|
2008
|
|
|
Ba al du arrazoirik arreta errealitatea eta ikasketa eskakizunaren arteko disparekotasunak? Ponderazio egokia
|
du
euskarak merezimendu gisa eskatzen denean, derrigorrezkoa ez den plazetarako batik bat?
|
|
|
«Inork ez dezala pentsa ezer asmatu dugunik». Ekimen horien bitartez erakutsi nahi
|
dute
euskara sustatzeko lanean «elkarlanerako prest» daudela, baina ez orain arte egin den moduan. Hala, EAJk hizkuntz politikari buruzko aurrekontua PSE EErekin hitzartu duela kritikatu dute.
|
|
|
Horrenbestez, 2007ko ekainetik, Ziurtagiriaren Elkarteak du proiektua kudeatzeko ardura. Irabazi asmorik gabeko elkartea da, enpresa, saltoki eta era guztietako entitateei eragitea helburu
|
duena
euskararen normalizaziorako neurriak hartu eta bete ditzaten. Ziurtagiriaren Elkarteak, aurrez zehaztutako irizpideen arabera, entitate horiek euskararen normalizazio prozesua garatzen ari direla kreditatzen du, eta, horrez gainera, haien lana aitortu, saritu eta jende aurrean kreditatzen duen bereizgarria eskaintzen die.
|
|
|
«Idazten
|
dudana
euskaraz pentsatu eta bizitzen dut. Zaila zait frantsesez errezitatzea»
|
|
|
Amaren su eta aitaren etxearen arteko gure lehia sinboliko horretan, suari ematen diot nik ere lehentasuna, eta sua mantendu ahal izateko, aterpe bezala alegia, agertzen dut nik ere aitaren etxearen aldeko interesa, gaurko mundu eta Europako egoeran. Alta, ezin dut berdin erran alderantzizkoa, hau da, ez
|
dut
euskara nazio eraikuntzaren tresnatzat hartzen, baizik eta, euskaraz ari banaiz, euskararen alde baldin banago, euskararen baitan, edozein hizkuntzatan bezala, ikusten ditudan balioengatik da, eta are gehiago nire egin dudan heinean.
|
|
|
Aitortu behar dugu, bai horixe, nazionalismoa sortu zenetik abertzaleen lana izan dela eraginkorrena euskararen berpiztean eta haren prestigio sozial, kultural eta politikoan, baina nola egin uko nazionalista izan eta izaten ez den hainbati haien euskaltzaletasun zintzoa, sakona eta ekarpenez betea? Hauen beharra ere
|
badu
euskarak, ezta?
|
|
|
«Frantziako Kongresuan errepublikako hizkuntza gutxituak besteak beste, euskara ondare gisa onartu izanak ondorio praktikoak izan behar ditu, ondare izateak ezin duelako esan hildako ondarea izan behar duenik, hizkuntza batek bizia baitu, egunero erabiltzen delako. Neurria ona eta sinbolikoa da, baina etorkizuna bermatzeko ofizialtasuna behar
|
du
euskarak. Erabakiak giro berria sortuko du Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan, eta, euskara suspertzeko, gauzak denen artean egin dira, ez inoren kontra».
|
|
|
Inkomunikatuak egon diren egunetan konfiantzazko medikuek bisita egin ahal izan diete egunero, baina baldintza «oso zorrotzetan» izan dela salatu du. «Guardia zibilak bertan gelditzen ziren, eta ezin
|
zuten
euskaraz hitz egin. Azterketei dagokienez, oso gainetik izan dira, eta grabazioak badaude, ez ditugu inoiz ikusi».
|
|
|
Areago ere egin du: «Euskararen Legeak ez
|
du
euskararen garapena inoiz eragotzi».
|
|
|
«Euskararen Legeak ez
|
du
euskararen garapena inoiz eragotzi»
|
|
|
Eragileek sudurra altxatu dugu eguneroko ildoen kudeaketatik etorkizunaz arduratzeko. Ofizialtasunak ez
|
du
euskara salbatuko, baina ofizialtasun ezak ehortziko du. Gure esku dago.
|
|
|
Biak irakasleak dira, Muñoz Barañaingo Institutuan, Zaldua Euskal Herriko Unibertsitatean, eta biek antzeko analisia egiten dute euskal literaturaz galdetzen dietenean. 80ko hamarkadan sortutako hainbat libururekin ikusi zutela merezi
|
zuela
euskaraz idaztea. Harrezkeroztik argitaratutakoak sorta txukuna osatzen duela.
|
|
|
80ko hamarkadaren bukaeran deskubritu nituen, eta horiek guztiek sinetsarazi zidaten euskaraz idaztea merezi zuela. Irakurle gisa trebatu nintzen arte, ezin
|
nuelako
euskaraz idatzi. Oso lotuta joan da irakurle bihurtzea eta euskaraz idazten hastea.
|
|
|
Hala ere, ehun kidetik gora
|
dituen
Euskararen Nafar Kontseiluaren esana ez da loteslea; horrenbestez, Nafarroako Gobernuak izanen du dekretua egiteko azken hitza. Foru Gobernuko Hezkuntza departamentuaren barruan dagoen Euskarabideak, bere partez, dagoeneko eman dio oniritzia Gobernuak egindako dekretuaren zirriborroari.
|
|
|
Lehenik eta behin, Kazeta.info rekin beste urrats bat egin nahi
|
dugu
euskararen normalizazioaren bidean Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan. Hizkuntza batentzat ezinbestekoa den komunikazio arloan egingo dugu lan, eta bereziki teknologia berriek eskaintzen duten aukera zabala baliatu nahi dugu euskal komunitate osoari bozgorailu berria eskaintzeko.
|
|
|
Zer nabarmendu nahi
|
zenuten
Euskara askatasunean agiriarekin. Hizkuntza politikan norabide aldaketarik ez dela izango, agian?
|
|
|
Egunen batean espero
|
dut
euskarazko pelikula bat egitea.
|
|
|
H, bleme en espa, ol?. Nola, erantzun nion, gure Herrian ere ez ote
|
dugu
euskaraz hitz egiterik. Horrelako leku batean ere euskaraz hitz egiteko baimenik ez badugu, non da errespetua?
|
|
|
Apple etxearen sistema eragilearen kasua bitxia da benetan. Apple ek berak ez
|
zuen
euskararako interfaze paketerik eskaintzen, baina lokalizazioak egiteko aukera ematen zuen. Hori ikusita, uskal maczale batzuek euskaratu eta sarean guztientzat eskuragarri jarri zuten.
|
|
|
Enpresak Internet erabiltzera molda daitezen laguntza ematea eta zerbitzuak eskaintzea helburu
|
duen
euskarazko lehenengo blog sare komertziala sortu dute: Sareblog.
|
|
|
Argi izan behar dugu arauek ez dutela gure hizkuntza paisaia aldatuko, euskal enpresek euskararekiko duten jarrera aldatzen ez badute eta euren produktuak euskaraz iragartzeko erabakia hartzen ez badute. Nahiz eta onartu behar den, kasu askotan, euskal merkatua txikiegia dela euskarazko publizitate kanpaina erraldoiak egiteko, nire ustez, enpresek jakin behar
|
dute
euskarazko publizitatearekin euskaldunagoak eta bertokoagoak agertzen direla, eta, ondorioz, erakargarriago bihurtzen direla kontsumitzaile eta erabiltzaile euskaldunentzat. Euskarazko publizitatearekin, markaren izen ona hedatu dezakete eta gehiago saldu.
|
|
|
Esaterako, zinema, agenda, denbora pasak eta beste ere aurki daitezke Interneteko helbide horretan. Eta
|
badu
euskaraz ikasteko atal bat ere.
|
|
|
Zein iritzi duzu
|
duzu
Euskararen Legearen inguruan Nafarroan gertatutakoaren inguruan. Zein harreman duzue Nafarroako Gobernuarekin?
|
|
|
Alderdi batzuek sinesten dugu euskarak eta gaztelaniak maila eta estatus bera dutela; bati ematen zaiona ezin zaio besteari ukatu. Baina beste alderdi batzuek uste
|
dute
euskara antzinatik datorkigun arrastoa dela, baina ez dela modernoa, beharrezkoa; bitxikeriatzat hartzen dute, eta haien ustez, gaztelaniaren pareko jartzea gehiegizkoa da. Hori konpondu arte, politikoki gauzak konplikatu samar egongo dira.
|
|
|
Gaitasunak ez dira eskolan bakarrik lortzen. Eskolatik ateratzean, ikasleek ez
|
badute
euskaraz jarduteko modurik, non praktikatuko dute. Eskolak berea egin dezake, baina gizartearen eta kalearen kontra ez du irabaziko.
|
|
2009
|
|
|
Hauteskundeak gerturatu ahala sozialisten mezua lausotzen ari dela uste du Egibarrek. Ez
|
dute
euskaran, ekonomian, bakean edo normalizazio politikoan sakontzen.
|
|
|
Bilboko bihotzean euskarak leku duina izan zezan nahi genuen; kanpoaldetik erdigunera ekarri nahi
|
genuen
euskara. Aukera eman nahi genien euskaldunei euskararen munduan lasai bizitzeko, euskaraz gozatzeko, eta batez ere beren bizitzaren ahalik eta gehiena euskaraz egin ahal izateko, azaldu zuen Lauzirikak, irekieratik hamar urtera.
|
|
|
Patxi Lopez PSE EEko lehendakarigaiak Hauteskunde Batzordearen aurrean salaketa jarriko duela iragarri du, baimenik gabe hizketaldiak erabiltzeagatik. PSE EEren politikak ez
|
duela
euskararen inposaketarekin zer ikusirik gaineratu du: Euskaldun izateko ez da beharrezkoa euskara jakitea, baina euskaldunek euskaraz aritzeko eskubidea dute erkidego elebiduna izanik.
|
|
|
Euskaldunen askatasuna mugatzen duen hizkuntza politika baztertzailea egiten du EAJk, eta PSE EEk hori babesten du, hori da garrantzitsuena, gaineratu du. Hain zuzen ere, Ireki begiak bideoan euskara ez jakiteagatik irakasleak kaleratzen dituztela esatera heltzen dira, dendetan eta langileei euskara inposatzen zaiela eta oposaketetan doktorego batek 4 puntu balio
|
dituenean
euskara tituluak 16 puntu balio dituela.
|
|
|
Zer behar
|
du
euskarak. Nobel saria ala best-seller ak?
|
|
|
Baina bertan ere
|
bazituen
euskarak nahikoa etsai. Baztango Udalak euskaraz idatzitako mozioei ez zien kasurik egiten.
|
|
|
Euskarazko literatura futuristarik onena Koldo Izagirrek itzulitako Maiakovskiren poemak dira, Sarasolaren iritziz. Euskal literatura ez zen garaiz iritsi abangoardia historikoetara; horregatik ez
|
dugu
euskarazko jatorrizko literatura abangoardistarik, azaldu du Sarasolak.
|
|
|
Koldo Izagirre: Hizkuntza dinamikoa eta modernoa
|
dugu
euskara, baina egoera ahulean dago. Hitzak ez du hiriaren apaingarri izan behar, hiriaren oinarri baizik.
|
|
|
Horrenbestez, erdaldunek ez
|
dituzte
Euskararen Herrian hizkuntz eskubide mugagabeak, euskaldunok ez ditugun bezalaxe, beren hizkuntz komunitate ezberdinetan. Printzipio hori elkarrekikoa da, joan etorrikoa.
|
|
|
Erdarakadak bazkaltzen dituen euskara, ti ta, esanahiaren mamia bilatzen duena, koplarik gabe. Hamasei urterekin Bermeo utzi nuenetik ez
|
dut
euskara hori egunero entzuten (ez zen inoiz neure neurea izan, etxean beste doinu batzuk nituen-eta; baina haiekin nahastu zen, ezinbestean, zorionez, Arteagakoekin, Mundakakoekin, ikastolako bizkaierarekin, institutuko batuarekin). Orain, ostera, Bermeotarrak gara gu izeneko diskoan barre ufadaka berreskuratu dut euskara jostaria, gaiztoa, bizia, lizuna.
|
|
|
Hamarkada honetan Espainiako Ligako futbol partiden emanaldia galtzeak eragin handia izan du ETB1eko ikusle datuetan, larunbatetako partida horrek batez bestekoa asko igotzen baitzion. Egun, %8 inguruko hartzaile kopurua
|
du
euskarazko kateak. Herrialdez herrialde, %15ekoa du Gipuzkoan, %8koa Nafarroan, %6koa Araban eta %5ekoa Bizkaian.
|
|
|
Oteitzan (Nafarroa), herriko haurrak atera ziren kalera korrika egitera, gehien bat. Herri hartako haurrek ez
|
dute
euskaraz ikasteko aukerarik. Herrigunearen sarrerako pintaketa batek salatzen du hori:
|
|
|
Barnetegian irakasle bikainak ukan genituen, eta gogoa eman zidaten euskararen irakasteko. Biziki maite
|
dut
euskara irakastea. Hemen, nahiz eta euskara jakin, jende gutxi mintzo da euskaraz.
|
|
|
Nork esango luke. Uste
|
dut
euskararentzat zirrikitu berriak zabalduko direla.
|
|
|
Horren kariaz, beste gauza bat ikasi dugu: kondoia erabiltzearen aurkako jarrerak gehiago balio
|
duela
euskaraz jakiteak baino. Izan ere, badirudi, aurrerantzean, euskara hizkuntza arrunta baino zerbaitetarako meritua bihurtuko dela.
|
|
|
Azkenik, Korrika 16n parte hartu duzuen guztiak aipatzea besterik ez zaigu geratzen. Mila esker euskararen aldeko urrats arin horiek egiteagatik, horixe behar
|
duelako
euskarak, pauso bizkorrak, presazkoa baita hizkuntzaren normalizazioa.
|
|
|
Eta antzerki mota horrek lan ederrak eman ahal ditu baldintzak sortzen direnean. Gogoan ditut, adibidez, Bergaran sortutako Miserableak miresgarri hura, Arrasateko Doke taldearen Actto para la Nochebuena hiru mende
|
dituen
euskarazko testua edota iazko udazkenean estreinatu zen Ibañeta gaurkotua. Hain zuzen ere, Iparraldeko Haize Berri elkartearekin eta hango antzezle ez profesionalekin berritu zuen Ander Lipusek Piarres Larzabalen obra, eta Torrezelai frontoian eman zuten topaketen amaieran.
|
|
|
Nafarrek hautatzeko aukera balute, gizartearen %50ak euskarazko hezkuntza aukeratuko luke. Nafarroako hamaika bailara eta ingurutan, Mendigorrian eta Artaxoan esaterako, euskara ikasi nahi
|
dutenei
euskaraz ikasteko eskubidea ukatzen zaie, nabarmendu du elkarteko arduradunak. Bada garaia behingoz Nafarroa osoko ikastetxeetan eredua eskaintzeko, eta orain arteko traba guztiak kentzeko.
|
|
|
Ala ez? Baina non adierazten da euskal herritar orok jakin behar
|
duela
euskaraz, eta erabiltzeko eskubidea dugunik?
|
|
|
Publikoak barre egin dezan asmo nagusi dute, horrenbestez. . Pretentsiorik gabeko umorea da, baina, aldi berean, uste
|
dugu
euskarak halakoak behar dituela, hau da, maila eta tonu desberdinetan egindako lanak?, azpimarratu du Oregik.
|
|
|
Elikatu, jantzi, eta kulturizaturiko herrian bizi ez denik? PSEk onartu nahi
|
duen
euskara orban identitario gabea behar du izan, hiritar neutral edo neutraliza beharrekoaren ezaugarri hutsala den NAN zenbakia bezain neutroa,, elebitasunean oinarritua? (??).
|
|
|
Ezin badu gaztelaniaz edo ingelesez. Teknikariek ez dute denborarik
|
ukan
euskaraz egiteko.
|
|
|
Euskafea ren eta Juan Valdesen bitartez hasi dute Nafarroako 25 bat herritako euskara zerbitzuek helduak euskalduntzeko kanpaina. . Komunikabideetako publizitatea eta kalean banatzen diren eskuorriak egin beharrean, kale antzerki baten bitartez erakarri nahi
|
ditugu
euskara ikasle berriak?, adierazi du Koldo Iba, ez de Elejalde Zizur Nagusiko euskara teknikariak. Euskara zerbitzuek urte asko daramatzate helduen matrikulazio kanpainak antolatzen.
|
|
|
balioa eta berrikuntza. Eta benetan uste
|
dugu
euskara eremu sozioekonomikoan txertatzea estrategikoa dela hizkuntzaren normalizaziorako. Horrexegatik dihardu Ziurtagiriaren Elkarteak Bai Euskarari Ziurtagiria ren bitartez lanean.
|
|
|
Aldaketa hauek izan bitartean, ordea, euskaldunok badakigu ez daukagula geldi egoterik. Urte luzeetan egin dugun bezala auzolanean tinko jarraitu behar
|
dugu
euskararentzat esparru berriak irabazten, zonalde euskaldunak sortzen eta mantentzen, euskarari esparru guztietan lehentasuna emanez erdarekiko daukagun sumisio jokabidea aldatzen... Jardun ezagunak zein ekimen berritzaileak uztartuz herri euskalduna gaurdanik eraikiz.
|
|
|
Donibane Lohizunen (Lapurdi) egin nahi
|
duten
Euskaraz Bai dinamika aurkeztu zuten, atzo, Kontseiluak, Ziurtagiriaren Elkarteak eta Euskaraz Bai taldeak. Herriko Etxeko ordezkariak eta herriko gizarte eragileak presente egon ziren agerraldian.
|
|
|
Lege horrek ez
|
ditu
euskara eta euskal kultura bultzatzen, aitzitik gure kulturaren berreskurapenaren alde ibili diren erakunde orori kalte egin die. Nafarroa aniztasunaren herrialdea leloak etxekoak ahantzi eta urrundik datozenei ireki dizkiete ateak.
|
|
|
Lege horrek baztertzen gaituen arren, ez dezagun amore eman, eta gaur, inoiz baino arrazoi handiagoz, bat eginik izan behar
|
dugu
euskararen eta euskal kulturaren aurkako erasoen aurrean. Politikarien erabakiek gure herri eta hirietan euskara bizirik iraunarazi duten hainbat elkarte eta talderen etorkizuna kinka larrian jar dezakete.
|
|
|
Batetik, euskaraz bizitzea arriskutsua denez gero, eskubide hori ukatzen zaigula. Inor gutxik espero
|
zuen
euskara hutsean plazaratutako egunkariak horrelako erakarpena sortuko zuenik. Urteetako esperientziak esaten zigun euskarazko astekariak larri zebiltzala, irakurle gutxi zituztela eta, beraz, etorkizuna beltza zutela.
|
|
|
Jakitun gara, eta horrenbesteko apaltasuna badaukagu. Ongi dakigu euskara bera eta euskaldunok izan ginelako erasoak; munduan euskara hutsean argitaratzen zen egunkari bakarra izan zelako erasoa; euskal herritarrari izaera, nortasuna, ematen dion euskara, euskal herritarrak maite
|
duen
euskara, jipoitu zen unean, esan zuela euskal jendarteak nahikoa da, aski da, duela zazpi urte. Eta orduko moduan orain ere.
|
|
|
2010eko laguntzen deialdia lehenbailehen abiatzea nahi
|
dute
euskarazko hedabideek
|
|
|
Abesti horietako asko torch abesti moduan izendatzen dira. Ingelerazko torch hitzak zuzia esan nahi
|
du
euskaraz, hau da, argi egiteko eskuan eramaten den lastoz edo egur erretxinatsuz osoturiko sorta.
|
|
2010
|
|
|
Eliza katolikoaren oinarrizko arautegia da Codex Iuris Canonici, eta euskarara ekarri du lehenengoz Sebastian Uria Donostiako Elizbarrutiko bikario judizialak (Zarautz, 1941). Aurretik ere bazuen Eliza katolikoak bere kodea, 1917koa, eta hark
|
bazuen
euskarazko itzulpena, Hipolito Larrakoetxea karmeldar markinarrak eginikoa. 1924an euskaratu zuen, bizkaieraz, baina asmo tekniko handirik gabe.
|
|
|
Zer egin behar
|
dute
euskarazko hedabideek, gaur, Euskal Herrian, gaztelaniazkoei aurre egiteko. Aldaketaz baliatuta, ba al dago bidezidorrik?
|
|
|
Aldaketa handiak egiten baino gehiago, norabidea ondo definitzen egin behar dugu lan. Zer funtzio bete behar
|
dute
euskara elkarteek gure herriak, eta herria, euskaldunago egiteko?. Larrañagak egin du galdera, eta erantzuna zein izan litekeen ere susmatzen du:
|
|
|
Alderdi horien diskurtsoan beste amarru batzuk ere badaude. Baten arabera, euskararen balorazioa oztopo oso larria omen da herritar gehienentzat, ez
|
baitute
euskara ama hizkuntza. Nolabait, Euskal Herrian erkidego bitan banatuta gaudela aldezten duen ideiari eutsi nahi diote.
|
|
|
Konstituzioak ez digu askatasunik ematen: guztiok gaztelania jakin behar dugu, baina inork ez
|
du
euskara jakiteko betebeharrik. Egoera ideala da PP eta PSOErentzat.
|
|
|
Euskara hedabideetan indartsu, bizi bizi, bikain eta kalitate handiz ikusi nahi duela esan zuen, euskara hizkuntza modernoa baita. Alkatearen irudiko, euskal herritar guztiek, euskaraz jakin edo ez, guztiek merezi
|
dute
euskarazko kazetaritza prestu eta modernoa. Euskaraz bizi direnek eta euskaraz bizi nahi dutenek eskubidea daukate euskarazko kazetaritza eskura izateko.
|
|
|
Euskararen normalizazioak egiturazko arazoak topatzen ditu, ez baitira ezagutzaren maila berean sortu erabiltzeko aukerak. Aldaketa behar du, beraz, hizkuntza politikak, aldaketa euskararen normalizazioak, aldaketa behar
|
dugu
euskaraz bizi nahi dugunok.
|
|
|
EAEko herritar guztiek ezagutu behar
|
dute
euskara, euskararen ezagutza unibertsala ezinbestekoa da euskaraz bizi ahal izateko, elebakarrak ezarri egiten baitu bere hizkuntza kasu guztietan. PSE eta PPren aldaketarako oinarrietan, askatasuna, berdintasuna, elkarbizitza eta tolerantzia aipatzen dira, ongi aipatu ere.
|
|
|
Nik neuk Jon Gotzon goitik behera defendatzen dudan pertsonaia bat da. Guk inguratu behar
|
dugu
euskarara gerturatzen ari direnengana, berez erdaraz mundu oso bat baitute aukeran.
|
|
|
Horregatik, adierazi behar
|
dugu
Euskararentzat onarpen handiagoaren beharra, Nafarroako berezko hizkuntza delako, eta nafar guztiek ikasteko eta erabiltzeko eskubidea izan genuke.
|
|
|
Kontseiluaren 15eko deialdiarekin bat egiteko hamaika arrazoi
|
dugu
euskaraz bizi nahi dugunok, pairatzen dugun eraso bezainbeste arrazoi dugulako: ez bat ez bi, hamaika baizik.
|
|
|
Gainera, euskara ikasten urte andana igaro ostean, gaur egun euskara irakasten eta euskal kulturari buruzko eskolak ematen ari dira. Bakoitzak bere esperientzia pertsonala kontatu du, nola hasi ziren euskara ikasten eta zergatik atsegin
|
duten
euskara.
|
|
|
Larreko herritarrak zoriondu beharrean nago hartu duten konpromisoagatik eta idatzi duten eskuizkribu berriagatik, eta gainerako gizarte arabarra adoretu nahi
|
dut
euskararen normalkuntza, alegia, Lazarragaren euskara eta gaztelaniaren erabilera bereizgabea errealitate bihur dadin.
|
|
|
Bilgune Feministako kide Itziar Urrak egin bezala, Paul Bilbaok ere Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika salatu zuen atzo agerraldian. Nafarroako Gobernuak daraman politikaren ondorioz, desagerrarazi egin nahi
|
du
euskara, arbuiatu zuen Bilbaok. Nafarroako mapatik euskaldunak desagerrarazi nahi dituztela ohartarazi zuen.
|
|
|
Dio belaunaldi galdukoa dela. Bere garaian ezin
|
zuen
euskaraz hitz egin, zigortua zelako, eta, alta, euskaraz amets egin izan du beti. Emaitza Joan etorri deitu du:
|
|
|
Jazzaldiaren hasiera ekitaldian, gainera, hondartzako inguruneak edota kontzerturako denbora mugatuak behartuta, ez zuen poesiarik errezitatu, eta ihes egin zien xehetasun populistei. Ez
|
zuen
euskaraz hitzik esan, ez zuen Realaren kamiseta jantzi, eta ez zion, hala esanda bazuen ere, Till Victory kantua Espainiako futbol selekzioari eskaini. Hori bai, hirian duela hiru urte eman zuen kontzertutik abiatuta, inprobisatzera ausartu zen une batean, euriari ere dei eginez.
|
|
|
Saio horiek egiteko, euskararen aldeko jarrera izan arren, portaerak nekez aldatzen dituzten langileengana jotzen dute. Izan ere, iruditzen zaigu horrelako tipologiako jendeak normalean ez
|
duela
euskararen normalizazioaz hitz egiten, eta pentsatzen dugu behar beharrezkoa dela. Astelehenetan normalean zeri buruz hitz egiten dugu?
|
|
2011
|
|
|
Jendeak errespetatzen zuen eta gai zen erabakiak ezartzeko.Euskalkietan eragitea zaila izan daiteke, baina hizkuntza estandarra finkatzeko beste eremu batzuk badira: hedabideak, eskolak. Lortu behar
|
dugu
euskararen eredua bultzatzen duten erakundeek, bereziki irrati eta telebistek, esaten ari garena errespetatzea. Esaterako, Joseba Egibarrek eta Iñaki Antiguedadek oso ondo egiten dute euskaraz.
|
|
|
Nazismoa gainditzean alemanak askatasunarekin bat egingo zuela esatea bezala da hori. Azken finean, erakutsi nahi
|
dute
euskara politizatuta dagoela. Gauza bat argi dago:
|
|
|
Norberak erabakitzen du zer hizkuntza mintzatu(= zer komunitatekoa izan); erabaki sentimentala baina, batez ere, arrazoitua lukeena. 3) Beraz, bere burua euskalduntzat
|
duenak
euskaraz hitz egiten du, hala erabaki duelako. 4) Hizkuntza batek eduki dezakeen babesik onena ez da ofizialtasuna, erabilera baizik.
|
|
|
Euskara eta Literatura irakasgaiko selektibitate azterketa nabarmen da sinpleagoa Gaztelania eta Literatura irakasgaiarenarekin konparatuta. Ingeles azterketaren antza handiagoa
|
du
Euskara probak. Bistan da:
|
|
|
Bistan da: EHUn, iaz, ikasleek Euskaran atera zuten kalifikazio handiena? 7,35, batez beste?, alde handiz. Ingelesean 6,43 atera zuten, eta Gaztelanian, 6,13?. Egitura berdintsua
|
dute
Euskara eta Ingeles azterketek: testu bat ematen diete, eta ulermena ebaluatu; eta, ondoren, iritzi testu bat taxutu behar dute.
|
|
|
Eskola Kontseiluko batzorde iraunkorrak aho batez egin du bat asmoarekin. Uste
|
du
euskaraz ikasgaien erdiak baino gehiago ematera animatuko direla ikastetxeak dekretuarekin, ikasleak salbuesteko.Hasieran, ereduko ikasleei eragin behar zien neurriak; dekretua egiteko zirriborroan, ordea, erdia euskaraz egin dutenak salbuestea proposatu du Jaurlaritzak. Zein mailatan dauden, bada aldea:
|
|
|
Nik ere egin dezaket hori, baina ni ez naiz hori egitekoa. Ez dagokit niri».Digitalizazioa ere alde
|
du
euskararako bikoizketagintzak, Galarragaren ustez. Merketu egiten ditu lanak, eta, zirrikitu bat uzten dio esperantzari.
|
|
|
Euskaldunak atzematea geroz eta zailago da. Ez dakit jendea ohartzen den ikaragarriko xantza dela
|
ukatea
euskaraz hurbileko eta mundu zabaleko berriak eskaintzen dituen irrati bat eta tokiko telebista bat. Baina bai batarentzat eta bai bestearentzat biziki zaila da bizirik irautea, bereziki sos aldetik.Telebistarentzat zailago izanen da, garestiagoa dela kontuan hartuz.Bai, irratian kazetari bat aski da; telebistan, berriz, gutienez bi izan behar dira, hiru hobe litzatekeelarik soinua hartzeko, muntaketa aipatu gabe.
|
|
2012
|
|
|
«Euskararentzako eta normalizazioarentzako proiektu ezinbestekoa da. Euskaraz bizitzeko, beharrezkoa da sektore guztietan egotea, eta euskaraz bizi nahi
|
duenak
euskaraz informatzeko eskubidea dauka».
|
|
|
Batak zein besteak ez dute gezurrik ulertzen. Akaso, giro jator eta sano horretan lasai bizi izan delako maite
|
ditu
euskarak. Egun Euskaltzaindia, ikastolak, euskaltegiak, irratiak, egunkariak eta beste hainbat asmo dira euskararen gizarte korapilatsu honetako babes sare.
|
|
|
hots, lan eskaintzetan eta horrelakoetan, gaitasun titulurik ez diete eskatuko hautagaiei, betiere egindako ikasketak aski badira eskatutako euskara maila ziurtatzeko. Lau maila
|
dituzte
euskara tituluek: B1, B2, C1 eta C2 Egindako ikasketen arabera onartuko dute bakoitza; oinarrizko ikasketekin B1, Batxilergoan B2, eta unibertsitatean C1 eta C2 Tituluak ez dituzte emango, baizik eta ez eskatu administrazioan.
|
|
|
Saiakerak egin ditugun arren, aurrekontuei zuzenketa partida hori berreskuratzeko, esaterako, ez dugu lortu emendatzea. Gure aldetik, partida hori berreskuratzeko eta handitzeko lanean jarraituko dugu, uste sendoa
|
baitugu
euskara ikasten hasten den herritarrak dohainik egiteko eskubide osoa duela. Amaitzeko, ikusirik behin eta berriro esaten dela euskaltegiok estrategikoak garela euskararen normalizazioan, zuzeneko deia egiten diegu Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz Politikaren arduradunei irailean, matrikulazio kanpainan, euskaltegietan izena ematen dutenei begirako laguntza ildo bat zabaltzeko.
|
|
|
Konparazioa egin daiteke, hala ere, ofiziala ez den hizkuntza batekin: Ingeleseko probaren antz handia
|
du
Euskarako azterketak EHUko selektibitatean. Testu bati buruzko galderak, egiazko eta gezurrezko esaldiak, eta sinonimoak ageri dira.
|
|
|
Euskara gordetzeko eta bilakatzeko, oso garrantzitsua da euskararekin gozatzea. Batzuetan, ez
|
dugu
euskararekin gozatzen, apur bat sufritzen dugu. Guk euskararen alde egiteko modu bat da ikusleari barrea eta harridura eragitea.
|
|
|
Baina EHEk ohartarazi du Eusko Jaurlaritzak eskainitako lanpostu publikoetarako jarritako baldintzen ondorioz eskubidea urratzen jarraituko dutela. Oposizioetan aintzat hartzen diren balioen artean, %10 baino gutxiagoko lekua
|
du
euskaraz jakiteak. «Benetako euskalduntze plana» eskatu du taldeak.
|
|
|
Euskadiko parlamentuan bizi izan dudanak eta entzun izan dudanak desengainua bizkortu du. Jardunean aritu ostean, uste
|
dut
euskarak eta euskal hiztunen errespetuak ere nire politikagintzaren muinean egon behar duela, badakidalako euskaldunoi gure nazioaren eraikuntzan berez ez zaigula ezer oparituko. Euskara Euskal Herriko berezko hizkuntza dela onartzen du Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutuak, eta euskara, gaztelaniarekin batera, ofiziala dela.
|
|
|
Lehen aipatu dugun moduan euskara herri honen berezko hizkuntza bada, jarduna bukatzear duen Jaurlaritza ez genuke herri honen gobernutzat jo behar. Jaurlaritzak, oro har, ez
|
du
euskara berezko hizkuntza moduan erabili, ez du euskaraz ezer sortu. Itzulpengintzarako hizkuntzatzat utzi du.
|
|
|
Bada, uste dut jada hori bera kasu askotan betetzen dela Osakidetzan. Osakidetzako zerbitzu askotan, erabiltzaileek ez
|
dute
euskaraz arreta jasotzeko aukerarik. Eskubidea egon badago; baina baliabiderik ez.
|
|
|
Euskarazko kateak arratsaldeko magazina izan duenean ere, aurrekontua dezente txikiagoa izan da ETB2koarekin alderatuz. Pello Sarasola ETBko eduki arduradunak aitortu du prime time ordutegitik at dauden ordu tarteetan asko hobetu behar
|
duela
euskarazko katearen eskaintzak. Baina ez hori bakarrik.
|
|
|
Erdal eremuetako bertsolaritzak baditu bereizgarriak: ez du euskalkirik izaten, eta, euskara jatorra nondik hartu ez dutenez, hura lehenetsi baino gehiago, komunikaziorako arrakasta
|
duen
euskara egokia aukeratzen dute bertsolariok, nagusiki kaleko euskaratik eta eskolak eman dien euskara zuzenetik. Horren adibidea da Arkaitz Estiballesek joan zen igandeko finalerdian erabilitako Federer, Jes Estender eta joder hitzak.
|
|
|
Debaluazioa da, eta ez da batere egokia. Graduetan presentzia handia
|
du
euskarak, baina graduondoetan ia desagertzen da. Hor asko dugu egiteko.
|
|
|
Eta bestetik, programazioa honela osatzea proposatzen da: gaztelaniazko emisioak ez
|
du
euskarazko emisioaren aurrekontua bahituko; ETB2 ez da ETB1en lehiakide izango entretenimenduan; uko egingo zaie emisio eskubideetan dirutzak xahutzen dituzten kirol ekitaldiei; behar beharrezkoak dira zuzeneko magazinak; behar beharrezkoak analisi programak; kalitatezko dokumentalak; nerabeentzako eskaintza; umeentzako fikzioa; eta euskal gizarteko ekitaldi bereziak euskarazko kanal batean emang... Zalaparta gehien bederatzigarren proposamenak eragin du, ordea:
|
|
|
Allen, euskaraz? Nonbait Orson Wellesek euskaldunei buruz egindako dokumental zaharra aspaldian ikusia zuen, beraz
|
bazuen
euskararen berri, baina Zinemalditik igarotakoan harrituta geratu zen kaleko hiri giro modernoan ere erabiltzen dugula ikusirik. «Artzain eta baserritarren hizkuntza arrotz hura» erabat galdua zegoela uste zuela aitortu dio, hunkituta, kazetari berari.
|
|
2013
|
|
|
Bikaintasun helburuak lortzea bilatzen da, gaitasun txikiagoak dituzten ikasleak hezkuntza sistematik kanpo utziaz. Ez, ez
|
dugu
Euskara ahaztu, baina arlo honetan batere zehaztasunik ez duen aurreproiektuari Wertek ñabardurak egin ahala, helburua kritika guztiak arlo honetara zuzentzea izan den susmoa handituz doakigu, curriculumaren eremuan egindako eraso zentralista eta zentralizatzailea eztabaidaren muina izan ez dadin. Hala ere, ez dugu ahaztu eta salatu gabe utzi behar euskara bigarren mailako hizkuntza bihurtzen duela, eta hizkuntza arloan LOMCEk egiten duen planteamenduak «B» eredu baterantz garamatzala, gure helburua ikasle euskaldun eleaniztunak sortzea dela oso argi dugunean.
|
|
|
Ikerketa asko, ordea, nazioartean lehiatzen dira, eta ingelesez egin behar ditugu. Euskal Herriari lotutako gaietan
|
du
euskarak erronka handia.
|
|
|
« Etre utile aux Basques qui voudroient apprendre le françois». Jarraikitzen du erranez badakiela arrotzek ez
|
dutela
euskararen ikasteko gutiziarik, eta ez dutela ere euskaldunek atzerriko hizkuntzen ikasteko xederik, baina sal-erosketetako eta kormertzioko komeni dela kanpoko hizkuntzen jakitea, ez badute bederen euskaldunek «eskelarien etxera bide laburrenetik» iritsi nahi.
|