|
2000
|
|
|
|
bai
pilo bat eta ez mordo bat ea zeinek zeini tokia ostu
|
|
|
Gizarte mugimendua, mugimendu abertzalea eta ETA indartzen ari ziren nabarmen, hazten. Eta era berean errepresioa ere
|
bai
, jakina; gero eta bortitzagoa, basatiagoa. Saldoka egiten zituzten atxiloketak, tortura izugarriak kuarteletan eta komisaldegietan...
|
|
|
Kontrata izugarriak lortzen zituen. Berak eskainitako bigarren subkontrata onarturik han geratu izan banintz, aberastuko nintzen,
|
bai
horixe. Halakoxea zen pagotxa!
|
|
|
Irrati eta egunkarien bitartez jarraitzen genituen Euskal Herriko gorabeherak. Txiki eta Otaegiren epaiketak eta heriotza zigorrek oihartzun handia izan zuten nazioartean, eta han ere
|
bai
, gure artean. Epaiketen jarraipena egiten genuen, manifestazioak antolatu...
|
|
|
Franco hilik, hauteskunde eta gisakoen leihoa irekitzen ari zen. Ilusioa
|
bai
, baina ilusionismoaren garaia ere bai, zoritxarrez. Indar politiko gehienentzat, demokrata omen zirenentzat eta 68ko iraultzaile askorentzat posibilismo garaia zen.
|
|
|
Franco hilik, hauteskunde eta gisakoen leihoa irekitzen ari zen. Ilusioa bai, baina ilusionismoaren garaia ere
|
bai
, zoritxarrez. Indar politiko gehienentzat, demokrata omen zirenentzat eta 68ko iraultzaile askorentzat posibilismo garaia zen.
|
|
|
Eta horrela, konpintxeo lotsagarrian, ezkerra eskuinarekin tratuetan hasi zen, mahai inguru lotsamangarrietan konponketak egiten. EAJ bide posibilista horretan abiatu zen, eta Euskadiko Ezkerra ere
|
bai
. Posibilismotik ilusionismora, ilusionismotik formalismora, formalismotik itxurakeriara.
|
|
|
– Hemezortzi urte hauetan asko aldatu da kartzeletako egoera,
|
bai
jendearen izaera bai jende modua bera. Baina denboraren bereizketarik gabe ere, egoera oso ezberdinak aurkitzen dira espetxe batetik bestera.
|
|
|
– Hemezortzi urte hauetan asko aldatu da kartzeletako egoera, bai jendearen izaera
|
bai
jende modua bera. Baina denboraren bereizketarik gabe ere, egoera oso ezberdinak aurkitzen dira espetxe batetik bestera.
|
|
|
Arabiarrak otoitzean aritzen dira eskolako edo patioko ertz batean, Mecara begira jarrita. Horietako askorentzat urruti behar du izan Mecak;
|
bai
baitirudi behin eta berriz zurrunbilo berean eroriz eta hortik ezin irtenean dabiltzala, paradisuaren bila abiatu eta kartzelara itzulirik. Hala ere, otoitz egiten dute.
|
|
|
Francoren garaian kartzelero zirenak ezagutu ditugu gutxi edo gehiago, oraindik kartzelero direnak. Garai haietan preso egonak ere
|
bai
bakarren batzuk, oraindik labirinto hauetatik atera ezinik dabiltzanak, askatasunean irten arren, behin eta berriz zulo hauetara jausi direnak.
|
|
|
Futbolean jokatzen hasi dira preso batzuk; berehala egin dituzte taldeak, inon aurki daitezkeen internazionalenak. Talde bietan daude marokoarrak, ginearrak, nigeriarren bat, italiarrak, espainiarren bat edo beste, nafarra omen dena ere
|
bai
... Bazterreko eserlekuetan multzotuta begiratzen diegu guk zortziok, berriketan.
|
|
|
Alcalan nengoela, urrian hain zuzen, Herrerara eraman zituzten Puerton zeuden adiskide guztiak. Eta epaiketaren ondoren ni ere
|
bai
, abenduaren 27an.
|
|
|
Horixe izan zen nire sarrera Herreran. Txapela ere kendu egin zidaten, jakina; beti buruan nerabilen txapela ere
|
bai
. Madarikatua izan zen lehen gaua.
|
|
|
Halako batean amaitutzat eman nuen emakume aurpegia, erliebean egina. Baina txapeoak aurrera jarraitu behar zuen, eta ate jotzeek ere
|
bai
. Beste txabolo batera aldatu nintzen.
|
|
|
Irabaztea izan zen hura, oso garrantzitsua. Esango nuke, gaur egun, hamabost urte geroago, garaipen haren etekinak dastatzen ari garela neurri batean,
|
bai
maila pertsonalean txapeo hartan parte hartu genuenon artean, baita kolektibo moduan ere. Lehenagoko Puertoko egonaldiaren ondoren, hango suntsipenaren ondoren, eta Herreran bertan aurreneko aldian geneukan egoera hura kontuan hartuta, gure indarra eta sendotasuna erakutsi genizkien txapeoez eta grebez.
|
|
|
Hala ere, etsaiaren kaltetan gertatu zen eta gertatzen da, preso arriskutsuenak, lehen graduan eta guztiz jazarrita edukitzen dituzten preso sozialak alegia, ez baitira izaten kartzeleroei mesede egitekotan. Preso arriskutsu horiek izan ohi dira, hain zuzen, nolabaiteko klase kontzientzia daukatenak eta duintasun gehien dutenak, eta bizi baldintzen egoera gogorragatik gurekin txukunen konpondu ohi direnak ere
|
bai
, jakina. Preso horien eta gure artean enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia.
|
|
|
Puertoko egonaldiak, eta Herrerakoak batez ere, askoz gai gehiago ematen ditu kontatzeko, askoz bizipen gehiago Castellongoak baino. Aurreko urteetako kartzelaldiekin alderatuta, zalantzarik ez dago monotonoagoa izan dela Castellongoa, eta neketsuagoa ere
|
bai
.
|
|
|
Gerraostean, gure aita langileen batailoian zela, denda hartako jauntxo hura hurbildu zitzaion gure aitonari, bere suhia non zen galdezka. Gure aitonak konfiantzarik ez zuen izango harengan; beldurra
|
bai
galanta. Baina gerra aurreko komeria, etxea leherrarazi nahi izan ziotenekoa alegia, gogoan izango zuen delako jauntxoak, eta bere zor morala kitatu nahi izango zuen.
|
|
|
– Batzuk
|
bai
. Hirurogeita zortzi.
|
|
|
Zenbat kontu ez ote dauka kontatzeko. Kundek duten gauza on bakarra horixe da, lagun zaharrak berriro ikusteko aukera ematen dutela, eta lagun berriak egitekoa ere
|
bai
.
|
|
|
Norbaitek nitaz galdegin eta falta banintzen, laster pentsatzen zuten, nonbait, bizikletarekin joana izango nintzela zerbaitera. Oraindik ere izan behar du Ordizian horretaz oroitzen denik; Anza abizeneko emakume bat
|
bai
, behintzat;" Non eta nola ote dabil Antxon?" edo antzeko galderaren bat norbaitek egiten duenean," Orain ere bere bizikletarekin nonbaitera joana izango da" erantzuten omen du.
|
|
|
Nieves honek meza liburua oparitu zidan behin; mezatara joan bakoitzeko duroa emango zidala agindu zidan. Eman ere
|
bai
, baina Gurrutxaga maisua organoa jotzen entzutearren joaten nintzen elizara, ez mezagatik. Umetatik gustatu izan zait musika klasikoa, eta musika entzutearren elizara eta edozein lekutara joango nintzen.
|
|
|
Miru isatsa eman zidaten egiteko; ar eta emearena egin behar nituen, eta baita egin ere. Lehen edo bigarren mailako ofizialearenik ez zidaten eman, baina
|
bai
hirugarren ofizialearena.
|
|
|
– Arreba Nieves etorri zaidak, bere alabarekin eta suhiarekin... eta hauen bi haurrak ere
|
bai
!
|
|
|
Indartsu zegoela zirudien arren, egun batetik bestera hil zen. Beasaindar bat ere
|
bai
, Mata abizena zuena; neumotorax tratamendua egin zioten, baina hobekuntzarik eragin ez zionez, plastia ebakuntza egin behar; ebakuntzaren ondoren bisitan joan nintzaion, animatua ikusi nuen goiko gelan; hurrengo goizean hil zen. Arruabarrena zeritzan bat ere bazen, marrazten artista zena; Merced egunean jaia antolatu zuten mojek, eta batzuk mozorrotuta ibili ginen marrazkilariari adorea ematen, baina ez dakit zer atarramentu izan zuen.
|
|
|
Arruabarrena zeritzan bat ere bazen, marrazten artista zena; Merced egunean jaia antolatu zuten mojek, eta batzuk mozorrotuta ibili ginen marrazkilariari adorea ematen, baina ez dakit zer atarramentu izan zuen. Mendaroko bat ere hil zen, eta beste asko ere
|
bai
. Eguneroko ogia zen.
|
|
|
Tuberkulosia ez baitzen, onenera jota ere, hain bizkor eta aise gainditzen. Dena dela, ez dut esango sei hilabete haietan sendatu egin nintzela, baina suspertu
|
bai
apur bat. Handik alde egitean amak etxera eraman nahi izan ninduen.
|
|
|
Donostian hainbat ofizio eta lantokitan ibili nintzen. Gero eta hobeto nenbilela igartzen nion neure buruari,
|
bai
osasun aldetik eta bai gainerakoan. Nire gaixotasuna, etsipenak, hogeita bost edo hogeita hamar urtera arte biziko ote nintzen eta kontuak... ahazten joan zitzaizkidan poliki poliki.
|
|
|
Donostian hainbat ofizio eta lantokitan ibili nintzen. Gero eta hobeto nenbilela igartzen nion neure buruari, bai osasun aldetik eta
|
bai
gainerakoan. Nire gaixotasuna, etsipenak, hogeita bost edo hogeita hamar urtera arte biziko ote nintzen eta kontuak... ahazten joan zitzaizkidan poliki poliki.
|
|
|
|
Bai
Donostian, eta lehenago Ordizian ere bai, zinemara joaten ginen maiz. Pelikula hasi aurretik Francoren irudia azaltzen zen, eta kristo guztiak zutik jarri behar izaten zuen, besoa jasota, Cara al sol abesteko.
|
|
|
Bai Donostian, eta lehenago Ordizian ere
|
bai
, zinemara joaten ginen maiz. Pelikula hasi aurretik Francoren irudia azaltzen zen, eta kristo guztiak zutik jarri behar izaten zuen, besoa jasota, Cara al sol abesteko.
|
|
|
Arropa eta janzki gehienak Castellonen utzi zituen, bidaian ez ibiltzearren traste guztiekin tatarraka. Bera baino lehen helduko zela hona han utzitako paketea, esan omen zioten, baina egunak eta asteak aurrera doaz eta paketerik ez da agertzen inon, eta hemen fresko samar egiten du goizetan eta gauetan, hotz ere
|
bai
behe lainoa sartzen denean. Batari eta besteari galdezka jarduna da, baina sorbaldak jasotzen dituzte hemen.
|
|
|
Askotan, izugarri askotan, beti gertatzen zela esango nuke, neuri tokatzen zitzaidan tarta hura. Zorte ikaragarria nuen horretan,
|
bai
horixe. Lagunak harrituta geratzen ziren;" gaur ezetz tarta hik atera!" esan zidaten behin; nik orduan:
|
|
|
Juderian ibili, El Grecoren pinturak begiratu eta abar. Katedralaren azpian bi sala handi zeuden, sotano moduan; sala horietako batean elizaren harribitxi eta ondasunak zeuden, eta haien artean Ameriketan hartutako lehen hamalau kilo urreak ere
|
bai
, sagrario bihurtuta. Bigarren sala handia Inkisizioari eskainia da; eta sala honetan, besteak beste, torturatzeko erabiltzen zituzten tramankuluak daude.
|
|
|
Ezer asko gabe joaten zen hara jendea. Eusebio horrek, esate baterako, aldatzeko arroparik ere ez zeukan; neuk eman nizkion; oinetakorik ere ez, etxean egoteko zapatila pare bat besterik ez; baina labana handi bat
|
bai
ordea, bandoleroen tankerakoa, beti aldean erabiltzen zuena. Egun batez, lanera bidean, autobusera igo eta, ez dakit nola, nahi gabe inondik ere, oina zapaldu nion han zihoan arabiar bati.
|
|
|
Irailaren lauan Parisera heldu eta bostean hasi ginen beharrean. Egundoko errebisioak egin zizkiguten sendagileek,
|
bai
iritsi orduko bai ondoren. Beldur nintzen nire tuberkulosiaren aztarnak ez ote ziren agertuko, hamar urte igaroak ziren arren Andazarrateko kontuetatik.
|
|
|
Irailaren lauan Parisera heldu eta bostean hasi ginen beharrean. Egundoko errebisioak egin zizkiguten sendagileek, bai iritsi orduko
|
bai
ondoren. Beldur nintzen nire tuberkulosiaren aztarnak ez ote ziren agertuko, hamar urte igaroak ziren arren Andazarrateko kontuetatik.
|
|
|
Ez zidaten, baina, ezer aurkitu. Eusebiori
|
bai
. Espainian bi errebisio pasatuta joan zen hura, batere kezkarik gabe, baina han egin zizkioten azterketetan tuberkulosiaren zantzuak topatu zizkioten.
|
|
|
–
|
Bai
horixe!
|
|
|
– Han ere
|
bai
––nik harrituarena egin nuen– Nola igo hintzen haraino ba?
|
|
|
Piper morroiak al dira ba hauek! Espainiakoak
|
bai
piperrak, Murciako piper morroiak! Harrapatuko banitu...
|
|
|
Nik pentsatu nuen, nondik edo handik jakin behar nuela jan genituen piperrak nongoak ziren. Eta
|
bai
jakin ere, asko kosta gabe.
|
|
|
Berari beste horrenbeste gertatzen zitzaion. Astean behin afaltzera joaten ginen norabait, zinemara ere
|
bai
... Autoa ere banuen ordurako...
|
|
|
Ikusi besterik ez dago bisitetako kabinetan emakume eta gizonezkoen proportzioa. Emakume gehiago etortzen da beti, eta gehiagotan ere
|
bai
, nahiz arrebak izan, nahiz amak, emazteak edo, lagun soilak edo direnak direla. Enkartelada eta manifestazioetan ere emakumeak dira hutsik gabe joaten direnak leku guztietara...
|
|
|
Mundu bat ikusi nuen han, ikusterik uste ez nuen jendea. Paisanozko txakur pila bat ere
|
bai
, bide batez; liskar batzuk sortu zituzten txakurrek elizkizunaren ondoren, korrikaldiak izan ziren. Jende heldua ikusi nuen hiletetan, gerran ibilitakoak izango ziren asko.
|
|
|
Gazteen artean nabari zen zalaparta, auzoetan... Eta egunkarietan ere
|
bai
; gerraosteko" bakea" kraskatzen hasia zen, politikaz ez hitz egitearen autozentsurazko araua pitzatzen. Aldaketa, alegia.
|
|
|
Sorbonako Aula Magnan egiten ziren eztabaidak. Sarreran ere
|
bai
, taldeka. Barruan eztabaidatutakoa kanpoan jarraitzen zen, asanbladan, eta hartutako erabakiak banatzen ziren, egunerako erabakiak.
|
|
|
Gizartearen aldaketa sakona desio zen, iraultza soziala. Ilusioa, euforia, indarra nabari ziren
|
bai
Sorbonan bertan bai handik kanpora, gizartean orokorrean. Honez gainera, sasoi berezia zen nazioartean:
|
|
|
Gizartearen aldaketa sakona desio zen, iraultza soziala. Ilusioa, euforia, indarra nabari ziren bai Sorbonan bertan
|
bai
handik kanpora, gizartean orokorrean. Honez gainera, sasoi berezia zen nazioartean:
|
|
|
Ordizia inguruko kontrolatuta neuzkan; ondo aski jakin ohi nuen zein baserritako sagarrak edo udareak zeuden heltzeko puntuan, nongo gaztainadiak zeuden biltzeko moduan. Perretxiko eta onddotan ere askotan ibiltzen nintzen, eta etxera eraman ere
|
bai
mordoska ederra.
|
|
|
niri egundoko lepagainekoa esku zabalarekin; eta nik, orduan, lurretik alikate handiak hartu eta zait! kolpea hankartean; barrabilak ez nizkion harrapatu izango, baina
|
bai
inguruko zerbait... eta estutu egin nion; berak zapladaka ekin orduan, baina nik askatu ez, estutu baizik. Han amaitu ziren istiluok.
|
|
|
Baina Erauskin jaitsi egin zen zuhaitzetik. Mutikoari epelak eman zizkion baserritarrak, arropa guztiak kendu ere
|
bai
, eta ondoko errekara bota azkenik, Alkarte errekara, oker ez banago.
|
|
|
Nabarrikaren dendara ere joaten ginen, Santa Maria kalera. Gaztak, gatzariak eta horrelakoak eduki ohi zituen; gazta zaharra ere
|
bai
mostradore gainean, lurrezko ontzi batean; ogi opil batekin sartzen ginen hara; mostradore gaineko lurrezko ontziari tapa kendu, zurezko koilara sartu eta ogi opilean oreztatuko zigun gazta zaharra, garratza, baina guk gustura asko jaten genuena.
|
|
|
Kezkatuta dabil Antxon, eskulanen kontua ez baitu argitu oraindik. Itsasontzien maketak ekarriko zizkiotela agindu
|
bai
, baina ez da horien aztarrenik. Lan tresnarik ere ez.
|
|
|
Kiroldegi ordua dagokigu orain, eta bigarren moduluari ere
|
bai
; zorte apur batez agurtu ahal izango ditu bigarreneko adiskideak kiroldegiko atean... Abiatu gara azkenik, Koldoren eta Karlosen eta hiruron artean Antxonen trasteak aldean...
|
|
|
Bilbo
|
bai
jakina
|
|
|
Trasteak bildu, egunkariak erosi, bezperan egondako tabernetako batean gosaldu, kantinplora urez eta zahatoa ardoz bete eta bidean jateko zerbait erosi ondoren, Orexarantz abiatu ginen, goiza sorbaldan, zeru garbi baten azpian. Lizartzatik oso gertu zegoen bidegurutzea, eta handik lau kilometro eta erdi baino gutxiago geratzen zen Orexako plazaraino, denak aldapan gora, hori
|
bai
(" Aldapa goien Orexa han dugu,/ ‘munduaren ipurdia’", idatzi zuen Orixek" Lizardi gurean" poeman). Orexara heltzeko kilometro erdi bat falta zela, argazki bat egin nion bide ertzean ikusi genuen 1964ko hilarri bati.
|
|
|
– Zipaioengandik ihesi,
|
bai
. Aspalditik.
|
|
|
Lauaxetari hika, hori
|
bai
, baina aparteko zakartasunik gabe erantzuten ziola ikusirik, neu ere animatu nintzen txanda hartzen:
|
|
|
– Hara, egia da,
|
bai
–esan zuen, gogoratuz– Halantxe da. Horixe esan neutson.
|
|
|
– Hori esaten dau,
|
bai
, irakurri neban zuk apailatutako erreportajean. Hasieran ez neban ulertu be egin zer esan gura eban.
|
|
|
–
|
Bai
.
|
|
|
– Portatu zarete –esan zigun, irri egitetik gertu– Esaten nuen nik,
|
bai
, zoroegiak zinetela zuek poliziazaleak izateko.
|
|
|
– Ez adarrik jo, Julen. Komandantea
|
bai
, izan nintzan komandantea, baina Euzko Gudarostekoa, gudan, aberria etsai faxistengandik babesteko gudan.
|
|
|
–
|
Bai
, horretan behintzat arrazoia daukak.
|
|
|
Ez zakiat. Antzeko zerbait
|
bai
akaso ikastolan. Baina ez nagok seguru.
|
|
|
– Euskalduna
|
bai
ordea. Oso euskara samur eta aberatsa egiten don.
|
|
|
–
|
Bai
... –erantzun zion, harrituta, Lauaxetak– Nola dakin?
|
|
|
–
|
Bai
. Gerra garaikoa edo, Lizardi eta horien laguna.
|
|
|
–
|
Bai
. Berak hala badio, zergatik ez ba?
|
|
|
–
|
Bai
, baina berak Lauaxeta dela esaten badik Lauaxeta izango duk, ezta. Baita gainerako guztiak Lauaxeta izan ez dadin ahalegintzen bagara ere.
|
|
|
Baita gainerako guztiak Lauaxeta izan ez dadin ahalegintzen bagara ere. Niretzat
|
bai
behintzat. Gutxieneko errespetu bat izan behar zioagu elkarri.
|
|
|
– Arrazoia duk,
|
bai
. Normala duk ezetz erantzutea.
|
|
|
– Leitza nahiko gertu zagok. Lekunberri ere
|
bai
, baina hobeto ezagutzen diat Leitzarako bidea.
|
|
|
– Ikusten ari nazenez, biziak
|
bai
zariela benetan durduzagarriak! Benetan ikaragarriak!
|
|
|
– Tira, hori egia dok,
|
bai
–aitortu zidan burumakur Lauaxetak– Nolanahi be, gitxienez herrira jaitsi geunkek, han zer dinoen jakiteko.
|
|
|
– Hara hor" guda gotzon baltzak", Estepan! –esan nion Lauaxetari, helikopteroei begira– Edo, tira, berde ilunak
|
bai
gutxienez. Guda gotzon txapelokerrak azken beltzean.
|
|
|
–
|
Bai
, haizea eho, haizea eho... Oso poetikoa!
|
|
|
– Emakume polita zuan,
|
bai
, izen ederrekoa eta euskalduna, baina narrasa eta lotsagabea, gaizkilea eta, hori ziur esaterik ez dagoen arren, hiltzailea be bai akaso... Pena handia dok emakume batek jokabide donge horreek izatea.
|
|
|
– Emakume polita zuan, bai, izen ederrekoa eta euskalduna, baina narrasa eta lotsagabea, gaizkilea eta, hori ziur esaterik ez dagoen arren, hiltzailea be
|
bai
akaso... Pena handia dok emakume batek jokabide donge horreek izatea.
|
|
|
– Drama latza izan behar dik,
|
bai
: bat batean berpiztu baina zer arraiotarako berpiztu haizen aztarrenik gabe...
|
|
|
–
|
Bai
. Horixe esaten eutsaat neure buruari, baina ez dok samurra.
|
|
|
–
|
Bai
, halaxe duk. Elkarrekin konformatu beharra zaukaagu biok ere.
|
|
|
Ibiltzea bilatzea duk, eta bila dabilenari ezin zaiok aurkitu ez duena ez edukitzeagatik errietarik egin. Horregatik nabilek, Estepan,
|
bai
, horrexegatik duk.
|
|
|
–
|
Bai
, oraintxe argitaratu berriak dira hirurak. Neuk gaur erosi ditut, eta herenegun behintzat artean liburu dendara iritsi gabeak ziren.
|
|
|
– Nik ez dut Azken fusila irakurri –aitortu behar izan nuen nik–, baina Jokin Muñozen aurreneko liburua
|
bai
, Hausturak. Gustatu zitzaidan.
|
|
|
– Oso idazle trebea da,
|
bai
–esan zuen, sutsu, Lauaxetak– Horrelako gazte gehiagoren premina dugu!
|
|
|
–
|
Bai
. Igarri egiten zait, ezta?
|
|
|
– Ni, hain zuzen be, Lauaxeta naz, aberriaren eta Jaungoikoaren zerbitzurako berpiztua –esan zuen solemnitatez Lauaxetak– Baina, jaun andreok, ulertuko dozuen legez, hori sekretu handia da, ezin deutsozue inori esan. Barriro espetxeratu naikee, eta fusilatu be
|
bai
gero! Aberriak eta Jaungoikoak eskertuko deutsuee diskrezinoa, ez horretaz zalantza txikerrenik be izan.
|
|
|
–
|
Bai
, bai, nobela ederra egin liteke teoria horretatik abiatuta –esan zuen Jakobek– Edo baita film bat ere. Lorcari buruz mila nobela, film, saiakera, antzezlan eta perfomance egin da, baita kantak eta diskoak ere, haren alderdi ugari aztertuz, eta horien artean homosexualitatea nahikoa sarri.
|
|
|
– Bai,
|
bai
, nobela ederra egin liteke teoria horretatik abiatuta –esan zuen Jakobek– Edo baita film bat ere. Lorcari buruz mila nobela, film, saiakera, antzezlan eta perfomance egin da, baita kantak eta diskoak ere, haren alderdi ugari aztertuz, eta horien artean homosexualitatea nahikoa sarri.
|
|
|
–
|
Bai
–erantzun zion irriz Arratek– Baina orduan Xabier Elorriagak egin zuen Lauaxetarena, eta ez zen aktorerik egokiena. Aktorerik egokiena, dudarik gabe, Koldo da.
|
|
|
Itsasoari buruz poema bat baino gehiago idatzi zuela ekarri zuen gogora, baina itsasoaren narru nabarra pantera batenarekin alderatuz idatzitako lerroen ausardia zela, XX. mendearen amaierako idazle eta kritikarien begietan behintzat, poema haien alderdirik goraipagarriena. Pantera batena zirudien,
|
bai
, begien aurrean zuen itsasoaren narru nabarrak. Pena sentitu zuen aurreko bizitzan idatzi gabe utzitako poesia guztiagatik.
|
|
|
Suspertuta nengoen, ibiltzeko gogoz. Komeni ere
|
bai
ibiltzeko gogoa izatea, oso tarte luzea baikenuen tren geltokien gunetik Abbadia gazteluaren inguruko mendi bideen hasieraraino. Oroitzapen historikoen aldetik ere, ez zegoen gertutasun handirik:
|
|
|
–
|
Bai
, baina zuen zuhurtzia fededun eta puritanoaren atzean erotasun miresgarri bat zegoan, erotasun sortzaile eta iraultzailea, zintzoa eta ausarta, ilusio grinatsu bati estu lotua. Eta horrekin bat egiten diat, bat egiten diagu askok.
|
|
|
– Iparrorratzik gabe? A,
|
bai
! Abantaila handia duela iparrorratzik gabe bidaiatzeak, ekialdearekin, mendebaldearekin, hegoaldearekin eta haien arteko konbinazio guztiekin topo egiteko aukerak zabaltzen dituelako.
|
|
|
–
|
Bai
, hala uste dut behintzat. Lehen nire izeko bat bizi zen han, baina etxea saldu eta Durangora aldatu zen.
|
|
|
–
|
Bai
, hala uste dut, bai. Oinez beti.
|
|
|
– Bai, hala uste dut,
|
bai
. Oinez beti.
|