|
2000
|
|
|
Ni ere barne erritmoaz ari naiz. Jaialdiaren martxa, progresioa, izan dadila antzerki on bat ikusten
|
ari bazina
bezala.
|
|
|
Ametsa orainean kontatzen da, momentu horretan gertatzen
|
ari balitz
bezala, lehenengo pertsonan: –gizon bat ikusten ari naiz, belauniko dago zulo bategiten.?
|
|
|
Beti bezala, Otsotzarmendi jauna izan zen hitza hartu zuena. Hor aritu zen oharkabean baina etengabe errepikatzen zituen auskalo eta auskalo artean (eta noizbehinka batek daki eta zer gerta ere bezalako leloak ere ahoskatuz), baina lasaitasunez hartu zuen hitza oraingoan, kalapita gehiegizkorik gabe, sustu jasan berriaren harra kosk eta kosk
|
ari balitzaio
bezala oraindik. Programaren xedeak eta helburuak, eta audientzia-mailaren garapen arrakastatsua ordu eta erdiz azaldu ondoren, Ana Morena andrearen aurkezpen aski teatrala egin zuen berriro, zeluloideko izar handi bat aurkezten denean bezalaxe, eskuin besoa neurriz kanpo luzatuz.
|
|
|
Ongi gogoratzen naiz neurekin eraman nuela mezetara, patrikan gordeta. Apaiza sermoian ari zen, eta nik patrikan sartzen nuen eskua, eta hatza pasatzen nuen zulotik zulora, abesti bat eta bestea jotzen
|
ari banintz
bezala. Elizakoak ziren gehienak, eta Meza Nagusiko abestiekin batera mugitzen ziren nire hatzak ahoko soinuaren zuloetan.
|
|
|
Orduan alferrikakoak dira zainketa guztiak. -Eta nik, nahiz eta Adelaren hitzak izan, onartu beharra daukat Teresari entzuten
|
ari banintzaio
bezala sentitu naizela.
|
|
2001
|
|
|
(Esku keinuz lagunduz, josten
|
ari balitz
bezala.) Espartinak josiko ditugu etxean!
|
|
|
Espartinak edo txapelak, nahiago baduzu! (Esku keinuz lagunduz, josten
|
ari balitz
bezala.) Hain da dibertigarria!
|
|
|
Mirandek, kasu, gogoan izan behar dugu Haur besoetakoa 1954rako idatzita zegoela, hots, Leturia baino lehenagokoa dela?, Euskal Herriarekin harremanik ez zuen munduahartu zuen kokagune. Beraz, Haur besoetakoa irakurtzen dugularik, bikoiztutakofilme amerikar bat ETB1ean ikusten
|
ari garenean
bezala jasotzen dugu. Bateanzein bestean argi dago ezin dezaketela pertsonaiek euskaraz jardun errealitatean; baina konbentzioz onartzen dugu hori.
|
|
|
Paperean ahaleginez eta arduraz barreiaturiko tintari so egingo diozu, eta ez duzu material bizigabe horrek ezer inportanterik esan ahal dizunik sinetsiko. Inurriak, horixe baietz, letrak inurrien moduan ikusiko dituzu mugitzen, ilaran lanpetuak, gelditu gabe esanahiz mudatzen
|
ari balira
bezala.
|
|
|
‘Istriborrera! Ababorrera! ’ kontraesanka
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Eta hiru apaleko taula bat marraztuko du. Eta unibertsitatean biokimika edo filologia edo historiako klasea ematen
|
ari balitz
bezala jarraituko du katedratikoki:
|
|
|
Eta han dago Gorria, bere bakarrean zutik, eta gazia da laguna erietxeko lorategian topatzea, baina zutik dago, zuhaitzak hazten
|
ari direnean
bezala, jendea oinez hasi behar denean bezala. Eserlekuak eta oheak nekearekin, logalearekin, eritasun eta heriotzarekin lotzen dira, nahiz eta amodioa ohean egin daitekeen, baina zutik dago behintzat.
|
|
|
Kaiondoko kantoian bereizi ziren eta Goio atzerantz begira joan zen, behelainoa egiten zuen arren, amari begira, eta gero katuari begira. Kale izkinan katu hil bat zegoelako, kamioi gurpilen batek jo eta bertan zapaldua, eta inork ez zuen gorpu suntsitu busti hura jasotzeko edo baztertzeko ardura hartu, gora begira etzana, beso biak zabalik, eskolako Jesukristo gurutziltzatuaren antzera, eta atzeko zango hilak jauzia egiten
|
ari balitz
bezala luzaturik.
|
|
|
Ingeles ia akademikoan hitz eginen dizu heriotzaz eta, aurrez aurre zeuri hitz egin arren, lotsa sentituko duzu, belarriluzea sentituko zara, debekaturiko zerbait miatzen
|
ari bazina
bezala.
|
|
|
Hurrengo goizean ezagutu genuen frantsesezko irakasle berria, neska gaztea zen eta betaurreko borobil finak zituen. Beste ezer esan orduko, arbelaren goialdean eskuinaldera amildegi ertzean idazten
|
ari balitz
bezala izkiriatu zuen:
|
|
|
Bera ere jostetan ari zela, alegia. Orduan gizon haiek haserre itxura egin zuten, hagitz ongi egin ere, zinetan
|
ari balira
bezala. " Si no nos dice usté el camino pa Irún, le llevaremos detenido y le juzgaremos por rojo revolucionario y por comunista!
|
|
|
Aitak besoak gurutzatu zituen petxuaren kontra," Hau duk hau!" erraten
|
ari balitz
bezala. Irria eskapatzen zitzaion eta bere aurpegi gorria naturak bakarrik pintatzen dakien bozkarioaren erretratua zen.
|
|
2002
|
|
|
Handitu egiten zara oholtza gainean, jainkotu egiten zara, jainko txiki bat bezala sentitzen zara, oso inportantea. Han transfiguratu bezala egiten zara, liturgia oso berezi bat ofiziatzen
|
ari bazina
bezala. Horrek asko exaltatzen zaitu, eta horrek ere badu bere garrantzia.
|
|
|
Substratu motaren arabera-turbaren kasuan, bereziki-, garastatzeko modurik egokiena ura gainetik poliki-poliki isurtzea da (entsalada prestatzen
|
ari bagina
bezala).
|
|
|
Berdin zitzaion; zutabea ondo ikus zezakeen, eta haren ondoan zegoen neska. Harea mugikorretan igeri
|
ari balitz
bezala ireki zuen bidea.
|
|
2003
|
|
|
Alargunaren semeak arreta handiz begiratzen zion pilotari. Halako batean, atzamar erakuslea ez beste guztiak estu-estu bilduta, pilota seinalatu zuen umeak, izurrite bat seinalatzen
|
ari balitz
bezala. Ohituta zegoen Matias.
|
|
|
Monika besarkatu eta isilik luzaz egoteko gogoa sentitu nuen, baina, bere aurrean aurkitu nintzelarik, ez nuen jakin urrats hori egiten, hotz eta zurrun geratu nintzaion begira, eta une batzuk geroago, bera negarrez hastera zihoala ikusi nuenean bakarrik egin nion fereka bat bekokian, ez zen laztanera iritsi, keinu bat gehiago izan baitzen, aurpegia estaltzen zion ilea apartatuz. Orduan aipatu zuen berak, bere buruarekin bakarka hitz egiten
|
ari balitz
bezala," The middle of nowhere". Ez dakit nik zer adierazi nahi izango zuen.
|
|
|
Tarteka nigatik galdetzen omen zien, maite diren pertsonei buruz galdetzean egin ohi diren zeharbideak erabiliz. Nik ere ondotxo dakit nolakoak diren galdera horiek, ahotsak dardara egiten digu eta ezezagun bati buruz
|
ari bagina
bezala hitz egiten dugu, axola ez zaigun itxurak eginez. Baina Monikak gaizki zeraman bakardadea.
|
|
|
Berandu nenbilela esan nion eta autoaren bila laguntzeko eskatu nion. Desgogora onartu zuen baina bidean, nirea zegoen lekura ninderamalarik, eskuak bolantean eta begirada aurreko autoen atezuan, irribarre egiten zuela iruditu zitzaidan, nire aztoramendua, pentsamenduak edo barruko zernahi den gogo irakurtzen
|
ari balitzait
bezala.
|
|
|
Orduan aipatu zuen, bere buruarekin bakarka hitz egiten
|
ari balitz
bezala," The middle of nowhere". Ingelesez esan zuen eta horregatik geratu zitzaidan buruan.
|
|
|
Gehienak egunerokoak idazten zituzten emakumeak ziren. Nahikoa dute maitasun zapuztu bat, beren gelan itxi eta, zauri ireki berritik odolusten
|
ari balira
bezala, egunerokoan idazten hasteko. Odola, malkoak eta tinta:
|
|
|
Baina, harekin konforme ez-eta, bertsotan hasi zen segidan, Pelloren bozarekin baina... Pello hitz egiten
|
ari balitz
bezala, bere oilarraren bidez:
|
|
|
Euskal gizarteak, bada, Sisiforen mendi aldapatsuan
|
ari balitz
bezala, etengabeko saiakera zamatsuan du etorkizun, eta ez beste inon. Gero eta argiago dago geuri dagokigula biziraupenerako asmoaren behin eta berrizko erakuspena, inoiz amore eman gabe.
|
|
|
Edozein ekintza horrela baita: berez egina ez da ez eder 181 ez lotsagarri; oraintxe gu geu egiten
|
ari garena
bezala, edan edo abestu edo elkarrekin solastatu, horietako ezer ez da berez eder. Baina egiterakoan, egiten den moduaren arabera, horrelakoxea aterako da.
|
|
|
Paul Austerren eleberrietan bezala, esaterako. Gertatzen ari zaion dena, berari baino, Damian Arruti izeneko protagonistari gertatzen
|
ari balitzaio
bezala sentitzen du. Benetan berari ez balegokio bezala edo, hobeto esanda, bera ere baden pertsonaia literarioak bizi duela hori dena, baina ez egiazki berak, bere azalaren barruan bizi den gizonak.
|
|
2004
|
|
|
Tranbia duten hiri guztiek bezala, erritmo bereziko hiria da Helsinki: lasaia, motela, erritmo txikikoa, petit poete bat eskatzen
|
ari balitzaigu
bezala, txikia eta motela den bezala presidentearen etxea, soldadu bakar batek zaindua... Helsinkik argi bereziarekin hartu ninduen.
|
|
|
Hori bai, burua leihotik atera eta euskaraz agurtzen ninduten. Euskarari agur esaten
|
ari balira
bezala. Hau da, ba, gure ondasun guzia.
|
|
|
Nire lehenengo zortzi urte eta erdi haietako bihotzeko gomuten txokoa hamaika pozaldiz betea dago; zu ahaztearen atsekabea ezintzen duten gogorapenak dira hauek. Gogoan dut, zure auto oso gazte nintzelarik, altzoan hartuta, nirekin jolasten zenuenean gidatzen
|
ari bagina
bezala. Gogoan dut, negu aldean, elurrak mendiak margotzen zituenean, haietara igo eta pilotak bagina lez, biraka jaisten ginenean.
|
|
2005
|
|
|
Hurbildu, eta musu bero bat eman zidan ezpainetan, hain beroa, non Marisaren lehen musua gogorarazi baitzidan. Gero, atzeratu egin zen, aurpegi serioa ipini, eta begira-begira egon zitzaidan, esatera zihoana neurtzen
|
ari balitz
bezala, oso gutxitan egiten zuen moduan.
|
|
|
OICkoa bere onetik irteten zen, eta Leninen, Rosa Luxenburg-en, Gramsci-ren eta hainbaten aipuak botatzen zituen, ahotsa goratuz. Hala jartzen zenean, are gutxiago ulertzen zion jendeak, eta erdi barreka entzuten zioten, txisteak esaten
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Adelak irribarre egin zuen, kikara barrura begira, koilaretxoarekin jolasten zen bitartean. Isilik hartu zuen txokolatea, ogi xigortuak emeki bustiz, esan behar zidana ondo neurtzen
|
ari balitz
bezala; hori iruditu zitzaidan, behintzat; edo, bestela, beste garai batzuk ari zen oroitzen, lehen-minez, niri nerabezaroan erakutsitakoak gogoratuz edo. Irribarre egiten zuen, eta itxura barrekara zeukan, artean haur bat banintz bezala hitz egin ala ez zalantzan balego bezala; horixe irakurtzen nion begietan eta aurpegiko keinu leunetan.
|
|
|
Askotan elkartzen ginen biok ikastera, isilik, zein bere lanetan sarturik. Idoiarekin isiltasuna partekatzea, hain txutxumutxuzale izanik bera, azkenean bion arteko bizikizun zoragarri bihurtu genuen; pintatzen
|
ari zenean
bezala, ikastean ere hondoraino sartzen zen bere baitan, gogobetez, eta gogobetetasuna kutsatzen zidan neuri ere; elkar gorputzez hartzen ari bagina bezala ikasten genuen biok, isilik.
|
|
|
Askotan elkartzen ginen biok ikastera, isilik, zein bere lanetan sarturik. Idoiarekin isiltasuna partekatzea, hain txutxumutxuzale izanik bera, azkenean bion arteko bizikizun zoragarri bihurtu genuen; pintatzen ari zenean bezala, ikastean ere hondoraino sartzen zen bere baitan, gogobetez, eta gogobetetasuna kutsatzen zidan neuri ere; elkar gorputzez hartzen
|
ari bagina
bezala ikasten genuen biok, isilik.
|
|
|
Inondik ere, konortea galdu nuen, ezen gogoan dut egongelako sofan etzanik esnatu nintzela hurrena, eta ama nuela alboan eserita, lokiak igurtzika, eta berdin sorbaldak eta bularra, begi larriz niri begira-begira. Eskuineko hankan milioika ziztada sentitzen nituen, oinazearen oinazez, armada oso bat zaldiz nire gainetik igarotzen
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Beste haurrek txalo egiten zuten eta nire izena errepikatzen denek batera," Herren, Herren, Herrenko". Orduan, niri kendutako koadernoetatik poemaren bat edo beste irakurtzen zuen Juliok, antzerkia egiten
|
ari balitz
bezala imintzio nabarmen haiek eginez.
|
|
|
Hamabi-hamabietan agertu zen Marroren aitona; plazako zuhaitz baten kontra bizkarra bermatu, poltsikotik erlojua atera, estalkia altxatu, eta orduari begiratu zion. Plaza isilean, musikatxoaren oihartzuna zabaldu zen, jostailuzko zaldi bat airean tragedia baten iragarpen-jolasa egiten
|
ari balitz
bezala. Ezkerreko eskuaz egin zuen hori guztia errepublikarrak, eskuinekoa jakaren poltsikoan baitzeukan; kozkor bat antzematen zitzaion poltsiko hartan, pistola, inork inoiz ikusi gabea, baina denek han zela ziurtzat jotzen zutena.
|
|
|
Zer erantzun behar nion? Bera beste hiz  kuntza batean
|
ari balitzait
bezala sentitzen nuen.
|
|
|
Adarra jotzen
|
ari banintzaio
bezala begiratzen zidan. Baina inoiz ez nintzen hain serioski aritu.
|
|
|
Eskertzekoa da horrelako gizon garbiaren adiskidantza doakoa. Keinu bitartez galdetu diot lehentxeago ea gelako telebista piztea nahi ote duen, eta, eskuekin airean agur egiten
|
ari balitz
bezala, neuk nahi dudana egiteko adierazi dit ohetik Antonek, berak ez duela halakoen beharrik eta. Berdin diola.
|
|
2006
|
|
|
Eta esan modu batzuk ezin dira ja efektiboak izan. Aldarrikatzen
|
ari bagina
bezala aldarrikatzea. Oihua gehiagok entzuten dute baina gutxiagok aditu.
|
|
|
Zakil tentea hatz puntaz bilatu zuen Martak, begiak ireki beharrik izan gabe ondo oratuz, harik eta hatzez nahikoa gogortuazegoela baieztatu ondoren aluan barneratu zuen arte. Mutilaren eskumuturrak, pultsua hartzen
|
ari balitz
bezala, hatz finez laztantzen hasi eta fermuki heldukozizkion gero, gerria akonpasatuki dantzatzen jarraitzen zuen bitartean, mutilarenbesoak erabat mugiezin eta Martaren menera. Martak ez zuen lurra oinekin ukitzen, Patakiren hanketan gora, huntza bezala, kateatuta baitzituen bereak.
|
|
|
Hay que insistir siempre en que la palabra raza no se puede tomar nunca más que en la acepción que hemos indicado y no puede tener diferente valor en unas u otras ciencias(...). ...a la realidad(...); el concepto de razas indoeuropeas o arias, con la pretensión de afincar la primogenitura de todo lo que sea o se tenga por superior en un cierto grupo con ínfulas señoriales, es también un castillo de naipes y los vascos debemos alegrarnos de no poder envanecernos ni de aquello ni de esto, como tampoco de descender de ninguna de las doce tribus" 647 Ortega kritikatzen
|
ari balitz
bezala idazten du Aranzadi-k, garaiko praktika aski arrunta kritikatuz: " raza y pueblo son dos conceptos distintos, que ya no se confunden en el conocimiento sistemático que llamamos ciencia, aunque se intenta seguir confundiéndolas en las artes de la historia y de la política".
|
|
|
Igogailuan doazela, ama hogei urterekin imajinatzen saiatu da, mutil ezezagun batekin barrezka, eskutik hartuta, eta ezinegona nabaritu du. Ama zerbait gaizki egiten
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Isilune luze bat izan zen. Eguzkienearen zurezko egitura astunak karraska sekretuak egiten zituen, baserri zaharra hausnarrean
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Vigilate ergo, fratres mei, quia nec sanctiores Davide nec fortiores Sansone, nec sapientiores Salomone vos esse video, idatzi zuen behin San Agustinek, hau da, zaudete beraz iratzarririk, ene anaia maiteak, zeren ez dakusat nik zaretela zuek David baino sainduago, Sanson baino bipilago, eta ez Salomon baino jakintsuago. Erran horren azken parteari amore eman ezinean
|
ari balitz
bezala dabil aspaldi handitik, Salomonen bekaitz. Gisa hartara, hondar aldian ikaran bizi da, betiereko sua ekarriko ez ote dion, haragiak ez ezik, zeruaz eta lurraz dena ikasi behar horrek ere.
|
|
|
Zail da jakitea Atturri ondoko bere babeslekuan noraino zegoen eroso Agaramonteko jauna. Nire begiz ikusia baizik ez dezaket erran eta han dena zen gerlan
|
ari balira
bezala... gerlan ari gabe! Gazteluko harresiak, txikiagoak izanagatik, Nabarrenkoxen bezala zeuden moldatuak.
|
|
|
Hizketan jarraitu zuen, begiak itxita, bakarrizketan
|
ari balitz
bezala, tarteka verdad, rapaz, esanaz, niri ari zitzaidala gogoraraziz.
|
|
|
Jaunaren keinu bat nahikoa izan zen kapilaua gerturatzeko. Infernurako bidea egiten
|
ari balitz
bezala zetorren, gogo txarrez, ur bedeinkatuak sortutako deabrukeria gogoratuz. Zilarrezko isipua astindu zuen diamante egin berriaren gainean.
|
|
2007
|
|
|
Diafragmak behera egitean abdomena hanpatu, behe-saihetsak, esternoia eta bularra altxatu eta, azkenean, biriken goialdea beteko dugu, bularraren goialdea altxatuz, lepotik tiraka
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Ihesbiderik ez zeukala etsi artean ez zituen betaurrekoak zuzen jarri. Burua jiratu gabe erantzuten hasi zen, beste bati
|
ari balitzaio
bezala.
|
|
|
Alimaleko irla luzearen itzalak badu orain zerbait bitxi. Arriskutsu bilakatzen
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Asmatuko duzu zerbait niretzako modukoa? Mutil prestua dirudizu, hitz egidazu telebistatik
|
ari bazina
bezala, esan iezadazu zerbait, esan iezadazu deus ez daukan agure batek zertan behar duen ezarri itxaropena, edo erakuts iezadazu, bestela, nola litekeen inor bizi deusezaren esperantzetan soilik denean.
|
|
|
Ekialde urruneko irudiz apaindua zegoen bionbo zahar baten bertze aldean ezkutuka zebilen Aleida. Etxeko patioan arropa zintzilikatzen
|
ari balitz
bezala, blusa, galtzak, bularretakoa eta kuleroak paratu zituen bederazka bionboaren goiko ertzean eta, aldian behin, oin bat, belauna, ukondoa uzten zuen agerian.
|
|
|
Migelek ezagutzen zuen pittin bat, eta bazekien aurki irten beharko zuela azalpetik arnasa hartzera. Alberto Josek imintzio arraro batzuk egin zituen bere buruarekin solasean
|
ari balitz
bezala hasmentan, eta ¡ Qué caraho! erran zuen noizbait, Una es poco; pero dos, hermano, demasiado.
|
|
2008
|
|
|
ez da beti erraza fedeari eustea, ezta fede hori pasioz besarkatzen dugun ofizio eder bati diogun fede naif bezain kolosala denean ere.Fribolitatea aldarrikatzen duen horietarikoa naiz, ezagutzen ditut deskonpresio balbula hori umorez eta neurrian irekitzen artista direnak. Baina editorearen kasuan, fribolitateak ez zuen deskonpresio zirtolaritik deus, jokoa-benetakoa jokoa-partitzen den mahaitik aparteko denbora-pasa intraszendentearen kutsu badaezpadakoa baizik (gu" umeen mahaian" afaltzen
|
ari bagina
bezala, helduak beste nonbait kontu serioei buruz mintzatzen diren bitartean). Benetako jokoa partitzen den mahaia, ordea, zein da?
|
|
|
XIV. mendekoa da lehena, XVIII.ekoa bestea. Eta ezin aipatu gabe utzi Tours-eko San Martinen parrokia-eliza, aldapa baten gainean, herriari diosala eginez
|
ari balitz
bezala hartu baitu tokia herrigunearen ekialdean. Bere kokapen eta altuerari esker, Lesakaren ikuspegi orokorraz gozatzeko aukera eskaintzen du.
|
|
|
Beharbada, asko egin ditudalako, baina nerbioak ez dira igual. Entrenatzen
|
ari zarenean
bezala, ari zara, baina tentsiorik ez duzu. Olinpiadan, eta txapelketetan, nerbioak dituzu, eta asko nekatzen zaituzte, gorputza guztiz ebatuta daukazu, ezin duzu behar bezala mugitu.
|
|
|
edo bietan, beharbada: esan nahi baita bere beste irri hura bankariarekin bizi izan zuèn pasadizoarekin lotuta egon zitekeela, litekeena zen behintzat?, apustuak iragana eta etorkizuna batzen zituèn neurrian; jarraian, gainera, burua mugitu zuen goitik behera bi aldiz, keinu harekin bere buruari esaten
|
ari balitzaio
bezala: –Eta ederki irabazi behar zioat apustua bankari jaunari, Nazario Orbe naizen bezalaxe!?.
|
|
|
hosto bustien eta usteltzen ari ziren enborren usaina. Sendagilea usaindu eta usaindu zebilela ikusi nuen, arrautza txar bat probatzen
|
ari dena
bezala.
|
|
|
Eguzkiak bete-betean ematen zien. Silverrek ondoan botata zeukan kapela, eta aurpegi handi, leun eta horaila, beroz diz-diz, beste gizonarengana altxatzen zuen, eskean
|
ari balitzaio
bezala.
|
|
|
Bere gorputzaren ondotik arrain bat edo bi pasa ziren bizkorki. Batzuetan, uraren dardaragatik, pixka bat mugitzen ote zen ematen zuen, altxa nahian
|
ari balitz
bezala. Baina ondo hilda zegoen, tiroz jota eta itota, eta arrainentzako jaki bihurtuta ni hiltzeko asmoa izan zuen toki berean.
|
|
|
Ikuskaria zutik eta tente geratu zen, eta lezioa esaten
|
ari balitz
bezala kontatu zuen bere istorioa; eta ikusi egin behar zen nola makurtzen ziren aurrerantz bi jaun haiek, nola begiratzen zioten elkarri, pipa erretzeaz ere ahaztuta beren ustekabe eta jakin-min hartan. Entzun zutenean nola itzuli zen ama ostatura, Livesey doktoreak zartako bat eman zion bere buruari izterrean, eta Squireak oihu egin zuen:
|
|
|
Kapitaina, ohi baino goizago jaikita, hondartzara jaitsia zen, aihotza dilindan zuela bere kasaka zahar urdinaren hegal zabalen azpian, letoizko katalexua besapean, kapela buruan atzerantz botata. Gogoan daukat bere arnasak, bidean zihoala, kea bezalako arrastoa uzten zuela airean, eta haserre purrustada nabarmen bat izan zela entzun nion azkena, harkaitz handiaren atzean ezkutatu baino lehen, artean Livesey doktoreagan pentsatzen
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Esan dut lehen ere kapitaina ahul zegoela, eta, egia esan, indartzen ez baizik eta ahultzen ari zela ematen zuen. Eskailerak lau oinean igo eta jaisten zituen, eta han ibiltzen zen salatik barrara eta atzera salara, eta batzuetan sudurra kanpora ateratzen zuen itsasoa usaintzeko, ibiltzerakoan paretari helduz, eta arnasa nekez eta azkar hartuz mendi malkartsu bat igotzen
|
ari balitz
bezala. Niri neuri ez zidan hitzik zuzentzen, eta nik uste ahaztuak zituela bere kontu isil guztiak; baina bere aldartea aldakorragoa zen, eta, gorputzaren ahuldadea gorabehera, inoiz baino zakarragoa.
|
|
|
Denok aho batez haren izterrei begira geunden, eta aho batez diot, guztiak aho zabalik ikusi nituelako. Ez dago esan beharrik autobuseko hiru eskailera horiek zutarriak zapaltzen
|
ari balitz
bezala jaitsi zituela. Bere gona laburra hain zimurturik zeraman (gau horretan bezeroen autoetan egingo zuen bere lana), izterren bukaeran braga zurien punta suma zitekeen, distira moduko bat zangoen arteko itzalean.
|
|
|
Tarte horretan ehun metro edo ehun eta berrogeita hamarren bat egingo zituela kalkulatu nuen. Emakumeak pausaje laburra zuen eta pauso bakoitzeko, gainera, halako mugikera nagi bat egiten zuen, dantza bero baten, merenge edo saltsaren hastapenak ikasten
|
ari balitz
bezala. Kalean barrena bere irudia urrunean ikusiko nuen itxaropenarekin atera nintzen, beraz, eta urrunean ikusi nuen zilar koloreko gabardina zeraman emakumea ate batetik barrura sartzen.
|
|
|
Gainera, apenas uzten zidan hitz egiteko tarterik ere. Niri dagoeneko gozoa iruditzen zitzaidan bere hizkuntza arrotzean jarraitzen zuen hizketan, baina otoitz baten antzekoa zen orain haren jarduna, haur batekin edo maitasun beharrean dagoen norbaitekin
|
ari balitz
bezala. Eta, egia esateko, nekez aurki zezakeen maitasunean behinik behin ni baino premia handiagoa zuenik.
|
|
|
Horretarako, aurretik bere betaurrekoak jantzi zituen. Maindire zimurtuaren gainean behatzarekin marrazki bat marraztu zuela uste dut, ikasle prestu baten aurrean
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Baina horrela ezin dut jarraitu. Behingoz ahoa ireki eta zerbait esan behar zenuke, bai edo ez erabaki, esan zuen eta burua altxatu zuen une labur batez, igerilariek arnasa hartzeko egiten duten moduan; itsaso aldera begiratu zuen bakarrik, ez nire aldera, bere lekuan jarraitzen zuela ziurtatzeko-edo, niri ez baizik hari hitz egiten
|
ari balitzaio
bezala.
|
|
|
Buruko min arin bat sumatzen duzu, bero sapa, eta ez dituzu begiak ireki nahi; egin duzunean, baina, oinazea biderkatu egin da, kopeta alde batetik bestera zeharkatu. Buru barruan norbait kolpeka
|
ari balitzaizu
bezala. Begiak berriro ixteak ez du ezertarako balio, kaltea egina dago.
|
|
|
Nazariok, bankuan eserita jarraitzen zuenak, beste irri bat egin zuen, eguzki jaiki berriaren irriarekin zerikusirik ez zuena eta begiak biltzera behartu zuena –kanpora begira zituen arren, barrura begira zeuden begi haiek, inondik ere–, buruak irudikatutako puntu finko batera, zeina iraganean edo etorkizunean kokatua egon baitzitekeen... edo bietan, beharbada: esan nahi baita bere beste irri hura bankariarekin bizi izan zuèn pasadizoarekin lotuta egon zitekeela –litekeena zen behintzat–, apustuak iragana eta etorkizuna batzen zituèn neurrian; jarraian, gainera, burua mugitu zuen goitik behera bi aldiz, keinu harekin bere buruari esaten
|
ari balitzaio
bezala: " Eta ederki irabazi behar zioat apustua bankari jaunari, Nazario Orbe naizen bezalaxe!".
|
|
|
Eta guztiz arrotza egin zitzaidan hainbat leku eta oroitzapen beste pertsona batekin konpartitu beharra. Bat-batean norbait nire iraganaren zati bat lapurtzen
|
ari balitzait
bezala izan zen. Filmetan bezala, sekulako polizia ikerketaren ondorioz, norbait nire iraganeko datu batzuk eskuan, zerbaiten bila ni ezagutzera etorri izan balitz bezala.
|
|
|
Kontrako eragin... gaiztoagoak? Zer esan nahi dun zehazki?, galdetu nion Rosari, eragin gaiztoak aipatzean hasperen mina egin baitzuen, oroitu nahi ez zuen zerbaitez
|
ari balitzait
bezala.
|
|
|
Rosa dardaraka dago. Izua arima izoztu batetik gorputz osora hedatzen
|
ari balitzaio
bezala. Ez du, ordea, negarrik egiten.
|
|
|
Garai batean halaxe deitzen zion, Rosita, emazteari. Aspaldi, ordea, ez dio horrelakorik esan, eta emakumeak zerbait berezia gertatzen
|
ari balitz
bezala begiratzen dio senarrari.
|
|
|
Gorka Otxoa! (Vaya semanita-ko esketx bat antzezten
|
ari balitz
bezala); Zera! Mikel Laskurain!
|
|
2009
|
|
|
Oinazea taupaka
|
ari balitz
bezala sentitzen da, pultsazio moduan, eta goragalea sortzen du zenbaitetan-goitika egiteraino-, eta argiarekiko eta zaratarekiko hipersentikortasuna ere bai; ariketa fisikoa eginda, okerrera egiten du, eta ohean etzatera behartzen du pertsona.
|
|
|
Catherinek Josebaren gerritik kendu zituen besoak eta pauso batzuk atzera eman, begiradaz sukaldea errebisatzen
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Horrenbeste gauzaz egin behar baitzuen amets! Pasabide ilunantz hartan, pixa usainarekin nahastua, Joseba odol lodiz inguratua zegoen, aurpegia zurbil, eskua saihetsean zerbait estaltzen
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
Hire hobe beharrez egiten dinat, Martiña! amaitu zuen aitak, eta, benetan fabore bat egiten
|
ari balitzait
bezala, ia samurki begiratu zidan. Segidan, bigarren ostikoa emanez, dendako atetik kanpora jaurti zuen egurrezko aulkitxoa.
|
|
|
hutsik zeuden. Ordura arte gogor eusten zidaten begi haiek askatu egin nindutela sentitu nuen, eta zilborrak min egin zidan, norbait sabela zulatzen
|
ari balitzait
bezala. Hustu arte egin nuen negar, eta lo gelditu nintzen mostradore atzean, burua belaunen kontra jarrita.
|
|
|
–Beldurrak egon ninduan bolada batez, lasai hitz egiten zidan, lapa-zoparen errezeta azaltzen
|
ari balitzait
bezala?, baina herri guztiak zekian nire andrearen eta beste haren artekoa. Laga egin ninduela eta elkarrekin Parisera alde egin zutela zabaldu zuan berehala.
|
|
|
Ugartek txakolina bukatu zuen erantzun aurretik. Bere hortzak ardoa ehotzen sumatzen nituen, sardinzar otartekoari haginka
|
ari balitz
bezala.
|
|
|
tenperatura jaiste hura ez zen, ordea, desinteresari desinteresa eranstearen ondorio, erabatekotasunari soberako zaio eranskin eta eransgarri oro?, beste sentimendu baten ondorio baizik: mespretxuarena izan zitekeen, edo errabiarena, Domingori betartean piztutako irri ironiko sumagaitzak salatzen zuenez, keinu harekin Gonzalori esaten
|
ari balitzaio
bezala: –Ulertu diat txistea, baina ez zidak batere graziarik egin:
|
|
|
Semeen izenen ahoskatze bakoitzari Nazarioren buru-mugimendu nahastezin bat jarraitu zitzaion, bere etsipen-ezintasunen keinua, mespretxuzkoa ere bazena, Damaso, Domingo eta Gabinorekiko?, harekin zera esaten
|
ari balitzaio
bezala: –Gure etxean dagoena dago, eta zuk, Teofilo Maria, ez huts egin, mesedez!?; nola poztu zen Teofilo Maria, eta nola puztu zituen birikak, arestian beheratua izan zena orain goratua baitzen, arestian apaldua orain laudatua, aitak bera baitzuen. Teofilo Maria?
|
|
|
artean ere kuttun; bera. Teofilo Maria?, anai-arrebetan aukeratua! Eta nola begiratu zien hiru anaiei banan-banan, begiratu harro ezin adierazgarriago batekin, harekin zera esaten
|
ari balitzaie
bezala: –Hurrengo jolasetan utziko dizuet, beharbada, jeneral izaten, baina hemen, gure artean, badakizue zein den benetako jenerala, baita zuek jeneral zaretenean ere, ezta??
|
|
|
Izeba Ernestina ere hantxe zegoen, Domingoren minaz ohartuta, ausaz; izebak, ordea, onena opa behar zion Domingori, ohi zuen bezala, eta nola ohartu behar baitzuen, halaber, ez aita eta ez Teofilo Maria ez zirela besaulkietatik zutitu, aita-semeak Domingori ongi etorria ukatzen
|
ari balitzaizkio
bezala, horregatik, apika, Domingok ama askatu bezain laster izebari bere txanda iritsi zitzaionean, iloba gogoz besarkatu eta ozen bai ozen esan zuen:
|
|
|
–Ez, izeba, eskertzen dizut, erantzun zion Adak, zeinak, izebaren begiek konfiantza ematen ziotelako-edo, keinu apal bat erantsi baitzion arestian esandakoari (irri etsi bat ote zen?), ezezkoari baiezko bat (ezinezkotik ere asko zuena) balerraio bezala, eta izebari zera esaten
|
ari balitzaio
bezala: –Gusturago erreko nuke, bai, zigarreta bat??.
|
|
|
Hala, bada, esan beharrekoak esan zituen kalonjeak, eta aitaren txanda zen, itxuraz, guztiak aitari begira jarri ziren behintzat, Regina modu berezi bezain intentsoan, hainbesteraino zorroztu zuen honek bere begirada, harekin senarrari adierazten
|
ari balitzaio
bezala: oraintxe duzu epaia emateko aukera, Nazario, eta ez huts egin!?, azken hitza eman zezan.
|
|
|
hots, egoeraren punturik behekoenean behar zuenari. Adaren itxura ere halakoa zen, itxurak desitxuratutakoa? begietan txinparta bat piztu eta begitarte desegina berregiten hasi zitzaion, arestian izotzak harrapatutako ezpainek, esate baterako, izotza hausten hasiak ziruditen, ez era nabarmenean baina bai era ia sumaezinean?, Ada hobera bidean zihoan seinale, minimoa atzean utzi eta inflexio puntu batean sartuta, ezustekoaren ondotik erreakzionatu eta bere buruari halako zerbait esaten
|
ari balitzaio
bezala: –Izugarria izan da, baina egoera halakoa da eta aurre egin beharko diozu, ea guztiei erakusten diezun behingoz behar bezalako emakumea zarela, zigarroak erretzen dituen Txaro bezalako emakume goitik beherainokoa??.
|
|
|
Musikariek bazekiten berea egiten, jatekoak goxoak ziren eta zerbitzariak gelditu gabe ari ziren sala handi hartako tximinia guztiak egurrez hornitzen, hoztu ez gintezen. Hala ere, bazen zerbait pisu airean, itzal beltzen bat hegaldaka
|
ari balitzaigu
bezala. Margaritak, nirekin haserre beti, ez zidan bazkariak iraun zueno solasik eman.
|
|
|
Puska bat bazegoen, beraz, gureganaino. Ondo-ondotik dinbili-danbala
|
ari balitzaizkigu
bezala sentitu genituen.
|
|
|
Eta, esan bezala, ahaztu ere egin nintzen poema hartaz. 2008an, hala ere, ordenagailuko artxibategi zaharrak berrikusten ari nintzela, hara non agertu zitzaidan olerkia berriz ere, ezustean, deika
|
ari balitzait
bezala. Poema bizi-bizirik zegoela sentitu nuen orduan.
|
|
|
ura borborka ateratzen denekoa, geroz eta zurrumurru handiagoz, arropak uretan egiten dituen palasta txikiak, bustiz doan heinean. Arroparen zirti-zarta hotsa, alde batera eta bestera, itotzen
|
ari balitz
bezala. Arropen kexu-hotsak.
|
|
|
Umeak telebista xelebre horren aurrean egoteko gogoa sentitu ohi du. Batez ere, makina edaten ari dela ematen duenean, ur trago handiak irensten dituela, eztarritik pasatu ezinean
|
ari balitz
bezala.
|