|
2000
|
|
|
BIZIA, GUTIZIA, KARIZIA, NAGUSIA, ZUZIA... aukeratu izan banitu oso bestelako ikusmoldea emango nukeen, lehengoa bezain egiazkoa bidenabar esanda. nukeen bertsolaritzak egungo euskal kulturgintzan duen indarraz, eta
|
hitzekin
jolas egitearen eta entzutearen plazerraz, iraganean sustraiturik belaunaldiz belaunaldi aurrera doan ekimenaz... Hurrengorako utziko dut errima sail hori.
|
|
|
Alegia, Orhi aldean izana dela eta han berorik ez zuela ikusirik, bere habiara itzulia dela. Gerardo Markuletaren ustez, ordea, izenburuaren jatorria hori bada ere, izenburuan esaldiak beste esanahi bat hartzen du,
|
hitz
jolasa eginez, erbesteratuen paradoxa adieraziz, han egonik ere hemen daudela nolabait.
|
|
|
Ahalegin estilistikoaren handia azpimarratu behar da, besteak beste: esaldiak maisuki tolestu ditu eta
|
hitzekin
jolas guztiz politak lortu, adierazgarritasun handikoak. Bestalde, egundokoa da Egañaren oharmen gaitasuna, xehetasun txikiei erreparatzeko, paisaiak nahiz pertsonaiak deskribatzeko eta txorrotx epaitzeko, bertsokeratik estimatzen genion dohaina idatzira are trebeago aplikatu baitu zarauztarrak.
|
|
|
Are gehiago, mutikoa zozoarekin harremantzen denean biluztu egiten da. Beraz, gizarteak zorotzat hartzen du, zoro eta zozo
|
hitzen arteko
jolasa eginez. Baina, gazte batek zozoa hiltzean, Iñakik amorruz gaztea hilko du.
|
|
2001
|
|
|
Eta gure
|
hitzen
jolasa apur bat hausten zuen musu bat emanez ezpainetan, atzera aulki bat hartu eta txanda bukatu arte nire zain geratzen zen lasai lasai, gainetik begirik kendu gabe, hor barraren ertzean.
|
|
|
Forma diogunean, badirudi hots joko eta
|
hitz
jolasez bakarrik ari garela, hala nola Jakobsonek zeruraino jaso duen I like Ike hartaz edo Axularren zinak eta minak, zintki eta fintki, eta antzekoez. Baina esanaren muinak ere badu zer ikusia honekin:
|
|
2005
|
|
|
" Baikor eta Ezkor"," Txirorik txiroena"," Txoriak Arrano jaunari"," Inurri pilo piramidetua"," Kaiolan jaio eta hazitako txoria"," Bildotsaren abestia" eta" Betiko leloaren durundua". Horietan ez dira falta
|
hitz
jolasak eta irudiak (kaligramak) azaltzen dituztenak(" Inurri pilo piramidetua" eta" Kaiolan jaio eta hazitako txoria"). Era berean, alegia laburrak eta luzeak tartekatzen dira, laburrak ia gaurko mikrorrelatoekin parekatzeko modukoak.
|
|
2006
|
|
|
Harea, sand, eta samina, sad,
|
hitzekin
jolas eginez esan zuen eta, ausartu egin nintzen:
|
|
|
– If it’s hot, you need a hat –" bero badago, sonbreirua behar," ingelesez hat eta hot
|
hitzekin
jolas eginez esan zidan, eta eskua luzatu– Austin nauk.
|
|
2007
|
|
|
Bizi bizirik dugu belaunaldi aniztasunaren hartu emana, eta, bizitzeko mundu eta modu jakin batekin identifikatzen dugu euskara. Ahoz erruz eta errez komunikatzen gara edozein egoeratan, eta
|
hitzaren
jolasak ez du etenik, askotan joko bihurtzeraino.
|
|
2008
|
|
|
Saiatu naiz poemei ukitu magiko bat ematen,
|
hitzekin
jolas moduko bat egiten. Poemetako gaiak atzera begirakoak dira, arrastoei buruz hitz egin nahi izan dut, harremanek edo tokiek gugan uzten dituzten arrastoez.
|
|
|
Bularretik mintzora CD liburuan, Miren Agur Meaberen, Juan Kruz Igerabideren, Pello Añorgaren, Lourdes Etxebarriaren eta Itziar Zubizarretaren ahotsen bitartez, sehaska kantak, magaleko jolasak, esku jolasak eta
|
hitz
jolasak grabatu dira. Bilduma Aurelio Edler Copesek musikatu du eta Elena Odriozolaren ilustrazioekin osatu dute.
|
|
|
Bularretik mintzora CD liburuan, Miren Agur Meaberen, Juan Kruz Igerabideren, Pello Añorgaren, Lourdes Etxebarriaren eta Itziar Zubizarretaren ahotsen bitartez, sehaska kantak, magaleko jolasak, esku jolasak eta
|
hitz
jolasak grabatu dira. Bilduma Aurelio Edler Copesek musikatu du eta Elena Odriozolaren ilustrazioekin osatu dute.
|
|
|
Miren Agur Meabe, Juan Kruz Igerabide, Pello Añorga, Lourdes Etxebarria eta Itziar Zubizarretak jarri dituzte ahotsak, Iñaki Telleriaren perkusioa eta Ohiane Igerabideren harpa doinuen laguntzarekin; sehaska kanta, ipuin, magaleko jolas, esku jolas eta
|
hitz
jolasek osatzen dute grabaketa. Soinu erritmikoekin jokoa egiten du, joko mimikoarekin laguntzeko, hori baita haurren jatorrizko mintzaira; hala, hurbileko mundua ezagutarazten zaie.
|
|
|
Trieste hiriaren izenarekin ez da zaila
|
hitz
jolas errazak asmatzea. Are Bolognatik autoz abiatu bazara eta ordu pare bateko bidea badaramazu gurpiletan.
|
|
|
Hala gaztigatzen du poeta zaharrak Werner protagonista. Guri, aldiz,
|
hitz
jolas erraz eta erreferentzia literarioetarako gogoa seko joan zitzaigun, autoa Piazza della liberta inguruan txukun utzi eta gurutzatutako lehen triestearra negar batean aurkitu genuenean. Ezinbestean lotu genituen, hirugarrenez, Trieste eta triste hitzak.
|
|
|
Letrek eta
|
hitz
jolasek kitzikatzen dute Carl. finkatuta daude horma berdearen kontra sei letra naranja:
|
|
|
Honela, ezaugarri linguistikoek definituko dituzte pertsonaiak: hitz zalantzan jarduten duena (Mikel Zabalegi), mutrikueraz mintzo dena (Antxustegi aita),
|
hitz
jolaserako mania duena (Andoni), eta abar. Baina, narratzaileak identitate gatazka adierazteko, eta identitatearen joan etorriaren berri emateko, nitasuna ez du hertsitasunez aurkeztu.
|
|
2009
|
|
|
|
Hitzak
jolas: Hasteko aipatu nahiko nuke Lertxundik darabilen hizkuntza.
|
|
|
Erregea hainbat pertsonaiaz baliatuko da bufoiaren hitzei aurre egiteko eta bufoiak, berriz, erregearekin jolastu nahi izango du, burla eta trufa eginez. Baina ez du lan erraza izanen, bertsolaria errege baita
|
hitzarekin
jolasean. Nork irabaziko du lehia?
|
|
|
Xabier Sukia Euskadi Irratiko
|
Hitza
Jolas saioko aurkezleak egin du Faktorian atzoko bertsoaldiaren laburpena. Bertsozale Elkarteko Jon Agirresarobek berriz, finalerako sarrerak non, nola eta zenbatean eros daitezkeen kontatu du.
|
|
|
Goizean konexioak egingo dituzte berarekin Amarauna saioan eta baita albistegi saioetan ere. Eguerdian,
|
Hitza
Jolas saioa BECetik egingo du Sukiak berak zuzenean, goizeko ekinaldiaren laburpena egiteko. Arratsaldeko jarduna zuzenean emango da oso osorik eta prentsaurrekoa ere zuzenean ematen saiatuko dira.
|
|
|
Adak irri itxurako bat egin zuen, begiak gero eta gehiago zabaltzen zituen bitartean, irria begien harriduran eta begien izuan urtu zen arte. Gabinok bere burbuilan babestu?
|
hitzekin
jolasean jarraitzen ote zuen, Frankensteinengandik Nietsneknarf engana?, eta ez zuen keinu erdirik ere egin.
|
|
|
Damaso zen kritikoena, gogorrena ere bai, anai arrebek Domingorekin zituztèn harremanen ikuspuntutik; Domingo, ordea, ez zen tontoa, eta bere ihesbideak aurkitzen zituen, gorputzarekin ez ezik, buruarekin ere bere zilipurdiak egiten baitzituen?
|
hitza
jolas?, bere ateraldi xelebreekin; Domingok bere burua beheratzea erabaki zuenetik, gainera, bere burua goratzeko asmotan, gorputza hegaldi bihurtzen den eremuraino?, zabal zabalik utzi zion bidea Damasori, honek zernahi egin zezan; Damasok, beraz, noiznahi egiten zion irri Domingori bere aldaketa hura zela-eta, baina Domingo ez zen desesperatzen; aitzitik: fede berriak ematen ziòn segurantzatik mintzatzen zitzaion noiznahi, orain berari bururatutako esaldiak erabiltzen zituela, orain irakasleen jardunetik edo apaizen sermoietatik ikasitakoak:
|
|
|
|
Hitza
jolas bihurtzeko sasoia da.
|
|
|
Xabier Sukiak, berriz, Euskadi Irratiko
|
Hitza
Jolas saioa zuzentzen du, eta berea da bertsoak irrati publikoan duen ahotsa. Sukia Leitzan kanporatu zuten, eta hurrengo eguneko irratsaioan bere bertsorik ez jartzea erabaki zuen.
|
|
|
Gero, gaueko albistegian, saioaren kronika egiten du. Bertsoaldiak, berriz, hurrengo
|
Hitza
Jolas ean emititzen ditu. Kazetariarena ondo neurtu beharreko lana da, mezularia baitzara.
|
|
|
Horra hor bertsolaritza, komunikazio estrategia eta jolasa era miresgarrian lotzen dituen artea, esaten ari naizenaren adibiderik egokiena. Zentzu ludiko hori da,
|
hitzarekiko
jolasaren zentzua hain zuzen ere, euskal hiztunon komunitatean aurrenik, eta euskal gizarte osoan gero, hedatu behar dugun jarrera. Euskarak ezin du inorengan beldurrik sorrarazi, ez, jakina, euskaldun osoarengan, baina ezta euskaldun berriarengan edo euskaldun pasiboarengan ere?; euskarak ezin du inoren sorbaldaren gainean zuzentasun zikiratzaile baten uztarria jarri.
|
|
2010
|
|
|
Hitza Jolashttp://www.eitb.com/podcast/ eu/ 5491/ euskadi irratia/
|
hitza
jolas/
|
|
|
Hitza Jolashttp://www.eitb.com/podcast/ eu/ 5491/ euskadi irratia/
|
hitza
jolas/
|
|
|
Trajedunek txin txin egiten dute mugitzerakoan.
|
Hitzarekin
jolas eta solas dabiltza gonbidatuak. Hizpideak, literarioak.
|
|
2011
|
|
|
zergatik hasi behar dugu abioiari" tren" esaten, eta trenari" abioi"? zer irabazten dugu
|
hitz
jolas horrekin. Nor inpresionatuko genuke, honelako zerbait publikatuko bagenu egunkari batean:
|
|
|
Gai jartzaile izan zen, eta txapelketako bertso epaile ere bai. Txomin Ezpondaren ustez, Labegueriek ospea eman zion bertsolaritzari, bertsolarien mahai berean eserita agerian jarriz inportantea zela bertsoa, ez?
|
hitzaren
jolas, hutsa.
|
|
|
Nietzschek presokratikoak aldarrikatzen ditu
|
hitzaren
jolas sofistaren haustura gertatu aurretiko [pentsamendua; jatorriarekin loturik zeuden hasierako filosofoak.
|
|
|
Bada, nire iritziz, kezkatu beharreko beste kontu bat, ondorengo galderari loturik dagoena: hiztunen artean zenbat dira hizkuntzaz gozatzeko gai direnak,
|
hitza
jolas bihurtzen dakitenak. Behar baino gutxiago, nik uste.
|
|
2012
|
|
|
Imajina litekeen bezala, formatu horretatik dezente urrunago doa bikote honen eskaintza. Esketxaren,
|
hitz
jolasaren eta serio itxurako datu eta galderen bidez, elkarrengandik urrun baino urrunago, apenas zerikusirik izango ez bagenu bezala bizi garela frogatuko digute barrea eragiteko aitzakian; uste usteletara eta topiko ezin merkeagoetara eraman gaituela elkarren berri ez bilatzeak; nola ez, hizkera eta portaera ezberdintasunak; eta, bai, uste baino frantsestuago daudela batzuk, eta uste baino espa... Ikuslea, bestalde, saltsaren osagai bilakatuko da konturatzerako.
|
|
|
Xato kabroia. Ze erraztasuna duen Arrasateko bertsozaleak
|
hitzekin
jolas egiteko. Takatakatxan eta dinbilidanbala.
|
|
|
Nire mundua, hitzetan, “gaztelania ikasten hasten diren 7 eta 9 urte bitarteko haurrentzat diseinatuta dago”. Hamar bat jarduera ditu haurrek
|
hitzak
jolas bidez ikas ditzaten. Horiek pantailan idazten dira, haurrek nola idatzi jakin dezaten.
|
|
|
Izan gaitezen lagun onak. Nahi duzunean zatoz neurera eskainiko dizkizut eleberri eder batzuk astia duzunean komunean irakurtzeko baina jadanik zure esku herdoilduak baldar kamuts hebain ezgai ezdeus ez dira idazlearenak ez ukitu min ematen didazu lakarregiak dira fereka goxoetarako lirikarako
|
hitzekin
jolas egiteko esaldi zurrun horiekin nora hoa proselitismoa egin dezakek konbentzituko dituk konbentzituak baina xarma sorginkeria arima hegan eramateko beranduegi duk hire aroarenak egin dik barkatuko didak konfiantza egun onen eta izan zitezkeenengatik permitituko didak doluminak eta eskumuinak hik dakizkianen partez ez haiz bakarra kontsola hadi eta goza nazak, begiekin.
|
|
2013
|
|
|
Batean batekin sinatu, hurrena bestearekin, hurrengoan biekin, nahi bada, aldika ordena aldatuz. Baina nago, ezizenen moduan atentzio estra erakartzen dutela
|
hitz
jolasok gure txikian. Nolabait, kuxkuxean jarduteko grina pizten du identifikatze nahiak, eta aitor dezadan, nahaste borrasteok betikotzeak tentatzen nau ni.
|
|
|
Mundu ikuskeren joko hori bertsolaritzan
|
hitzaren
jolas izan da, giro eta belaunaldien arteko plazan.
|
|
2014
|
|
|
Libururen baten barren ezkutuetan,
|
hitzaren
jolaserako diruditen iritzi artikulo zenbaitetan edota hitzaldi sakonetan hitanoaren gaia agertu izan ohi da tarteka marteka. Sekulako potentzialitatea duela, gazte hizkerari pertsonalitate handiagoa eman diezaiokela... argi izpitan geratzen diren iritzi interesgarriak.
|
|
|
–Alo, Robespierre! , jarraitu diot aspaldiko
|
hitz
jolasa.
|
|
|
herriz herri eta merkatuz merkatu zebiltzan emakumeei. Emakumexumeak, alaiak, umoretsuak,
|
hitz
jolaserako eta txantxarako beti prest zeudenak.Zergatik ziren bertsoak kaltegarriak agintarien ustez. Pentsa daiteke agian praktikabera ez zela hain kaltegarritzat jotzen, baina bai praktika horrek hartzen zuentokia, espazio publikoa alegia.
|
|
|
Bertsolariaren irrika sortzaileak ez du errealitatetik aparte dagoen jolasik sortzen.
|
Hitzaren
jolasa, bizitzaren alde egindako azertuan zetzan. Hitz hori, sortzailea denean denbora komunitarioaren urradura berri bakoitza tolestatzen ari da.
|
|
|
Bertsulari gazteak lehenik, Ortzi Idoate, Maddi Sarasua eta Battitt Crouspeyre, hiruak finak eta trebeak, elgarri kitzikan errespetu handiz, giroan sartuak ginen afaldu aitzin. Ondotik, Amets Arzallus eta Jon Maiak eskaini digute zinez ospe handiko saioa,
|
hitzekin
jolasean, neurriak eta errimak ixuriz, iturritik ura darioan bezala. Gaualdi loriagarria eta ezin ahantzizkoa!
|
|
2015
|
|
|
Iruñeko talde batek antolatzen zuen gertueneko topaketa, eta," arazo batzuk" zirela medio bertan behera geratu zenez, Beasainen antolatzea erabaki zuten. Orain hiru urte egin zuten lehen ekitaldia, eta Tximuziklo izena jartzea erabaki zuten, mono eta tximu
|
hitzekin
jolas eginez. Ekintza horri ofizialtasuna emate aldera sortu zuten Orekan Bizi Naiz elkartea.
|
|
|
Horren adibide da Euskadi Irratian Xabier Sukiak gidatzen duen “Hitza jolas” saioa. “Xenpelarren zerbitzua da
|
Hitza
jolas bertso irratsaioaren bizkar hezurra. Gaurkotasuna eta freskotasuna eskaintzen diote grabazio horiek irratsaioari eta aldi berean entzuleei.
|
|
|
Ez du gogorik biolontxeloaren hariarentzat. Ezin lasaituko du, gaur goizean,
|
hitzaren
jolasak paper gainean.
|
|
|
Fernando aparta da kopetilunek ezarri oztopoak adar-jotze bilakatzen, Grekoa margolariak teologoek indarrez erabilarazi zizkioten gaiak akuilu gisa baliatu zituen bezalaxe, artea eta arima askatu eta biziberritzeko. Fernandok zorabiatu egiten ditu bere
|
hitz
jolas eta zirtoekin oloa errekan bezala harropuzten diren handi mandiak, antzerki ikusgarriak antolatzen ditu herriaren aurrean, erantzukigileen benetako tamaina barregarria nabarmentzearren.
|
|
|
Bestalde, ezin azpimarratu gabe utzi
|
hitz
jolas, kopla tartekatze, kakotxik ezak eta abar kontakizunaren onuran datozela beti, ez direla txapliguak. Metxa eta Beñaten artekoa da agian harremanik hunkigarriena, aita zentzudunaren gainetik jauzi eginez gauzatua, noski.
|
|
|
Osasungintzako profesionalak dira, umea haziz doan heinean, bere ongizate orokorrari eusteko aholkuak ematen dituztenak, haurraren garapen orokor osasuntsua lortzeko. Etxegibelen iritziz, hortaz,, loaren erritmoa nola bideratu, elikaduran zein pauso eman, motrizitate askea bultzatu eta hainbat iradokizun egiten badituzte, zergatik ez zabaldu familiartean gozatzeko
|
hitz
jolas, sehaska kanta eta antzeko ohiturak. Izan ere, horiek eragin positiboa dute umearen garapen emozionalean eta intelektualean, eta lotura afektiboa indartzen dute haren eta gurasoen artean?.
|
|
|
Proposamen horri funts teorikoa eman nahian edo, artikulu luze luzea idatzi zuen, handik gutxira, Mikel Zalbide erakunde horretako batzordekide, euskaltzain eta Eusko Jaurlaritzako Euskara Zerbitzuko buru izandakoak.19" [D] iglosia atxikigarriaren onurak" 20 aurkitzeko, Mitxelenak berak noiz eta 1977an idatzitako hitzaurre batean bidenabar egindako
|
hitz
jolasera jo behar izan dute bai EABko txostengileek baita Zalbidek ere:
|
|
|
" diglosiaren galerak" eragiten dituela esatea ilogismoa ez bada, logomakia hutsa edo
|
hitz
jolasa da. Euskararen atzerakada" diglosiaren galerak" ekarri duela esatea" eria sintomek utzi dutelako" hil dela bezain esakune txatxua da.
|
|
2016
|
|
|
Sarriegi eta Dorronsororen saioan, Dorronsorok hautatzen zituen bertsoetarako doinuak eta Sarriegik doinu horretan kantatzen zuen bertsoa. Haurren arreta eurenganatu zuten batzuek eta besteek, eta gonbidatuei errimak jartzen eta haiekin
|
hitzen
jolasean ere aritu ziren.
|
|
|
Hitzez
|
hitz
jolasean biak batera heldu ziren; istorioaren amaiera eta nirea. Nire hitz bakoitzak saria lortu zuen Danaren esku zein ezpainetan, eta harrezkero, nire hitz bakoitzarengatik ez didate inoiz, gehiago ordaindu izan.
|
|
|
Esther Uriarteri zor diot urdinez jantzitako umearen pasartea. Oletan entzun nion
|
hitz
jolas polit bat, nik Bilboko parte zaharrera eraman dudana.
|
|
|
Hori argiturik esaera zaharrei dagokionez, 50 izan dira jaso ditugun esaerak. Askotariko mezuak, gertakizunak, lezioak,
|
hitz
jolasak... aurkitu ditugu. Gehien errepikatu direnak ondorengoak dira:
|
|
|
Kultur programa aberats baten erdian, non kultur adierazpen ezberdinen bidez ezberdinen arteko lanaren eta konpromisoaren ederra erakutsi nahi izan duten –txalaparta, batukada eta joaldunen perkuzioa, Laura Mintegi eta Jone Uriaren
|
hitz
jolasa, Boliviako Sangre boliviana eta Portugaleteko Elai Alai taldeen dantza eta La Clave taldearen musika klasikoa–, azken hilabeteetan jatorri ideologiko, sozial eta kultural ezberdineko 12 gizon eta emakumek osatu duten Adostasunaren Plazaklandu duen Erabakiaren adierazpena aurkeztu dute jendez lepo zegoen plazan.
|
|
2017
|
|
|
“Bertsolaritza
|
hitzarekin
jolas egitea bada, eta hala da niretzat, kopla oraindik ere jolastiagoa zen. Egongo da kopla molde bat lehengo osagarriak erabiliz egiten dena, baina guk hemen egin duguna eta gure aurretik egiten zutena erabat genero askea zen, kolpe azkarren bidez egiten zena.
|
|
|
nolabait, entzulea bera ere bertso horiek botatzen ari da bertsolariarekin. Eta hortik dago
|
hitzaren
jolas zoragarri, paregarria ez, komunidadearen ahotsa dala azkenean.
|
|
|
Ba dago euskaldun dexente
|
hitzaren
jolasarekin, gure pentsamentuak tolestatzeko eta botatzeko gaitasunarekin gozatzen duena eta horrek poz handia ematen digu guri, eta bestetik txapelketan gertatzen da, guzti horren erpina bihurtzen dela eta txapelketak ba dauka bertsozaletasunaz harago ere beste esanahiren bat, finalak adibidez. Finalean euskalduna joaten da, euskaldun asko joaten da, ez bakarrik bertsoaren alderdi ludiko eta sozial eta politiko hori gustatzen zaiolako, euskaldunak arrazoi gutxi izaten ditu euskera hutsez euforia momentuak bizitzeko eta nik uste dut denoi gustatzen zaigula noizean behin kolektibo baten parte sentitu eta momentu onak pasatzea.
|
|
|
Bertsolaria nere ustez, historian zehar izan da inprobisatzen duen pertsona bat, bertsolaria da betiere publiko baten aurrean bere ideiak eta pentsamenduak adierazten dituen pertsona bat. Nik uste funtzio diferenteak izan dituela historian zehar, beti izan du funtzio ludiko bat,
|
hitzarekin
jolas egiteak plazerra sortzen digu, bai ari gerenoi eta bai entzuten digutenoi, baina badu ere funtzio informatibo bat, garai batean askoz ere handiagoa, garai batean bertsolariak informazio gehixeago mugituko zuen herri xeheak baino, gaur egun herri xeheak bertsolariak aina informazio mugitzen du. Badu funtzio sozial bat, herriaren ainbat estratotan parte hartzen duelako eta nik uste baduela ere funtzio linguistiko bat ere.
|
|
|
Orain badago euskaldun dexente,
|
hitzaren
jolasarekin gure pentsamenduak tolestatzeko eta botatzeko gaitasunarekin gozatzen duena, eta horrek poza handia ematen digu guri.
|
|
|
|
Hitzen
jolasa, hitzekin jolastearen plazera, norbere ideiak bertsotan jarri ahal izatea den arma. Ideiak, zirikarako, umorerako, maitasunerako, ideia ideologikoak, ideia sozialak eta politikoak, bertsotan jarri ahal izatea den komunikazio estrategia eta erreminta, hitzen edertasun hori, kantakera, doinuak, hor azkenean espresatzeko eta izateko modu berri bat deskubritzen duzu, bere xumean nik uste ikaragarri aportazen duela bertso eskolako bizipen horiek, eztabaida dialektiko horiek, bai, nik uste gaur egungo bertso mundua ezin dela ulertu bertso eskolarik gabe, eta bertsogintza suspertzeko eta bizitzeko ba ezinbesteko erreminta izan dela.
|
|
|
Euskaldunok kultura, ahozko kultura ugari bezela, euskaldunok hitza izan degu oso, oso literala. Neurri batean, hori baldin bada zure komunikabide nagusia, hitza, orduan ezin dezu
|
hitzarekin
jolasean ibili, zuk hitza ematen badezu, gorde egin behar dezu, bestela hurrengoan ez bazaizu zure hitza sinesten, zure komunikazio modu nagusia galdu egiten dezu., bertsolaritzaren zoragarritasuna da, hain zuzen, bertsoak permititzen dizu hitzarekin jolas egitea, eta hain literaro geranok euskaldunok, libertate hori daukagu bertso kontestu horretan, eta nik hori ikusi izan diot bertsolaritzaren ...
|
|
|
Euskaldunok kultura, ahozko kultura ugari bezela, euskaldunok hitza izan degu oso, oso literala. Neurri batean, hori baldin bada zure komunikabide nagusia, hitza, orduan ezin dezu hitzarekin jolasean ibili, zuk hitza ematen badezu, gorde egin behar dezu, bestela hurrengoan ez bazaizu zure hitza sinesten, zure komunikazio modu nagusia galdu egiten dezu., bertsolaritzaren zoragarritasuna da, hain zuzen, bertsoak permititzen dizu
|
hitzarekin
jolas egitea, eta hain literaro geranok euskaldunok, libertate hori daukagu bertso kontestu horretan, eta nik hori ikusi izan diot bertsolaritzaren aberastasun.
|
|
|
Poliki daki, gero, Lisandrok aritzen
|
hitz
jolasetan.
|
|
|
Zubi (zibi, zubu edo zurbi) sinpleki esanda, leku batetik bestera igarotzeko bidea litzateke. Eta, nolabaiteko
|
hitz
jolasa eginez (zibi= bizi), zubia bizitza bera litzateke, bizitzaren egoera edo ziklo batetik bestera eraman gaitzakeena. Zer da zubi erritua, beraz?
|
|
|
Berrogeita hamar bat izanen ziren, gizonak asko, emakumeak hainbat; lesbianak ematen zuten batzuek, beste batzuek, ordea, emakume arrunt. Pentsatu ahala agertu zitzaion Txato –horren urruti– “arrunta”
|
hitzarekin
jolasean barre eta barre. “Arrunta” pentsatu zuen emakume batzuk eme ematen zutelako, gona, ile luze, makillaje eta guzti, eta Euskal Herriko lesbianez oso bestelako.
|
|
2018
|
|
|
Zarauzko toponimo bat da, eta herrian badira Txiliku izeneko beste familia batzuk ere". Gustuko du kontatzea,
|
hitzen
jolasa miresten du; hori ere familiatik jaso du. Idazteko lana, berriz, Zarauzko ikastolan irakasle zenean hasi zuen; material faltagatik hasi zen idazten, eta horretan jarraitzen du ordutik.
|
|
|
Hizkuntza bat oso bizi dagoenean,
|
hitzarekin
jolas egiten da; gainera, horrek ematen dio benetan hizkuntzari horrelako gozagarria. Ez da komunikatzea bakarrik:
|
|
|
|
Hitzak
jolaserako bide
|
|
|
Eta denbora beste era batera xahutzea erabaki dudanez, ohartu naiz aisia hitz palindromoa dela, ezkerretik eskuinera eta eskuinetik ezkerrera berdin irakurtzen dena. Eta aski denbora badudanez, konturatu naiz
|
hitz
jolasen hau ez dela oraingo kontua, Kirikiñok 1923an Euzkadi aldizkarian palindromo lehiaketa bat antolatu zuela. Eta Bernardo Maria Garro Otxolua idazle bizkaitarrak 134 palindromo bidali zituela.
|
|
|
Bai, betiko Abiadura Handiko Tren zaharkitua.
|
Hitzekin
jolasean entretenitzen dira, errealitateari iskin egiteko.
|
|
|
Era berean, idaz tailerrean, taldetan, hizkuntzarekin jolasean jarduteko aukera paregabea eskainiko zaie. Bertan
|
hitzekin
jolasean, esaldiak, haikuak, leloak... josi, osatu eta erakusgai jarriko dira. Mural kolektibo batean txertatuko dute beraien irudimenez etorkizuna, nahi eta desio duten etorkizun hori.
|
|
|
Zarauzko toponimo bat da, eta herrian badira Txiliku izeneko beste familia batzuk ere”. Gustuko du kontatzea,
|
hitzen
jolasa miresten du; hori ere familiatik jaso du. Idazteko lana, berriz, Zarauzko ikastolan irakasle zenean hasi zuen; material faltagatik hasi zen idazten, eta horretan jarraitzen du ordutik.
|
|
|
Batik bat adituak aditu ohi ditugu! Aditua izateko aditua izan behar…
|
Hitz
jolasak azken aldiko auzia ekarri du mahaira: adituaren kultura.
|
|
2019
|
|
|
ezinezkoa zirudien gauza bat baino gehiago egin izan da gure artean ere, zenbaitetan ondorio harrigarriz. Begirik erneenak ere badaki, ordea, teoria hutsean plantea litekeen edozer gauza ez dela praktikan posible. ez dago abionetarik munduan, eta(
|
hitz
jolas merkean ari ez bagara) nekez egongo da bihar etzi, martera joan eta etortzeko balio duenik. airean ibiltzea (are munduari hogei buelta ematea) gauza bat da, eta airez martera joatea bestea. Bada, beraz, posiblearen eta ezinezkoaren muga lerrorik.
|
|
|
Sentitzen dut, baina zu ere bazara
|
hitzen
jolasaren parte; edozein generokoa izanik ere. Ondorioz, zuk ere eragin dezakezu min eta ahalduntze hau.
|
|
|
|
Hitzekin
jolasean eman nituen etxerainoko berrehun metroak. Omar agurtu nuen.
|
|
|
Barka biezadate Rabateko Hassan eta Amsterdameko Jan guztiek. Ihes egin nahi eta nora joan ez duen gogoaren trikimailuak besterik ez baitira
|
hitz
jolasak. Isiltasuna da intriga eta pentsamendu guztien ama.
|
|
|
Hitzekiko gure ardura xumean eta xehean jartzeak ere?
|
hitzekin
jolasean, hitzen poza gozatzen, hitzen musika entzuten, aukera berriak bilatzen, asko laguntzen du hizkuntzaren osotasuna trinkotzeko orduan.
|
|
|
Marilyn, bikote bertsolarien
|
hitzen
jolasera sartu gabe, zutitu eta ostalariarekin hitz egitera gerturatu da. Barra gainari besoak uztartuta, eta edari biltokiari begira.
|
|
|
" Geroago eta gehiago dira bide hori aukeratzen duten sortzaileak. Horren adibide da Azalerako ipuinak, poesia, errima,
|
hitz
jolas, kanta eta ipuin laburrez osaturiko grabazio organikoa. Ahozkotasunaren garrantzia eta honek gorputzagaz, mugimenduagaz, azalagaz duen hartu emana kontuan harturik sorturiko lana da, 0tik 5 urtera bitarteko haurrei eta euren familiei zuzendurikoa.
|
|
2020
|
|
|
1990eko hamarkada, Eta
|
Hitza
Jolas Bihurtu Zen
|
|
|
Eta
|
Hitza
Jolas Bihurtu Zen programa kanoniko bihurtu zen 1990eko hamarkadan.
|
|
|
Egon zen jendea hainbat astez laguntzera etorri izan zena ere. Lehen aipatu dudan bezala Lehengoak Gogoratuz ek luze iraun zuen, eta Eta
|
Hitza
Jolas Bihurtu Zen en barruan ere txertaturiko atal gisa jarraitu zuen hainbat urtetan. Atal horretarako, Dorronsoro etorri izan zen programa askotan, bertso zaharrak kantatu eta erabilitako doinuari buruz azalpenak ematera.
|
|
|
Azken hamarkadetan irratian erreferentziala den Euskadi Irratiko Eta
|
Hitza
Jolas bihurtu zen (Hitza jolas 2006tik) programaren sortzaile eta lehen gidaria. Euskadi Irratiak daukan bertsoen grabazio zaharren artxiboa, gisa honetako garrantzitsuena, berak antolatu zuen, lan ikusgarria eginez.
|
|
|
Azken hamarkadetan irratian erreferentziala den Euskadi Irratiko Eta Hitza Jolas bihurtu zen(
|
Hitza
jolas 2006tik) programaren sortzaile eta lehen gidaria. Euskadi Irratiak daukan bertsoen grabazio zaharren artxiboa, gisa honetako garrantzitsuena, berak antolatu zuen, lan ikusgarria eginez.
|
|
|
1990eko hamarkadan, Aldairen Eta
|
Hitza
Jolas Bihurtu Zen izango da erreferentziala.
|
|
|
Orain esango nuke entzunena Sukiaren
|
Hitza
Jolas dela. Ondo dago.
|
|
|
Masa kulturako parte bilakatzeko bidean, urrats garrantzitsuak egin ditu ordutik: 1988an, Hitzetik hortzera saioa estreinatu zuten ETBn; Xenpelar Dokumentazio Zentroa sortu 1992an; Eta
|
hitza
jolas bihurtu zen Euskadi Irratian, 1993an; Lanku enpresa, 2003an; bertsoa.eus plaza digitala, 2006an; eta Mintzola Ahozko Lantegia, 2008an. Txapelketa Nagusiarekin batera —argazkian, 2017ko finala—, mugimenduaren ikur dira.
|
|
|
Barre algarekin bukatu da gaualdia Galder Perez eta Ane Zabalaren ETAren agiri bulegoaren antzezpenarekin ere. Groteskotik hurbil dabilen estetikan eta jarreretan bilduta, ETA siglek ekarri dizkien gaizki ulertuen zurrunbiloan murgildu dira protagonista biak,
|
hitz
jolas irudimentsuak eta euskal kulturako izenen saltsa maltsa lagun. Ikusleak joko ero horretan sartu dira atoan eta emanaldian zehar sano gozatu dute antzezle bien burugabekeriez.
|
|
|
Esate baterako, Irakurketarekin goxatzen atalen, egunero, ordu laurden bat eskainiko diote irakurketaren ulermenari, testu ezberdinak oinarri hartuta. Euskararen gaia
|
Hitzak
jolasean atalean landuko dute. Ahozkotasunak izango du lehentasuna (hitz jolasak, aho korapiloak, ikerketa proposamenak, errezetak, komikiak eta ipuinak sortu...), idatzizko adierazpena ahaztu gabe, hala ere.
|
|
|
Euskararen gaia Hitzak jolasean atalean landuko dute. Ahozkotasunak izango du lehentasuna(
|
hitz
jolasak, aho korapiloak, ikerketa proposamenak, errezetak, komikiak eta ipuinak sortu...), idatzizko adierazpena ahaztu gabe, hala ere. Bestalde, Mugi mugi atalak ariketa fisikoak proposatuko dituzte.
|
|
|
A! Jakizu errealitatetik gertu dagoen
|
hitz
jolas bat besterik ez dela hau: zenbat oximoron daude testuan?
|
|
|
...Albreteko Henri II. sanguesino arekin ezkondutakoan Margherite de Navarre erregina bilakatu baitzen, hastetik humanismoa sustatu eta babesteari emana erresumaren ostertz urratuan ere azkarki zen barnatua deboluzioa erdietsi beharrez behin eta berriz bilduz kasu Charles V.a enperadorearekin, alferrik, izpiritualitateaz eta lan anitz idatzi izanaz askietsia trenpuan zen amodioaren inguruko istorioak
|
hitz
jolas, kitzika, trufa, ziri. bilakatzeko enbeian, Cent nouvelles nouvelles izan zitekeen akuilu menturaz, Pietro Aretino garaikidearen lan bipila, baina gaztaroz geroztik Bocaccio zen eredua Decameron ahaztezina...
|
|
|
Palindromoa, palindromo deitu orduko ere, munduko alfabetatuen
|
hitz
jolasa zen. Latin edo gramatika ikasleen artean ezaguna zen hau:
|
|
|
Beste askori gertatu zaien bezala, barruan neramatzanak adierazten saiatzen nintzen poesiaren bidez, baina ez nuen pentsatzen poesia zer zen, ez zitzaidan bururatu funtzio bat izan zezakeenik. Besterik gabe, barruari kasu egin eta
|
hitzekin
jolas egiten nuen, sentimenduak eta gertaerak adierazteko modu bat zen. Orain, poemak idazteaz gain, bizitzari poetikotasunez begiratzen ere ahalegintzen naiz, hau da, bizitzari eta haren gorabeherei maitasunez begiratzen, bizitzaren handitasunari eskerrak ematen.
|