|
2002
|
|
|
Bioteknologiaren Zentro Nazionaleko (CNB) zientzialariek
|
lehen
aldiz deskribatu dute zelula zikloaren eta telomeroen arteko harreman zuzena. Kromosomen amaieran dauden egiturak dira, eta tamaina erabakigarria dute tumore prozesuetan eta zahartzean.
|
|
2003
|
|
|
Mundu zibilizatuko gaixotasun tipikotzat jo izan den arren (hipertentsio arteriala, adibidez), mendez mende ezagutzen da diabetea. Kristo aurreko 1500 urtean, Ebersen Papyrusek
|
lehen
aldiz deskribatu zuen diabetesa. Kristo aurreko 400ean Susruta taldeak gaixotasunaren sintoma guztiak zehazten ditu eta sailkapena proposatzen du.
|
|
|
Lehenengo positiboa atzemateak galdera ugari eta interesgarriak sortzen ditu oraingoz. Jakina denez, behien entzefalopatia espongiformea (BSE) behi aziendaren nerbio sistemari eragiten dion gaixotasuna da, 1986an Erresuma Batuan
|
lehen
aldiz deskribatu zena. Espongiforme hitzak nerbio sistemako ehunek, bereziki garunak, mikroskopioan ikusita duten itxura adierazten du.
|
|
2005
|
|
|
Genero, espezie eta subespezieen izenak kurtsibaz edo azpimarratuta idazten dira. Batzuetan, espeziearen izenaren ondoan, deskribatzailearen izena eta urtea (hau da, taxona nork deskribatu eta zein urtetan argitaratuta dagoen) jartzen dira; adibidez, Homo sapiens Linnaeus, 1758 Batzuetan, deskribatzailearen izena eta data parentesi artean agertzen dira; horrek generoaren izena aldatu egin dela esan nahi du, hots,
|
lehen
aldiz deskribatu zenetik hona espeziea beste genero batean kokatu dela. Adibidez, barraskilo baten izena Helix nemoralis Linnaeus, 1758 izan zen deskribatu zenean, baina orain Cepaea nemoralis (Linnaeus, 1758) da.
|
|
2006
|
|
|
Arazo fisiologikoak 1965ean, Harry Angelman sendagile britainiarrak
|
lehen
aldiz deskribatu zituen antzeko gaitzak zituzten hiru haur, hala nola Happy Puppets (txotxongilo zoriontsua) itxura bereziagatik: zurruntasuna, ibilbide espastikoa, hizketarik eza eta gehiegizko barrea.
|
|
|
Jatorria eta eztabaida Morgellon izena 2002an asmatu zuen Mary Leitao biologoak (McMurray, Pensilvania). Hark
|
lehen
aldiz deskribatu zuen semeetako bat astintzen zuen gaixotasuna, eta Sir Thomas Brownek 1690ean lagun bati idatzitako gutun batekin lotu zuen. Bertan, Languedoc eskualde frantseseko haur batzuen bizkarrean agertzen ziren eta morgellons deitzen zitzaien (euli txikirako antzinako proventzal izena) ziape enkistatu eta iletsuak kontatzen ditu.
|
|
2008
|
|
|
Proiektua liburu bat argitaratzearekin, DVD bat argitaratzearekin eta aztertutako ospitaleetako seinaleekin amaitzea aurreikusten da. Lanak
|
lehen
aldiz deskribatuko ditu Zilarraren Bidean historian zehar kokatutako 250 ospitaleak: 63 Extremaduran daude, 54 Leonesan, 60 Zamoranan eta 73 Gatzartan.
|
|
2010
|
|
|
Gaixotasun Kardiobaskularren Kongresua urriaren amaieran egin zen Valentzian, eta Josepek eta Ramon Brugadak tertulia bat egin zuten. Josepek eta Ramon Brugadak 1992an
|
lehen
aldiz deskribatu zuten zer sindromeri eman zioten izena: patroi arraro bat, heriotza bera eta misteriotsua izan zuten gaixoen elektrokardiograman.
|
|
2011
|
|
|
Izen handi asko azaltzen dira dinosauroen fosilei lotuta. William Buckland apaizak, esate baterako, dinosauroen aurkikuntza Bibliaren interpretaziora egokitu nahi izan zuen; James Parkinsonek (Parkinsonen gaixotasuna
|
lehen
aldiz deskribatu zuen medikua eta Geological Society erakundearen sortzailetako bat) fo silak noizkoak ziren jakiteko erreferentzia sistema zehazteko lanean hartu zuen parte; Zoologiako aditu handienetako bat, Georges Cuvier frantsesa, ingelesen aurkikuntzen eta espekulazioen epaile izan zen; eta beste adibide asko dago.
|
|
2012
|
|
|
Herbert Freudenberger 1974an, Herbert Freudenberger ek (AEB)
|
lehen
aldiz deskribatu zuen errearen sindromea, eta honela definitu zuen: –porrot sentsazioa eta esperientzia nekagarria, langilearen energiaren, baliabide pertsonalen edo indar espiritualaren eskakizunek eragindako gainkargaren ondoriozkoa.
|
|
|
Horrek aukera ematen du birusaren hedapena geldiarazteko eta, batzuetan, txertoaren bidez estrategia terapeutikoa errazteko gai diren medikamentu familia berri bat lortzeko. “PLoS Biology” nazioarteko aldizkarian argitaratzen den lanak garrantzi “oso adierazgarria” du oinarrizko ikerkuntzan,
|
lehen
aldiz deskribatu baitu gongoilidoek —vih aren mintzeko molekulak— birusaren kontrako immunitate erantzuna aktibatu eta gorputzean barreiatzen duten zeluletan hiesaren birusa sartzen dutela. Javier Martínez Picado lanaren buruak azaldu duenez, “zelula dentritikoak organismo osoan zehar ibiltzen dira mikrobioak harrapatzeko, zatitu egiten dituzte, eta immunitate kontrolerako zentrora eramaten dituzte globulu zuriek inbaditzaile horiek suntsi ditzaten”, baina, hiesaren kasuan, zelula horiek ezin dute mikrobioa zatitu eta GIBa degradatu gabe geratzen da.
|
|
2014
|
|
|
Horrez gain,
|
lehen
aldiz deskribatu dugu bi gene hautagaientzako asoziazioa. Batetik, MX1 (Myxovirus Resistance) geneko aldakiak sentikortasunarekin erlazionatu ditugu.
|
|
2022
|
|
|
Pediatrarengana jo zuten, eta aste gutxira jaso zuten diagnosia: Perthesen gaixotasuna zuen semeak —Legg Calve Perthesen gaitza da izen ofiziala, gaitza
|
lehen
aldiz deskribatu zuten hiru medikuengatik— Asfape elkartean biltzen dira halako gaixoen senide batzuk, eta eritasunaren inguruko kontzientziazioa bultzatzeko eguna egin zuten astelehenean, urtarrilaren 17an, urtero egin ohi duten bezala. Besteak beste, berdez argiztatu zituzten gaixotasuna duten umeak bizi diren herrietako eraikin publikoetako batzuk.
|