2000
|
|
Eta saltokitik arestian itzuriak zirenak, saltokiko ate-leihoetarik beha geratu ziren orain, guztiak
|
hitzik gabe
, mutu, saltoki hura ezusteko teatro bat balitz bezala, non tragediaren lehen emanalditik bigarrenerat iragaiterat baikindoazen. Eta mementu batez leiho haiei so egin nien, eta haietarik batean bi indiar gorri haiek hauteman nituen...
|
|
—Mundu honetan, ordea, hitza bera ere
|
hitzik gabe
gelditzen duk, ezpataren aitzinean... —erran zidan aitak, irri axolagabe bat ezpainetan.
|
|
—Bai, baina ezpatak burua ebakitzen dik, eta buruak ezpata ez... —eta, irri maltzur eginik,
|
hitzik gabe
utzi ninduen.
|
|
Bai, banekien, baina hain ustekabean harrapatu ninduen Pedroren galdegiteak, non
|
hitzik gabe
geratu bainintzen, masailak sutan.
|
|
—Aita, ene kontzientziaren urak ez dira itsaso barearenak... —hasi nintzaion, ene aulkitik... eta, bat-batean,
|
hitzik gabe
geratu nintzen, zeren eta txori erdi galdu bat baitzen ene bihotza, hegada bizkorregian zebilkidana... eta hegadaren bizkorrak ahitzen eta errendatzen ninduen, eta pentsatzeko indarrik eta kemenik gabe uzten.
|
|
Eta, ongi uler dezakezun bezala, zenbatenaz hark hitz gehiago egin, hainbatenaz gehiago zabaldu zitzaizkidan neuri begiak, ustekabeko batetik bertze ustekabeko baterat. Haren hondar erranak, berriz,
|
hitzik gabe
utzi ninduen, kikildurik. Baina, harri eginik nengoen arren, harro nengoen, bertzalde, osabak nigan jartzen zuen konfiantzagatik, haren asmo zehatzen berri ez banekien ere, artean ez bederen.
|
|
Baina, hats har nezakeen arren, larri nengoen artean, deusetaz segur ez nengoela; eta ene larritasunean espainiarrei behatzen nien nik, zeren, nola bainekien ezen ezin oilarragoak eta ezin urguilutsuagoak zirela guztian, ohoreari loturik zeuden gaietan partikularzki, hala iguriki nuen istant batez ezen oldartu eginen zitzaizkiela guardiei, baina haiek ere han geratu ziren oilar lumatuen antzo,
|
hitzik gabe
eta mutu, ez kikiriki, ez kukurruku.
|
|
Jendea guri beha zegoen, eta osaba,
|
hitzik gabe
, oilo mutu bat iduri. Ordea, napolitar oilartuak berehala apaldu zuen bere behakoa eta mahaiari beha jarri zen, erranaz damutua iduri.
|
|
Ez nintzen neure bekatuak aitortzen hasi, baina hartan ari nintzela zirudien. " Eta zer gehiago?", baina
|
hitzik gabe
gelditu nintzen.
|
|
Amak, ohetik jaiki eta, zertan zarete? galdetu zigunean, Migel ohean sartu zen atzera,
|
hitzik gabe
. Minutuen igarotze azkarra da edozein arazoren irtenbidea.
|
|
Ama
|
hitzik gabe
gelditu zen.
|
2001
|
|
TOMAS zur eta lur geratuko da,
|
hitzik gabe
. MIRENek lotsatuta bezala begiratzen du.
|
|
MIREN badoa garaile ANTON eta TOMAS
|
hitzik gabe
utzita.
|
|
TOMAS
|
hitzik gabe
geratzen da. JOXEPA dator kaletik, kantuan eta saltoka.
|
|
ANTON
|
hitzik gabe
geratzen da.
|
|
MIREN
|
hitzik gabe
geratzen da. Denok TOMASengana begiratzen dute.
|
|
Sari gehiegi zituen. Telebistako esatariak hiru harridura-marka esan zituen,
|
hitzik gabe
: !!!; gero esan zuen:
|
|
Ia
|
hitzik gabe
jaitsi gara Arantxa eta biok irteerara.
|
|
Ohe estaliaren pean kukutu orduko, egunean zehar hanpatu desira lehertu zen, sinesgaitz:
|
hitzik gabe
eta sakonki maitatu ginen, aurre eta atze iritziak baztertuz.
|
|
Kanpoko irudiak
|
hitzik gabe
utzi zuen. Urrabia itsasoa zen eta bere etxearen behealdea ere hartua zuen.
|
|
Hau da, jada idatzita dagoen literatura unibertsaleko pasarte bat baliatzea Harrisoni gaztigua emateko, gaztigurik emango ez bagenio bezala, literatur tradizioaren patu saihetsezina saihesteko. Beste hitz batzuetan esanda, beste liburu batean, batzuetan agian, sartzea, gaztigua, oharra, eman ahal izateko egoera sinesgarri bat topatu arte; eta, egoera sinesgarri hori lortuz gero, hainbat teknikaz baliatzea, elipsiaz agian, iragarpena, gaztigua
|
hitzik gabe
emateko, baina, aldi berean, abisua ematen ari garela interesatuari eta, baita ere irakurleari oso garbi uzteko.
|
|
– Julia ez al zaik iruditzen arrisku hartzeko nahikoa motibo? –nire ziplada ederki itzuli zidan, ni une batez
|
hitzik gabe
uzteraino itzuli ere.
|
2002
|
|
-Mariñel zaharrak ahoan zeukan pipattoari tengada luzea egin, kee txuria atera eta beste
|
hitzik gabe
, handik aldegin zuen.
|
|
Sararen urduritasuna, pupitre azpitik lehen bonba erortzen utzi eta oinpean zanpatu zuenean, eta gero bigarrena eta hirugarrena, puzker hau nafar onentzat, hau ere bai eta hau ere bai...! Doña Remedios
|
hitzik gabe
gelditu zen hasieran, bonba fetido haiek hankaz gora jarri baliote bezala Fernando Katolikoaren armada guztiz ahaltsua, lantzariak eta alkabuzariak, oinezkoak eta zaldizkoak. Eta ikaskideak, noraezean, elkarri so, baina zer aurpegi jarri jakin gabe, hauek sudurrari helduz, horiek keinu ezohikoak eginez, eta haiek barreari eutsi ezinik...!
|
|
Eta
|
hitzik gabe
gelditzen zelarik, nola zeharkatu zuen orduan hotzikara batek ene bizkarrezurra...! Fraide atezainak, ene erreakzioaz oharturik-edo, halaxe esan zidan gero:
|
|
Ama, hitzik gabeko eskabideari erantzunez, niri gertatutakoa kontatzen hasi zen. Zuzen aritu zen, alferrikako
|
hitzik gabe
. Tiroak edo hil edo odola bezalako hitzak esaterakoan, niri begiratzen zidan, barkamen eske bezala:
|
2003
|
|
Elkarri begira geratu ziren une batez,
|
hitzik gabe
mintzatuz. Peiok emaztearen begi handituei, ezpain lehortuei, erreparatu zien.
|
|
–Da gauza bat esan eta pentsatu litekeen baino ezelenteagoa, admirableagoa, jaun bat infinitamente poderosua, sabiua, justua, printzipiua eta fina gauza guztiena –esan zidan ezin azkarrago, atzeko hitzak aurrekoari aurrea hartu nahi balio bezala, eta,
|
hitzik gabe
ez ezik, arnasarik gabe ere uzten ninduela.
|
|
Exornazioa eta bizitza gauza bera dira. Ezin maita liteke
|
hitzik gabe
-erantzun zidan Luisek.
|
|
Eta
|
hitzik gabe
geratu zen,
|
2004
|
|
Poeta handi batek idatzi bezala: «Poesia egitea, ia
|
hitzik gabe
pentsatzea da». Poesia hitz zehatza bilatzea da.
|
|
Hiztunari gerta dakiokeen tragediarik latzena omen da hori. Eta euskaldun asko omen dabil erabateko euskal
|
hitzik gabe
bere bizipenen eta pentsakizunen berri ezin emanda, hitz-totelka. Asko ala gehienak?
|
|
Agente espainiarra
|
hitzik gabe
gelditu zen. Izan ere, zer erantzun zezakeen?
|
|
Hatz ikasiez zarata oro urratu zuen, pianissimo batekin hasiz, nota luze, ziztakariekin, apurka in crescendo-ra egiteko. Musika hura argizko ur-jauzi baten moduan erori zitzaien gainera zientzialari guztiei,
|
hitzik gabe
, aiene atabikoa bailitzan. Doinu bizia, biziagoa.
|
|
Gelako atea atzeraino zabaldu zen bat-batean, kolpe zakar batez. Oppenheimer
|
hitzik gabe
gelditu zen, atetik nor azalduko zain. Gizon bat sartu zen, arnasestuka.
|
|
Zerbait erantzun behar zuen Anek, baina bat-batean ahaztu zaio, hain justu begirada leihoaren alboko mahai gainera urrundu eta gainean dagoena ikusi duenean. Josebaren giltzak han ikustean
|
hitzik gabe
geratu da eta berriz estutu zaizkio sabel aldeko giharrak. Etxetik irten aurretik bertan utzi ditu giltzak, berak oparitu zion giltzatakoan bilduta.
|
|
Santik orduan musua eman dio, musu gazia, eta lasai egoteko esan dio, barkatzen diola. Hau ere
|
hitzik gabe
esan dio, bere aurpegian marraztu den irribarre dardartiarekin.
|
|
Luisa
|
hitzik gabe
geratu da.
|
|
Ez ginen han eliztar asko, dozena pare bat-edo, baina, hala ere,
|
hitzik gabe
geratu zen don Tasio, irin egin berria baino zurbilago. Gero esan zuen:
|
|
Eta orduan, ez dakit zergatik ez nola, mutilaren eskua hartzeko gogoa sentitu nuen –arestian nirea hain bero estutu zuèn esku hura bera– baina ez nintzen ausartu... Haatik, eskuz ez bazen ere, hitzez irits nintekeen mutil harengana... baina hitzik ere ez nuen aurkitzen,
|
hitzik gabe
geratu bainintzen. Handik aurrera, begiz hitz egitea geratzen zitzaidan soilik, eta begietara zuzen egin nion so, sorgindurik bezala.
|
2005
|
|
Zergatik, bertzela, Udalen ahalak gutxitu? Zergatik Elizako laiko nahiz apaiz erakunde nagusiak ia-ia
|
hitzik gabe
utzi. Nafarroa orain ere bere izaera galtzen, bere nortasuna ukatzen, izena ere aldatzen.
|
|
Esaldi hura entzun zionean: . Ni ez naiz puta izango, ni modeloa izango naiz!?,
|
hitzik gabe
geratu zen amona Kontxi. Baina nola izan zitekeen hura, kinkarik larrienetan ere mihiak huts egin izan ez bazion?
|
|
Eta ama ere, izeba Emili bezalaxe,
|
hitzik gabe
geratu zen, jakina. Amari, egia esan, esperantza geratu zitzaion txantxan-edo ari ote zen, baina ez, oso serio ari baitzen Ines. Eta orduan amona Kontxik esan zuen:
|
|
Internet zure erreskatera etor daiteke: “Googlecooking” terminoak bilatzaile ezagunean osagaien zerrenda (“errezeta” hitzarekin edo
|
hitzik gabe
) sartzeko eta lehenengo orrialdeko platera prestatzeko praktika deitzen du. Erabiltzaileak “makarroi kaparrak soja-gazta emmentala” hitzak sar ditzake Googlen, eta lortzen diren errezetetako bat presta dezake.
|
|
" Hezueriaz, humoreaz, eta juntura-eritasun guztietatik sendatua hago jadanik, Antton", esan diot
|
hitzik gabe
neure buruari.
|
2006
|
|
Itxura xelebrea gurea. Urduritasunak
|
hitzik gabe
utzi gaitu hasieran; segurtasunaz arduratzen den lagunak berriz, aholkuak baino ez dauzka eta garrasika ari da: «Eskuineko eskua belauna duzun harrira!
|
|
|
hitzik gabe
uzten gauez,
|
|
Hala, manta banatan bilduta joaten ginen elizara, eta hura gainetik kendu gabe aritzen ginen lanean; bera irudi batekin, ni bestearekin. Ez dakit nola erabaki genuen, berez izango zen,
|
hitzik gabe
behintzat: Oriolek Jainkoaren irudia pintatzen zuen eta nik Adanena.
|
|
Hitzik egin gabe joan zen urmaelera,
|
hitzik gabe
jarri zuen ura sutan berotzen, eta hitzik gabe jarri zidan pertza neure aurrean, esponja, xaboi eta toailaren ondoan, aurreko egunen antzera, baina aurreko egunetan ez bezala joango zen hortik aurrerakoa.
|
|
Hitzik egin gabe joan zen urmaelera, hitzik gabe jarri zuen ura sutan berotzen, eta
|
hitzik gabe
jarri zidan pertza neure aurrean, esponja, xaboi eta toailaren ondoan, aurreko egunen antzera, baina aurreko egunetan ez bezala joango zen hortik aurrerakoa.
|
|
Libre nago, zatoz, goazen afaltzera, hartu nire telefonoa, deituko didazu? Hanken lengoaia unibertsalean Veronicak dozena erdi gonbidapen egin zituen
|
hitzik gabe
, denak zeure izenean– Bazkalordua da eta, y’know –jarraitu zenuen zuk–, bazkaltzeko asmorik bai?
|
|
Eztarrian pisua sentitu nuen beste gizon batzuekin ikusi nahi nau. Veronicarekin joango nintzela argitu nizun eta maitemaitemaite zintudala ere bai, baina hori
|
hitzik gabe
, nahiz eta hitzak indarrez sentitu eztarrian, kolpeka. Orduan aurkeztuko dizkizut lagun batzuk gaineratu zenuen, nire hilobia gero eta sakonago eginez.
|
|
Nire bahitzaileek ia
|
hitzik gabe
egin zuten bidaiako hainbat ordu, gidaria eta Hermann aurreko eserlekuetan; atzean, bi morroi, ni erdian nindutela. Aldian behin, gidariak iruzkin gordinen bat egiten zuen bidean ikusitako zerbaiti buruz.
|
|
Eta berak, gizon jokatzeagatik esan ez zizuna neuk esan gabe ezin etsi. Beraz, alferrik hasiko zara koitadua loreak eskuetan zituela
|
hitzik gabe
utzi zenuela zabaltzen. Lore haiek lorontzi hobea topatua zuten zu jiratzerako.
|
|
Euskaldunak jantziko luke, eta eskumuturrekoa daraman beste euskaldun batekin elkartu eta erdaraz hasiz gero, deskarga elektriko txiki bat eginen lioke. Erdaraz jarraituz gero, deskarga handituz joanen litzateke, eta, arrazoizko eta zentzuzko tartea bukatutakoan, euskaraz egin ezean, hiztuna
|
hitzik gabe
uzteko moduko deskarga eginen lioke. Erradikala, agian, baina euskaldunen artean hizkuntzarekiko leialtasunik eza eragozteko eraginkorra oso.
|
2007
|
|
Beti. Ez nion esaten, ordea, bera nire ama izanda
|
hitzik gabe
ulertuko ninduen esperantzaz.
|
|
Ez. Ziurrenik zaila egingo zait berarengana gerturatzea, buruari bueltak eta bueltak eman eta azkenean atsekabean lagun bezalako formulak baino ez ditut topatuko, hitz hutsal eta onartezinak, eta azkenean
|
hitzik gabe
geldituko naiz haren aurrean, zurbil. Bera saiatuko da bere mina ezkutatzen, neska gogorra izaten jarraitzen duelako, horretaz ez dut zalantzarik, eta zigarro bat eskainiko dit, baina nik esango dut, beti esaten dudan moduan, ez, mila esker, ez dut erretzen.
|
|
1949ko abuztuaren 29a. Sobietarrek mundua
|
hitzik gabe
utzi zuten euren bonba atomikoa lehertzean. ... Bat-batean mendebaldea mehatxupean geratu zen.
|
|
... orain
|
hitzik gabe
jaten nau neguak
|
2008
|
|
–Jakin duzu zera?? , galdetu zion Mateok, estu eta larri; eta nola Nazario
|
hitzik gabe
gelditu baitzen, Mateok jarraitu zuen?: Canovas hil dute!
|
|
–Bada, Regina kanpora badoa, ni neu joango naiz etxera! , eta nola ahizpa-izebak
|
hitzik gabe
gelditu baitziren, jarraitu zuen?: Komentu batean moja izatea nuen amets, baina komentutik kanpo izan beharko dut, munduaren baitan.
|
|
entzun zuenean, arnasa bereganatu zuen;, gure arteko harremanak ez dira, izan ere, garai betekoak? entzun zuenean, azkenik, itota ez ezik
|
hitzik gabe
ere gelditu zen, harik eta lauzpabost segundoren buruan esan zion arte:
|
|
ezin liteken eta ezin liteken?
|
hitzik gabe
gelditu zen arte. Reginak, izan ere, senar-emazteak zituen jauregiaren euskarri:
|
|
Nazario
|
hitzik gabe
gelditu zen hasieran, baina bera gizon sendoa zen, zailtasunen aurrean hazi egiten zena, haziko ez zen, bada?! Beñardok esan zuen, ustez, azken hitza, baina berak. Nazariok?
|
|
Natividad
|
hitzik gabe
geratu zen hasieran, eraman ere, eraman zituen eskuak aurpegira, nora ezak aurpegian eragin zizkiòn aldaketak (masailen gorrimintze hura, adibidez), Nataliak bere garaipenaren ikurtzat har zitzakeenak, estali nahian-edo?; gero, baina, aurpegia desestali eta erantzuna disimulatu zion, hisiaz:
|
|
Astebeterik ez zen pasa posta-gizona El Rosal-en agertu zenerako. Ohiko gutuna zela adierazi zion postariak,
|
hitzik gabe
, aurpegiera hutsarekin, egindako usaintze keinuarekin. Eskupekoa eman zion, gutuna etxeraino eraman izana eskertzeko eta, bide batez, ahoa gehiegi zabal ez zezan.
|
|
Mariek
|
hitzik gabe
galdetu zion, esan nahi dena laburtzen dakien begirada batez.
|
|
Goizean lerden eta garbi ateratzen naiz etxetik, baina badakit gauean itzultzen naizenerako zikindurik sentituko naizela, ehunka eskuk laztandu, listuk likistu, ehunka begik gutiziatu izan banindute bezala. Askotan emakume arruntago baten larruan bizi nahi nuke, esan zuen eta zangoak gurutzatu zituen berriro, ni
|
hitzik gabe
utziz, harri eta zur, esan zuenagatik, noski, eta mugimenduaren dotoreziagatik ere bai, nola ez.
|
|
Izatekotan ere sentibera, ohi baino sentiberago ikusi zuela. Tren geltokitik Kanal Handira atera zirenean
|
hitzik gabe
geratu omen zen une luze batez, hiriaren ederrari txunditurik begira. –Ezagutzen duzula uste duzu eta aldiro harritu egiten zaitu, emakume batzuek bezala?, esan omen zuen eta, hunkiturik, eskua estutu omen zion, baina ez omen zion Nadiak inondik ere biharamunerako zituen asmoen berri igarri.
|
|
Han, Regina zen desados zegoèn neskame bakarra –Elvira ere halatsu–, irri ez egiteaz gain –multzo disjuntuak dira nahigabea eta irria–, ezetz eta ezetz esan baitzien bere lagunei: ezin liteken eta ezin liteken...
|
hitzik gabe
gelditu zen arte. Reginak, izan ere, senar-emazteak zituen jauregiaren euskarri:
|
|
Nazario
|
hitzik gabe
gelditu zen hasieran, baina bera gizon sendoa zen, zailtasunen aurrean hazi egiten zena, haziko ez zen, bada...! Beñardok esan zuen, ustez, azken hitza, baina berak –Nazariok– bihur zezakeen azken hitza azkenaurren –goian dagoenak beti du hitz bat gehiago esateko aukera–, eta hala, han nork agintzen zuen argi eta garbi gera zedin-edo, anaiaren gorpua jaitsi ahala su eman eta errauts bihurtu arte kiskali zuen olako sutegian.
|
|
Natividadek egin zituèn etengabeko keinuengatik –betilunetik betargira eta betargitik betilunera–, edonork aitortuko zuen amaren hitzek ezustez ezuste eraman zutela: esan nahi baita" lehenbailehen ezkondu nahi duela esan dit" esan zuenean, alaba itota bezala geratu zela;" oso gaizki iruditu zait" entzun zuenean, arnasa bereganatu zuen;" gure arteko harremanak ez dira, izan ere, garai betekoak" entzun zuenean, azkenik, itota ez ezik
|
hitzik gabe
ere gelditu zen, harik eta lauzpabost segundoren buruan esan zion arte:
|
|
–Jakin duzu zera...? –galdetu zion Mateok, estu eta larri; eta nola Nazario
|
hitzik gabe
gelditu baitzen, Mateok jarraitu zuen–: Canovas hil dute!
|
|
Natividad
|
hitzik gabe
geratu zen hasieran –eraman ere, eraman zituen eskuak aurpegira, nora ezak aurpegian eragin zizkiòn aldaketak (masailen gorrimintze hura, adibidez), Nataliak bere garaipenaren ikurtzat har zitzakeenak, estali nahian-edo–; gero, baina, aurpegia desestali eta erantzuna disimulatu zion, hisiaz:
|
|
–Bada, Regina kanpora badoa, ni neu joango naiz etxera! –eta nola ahizpa-izebak
|
hitzik gabe
gelditu baitziren, jarraitu zuen–: Komentu batean moja izatea nuen amets, baina komentutik kanpo izan beharko dut, munduaren baitan.
|
|
eguerdiko hamabiak dira, goizegi haientzat?, eta, nire apartamentuaren atea itxi ondoren, harrera aldera abiatu naiz nire maletekin, giltzak itzultzeko asmoz. Gero, hondarreko agurra eskaini diet,
|
hitzik gabe
, Mosquito Lake-ri, Flattop Mountain-i eta gero, taxiaren leihatilatik, Anchorageko kaleei. Irratiak 26º Farenheit iragarri ditu gaurko gehiengo tenperatura,-3º zentigrado inguru:
|
|
Baiezkoa egin dit
|
hitzik gabe
. Hirugarren aldia edo izanen da gaur galdetzen diodana.
|
|
Bien artean ezarritako isiltasunari beha nagoelarik, Barrutiak mintegian ezarri zidan isiltasunaz akordatu naiz. Ironikoki ari ote zitzaidan Barrutia, arropa hura janzteko
|
hitzik gabe
agindu zidanean. Biendako goraintziak bidali zizkidanean ironiko ari zitzaidala ohartu naiz orain, nahiz eta nik, ergel honek, egiaz ari zela uste.
|
|
Baldosa bezala maizturik sentitzen naiz ni ere. Pentsatu dut eskerrak eman beharko nizkiokeela kontsuelo keinu arin horrengatik, baina oraindik ere
|
hitzik gabe
nago.
|
|
Estazioa dirudi, iluna, desolatua. Barrutiak bukaerako mahaiak seinalatu dizkit
|
hitzik gabe
. Mahaian eseri gara.
|
|
Rosak zer egin behar duten galdetzen dio Inaziori,
|
hitzik gabe
, isiltasunarekin bakarrik.
|
|
Ahaztu egin zaigu, ordea, esaten. Inbaditzaileak
|
hitzik gabe
utzi gaitu.
|
2009
|
|
Aginduak hitzak dira. Ez da asmatu
|
hitzik gabe
funtzionatzen duen kontrolerako makinarik eta hitzik gabe funtzionatzen duen kontrolatzeko sortu den makinak kontrolaren mugekin egingo du topo. Gauzak hautemateko moduaren eta kontrolaren gainean hausnartu bazuen ere, izenburua salbu ez du saiakeraren edukirik erabili filmean.
|
|
Aginduak hitzak dira. Ez da asmatu hitzik gabe funtzionatzen duen kontrolerako makinarik eta
|
hitzik gabe
funtzionatzen duen kontrolatzeko sortu den makinak kontrolaren mugekin egingo du topo. Gauzak hautemateko moduaren eta kontrolaren gainean hausnartu bazuen ere, izenburua salbu ez du saiakeraren edukirik erabili filmean.
|
|
Mariak alde egin zuen, baina berak sortutako beroaldia hantxe geratu zen. Leon,
|
hitzik gabe
. Ola, hormonak dantzan.
|
|
Desterrura doan poetak, negar egiten du begietatik behera. Goethe atzerritarra da, baina Erroma utzi eta sorterrira itzultzea harentzat ere desterrura joatea bilakatu da, halako itolarri bat sentitzen du, ez poza,
|
hitzik gabe
gelditu da. Antzeko sentsazio bat, Erroman bizi izan eta utzi duen askori eragin dio apika despedidak 139. Freudek(. Malura kulturan?) gizon-emakume larriaren kontzientzia Erromarekin konparatu du:
|
|
Bekarako aurkeztu zuen txostenean modu argigarrian azalduta zegoen hura guztia. Baina orain, neskaren aurrean,
|
hitzik gabe
bezala zegoen. Akaso hortik zehar zituen anatomia liburuak erakutsiko balizkio, hobeto ulertuko zuen dena.
|
|
Amaia
|
hitzik gabe
geratu da. Garraztasun mingarri hori ez da Noraren estilokoa.
|
|
Ikara aurpegia jarri diot, bere inteligentzia lagun, nire iritzia
|
hitzik gabe
uler dezan. Baina berak ume txintxoaren irribarre goxo batekin erantzun dit, hitzez osaturiko ihardespen baten zain nonbait.
|
|
Gero, begiak are gehiago zabaldu eta azken hatsa eman zuen; Domingo, lagunaren burua bere besomotzaz hartua zuena,
|
hitzik gabe
geratu zen hasieran; hiruzpalau segundo geroago, berriz, barru-barruko negarrari ekin zion; handik bospasei segundora, azkenik, beste kanoikada baten inpaktua entzun zuen, hiru bat kale haratagotik etorri eta Domingo altxarazi zuena, baita ezker eskua gorarazi ere; gero, aldamenean zituèn taldekideei ezin ozenkiago esan zien, amorruaren amorruz:
|
|
–Hitzak entzun ditut, baina
|
hitzik gabe
gelditu naiz?
|
|
Norgehiagoka hartan, ikusiak ikusita, norgehiagoka batean ari baitziren, dudarik ez, eraso eta kontraerasoen segida ezin azkarragoan, esaldiz esaldi?, Maria Bibiana gainetik zegoen, bai, baina, Adaren azken argudioak ukitu balu bezala,
|
hitzik gabe
geratu zen ahizpa zaharra segundo batean, bi segundotan, noiz eta izeba Ernestina gelara sartu baitzen bat-batean, Adari aurpegiera aldatzen ari zitzaiòn mementoan doi, amorruaren baitan irriaren hazia lehertzear balu bezala.
|
|
Atea ireki ez beste, zur eta lur gelditu zen izeba Ernestina,
|
hitzik gabe
: nora ezean zegoen, bai, baina defentsa sistemak, izebak bizitza osoan garatutakoa behar zuenak, mila estimuluri mila bider erantzun izanaren poderioz, hitz bat ekarri zion ezpainetara automatikoki, hitz hartan norabide bat eskuratzeko ahaleginean:
|
|
Teofilo Maria eta Maria Bibiana
|
hitzik gabe
gelditu ziren; are gehiago: Domingori entzun orduko eten zitzaien irria, biek ala biek anaiak ahoskatutako hitzen irakurketa bera egin zutelako, beharbada, orduan ere:
|
|
Chaplin
|
hitzik gabe
geratu zen; saiatu zen, halere, Adaren irriari beste batekin erantzuten, nahiz eta loratzera zihoakiòn irri itxurako hura istantean izoztu zitzaion, gogoa ere izoztua zuelako, beharbada.
|
|
Ezustekoak erabat hartua zirudienari beheko ezpaina dar-dar jarri zitzaion, bat-batean: hantxe zegoen, baina, Rebeca, Chaplinen ama, Chaplin ezin hobeto ezagutu eta semearen keinu hartan halako deserosotasun bat ikusi zuena, desasadostasun baten isla ere izan zitekeena; baina Rebeca nortasun handiko emakumea zen, puntu hartan atzera egiteko prest ez zegoena; aitzitik, semea
|
hitzik gabe
uzteko asmotan-edo, aurrera egin zuen:
|
|
Maria Bibiana eta Ada, baita Gabino eta Damaso ere,
|
hitzik gabe
gelditu ziren, mila besotako olagarro ikusezin batek barrutik harrapatu eta gorputz-arimak paralizatu balizkie bezala, Teofilo Mariak irri bat, ez oso markatua, baina bai jarraitua eta adiera bakarrekoa, erakusten zuen bitartean, osaba Ismaelek eta izeba Bittorik bezalaxe.
|
|
Teofilo Mariak barru-barruan nabaritu zuen eztenkada hura,
|
hitzik gabe
utzi zuena. Orduan, baina, Domingo mintzatu zen:
|
|
...bere garrantzia emanez, baina aldi berean kenduz; bere diskurtsoa esanahiz betez, eta jarraian hustuz, inori minik egiten ez ziòn ironi puntu bat erabilita; Ernestinak, ondorioz, ez zuen aurkaria apalduko zuèn garaipena bilatzen, aurkariaren eskua estutuko zuena baizik, garaipena ere ez zèn garaipena bitarteko; Ernestina mintzatu zen, bai, eta mintzatu zen moduan mintzatu zelako-edo, bizarduna
|
hitzik gabe
geratu zen; zirudièn lekuan ere ez zegoen, beharbada, eskuetan zuèn liburuak ere irrist egin baitzion, eskuen mugimendu bizkor batean berriro eutsi bazion ere; gizon bizarduna, beraz, liluratuta zegoen, eta bere liluratik egin zuen berba:
|
|
Damaso ez ezik, Nazario ere galduta zegoen, hasieran bere buruaren jabe sentitu bazen ere, Domingoren gelan taldeburu sartzen zela besteen aurretik, zegokion bezala, orbetarren burua bera zenez gero; ondoren, ordea, Nazario Orbe itzaliz joan zen, lehen planotik bigarren planora egin balu bezala, Reginak protagonismoa hartzen zuen bitartean; zer pasatu zitzaion burutik Nazariori, semea ikusi zuenean?; bizipen existentzial larri bat bizi izan ote zuen, zeren denboraren igitaiak mozten baititu errotik eskuak, lepoak, jauregiko dorreak eta mozten, azken batean, fabrikako tximiniak?, baliteke? semeari bere poza agertu ondoren
|
hitzik gabe
geratu baitzen Nazario, handik aurrera keinu batzuk egitera mugatzen zela, emazteak zerbait galdetzen zionean batik bat: zuretzat ere mirari bat izan al da, Nazario?, eta Nazario burua goitik behera mugitzera mugatzen zen, ezetz ere adieraz zezakeèn keinuan, hain zen konplimendu hutsezkoa; baina Nazariok pentsatu ere ez zuen pentsatzen, beharbada, shock estetiko baten eraginpean zegoelako; izan ere, bera eskuindarra zen, ez bakarrik interes hutsagatik, txikitan eta nerabezaroan ere halako ikuspegi bat jaso zuelako baizik, bere estetika propioaren oinarri bilakatu zena eta azken judizioko irudiak ongi baino hobeto laburbil zezakeena, onak eskuinean, gaiztoak ezkerrean?
|