|
2000
|
|
|
–Son tareas tan oscuras como eficaces si se quiere establecer la normal colaboración entre territorios contiguos y con elementos sociales comunes?. Eta, ondo
|
ari zen
esaten zuelarik: –Lo lingüístico, lo cultural y lo económico deben tener un papel primordial?.
|
|
|
Salamancako katedran irakaskuntza lan ona bete zuen, bereziki Ameriketan indioekin egiten
|
ari ziren
gehiegikeriak, Frai Bartolomé de Las Casas misiolariaren salakuntzetan oinarriturik, bere iritzien gogoetetan osatzean, Relectiones zirelakoak burutuz. Bere hitzaldi haietara joaten ziren Zuzenbidean aritzen ziren ikasleak ez ezik zenbait irakasle ere, hauen artean Martin Azpilkueta nafarra.
|
|
|
Jakin nahi duenarentzat, hor daude lekukoak. Beraz, zergatik ez kezkatu gaur egun gertatzen
|
ari denaz
–Non dira giza eskubideak?
|
|
|
Nafarroan euskararekin egiten
|
ari direnari
, bidegabekeria deritzat. Bereziki giza eskubideen aurka doalako.
|
|
|
Gertatuak gertatu, Nafarroako Gobernua entzungor egiten
|
ari da
eta orain ez dio baimenik eman nahi Iruñean aspalditik ari den euskarazko irratiari. Hortik ikus gaur egun nafar agintariek euskara den Lingua Navarrorum-i zer opa dioten.
|
|
|
Gertatuak gertatu, Nafarroako Gobernua entzungor egiten ari da eta orain ez dio baimenik eman nahi Iruñean aspalditik
|
ari den
euskarazko irratiari. Hortik ikus gaur egun nafar agintariek euskara den Lingua Navarrorum-i zer opa dioten.
|
|
|
Orain, Treviño bertatik, antzinako izen zaharraz baliaturik
|
ari da
Uda deritzan taldea, beraien naturalezaz eta historiaz zor zaienaren eske. Baina badirudi, Javier de Burgos zenaren gogoak bizirik dirauela Espainiako Estatuaren baitan.
|
|
|
Ralph oso urduri zegoen, gero eta gehiago mugara hurbiltzen
|
ari ginen
heinean. Esan diot lasaitzeko, furgoneta osteagatik ez digutela isun handiegia jarriko.
|
|
|
Eta nola ez, zaku handien atzean ezkutatzen dira, fusil eta metrailadoreen aho beltzak baino ez begi-bistan. Holaxe da, ez pentsa asmatzen
|
ari naizenik
!
|
|
|
Baina gaur ez zegoen hodeirik Belfasteko aireportuaren gainean, eta hegazkinera igotzen
|
ari nintzela
Ralph ikusten nuen, urrutian, kristal batzuen atzean. Eta hegan hasi garenean bere autoa ikusi dut, hodeirik ez zegoelako.
|
|
|
Connemaran beharbada, edo beste edonon. Ralphek ondo adierazi zuen bezala, bihotz bakarra gara, beraz ondo
|
ari nintzen
bihotzaren erdia Irlandan utzi dudala esatean.
|
|
|
Baietz erantzuten diot Txemari, gustatu zaidan galdetzen didan bakoitzean. Baina txortan
|
ari garenean
ez dut berarekin pentsatzen, ez dut batere sentitzen. Ematen du ginekologoaren urteroko kontsultan nagoela, burdin zati hotz hori barruraino sartzen didanean.
|
|
|
Lagunekin elkartu zen, hain zuzen ere gaua ordu askoko promesa egiten
|
ari zen
une berean. Denboraz hastea komeni zen, modu horretan alkoholak efektua egin zezan musuak zer ziren ezagutu nahi zuen mutilaren buruan.
|
|
|
Esaten
|
ari nintzen
Dublin utzi nuela, hain zuzen ere heldu eta hurrengo egunean. Egia esateko, tentazioa izan nuen egun bat edo bi gehiagoz bertan gelditzeko, tentazio goxoa gainera.
|
|
|
Autoan joateak duen abantaila paisaiaren kolore aldaketez ohartzeko ematen duen aukera aparta da, eta mapa geopolitiko baten gainean irristatzen
|
ari zarela
ematen du, autoak erraztasun berberarekin uzten baititu atzean hiriko grisak zein nire ametsetako esmeraldetara iritsi nahi eta ezin duten berde apalagoko zelaiak, edo garitza zabaletako hori gorriztak. Eta hemen miliatan neurtzen den abiadurak asfaltozko hariz josten ditu Irlandako mapa geopolitikoa osatzen duten kolore desberdinak.
|
|
|
Modu horretan utzi nuen atzean Dublin. Gidaria hitz eta pitz
|
ari zitzaidan
, eta akademiako garaietatik geratzen zaidan ingeles apurrarekin erantzuten nion, begiak leihatilaren bestaldeko tonuetan galduta nituela. Halaxe heldu nintzen atzo Kilkenny izeneko hiri txikira, beste edozergatik baino ezagunagoa dena izen bereko garagardoagatik.
|
|
|
Okerrena zen horrela jarraituz gero ezingo zuela inora ere begiratu; berak ere, bere garaiko beste edozein maiteminduk egingo zuen bezala, gupidarik gabe eskaini baitzizkion zeruko izarrak, itsasoetako sakonerak eta begi bien aurrean agertzen zitzaion guztia. Dudarik gabe 68ko maiatzak bere eragina izan zuen belaunaldi hartako gazteengan, nahiz eta Txema, artean, gertatzen
|
ari zenaz
konturatu ere ez zen egiten. Iraultza txikiaren hamargarren urtemugan, UHFko erreportaia baten bidez jakin zuen Paris" Eska ezazu ezinezkoa" zioten muralez bete zutela.
|
|
|
Azkenean dudak sortu zitzaizkidan nire bene-benetako arrazoia ez ote zen Rocíori esan niona izango. Eta pentsatzen aritu naiz beharbada neure burua engainatu baino ez dudala egin, egunerokotasunetik eta monotoniatik ihesi nabilela hainbeste aldiz errepikatuz; eta akaso egiazko kausak duela hiru urte inguru (bai, hiru dira, 1990eko udan izan zen, garai hartantxe
|
ari baitzen
jokatzen Italiako Mundiala) sortu zirela. Izan daiteke oraindik orbaindu gabe egotea uda hartako zauria.
|
|
|
Barrutik atera zitzaidan. Orain barrutik beste zerbait
|
ari zait
azaltzen: dudak.
|
|
|
Goizean, gosaltzera joan garenean, mutil talde bati agur egin dio Rocíok. Jangelako urruneko mahai batean zeuden jarrita bost edo sei mutil gazte, eta algaraka
|
ari ziren
hizketan, edonork entzuteko moduan. Eskuarekin egin die agur, eta segituan, niregana jiratuta," tipo bitxiak" esan dit ahopeka.
|
|
|
Lehenengoz, bere bizitzan lehenengoz, iragana, orainaldia eta etorkizuna puntu bakarrean zeudela ohartu zen: iraganari begiratuta, esan zitekeen aspaldiko aje guztiak berpizten
|
ari zitzaizkiola
. Baina, hala ere, ezin zion inori kargu hartu, eta Eiderren izena behin eta berriro bururatzen bazitzaion ere, neskalagun izandakoa kanposantuko G12 kalean zegoen hilda, ezkerretik hasita seigarren hormako lehen zuloaren barrenean.
|
|
|
Baina, hala ere, ezin zion inori kargu hartu, eta Eiderren izena behin eta berriro bururatzen bazitzaion ere, neskalagun izandakoa kanposantuko G12 kalean zegoen hilda, ezkerretik hasita seigarren hormako lehen zuloaren barrenean. Txemaren malko guztiekin sartu zuten bertara, eta zulo ilunera begira geratu zen, apurka-apurka adreiluz estaltzen
|
ari ziren
zulora begira, betiko, betiko eta betiko Eiderren irudia gorde nahi izan balu bezala. Zulo hura txikiegia zen Txemaren negarrekin betetzeko.
|
|
|
Zuzen begiratzen zien, euren poza gorrotatuz edo. Harrera-lekuko neskarekin
|
ari zen
hizketan scoutetako bat, hain zuzen denen burua zirudiena, bai itxuraz eta bai imintzio aldetik ere. Neskak pozik ematen zuen, batek daki zein txikikeriaz berbetan.
|
|
|
belaunak, sustraietatik agertu behar zuen umeak bidea libreago izan zezan buru likatsua ateratzean. Indarra egin zuen, bere eskuen noraezean kausitutako beso arrotz bat oratu zion, kexu indartsu batek egin zion ihes eztarritik gora umearen burua ate zarratuak irekitzen
|
ari zela
ohartzean.
|
|
|
Hilabete batzuk lehenago, arratsaldero entzuten zituen bere amaren eta auzoko andre berri-lapikoen kafetegiko txutxu-mutxuak. Adarrak nork-nori-nola jartzen zizkion ondo ikasi zuen tripen barrutik, baita sardina berria zein garesti eta txiki heldu den aurtengoan, eta etxekoneko Lutxiren barruan ere haurtxo xarmant bat
|
ari zela
ernatzen. Ekografien arabera (kafetegiko andre batek" koreografia" deitzen zuen horren arabera, alegia) neska zetorrena, gainera.
|
|
|
Argazkiak atera dizkiet sareak josten
|
ari ziren
gizon edadetu eta indartsuei, itsas kaio handiz betetako txalupei, ilaran jarritako ehundaka butroiei eta marinel zaharrei.
|
|
|
Eta beno, kontua da galdetu didala ea zer egingo nuen arrastian, askotan azpimarratuz berarekin joateko paseatzera, eta orain nahi ez banuen ere, ba behintzat geroxeago, eta horrela. Eta ikusita ze txapa
|
ari zitzaidan
ematen, kakatara bidali dut birritan pentsatu gabe. Zer dela-eta etorri zait bestela aurreko gauean berbarik ere egin ez zidan hau?
|
|
|
Emozio pittin bat sentitu bazuen ez zen izan hango paisaiengatik, baizik eta Eiderrek ibilitako bide eta txokoak ezagutzeagatik. Eta hori, emozioa alegia, bidaiaren aurreneko egunetan baino ez, ezen gutxi-gutxika amorru berezi bat
|
ari baitzen
jabetzen Txemaren sentimenduez: alde batetik Eider gogorarazten zion guztia kakaztuko zuena, eta bestetik bere neskalagunaren pausoen gainean ibiltzearen ideia bururatu zitzaion eguna madarikaraziko ziona.
|
|
|
Eta ez da adibide txarra izan, ez jauna. Konturatzen
|
ari naizelako
neuk ere urte bat edo gehiago daramadala hilda, zure engainuetatik zintzilik, amets goxoa zela uste nuen honetatik erabat esnatu gabe.
|
|
|
Begiak itxi nituen nahiago izan nuelako sinestea, amestea, itxaropenari gogor oratzea... errealitate puta honi aurrez begiratzea baino. Eta orain, Irlandan eta disket hotz bati esker, G12 kalera eraman duzun egia osoa
|
ari zait
agertzen, eta nahi izan arren ezin dut burutik kendu zu zeu zarela kontatzen didana Rocío harekin enrollatu zinela, Jabirekin izandako aferak uste zenuena baino garrantzi handiagoa izan zuela azkenean, eta oraindik ere" Connemara" aipatzen duzu, eta toki horretara zeure bila joan nahi duzula. Oraindik ez duzu zure burua aurkitu ala?
|
|
|
Bila esan dut, baina esan nezakeen baita ere esperoan, berreskuratu nahian, gogoratzen, hautatzen... Badakizue zertaz
|
ari naizen
. Edozelan ere, izango du garai honek, aurrekoak bezala, azalpen psikologikorik.
|
|
|
Baina ez dezagun haria gal. Lehenbiziko garai horri buruz hitz egin nahi nizueke orain. Beno, ez dakit zertarako
|
ari naizen
hain publiko zabalari zuzentzen, jakinda liburu bakoitzaren aurrean pertsona bakarra baino ez dagoela. Beraz, irakurle laguna, lehenengo garaian oinarrituko naiz istoriotxo hau kontatzeko.
|
|
|
Txema sukaldera joan zen, une hartan hutsik zegoelako eta ez zuelako gogorik ordenagailuko pantailan azalduko zitzaizkion hitzak (eta gutxiago hitz horiek sortuko zioten ohiko zirrara) inorekin konpartitzeko. Jakinda, gainera, Eiderren krudelkeria ikaragarria
|
ari zela
izaten, eta horren ondorioz Txema sarritan hasten zitzaiola maldizioka neskalagunari, mekauenka hormak eta mahaiak kolpatuz. Horregatik, sukaldean entxufatu zuen ordenagailua, logelan eta saloian jendea zegoela egiaztatu ostean.
|
|
|
Izan ere, famatua egin zen nire astakeria hura, eta orduan ze emakumek izango du nirekin juntatzeko balorea? Baina beno, kontua da pokerrean oso garai txarra
|
ari nintzela
pasatzen, eta Allis kabroi hori nire egoeraz aprobetxatu zela. Eta hala, herritar ugari biltzen zen gauero gure mahaiaren inguruan, partidak ikusteko irrikan.
|
|
|
Bere ohea eta nirea lotzen dituen eskailera txikian gora egin du, eta segituan atera ditu koadernoa eta boligrafoa, egunak eman dizkionak papereratzeko asmoz. Nik, bien bitartean, disimulurik gabe begiratzen nuen azpiko literatik, Rocíoren gorputza goiko koltxoiaren bigunetan nola sartzen zen; eta igartzen nizkion ukondoak mugitzen, eta belaunak eta hanken puntak ohea emeki ostikoz jotzen, eta orain ahozpez etzanda
|
ari zela
idazten eta gero alboz, eta koltxoiak bigunagoa ematen zuen holakoetan, dudarik gabe bere izterrak ziren haiek ukitzeko besoa pixka bat baino ez nuenean altxatu behar.
|
|
|
Ile-motots beltzek (Guinnessaren edo farolik gabeko gauaren parekoa, horren beltza da Rocíoren ilea) jauzi bat egin dute nigana handik goitik begiratu didanean, eta begi irribarretsuz eraso dit. Egia esateko, arin ulertu dut begirada horren atzean itaunen bat zegoela, begi horiek gupidarik gabe
|
ari baitzitzaizkidan
galderaz fusilatzen. Filmetan, noski, protagonistak (hau da, nik neuk) besterik gabe erantzuten dio galdetzaile isilari, aukerarik eman gabe eta ustezko galderei erantzunez.
|
|
|
Edonork esango luke, eta gehiago bere izena ezagututa eta aurpegi beltzarana ikusita, Rocío andaluziarra dela. Eta hara hor, bere jatorriaz pentsatzeko aukera labur bat eman didanean, eta Sevilla edo Córdobakoa izango zela ia sinetsita nengoenean (ahoskerarena pedantekeria hutsa izan zitekeen, ezta?), hara hor beste irribarre deabrutxo bat bere aurpegian; eta ez, esaten dit, ez da pentsatzen
|
ari zarena
: Kaliforniakoa naiz, kar, kar, kar...
|
|
|
Rocío neska beltzarana da, esana dudan bezala. Ilea ere, eta ez naiz
|
ari
ezer berria deskubritzen, beltza eta luzea. Luzea, justu bularrak sortzen hasten zaizkion malkarreraino.
|
|
|
Hasierako oinarrizko datuak ezagutu ondoren, egiten
|
ari den
bidaiaren berri eman dit. Nire ibilbidearen justu kontrakoa dabil egiten:
|
|
|
Txemarekin ibiltzen hasi eta urte bat edo bira izango zen, bai, eta hark ere begi dizdizariak zituen. Baina horrek ez du zerikusirik idazten
|
ari naizenarekin
.
|
|
|
Baina orain oso berandu da, eta gainera hortxe dabilkit Rocío orain ere ez dakit zer esaten. Hobe dut, hortaz, esaten
|
ari zaidanari
kasu pittin bat egitea. Gainera, ez zait txarto etorriko deskantsu hori," tell me" horren ostean aitortu dizkiodan guztiei buruz ez baitut orain idazteko gogorik.
|
|
|
Eta Txemak egun bi eman zituen proposamen harekin bueltaka, baietzaren eta ezetzaren arteko ika-mikan sartuta. Harik eta, bi egun haien buruan, Eider azaldu zen arte Rocío eta Txema hitz egiten
|
ari ziren
tabernako izkinatxora. Aurpegi alaiz zetorren Eider, eta gogo nabarmenak erakutsi zituen Txemarekin hizketan zebilen hura ezagutzeko.
|
|
|
Turismo-bulegoko eskaileretan jarrita zegoen, ordenagailua altzoan eta begiak ilargi betea baino borobilago. Hitzak irakurtzen baino gehiago pantaila irensten
|
ari zela
ematen zuen.
|
|
|
Dena, guztia, bere bidaia osoa hantxe, Txemaren eskuetan. Eta bera ere Eiderrekin bidaiatzen
|
ari zela
iruditzen zitzaion, Euskal Herritik irteterakoan baino hurbilago sentitzen baitzuen bere neskaren presentzia. Gero eta hurbilago nabaritzen zituen, era berean, Eiderren keinuak, irriak, hitz egiteko erak. Egunerokoa irakurtzearen esperientzia zoragarria bezain mingarria egiten zitzaion.
|
|
|
Gero eta hurbilago nabaritzen zituen, era berean, Eiderren keinuak, irriak, hitz egiteko erak. Egunerokoa irakurtzearen esperientzia zoragarria bezain mingarria egiten zitzaion. Alde batetik Eider ikusten laguntzen ziolako, bizirik, Irlandara joan zeneko ilusio handiarekin; eta iruditzen zitzaion Eider bera
|
ari zela
hizketan egunerokoaren barrutik, eta horrek gehiago laguntzen zion Txemari oroitzen, xehetasun ia ahantzietan barneratzen, eta gero eszena konkretuagoetara jotzen, eta egun osoak gogoratzen. Beste alde batetik, ordea, pozteko balio zioten arrazoi berberek izugarri mintzen zuten Txema, zeren Eider hilda baitzegoen, ederki bota zionez bere neska izandakoaren amak.
|
|
|
Eta Txema ez. Txema hildako bategatik
|
ari zen
bidaia egiten, existitzen ez zen norbaitengatik, eta ez dago hori baino lotura absurduagorik. Bera ere, Txema ere, Eiderren gustura ari zen bidaia egiten.
|
|
|
Txema hildako bategatik ari zen bidaia egiten, existitzen ez zen norbaitengatik, eta ez dago hori baino lotura absurduagorik. Bera ere, Txema ere, Eiderren gustura
|
ari zen
bidaia egiten. Unibertsoko txotxongilorik patetikoena zela pentsatzen zuen sarritan bere buruaz.
|
|
|
morboak agian, existitzen ez den toki batean egoteak edo... Baina etxearena kontatzen
|
ari nintzen
. Sartu eta bertan gela handi bat zegoen, sukaldea izan zitekeena.
|
|
|
Ez dakit txistuka
|
ari nintzen
, bakarrik nagoenean ohi dudan bezala. Baina dena dela, supituan isildu nintzen egongela hartara sartu eta, lurrean jesarrita, itxura zaharreko gizon hura aurkitu nuenean.
|
|
|
Ez zuen leihora behin ere begiratu, beti aurrera. Eta kanposantuko hormaren ondotik pasatzen
|
ari zenean
, birikak ondo beteta, txistu hotsez estali zituen bere beldurrak.
|
|
|
Jakina baita turista batek guztia ikusten duela urrunetik (ohiturak, jendea, bizimodua) edo bestela hurbilegitik (monumentuak, museoko ordutegia, jatetxeko karta). Eta noski, ezezagunen autoetan sartzeak behartu egiten du bat, nahi eta nahi ez, mesedea egiten
|
ari zaion
gidariarekin berba egitera. Turistek ez dute sekula lortzen distantzia pribilegiatu hori.
|
|
|
Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen. Jakin bazekien Eider bat-bateko bidaia hura prestatzen
|
ari zela
, baina gonbidatu ere ez zuen egin, ezta hitz laurden bat ere, berarekin joan nahi zuen galdetzeko. Ezertxo ere ez.
|
|
|
Ez dakit, pixka bat artifiziala iruditu zait, turista estatubatuarren neurrira eginikoa. Eta badakit hori ez dela bilatzen
|
ari naizen
Irlanda esmeralda, nire gidaren azaleko paisaia ez dudala inguru horretan aurkituko. Hala ere, inguru hau zerbait desberdina da, itsasoa usaindu daiteke eta nonahi daude zohikatza ateratzeko zuloak.
|
|
|
Eta loreak daude, eta haize bortitza, eta" gizon zuriak" oraindik deskubritu gabeko merkatuak, eta esne saltzaileek egurrezko gurdi koloretsuetan eramaten dituzte ume baten tamainako kantinak. Bai, hurbiltzen
|
ari naiz
. Hau ez da nahi dudan Irlanda birjina, baina ez nago urrun.
|
|
|
Zukua aterako diot Irlandako egonaldi honi, azken tanta ere zurrupatuko dut, eta ez diot iraganari so egingo Euskal Herrira itzuli arte. Eta orduan Rocíorekin gogoratuko naiz, eta nire askatasuna aurreiritzirik gabe gauzatzen
|
ari naizen
bidaia honekin. Gauza bat argi dago:
|
|
|
Bihotzeko taupadak entzun behar izan dizkit derrigorrean. Bere begi beltzek almohadan iltzatu nahi nindutela zirudien, eta biok genekien zer gertatu behar zuen, baina begiratu baino ez zidan egiten, eta ni jada bere aurpegiko azala ere konkistatzera heldu naiz, eta ez diot begirik gainetik kendu, baina erresistentziarik ere ez dut aurkitu hatz puntekin lurralde leunak eskuratzen
|
ari nintzenean
: belarri-gingilak, kopeta beroa, bekainen artetik behera begiak, sudurra ere konkistatu dut.
|
|
|
Ordena gogoratzen ez badut ere, Rocíoren belaun batek igurtzi egin dit atseginaren okelan, eta nik haginka egin diot bere azala baino are ilunagoa den titiburuetako batean. Nire ezpain txikienek musu ematen zioten sabelpe horretaraino ailegatu den bere esku jostariari; eta musu ematen zioten, hain zuzen ere, esku horrek abileziaz aurkitu duelako bilatzen
|
ari zen
garau txikerra. Ez dakit noiz, ez dakit nola, nire mingainak ez du gehiago Rocíoren aurpegia ukitu, bat-batean hantxe behean baitzegoen, musu ematen eta lehenago inoiz sentitu ez dudan lurrikara bat sortzen nire erraietan barrena.
|
|
|
Beste askok ardiekin egitea atsegin duten moduan. Nire emazteak ez du afizio honen berri, dena ezkutuan egiten baitut, baina jakin edo ez, engainatzen
|
ari naiz
. Eta zergatik?, galdetuko duzu, e, basque?
|
|
|
Bere garagardoari begiratu zion, aldare baten aurrean mesedez zerbaiterako indarra eskatzen duenak bezala. " Iazko atentatuaz
|
ari naiz
. Zerbait ikusi nuen".
|
|
|
Onartzen zuen istorio interesgarria zela, baina Eiderren irudia urrutiago geratu zitzaion. Fergus ez zen
|
ari
Dinglekoaz. Atentatu horri, Dinglekoari, ez zion batere garrantzirik eman istorioa kontatzen ari zen gizon handiak, eta Txema prest zegoen lealisten abenturatxoaren amaiera entzuteko, baina jarrera indiferenteago batez.
|
|
|
Fergus ez zen ari Dinglekoaz. Atentatu horri, Dinglekoari, ez zion batere garrantzirik eman istorioa kontatzen
|
ari zen
gizon handiak, eta Txema prest zegoen lealisten abenturatxoaren amaiera entzuteko, baina jarrera indiferenteago batez. Gogo gutxiagoz, nahi bada.
|
|
|
Arrastia zen, eta hondartzako pasealeku hutsean zehar nenbilen egunkaria irakurtzen. Bost haietan erreparatu nuen, izan ere ahopeka
|
ari baitziren
hitz egiten, eta horrek harritu egin ninduen. Eta bat-batean, Enniseko bidetik, Chrysler zuri bat azaldu zen, luze horietako bat, badakizue; eta hondartza parean jiratu eta bere barrutik bi tipo irten ziren.
|
|
|
Bidaian aurrera segitzeak egia ezagutzea inplikatzen zuen, eta horrek min gehiago jasotzea, eta horrek oroimenaren gurpilari indartsuago eragitea, eta horrek gorrotatzea, eta inoiz ez onartzea Eider hilda zegoela zeren beti izango baitzuen tokitxo bat Txemaren buruan, sargori, beti sargori... Pentsatu zuen, alde batetik begiratuta barregarria ere izan zitekeela ezerezaren bila ibiltzea, bera
|
ari zen
moduan, ezerezaren atzetik nekerik gabe.
|
|
|
Eta Txemari gogoak sartu zitzaizkion esateko bazekiela Connemaran ez zegoela ezer. Ezer ez zegoen bezala beste toki guztietan, eta bazekiela alferrik
|
ari zela
, koño, eta zer!! Baina Txemak, irribarre umil bat eskainiz, baietz egin zuen buruarekin.
|
|
|
Baina ez egun batzuetarako, ezpada betiko. Eta Connemarara eramango zuen taxian sartzen
|
ari zenean
ere" hobe hemen geratzea" pentsatzen zuen, baina" to the capital of Connemara, please" agindu zion taxi gidariari. Eta handik hamar segundora, autoaren motorra martxan entzun zuenean, guztiz ahaztua zuen Galway hiria.
|
|
|
Clifdeneko taberna batean hiru zahar zeuden musika jotzen: garagardoz mozkortzen
|
ari zen
andre bat pianoan, osaba Pedroren antz ikaragarria zuen biolinjolea, eta serioagoa zen beste gizon bat azkenik, whistleak eta bohdram izeneko pandero eta danborraren arteko zer hori joaz. Itzel pasatu dugu.
|
|
|
" Gure antzera", esan dit Ralphek, eta ez naiz konturatu nire esku bat heltzen
|
ari zela
bere bi eskuekin, eta berbetan jarraitu du: " hala uste dut behintzat".
|
|
|
Izan ere, lurra amaitzen den honetan, aurrerago joan ezin daitekeen toki honetan, zer ez da amaitzen edo hiltzen Connemara honetan? Gauza asko
|
ari zaizkit
hiltzen barruan, bai. Eta sortzen ari zaizkidanak, berriz, irla honetantxe geratuko dira betiko.
|
|
|
Gauza asko ari zaizkit hiltzen barruan, bai. Eta sortzen
|
ari zaizkidanak
, berriz, irla honetantxe geratuko dira betiko. Lortu dudan askatasuna ere bai, dena hemen geratuko da.
|
|
|
Barkatuko didazu, nire Bitakora laguna, Ralphekin bizitzen
|
ari naizen
une honetaz hain gauza gutxi kontatzea. Beharbada uste zenuen txorta jotze guztien txosten zehatza emango nizula, edo berarekiko sentitzen dudana kontatuko nuela.
|
|
|
Beharbada uste zenuen txorta jotze guztien txosten zehatza emango nizula, edo berarekiko sentitzen dudana kontatuko nuela. Ez da ezer ezkutatu nahi dizudalako, baizik eta momentua bizitzen
|
ari naizelako
. Egunak hain dira motzak...
|
|
|
Eta pinguinoez
|
ari garela
, zertan ari ote da Txema ni hemen nagoen bitartean. Akaso beste neskaren batekin larrua jotzen?
|
|
|
Eta pinguinoez ari garela, zertan
|
ari
ote da Txema ni hemen nagoen bitartean. Akaso beste neskaren batekin larrua jotzen?
|
|
|
Pena itzela ematen dit Connemara uzteak, baina bidaia amaitzen
|
ari zait
eta ez nuke etxera bueltatu nahi Ralphen jaioterria ikusi gabe. Derry Irlandako borrokaren gakoetako bat da, toki ia mitikoa.
|
|
|
Pinguinoez
|
ari garela
, beraz. Txemak ezin zuen sinetsi.
|
|
|
Ametsean ez bezala, bazuela pozteko motiborik. Bazekien ez zuela horrelakorik pentsatu behar, kabroi
|
ari zela
portatzen. Baina berdin zion.
|
|
|
Pinguinoen kontu horrekin apur bat erretxindu zen, bai, baina askoz ere handiagoa zen Txemaren barruko poza, ikusita Eider zela orain ezeren ideiarik ere ez zuena. Eider, hain aurrerakoia zen hura, Irlandara joatearen erabakia atentatu baten gorabeheran hartu zuen hura, egunero egunkaria" Mundua" ataletik hasten zuen hura, IRA eta INLAren arteko banaketari buruzko tesia egin zezakeen hura; Eider alegia, ez zela konturatu IRAko kide baten zakila
|
ari zela
jaten.
|
|
|
Poz txiki bat zen hura, batailatxo bat guda handiaren barruan. Soldaduek ondo dakite, batez ere kalte sakonak pairatzen
|
ari direnean
, irabazitako gudaldi ñimiñoetan kontzentratu behar dutela poz guztia, bestela akabo.
|
|
|
Suabe, e? Eider garai txar bat
|
ari zen
pasatzen, eta ziur naiz heriotzaren aukera egin bazuen ondo hausnartutako erabakia izan zela.
|
|
|
Eta gai honetaz pentsatzen
|
ari nintzela
, Hondurasko kartzela batean gertatutakoak gogoratu zaizkit. Abuztuko egun hartan presoek su eman zioten euren aterpe bakarra zen Santa Barbara kartzelari.
|
|
|
Baina azkenean bai. Atea bere gibelean ixten
|
ari zela
ikusi zuen azkenengoz Maite, oraindik adi, gelara sartzean Txemaren lehen erreakzioa zein izango zen zain. Askotan egona zen Eiderren gelan, batez ere pisua erosi baino lehenagoko garaietan, eta denbora gutxi falta zen biak batera bizitzen hasteko, zoritxarreko istripua gertatu zenean.
|
|
|
P.D. Azken zati hau Eiretik itzulita
|
ari naiz
idazten. Hemendik aurrerako artxiboak kontrazeinuen bidez gordeko ditut.
|
|
|
Zehaztu gabeko ordu txikiren batean atera zuen gaia, eta Txemak une hartako mozkorraldiaren ondoriozko pozari egotzi zion Eiderren supituko amets hura. Aspaldi hartan perretxikoak bailiran sortzen
|
ari ziren
ukitu zeltiko artifizialeko pub batean gertatu zen. Guztiari zahar itxura emango dion berniza erabiltzea nahikotzat hartzen duten pub horietako batean.
|
|
|
Hau da, beraz. Esan nahi dut Irlanda zapaltzen
|
ari naizela
. Dublin, hain justu.
|
|
|
Eta horregatik burua altxatu eta gora egin dut begiekin, eta oraindik beste hamar maila-edo ikusi ditut nire pausoaren zain, eta abioiko atea zabalik. Eta hau ere, idazten
|
ari naizen
hau ere, kursia iruditzen zait; baina hori orain, ze eskailera erdian aurkitu naizenean ez zait hala iruditu. Kontua da, eta horretara noa, nire aurreko maila bakoitza etorkizun eta errealitate altuago batera eramango ninduen bidea begitandu zaidala:
|
|
|
Ez zait berriz gertatuko. Eta hori esatean nire gidari
|
ari natzaio
begiratzen. Konkretuago esanda, azaleko argazkiari.
|
|
|
Ardiren bat, lurretik atera berria izan daitekeen zohikatza; eta topikoegia ematen badu ere, zelai berdeak, berunezko zeruak. Londresko eztandatik hona amesten
|
ari naizen
berde esmeralda. Paradisu txiki bat.
|
|
|
Baina batez ere etxeko atarian jesarrita dagoen gizonak eman dit atentzioa, zeren, lur berde esmeralda aurretik, itsaso koloreanitza atzetik, eta zeru-beruna goitik, bera da paisaiaren oreka, bera eta bere arropa beltzak, eta bere pentsamendu gaelikoak. Aipatutako beste hiru elementuak hain dira neurrigabeak, hain amaigabeak, hain infinitu eta absurduak, ezen bere aulkitxoan jarrita lasai pentsatzen
|
ari den
gizon hori baita paisaia zoragarri hau orekatzen duena, paisaia hau existitzearen arrazoia. Munduaren zentroa da gizon hori, berak jakin gabe.
|
|
|
Nik Tereren laguna izaten jarraitu nahi nuen, eta horretarako biderik onena, dudarik ez, Txemarekin hastea nuen. Eta horrela, akademiako hurrengo klasean bi ginen elkarren ondoan ingelesa ikasten
|
ari ginen
bikoteak.
|
|
|
Jabi nire egoeraz konturatu da. Beharbada denak konturatu dira, baita Txema ere, baina Jabi etorri zait ondora, tabernako barran edatekoa eskatzen
|
ari nintzela
.
|
|
|
Honek ezin du horrela jarraitu. Jabirekin asteburu hau pasatu eta gero, iruditzen zait mundu guztiak jakin behar duela hemen zerbait gertatzen
|
ari dela
. Momentuz, argi esan diot Jabiri hau azken aldia izan dela.
|
|
|
Baina arrazoia eta sentimenduak bide desberdinetatik doaz, eta hara: maite ez dudanarekin bikote bizitza ia normala egiten
|
ari naiz
, gerta daitekeenaz beldurtuta. Eta Txemaren lagunik onenarekin larrua jotzen, eta Jabiren antza duen irlandar batekin maiteminduta, eta batek daki zenbat gauza absurdu gehiago.
|
|
|
Kontua ez da hori: une honetan, mundu guztia urruntzen
|
ari zaidala
ikusten dudan honetan, ez daukat inortxo ere nire benetako laguna dena. Ezta neure burua ere.
|
|
|
Beharbada, gainera, neure burua dut guztietan etsaiena. Eta barruan sortzen
|
ari zaidan
pertsonatxo hau, berriz... Izan dezakedan eta lagunik onena nirekin batera daukat, eta ez dut gogorik komunetik behera botatzeko.
|
|
|
Goizeko seiak dira. Laster noa lanera, eta harantz irten baino lehen
|
ari naiz
ordenagailuan Bitakora honen azken hitzak idazten. Zure azken eguna ere bada, beraz, Bitakoratxo.
|
|
|
Begiak itxi zituen gero, Rocío García de Mainuetaren irudia burura ekartzeko, eta Euskal Herrian zain izango zuen neska puska harekin gogoratuta plazerraren gailurretara ailegatzeko. Bitartean, zast eta zast hasi zitzaion, malguki guztiek oihu egiten zuten ohe zahar hartan, eta begiak itxita ahalegina egin zuen, ukitzen
|
ari zen
azal hura Rocíorena zela imajinatzeko; eta titi haiek, atzera eta aurrera dantzan zebiltzanak, bere ametsetako neskarenak zirela, eta txiliotxo lizun haiek.
|
|
|
Eta inongo arazorik gabe ikusten zuen Eider bere azpian, eta bera zast eta zast, eta benetan entzuten zituen txiliotxoak Eiderrenak izan zitezkeen, eta indarra eginda ere ez zuen lortzen irudi hori aldentzea. Eiderren aurpegia zen sufrimenduz gozatzen
|
ari zena
, eta haren gorputza, haren azal leuna, eta eskuek han edo hemen topatzen zuten atsedena, gehienetan bular edo ipurmasailetan, eta hankak ere Eiderrenak ziren. Zast, zast...
|
|
|
Eta, orain, erabaki zuek, fundatzailearen arabera, nork duen arrazoin...", korua Credo-aren bertset hari lotu zitzaionean, hain zuzen ere, zeinak dioen: et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam; eta hain eder eta hain paregabe iduritu zitzaidan ikusten eta aditzen
|
ari nintzena
, non bururatu baitzitzaidan ezen, egiaren eliza, eliza katolikoa baizik ez zitekeela izan; eta koruak errepikatu zuen: ... unam ecclesiam... eta napolitarraren hitzak oroitu nituen:
|
|
|
Eta erran zidan gero, bihotza arras zabaltzen zidala, ezen protestanten aurka Frantzian izan ziren pertsekuzio ezkutu zein agerikoek egin zutela hondarrean protestant, erraietarik hala atera zitzaiolako, bera Parisen studiatzen
|
ari zela
. Eta erantsi zuen:
|
|
|
Zeren puntu horrek, zeina izan daitekeen paperaren gainean darabilgun antzara edo faisai lumaren muturra, sortzen baitu lerro xuxena, baldin bertze puntu baterat xuxen irioiten badugu; sortzen du zirkunferentzia, baldin puntu finko baten inguruan biraka ipintzen badugu; eta sor dezake parabola, hiperbola... edo esfera eta oboidea eta zikloidea... forma geometriko erregular eta irregular guztiak sor ditzake, eta espazio osoa sor dezake, eta, ororen buruan, mundua sor dezake, mundua sortzen du. Eta formen munduak liluratu egiten gaitu, baina baita nekatzen eta ahitzen ere, zeren, begiak eta behakoa forma batean pausatu orduko, bertze bat
|
ari baitzaigu
albotik deika: izan ere, nola forma batzuk bertze forma batzuen baitarat biltzen diren, edo desegin egiten diren, bertze mila forma berriren sortzeko eta haietan gorpuzteko, halatan ugaltzen, berretzen eta emendatzen zaigu formen mundua; eta, formen mugimenduan eta haien etengabeko itxuraldatzean begiak batetik bertzerat darabiltzagula, pausarik eta geldialdirik gabe, akabatzen dugu hondarrean eroturik eta zorabiaturik.
|