|
2000
|
|
|
Ekialderako bidean selekzioak Errusia, Bielorrusia, Ukrainia eta Georgia herrialdeak ezagutzeko aukera izan zuen. Moskura 1937ko ekainean iritsi ziren eta harrera
|
lehen
unetik apoteosikoa izan zen, jendetza handia, lore sorta mordoa, musika banda eta hainbat agintari zain zituzten. Beren egonaldian denetarik izan zuten gozagai.
|
|
|
Kontutan izan behar da Nafarroan baimenak
|
lehen
unetik irregularrak izan direla, esaterako, hauek ezin ziren eskuz aldatu eta horixe bera egin izan da. Emisora erabat erdaldunek euskara erabiltzeagatik ematen diren puntuak ere eskuratu izan dituzte.
|
|
|
Baina ez gara gure titulartasunaren jabe eta horrek segurtasun juridiko eza eragiten du. Injustizia larria da gainera, duela 13 urte hasi,
|
lehen
unetik legeztatu nahi eta egoera lotsagarri hau jasan behar izatea".
|
|
|
|
Lehen
unean, fantasia eta erresonantzia fatasmatikoek egituratzen dutetaldearen fantasmatika, subjektu bakoitzaren jatorrizko eszenez gain.
|
|
|
Protagonistak oso ezagunak direnean, albistearen hasieran aipatzea komeni da, zeren horrela entzuleen arreta
|
lehen
unetik gurekin edukiko baitugu, izenek interes handia sortzen baitute.
|
|
|
Sekula betiko.
|
Lehen
uneak, egizue kontu, izugarriak izan ziren. Noraeza, ondoeza, harridura, isiltasuna nagusitu ziren ikusleongan.
|
|
|
oroimen bat zen soil soilik. Eta oroimen soil zen bizi hartatik, ardoz eta odolez eta alaitasun xumeez eta hazi ia beti fruitugabeez orbanduriko orrialde haietatik, hasiera batean begiak setatsuki itxi banituen ere, kontu haiek guztiek nirekin zerikusirik ez zutela izango esperantza intimoarekin, gero, bidaiaren
|
lehen
unetik bertatik laino artean azalduz joan zitzaizkidan ebidentziak ekarri nituen argitara. Baina, oi, zein oker nenbilen nire esperantzetan!
|
|
|
Ofizioa ofizioa da, ordea, eta Otso  tzarmendi jauna datorezia ikusgarriz atera zen trantze larritik, gatz eta piper handiko grazia bat inprobisatuz, bertsolari batek egingo zukeen modu aparteko berean. Itxurak itxura, Otsotzarmendi jaunari ez zion gertaerak mesederik egin, eta, izkirimiriek
|
lehen
une arriskutsu hura nolabait saihesten lagundu bazioten ere, sakon sakonean halako erredura ozpin bat jasan zuen aurkezle sasijainkotuaren banitateak, aldartea zeharo gaiztotuko ziona. Ez zion astirik eman bere haserreari bare zedin; sekulako garrasien artean, bere onetik kanpo, errudun errukarriaren burua eskatu zuen.
|
|
|
Komunikabide berriaren zuzendaritza lana, gerra hasi arte, El Pueblo Vasco ren zuzendaria izan zen Felipe de Urcola donostiarraren eskuetan gelditu zen. Ikusten denez, profesional aldetik, hedabide hau ondo hornituta zegoen eta emaitza, zalantzarik gabe, haren neurriko kalitatekoa izango da; arazoa, ordea, aipatu dugunez, diru eza zen, eta gabezia hori
|
lehen
unetik elementu grafikoen eskasian nabarmenduko da.
|
|
2001
|
|
|
Baina Ezker Abertzaleak eta funtsean ETAk, entzungo al dute hauteskundeotako mezua? Kanpaina nola bideratu duen ikusita eta Arnaldo Otegi bozeramaleak
|
lehen
unean egindako balorazio bihotzgabeak entzunda pesimista izatera garamatzate. Baina 1998ko irailean ETAk plazaratu zuen analisi baikor hura berretsi eta ondoriozko erabakiak hartzea zor die herritarrei 2001eko maiatzean.
|
|
|
Eduki beti eskura
|
lehen
uneko asistentzia egiteko botikina.
|
|
|
– Ikasleak ikas prozesua euskaltegietan hasten duten
|
lehen
unetik hasi beharda planteamendu horren arabera jokatzen. Azken batean, gure ikasle askorentzat euskaltegia izaten da bigarren hizkuntza bat eskolatik kanpo ikastenduteneko lehen tokia, eta gure eskakizuna eta institutuetakoak ezberdinakdirela adierazteaz gain, prozedurak (horrexegatik, hain zuzen ere) ezberdinak direla erakuts geniezaieke.
|
|
|
Horiez gain, une hartan nekazari independienteen taldeak agertu ziren, herri komunitateetan (vicus etan) bilduak,
|
lehen
unean askatasun handia lortuz (mundupopulatuaren mugaldeko lurretan bereziki13: musulmanekiko mugan, baso eremuenmugan, Eki Europako lur gutxi populatuetan); baina gero, menpekotasunean erorizjoan ziren horietako asko.
|
|
|
“Baina garrantzitsuena segurtasun uhalarekin konbinatzea da”, gehitu du Morenok. Segurtasun uhalak eserlekuetara ainguratuta egongo dira, monobolumenetan gertatzen ari den bezala, eta aurretenkagailu pirotekniko bat izango dute istripua gertatu eta
|
lehen
unean uhala bidaiariari egokitzeko aukera ematen du, eta esfortzu mugatzaile bat ere izango dute zinta gehiago ateratzen uzten du. Bularraren gaineko presioa 900 kilotik 400 kilora pasatuko da.
|
|
|
koloreak eta formak ikusten ditugu gugandik at eta errepresentazioen ilara amaigabeak ditugu gugan. Baina sentsuetako aniztasun soilean bizitzea ezinezkoa da, ezta
|
lehen
une batean ere. Enpirismo soilean geratzeko nahi hori ez dator bat gizakiok dugun ezagutza moduarekin.
|
|
2002
|
|
|
Ikasturteko lehendabiziko egunean, sorpresa polita izango dute Nereak eta Maitanek, beren ikasgelan bi mutil berri ikusterakoan, eta haiek ezagutzeko ahaleginetan hasiko dira. Itxura batean, Isuskorekin harremanetan jartzeko arazo berezirik ez dute izango, izaera nahasgarria bezain erakargarria duen mutil ausarta baita; baina Iban beste kupel bateko sagardoa izaki, oso isila, eta nesketako bat
|
lehen
unetik atsegin gertatu bazaio ere, bere lotsa gainditu ordez, nahiago du hark ordenagailuen munduan buru belarri aritzea, mundu horretan edozein gauza egiteko gai den hacker horietakoa baita. Hala ere, oso harreman berezia sortuko da lauren artean, batik bat ustekabeko misterio batean murgiltzea egokitzen zaienetik.
|
|
|
Sustatu egin behar da txartelen euskarazko erabilera, denok eguneroko alor guztietan nozitzen dugun inertzia soziolinguistiko erdaldunari aurre egiteko". Orain hamabost bat urte jarri zituen martxan Kutxak lehenbiziko kutxazain automatikoak, eta
|
lehen
une beretik, hala eskatutako erabiltzaileek aginduak euskaraz ematea posible izan dute. Halaber, txartela nahiz libreta euskaraz erabiltzeko zenbait kanpaina ere antolatu ditu, Beasain, Lasarte Oria eta Tolosan bezero euskaldunen artean opariak zozketatuz.
|
|
|
Ñabardura bat: kontsultan ez da ezinbestekoa
|
lehen
unetik gure barne mundua irekitzea; espezialistari noiz eta zer kontatu erabakitzea norbere esku dago.
|
|
|
lurralde emigratzailea bihurtu da, oro har.
|
Lehen
unean, laurogeiko lehen urteak arte, Gipuzkoaizan zen lurralde kaltetuena, eta gero Bizkaiak hartu du bere tokia. Nafarroak, aldiz, joera positiboena izan du, gehienbat laurogeita hamarreko urteetan.
|
|
|
Bestalde, ez da ahaztu behar CV/ CB sortu zen
|
lehen
unetik euskarak berepresentzia izan duela, aurrerago zehaztuko dugun bezala. Hona hemen, laburpengisa, Campus Birtualak bere sorreratik eskaini dituen aukera askeko ikasgaienkopuruak, hizkuntzaren arabera ere sailkaturik.
|
|
|
Arrasaten ez bezala, talde horiek. Donostiakoa, behintzat? bandoen eraginetik at egon ziren
|
lehen
unetik, eta partaidetza erabakigarria izan zutenProbintziaren erakundeen eraikuntzan17.
|
|
|
Albistearen kokapenaren bidezko aurriritziak. Albiste kontsumitzaileek badakite, jakin ere, egunkarietako lehen orrialdeetan edo albistegietako
|
lehen
uneetan kontatzen diren albisteak direla garrantzitsuenak. Barruko orrialdeetarako eta albistegiaren barrurako uzten dira bigarren mailakotzat jotzen direnak.
|
|
|
2001eko urrian hasi zuten AEBek gerra Afganistanen aurka. Zibilak hiltzen ari zireneko albistea gorde egin zen gerraren
|
lehen
uneetan. Horren ordez, militarrek jaurtikitako bonbek talibanen posizio militarrak zelan deusezten zituzten erakutsi zen behin eta berriro.
|
|
|
Izan ere ezbeharraren
|
lehen
unean bertan hil zirenek ihes egin zioten behintzat geroko nekaldiari, bihozmin handiagoa sortzen baitzuten oraindik bizia galdu gabekoek; egunez emazteak eta seme alabak ikusten ahalegintzen ziren, eta gauez alauri eta intziriak entzuten.
|
|
|
Emmaren bigarren mezua entzun zuen
|
lehen
uneko akordu garbirik ez zeukan. Hiru edo lau aldiz jarri zuen erantzungailua berria segurtatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Egoera hau Konferentzia antolatzea pentsatu zenuten
|
lehen
unetik aurreikusi al zenuten?
|
|
|
XVIII. mendearen bukaeran, Erregimen Zaharraren krisia nabaria zen Euskal Herrian ere, arlo ekonomiko eta politikoan zein gizartean. Frantses Iraultzaren ondorioz sortutako guduengatik
|
lehen
unean?. Liberalismoaren eta tradizionalismoaren arteko borroka nabaritzen hasi zen.
|
|
|
Elkarrizketa bukatutzat emanik edo, gizonak altxatzeko keinua egin omen zuen. Ez egun horretan eta ez ondokoetan ez omen zion egin bestelako iradokizunik, ez behintzat maiteminduta zegoela erakutsi zezakeen zuzeneko adierazpenik, baina Monikak hala zegoela sentitu omen zuen
|
lehen
unetik. Gauekoa izan omen zen bien arteko harremana, irreal samarra beraz eta isilpekoa, eta neurri handi batean aurreikuspenik gabea.
|
|
|
Laster bildu ginen bertan hamabost edo hogei bat pertsona, denak, ni izan ezik, goiz ibiltariak.
|
Lehen
uneak nahasiak eta kezkagarriak izan ziren; inork ez zekien zuhurtasunez zer gerta  tzen ari zen, garrasi desesperatu haiek entzun uste izan bagenituen ere guztiok. Lehen begiratuan, ordea, ez zen uretan inor ageri; inork ez zuen itsasoan bainuzalerik ikusten.
|
|
|
Euskal gizarteak intuizioz nozitu zuen Egunkaria ren aurka jotzeak herri zantzuen aurka jotzea bezalakoa zela, eta erdaldunek ere —edo inoiz irakurri gabekoek, Pako Aristik zioen bezala(" Egunkaria eta San Eleuterioren miraria", Egunero, otsailak 26) — sentitu zuten beren izaera bera jartzen zela kolokan. Bestalde,
|
lehen
une hartan sumatu zen Egunkaria eta hamar pertsona horien kontra joz gero, gutariko inor ez zegoela salbu Euskal Herrian, geroago Iñaki Uriak adierazi zuen bezala: " Hurrengoak Euskaltzaindia edo Eusko Jaurlaritza izan daitezkeela erakutsi digute" (Egunero, martxoak 23).
|
|
2004
|
|
|
Amaia egunsentiarekin batera esnatu zen. Bere etxean zegoelako sentsazio iheskorra izan zuen
|
lehen
unean. Laster gogoratu zuen, ordea.
|
|
|
–Nahiago nuen neure usteak
|
lehen
unetik zorotzat hartuko ez ninduen beste norbaitekin alderatzea. Badaezpada.
|
|
|
Hala gertatu da aurten ere, Andolin Eguzkitza euskaltzainkide eta adiskidearen heriotza jakin izan dugunean. Tristezia eta sumindura izan dira
|
lehen
une latz horietako sentimenduak. Gero, orduak aurrera joan ahala, sinestezina, eta, azkenean etsipena, joan zaigunaren presentzia ezaz jabetu arte.
|
|
|
Bazterrek zeharka begiratu zion, medikuaren jokaera arraroaz ohartarazi nahian bezala; Harakin xor zegoen, larruzko eserleku biratzailearen bizkar distiratsuan galdurik. Txostenaren lehendabiziko orriaren atzealde zuria eserlekuaren bizkar beltzetik zintzilik ikustean zapuztu zitzaizkion Euskal Herritik zekartzan esperantza apurrak, ikasia baitzuen, horrenbeste mediku ibiltzearen ondorioz,
|
lehen
une hartan medikuak egiten zuen suspirio ia adiezinaren bidez, edo umearenganako lehen bistadizoaren ondorengo hitz dudatien bidez, edo orduan bezala eskuak txostenaren orriak pasatzeko modu axolagabe haren bidez, ez zegoela erremediorik, Down sindromea ez zegoela sendatzerik, Estik hala uste bazuen ere, ez zegoela ondorioak leuntzerik.
|
|
2005
|
|
|
Ibarretxe Planaren testuinguruan ere posible litzateke halako itunik, batez ere Batasunak adierazia duelako bere hitzaurrean aurrera egiteko urratsak ikusten dituela. Horrez gain,
|
lehen
unean agian posible litzateke EHAK Batasuna ez dela argudiopean estaliz ETAren gaia saihestea, baina horrek ibilbide gutxi izango luke epe motzean, ETAren su etena eta elkarrizketa prozesu zabala barik.
|
|
|
Katrinaren arrastoari begira, tonto aurpegia jarri zitzaion
|
lehen
unean Bushi eta" Niri hau. Ez al zuen, bada, God bless Amerika?" bere buruari ziotsola zirudien.
|
|
|
erakundea berragertu egin zen, bai Espainian eta baita erbestean ere. Espainian 1933an jaio zen erakunde hori berriro martxan jarri zen talde txikietan antolatuz (bi edo hiru emakume) eta
|
lehen
unetik, emakume horiek borroka klandestinoan konpromezu handia hartu zuten: lehen protesten bultzatzaileak izan ziren, azoketan emakumeak orientatzen zituzten, ematen ari zen errepresio egoera azaldu eta zabaltzen zuten, etab.
|
|
|
Kosmosaren ikuspegia aldatu duten milaka irudi hartu ditu Hubble k 15 urtez. Asmamen horrek Unibertsoaren
|
lehen
uneetako argazkiak lortu ditu, Eguzki Sistematik kanpoko planetak aurkitu ditu eta izarren sorrera ikusi du. Joan den abuztuan, NASAk esan zuen teleskopioaren irudi espektrografoak, txertatu dituen lau musika tresnetako batek, funtzionatzeari utzi ziola.
|
|
|
Hala, Gurutze Gorriaren eta Gorriaren Nazioarteko Mugimenduaren mundu kanpainarekin bat egiten du, eta hainbat sentsibilizazio ekintza egingo ditu herrialde osoan, larrialdi egoeretan bizitzak salbatzen laguntzeko biztanleriak lehen sorospenen berri izateak duen garrantziari buruz. Gurutze Gorriak adierazi du lehen sorospenetan prestakuntza duen pertsona bat, trafiko istripu baten
|
lehen
uneetan, kaltetuek bizirik irauteko itxaropen bakarra izan daitekeela. Datu argigarri bat da heriotzen %57 ezbeharra gertatu den tokian bertan gertatzen direla hurrengo bost minutuetan.
|
|
|
Berak, ordea, hegaldatu behar dutenentzako aldea baino ez du ikusi, eta han dena txukun, garbi, zabala. Hori bai,
|
lehen
unetik deigarria egin zaio zabaltasun irudi hori, ohartu delako jesarleku faltak egiten duela hain zabal. Jende askok ordu luzeetan itxaroteko, behintzat, ez dirudi eginda dagoenik. Berak momentuz ez du jarlekurik behar.
|
|
|
Ohar hauen guztien helburua, azken finean, Humboldten ustetan hizkuntzak gizakiaren humanizazioan, formazioan edota hezkuntzan betetzen duen funtzioa antzematea eta agerian jartzea izan da.
|
Lehen
une batean, hizkuntzak garapen intelektualean edo kognitiboan duen paperaz aritu gara eta, honela, hark gutako bakoitzaren mundu ikuskera propioa zabaltzeko duen gaitasunaz jabetu gara. Jarraian, hizkuntza horrek aldi berean gizakiaren garapen pertsonalean edo etiko moralean duen zeregina aztertu dugu eta, honen eskutik, giza-formazioa bere osotasunean hobeto ulertzen saiatu gara.
|
|
|
Berak, beti ere, bere antropologia garatu nahi du eta, honetarako, garrantzitsua ikusten du euskaldunei eta euskarari buruzko" Monografia" bat egitea7:
|
lehen
unetik, eta hainbat argitalpen, eskutitz eta zirriborrotan ikus daitekeen bezala, berak euskal ikerketa orokor bat burutzeko asmoa erakusten du, alegia, herri eta hizkuntza honen alde ezberdinenak (etnografikoa, linguistikoa, historikoa...) uztartzen saiatuko den bat. Egitasmo honen berri, ondoen," Fragmente der Monographie uber die Basken"() eta" Ankundigung einer Schrift uber die Vaskische Sprache und Nation" (1812) izenburuko idatzietan ematen digu.
|
|
|
Baina ez zuen ezer egin eta ikusten zuena bizihazten segitzen zuen, xume xumea. Begia kameraren atzean zeukan
|
lehen
uneko irudipena areagotu zitzaion: ez zen ordura arte konturatua, baina bi edo hiru auzo biltzen ziren ber, Jessicaren ezteietan gatazka eta aharra pizten zen, eleen burbuila egoskorra isurtzen zen zokorik ezkutuenetara.
|
|
|
Eta aitzakiarik ez zeukan argudio horren aurrean, men egin zuen Tomek, bururatu ez zitzaion kitzikagarria zen, benetako abenturek
|
lehen
unetik sortu behar dute ikara gozo hori. Berak ere ez zekien dena Huckez, bazeukan mutiko hark liluragarrizko zerbait, ezustean hunkitzen zintuen.
|
|
2006
|
|
|
Eta horrek eragina dauka gurasoek haurrarekin izango duten elkarrekintza motan. Beraz, haurraren ezgaitasunaren berri emateko
|
lehen
uneak etaondorengo egunek eragin handia dute egoerari aurre egiteko gurasoen trebezian.Lehen egun horiek nolakoak diren, gurasoen jarrerak bide ona edo txarra hartukodu (Burr eta Klein, 1994; Query, Reichelt eta Christoferson, 1990; Taanila, Jarvelineta Kokkonen, 1998; Taanila eta beste, 2002). Hortaz, informazioa eman eta segituan gurasoei laguntzeko modua aurkitzea garrantzitsua da, lehen unetik egoerariaurre egiteko estrategia positiboak har ditzaten.
|
|
|
Beraz, haurraren ezgaitasunaren berri emateko lehen uneak etaondorengo egunek eragin handia dute egoerari aurre egiteko gurasoen trebezian.Lehen egun horiek nolakoak diren, gurasoen jarrerak bide ona edo txarra hartukodu (Burr eta Klein, 1994; Query, Reichelt eta Christoferson, 1990; Taanila, Jarvelineta Kokkonen, 1998; Taanila eta beste, 2002). Hortaz, informazioa eman eta segituan gurasoei laguntzeko modua aurkitzea garrantzitsua da,
|
lehen
unetik egoerariaurre egiteko estrategia positiboak har ditzaten.
|
|
|
Gurasoek baldin badakite aldizka arazoak eztabaida ditzaketela, seguruago eta babestuago sentitzen dira, eta horrek egokitzen laguntzendie. Gizarteak
|
lehen
uneetan egindako inbertsioak ordaina izaten du: familia ondomoldatzen bada, gerora ez da hainbeste lagundu behar izaten, eta familia osoarenongizatea bermatzen da.
|
|
|
Buruko minadu aurreko orduetan telefono liburu lodi batekin buruan eman dizkiotentakatekoengatik, atsedenik hartzen ez lagatzeagatik, jasandako irain guztiengatik. . Tehemos aplicado la ley antiterrorista?, esan zioten atxilotu ondorengo
|
lehen
uneetan,, es inutil que pienses en abogados, podemos hacer contigo lo que nos de la ganadurante diez dias, diremos a la opinion publica que eres un terrorista, y todo lo que tehagamos les parecera bien?, eta barre egin zuten. –No quenais democracia?
|
|
|
Bestalde, Mañaricúa k (1984: 304) jasotzen du dokumentuak bi eskatokolo izatea faltsua izateko frogatzat erabili izan dela; hala ere, berak argudiatzen du horren arrazoia izan zitekeela, ditugun testuak jatorrizkoa baino askoz geroagoko kopiak direnez,
|
lehen
une batean fundazioaren originalean Gartzia erregea aipatu baino ez zela egingo, eta gero testuaren berrespena egin zuela erregeak berak, bigarren eskatokoloan bere sinadura agertuz. Hala eta guztiz ere, egile berak uste du, lehen eskatokoloa gaztelar erara egina dagoela eta bigarrena nafar erara, ondorioz, lehena geroago egindako interpolazioa izan zela eta bigarrena testuak benetan zekarrena (Arabako apezpikua agertuz lehenengo, nafarraren aurretik, bere elizbarrutikoa denez monasterioa, eta Burgoskoa aipatu gabe).
|
|
|
Horrela, identifikatu ziren arkeologoek, eraikuntza unitateak? deitzen dituztenak, hots, identifika daitezkeen eraikitako unitate txikienak (leiho bat, horma zati bat, etab.). Berrerabilketa asko zeudenez eta, eraikina txikia izanik erraza zelako, unitate estratigrafiko indibidual gisa kontsideratu ahal izan ziren
|
lehen
une batean (bakoitzari unitate zenbaki bat esleituz). Gero, bere garaiko edo harremanetan izandako besteekin elkartu zituzten, zentzua emateko bakoitzari bere testuintigrafia zaharrena hondaturik zegoen Behe Erdi Arotik (XIV. mende ingurutik) elizen barruan hildakoak lurperatzeko zegoen ohituragatik. XIX. mendera arte iraun zuena, oraingoz zehaztasun gehiagorik eman ezin den arren?, eta, alde horretatik, presbiterioa adierazgarriena izan zen horrexegatik (Azkarate, 1995a:
|
|
|
|
Lehen
une horretan jasotzen du garrantzi handiena kalitateko osasun arreta jasotzeak, Espainiako biztanleen baldintza beretan. Hala ere, ez da beti erraza hori ematea, lan hori zailtzen duten oztopoak baitaude, hala nola, hizkuntza, genero desberdintasunak eta kolektibo horrek gaixotasunari buruz duen pertzepzioa.
|
|
|
Hantxe izaten nituen zain gurasoak, senideak, etxeko janariak eta ohiturak, eta hantxe izan ohi nuen zain asteroko gutuna ere, neure logelako mahaian. Aste hartan gutunik ez, ordea; amari galdetzea bururatu zitzaidan
|
lehen
unean, beste inon utzi ote zuen; baztertu egin nuen ideia hura baina, hala ere, amak berak esan zidan, nik galdetu gabe: " Aste honetan ez dun kartarik heldu".
|
|
|
Amaren begiek harridura erakutsi zuten
|
lehen
unean, poza hurrengoan, eta begiak bete ere egin zitzaizkiola esango nuke, azkenean.
|
|
|
Zehazki, giza denboraren azken unean burutuko da idazketa, giza denboraren osotasunetik etorriko baita. Hala ere, Kojevek zehazten duenez, Liburua dagoeneko presente egon zen, ahalmenez, izangai, denboraren
|
lehen
unean bertan. Espirituaren agerpena denboran, hain zuzen, egia osoaren ahalezko existentzia hori da.
|
|
2007
|
|
|
Gorteen eginkizunen balorazioari dagokionez,
|
lehen
unean, 1942ko jatorrizko testua eskuetan izanda, esan behar da legegintza ahala estatuburuari zegokiola (izatez, Gorteak Estatu buruzagitzaren 1974ko Lege bat dela bide eratu ziren). Gorteek estatu buruzagitzari laguntza ematen zioten legeak egiteko.
|
|
|
Aurpegia da konparantzetako bat: gizadia gizon emakumetan legez, giza hizkuntza hizkuntza diferenteen irudietan manifestatzen da; hizkuntza batetik bestera diferentzia zertan datzan, zergatik hau hizkuntza bat eta hori beste bat den,
|
lehen
unetik sentitzen da nolabait, baina bestetasun hori puntu konkretuekin erakustea, beti ez da erraza (non amaitzen da latina eta hasten da espainola?). –Gutxiena oker, hizkuntzak hor giza aurpegien eiteekin izan litezke alderatuak.
|
|
|
Ez zuten erantzuten eta izututa begiratzen zidaten.
|
Lehen
uneko harridura eta sustoa gainditurik, egiten ari zirena utzita, alde egiten zuten, deabru herren malapartatu eta amorratu bat segika balute bezala.
|
|
|
Berak ezagutu zuen Xabierrek kremaileraz jositako larruzko jaka beltza janzten zuen neguan zein udan, eta ez zituen inoiz soinetik kentzen bota militarrak. Horregatik ez du
|
lehen
unean ezagutu praka pintzadunak eta mokasinak jantzita dituen gizona. Hatz gainetan ileak dituen gizona bihurtu da Xabier.
|
|
|
Horiek finantza arloan, heziketan, administrazioaneragingo dute, esan bezala, ikerketa zientifikoan, honen ekoizpenean zein erabileranhelburuak lortze aldera.
|
Lehen
une batean, zientzia eta politika bi esfera diferenteizango dira. Alde batetik, eremu politikoa legoke.
|
|
|
Nire ustez, gainera, funtsezkoak ezezik, beharrezkoak ere badira, kritika osatua osatze aldera. Aukera desberdinenartean,
|
lehen
une batean, zehazki, kontsumitzailearen autoritatea (Keat et al., 1994) balia genezake. Enpleguaren diziplina etikoari gaina hartuz, estetikak, kontsumoak, aisialdiak fikzioaren kapitalismoan lehentasuna hartu dute.
|
|
|
Guztiarekin,
|
lehen
une batean, kritika bikoitza egin geniezaieke zientziarenulerkuntza publikoa sustatzeko helburuei, alegia, gizarte demokratikoan baldintza modura informazio zientifikoa ipintzeari:
|
|
|
Horren oinarri kontzeptuala AEBn alfabetizazio zientifikoaridagokionetik hartuko da.
|
Lehen
une batean, ezagutza urriaren ondoriotzat jo izandira zientziarekiko irakurketa ezkorra eta, ondorioz, zientziaren aurkako mehatxuak (Davis, 1958; Hurd, 1958). Denborarekin, kontzeptu berriak eta hurbilketarenosatzea gauzatuko dira:
|
|
|
hain zuzen ere, ikerketetan atzeman diren neurrieskasak direla eta, nola egokitu zientzia eta teknologia gaiak hizpide dituztenpolitika publikoak testuinguru sozialera.
|
Lehen
une batean, heziketa zientifikoa dalehenetsiriko aukera politikoa. Azkenaldian, Europar Batasunaren White Paper onEuropean Governance (2000) eta Science and Society Action Plan (2002) txostenetan irakur daitekeenez, zientziaren ekarriak gizarteari jakinarazteko moduak ereproposatuko dira, hala nola, informazio zientifikoa hobetzea, Zientzia Astea antolatzea, Zientzia Museoak indartzea, zientzialarien agerraldi publikoak sustatzea, etab.
|
|
|
|
Lehen
une batean, eraso honi bi arlotatik erantzungo zaio, hau da, gizazientzietatik eta biologiatik (Allen et al., 1975, erantzun azkarrarekin hasteko, edoLewontin, Levins & Rose, 1984, besteen arteko adibide esanguratsu gisa), etaaurreko posizio estandarrari eusten dio.
|
|
|
Arohorretan, zoroa bere kontroletik at dauden indar batzuen eragina jasaten duenpertsonatzat hartzen zuten. Nerabezaroaren
|
lehen
uneetan, ostera, gizabanakoakzorotasuna azaltzeko kontzeptu psikologikoak erabiltzen hasten ziren. Hala, zoroekbarne arazoak dituztela aipatzen zuten(, fisikoki besteak bezalakoak dira, etabesteek bezala jokatzen dute, baina existitzen ez diren gauzetan pentsatzen dute?). Halaber, zorotasunaren irudiak gizarte zailtasunei buruzko ideiak biltzen zituen, eta, adibidez, zoroa biktimatzat zein pertsona bakartutzat hartzen zuten.
|
|
|
ezagutza da, hortaz, edo niaren eraikuntza kanporantz. Ni absolutu hau espekulatiboa da, printzipio bat (ez substantzia bat? «jainkoa» edo?, eta gutxiago ni enpiriko bat, zu edo ni?, ezpada errepresentazioen munduaren
|
lehen
une logiko hutsa), lehen une formala, ez zer edo nor izale baten maneran objektibatua, baizik eta ihardute edo ekintza baten eran hausnartua. Hau da, hasiera absolutua da, ez hasierako elementu bat edo emaitzako une bat.
|
|
|
ezagutza da, hortaz, edo niaren eraikuntza kanporantz. Ni absolutu hau espekulatiboa da, printzipio bat (ez substantzia bat? «jainkoa» edo?, eta gutxiago ni enpiriko bat, zu edo ni?, ezpada errepresentazioen munduaren lehen une logiko hutsa),
|
lehen
une formala, ez zer edo nor izale baten maneran objektibatua, baizik eta ihardute edo ekintza baten eran hausnartua. Hau da, hasiera absolutua da, ez hasierako elementu bat edo emaitzako une bat.
|
|
|
justifikatzekoa. Haren arabera hizkuntza ekintza hizkerako zeinu espontaneoen forman sortua da
|
lehen
unean: keinu, aurpegiko higidura, hots inartikulatuak, agiantzak eta adierazten zituztenak, edo ukoa, pozkida, atsekabea, etab. Hala, «en nous donant des signes naturels l, auteur de la nature nous a mis sur la voie pour en imaginer d, artificiels», deritzo Gramatikako «De l, analyse du discours» atalean512.
|
|
|
Gogora dezagun nola, mundu sentigarriaren begiespenari
|
lehen
unetik datxekion subjektibotasun parteagatik jada, banako bakoitzak mundu ikuskera propio bat ordezkatzen duen hizkuntza baino lehendik ere950 Subjektibotasun hori (bakoitzaren sentsibilitate modua, irudimena, interes intelektual espezifikoak, etab.) hizkuntzaren hastapenetan jarraitzen da, indibidualean hala nazionalean, gero komunikazio arruntean eta historian mundu ikuskera egin baten moldea...
|
|
|
Aurpegia da konparantzetako bat: gizadia gizon emakumeengan legez, giza hizkuntza hizkuntza diferenteen irudietan manifestatzen da; hizkuntza batetik besterako diferentzia zertan datzan, zergatik hau hizkuntza bat eta hori beste bat den,
|
lehen
unetik sentitzen da nolabait, baina bestetasun hori puntu konkretuekin erakustea, beti ez da erraza (non amaitzen da latina eta hasten da espainola?).
|
|
|
Jokalariak jokabiderik onerarekin ari direla dio Joxerra Bengoetxea entrenatzaileak.
|
Lehen
unetik aritzen dira lehian eta lanak fruituak ekarri ditu. “Oso ondo hasi dugu denboraldia. Egia esan behar bada, gure helburua mailari eustea da.
|
|
|
4 Horretara jarri behar dugu geure burua eta, zehazki, elkarrizketaren aurrebaldintzez galdetu, ze hortik abiatuz bakarrik ulertu ahal izango ditugu berori gauzatzeari kontrajartzen zaizkion zailtasunak. Aurrebaldintza horiek,
|
lehen
unean bederen, oso erraz adieraz daitezke, hain zuzen gizakiaren hitz egiteko eta entzuteko gaitasun bikoitzean oinarritzen baitira. Baina behaketa hurbilago batek berehala erakusten du —gutxienez aztergaia seriotasunez hartzen bada— bi zeregin horiek oso zailak direla.
|
|
2008
|
|
|
Abertzaleegia al da euskal Eliza? Harrigarri samarra iruditu zitzaidan,
|
lehen
unean, galdera. Baina ez da hain aldrebesa.
|
|
|
|
Lehen
unean beste zeozer uste izan bazuen ere, gizon batek emakume perfume gozoa erabiltzeak zer pen tsatua eman zion, eta perfumearenari esanahia bilatu nahi izan zion Macarenak. Alde batetik oso erromantikoa izan zitekeen gutunari ukitu hura ematea, baina modaz pasatako ukitua zela iritzi zion, berehala.
|
|
|
Astinaldia eman zion bihotzak Macarenari,
|
lehen
unean. Hitz haiek zeozer ezkutatzen zutelako burutapena ziurtatzean, amorru bizia sentitu zuen.
|
|
|
Egun batzuetarako bakarrik behar zituen jantzi, zapata eta gainontzekoz betetako maletak ezin izan zituen gidariak atzeko aldean sartu; maleta tokian kabitzen ez zirenak gainean lotu zituzten sokaz.
|
Lehen
uneko isiltasunaren ondoren, eta bidaia luzeak asper ez zezan, eguraldiaz hitz egiten hasi zitzaion txoferra, baina, emakumearen ahotik erantzun monosilabikoak bes terik ez zirela irteten ikustean, ez zen ausartu ezer gehiago galdetzera, bidaiaria nekatzeko beldurrez. Isilik egin zuen bidaia Macarenak.
|
|
|
Azken gutunetan idaztera ausartutako hitz haiek kutsu erromantikoa ez zutenik ezin esan, berak ireki ziola bidea ere ezin uka, baina bistakoa zen bigarren esanahi bat ere izan zuela lehen gutun hartako ateraldiak. Broma bat izan zitekeen, perfumearekin lotutako esaera bat bilatu eta besterik ez aurki tzea ere izan zitekeen, baina zirudiena baino gehiago zekiela adierazi nahi izan ziola begitandu zitzaion
|
lehen
unetik. Txantxa izan bazen, okerra izan zen lutoa gordetzen ari zen emakume bati egiteko.
|
|
|
Ezinezkoa, goizegi zela iritzi zion
|
lehen
unean. Baina post data irakurtzeak zer pentsatua eman zion.
|
|
|
–Berdin zaigu
|
lehen
unean espainiarrak edo frantsesak izatea nagusi, markoa da garrantzitsuena, bai baitakigu lana eginez gero independentziaren aukera izango dugula eta azkenean horixe hautatuko duela herriak?.
|
|
|
Egia esan, txit kezkagarria egin zaigu aipuaren mezu zati hau: . Berdin zaigu
|
lehen
unean espainiarrak edo frantsesak izatea nagusi?. Nazionalismo politiko instrumentalaren paradigma zaharra baitario alde guztietatik burubide horri.
|
|
|
Hamarkada bi geroago, Estepan Urkiaga. Lauaxeta? olerkaria literatura bidez hirira gerturatzen hasi zenean?
|
lehen
uneko bizkar emate oso baten ondoren, hiriko elementu gisa, Jon Kortazarrek seinalatu izan duenez, besteak beste, pianoa aipatu zuen (1932ko Arrats beranbildumako «Abeslari bati» olerkian ikus daiteke:
|
|
|
Ezkiogako bisioetan iragartzen ziren gatazka apokaliptikoek milaka fededun erakarri zituzten gipuzkoar herri hartara. Elizak,
|
lehen
unean, ez zuen Ezkiogako gertaeren inguruan jarrera argirik agertu, ustez bere izenean antolatzen ari ziren ekitaldi erlijiosoak desautorizatzera mugatuz. Elizaren lehen komunikatu ofiziala Etxeguren bikario nagusiak eman zuen 1931ko urriaren amaieran:
|
|
|
Azkueren asistentzia zuzenki egon zen Arana Goiriren etorrerari lotuta: Vinsonen aferagatik, bilbotar apaiza ez joatekotan egon zen
|
lehen
unean, baina abandotarra zihoala ikusiz berak ere aurkeztea erabaki zuen, haren iritziak nagusitu ez zitezen.
|
|
|
Zalbideren azalpen hauen aurreneko arazoa Azkueren Hendaiarako agerrerari dagokio. Bilbotar apaizak,
|
lehen
unean, Guilbeauren uztaileko gonbita errefusatu ostean, irailean «alarmaargiak piztu zaizkio. Jakin du, izan ere, Sabino Aranak baiezkoa eman duela eta burubelarri ari dela ortografia bateratzeko kontu horiekin.
|
|
|
Nondik atera du Arana Goirik320 jarraitzaile amorruz mobilizatu zituela? 134320 haiek izena eman zutela jakin zenean, Azkue, Broussain edo Campion ez ezik, Guilbeau eta Adema, orduaraino kongresuaren antolaketa gauzez gehiegi enteratu gabe zeudenak, larritu egin ziren. Arana Goiri,
|
lehen
unean ez zen inondik ere atzera egiteko prest egon: bere plana Hendaian onartu zen, eta beraz 320 haiek, jatorrizko planak zioen bezala, eskubide osoa zuten parte hartzeko.
|
|
|
Erregimen berria abiatu eta egun gutxira Bonifazio Etxegarai akademikoa euskal ordezkaritza baten baitan hezkuntza ministroarekin bildu zelarik Madrilen, «irakasleak euskaraz erakutsi ditzatela irakasgai guziak» eskatu zuten313 Beraz, ez Azkuek ordura arte eskatzen zituen irakasgai batzuk, eta gaztelaniaz baino gutxiago, baizik guztiak. Ikusten denez, erregimen berriak itxaropen handiak piztu zituen
|
lehen
unean. Hola euskal hezkuntzaren auzia euskal autonomia lortzeko aukerari lotuta geratu zen.
|
|
|
Baina bestalde, euskarak hizkuntza horiekin harremanik ez zuela esatean («con las que no tiene grado alguno de parentesco»), pentsarazten du berak ere aurriritzi horren arrazoiak hein batez onartzen zituela. Nolanahi ere, hitz teknikoak jaso ala neologismoak sortu, auzia zenez berehala konpondu, Azkuek,
|
lehen
unean arazoa saihesteko irtenbidea proposatzen zuen: zientziak erdarari utzi, arlo horretan terminologia greko latinoa ugariagoa baita, eta euskara ikasgai humanistikoetan erabili (zuzenbidea, filosofia eta letrak...).
|
|
|
Bestalde agian Arana Goiriren politika beligerante eta erradikalek, formak gordetzea nahiago bide zuen Azkuerengan larritasuna eragin zuten. Izan ere, Arana Goiri Azkueren Vizcaytik Bizkaira Lekeition errepresentatzen saiatu zen, eta Azkuek,
|
lehen
unean baimena eman arren, azkenean atzera egin zuen28.
|
|
|
Beraz Azkuerentzat, bere karrera intelektualaren
|
lehen
unetik, argi zegoen Euskal Herriko biztanle oro nolabait euskaldun dei zitekeela, baina euskara jakin gabe ez zirela egiazko euskaldunak. Azkuek «bere taldea» hizkuntzaren arabera definitzen zuen.
|
|
|
–Kirikiñoren? kanpainak, ordea,
|
lehen
unetik utzi zuen markatuta Akademia, hasiera berean sor zitekeen adostasun zabalagoa oztopatuz eta sabindar hertsiek euskal idazleen multzoan zuten pisu errealari zegokiona baino oihartzun askoz handiagoa emanez.
|
|
|
Iturri guztiak bat datoz aipatzean emakumeek jokatu zuten papera oso garrantzitsua izan zela herri altxamenduaren
|
lehen
une hauetan. Eguneroko erosketen arduradunak izanda, haiek ziren ogiaren kalitatearen eskastea edo pisuaren gutxitzeasioaren arduradunetariko batek. Larizek?
|
|
|
Alderantziz, bere inguruan kokatzen ziren potentzia absolutistek mugak zarratu zituzten ideia iraultzaileen sarrera ekiditeko eta, ministro frantsestuen bazterketaren ondorioz, kleroa galdutako botere eta eragin politikoa berreskuratzen hasi zen, are gehiago, frantziar monarkia errepublika bihurtu zenean, errege familiaren buru mozketa zela-eta. Zentzu horretan,
|
lehen
une horretan, behintzat, Frantziako Iraultzak politika erreakzionarioak indartu zituen inguruko estatuetan, eta bere benetako eragina lau urte beranduago hasitako Konbentzio Gerraren bidez baino ez zen nozituko, eta soilik gerrak zapaldutako lurraldeetan.
|
|
|
Badirudi
|
lehen
une horietan zuhurtasunez jokatzea erabaki zuela Antonio Arriolak. Horren seinalea dugu, apirilaren 24rako Azpeitira helduta egon arren, maiatzaren 1era arte ez zela Elgoibarrera hurbiltzen ausartu.
|
|
|
Iraultzaren
|
lehen
une hauetan, Francisco Aranaren504 eskakizuna nabarmendu zen, ardoaren salmenta librea onartzeko eskatuz. Aranak 1814an Eibarko Udalak ardoa libre saltzeko erabakian oinarritu zuen bere eskakizuna, eta bi garaien arteko lotura eginez, sartu berriak ziren udalkideak estutu zituen, Eibarko Udala ardoaren, eta oro har, kontsumo gaien?
|
|
|
1808ko abuzturako, Jose María Soroa diputatu nagusiak Gipuzkoako Diputazioaren izenean, bere oniritzia eman zion menderatzaileen aurkako altxamenduplanari, eta Juan Manuel Telleria izendatu zuen arduradun nagusi.
|
Lehen
une horietan Telleriaren eginkizun nagusia informazio sare bat eratzea izan zen, Blake jeneral britaniarrari laguntzeko. Espioitza zerbitzu horren agente nagusiak Gipuzkoako handikiak ziren. Olazabal, Enparan, Larreta??, ezizenekin aritzen zirenak.
|
|
|
Izan ere, hurrengo urteetan, elizaren eta iraultzaileen arteko harremanak zeharo kaskartuko ziren arren, iraultzaren
|
lehen
une hauetan Eibarko Udalaren eta kabildoaren arteko harremana egokia izan zela dirudi: udalak, adibidez, 1868ko urrian Gurutzadaren Buldaren dirua udalaren diru kutxan sartzea agindu bazuen ere, 1869ko martxoan bildutakoa San Andres elizako dorre eta eskailerak konpontzeko erabiltzea erabaki zen1060 Baina udalaren eta elizaren arteko harremana hobezina izanda ere, arraroa egiten da Eibarren sinadura bilketaren aztarnarik txikiena ere ez aurkitzea.
|
|
|
Mendebaldean idatziriko historiaren
|
lehen
uneetan, umeek ia ez zuten eskubiderik eta haien bizitzak ez zuen helduentzat balio handirik. Horren isla hainbat kulturatan aurki daiteke (Shaffer, 2000).
|
|
|
«aurreko nukleo zizelkatuaren jardueran, etorkizuneko gertaerak irudikatuz […] joera bat dago etorkizuneko gertaera positiboei negatiboei eskainitako arretan», idatzi dute. Saiakuntzetako akatsak Etorkizuneko gertaera bat simulatzean, gertaera horren
|
lehen
uneetan bakarrik pentsatzen da Baliteke burmuina oro har baikorra izatea bizitzaren plan handiekiko. Baina eguneroko bizitzako erabaki txikiek etorkizuna' aurreesperimentatzeko' giza gaitasuna ere lantzen dute:
|
|
|
Hondamendi naturalak beste arrazoi bat dira GKE bateko langileak eremu edo herrialde jakin batera lan egitera joateko. Kasu askotan, biztanleei arreta eman behar zaien larrialdi egoerak dira, batez ere
|
lehen
uneetan. Sarritan, horrelako esku hartzeek ez dute asistentziarik jasotzen edo bertara iristeko zailtasun gehiago izaten dituzte.
|
|
|
Gascaren ordez César Candás arituko da, orain arte Vandellós eko zentraleko zuzendaria izan baita; Genís Rubio, berriz, F.G.T. Rubio da ihes erradioaktiboa ikertzeko eta aztertzeko arduraduna. Aldaketa horiek azaroko ihesa
|
lehen
unean jakinarazi zena baino larriagoa izan zela jakin eta bi egunera gertatu ziren. Horren ondorioz, Segurtasun Nuklearreko Kontseiluak (CSN) behin behineko 1 mailako gertakaria birsailkatu du Gertaera Nuklearren Nazioarteko Eskalan (INES), 2 mailan, material erradioaktiboa behar bezala kontrolatu ez delako eta informazio osatu eta eskasa ematen duelako.
|