|
2000
|
|
|
Argazkiak atera dizkiet sareak josten
|
ari ziren
gizon edadetu eta indartsuei, itsas kaio handiz betetako txalupei, ilaran jarritako ehundaka butroiei eta marinel zaharrei.
|
|
|
Fergus ez zen ari Dinglekoaz. Atentatu horri, Dinglekoari, ez zion batere garrantzirik eman istorioa kontatzen
|
ari zen
gizon handiak, eta Txema prest zegoen lealisten abenturatxoaren amaiera entzuteko, baina jarrera indiferenteago batez. Gogo gutxiagoz, nahi bada.
|
|
|
Baina batez ere etxeko atarian jesarrita dagoen gizonak eman dit atentzioa, zeren, lur berde esmeralda aurretik, itsaso koloreanitza atzetik, eta zeru-beruna goitik, bera da paisaiaren oreka, bera eta bere arropa beltzak, eta bere pentsamendu gaelikoak. Aipatutako beste hiru elementuak hain dira neurrigabeak, hain amaigabeak, hain infinitu eta absurduak, ezen bere aulkitxoan jarrita lasai pentsatzen
|
ari den
gizon hori baita paisaia zoragarri hau orekatzen duena, paisaia hau existitzearen arrazoia. Munduaren zentroa da gizon hori, berak jakin gabe.
|
|
|
Zaude, toaila bat ekarriko dizut". Xan ate alboan zela, korridorean beharrean
|
ari zen
gizon tripatiak: " Pst!", egin zion;" eutsiok mesedez zintari hortxe"; korridorea neurtzen ari zela, metro-zintari eusteko eskatzen zion;" aber... hortxe... bale".
|
|
2001
|
|
|
Eta egi da ere, burruka ortan gizona ari dela gallentzen, alde batera behintzat, berriro esanda. Munduaren sekretoak argitzen
|
ari da
gizona eta sekreto oien giltzak pillatzen dijoa, mundua bereago duelarik egunetik egunera eta etekin obea ateratzen diolarik. Eta munduarekiko burruka gozatu aiñean, eskuratzen baitoa lehenago eta etsaiago zuena, gizonaren biziera goxatuz doa.
|
|
|
Bada mundu bisiblea esploratzen
|
ari den
gizon bat...
|
|
2002
|
|
|
kontaketan
|
ari den
gizonaren ezpainei atxikirik da emaztea
|
|
|
Sexu ahula izeneko gaitza protagonista bihurtzen ari da edari alkoholdunen kontsumoan. Europako gazteak gero eta garrantzi handiagoa ematen
|
ari zaizkie
gizonei, nahiz eta oraindik alde handiak dauden kontsumo-ereduetan. Abstemioen ehunekoa bikoitza da emakumeetan gizonetan baino.
|
|
2003
|
|
|
Denek badakigu engoitik, aspaldian
|
ari dela
gizona hizkuntzaren sekretua zilatu beharrez. Mendebaleko filosofiaren historia baizik ez baldin badugu ere gogoratzen, Indietako eta Ekialde Urruneko aberastasunak bazter utziz, Platonek bere Kratylo-rekin ohartarazten digu hitzarmena eta ohitura dutela hizkuntzek oinarri, ez soil-soilik natura.
|
|
|
Ederra egin duk!", oihukatzen zion Manuk Gabiri, hareatza aldera arrapaladan zihoazela. Tabernan kartetan
|
ari zen
gizon-koadrilla bat asaldatuta atera da kalera jabearekin batera. Â Harriak ez du kristala hautsi, baina kolpeak arrasto nabarmena utzi du kristalaren erdi-erdian.
|
|
|
Bazkoko ikastaldian Euskal Herriko historiaz mintzaldi baten ematera gonbidatu zuten antolatzaileek, geroago Boz gisa ezagutuko zuena. Terrenta
|
ari zen
gizona: Euskal Herria puskatua zen, Frantzia eta Espainiaren artean urratua, mutilatua, zapaldua, umiliatua eta loak gatibatu jende hasez osatua.
|
|
|
Zeukan adinarekin ez Kubakoan, ezta Anglo-boerrean ere ezin ibilia izan; 36 -39koa geratzen zen, eta, egiten zituen imintzio eta keinadizoekin, alde batean bera bakarrik borrokatu zela pentsatu behar. Han
|
ari zen
gizona gorputz osoarekin lagunduz narrazioa  ri, danba eta punba eta ta-ta-ta, hegazkin, tanke eta kanoi itxurak moldatuz, eta ni ezin gusturago, aizue; piperrik ez nion ulertzen, hori bai. Bueno, ez, ez da egia, hitz bat behin eta berriz errepikatzen zuen" kapitana", eta nik, gizajo honek, genero-markarik gabeko hizkuntza xelebre horren kulpaz, ez nekien Agustin Zubiondo Zumalakarregi edo Agustina Zubiondo Zumalakarregiri buruz ari zen (Aragoiko Agustinaren bir-bir-bir-biloba).
|
|
2004
|
|
|
Bestalde, nola ikusten dituzu emakumeak jasaten
|
ari diren
gizonen erasoak?
|
|
|
Horregatik, betidanik, barizeak emakumeen kontua izan dira, baina gaur egun maizago ikusten da gizonen artean. “Zain-gutxiegitasun kronikoak gehiago zigortu ditu emakumeak, gehienak etxekoandreak zirelako edo administrazio-postuetan lan egiten zutelako; landa-lanean
|
ari zen
gizonak, berriz, jarduera handiagoa egiten zuen. Hori guztia aldatu egin da, nahiz eta emakumeak gehiengoa izaten jarraitzen duten kontsultetan”, adierazi zuen espezialistak, eta haurdunaldiak dakarren arrisku-faktorea aipatu zuen.
|
|
|
Istorioak Abdullah aurkezten du, Saharako maratoian parte hartzeko gogoz prestatzen
|
ari den
gizona. Sasoi betean egon nahi du Tindufeko saharar iheslarien kanpalekuetan egingo den maratoirako; horregatik ateratzen da lasterka egitera lehen eguzki-izpiak lagun dituela.
|
|
|
Zubia zeharkatu behar duzu, beraz, herrira sartzeko. Eta errekaren beste ertzera helduta, lehenengo etxeak ikusiko dituzu, edo ez, ze, eguzkia badago, kordeletatik zintzilikatutako izara garbitu berriek ez dizute harago ikusten utziko, baldin eta Livornotik datorren haizeak ez baditu apur bat dantzarazten, eta orduan bai, berriz ere ikusiko dituzu etxe zuriak teilatu gorriekin, leihotik leihora berbetan
|
ari diren
gizon lodi bi, atso batzuk atarian marmarrean, umeak baloien eta uztaien atzetik korrika, eta bat edo beste Emarantz datorrena arrantzara.
|
|
|
Komunean sartu zenean bekoz beko so egin zion eskuak sikatzen
|
ari zen
gizon errubioak. Ez zion jaramonik egin eta erreserbatura abiatu zen.
|
|
|
Ez zion jaramonik egin eta erreserbatura abiatu zen. Atea ixten
|
ari zenean
gizona begira ari zitzaiola ohartu zen. Hankartera eraman zuen eskua gizonak.
|
|
2005
|
|
|
beti iruditu izan zait errespetu eskasekoa gurutzearen aurrean zin egitea. Gorriak pasatzen
|
ari den
gizon bat hiltzen ari da, eta gu han, gure zinekin eta gure kezka txikiekin molestatzen, kontsolatzen ahalegindu beharrean. Ez dut ulertzen.
|
|
|
«Interesgarria litzateke lan bateanikertzea zergatik noizbait horren matriarkatu indartsua izana ohoreko duen herribatek horren beldur eta mespretxu handia erakusten duen emakumeen aurrean(...). Gogoan ere hartu beharko litzateke zer neurritaraino izan daitezkeen gizaseme batzuksegurtasun eskas, prozesio batean emakume bat ondoan edukitzea mehatxutzathartzen badute» edo Javier Mina-k 2000ko irailaren 8an izenpetutakoa: «BetikoAlardearen aldekoak, kantineraz gaineko beste emakumeak onartzera behartukolituzketen kanpo presioek eraginik eduki ez dezaten pribatu bilakaturik, berrienaketa modernoenak lirateke, hau da, tradiziotik urrunen genituzkeenak», «Alardemisto integrala sustatzen
|
ari diren
gizon eta emakume batzuk tolerantziaz oraingohonetan eskatzen ari direnaz baizik ez dakiten alderdietatik heldu dira; bestelakotoleranteak daude, ordea, beste aldean, oraingo honetan tolerante izaten asmatzenez dutenak eta besteak oro har, beste aldeko emakume eta gizon batzuek alde honetakoei eskaini ohi dieten irain(?) berbera itzulirik, espainoltzat jotzen dituztenak».
|
|
|
Baina zur eta lur geratu zen: ama eta Agustin biluzirik zeuden, bata bestearen barnean ohean etzanik, goiti eta beheiti
|
ari zen
gizonaren sabelpeko makila gorria amaren zangarteko zuloan sartzen eta ateratzen segitzen zuen. Amak errain ukaldi bakoitz intziri hezeak askatzen zituen.
|
|
2006
|
|
|
Zer narrazio eder idatz daitekeen entzundakoarekin, horixe bururatu zait.Zer narrazio eder egin berri duen konturatu ere egin gabe irratiko entzule horrek.Non dago, ordea, narrazioaren gakoa, benetan hunkitzen gaituena? Ez berezezaguna dugun martxoaren 11ko tragediaren kontaketa berritzean, baizik eta berakbere tragedia propioa kontatzean, zakur harrapatuaren tragedia eta irratian berrilazgarri bat entzuten
|
ari den
gizonarena?. Kasu honetan zakurrak betetzen duenkontrapuntu funtzio hori behar du literaturak.
|
|
|
Ez naiz beti kale erdian erortzen ari, baina kale erdian erortzen
|
ari den
gizon bat naiz beti.
|
|
|
Mamen eta biok pasilloko kristalak garbitzen
|
ari ginela
gizon zahar bat bere gurpileko aulkian, begiak itxirik ahoa zabalik geldi-geldia zegoen, zerbait esan diot baina hura enborra baino zurrunago zegoen, Mamenek esan dit: Astin ezazu pixka bat, orain ez ahal zaigu hilko –gero kulpak guri emango dizkigute.
|
|
|
Handik gertu, gizon zahar bat zelan jipoitzen ari ziren ikusi zuen. Gazte batzuk gogotik egurtzen
|
ari ziren
gizona, kalean bizi den horietako bat. Haren poltsa zaharrak sakabanatuta zeuden kantoiko espaloian, kontainer bat lurrera bota izan balute bezala.
|
|
2007
|
|
|
–Gerra hautsi berritan fusilatu zituzten, esaten
|
ari zen
gizon adineko bat?. Hilerriko atean, bekatuan hiltzen zirela jakin zezaten.
|
|
|
Hendaiako Nazioarteko Zubia pasatzean irriz karkailaka lehertu nintzen. Gara hostokatzen
|
ari zen
gizon batek burua altxatu zuen. Zerk zidan irri gogo gehien ematen?
|
|
2008
|
|
|
Zure hitz bat nahikoa da. Ondo dakit noiz
|
ari naizen
gizon prestu batekin, hara zer esaten dizudan.
|
|
|
Inaziok ere tuntuntzat hartzea zuen une hartako kezka nagusia, halaxe tratatzen zuelako Tomasek, ergel baten moduan, eta sentimendu horrek puskatzen zuen Rosa: sinetsita bizi zen ez zuela ezertarako balio, ez zela beste emakumeak bezalakoa, eta behin hurbilduko bereganako interes benetakoa erakusten
|
ari zitzaion
gizon bat, eta bertan ia hitzik egiteko gauza ez!
|
|
|
Ez genuen hitz askorik egin bidean, orduak eta orduak ematen genituen elkarri ezer esan gabe, baina momentu batean esku bat jarri zidan belaunean eta esan zidan asko maite ninduela, zuregatik ez balitz!, atera zitzaion, eta ez zuen gehiago erantsi, baina nik gogotik eskertu nizkion hitzok, nirekin zuen zorra aitortzen ari zitzaidan, eta ni pozik, oso pozik, eta Allariza iritsi ginenean, hoteltxo polit batean hartu genuen ostatu, ezagutzen du berorrek Allariz?, oso herri atsegina da, dena harrizkoa eta kale bihurriekin, oraindik gogoan dut zanburiñak probatu nituela bertako jatetxe batean, nik hasieran ez nituen jan nahi, ez zitzaidan haien itxura gustatu, baina Tomasek jateko eta jateko, afrodisiakoak direla, eta zanburiña bat probatu nuen, eta gero bestea, eta gero bestea, Tomasek barre egiten zuen niri begira, afrodisiakoak direlako gustatu al zaizkizu, Rosita?, eta eskua pasatzen zidan masailetik, eta ni alai-alai, nola ez ba!, beste mahaietako jendeak begiratu egiten zigun, auskalo zer pentsatuko zuten, ez dakit zenbat zanburiña jango nuen, eta oheratu ginenean sekulako kabitu ezina sentitzen nuen urdailean, eta zanburiña guztiak bota nituen, baina Tomasek, kargu hartu beharrean, eskua kopetan jarri eta lagundu egin zidan, akabo afrodisiakoak! ...iharamunean Baionara abiatu ginen, itsasoa ikustera, ni pozez zoratzen nengoen Tomas pozik ikusten nuelako, eta autoan zer esango, eta, gaur ez dituzu zanburiñak eskatuko, ezta?, eta nik ezin barre egin sekulako orratzak neuzkan-eta buruan, Baionara iritsi ginen, hotela hondartzaren parez pare zegoen, eta Tomasek argazki bat ateratzeko eskatu zion han hurbil polaroid batekin erretratuak ateratzen
|
ari zen
gizon bati, Tomasek eskupeko polita eman zion argazkiagatik eta gizona kontentu, gu ere bai, gero tabernaz taberna ibili ginen Baionako kaleetan, alkohola usaintze hutsak botalarria eragiten zidan niri, baina Tomasek gogotik edan zuen egun osoan, eta hotelera itzuli ginenean harrerara joan zen, igotzeko xanpaina gure gelara, eta Tomasi gustatu ez zitzaion zerbait esango nion nik harrerako neskare...
|
|
|
Rosak atxiki handia egiten dio zigarroari. Polizia uniformatu bat hurbiltzen da eta galdeketa egiten
|
ari den
gizon trajeduna aparte batera eramanik, zerbait esaten dio, erdi xuxurlaka, Rosak ez entzuteko moduan. Emakumeak zigarroa erretzen segitzen du, begirada galduz, bere inguruan gertatzen ari denari buruzko ohar handirik ez balu bezala.
|
|
|
Gela berex batera deramate Peio eta hor jarrarazten. Auhenka
|
ari da
gizona, lehenik uspeldua delakotz eta bigarrenik berriz ere hitzarmen garrantzitsu hori huts egiten duelakotz.-Ez duzu ikusten Triuxela horrek zaituela eragozten, hirugarren aldikotz, zure hitzarmenean aurkitzetik. Zer duzu beraz hoin garrantzitsua den afera hori?
|
|
|
Hatsa barna hartu zuen eta karrikari tristeki behatu zion. Argia baldin bazen ere oraino, lanetik emeki itzultzen
|
ari ziren
gizonak baizik ez ziren ageri.
|
|
2009
|
|
|
Hogeigarren mendea bukatzen ari, eta badira oraindik errefuxiatu politikoak. Bakea omen dugu, eta berrogei kilometrotara hiltzen
|
ari den
gizonarengana ezin joan. Ez da giro.
|
|
|
Olagizona bera zaigu mintzo guri zuzenki bere lantokitik: . Ederki gure lana dijua?, gogotik eta pozik
|
ari da
gizona. Lanaren gogorrak ez du ikaratzen.
|
|
|
Izugarrizko beroa sentitzen zuen. Artega hurbildu zen mahaira eta kartak ematen
|
ari zen
gizonari so egin zion. –Hori izanen da Walter?.
|
|
|
Ibilian-ibilian argazki zaharrenera iristen dira. Bide bazterrean loreak jartzen
|
ari den
gizona erakusten du, irribarre mingarria ezpainetan eta ezinduentzako karrotxoa albo batean. Duela hamabost urte atera zion erretratua, Gasteiztik Bilborako bidean.
|
|
|
–erantzun zion gizonak, istantean erantzun ere, sorbaldatik zintzilik zeramàn fusilaren morroiloari eragin eta kanoiaren muturra Nazarioren bularrean jarrita?. Egoera honetan, gainera, hik heuk zor didak errespetua, eta kendu sonbreirua burutik, eta, nola Nazario luzatzen
|
ari baitzen
gizonak emandako agindu hartan ere, jarraitu egin zuen?: Kendu oraintxe bertan, burua lehertzea nahi ez baduk?!
|
|
|
Nazariori, orduan ere biboteari eragiten
|
ari zitzaion
gizona, belarritik belarrirainoko irri zabala piztu zitzaion aurpegian, amak eta izeba Ernestinak eskua sabelera eramaten zuten bitartean?
|
|
|
Du Guastek, Henrike Valois errege zenetik kargu metatze etengabean
|
ari zen
gizonak, ez zuen nirekin bere jaunak bezain loriaturik ematen. Nire aldera luzatu zuen eri zuzena:
|
|
|
Orain dela egun gutxi, eskean
|
ari zen
gizon gazte batek horrela zioen garrasika: Ez dut lanik aurkitzen, ez daukat inongo laguntzarik, zer egin dezaket?
|
|
|
Bestela... –erantzun zion gizonak, istantean erantzun ere, sorbaldatik zintzilik zeramàn fusilaren morroiloari eragin eta kanoiaren muturra Nazarioren bularrean jarrita– Egoera honetan, gainera, hik heuk zor didak errespetua, eta kendu sonbreirua burutik –eta, nola Nazario luzatzen
|
ari baitzen
gizonak emandako agindu hartan ere, jarraitu egin zuen–: Kendu oraintxe bertan, burua lehertzea nahi ez baduk...!
|
|
|
Bestea altua zen, argala, zakarra, eta perlez josia zeraman bere lepo luzea. Hitz egiten zuten bitartean, haien aurrean dantzan
|
ari ziren
gizonei begiratzen zieten. Begi gogor eta mespretxuz beteak ziren haienak, baina edozein aho bezain gozozaleak aldi berean, zer nahi duten, zeren bila dabiltzan ondo dakiten begiak, konparatu, gogoratu egiten duten begiak.
|
|
|
Harrituta utzi ninduen lagunak: ez zuen sekula hitzik egin hain gogor salatzen
|
ari zen
gizonarekin. Etxeko sukaldean txikitan entzundakoak zituen hizpide, eta gizon hura zendu izanaren albisteak berritu egin zizkion, nonbait, bere etxeko mahaian, erdi isilka, esaten zirenak.
|
|
|
Pista ertzean, kardo-maldan, Timoren ondoan, eltze handi bat garbitzen
|
ari den
gizon ile-hori bat dago. Linieroen kozineroa da bera.
|
|
2010
|
|
|
Orain urte batzuk pentsaezina zatekeen, goxotasuna eta zaintza emakumeen esparru esklusiboak baitziren. Han-hemenka zabaltzen
|
ari diren
gizon-taldeetan lan handia egiten ari dira zentzu honetan. Eta feminismotik gizonentzako mezua berrikusi behar dugu, eta haiei eskaintzeko daukagun guztia azaldu.
|
|
|
2009ko urtarrilaren 1ean Irungo diskoteka batean lanean ez zegoen guardia zibil bat kolpeka hiltzea egotzita epaitzen
|
ari diren
gizonaren kontrako epaiketa gaur jarraituko da bere deklarazioarekin. Biktimaren heriotza eragin zezakeela frogatzen saiatuko da akusazioa gaur.
|
|
|
Herria lo zegoen artean, biztanle urriak euren etxeetan zeuden eta monasterioan, bertako monjeez gain, lasaitasun bila joandako apopilo bat edo beste baino ez zegoen. Haietako bat zen aitortzen
|
ari zen
gizona, eta monjeetako bat, denetarik zaharrena, aitor-entzulea.
|
|
|
Afrikan baino askoz diru gehiago irabaziko zuela agindu zioten ekarri zutenek, baina agindutakoaz ahaztu eta gatibu bihurtu zuten. Ostatuko gelan prakak jaisten
|
ari den
gizonaren moduko asko jasan behar izan ditu harrezkero, zorrak ordaindu eta libre izateko esperantzaz, baina hilabeteak igaro dira mundu berrira heldu zenetik eta zorrak, berak zergatia ulertzen ez badu ere, txikitu beharrean handitu egin dira. Hasieratik erregutu zion bere ustezko babesleari ogibidez aldatzen uzteko, baina honek, menperatzaile barik lagun izan beharko zuen Seydou herrikideak, mehatxuka erantzun zion, kontuz ibiltzeko zer zioen, bestela jipoia emango ziola eta, txarrena, amaren eta neba-arreben panpinei orratzak sartuko zizkiela begietan, bihotzean, sabelean?
|
|
|
kartetan jokatzen
|
ari diren
gizonengana joatea.
|
|
|
Orkestinak jotzeari utzi zion bat-batean, eta musikaren ordez zurrumurru bat sentitu genuen, gero eta indartsuagoa. " Propaganda botatzen ari dira, David", esan zidan bere emaztearekin dantzan
|
ari zen
gizon batek. Harmonioa jotzen nuen garaitik ezagutzen genuen elkar, elizako koruan ibiltzen zelako.
|
|
|
Don Pedro egoera zail askotan suertatutakoa zen. Behin, Asturiaseko lagun batekin, abiatu Prince Rupertera elurpean eta izozturik hiltzeko zorian ibilia zen, eta ederki gogoratzen zuen zuritasunean etxola bat ikusi zuten une zoragarria eta barrura sartzean aurkitutako estufa, burdina gori-gori zeukana eta une hartan hamaika gizonez inguratua zegoena; denak zigarro erretzen eta Biblia irakurtzen
|
ari zitzaien
gizon bizar-zuri bati entzuten. Baina, 1936ko uztailaren 18 hartan, maisua bere bizikletan ezkutatu eta gero, ikara ezezagun batek hartu zuen, eta galduta sentitu zen.
|
|
|
Anaiak bezala."" Ez zuen 50 urterekin hil behar."" Ez. Joera txar bat izan da."" Bai, oso txarra." Epitafioa zizelkatzen
|
ari zen
gizonak burua altxa zuen. " Ba al zoazte?", egin zuen oihu.
|
|
|
" Behar al duzu gure laguntzarik?"" Can we helpyou?", galdetu zion Mary Annek zizelarekin
|
ari zen
gizonari gu bion arteko gaztelaniatik ingelesera pasatuz. Gizonak pixka batean itxoiteko keinua egin zuen eskuarekin.
|
|
|
" Ez zen inoiz paradisutik hurbilago egon rantxo honetan pasatako denboran baino." Harlauza zizelkatzen
|
ari zen
gizona epitafioa idatzitako paper orria eskuan zuela hurbildu zitzaigun. " What a strange language!
|
|
|
Zeren bila
|
ari da
gizon kosmopolita Arrif aldean. Zer da Zibilizazio izen arranditsuz deitzen den hori?
|
|
|
Usain gozoak eramanik, zikiroa erretzen
|
ari diren
gizon batzuengana ailegatu da.
|
|
|
Ondoko unean" Har nazazu, mesedez" erregutzen ari zitzaidan, ia auhenka, hotel bateko ohe zabalaren maindire zurien artean erdi gordeta. Clararen zango luzeei oratu, niregana erakarri, eta bere alu bustian murgildu nuen zakila, zorionaren itsasoa bailitzan, eta orduantxe... esnatu egin ninduen nire ondoan bidaiatzen
|
ari zen
gizon gorbatadun lodikote batek nahigabe galtzetara isuri zidan ur basokada izoztuak.
|
|
2011
|
|
|
Ostiral Santuarekin egin ziren orain arteko protesta zabalenak; Damaskon, Homsen, Latakian, Haman, Baniasen, Izraan eta Daran dozenaka milaka lagun atera ziren kalera demokrazia eta askatasuna aldarrikatzera. Segurtasun indarrek eta presidentearen aginduetara
|
ari diren
gizon armatuek, baina, ehundik gora lagun hil zituzten. Bashar al Assaden Kontrako Siriako Iraultza mugimenduaren arabera, 112 hildakoren izenak dituzte.Daran martxoaren 18an protestak hasi zirenetik orain arteko egun odoltsuena izan zen ostiralekoa.
|
|
|
Sorginak ere ez dira falta historiari egindako behatu honetan. " Herritarrek begirunez hartzen zituzten emakume horiek, baina agintariek sorgin berritsutzat hartzen zituzten, eta zientzia jakin batzuk indarra hartzen hasi zirenean (medikuntza, kimika, fisika, farmakologia), lan horietan
|
ari ziren
gizonek bat egin zuten Estatuarekin eta Elizarekin emakume horiek erditik kendu ahal izateko".
|
|
|
Antzerkia eszenatoki huts bihurtzen ari da. Eraikinak hor daude, euren leihatilekin, besaulki tolesgarriekin, oihal eta dekoratuekin, baina platearen erdian jartzen bazara ez duzu taula zeharkatzen
|
ari den
gizonaren pausorik entzungo. Ezta Xelemon antzez-jokoa.
|
|
|
Operazioa 2010eko abenduan hasi zen, Ertzaintzak droga trafikatzen
|
ari zen
gizon bat atzeman zuen Donostian eta gero Madrilen eta Guadalajaran kide gehiago zituela jakin ahal izan zuten. Dirudienez, drogaz betetako maletak ekartzen zituzten Perutik.
|
|
|
Berrobin (Gipuzkoa) 2009an mazo kolpe batez bere ugazaita hiltzea leporatuta epaitzen
|
ari diren
gizonak esan duenez, beldurtuta zegoelako jo zizkion kolpeak hildakoari; bere esanetan, hark bi tiro jotzearekin mehatxatu zuelako. Mehatxu horrek horrenbeste beldurtu zuenez,, hartu zuen lehenengo gauzaz?
|
|
|
joaten zait atea ixten
|
ari den
gizonaren ipurdira. Atearen
|
|
|
Gurasoengandik seme-alabengana Gizonezkoen burusoiltasun mota arruntenari alopezia androgeniko deritzo, eta gizonezkoen testosterona hormonari lotuta dago. Ilea galtzeko prozesu atzeraezina eta progresiboa da, eta adinean aurrera egin ahala handitzen
|
ari den
gizonen ehuneko bati eragiten dio: 30 urteko gizonen% 30i, 40 urteko gizonen% 40ri eta horrela hurrenez hurren.
|
|
|
Karel Calfak zilarrezko gurutzeari eusten zion indarrez burua astintzen zuen bitartean, begirada lausotua zorroztu nahian bezala. Haren aldamenean, Fran eta Anna zeuden, makurtuta biak, itzaltzen
|
ari zen
gizonari so.
|
|
|
Ateak zabaldu dira; taberna txiki ilun batean; hainbat bikote daude sofa batzuetan etzanda eta elkar besarkaturik. Élianek keinu egin dio paretik pasatzen
|
ari den
gizon bati.
|
|
|
Mariannek kontatu zigun, halaber, zelan eroan zuten gerora Kundera autoz Heidelbergetik (hango unibertsitatean
|
ari baitzen
gizona une hartan) Belgikako kostalderaino, asteburu bakarrean eta bazterrak kilometro eginez, eta dena zer eta txekiar idazleak itsasoa ezagutzeko sekulako irrika zeukalako, eta kontatu zigun zelan itsasbazterrera heldu bezain laster Kundera biluztu egin zen eta dzanga egin zuen salto uretara...
|
|
|
—Aspaldian jubilaturik nagok-erantzun zidan gordeka habanar zigarroa erretzen
|
ari zen
gizonak.
|
|
|
Campariarekin batera, tabernariak pizzetta pare bat atera zion janaurreko gisa. Lehenengo pizzetta mastekatzen hasi zenean prosecco edaten
|
ari zen
gizon gazte bat ikusi zuen, mahai batean eserita. Bizarra egin gabeko gaztea zerbait apuntatzen ari zen libreta batean, poemak idatziko balitu bezala edo, agian, konspirazio bat prestatuko balu bezala.
|
|
|
Gotorleku itxurarik eman gabe sortu du ezkutaleku egokia. Arrosak ureztatzen
|
ari da
gizona, lastozko kapelua buruan, praka motzak, txankletak. Hormara begiratzean euli mardul bat ikusi du Diegok karean bele eginda:
|
|
2012
|
|
|
...una, iraultzarako deia zabaldu da sarean, Europa, altxa gaitezen, baina hurrengo eguneko berripaperek ez dakarte ezer, ezkutuan geratu da, elkarri bultzaka egin du lekua jendeak metroan, pantailetako argietara begira egin dute lurrazpiko bidaia, lanera doaz, zorrak dituzte ordaintzeko, Europa, altxa gaitezen, irakurri zuen sarean, gaur astelehena da, haginlariak adeitsu hartu du, hortzak usteltzen
|
ari zaizkizu
gizona, tratamendu gogorra jarri behar zaizu, astero etorri beharko duzu, guri lana ondo egitea gustatzen zaigu, aurrekontua eman dizu gero, elkarri bultzaka egin du lekua jendeak metroan, lanetik datoz, haginlaria dute ordaintzeko, Europa, altxa gaitezen! Plaza batentzako izen ederra da Syntagma, bat etortzea, erakusten ote dute oraindik ere eskoletan, izen-sintagma eta aditz-sintagma, maite zaitut, nik ere bai, zein da izen-sintagma, poliziak negar-gasa bota dio Mikis Theodorakisi, 88 urte, zein da aditz-sintagma, elkarri bultzaka egin du lekua jendeak munduan, Europa, altxa gaitezen!
|
|
|
Azkenean, gizonak bere egin du bidegabekeria hutsa dela emakumea oinperatzea, eta onartu du ez duela halakoetarako inolako arrazoi etiko eta moralik euskarri. Hausnartzen
|
ari da
gizona: nor den eta zertarako den munduan.
|
|
|
Askotan diogu, psikologikoki gertatzen zaiguna dela benetan gertatzen zaiguna. Emakumea gehiegi errotzen
|
ari da
gizonen kulturan. Nik emakumeari aurkitzen diodan xarma horren kontrako bihurtzen ari da.
|
|
|
Azkenaldian ikusten
|
ari den
gizonaz ari dira. Bere lagunak horrelakoak dira.
|
|
|
Orduan, gure aurrean aingura jaso zuen ontzi txikietako bat, guri laguntza emateko txalupa bat bidaltzera ausartu zen. Txiripaz iritsi zen guregana, baina ezinezkoa egin zitzaigun txalupara igotzea, eta baita txalupari ere gure alboan geratzea, harik eta arraunean gogor
|
ari ziren
gizonek, beren biziak geureak salbatzeko arriskuan jarrita, neke eta zorte handiz, geure gizonek txopatik bota eta urrutiraino askatu zieten buia zeraman sokari eustea lortu zuten arte, eta guk, sokatik tiraka, geure txoparaino ekarri eta, guztiok haien txalupara igotzea lortu genuen arte. Ez haiek ez guk, txalupara igo ondoren, ez genuen espero haien itsasontziraino iristea, eta horrenbestez aho batez erabaki genuen txalupari nahi zuen lekura joaten uztea, eta besterik gabe, ahal genuen neurrian, txalupa itsasertzera bideratzen ahalegintzea, eta geure kapitainak hitza eman zien, txalupari azpia zulatzen bazitzaion, lehorrera iristean, kalteak ordainduko zizkiola ontziko kapitainari.
|
|
|
Paella ekarri zien lehenengo aitak. Eta hura bukatu aurretik, ardo botila gehiagoren eske
|
ari zitzaidan
gizon haietariko garaiena. Arkume errea eta txuleta izan ziren atzetik.
|
|
|
Barrua oso dauka deseroso: oroitzapenetan ageri zaion nerabe hura ezin da izan oroitzapenok berritzen
|
ari den
gizona, hogeita hamar urte gazteago. Ez da posible.
|
|
|
Irribarre egin dio kristalaz bestaldetik gizonak, ile nazkagarri horrekin, eta ezkerretara bi urrats nahikoa izan ditu neskatoa zutik dagoen ate aurrean kokatzeko, justu trena geratu den une berean. Kristalaren bestaldean, zerbaitekin jolasten
|
ari da
gizona. Zerbait bota du airera.
|
|
|
Ezin dut pareko apartamentura begiratzea ekidin. Ostra ahora ematen
|
ari zaio
gizona emakumeari. Musukatu du, ostra ahoratu ahala.
|
|
|
Garagardo fresko bana dakartzala agur egingo die Bernardek, edariak mahaian utzi eta bikoteak elkarri musu eman baino istant bat lehenago desbideratuko du begirada adiskideak, jadanik epeldu den kafearen azken hurrupa edaten
|
ari den
gizonaren begiradarekin topo eginez.
|
|
|
Gu haurrak begiak zabalik egoiten ginen. Ni, kuriosa nintzen eta galdatu nion Luixari nun ote zen kantuz
|
ari zen
gizon hori. Erran zautan buata haren barnean zela eta nik sinetsi, nahiz nola zitekeen ez deus konprenitu, bainan ez nintzen menturatzen Luixak hain serioski erranaren kontra joaiten.
|
|
|
Aurki itzazu: txapela lurrean itzulika duela, ileordea begiratu nahian
|
ari den
gizona; eguzkitako baten bidez babestu nahiz dabiltzan gortesauak; aterpean sartu nahiz lasterka ari diren pertsonaiak; aurpegia bere bi eskuz begiratu nahiz ari den emaztea.
|
|
2013
|
|
|
–Zer egiten
|
ari zinen
gizon horren bizkarra zaintzen. Zuk beti esan didazu borrokatik kanpo zaudela, borroka guztietatik kanpo, baina besteen alde ari zara!
|
|
|
Itsuka
|
ari ziren
gizona eta emakumea, bakoitza bere zereginean. Nahiago horrela.
|
|
|
Lehen solairura igotzeko eskaileretan buruz buru egin genuen jaisten
|
ari zen
gizonarekin. Nirekin heldu zen guardiak errepikatu berria zuen:
|
|
|
Elizabeth begira geratu zitzaion, eta istantean ulertu zuen. Bere xarma hondoratzen
|
ari zen
gizonaren begietan; bere familiak halako ahuldade froga bat emanda, desohorerik handiena hala ziurtatuta zegoela, dena hondoratu behar zen. Elizabeth ezin zen harritu, ezin zuen haren jokaera gaitzetsi, baina Darcy jauna berriz ere bere buruaren jabe izatearen ideiak ez zuen inolako kontsolamendurik eroaten Elizabethen altzora, ez zuen bere estutasuna ezelan ere eztitzen.
|
|
|
Hantxe, otzara belar artean utzi eta urrunera so egiten du. Planoaren hondoan, belarra mozten
|
ari den
gizon baten irudia begiztatu daiteke. Emakumea logelara itzuli, semea (Iker Pernas) besoetan hartu eta saskitxo batean eserarazten du, esekitokitik gertu.
|
|
|
Azken atal honetan, gizonaren, emakumearen eta haurraren irudiak oso bizkor tartekatzen dira. Belarra mozten
|
ari da
gizona, sasitza artean galduta dago haurra eta azken honen bila dabil etsi-etsian emakumea. Almandozek hiru protagonistak isolaturik erakusten ditu, bakoitza bere munduan kaiolaturik.
|
|
|
Muntaketaren erritmoa azkartu eta sosegurik eza areagotu egiten da. Orduan, belarra mozten
|
ari den
gizona eszenaren gune bilakatzen da. Emakume arduratuaren aurpegiaren eta galdutako haurraren plano motzek une oro eteten dute haren protagonismoa, ordea.
|
|
|
Mara-mara ari zuen elurra unibertsitatera iritsi nintzenean, baina gorabehera hark ez zion ardura aparkalekuan liburuxka kaxkar batzuk partitzen
|
ari zen
gizon ilegorriari. Nabarmen egin zuen barre ikusi ninduenean, eta ale bat luzatu zidan.
|
|
|
Eseri baino lehen, jantokiaren alboko poker room-era hurbildu ginen, mahai borobilean kartetan
|
ari ziren
gizon batzuengana. Haietako bat altxatu eta guregana etorri zen.
|
|
|
Mea-saskia bizkarrean eramateak lurrerantz begiratzen laguntzen dio. Negarrez
|
ari da
gizon zaharra, andrea ez bezala, eta negar zotinek soin osoa mugiarazten diote-tipiti-tapata, tipiti-tapataurraskera bikoitza eraginez, dabilen bitartean. Xunbel amona da, hain xahar-xaharra izaki eta, halere, negarrik egiten ez duena, guztiari adi:
|
|
|
Urruntzen
|
ari den
gizonaren izerdi-usaina iritsi zaio. Erreflexuz, Agusen usaina antzematen ahalegindu da Marta, baina kontagailu-irakurlearen besapeetakoak senar ohiarena erabat estali duela ohartu da.
|
|
|
Petalo zuriak eta ardoaren koloreko bihotza zuen orkidea bat hautatu nuen loradendan, eta atseginez aditu nituen lorazainak landarearen zaintzari buruz eman zizkidan argibideak. Kalearen beste aldeko tabernetan basoerdiak edaten
|
ari ziren
gizon gazteak eta helduak. Kalaka bizia aditzen zen.
|
|
|
– Karlos –deitu zion bere mahaiaren aldamenekoan telefonoz
|
ari zen
gizonari.
|
|
|
Gainera, nire emazteak ondo daki gogor heltzen diodala, urtzen ari den izotz zati bati itotzen
|
ari den
gizon bat bezala beste inork ukitu nahi ez nauelako.
|
|
2014
|
|
|
Artearen eremuan ari diren eragileengan (sortzaileak, teorikoak, komisarioak...) pentsamendu feministaren eragina, izatez, begi-bistakoa da XX. mendeko 60ko hamarkadatik, eta ezin da bereizi mugimendu feministen borroka politikoetatik. Arteari dagokionez, eremu horretan
|
ari diren
gizon eta emakumeen arteko harreman sozialak egituratzen dituen sexismoa agerian utzi duela; bestetik, artearen historiaren kanona berrikusten lagundu du, eta agerian utzi du kanon horrek emakume sortzaileak baztertu egin izan dituela; gainera, izaera publikoa duten arte museoetan emakume sortzaileen lanen urritasuna utzi du agerian, eta zoritxarrez, Euskal Herriko museoak ez dira salbuespena; gi...
|
|
|
Ez da hala: emakume bat fisikoki eta psikologikoki birrintzen
|
ari den
gizon bat ez da aita ona». Zilegi ikusten du erasotzaileekiko lotura bertan behera uztea:
|
|
|
–Zu ez zara arratsaldean golfean
|
ari ziren
gizonetako bat? –galdetu zion.
|