|
2000
|
|
|
Baigorriko gaualdi horretan
|
ari ginelarik
garai hartako giro hura berritu genuen eta giro hori triste bezala hatzeman nuen; arrenkuraz edo. Gure adineko lagun batek erraiten zidan duela 30 urte euskara bukatua zela Iparraldean.
|
|
|
XVI. mendean, burdinolak garatzen
|
ari ziren
garai berean, hiria sute batek suntsitu zuen eta berreraiki beharrean izan ziren. Hortik aurrera hiriak gainbehera egin zuen eta menpeko herri asko desanexionatu zitzaizkion.
|
|
|
Bukolkeria hauek ez dute sentidurik, gure bizitza sumendi baten ikaretan kulunkatzen
|
ari zaigun
garai hautsi hauetan.
|
|
2001
|
|
|
Eskerrak kanpoan ere ohartzen diren zenbait gauzataz, Italian esate baterako. Errepublikako presidente izandako Francesco Cossigak egunkarietan adierazi du Aznar frankista bat izan zela demokratak diktadorearen aurka
|
ari ziren
garaian eta Iturgaitz mentekatoa dela esan du zalantzarik gabe, ergela dela alegia. Izan ere, Iturgaitzek bertako hezkuntzari buruz botatzen dituenak, adibide soil bat jartzearren, farregarriak dira... ez balira negargarriak.
|
|
|
Oraintxe, hegaluzearen kanpainan bete-betean sartzen
|
ari garen
garai honetan, komenigarria da teknologia berri horiek gure arrantzaleei eskaintzen dizkieten zerbitzu batzuk aipatzea. Egia da beraiek direla itsasoan sartu eta arrantza gauzatu behar dutenak, baina egia da baita ere teknologia berri horiek hobeto eta baldintza hobeetan arrantzatzen laguntzen diotela; dena den, goi mailako aurrerapen hauen kontua nahiko gauza berria da beraientzat.
|
|
|
Bizilagunaren baratzetik lurrin fin askoa bidaltzen dion mizpira japoniarrak bere lana urtero zorrotz kunplitu duen gisa berean. Urruneko itsasaldera iritsitako kamioizaleren batek ekarritako fruitu berezia ikusi eta dastatu ondoren, aitonak ereindako bere hezurretik sortua omen da, landare gehientsuenak ihartzen
|
ari diren
garai berean loratzen den arbola hostozabala.
|
|
|
XI. mendearen erdialdean, hain zuzen.Beraz, aurreko lerroetan aurkeztu dugun gizarte nafarraren deskribapena, inolakobaliorik badu? hobeto dagokio XI. mendearen amaierari edo hurrengo mendearilan honetan aztertzen
|
ari garen
garaiari baino. Bestela esanda, ideia nolabaitadierazteko, IX edo X. mendeko gizarte nafarra, orain interesatzen zaiguna,, feudalismo aurrekoa?
|
|
|
Martin Luther (1483-1546) Alemanian protestantismoa predikatzen
|
ari zen
garaian, Indiako Iparraldean Baba Nanak (1469-1539) erlijio berria zabaltzen hasi zen, sikh erlijioa.
|
|
2002
|
|
|
Gerra garaian ezagututako gizonaz eta haren emazte eta semeaz baliatuko da horretarako. Kontrabandoa eta boxeo giroko sator lana, gerra ondorenaren latza atzean uzten
|
ari den
garai korapilatsua primeran islatzen duen nobelan.
|
|
|
Horretan erabat Oteiza zalea naiz. Arantzazu eraikitzen
|
ari zen
garaian, ezagutu nuen, ni ikasle nintzela. Gerora nire irakasle lanen berri izan zuen eta behin hala definitu ninduen:
|
|
|
Esan bezala, lehenengoaren programazioa musika espainiarrak pisu handia izan du hasieratik, eta horri esker oso arrakasta handia lortu du, batez ere estatu espainiarreko zenbait zonaldetatik heldutako etorkinak biltzen ziren esparruetan, Bilbo Handiko Ezkerraldean bereziki. Tokikotasunari eta entzuleekiko hurbiltasunari uko egin gabe, eta komunikazio-talde erraldoiak sortzen
|
ari diren
garaian bizirik jarraitzeko, katean emititzeari ekin zioten, Gasteizko Radio Gorbea delakoarekin eta Cantabria-ko Radio Rabel izenekoarekin batera, NGR izeneko irrati-taldea osatuz. Telebilbao eta Telegasteiz izeneko tokiko telebistak ere badaude.
|
|
|
Horrelako egoerak saihesteko, oftalmologoek babes-betaurrekoak erabiltzea gomendatzen dute. «Squash egiten
|
ari nintzen
garaian beti bi betaurreko-pare zeuden. Batzuk niretzat eta beste batzuk niretzako.
|
|
2003
|
|
|
Hain da garrantzitsua ezen lehen ministroak berehala agertu behar izan baitu bere egitasmoa publikoki. Izan ere, Europa eraikitzen
|
ari den
garai honetan Frantziako egitura politikoak eta bere erakunde administratiboak zaharkituak daude, dena Parisen erabakitzen da, erregio eta departamenduetako gobernuetan ez da funtsezko deus erabakitzen. Frantziako egitura administratiboa eutsiezina eta jasangaitza bilakatu da».
|
|
|
Mario Cantero eta Francisco Bujan Cesideko kide eta guardia zibilei, aldiz, bi urte eta erdiko zigorra jarri zaie entzuketaren egile zuzenak izanagatik. Auzitegiaren ustez, Manglanok entzuketak egiteko material guztia jarri zuen guardia zibilen esku eta Calderonek, entzuketan egiten
|
ari ziren
garaian Cesideko zuzendari izendatua, bazuen entzuketen berri. Auzitegiak, halaber, Estatuari egotzi dio erantzukizun zibila eta salaketa jarri zuten hiru pertsonetako bakoitzari sei mila euroko kalteordaina ordaintzera zigortu du.
|
|
|
–18 urtetik beherakoek debekatuta dituzte UV erradiazioak, eta ez dira gomendagarriak haurdun dauden emakumeentzat. –Beharrezko neurriak hartu behar dira antibiotikoak, somniferoak, antidepresiboak edo antiseptikoak hartzen
|
ari diren
garaietan, UV izpiekiko eta kosmetikoekiko sentikortasuna handitzen baitute. Esandakoaren arabera, neurri hauek hartu behar dira:
|
|
|
" Burutik pasatutako guztia esan izan banio", pentsatu du," etxean ez zuan inoiz giro izango". Ez zen-eta itxura horrela ibiltzea jendea oraindik gerraren ondorioak sufritzen
|
ari zen
garaian. Eta mariloro horrek, Andrexi goxokiak eman eta eman aritzen den kakatua horrek, bere senar separatistarengatik jakin behar zuen hori guztia.
|
|
|
Baina ikus dezagun aztertzen
|
ari garen
garaiko Euskal Herrian zabaldu ziren meditazio-liburu tipiko batzuen nondik norakoa (ia beti autore frantses eta italiarren testuen egokitzapenak dira). Añibarroren Esku-liburua (1802, 1821, 1827, 1845, 1853, e.a.) adibide paradigmatikotzat har genezake.
|
|
|
Baserritar bizimoduaren gorazarre horietako gehienak krisialdi garaikoak dira. Hezur-haragizko baserritarren gehiengoa gorriak ikusten
|
ari den
garaikoak, beraz. Kapitalismo komertziala indarrez dator, eta lurra, gero eta gehiago, saldu eta eros daitekeen merkantzia hutsa da, bere konnotazio tradizionalak galduta.
|
|
|
Garaudy, 1991: 13 -16), eta Modernitatean katolizismoak izan duen jarrera nagusiari zabaldu eta" eboluzio orori uko egiten dion kontserbadurismo gogorra" gisa definitu izan da. Besteak beste, F. Velasco (1993) ere bat dator adiera zabal horrekin, eta aztertzen
|
ari garen
garaiko katolizismoan berak banan-banan zehazten dituen integrismo erlijiosoaren ezaugarri guztiak betetzen direnez, nik ere termino horri iritzi diot egokien.
|
|
|
Itxurazko kontraesan hori gainditzeko teodizea edo azalpen-mota ezberdinak saiatu izan dira. Horien artean, Trento  ondoko pastoral katolikoan, eta aztertzen
|
ari garen
garaian bereziki, gaizkiaren zama gizakiaren baitan jartzen duena gailendu zen (J.A. Estrada, 1997: 37).
|
|
|
Baserri-girora eta euskal hiztunengana, zer esanik ez, ez zen diskurtso arrazionalista horren zipriztinen bat baino iritsi; pentsamolde superstiziosoa, berriz, ohituraz transmititzen zen, eta ez zuen bere alde mintzatzen zen autoritatezko eusgarririk. Garbi dago, beraz, aztertzen
|
ari garen
garaian eta tokian Elizarena dela gaizkiaren interpretaziorik eragingarriena: gaitz natural oro, gaitz sozial oro, gaitz morala da beti.
|
|
|
Euskal Herrian2 ere dantzen aurkako gurutzada katolikoa bizi-bizia izango da XVIII, XIX zein XX. mendearen lehen erdian. Eta, oso bereziki, aztertzen
|
ari garen
garaian, hau da, Elizaren baitan jarrera laxoak gaizki ikusiak daudenean eta moraltasunik zorrotzena suspertzera jotzen denean. Bidaia honetan lagun ditugun fraide eta apaiz (ia) guztiek beren artilleriarik astunena erabiltzen dute borroka horretan.
|
|
2004
|
|
|
Negua hotza izan baldin bada eta tenperaturak loraldian altuak izan badira, loraldi-prozesua laburra izango da. Beroaldiren batek jo baldin badu lurra edota eurite handiren bat bota badu, horrek ere zerikusia izango du loreak sortzen
|
ari diren
garai horretan.
|
|
|
Niri ez dit etorkizunak beldurrik ematen?. 149 Itsuen herrian betokerra izaten omen da alkate. Gu ere zerbait izango gara, beraz, besteak ere betokerrak bihurtzen
|
ari diren
garai hauetan. Baina ez dago batere garbi betokerren artean ez ote diren kategoriak egingo:
|
|
|
Eta pentsamolde horrek gaurregunerarte iraun du Euskal Herrian. Guzti horregatik deritzot, «Antzinako euskaldunen alabantzak» Euskal Herria modemitatean sartzen
|
ari zeneko
garaiko testu ideologiko fundatzailetarikoa dela. Iraultzaren proposamen berritzaileak bezain besteko garrantzia dituzte iraultzaren harian sortzen direnak eta beraz kontrairaultzaileenak.
|
|
|
Gizakian zentraturiko enpresa-ereduarijarraitzen zioten eta lanari eman zitzaion kapitalaren aurrean nagusitasuna. Gauregun, ekonomia globalizatzen
|
ari den
garaian, Arrasateko mugimendu sozioekonomikoaren itzalean sorturiko hainbat enpresa, kooperatibak ez ezik, enpresa kapitalistak ere badira. Mugimenduaren ohiko enpresek kooperatiba izaten jarraitzendute; baina horien ekimenez atzerrian sortu diren enpresak, edo bertan bestebazkide batzuekin sortu dituztenak, kapital-enpresak dira.
|
|
|
Guztiarekin ere, uste dugu argi zerbait ekar lezakeela balio ekonomiko eta sozialen azterketa sakon batek aipatu dugun ikuspuntutik, besteak beste. Kontsumismoa eta" exhibizio" soziala nagusitzen
|
ari diren
garaiotan, giza mekanismo psikosozialak, ekonomikoak ez ezik, hobeki ezagutu behar ditugu gizarte justuago eta gizatiarrago eraiki ahal dezagun denon artean. Eta ‘gizarte’ diogunean gizadi osoa esan nahi dugu, herri, kultura eta nazio guztiek osatzen dutena.
|
|
2005
|
|
|
Euskal prentsa idatziaren bideak errepide bilakatzen
|
ari ziren
garaian, Larrun egitea egokitu zitzaigun, mugarik gabeko pentsamendu aldizkari bat euskaraz, eta nafarren bat tarteko, eta ekialdeko errepideak zeharkatzean, Beratik pasatzean, Itzeako idazlearena ekartzen genuen gogora. Harrigarria badirudi ere, Oria ibaiaren ertzera ailegatzeko, Otsondo igarotzen genuen, eta Iparraldean, politika egiteko tenorean, bide berriak ari zirela zabaltzen ikusi.
|
|
|
Mundu mailako klima aldaketa nagusitzen
|
ari den
garai honetan, udaberriaren etorreraren iragarpena odisea txiki bat bihurtzen ari da, baita zientzialari eta atmosfera eta meteoroetan adituentzat ere.
|
|
|
Euskal gizartea ere goitik behera aldatzen
|
ari zen
garai hartan, eta, ondorioz, ugariak ziren desoreka sortzen zuten gertaerak; besteak beste, Melitón Manzanasen hilketa (1968), ETAren VI. Biltzarra (1970) eta Burgosko Epaiketa (1970) aipatu ditzakegu. 60ko hamarkadaren bukaera eta 70ekoaren hasiera garai oso nahasia izan zen Euskal Herriarentzat, baina baita garai sortzailea ere.
|
|
2006
|
|
|
Han ikasi nuen alemana». Muturreko mugimendu sozial eta politikoak egosten
|
ari ziren
garai hartan. «Horixe zeudela langileak antolatuta...
|
|
|
lotu eta kurtsiboak izan ezik (besteak baino txikiagoak direnak gainera). Orotara, hau ere X. mendekoa dela uste dute ikertzaileek eta aztertzen
|
ari garen
garaikoa, bada.
|
|
|
Etorkinen etorrera masiboa dela eta, beharrezkoa da laguntza zerbitzuen funtzionamendua birplanteatzea, horien artean osasun zerbitzua. Espainiako osasun-sistema pixkanaka egokitzen
|
ari da
garai berrietara, adituek diotenez. Baita kolektibo horrek planteatutako beharrei erantzuteko ere, haien arazoari arreta berezia emateko programekin, eta haur eta helduentzako txerto-egutegiak eguneratzearekin.
|
|
|
Hogei urte. Erraz esaten da orain, gaztaroa loratzen
|
ari den
garaia ematen du, baina nik ordurako susmoa neukan loratu aurretik ximelduta geratuko ez ote nintzen. Uda horretan gertatu ziren uholde handi haiek, ez dakit oroituko zaren.
|
|
2007
|
|
|
Hori dena lehenagoko kontua da, esan dut arestian. Kontatzen
|
ari naizen
garairako ahazturik zeuden izenaren gorabeherak, baina ez hala gure identitatearenak. Kontu hori oraindik ere zintzilik daukagula esango nuke, eta ez du, ez, konpontzeko itxurarik.
|
|
|
Izan ere, Eskualzaleen Biltzarra X X. mendearen hasieran sortu zuten, hain zuzen ere nazionalismoak indarra hartzen
|
ari ziren
garaian, hala nola nazionalismo frantziarra eta alemaniarra220 Euskal abertzaletasuna hala-hola garatu zen, nazionalismo frantziar boteretsuak ez baitzuen biderik uzten frantziarraz kanpoko beste nazionalismorik hazteko221.
|
|
|
Izan ere, André eta Félix Ospital Donostia eta Baztango abertzaleekin egon ziren hauteskundeak prestatzen
|
ari ziren
garaian eta mirespenez kontatzen zuten han ikusitako talde-lana:
|
|
|
Gazte-gaztea zen 1923an (22 urte) eta 1925ean (24 urte) Eskualzaleen Biltzarrak banaturiko sariak irabazi zituenean ere, baina Letra Klasikoak goi ikasketak hasita bazituen behinik behin. Goi ikasketa horiek burutzen
|
ari zen
garaian Gure Herria elkartearen kide izendatu zuten (1924an) eta Eskualzaleen Biltzarkide bilakatu zen (1926an). Azkenez, goi ikasketak amaitu berri zituelarik (1928an), Euskaltzaindiaren urgazle izendatu zuten, baita Eskualzaleen Biltzarraren bileretan lehenengoz parte hartu ere (1928an).
|
|
|
Idazmahaiko aplikazioak webgunera jauzi egiten
|
ari diren
garai honetan, erabiltzaileak nonahi zeudelako, berehalako mezularitza ezin zen atzean gelditu.
|
|
|
–Dena politika hutsa da, jarraitu zuen?. Sozialistak bakar--bakarrik eskuinari kalte egiteagatik
|
ari dira
garai hartakoari pintzelak pasa eta pasa, ez justizia bila. Eta zuek ere, euskaldunak, berdin-berdin ari zarete.
|
|
|
Ez gara 1962tik aurrerako mugimendu handietan, eztabaida handietan, baina ikertzen
|
ari garen
garaian eman ziren geroko joritasunaren lehen urratsak. Horrela, 1955ean sortu zen Frente de Liberacion Popular, FLP famatua, Alderdi Komunistakoak baino ezkertiarragoak eta konpromiso herrikoia nahi zuten katolikoak biltzen zituena.
|
|
|
1968an ez zen Espainia eta bere kolonietan inongo zuzenbidezko estatu demokratikorik, Franco generalaren garaian ginen, eta, arestian errana dugu, Franco boterera heldu zen Errepublikaren aurkako jazartze faxista baten bidez, Italia eta Alemaniako laguntzari esker. Ikertzen
|
ari garen
garaian, ETA sortzen denean, jende guztiak bazekien Errepublika defendatu zela armak eskuetan, Francoren kontra makiak ibiliak zirela, eta alderdi demokratikoak klandestinitatean zeudela. Munduan baztertua izan zen erregimen diktatoriala antikomunismoaren erabilera itsusienari esker berpizten ari zen, eta ez demokraziaren ohorean.
|
|
2008
|
|
|
Berea da Gabriel Arestiren biografia, 2000 urtean Susa argitaletxeak kaleratua. Derioko Seminarioan ikasten
|
ari zeneko
garaietara eraman gaitu solasak: sinadura bat zen Gabriel Aresti, luma madarikatu bat, ikasle euskaltzaleen artean interesa pizten zuena.
|
|
|
Europartze hori, pintura arloan jada bere emaria erakusten ari zen, Paris eta Bruselara joaten aitzindari izandako Adolfo Guiard eta Dario Regoyosen bidez144 Musika eraberritzeak, oraindik bere fruiturik onenak erakusteko zituen. Giro berritzaile eta wagneriano bat egon bazegoen, bilbotarrek ez ezik Vicente Goikoetxea, Telesforo Arantzadi edo Campion moduko euskaltzaleek ere, konpartitzen zutena145 Wagnerismoaz gain, eliz musika arloko eraberritzea ere gertatzen
|
ari zen
garai hartan, Azkuek bete-betean parte hartuz mugimendu hartan146.
|
|
|
Eta euskalgintza lanean buru-belarri sartuta zegoenean ere, ez zituen behin ere alde batera uzten fededun gisa zituen ohiko eginbeharrak. Hola, Tours-en hiztegia egiten
|
ari zen
garaian, adibidez, lanez gainezka egon arren, hiru ordu t, erdi egiten zituen otoitzetan eta mezatan411 Urte asko geroago Nazario Oleagari aipatu zionez «bere bizitza guztian, atzerrian egindako egonaldi eta Eliza Katolikorik bagako errien baten izan ezik, [Azkuek] ez eba [n] gomuta meza emon barik egun battxo be geratu zanik»412 Eta hala ere, ikusi denez, kontzientzia kargua izaten zuen aldika... Zorroztasun erlijoso horrekin koherentzian ematen zizkien aipaturiko aholku moralak bere lobei.
|
|
|
Nondik zetorkien tradizio sozialista eta errepublikazalea Akilino Amuategiri, Toribio Etxeberriari edo beste hainbat iraultzaile ospetsuri? Sustrai horiek bilatu nahian XVIII. mendeko bigarren erdialdera arte joan gara, Ilustrazioa deituriko mugimendua gorpuzten
|
ari zen
garaira, hain zuzen.
|
|
|
Maciasen esanetan, ohiko bonbillak kontsumitzen duten energiaren %90 bero gisa isurtzen dute airera. «Klima aldaketaren inguruko beldurrak zabaltzen
|
ari diren
garaian, ezin esan sistema eredugarria denik». Energiaren Nazioarteko Agentziaren arabera, berriz, 2030erako mundu guztiko ohiko bonbilak behin betiko desagerrarazi eta haien ordez kontsumo txikikoak jarriko balira, Australiak kontsumitzen duen energia halako bost aurreztuko litzateke urtero.
|
|
|
Jose Saramago, Wole Soyinka eta beste hainbat idazle ezagunen bisita jaso zuen 2002an, elkartasun agerpen gisa, Israelgo Armadak Ramallah gogor erasotzen
|
ari zen
garaian.
|
|
|
Baiona-Angelu-Miarritze Herri Elkargoak, adibidez, 65 milioi euro ordaindu beharko ditu. Krisialdia ate joka
|
ari den
garaian kopuru handiegia, batez ere ordaindu gabe eginen zutela pentsatzen zutelarik. Gobernuaren erabakia jakin orduko, «Estatuak Lapurdiko hautetsiak xiringa barruan» sartu dituela adierazi zuen Jean Grenet Baionako auzapez eta Hiri Elkargoko presidenteak.
|
|
|
XIX. mendearen azkenetan eta XX. mendearen hasieran, kapitalismoa hedatzen
|
ari zen
garaian, enpresen arteko konpetentzia handitu egin zen, eta publizitateak izugarrizko garrantzia hartu zuen. Izan ere, publizitateak salmentak handitzen eta lehiakideengandik bereizten laguntzen zien enpresei.
|
|
|
Egoera hori mantentzen den bitartean, ez da triunfalismorako arrazoirik izango. Are gutxiago krisiaren sintoma txarrenak berriro agertzen
|
ari diren
garai honetan. Pobrezia eta eskasia tasa baxuak izatea da, haren esanetan, krisiari aurre egiteko modurik onenetakoa.
|
|
|
Nik 50 adin ederki paseak dituk: hau idazten
|
ari naizen
garaian ofizialki" 49 urte ditut", baina adinak askoz gehiago dira nere baitan: 49 adin horiek berekin dituena(" urtebetekoa, bikoa..., 49koa") ez ezik, banaiz urterik gabea ere, banaiz adinik gabea edo adina zer den ez dakiena ere, edo ama-barrukoa ere bai, eta hazi hutsa edo jogura betea ere hortxe nonbait, eta auskalo beste zenbat gauza, aurregauza eta desgauza.
|
|
|
Hau idazten
|
ari naizen
garaian, eztabaida politiko biziena zaborraren inguruan dabil gertuko fedabideetan. Poztekoa da ikustea behingoagatik nola dabilen politika, ideien mundua utzirik, geure-geurea den zerbaiten jiran:
|
|
|
Migrazioek eta prozesu etniko eta nazionalitarioek garrantzi handia hartu dutenez mundu guztian joan den mendearen azken laurdenaz geroztik, auzian jartzen
|
ari dira
garai modernoan eratu ziren erakunde estatalek eta nazioartekoek oinarri hartu zituzten suposamendu eta tresna ekonomiko, politiko eta kultural asko, kapitalismo suntsitzailea eta kultura bakarreko estatu-nazioen subiranotasuna.
|
|
|
Eskuetara etorri zitzaidan. Azpitituluak erakarri ninduen, apika, berotegi efektua gizartean ezaguna egiten hasten
|
ari zen
garaiak ziren: into the Greenhouse World.
|
|
|
Esanak esan, bizitzen
|
ari garen
garai honetan, beharrezkoa da unibertsitate-proposamena berriz hausnartzea eta etorkizunera begira planifikatzea, hori guztia, ezagutzaren gizartean lehentasunezko posizioak bilatzeko eta, azken batean, Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen bizi-kalitatea hobetzeko. Ea GHEEren baitan bultzatzen ari diren aldaketek hori lortzea errazten duten.J
|
|
2009
|
|
|
Nola edo hala gure seme nagusiak salbatu gintuela esan ohi dut nik. Soldadutza egiten
|
ari zen
garai hartan, Plasencian (Espainia). Eskutitzak idazten genizkion etxekoek, eta berak guri, eta hemengo" indar politiko" jakin batzuekin izanak nituen gorabeherak kontatuak izango nizkion, nonbait.
|
|
|
8 Bere aktibitate intelektuala hedatzeko indar betez
|
ari zen
garaian batez ere.
|
|
|
Kolaz egindako freskagarriez gain, badira kafeina, teina edo guarana duten beste edari batzuk ere, freskagarriak gehienetan, eta horiek ere efektu kitzikatzailea izaten dute; ondorioz, hobe da halakorik ez hartzea bularra ematen
|
ari garen
garaian.
|
|
|
Esne kopurua haurrak eskatzen duen horretara egokitzen du amaren organismoak, eta haurra ez da goseak gelditzen bularra hartzen
|
ari den
garaian.
|
|
|
Maitatua sentitu, familia bat izan eta zerbaiten parte garela sentitzeko dugun beharraz diharduen istorio hunkigarria da. Kalifornia hegoaldean girotuta dago filma, hain zuzen ere, AEBetan eskubide zibilen alde borrokatzen
|
ari ziren
garaian. Boatwright ahizpen etxea hankaz gora ipiniko da Lily Owens (Dakota Fanning) nerabea eta honen zaintzaile Rosaleen (Jennifer Hudson) agertzean.
|
|
|
Ez zen kontu horietan aditua Jenner. Baina esperimentatzeko eta ikertzeko dohain handiak zituen, eta, globoekin lehenengo probak egiten
|
ari ziren
garai hartan, berak ere ezin gelditu bere probatxoa egin gabe. Globoak aireratzea baino askoz gehiago egingo zuen Jennerrek; baina, arlo pertsonalean bada ere, izan zuen bere garrantzia esperimentu hark.
|
|
|
Gauean kilkerra entzunez, estasian bezala gelditzen da,, gomuta urrun batean/ begiok galduki? (E, 183 zenb.). Zozo bat eduki zuen kaiolan (Elorri paratzen
|
ari ginen
garaian), eta, haren kantu nostaljikoak Orbelaun aldeko paraje maiteenen akordua sortzen zidan? (ABG, 27).
|
|
|
«Bi duda klase izaten ditut: idazten hasi aurrekoak eta idazten
|
ari naizen
garaikoak. Lehendabizikoan, egunero istorio bat baino gehiago bururatzen baitzaizu, zeri heldu da izaten dudan zalantza-iturririk handiena.
|
|
|
Idazten
|
ari naizen
garaiko zalantzak, berriz, idazkuntzari berari buruzkoak izaten dira gehien kezkatzen nautenak. Zein da idatzi nahi dudanak eskatzen duen hizkera?, da galdera nagusia, eta ez dut lehendabiziko hiruzpalau paragrafoak osatu arteko onik izaten, haiek emango baitidate gero testuak izango duen tonu nagusia.
|
|
|
Zenbait ikertzaileren arabera, Colá y Goiti gasteiztarraren La emigración vasco-navarra liburuak eta berak 1882tik idatzi zituen artikulu askoren argitalpenek, 1882 urtea data klabe bihurtzen dute emigrazio-agenteen kontrako iritzian; hortik aurrera, Euskal Herriko prentsan, gasteiztarrak finkaturiko agente haien kontrako kritika-ereduri jarraituko zaio24 Dena den lehenagotik ere bazegoen pertsonaia hauen berri jakiteko asmoa, 1881ean Bizkaiko Aldundiak probintziako udalei bidalitako inkesta batean azaltzen den bezala25 Baina «amu» horien jardunaren berri ez zen ordu arte isilean egon, lehenagotik ere haien inguruko berriak prentsan azaldu izan ziren, nahiz eta neurri txikiago batean izan. Ikertzen
|
ari garen
garaia baino lehenago, aipamen batzuk badaude, esaterako 1860an Irurac Bat egunkarian, Baionako portutik «engainaturik zihoazen gizon-emakume multzo ugari» ateratzen zirela esaten zen eta herrietako alkateei «gantxoen jarduna zaintzeko» eskatzen zieten26 El Eco Vascongado-n ere honako hau aipatzen da: «?
|
|
|
Kontuak kontu, argi dago Euskal Herrian futbolaren sarrerak testuinguru osoberezia izan zuela, aldaketa soziologiko eta politiko oso sakonak eta garrantzitsuakgertatzen
|
ari baitziren
garai hartan: foruak desagertu osteko etsipena, abertzaletasunaren susperraldia, industriaren garapena, euskaltzaletasuna, katolikotasuna... Futbolak pizten zuen ikusmina eta grina berehala zabaldu zen, harik eta ohikoakziren herri-kirolak baztertu arte.
|
|
|
Ezker abertzale legez kanporatua independentisten arteko indar metaketa aldarrikatzen
|
ari den
garaian gertatu da EITBren aurkako ekintza. ETAk berak ere, Lizarra-Garazi Itunaren oinarrietara itzultzeko deia egin zuen azken agirian, joan den urrian.
|
|
|
Jatorri ezberdinetako gizakion arteko nahasketa gero eta arruntagoa bilakatzen
|
ari den
garai honetan, bada oraindik kasu harrigarririk. Tartean, gaur topatu dudana:
|
|
|
Herritarren eta sistema politikoaren arteko harremana aldatzen
|
ari den
garaiotan, komunikaziorako tresna eraginkorrak bihurtu dira teknologia berriak. Amaraunari begira jarri dira alderdi politikoak, webguneak berrituz, blogak sortuz, sare sozialetan parte hartuz...
|
|
|
Urteak joan ziren, baina inolako atarramendurik gabe. Eta, ustekabean, administrazio guztiak diru murrizketa handiak iragartzen
|
ari diren
garaian, Udalak orduan lortu du hitzarmena Kultura Departamentuarekin.
|
|
|
Baina 1984ko azaroan gaztetxea okupatu bezain pronto, kontzertuak ziren hango ekitaldi garrantzitsuenak. Euskal rocka indartzen
|
ari zen
garaiarekin batera sortu zen gure gaztetxea, eta horregatik izan du musikak horrenbesteko garrantzia gure artean, esan du Otamendik.
|
|
|
errepresaliatu politikoekiko elkartasuna, eskubide zibil eta politikoen defentsa, Herrien Europa, autodeterminazio eskubidea, Abya-Yalako prozesu iraultzaileak, Palestina... II bultzatzen duzuen pertsona eta erakundeak eredua zarete guztiontzat, noiz eta Espainiako Estatuan zein Europan neofaxismoa puzten
|
ari den
garaian (gehienbat instituzioetatik).
|
|
|
EKT Euskarazko Komunikazio Taldeak antolatuko ditu jardunaldi horiek, Arabako Foru Aldundiaren babesarekin, eta bertan planteatuko den eztabaidari eustea derrigorrezkoa dela nabarmendu zuen atzo, aurkezpenean, Lorena Lopez de Lacalle Arabako Euskara eta Kultura diputatuak. Alde batetik, Internet alor guztietan nagusitzen
|
ari den
garaian, hedabideek duten zeregina eztabaidatzeko beharra dagoela gogorarazi zuen.
|
|
|
Gure historia ere halakoxea da. Alzheimerra eta globalizazioa izurritea bailiran nagusitzen
|
ari diren
garai honetan, Jean Louis Davant bezalako erreferenteak behar ditugu, balizatzat balioko diguten figura argiak, sortzaileak, ergelkeria eta ahanzturaren aitzinean gu osatzen gaituen kultura eta materiagabeko ondarea, gure herriaren nortasuna eta memoria elikatzen dituztenak.
|
|
|
94an zuzendaritza utzi zuenetik erredaktore lanean aritu zen, baina ez zen eroso sentitzen han ere. Ezin zuen egoera jasan, eta zer egin pentsatzen
|
ari zen
garaian, Iñaki Uriari kontatu zion bere egoera, lagun mina baitzuen. Hark bazekien Imanol Murua Egunkaria-ko erredaktore buru postutik eszedentzia hartzekotan zela, eta beraz, Administrazio Kontseiluarekin zein zuzendariarekin gaia landu ostean Oleagari postu hori proposatu zioten.
|
|
|
Behin, Unibertsitatean Arte Ederrak ikasten
|
ari zen
garaian? 70eko hamarkadaren hasiera omen zen?, Picassoren Guernicaren erreprodukzio bat erosi zuen emakumeak, bere logelan jartzeko. Ilundu zuenean, aita agertu zitzaion, gauero bezala, gabon esatera.
|
|
|
–Zergatik juduak? Ez dut uste, palestinarrak txikitzen
|
ari diren
garaian, aukera ona denik.
|
|
2010
|
|
|
Zesta-puntako pilota partida ospetsuak izateaz gain, folklore emanaldi handiak ere izan ziren. Politika arloko hainbat ekitaldi garrantzitsu ere egin zituzten hor, alderdi politiko eta ideologia batzuk sortzen
|
ari baitziren
garai hartan. Hainbeste erabilita, asko hondatu zen, eta 1936ko gerrak penagarri utzi zuen, dio Irazabalek.
|
|
|
Euzkadik, aldiz, idazten zuen' atzerriko herri baten alde' hil zirela. Hots, Ipar Euskal Herrian frantses nazionalismoa errotu zen, Hegoaldean euskal abertzaletasuna garatzen
|
ari zen
garaian".
|
|
|
Ez ziren horretaz ahaztu. Eusko Jaurlaritzaren 2007rako aurrekontuen proiektua lantzen
|
ari ziren
garai hartan, eta behin-behineko egitasmoan ohi baino diru kopuru handiagoa aurreikusi zuten Eusko Ikaskuntzarentzat; aurrekontuak onartu baino lehenago hautsi zen, ordea, Loiolako mahaia, eta diru partida berezi hori desagertu egin zen abenduan onartutako behin betiko aurrekontuetatik.
|
|
|
balizko akordioen aldeko indarrek gehiengo osoa beharko lukete eta, UPN kontra izango zutela ziurra zenez, ez zen hain erraza izango. Loiolan negoziatzen
|
ari ziren
garaian, UPN-PPk 23 legebiltzarkide zituen, gehiengo osoa baino hiru gutxiago. UPN eta PP bat ziren orduan, eta CDNren laurekin osatzen zuten gehiengo osoa.
|
|
|
56 Aztertzen
|
ari garen
garaiko gogo-giro horretaz ikus, adibidez, Pedro Laín Entralgo (1972: 148):
|
|
|
69 Euskaldun berrien hainbat zertzelada jaso nahi duenak jakin-iturri bat baino gehiago du egungo egunean eskueran. Aztertzen
|
ari garen
garai hartako euskaldun berriez informatzeko, honako liburu hau izan liteke orain ere argigarrien: Euskaldun berriekin euskaraz (Xabier Kintana eta Joseba Tobar arg. 1975.
|
|
|
erlijioa berma zedila eskatuz, gustuko zituen zuzendariak jarriz, Parrokia Ikastolen arduradun bat izendatuz? Ikastoletako irakasleen aldetik, ordea, ez zen begi onez ikusten hori guztia; are gutxiago, eliza nagusitasuna galtzen
|
ari zen
garaietan, sekularizazioaren eta ideia berrien ondorioz. Eta ikastoletako lehen belaunaldiek jaunartzea egiteko sasoia iristean, erlijioari buruzko eztabaidak ere indarra hartu zuen.
|
|
|
Alabaina, hain da sakona krisi ekologikoaren eraginaezen munduko dimentsioa hartu baitu. Are gehiago, aipatutako garapen-ereduamundu osora hedatzen
|
ari den
garaiotan Hegoaldeko herriak Mendebaldekoek eginiko kalte ekologikoa errepikatze-bidean dira eta hori egiteko zilegitasuna aldarrikatzen dute.
|
|
|
Mendekotasuna duen pertsona, oso nahasia, ulertuago sentitzen da. Psikologo hori jokoarekin arazoak izaten hasi zen psikologia ikasten
|
ari zen
garaian. “Baina ez nekien mendekotasuna zenik.
|
|
|
Zazpi ahizpetan zaharrena zen eta ez zuen heziketarik jaso, horrenbestez, Burgosen familia aberats batentzat neskame lanetan hasi zen. Ama Kandida bere barne beharrak aztertzen
|
ari zen
garai hartan, eta Miguel Herranz jeusitaren laguntzarekin bere etorkizuna erlijiora eta heziketara bideratzea erabaki zuen, batez ere emakumeei zuzenduta. Salamancara joateko erabakia hartu zuen Ama Kandidak, garai hartako hezkuntza gune nagusia bertan zegoelako.
|
|
|
Errepresio gehiagorik ez!" lelopean, datorren iganderako, azaroak 28, manifestazioa deitu dute Sopelan dozenaka eragile eta herritarrek. Horren bitartez, Askapenaren aurkako sarekadan atxilotu zuten Gabi Basañezen askatasuna aldarrikatu eta" eskubide guztien urraketarekin amaitzea" eskatu gura dute," Euskal Herrian benetako demokrazia eta bakea lortzeko bide berriak" zabaltzen
|
ari diren
garai honetan. Adierazi dutenez," Gabik, Sopelan eta Euskal Herrian, euskararen alde lan egin du, internazionalismoaren alde ekimen publikoak eta erabat demokratikoak burutu ditu.
|
|
|
Indartsu daudenek beste kutxa indartsu batekin bat eginez gero, berriz, krisitik indartuta ateratzeko aukerak dituzte. Gastuak murrizteko eta errentagarritasuna handitzeko modu bat da, kutxen irabazien tartea murriztu eta berankortasuna handitzen
|
ari den
garaiotan.
|
|
|
Hirurogeiko fabriketako egitura tipikoa izan zen teilatu mota hau. Arkeologia industriala gure ezaugarrien partea da, eta, dena galtzen
|
ari den
garaiotan, zaindu beharreko ondarea, dudarik gabe".
|
|
|
Gainera, liburu" arraroak" hasia nintzen leitzen. Esaterako, Eibarko La Salle kolegioan ikasten
|
ari nintzen
garaian fraide batek Marxi buruzko liburu bat utzi zidan. Sinestezina.
|
|
|
Herri baten barne historia inportanteagoa da zenbait gauza ulertzeko historia ofiziala baino. Behiala hain euskaltzale sutsua izan zen eta oraindik euskalduna den pertsona baten seme-alabak gaur egun zergatik diren erdaldun hutsak euskarazko irakaskuntza nabarmen nagusitzen
|
ari den
garai honetan jakiteak gauza dezente argitzen dizkit niri; edozein azalpen sozio-politikok baino gehiago. Terrorismoak kalte handia egin dio Euskal Herriaren eta euskararen imajinari, eta okerragoa dena, jendearen euskal imajinarioari.
|
|
|
Lehen aldira irristatzen da hor dena. Berdabio bertsoa kantatzen
|
ari den
garaia (1748) baino puskaz lehenago egina zuela, alegia, Elamako hilketa Trabukok. Azkue eta Donostia maisuek jasotakoak uztartuz Aita Jorge Riezukoak osatutako kontaera honek erakusten dizu hori ederki [243]:
|
|
|
Jabetu naiz orduan ibar batean nagoela, eta etxeak daudela nire aurrean, lerroan jarrita bezala, erreka txikiaren alde batean edo bestean. Aurrena iruditu zait ez dudala lekua ezagutzen, baina azkeneko etxeak dei egin dit, etxe txiki bat da, zaldiak daude haren ondoko sail batean, eta zaldiak ikusi orduko jabetu egin naiz, Juan izeneko mutil gazte bat bizi dela han bere arrebarekin, zaldi kontuan oso jantzia, eta izan nintzela han behin baino gehiagotan hotela eraikitzen
|
ari ziren
garaian artean autoa erosi gabe nengoelako. Burura etorri zait Juan oso mutil serioa dela, eta gainera Ameriketara alde egiteko asmoa azaldu zidala, eta agian tratu bat egingo dudala berarekin[...]"
|
|
|
Hotela eraikitzen
|
ari zen
garaian, mendiko estrata txarrak zirela-eta, zaldiz egin ohi zituen joan-etorriak, mutiko bat laguntzaile zuela. Bost urte geroago, mutiko hura bere aurrean zeukan.
|
|
|
Mutil-koxkorrei lezioa ematen
|
ari den
garaian, haietako baten aita sartu da gelan, Nasreddinentzat baklava platerkada ederra dakarrela. Otu ere ez zaio egin Hodjari putikoekin partekatzea.
|
|
|
Krisialdi ekonomikoa eguneroko errealitatean gailentzen
|
ari den
garai honetan, Seaskak gogorarazi nahi izan du euskaltzaleen borondatean oinarritu behar dela ikastolen xedea garatzeko. Ogitarteko bakoitza kadira bat da, saltzen dugun atorra bakoitza mahaiaren puska bat, nabarmendu du Gorostiagak.
|
|
|
Hiritar zintzo eta diziplinatuen itxura hartu nion Donostiako olatuari. Nik nahiago dut zuzenean kaletik irtendako babesa jasoko lukeen kultura eta festa, batez ere festa eredu herrikoia desagerrarazteko hainbeste ahalegin egiten
|
ari diren
garaian. Nahiago nuke Europa eta kultura hitzen hausnarketa kritikoa egingo lukeen ekimena, nahiz eta horrekin 2016an kultur (negozio) aren hiriburua izateko aukeratik urrundu.
|
|
|
Pieza guztiak buruan nituen idazten
|
ari nintzen
garaian, baina askotan erantzunak jakin gabe idazten nituen. Galdera bat egiten nuenean, banekien galdera hari erantzun bat eman beharko niola, nahiz eta galdera egiteko unean erantzuna jakin ez.
|