gabon dut anuntzio 1986koa.
|
|
2005
|
|
|
Baina, gezurra iduri badu ere, enetzat biziki positiboak izan ziren editorialen erantzunak. Sorgina, ene
|
lehen
liburua, Edition de minuit, eta Gallimard era igorri nuen. Eta bi editorialetatik biziki erantzun luzeak jaso nituen, azalduz zergatik ez zituzten hartzen esku izkribuak, baina animoak emanez, ongi zela, segitu behar nuela idazten.
|
|
|
Jerome Lindonek erakutsi zidan, bereziki
|
lehen
liburuetan, bertute berezia behar dela. Liburua zabaltzen duzularik, edozein lekutan zabaldurik ere, jakin behar duzu liburu hori dela eta ez bertze bat.
|
|
|
Bai, hori ere bai. Ene
|
lehen
liburuetan ez da elkarrizketarik, sinpleki, ez nekizkielako idazten. Orain ausartzen naiz gero eta elkarrizketa gehiago sartzen, eta adibidez, egun batez nahiko nuke antzerki obra bat idatzi.
|
|
|
Biak uztartu ahal izan nituen haurrentzako gauzak egiten hasi nintzelako. Argitaratu nuen
|
lehen
liburua Los cuentos del sarampion (Elgorriaren ipuinak) izan zen. Seme alabentzat asmatu nuen elgorria zutenean.
|
|
|
Idatz & Mintz Narrazio lehiaketa bitan bere lanak irabazleen artean geratu ostean, hauxe da Jon Arretxek argitaratutako
|
lehen
liburua. Liburu honek zabaltzen du idazle honen ibilbide orain arte oparoa.
|
|
|
Narrazioak bilduma, aipatu izan dugun bezala," Estazioko begiradak" ipuinak zabaltzen du.
|
Lehen
liburuko lehen ipuina da, beraz. Ipuin hau, hasieran egoteak salatzen duen bezala, garrantzitsua da ez bakarrik liburu horren hasiera delako, baizik eta 1990 urtera arteko lan guztien hasiera delako.
|
|
|
Ezkontza ezin hautsia ez du Elizak asmatu ez eta Jesu Kristok Afrikako paganoetan bazen. Duela 2.500 urte aipu zen Bibliako lehen
|
lehen
liburuan: " Bat bera izango dira." (Has 3,24)
|
|
|
Gazteizeko Paskual (†1339), frantziskotarra Txinan izan den lehen apeza eta hango lehen martirioa. Juan de Zumarraga (†1548) Mexikoko lehen apezpikua, indioen gerizatzalea; Amerikak zor dio lehen inprimategia, indiozko
|
lehen
liburua eta indioentzat sortu lehen kolejioa. Jose Antxieta jesuitak (†1597) Sao Paolo hiria sortu zuen 44 urte pasatzen zituela Brasilen, tupi guarani mintzairaren lehen gramatika egin zuen.
|
|
|
5.000 urtez goiti badu idazten badakitela. Nor gara gu, gure
|
lehen
liburuak ez duelarik 500 urterik!
|
|
|
Bere bizitzan erakusketa gutxi egin zituen, eta ez zen margoak saldu zalea. Liburuak ilustratu bazituen ere maisu-lanik onenak argitaragabeak dira.
|
Lehen
liburua Vicente Blasco Ibañezen nobela, frantsesera itzulia,' Arénes sanglantes'. Jack London en nobela bat ere ilustratu zuen, edo P. Lotiren Ramuntcho ezaguna, edo Bernardo Estornes Lasaren Zabalkundea bildumarentzako Historia de la monja alférez, Narraciones baskas, El bardo de Itzaltzu. besteak beste.
|
|
|
Hitzarmena sinatu duten guraso elkarteetako lau ordezkariek —CCAPAC, FAPAC, FAPAES eta FAPEL— ekimena baloratu dute, eta nabarmendu dute elkartasuna sustatzeko edo guztien ongia partekatzen eta errespetatzen ikasteko ere balioko duela. Programan parte hartu ahal izateko, ikastetxeek datorren ikasturtea hasi baino
|
lehen
liburuak berrerabiltzeko proiektu bat aurkeztu dute eta sailak, lehiaketa publiko baten bidez, laguntza orokorrak eskainiko ditu. Lehen Hezkuntzaren kasuan, 1.875 euro baimendutako lerro bakoitzeko eta 3.000 euro Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan, baimendutako lerro bakoitzeko.
|
|
|
Gainera, Basoen Lagunen Liburuak proiektua sortu du Greenpeacek, nazioarteko erakundeek bermatutako paperean inprimatzera animatzeko argitaletxeak.
|
Lehen
liburu laguna Isabel Allenderen “El Bosque de los Pigmeos” izan da, baina beste izenburu batzuk argitaratu dira. –Trikimailu horiek zabaltzea eta www.ecodes.org web orrian aurki daitezkeen beste batzuk gehitzea.
|
|
|
Garai hartan marxismoa irakasten nuen eta hortixe hasi nintzen. Marxismoari buruzkoak dira nire
|
lehen
liburuak.
|
|
|
Marxen marxismoa izan zen euskaraz marxismoari edo komunismoari buruz idatzia izan zen
|
lehen
liburua, oker ez banago. Atzo mediku batekin egon nintzen eta harrituxe esan zidan:
|
|
|
1545ean agertu zen euskaraz idatzitako
|
lehen
liburua, Bernart Etxepareren Linguae Vasconum Primitiae hain zuzen ere5, eta mende horretan bertan agertzen dira andrazkoen ekarpenak ere: XV XVI. mendeetan eresien egileak ditugu hauek; Butroeko Gomez Gonzalezen alaba, Ozaetako Santxa, Lasturko Miliaren ahizpa, Oroko Peru Gartziaren ahizpa eta Alosko Usoa.
|
|
|
Kundera ez zen horregatik gobernuaren opositore bat bihurtu. Idazten hasi zen eta bere
|
lehen
liburuek (1953, 1955, 1957 eta 1962) komunista gazte baten lana izaten segitzen dute, inolako zalantzarik gabe. Horregatik ez da arraroa ikustea 1956an, hots, tanke sobietikoak Budapesten sartu ziren urte berean, Kundera berriz ere Alderdian onartu zutela.
|
|
|
Edukiaren aldetik, arrangurarik irtenena izan da zuzenbidearen nondik norakoak moldatzean hark erabili zituen kontzeptuak eta ideiak azaltzea. Bide beretik ere, De iure belli ac pacis liburuaren Prolegomena eta
|
lehen
liburuaren lehen kapitulua euskaratu dira, horiek baitira, gure ustez, zatirik esanguratsuenak haren doktrinan, zuzenbidearen iturburuak direla eta. Halaber, autoreak Frantziako errege Luis Xlll.ari egin zion eskaintza, hortxe daudelako Grotiusen bizitzan zeharo adierazgarri diren zenbait pasarte.
|
|
|
|
Lehen
liburua, lehen kapitulua 57
|
|
|
Ez zuen ondo ulertu. ...zaten zela, Harpo Marxen gabardinaren parekoa, alegia, bizitza osoa erakutsi nahi izaten duzu hor, merke on ederrean salgaiak dituen paisak bezala, zenituen eta ez zenituen tatuaje eta orban guztiak, dena sartu, dena eskaini, gorputzeko azken malko eta odol tantaraino, azken gau poluzioko azken espermatozoidea ere bai (hau pentsatu egin nuen, ez nintzen esatera ausartu), edozertarako prest zeunden
|
lehen
liburuan, gabardina barruko gailuekin mundu osoa ordezkatu nahi zenuen, hondar eta itsas ekaitzetarako prestatu, erantzun guztiak eman, dena kontatu, berez, esatekorik gehiegi ez zenuenean, Harpo, jakina denez, mutua baita.
|
|
|
" amak berokiaren lepoa lotzen dit, ez elurra ari duelako, elurra egin dezan baizik". Bere
|
lehen
liburuko lehen poema zen, eta han zen jada elurra, hilartitzean bezalaxe hastapenean.
|
|
|
Ez zuen ondo ulertu. Azaldu egin behar izan nion idazle baten
|
lehen
liburua Harpo liburua izaten zela, Harpo Marxen gabardinaren parekoa, alegia, bizitza osoa erakutsi nahi izaten duzu hor, merke on ederrean salgaiak dituen paisak bezala, zenituen eta ez zenituen tatuaje eta orban guztiak, dena sartu, dena eskaini, gorputzeko azken malko eta odol tantaraino, azken gau poluzioko azken espermatozoidea ere bai (hau pentsatu egin nuen, ez nintzen esatera ausartu), ed...
|
|
|
Harrigarria eman badezake ere, neuk ere ez nekien deusik haren gainean Garaziri Las llamadas perdidas ipuin bilduma sinatu arte. Lolo lagunari esker irakurri nuen
|
lehen
liburua, ¿ Qué me quieres, amor. Geroago El lápiz del carpintero.
|
|
2006
|
|
|
Ezkatak jarri diozu izena zure
|
lehen
liburu honi.
|
|
|
" Zailena egina dago abian jarri genuen plangintza sistematikoarekin.
|
Lehen
liburua itzultzea izan zen pausorik zailena, eta egin genuen", adierazi digu Juan Garzia itzultzaile eta EIZIEko kideak.
|
|
|
Bere Naturalis Historia osatzen duten 37 liburuetan, naturaren historia egiteaz gain, ezaugarri historiko eta etnografiko ugari bildu zituen. Izan ere, obraren
|
lehen
liburuetan orduan ezagutzen zen munduaz jarduten da eta gizadiaren historia egiten du, xehetasun handiekin. K.o. 77 urtean bukatu zuen bere obra eta Titori eskaini zion.
|
|
|
Zazpi liburuz osatutako Geographike hyphegesis edo. Gida Geografikoa? idatzi zuen;
|
lehen
liburuan, mapak egiteko arauak eta argibideak eman zituen, eta besteetan kartografia mapak egin zituen. Egin zituen mapen artean Pirinioetako eta Euskal Herriko lekuak aipatu zituen, eta hiri batzuen kokalekuen berri eman zuen.
|
|
|
Gogoratzen dut aurreko belaunaldiko osopoeta moderno bati esan niola poema liburu ona iruditzen zitzaidala Montoiarena, eta poesiaz ez nekiela ezer erantzun zidan, hura ez zela poesia, hura ez zelaliteratura. Handik urte batzuetara Montoiaren
|
lehen
liburu horretaz laudoriohandiak entzun nizkion idazle berberari.
|
|
|
Idazle handia eta pertsona ikaragarria dela esan zion, eta Oñatiri buruzko liburua eta DVDa eta domina bat eskaini zizkion. Lanean jarri zuen segidan; Lourdes Idoiagarena izan zen idazleak sinatu zuen
|
lehen
liburua.
|
|
|
Idaztetik bizi zara. 21 urterekin kaleratu zenuen
|
lehen
liburua: Kcappo.
|
|
|
Euskararen historia ezagutu, jaso eta kontatu duten guztiek edo gehienek zenbait une garrantzitsu azpimarratu dituzte: erromatarren etorrera, Erromako inperioaren galera, Erdi Aroko mende ilunak, euskarazko
|
lehen
liburua, frankismoa, ikastolen sorrera... Kontaketa kronologikoan zenbait gertakizunek izugarrizko zama berenganatu dute, eta historiografia orokorraren iturritik edan ohi du, askotan, euskararen historia berezituak.
|
|
|
Jakin Bide sailaren
|
lehen
liburua hiztegia izan zen: Axularren Hiztegia, Villasantek landua; ondorengo biak ez ziren hiztegiak izan.
|