|
2000
|
|
|
Beren lanahonela banatzen da: a) giza sexualitatearen erantzunaren ezagupena (Master etaJohnson, 1966), ikerkuntzaren ikuspuntutik ekarpen handiena ekarri zuena, b) gizasexualitatearen arazoen deskribapena, bai gizonengan
|
bai
emakumeengan agertzendiren arazoen taxonomia zehaztuz; haietatik abiatuz, garai horretan berriztatzaileazen terapia sexualerako metodo bat proposatu zuten (Master eta Johnson, 1970). Soilik ikuspuntu historikoak ematen digu lan hori kritikoki baloratzeko etahasieran aurkeztu zuten triunfalismoa gainditzeko bidea. Dena dela, gaur egungoterapia sexualaren egoera ulertzeko, kontuan hartu behar dira, ezinbestekoerreferentzia dira-eta.
|
|
2001
|
|
|
Mota guztietako jantziak agertzen dira,
|
bai
emakumeetan bai gizonezkoetan. Jantzi gabeko jendea ere bai, larrugorri edo erdi larrugorri dabilena.
|
|
2002
|
|
|
Historian atzera eginez, Kanariar uharteetako jatorrizko biztanleak ere amazigh kulturakoak ziren. Argi dezagun hitzen saltsa errazteko, amazigh dela hitza bere singularrean, imazighen pluralean, eta tamazight
|
bai
emakumea eta bai hizkuntza izendatzeko erabiltzen dena.
|
|
|
Bazkal ostian belbillan sartu eta ¡ Ea" ra! An ebiltzazan gernikar, elantxobetar, ibarrangelutar, akordar, kortezubitar, izpaztertar eta lekeitiar abertzaliak, bai gixonezkuak eta
|
bai
emakumiak. Eta elduta beriala juan giñan itxeikixunak ixango ziran tokirantza, pelotatokira.
|
|
|
Historialari asko aspalditik ari dira aldarrikatzen Aro Berriaren gizarteataldeetan antolaturik zegoela. Talde horietako kideek, bai gizonek
|
bai
emakumeek, mota ezberdinetako lotura pertsonalak zituzten beren artean. Garrantzitsuenak, lotura familiarrak edo senitartekoak, leinu eta klanekoak, adiskidetasun etaherrikidetasunekoak, eta, azkenik, harreman feudal eta klientelarrak ziren.
|
|
|
Taiwango ikertzaileek egindako azterlan baten arabera, teak, zenbait urtetan ohikotasunez hartzen denean, handitu egiten du hezur dentsitatea,
|
bai
emakumeetan bai gizonetan. “Teak bizkarrezurreko eta aldaketako hezurren dentsitate mineralean duen babes efektua argi eta garbi frogatu da”, esan zuten Taiwango Chih Hsing Wu eta Chih Jen Chang Unibertsitate Ospitale Nazionaleko Cheng Kung autoreek.
|
|
|
Osteoporosia hezur masa murriztean hezurren hauskortasuna handitzen da, eta, ondorioz, haustura espontaneoak gertatzen dira.Hezur masaren hazkundea hirugarren hamarkadara arte gertatzen da, eta gutxi gorabehera konstante irauten du 50 urte bete arte. Gero, behera egiten hasten da,
|
bai
emakumeetan, bai gizonetan. Azterlan ugarik frogatzen dutenez, lehen 30 urteetan kaltzioa hartuz gero eta jarduera fisikoa eginez gero, pertsonek hezur masa dentsitate handiagoa izan dezakete adin horretan.
|
|
2003
|
|
|
Bitamina horrek garrantzi berezia du haurren hazkuntza aldietan eta, bereziki, haurdunaldiaren lehenengo hilabeteetan. Horregatik, pipak aperitibo gisa edo beste plater batzuen osagai gisa kontsumitzea interesgarria da, bai haurren
|
bai
emakume haurdunen ikuspegitik. Era berean, bitamina nabarmentzen da pipen osaeran gainerako fruitu lehorren gainetik (46 mg/ 100 g, eta 24 mg almendra eta hurretan edo 7 mg pistatxo eta kakahueteetan).
|
|
|
Eta ez diezadala Eriximakok moztu nire hitzaldia barregarri utziz Pausanias eta Agatonez ari naizelakoan (horiek ere agian horietakoak dira eta biak izaeraz gizonezkoak dira). Nik bai gizon eta
|
bai
emakume guztiez diot horrela gure espeziea zorioneko litzatekeela maitasun osoa burutuko bagenu eta norberak bere maitea aurkituko balu, antzinako izaerara itzulita. Eta hori hoberena bada, nahitaezkoa da oraingo egoeran ere horren hurbilena hoberena izatea, eta hori norberaren adimenaren araberako izaera duen maitea lortzea da.
|
|
2004
|
|
|
|
Bai
emakume bitxia zarela!
|
|
|
Metodo horri esker, lagundutako ugalketaren onuradun izan nahi duten bikoteek emaile batengandik jasotako gametoak erabiltzea saihesten da, eta, horregatik, Administrazioak ez zentsuratzea espero du. “Uste dut ez dela arazorik egongo teknika honekin; izan ere, arazoren bat duten bikoteek,
|
bai
emakumeak menopausia goiztiarra duelako, bai obulutegiak kendu dizkiotelako, edo gizakiaren arazoak direla eta, seme alabak izango dituzte obuluen edo espermaren emailearengana jo gabe”, esan zuen Cremadesek. Gabonen ondoren, ikertzaileak Laguntza Bidezko Ugalketarako Batzorde Nazionalera joko du Alacanteko Ospitale Nagusiko ikerketekin jarraitzeko eskatzeko, eta, baimena lortzen ez badu, Espainiatik kanpoko lanetan jarraituko duela gaineratu zuen.
|
|
|
Horrelako elikagairen bat kontsumitzeko ohitura izanez gero, ez dago zertan utzi haurdunaldian. Hala ere, kontuan hartu behar da etapa horretan bete behar direla
|
bai
emakumearen bai umekiaren nutrizio eskakizunak, eta, beraz, ez dagoela arrazoirik horrelako produktuak kontsumitzeko. Zer dira" light" elikagaiak?
|
|
|
Adin horretan, emakumeentzako tarifak gizonezkoenak bezalakoak edo oso antzekoak dira. Kasu horretan, arrisku orotako aseguruen eta aseguru etxe bakoitzaren gutxieneko frankiziaren arteko aldea %234koa da, eta 2.030 eurorainoko aldea dago, bai gizonentzat
|
bai
emakumeentzat. Frankiziarik ez badute, bariazioak %267ra igotzen dira, 3.335 euro.
|
|
2005
|
|
|
–
|
Bai
emakume itsusia! Eta horrela jantzita joaten zen?
|
|
|
Era berean, Granadako ikerketa taldeak erakutsi du Espainiako emakumeen %70ek inoiz hartu dituela mota horretako botikak, eta kasu askotan errezeta medikoa behar izaten dutela. Datu horiek, ordea, ez datoz bat baldintzatzaile fisiologikoekin, ezta generoaren araberako zenbait portaera zehazten dituzten kultura eskemekin ere, eta aurreiritzi horiek eragina dute bai Osasunean
|
bai
emakumeengan, Romoren arabera.
|
|
|
Zehazki, X kromosomaren gene guztien %75 inguru “isilik” dago, beste %15ek desaktibaziotik ihes egiten du, eta gainerako %10a inaktibo dago kromosoma batzuetan, baina ez beste batzuetan, edo, bestela esanda, emakume batzuetan bai eta beste batzuetan ez. Horrek guztiak uste baino desberdintasun genetiko handiagoak iradokitzen ditu,
|
bai
emakumeen eta gizonen artean, bai emakumeen artean. Estatu Batuetako zientzialarien lanak baieztatzen du emakumeen genoma gutxienez hiru alderdi nagusitan bereizten dela maskulinotik.
|
|
|
Zehazki, X kromosomaren gene guztien %75 inguru “isilik” dago, beste %15ek desaktibaziotik ihes egiten du, eta gainerako %10a inaktibo dago kromosoma batzuetan, baina ez beste batzuetan, edo, bestela esanda, emakume batzuetan bai eta beste batzuetan ez. Horrek guztiak uste baino desberdintasun genetiko handiagoak iradokitzen ditu, bai emakumeen eta gizonen artean,
|
bai
emakumeen artean. Estatu Batuetako zientzialarien lanak baieztatzen du emakumeen genoma gutxienez hiru alderdi nagusitan bereizten dela maskulinotik.
|
|
|
Ikerketaren arabera, Espainiako biztanleen %23k 250 mg/ dl-tik gorako kolesterol kontzentrazioak ditu; %33k erretzen du (gizonen %41ek eta emakumeen %24k); %34k arteria hipertentsioa du; %20 obesoa da, eta diabetesak emakumeen %8ri eta gizonen %12ri eragiten die. Gehiegizko pisua da Espainiako populazioaren artean gehien agertzen den arrisku kardiobaskularreko faktorea,
|
bai
emakumeetan bai gizonetan. Hala, emakumeen %48, 3k gehiegizko pisua du, eta horrek gizonen %66, 9ri eragiten dio.
|
|
|
Garai hau euskal abertzaletasuna ren garaia da, erlijioaren/ fedearen eta euskararen defentsa egiten dute eta emakumeei dagokienez amatasun aberkoia sustatzen da. Ezizen zehaztugabeak, inizialak edo anonimatua oso ohikoak dira, bai gizon
|
bai
emakumeen artean; beraz, oso zaila da emakume idazleei buruzko informazio zehatza lortzea, identifikatzea, kokatzea. Linda Whitek dioena ere kontuanha rtu genuke:
|
|
|
Bi egoera hauek (gaur egun emakumearen berdintasunak eta natura zaindu eta babesteak gure gizartean lortu duten errespetu maila erreala) ez dira hemen eredugarri bezala planteatzen. Bai ekologian
|
bai
emakumeen alorrean asko eta asko dago zer hobetu eta zertan aurreratu. Euskarari dagokionean antzeko maila eskuratuko bagenu ere, ez nuke inolaz ere planteatuko egoera ideal bezala edo bukatutako zeregin bat bezala; bai, ordea, adierazi dudanez, oinarrizko adostasun bezala.
|
|
2006
|
|
|
Irizpidehoni eutsiz, ezkontza homosexualen aldeko adiera gehiago sakon dezakegu: baigizonari eta
|
bai
emakumeari, indibidualki, berdintasunean ius connubii ala ezkontzeko gaitasuna aitortzen die 34.1 artikuluak. Horrek esan nahi du bi emakumehomosexualei, bi gizonei, euretako bakoitzari, gaitasun pertsonal hori aitortu diela.Eta ezkontza bi ius connubiiren arteko lotura gauzatzea bada, nola ukatu Konstituzioak emandako gaitasun bat legeak dioen moduan gauzatzearen konstituzionaltasuna?
|
|
|
Bai, ordea, koloneko minbizirako. Gerriaren eta aldakaren artean Ikertzaileek ikusi zuten gerriaren neurria aldakarekiko (WHR, ingelesezko siglak) koloneko minbizia izateko arriskuaren adierazle dela, bai gizonengan
|
bai
emakumeengan. 0,85 baino gehiagoko WHR duten emakumeek% 52 arrisku handiagoa zuten koloneko minbizia garatzeko 0,73 baino gutxiagoko WHR dutenek baino.
|
|
|
Adiponektina gantz zelulek jariatutako hormona bat ere bada; tumoreen aurkako jarduera du eta odol hodien hazkundea inhibitzen du. Lan horren beste emaitza da pertsona altuek ere, bai gizonek
|
bai
emakumeek, koloneko minbizia garatzeko arrisku handiagoa dutela. Ikertzaileen ustez, zelula kopuru handiena izan daiteke:
|
|
|
Nabarmentzekoa da, halaber, eremu horretan umetokiko edo zeruko minbizia duten emakumeen kopurua, bizi erritmoaren eta osasun estaldura eskasaren ondorioz. Bizkaiko medicusmundi horren aurrean, azpimarratu du Hondurasek Aukera Berdintasunari buruzko Legea, Etxeko Indarkeriari buruzko Legea eta Genero Ekitateari buruzko Plana dituela, garapen alderdi guztiak eta emakumeen osasuna barne hartzen dituena, bai osasun zerbitzuak eskuratzeari dagokionez,
|
bai
emakumeei ematen zaien laguntza hobetzeari dagokionez, bai eta osasunean dituzten arazo espezifikoei dagokienez ere. Uhartean Emakumearen Institutua (INAM) dago eta udalerri bakoitzak Emakumearen Udal Bulegoa du.
|
|
|
Aurpegia, lepoa eta betazalak Lifting edo luzaketak (faziala eta zerbikala, bereziki) lehiakide serioa du. Zifratan gainditzen du, eta, nahiz eta askok haren izena ezezaguna izan, gaur egun gehien eskatzen den aurpegiko eragiketa estetikoa da,
|
bai
emakumeek bai gizonek (genero maskulinoan gehien erabiltzen den esku hartzea da). Blefaroplastia da, betazaletako kirurgia.
|
|
2007
|
|
|
Hori duk eta! Hau
|
bai
emakumea hau!
|
|
|
justiziarekin batera besteen zaintzaprintzipio moralen barnean hartzea. Horrek esan nahi du, besteak beste, gizakienheziketan bi alderdi horiek jorratu liratekeela; alegia, justiziarakonorabidea eta zaintzarako norabidea bai gizonengan
|
bai
emakumeengan uztartzea.
|
|
|
Kirurgia Orokorra eta Digestio Aparatukoa, Erradiodiagnostikoa, Anestesiologia eta Erreanimazioa, Pediatria eta Familiako eta Komunitateko Medikuntza, osasun zerbitzu bakoitzak izan ditzakeen espezialitate batzuen defizit partikularrak ukatu gabe. Espainian espezialistak diren medikuen artean, gaur egun 45 eta 54 urte arteko tartea dago, bai gizonetan
|
bai
emakumeetan. Espezialitate guztietan langileen erdiak baino gehiago 50 urtetik beherakoak dira, honako hauek izan ezik:
|
|
2008
|
|
|
Bizilekuak nola hala prestatu zituzten Saturraranen,
|
bai
emakumeak eta bai beraien haurrak gordetzeko. Eraikuntza txikiena guardia zibilen eta soldaduen koartela zen eta beste biak presoentzako ziegak.
|
|
|
Maskuriko hanturaren eragina eta oinazea eta erremina ere
|
bai
emakumearen sexu organoetara ere zabaltzen da, eta mina sentitzen du sexu harremanak edukitzerakoan.
|
|
|
Atzerritarren eta Mugen Komisaria Orokorraren menpekoa izango da brigada berezia eta gaizkile atzerritarrak jazartzeaz eta kanporatzeaz (epaileak emandako baimenarekin beti ere) arduratuko da, bai terroristak, bai talde antolatuetako kideak,
|
bai
emakumeen kontrako indarkeria kasuetan nahastuak.
|
|
|
Gregorio-k (1997) bi konzeptu deskribatuz, talde domestikoa eta gizarte sareak, migrazioa azaldu eta genero ikuspuntua barneratzen duen eredu bat proposatzen du. Lehenengo kontzeptuarekin ikusarazi nahi du, bai gizonek eta
|
bai
emakumeek, familiaren iraupena segurtatzen dutela, eta horren ondorioz, edozein pertsona izan daitekeela hautagai etorkina izateko eta taldearen beharrak asebetetzeko. Bestaldetik gizarte sareak jatorrizko herrialdean dauden pertsona ezagunek eta jomuga den gizartean daudenek osatzen dituzte, eta etorkinek duten babesa irudikatzen dute.
|
|
|
Nire egungo errealitatetik abiatuta, azpimarratu behar da SER zientzia gizartea gizonezkoek bakarrik zuzendu dutela 60 urtez, profesional erreumatologo bikainak izan arren. Bai gizonek
|
bai
emakumeek onartzen dute gaur egun emakumeen lan zientifiko eta profesionala, baina bitxia bada ere, ez dituzte zuzendaritza lanak egiten. Zergatik?
|
|
|
Bitartean, Eusko Jaurlaritzak, aurrekoak baino gogorragoa eta murriztaileagoa den gizarte bazterketaren aurkako legeriaren aldaketa bat aurkeztu du Eusko Legebiltzarrean, eta joan den uztailean Diru sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Lege proiektua onartu du. Aldaketa atzerapauso larria da herritarren eskubideetan, bai diru baliabide urriak dituztenentzat, bai lan prekarioa dutenentzat,
|
bai
emakumeentzat, baita pentsiodunentzat ere.
|
|
2009
|
|
|
J. Martirena. Noski norberaren aukera dela,
|
bai
emakumearena eta baita familiarena ere. Ez da obligazio bat.
|
|
|
(OFF) Bost minutuz sueztitu eta eragin etengabe. (ON) Oh, Akimena, zu
|
bai
emakume jatorra! Eskerrik asko.
|
|
|
b. Nahiz eta denek, bai gizonek
|
bai
emakumeek, arrazoi nagusitzat agertu, emakume helduen ezaugarri berezia izango da «Besteekiko harremanak ezzaintzeagatik» errudun sentitzea, baita beren burua ez zaintzeagatik errudunsentitzeko joera ere.
|
|
|
Emakumeek gizonek bainogehiago begiratzen dute, eta behin begi kontaktua ezarri eta gero, denbora gehiagozeusten diote begiradari (Davis, 1982). Bai gizonek eta
|
bai
emakumeek, elkarrengandik oso hurbil ez badaude behintzat, gehiago begiratzen diote atsegingarrizaienari; baina emakumeek entzuten ari direnean denbora luzeagoz begiratzendiote solaskideari; gizonek, berriz, hitz egiten ari direnean denbora luzeagoz begiratzen diote.
|
|
|
Solasaldirako hurbilago jartzen dira emakumeak,
|
bai
emakumeengandik, baigizonengandik, eta nahiago dute besteen alboan jarri, aurrez aurre baino. Bestepertsonak emakumeengandik hurbilago jartzen dira gizonengandik baino, emakumeek espazio pertsonal iragazkorragoak dituztelako eta gizonek baino espaziogutxiago behar dutelako.
|
|
|
Eritasun kronikoak eta botikak hartzea ere jaso ziren, eta parte hartzaileen gorputz masaren indizea (GMI) neurtu zen. Faktore horiek guztiak aztertu ondoren, ikertzaileek ondorioztatu zuten,
|
bai
emakumeetan bai gizonetan, Mediterraneoko dieta osasun fisiko eta mentalaren pertzepzio hobearekin lotuta dagoela. Gainera, IMIMIMek adierazi zuen ez zirela aldatu mota horretako elikaduraren ondorioak, ez jarduera fisikoak, ez gorputz masaren indizearen balioak, ez tabakoaren kontsumoak.
|
|
|
jardueran maila fisiko ezin hobea lortzeko gorputzak jasaten duen estresak eragin negatiboa du espermaren produkzioan. Gurpil gainean Lehenago egindako beste azterketa batzuek ere hipotesi hori babesten zuten, eta adierazten zuten jarduera fisikoaren maila oso altuek ugalkortasuna murrizten dutela, bai gizonena
|
bai
emakumeena. Hala ere, Espainiako ikertzaileek errua botatzen diote bizikletaren jarlekuan sortzen den marruskadurari eta arropa doituari, testikuluetako tenperatura igo eta espermaren ekoizpena zaildu baitezakete.
|
|
|
Halaber, esku hartze prebentiboa azpimarratzen du, eraginkorra baita, ez baitu arriskurik, erraza baita eta oso merkea baita. Martínez Fríasek aholkatzen du bai gizonak
|
bai
emakumeak egunean 0,4 mg azido foliko hartu behar dutela, elikadura osasuntsu eta orekatua jarraitu behar dutela, ez erretzea, edari alkoholdunik ez hartzea, sendagairik ez hartzea medikuari galdetu gabe, laneko arriskuei aurrea hartzeko arauei zorrotz jarraitzea, batez ere produktu kimikoei dagokienez, metodo antikontzeptiboa utzi eta haurdunaldi osoan ama mantendu baino hiru hilabete lehenago....
|
|
|
Penagarria da ikustea Nafarroako Gobernuak krisirako konponbideak bilatzeko dituen 33 aholkularietatik hiru bakarrik direla emakumeak. Nola bermatuko da krisirako irtenbideak bidezkoak izatea bai gizonentzat eta
|
bai
emakumeentzat. Pertsona horiek guztiak jantzita daude generoaren eta aukera berdintasunaren inguruko gaietan?
|
|
|
Bildutakoen adinari dagokionez ere denetik dago: bai neskatoak ilea solte, eta
|
bai
emakume edadetuak aurpegia ozta ozta agerian, gorputz guztia txadorrak tapaturik. Emakume batzuk argazkiak ateratzen ari dira, ekitaldia antolatzen dutenen artean.
|
|
|
Reggio EmiliaReggio Emiliako Udala 1963an hasi zen 3 eta 6 urteko haurrentzako lehen eskolak sortzen. Aurreko esperientziaren jarraipena izan ziren,
|
bai
emakume mugimenduek aurrera eramandakoa, edo baita gerra aurretik sortutako eta herrialdean zehar asko hedatutako esperientziena. Loris Malaguzzi da Reggioko hezkuntza proiektua abiarazi eta bultzatu zuena.
|
|
|
Mugimendu feministan, berriz, beti saiatu gara jazoera horien izaera estrukturala azpimarratzen; bai sistema patriarkalaren ondorio larriena direlako,
|
bai
emakumeok esparru guztietan bizi dugun zapalkuntzaren parte direlako.
|
|
|
" Sari hau emanda gure herriak gure lana onartu duenaren seinale da, eta denei eskerrak eman beharrean gaude. Bai gure emanaldian,
|
bai
Emakumeen Antzerki Tailerrekoen emanaldiaren jende asko izan zen, eta horrek erakusten du herritarrek gugan konfiantza badutela".
|
|
|
–Zer uste duzu, ez dakidala, ala? Badakit nahi dudanean, injekzioa mina leuntzeko bezain gogorra denean, gehitu zuen ahapeka?, hala naizela, ez emakume ederra, tamalez inoiz ez naizelako izan, eta orain zaharra naiz gainera; baina
|
bai
emakume atsegina, maitekorra, eta hori lagungarri izan daitekeela zuretzat. Eta horrela behar du.
|
|
2010
|
|
|
Emakumeen kontrako indarkeria ez da emakumeen arazoa. Gizon eta emakumeen arazoa da, emakumeei eragiten diena, eta hor zerikusi zuzena dute bai gizonek
|
bai
emakumeek dituzten jokabide matxistek. Emakumeek eta gizonek parte hartzea gura dugu, eta hezitzaileei ere deialdia egin diegu.
|
|
|
Haietarik asko bai, ikuspegi urri murritza delako,
|
bai
emakumeari eta bai gizonari dagokionean ere, maila sinbolikoan behintzat. Halarik ere, misoginia karga handia dute, eta azal haragizko emakumeak baliogabetzera jotzen du; emakumea ez ezik, emakumeak.
|
|
|
Adina igo ahala, alderdi politikoenganako konfiantza igotzen da
|
bai
emakumeen bai gizonen artean (konfiantza ehunekorik altuena 64 urtez gorako emakumeen artekoa izanik, %29k konfiantza izatera jotzen dute).
|
|
|
Abertzale sentimenduari dagokionez ez da generoaren araberako alderik antzematen,
|
bai
emakumeak nola gizonak eskalako posizio ertainetan kokatu dira (4,9 eta 5 puntu, hurrenez hurren).
|
|
|
Espainiako unibertsitate ikasleek,
|
bai
emakumeek bai gizonek, eredu asaldatuak dituzte elikaduran, hala nola osasungarriak ez diren dietak eta pisua galtzera bideratutako beste jokabide batzuk, gorputz irudiarekin pozik ez egoteagatik, Madrilgo Unibertsitate Autonomoak (UAM) “The Spanish Journal of Psychology” aldizkarian argitaratutako ikerketa baten arabera. UAMeko Psikologia Fakultateko Ana Rosa Sepúlveda eta Ana Gandarillas doktoreek eta José Antonio Carrobles katedradunak zuzentzen dute lana, eta unibertsitate ikasleen elikadura eredu ez osasungarriei lotutako faktore bio sozio demografikoak eta psikopatologikoak aztertzen ditu, generoaren arabera lotutako faktoreei jarraitzen dien eredu multifaktorial baten bidez. Ikertzaileek Espainiako 2.551 unibertsitate ikasleren (%67, 3 emakumezkoak eta %31, 3 gizonezkoak) elikadura portaera aztertu zuten.
|
|
|
Morfotipoa. Bai gizonengan
|
bai
emakumeengan, genetikak funtsezko zeregina du muskulaturaren garapenean. Gizakiaren izaerak muga batzuk ditu gizabanako bakoitzarentzat, entrenamenduaren eta elikaduraren arabera aldatu ahal izango direnak, baina ez haratago.
|
|
|
|
Bai
emakume jatorra, a zein matrona itxura ederra hartu duen urteekin. Nor izango da bere ezkontidea?
|
|
|
Aldameneko fruitu dendatik hainbat lagun atera ziren, iskanbilak erakarrita; mertzeriatik ere
|
bai
emakume bat, neskatila txikiarekin; gizon mehar batek agertu zuen burua botikatik, bata zuriz jantzia. Oliveirak publikoa ikusi zuen.
|
|
2011
|
|
|
Hori dela eta, ezinbestekoa da emakumeek indarkeriaren biktima gisa izan duten esperientzia onartzea eta ikustaraztea, baina, aldi berean, oinarrizkoa da emakumeen jardueraren neurriak ezartzea eta aintzat hartzea,
|
bai
emakumeak indarkeria sortzeko eta sustatzeko eragile gisa hartuta, bai bakea eraikitzeko eragile modura. Baina kontutan hartu genuke, bakea ezin dela eraiki funtsezko egitura batzuk aldatu gabe:
|
|
|
Meadows andereñoak, bere baitako labanari helduta, gorrotoz begiratu zion zientziako maistrari. Hura
|
bai
emakume gozoa, zurbila, eztia bezalakoa. Ez zen harritzekoa izango, ile horixka haren kizkur artean erlea topatzea itsatsita.
|
|
|
PAULA. Zuk jakin
|
bai
emakumeak, goxatzen?
|
|
|
Biktima atzerritarren giza errealitatean eragiten duten faktoreen konplexutasuna kontuan hartuta, metodologia kualitatiboa erabiltzearen erabakia hartu dugu. Horrez gain, iturri juridikoak1 aztertu ditugu, indarkeria matxistaren biktimek dituzten eskubideak identifikatzeko, bai orokorrak eta
|
bai
emakume etorkinen eskubide espezifikoak. Gure asmoa etorkinei ahotsa ematea izan da, baita indarkeriarekin zuzenean lotura duten agente sozialen ikuspegia azaleratzea ere.
|
|
|
Aditu horren arabera, litekeena da sendagai antsiolitiko hipnotikoen kontsumoa handitu izana gizonen kasuan bakarrik, botika horien kontsumoa handiagoa baita emakumeen artean.
|
Bai
emakumeek bai normalean hartzen dituztenek, sarritan, etxeko botikinean gordetzen dituzte batzuk, eta kontsumoa handitu dezakete gehiago erosi beharrik gabe. Pentsiodunen artean bakarrik ugaritu dira arnas aparatuko gaixotasunetarako botikak, adineko pertsonen zaurgarritasunaren ondorioz, seguruenik.
|
|
|
Dieta menopausia bezalako bizitzako une jakin batean egokitzea ezinbestekoa da. Energia eta nutrizio beharrak,
|
bai
emakumeengan bai gizonengan, aldakorrak dira, eta urteak igaro ahala gertatzen diren hormona eta metabolismo aldaketa konplexuei erantzuten diete, eta organoak, ehunak eta sistemak zahartu egiten dira. Etapa horretan, elikadura egokitzeak, behar jakin batzuetara egokitzeko faktore gisa eta etorkizuneko gaixotasunei eta ondoezei aurrea hartzeko faktore gisa balio izateaz gain, plazeraren berri emateko helburua bete behar du beti.
|
|
|
Ikuskizuna emakumeen ikuspegitik kontatua eta euskaraz izango da: " Ikuskizuna ez zen sortu aldarri feministarik egiteko, baina
|
bai
emakumearen lana eta bizimodua ezagutarazteko. Gerran gertatu zena gizonen kontua dela dirudi, haiek egon zirelako frontean.
|
|
2012
|
|
|
61.2005 urterako, nazio estrategien ezarpena ziurtatzea eta horiek azkar azkar gauzatzea, emakumea indartu dadin eta susta eta babes dezaten emakumeak duen eskubidea giza eskubideak oso osorik gozatzeko eta GIB/ HIESaren aurrean ahultasuna murrizteko, guztiori bereizkeria forma guztiak ezabatuta,
|
bai
emakumeen eta nesken aurkako indarkeria forma guztiak, besteak beste, tradizio eta ohituren araberako eginera kaltegarriak, gehiegikeria, bortxaketa eta bestelako sexu indarkeria formak, tratu txarra eta emakumeen eta nesken salerosketa;
|
|
|
Hala ere, ernaldia planifikatuko bada, espezialistek gomendatzen dute lehenbailehen hastea (hiru hilabete eta hilabete artean) folatoak jaten; izan ere, ikerketa eta saiakuntza klinikoek frogatzen dute haurdun egon baino hilabete lehenago gutxienez azido folikoa hartzeak nabarmen murrizten duela hodi neuronalean, garaia baino lehenagoko erditzeetan edo jaiotzean pisu txikia duten haurtxoen jaiotze arriskua. 2 Tabakoaren kontsumoa uztea edo gutxitzea Tabakoaren gehiegizko kontsumoak, bai gizonenak
|
bai
emakumeenak, ikusmena zailtzen duen faktore garrantzitsua izateaz gain, ondorio kaltegarria du haurrarengan, haurdunaldia lortu ondoren. Zenbait azterketa eta ikerketak agerian uzten dute tabakismoa lotuta dagoela fetuaren hazkunde txikiagoarekin, abortu espontaneoa izateko arriskua handitzearekin eta, are, jaio ondoko osasun arazoekin, hala nola asma edo bat bateko heriotza.
|
|
|
Hau da, ez da bikotean egonkortasuna lortzearen berehalako ondorioa.
|
Bai
emakumeek bai gizonek unea atzeratzeko joera dute, urte batzuk elkarrekin egin baititzakete familia bat osatzea erabakitzen duten arte. Gaur egun, 30 eta 35 urte bitartean izaten dira haurrak.
|
|
|
Azkenik, %23k Omega 3rekin aberastutako artikuluak erosten ditu. Gainera,
|
bai
emakumeek bai gizonek zuntz ugariko produktuak aukeratzen dituzte lehenik (%46 gizonek eta %48 emakumeek). Baina adina kontuan hartuta, 45 urtetik gorako elkarrizketatuek adierazi dute gehien horrelako artikuluak erosten dituztela (batez beste, %55 eta 20 eta 44 urte bitarteko gazteen %42).
|
|
|
“Infekzioak trataezin bihurtzen badira, osasunerako ondorioak esanguratsuak dira” gehitu du. Gonorrea sexu transmisiozko bakterio infekzio bat da, eta, tratatu gabe irauten badu, hanturazko gaixotasun pelbikoa, haurdunaldi ektopikoa, hildako fetuaren erditzeak, haurtxoen begietako infekzio larriak eta ernalezintasuna eragin ditzake, bai gizonengan
|
bai
emakumeengan. Munduko GET ohikoenetako bat da, eta Asiako hegoaldean eta hego ekialdean eta Saharaz hegoaldeko Afrikan da nagusi.
|
|
|
Bizi ohitura txarrak direla eta, herritar guztiek jasan dezakete gaitz kardiobaskularra, eta hil egiten da handik. Hori dela eta,
|
bai
emakumeek, bai haurrek, osasun komunitatea ere kaltetzen dute. Emakumearen bihotza La preocupación por las mujeres tiene que ver con el hecho de que también están afectadas por las enfermedades del corazón, aunque «se les diagnostiquen menos», apunta Leandro Plaza.
|
|
|
Zifrak antzekoak dira bi generoetan: bai gizonek
|
bai
emakumeek horizonte berri bat aurkitu dute laneko erbestean, lanerako sarrera urria arintzeko ezarri duena krisialdia. Enpresa bilatzeko orduan, antolaketa lana atzerrian emaitza onak lortzeko ezinbesteko baldintza da. Horrek esan nahi du helmugako herrialde posibleen lan merkatuak ezagutu behar direla, lortu nahi diren profilen berri izan behar dela eta harrera herrialdean bizitzeko baldintzak zehatz mehatz bete behar direla.
|
|
2013
|
|
|
Lantaldean badago nahia parekidetasuna lantzen joateko, bai gizon eta
|
bai
emakumeen aldetik, eta horretan ari gara. Gaiak aukeratzerakoan kontutan hartzen dugun faktorea da generoa.
|
|
|
Hiru aldiz mugitu zuen honek burua goitik behera. Josefina, baina, sutan zegoen, bai gizonen iritzien eta
|
bai
emakumeen pasibitatearen aurka:
|
|
|
–Horiek
|
bai
emakumeak! –hasperen egin zuen?.
|
|
|
Zer ondo! Hi
|
bai
emakume ausarta... Asko ikasiko hunan gainera?
|
|
|
Hala ere, 2012ko abenduan, Sussexeko Unibertsitateko Psikologia Fakultateko ikertzaileek ikusi zuten Mendebaldean, kontsumismoaren gure kulturarekin batera, oraindik ere «pisu perfektua» lortzeko ideia fantasiatsua bizi dela. Beraz, inkestek erakusten dute pisu normala zer den gure definizioak osasun agintariek proposamenetatik desbideratzen dituztela, bai gizonetan,
|
bai
emakumeetan. Emakume askok uste dute pisu ideala «argaltasuna» dela.
|
|
|
3 Pelbis zorua indartzeko ariketak Pelbiseko lurreko ariketek plazer sexuala hobetzen dute erditu ondoren Muskulu ubbokoxigeoa uzkurtzeko ariketak (pelbiseko zoruan) ezagunak dira, Kegelen ariketa gisa, 1940ko hamarkadan egin zituen Arnold Kegelen omenezko omenaldian. Pentsatuak, printzipioz, gernu inkontinentzia kontrolatzeko oso arrunta erditzearen ondorengo asteetan, egiaztatu zen ere lagungarria dela sexu plazerra areagotzeko,
|
bai
emakumearena, bai bikotekidearena. Kegelen ariketak egiteko modu asko daude, baina guztiak dira muskulu pubokoxigenoa uzkurtu eta lasaitzen dutenak.
|
|
|
Aurtengo edizioan sariak mantenduko ditu lehenengo bortz sailkatuentzat
|
bai
emakumeen kategorian eta bai gizonezkoenean.Lehenengoak 300 euro jasoko ditu, bigarrenak 250 eta hirugarrenak berriz, 200 euro. Ibardindik (6,6 km) pasatzen den lehen korrikalariarentzat 150 euroko saria mantenduko da, eta mantendu eginen da, halaber, Didier Zagok frantziarrak ezarritako lasterketako errekorra (1:38:11) gainditzea lortzen duenarentzat izango den 300 euroko saria.
|
|
|
Urte asko dira emakumeen berdintasunaren alde lanean, eta helburu hori lortzea denon ardura da,
|
bai
emakumeena, bai gizonezkoena. Emakumeei umetatik emakume izaten erakusten zaien bezala, gizonezkoei ere gizon izaten erakutsi egiten zaie; gizonezkoen jarrera, balio, desio eta jokabide askok" gizon izateko" heziketa modu horiekin dute zerikusia.
|
|
|
Hiru aldiz mugitu zuen honek burua goitik behera. Josefina, baina, sutan zegoen, bai gizonen iritzien eta
|
bai
emakumeen pasibitatearen aurka:
|
|
|
Lur agindua begi bistan oihukatuko nukeen, noski, ez baita zaila irakurtzen dakusagun emakume batez zinez maitemintzea,
|
bai
emakumeaz bai berarengandik aldentzen zaigun distantzia gaindiezinaz maitemintzea; distantziarik gabe maitasuna ez baita posible. Begien aurrean daukan orrialdea irakurtzea andere horren bihotza irakurtzea dela gogatzen du batek halakoetan.
|
|
2014
|
|
|
Ilea garbitu dit X emakumeak, ama batek alaba txikiari egingo liokeen moduan. Hitz egiten ari zaizkit,
|
bai
emakumea eta bai mutila, baxu eta maitekor, goitik behera eztiz blaitu nahiko banindute bezala; alabaina, ez diet ezer entzuten. –Maitea?
|
|
|
Santa Teresa mundiala dogu.
|
Bai
emakume bezala, bai idazle bezala eta bai Santa bezala. Emakume bezala gitxi bere parekorik.
|
|
|
Testu honetan, emakumeez eta gizonez hitz egiten dudanean, ikuspegi biologizista guztiak aldebatera utzita egiten dut. Hau da,
|
bai
emakumeak baita gizonak ere, jaiotzean (jaio baino lehenago askotan) «emakume» eta «gizon» sozial gisa heziak izango diren pertsonak lirateke, alde sozialari lehentasunosoa emanez. Horrekin ez dut ukatu gura biologiaren eragina, baizik eta adierazi emakumezkotasunaedo gizonezkotasuna testuinguru zehatzetan eraikitzen diren errealitateak direla, non giza biologia eremodu zehatz batean (gure jendartean, modu dikotomiko batean) interpretatzen den.
|
|
|
Berdintasunezko feministentzat natura/ kultura oposizioak kodetzen zuen gogo/ gorputz oposizioa, baina konstrukzionismosozialekoentzat, aldiz, biologiaren eta psikologiaren arteko ezberdintasunak etaprodukzioaren/ erreprodukzioaren (gorputza) eta ideologiaren (gogoa) esparruenarteko oposizioak kodetzen dute. Kodetze hori ez dago zuzenean lotuta ar/ emeoposizioarekin; izan ere, argi dago bai gizonek
|
bai
emakumeek hartzen dutela parteesparru material eta ideologikoetan, baina esparru horien baitan, emakumeek etagizonek posizio ezberdinak hartzen dituzte. Produkzioaren esparru materialean, adibidez, gizonek produkzio funtzioa betetzen dute, eta emakumeek, ostera, emakume gisa, hein handi batean erreprodukzio funtzioa betetzen dute, nahiz etaprodukzioan jarduten duten.
|
|
|
Gaixotasunak sexukontaktua galarazten duenean ere, oraindik badago harremanak izateko beste modu bat: hurbiltasuna, sentsualitatea eta balioespena, bai gizonetan,
|
bai
emakumeetan.
|
|
|
Sadomasokisten% 2030 emakumeak dira. Masokistak sadikoak baino ugariago dira bai gizonen
|
bai
emakumeen artean.
|
|
|
Txantxetan antolatu edo ez, holako bilkurek sarrarazi dituzte elementu berriak
|
bai
emakumeen zein bikoteen bizitza eta harremanetan. Beharbada beste uneren batean erosiko eta frogatuko ez lukeen gailuak eskaini diezaioke egundoko esperientzia berria.
|
|
|
Aparatoak etxean edukitzeak erabiltzeko aukera ahalbidetzen du, noski; eta, era berean, erabilerak ekar dezake, zalantza barik, bestelako gailu berriak frogatzeko irrika. A priori itxita egon zitezkeen ateak zabaltzen dira,
|
bai
emakume eta bai gizonentzat. Egungo gizaki ortopedikoak badu, beraz, sexu harremanak zein bakarkako uneak berritzeko aukera paregabea.
|
|
|
|
Bai
emakumea.
|
|
2015
|
|
|
Gauzak honela, Ttakun Kultur Elkarteko arduradunek lagun berriak ezagutu eta gainera, hau guztia euskaraz egiteko aukera eskaintzen duen ikastaro honetan parte hartzeko aukera luzatu nahi diete herritarrei,
|
bai
emakume, baita gizonei ere.
|
|
|
–
|
Bai
emakumea, bai. Zerua ukituko duzu hatz puntekin.
|
|
|
–
|
Bai
emakumea, ni honetara dedikatzen naiz. Despedidak eta horrelakoak noizean behin bakarrik irteten dira.
|
|
|
Halan ere, Teresakbai bere burua eta
|
bai
emakumeen mundua letrabakotzat jotzen ditu. Behin eta barriro kexatzen da:
|
|
|
Posizio segurua izateko zerbaiti eusteko moduko lekuan egon behar du, eta ez du sabelean presiorik egin behar. Neurri horiekin,
|
bai
emakumea bai bikotekidea libre senti daitezke sexuaz gozatzeko, baita erditu aurreko azken egunetan ere.
|
|
|
Bestalde, emakumeak ez daki zehatz mehatz zein unetan dagoen haurdun, eta, beraz, lehen asteetan alkohola ez kontsumitzeko modu seguru bakarra da erabat desagerraraztea dietatik. 8 Tabakoa Erretzea oso ohitura hedatua da gizartean ugalkortasuna kaltetzen duena,
|
bai
emakumeengan bai gizonengan. Eta, alkoholarekin gertatzen den bezala, haurdunaldian tabakoa kontsumitzea oso ondorio txarrak izaten ditu haurtxoan; beraz, ez da erre behar haurdunaldi bat nahi denean salto egin behar ez bada.
|
|
|
Elikagai egokiak eta kaltegarriak gizonezkoen ugalkortasunerako Hainbat ikerketaren bidez frogatu da dietaren eragina espermatozoideen kalitatean. Haragi gorrien, gantz saturatuen eta trans gantzen kontsumo handia (eguneko anoa) kaltegarria da bai gizonezkoarentzat,
|
bai
emakumeentzat, haurdunaldi bat bilatu nahi bada. Bestalde, espermatozoideen kalitatea eta, beraz, gizonezkoen ugalkortasuna lagun dezaketen elikagaien artean, zientzialariek karbohidrato integralak, zitrikoak, lekaleak, arrain urdina eta omega 3 eta fruitu lehorreko espezie aberatsak gomendatzen dituzte.
|
|
|
—Hori
|
bai
emakume puska! Gutxi horrelako emakume ederrik!
|
|
2016
|
|
|
Baina, alor horretan ere, analisi kezkagarria egin du soziologoak: " Zortzi urte inguru hazi da bai gizonezkoen
|
bai
emakumeen bizi itxaropena azken 30 urteetan. Eta, justu, horixe da auzo marginalen eta onenen artean dagoen aldea.
|
|
|
Luzerari dagokionez, neurri hori txikitu egiten da mantso mantso adinarekin, bai gizonetan eta
|
bai
emakumeetan ere: gizonak, batez beste, 175,7 cm-ko luzera izatetik 169,9 cm-koa izatera pasatzen dira, eta emakumeak, 162,2 cm-ko luzeratik 158,6 cm-kora.
|
|
|
Azkenik, gerrialdearen eta aldakaren zirkunferentzietan batez beste ageri diren balioek erakusten dute nabarmen gora egiten dutela adinarekin, bai gizonetan (gerrialdea 88,7tik 99,7 cm-ra, eta aldaka 97,8tik hasi eta 103,5 cm-ra) eta
|
bai
emakumeetan ere (gerrialdea 79,9tik 91,8 cm-ra eta aldaka 97,9tik 104,9 cm-ra).
|