|
2009
|
|
|
Handik aurrera lan eskerga egin du. Hortxe dira Auspoa saileko 112 liburu, Eguberrietako opor egun hauetan Itxaropenatik Koldo Mitxelenara pasatu den Joxe Manuel Arriola Mondragoeko kalezainaren bertso bilduma delarik, eta jarraian berehalaxe etorriko diren Albisutarren bertsoak, Txomin Garmendiaren 2008ko nere egunkaria, Antzuolako Kruz Azkarate zenaren bertso bilduma eta beste
|
hainbat
, Biblioteca de Narrativa Popular saileko hogeita hamar ale, Auspoa berdea eta Auspoa sail nagusikoekin nahasian.
|
|
|
Tamalez, ezin izan du ikusi eskuartean zituen
|
hainbat
lanen argitalpena. Besteak beste, adiskide mina zuen Antonio Arrue euskaltzain zenduaren artikuluen bilduma, laster kaleratuko dena Euskaltzaindiaren babespean.
|
|
|
Corpus bat osatzea lortu du Antonio Zavalak bere lanaren bitartez. Halako corpusak, bistan da, erabilgarriak ez ezik, onuragarriak ere badira gaurko hiztunentzat,
|
hainbat
arlotan baitira horiek erabakigarri, hala ahozko azterketan, nola idatzizko barrunbeetan.
|
|
|
Fray Bartolome Karrantzakoaren lana zabaldu zuen, baita Catalina Erauso, Manuel Larramendi, Molinos, Miguel de Unamuno eta beste
|
hainbat
pertsonaia historikorena ere. Loiolako Inazioren biografia da, ezbairik gabe, bere lanik ezagun eta zabalduena:
|
|
|
Artikulu ugari eta liburu batzuen egilea, gogokoen zituen gaien artean leku eta pertsona izenei buruzko ikerketak eta euskararen historia eta euskal testuak daude.
|
Hainbat
egunkaritan eta aldizkaritan argitaratu dira bere artikuluak. 1993an, beste batzuekin batera, Landazuri aldizkaria sortu zuen.
|
|
|
Gaztetan Jon Mirande ezagutu zuen Parisen eta, horrek lagunduta, bere euskarazko lehen artikulu eta poesiak argitaratzen hasi zen
|
hainbat
aldizkaritan. Miranderekin sortu zuen gero Igela aldizkaria.
|
|
|
Eta abar. Bestalde, multzo horietako bakoitza
|
hainbat
azpimultzo eta taldetan banatua egon ohi da, bakoitza bere programa propioaz armatua eta, sarri, elkarren arteko gerra gupidagabean sartuta, sarri baino sarriagotan hizkuntzaz kanpoko interesek piztu eta esplikatzen dituzten gerretan. Baina gertakari oro bizirik den gizarte batean gertatzen da, kasu honetan komunismoaren erorialdiaren ondorengo Txekian, eta hizkuntzak gizarte osoa zeharkatzen du, gertakari guztiak.
|
|
|
Bada gai biziki zirraragarririk, adibidez, erregimen komunistarekin eta haren erorketaren izandako harreman bihurria; halaber, bitxia eta jakingarria da ikustea erregimenaren ideologia ofizialak izan zuen eragina unibertsitarien artean, bereziki hizkuntzalaritzaren esparruko zenbait teoria (Pragako Eskolako Funtzionalismoa) sustatzeko orduan, eta horien gainbehera komunismoa erori zenean; edo hizkuntza purismoak txekiar gizartean lortu duen arrakasta izugarria, non eta esan daitekeen ia ia bi estandar desberdin direla gizartean naturaltasun osoz erabiltzen direnak: bata informala, ahozkoa, aski zabarra; baina bestea, idaztekoa eta testuinguru formaletan erabiltzekoa, izugarri garbizalea; bien arteko aldea hain da handia ezen txekiar umeek ordu asko ematen omen duten eskolan ikasten eguneroko bizitzan esaten dituzten
|
hainbat
hitz gero ez direla idazten, haien kideko garbiak baizik (horretara goaz geu ere?). Bada kontu aipagarri gehiagorik, baina bego hemen.
|
|
|
Zumaiako Udala. Imanol eta Xabier AzkueHerriko toponimia ikertu zuten eta geroago gizarteratzeko
|
hainbat
bide jorratu dituzte. Egin direnak eta egiteko asmoa dituztenak azalduko dituzte, ikerlari eta teknikoaren ikuspegitik.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak beren beregi aitortzen dute Unesco Etxearen barruan lanean ari den Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. Hala, katedra hori kontuan hartuta, bi erakundeok
|
hainbat
egitasmo burutzeko konpromezua hartzen dute.
|
|
|
Bere jaioterrian Institutuko zuzendaria izan zen,
|
hainbat
urtetan. Siberiako leinuek erabiltzen zituzten zenbaki sistemak aztertzen aritu zen.
|
|
|
Garai hartan Georgiako Errepublika Sobietarreko Hizkuntza Akademiak bazeukan euskarari emandako atala. Gabriel Arestiren Nire aitaren etxea garai hartan itzuli zuen errusierara eta bere ikasleek Kaukasoko
|
hainbat
hizkuntzatan itzuli zuten poema bera. Tamara Makharoblidzek, adibidez, georgieraz jarri zuen.
|
|
|
Bertan euskaltzain izan diren eta direnen obrak eta eurei buruzko azterketak argitaratuko ditu Akademiak. Bestalde, Euskaltzaindiaren historiarako esanguratsu gertatu diren
|
hainbat
egileren lanak ere kaleratuko dira bilduma horretan.
|
|
|
Akademia sortzeko ahaleginak XIX. mendean hasi ziren. Orduko
|
hainbat
euskaltzalek jada azpimarraturik zuten hizkuntzaren defentsarako Akademia baten premia (Ulibarri, 1832; Aizkibel, 1856; Artiñano, 1886). Jose Frantzisko Aizkibelek aipamen argia egin zuen idatzi batetan.
|
|
|
Deiadarra taldeak horrela erabaki baitzuen Urepelen urte oroz, Xalbador eta Antonio Zavala izan da aurtengo Xalbador egunaren lema,
|
hainbat
elkarlan egin zutenak besteak beste, Odolaren mintzoa harrigarria goraldu eta omentzeko asmoz, Nafarroa Behereko mendiarte honetan. Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei.
|
|
|
Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere. Ilustrazioak azaldu dute ez dira apaingarriak, dokumentu guztiak irakurtzeko moduan ageri dira, informatiboak dira beraz, eta horietariko asko argitaragabeak dira.Euskaltzaindiaren iraganaz, orainaz eta etorkizunaz mintzatzen den liburu honetan
|
hainbat
atal nagusi daude: Historian; Euskaltzainak; Batzordeak, Egitasmoak eta Lantaldeak; 90 urte ekin jarraituan; eta Eremu urriko hizkuntzen akademiak.
|
|
|
Ez da ikerketa bat, ezta Euskaltzaindiaren historia ofiziala ere. Liburua
|
hainbat
galderari erantzuteko ahaleginaren emaitza da zer da Euskaltzaindia, zer egin duen orain arte, zer egiten ari da orain eta zer egiteko asmoa du hemendik aurrera eta horretarako egileek garai era toki desberdinetan harrapatu dugu Euskaltzaindia, eta horrela kokatu dugu historian, euskararen historian eta bere historia propioan.Kazetarien lana, eta ez historialariena. Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere.
|
|
|
Lehenengoan Euskal Herriaren historiaren laburpen bat egiten da, bereziki XX. mendeko atalean eta, honen barruan, azken hamarkadetako gatazka politikoan sakonduz. Bigarren zatian
|
hainbat
politikari, intelektual, kazetari edo sindikalistei egindako elkarrizketak datoz: Andoni Ortuzar, Patxi Lopez (lehendakari izan aurretik), Leopoldo Barreda, Rakel Peña, Javier Madrazo, Ander Gurrutxaga, David Barbero, Txutxi Ariznabarreta...
|
|
|
Antolatzaileek azaldu zutenez, Txikiak Handi, aurtengo Nafarroa Oinezen leloa gauzatzeko, Europan barrena harreman sare bat eraiki dugu
|
hainbat
hizkuntza txikirekin, leku horietara joan eta elkar ezagutza eta lana bultzatuz. Testuinguru horren barruan egin zen aipatu topaketa.
|
|
2010
|
|
|
Galdera interesgarriak dira, erantzun zailak, ikerketa zehatzagoak eskatzen dutenak. Baina hortxe dago, beharbada, ondoko urteetan Eliza barruan Liturgiaren alorrean, eta beste
|
hainbatetan
, egin zen lan itzelaren hastapena. Beharbada.
|
|
|
Eta pena da, benetan, euskararen ikerketaren alde
|
hainbat
lan egindakoa izanik, hain oharkabean pasatzea. Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila handiko ikerle baten aurrean gaudela ikusteko, haren mundu intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken munduak benetan mundu osoa hartzen zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi.
|
|
|
Irakasle eta akademiko egoki eta bikainei dagokien bezala gaineratzen du Urrutiak jakin zuen hark bere mezua zabaltzen. Horren lekukotasuna ematen dute
|
hainbatek
omenaldi liburu honetan, Euskaltzaindiak opa diona. Literatura batzordeburu izandakoak ongi merezitako aitortza, bestalde.
|
|
|
Theory and Practice of Assistance to Threatened Languages (1991), In Praise of the Beloved Language; The Content of Positive Ethnolinguistic Consciousness (1997) eta DO NOT Leave Your Language Alone: The Hidden Status Agendas Within Corpus Planning in Language Policy (2006).
|
Hainbat
hiztun elkarte ahul edo txikiren egoera aztertu du mundu osoan. Hizkuntza horietako bat euskara izan da:
|
|
|
Hizkuntza horietako bat euskara izan da: horrela, Euskal Herriarekin
|
hainbat
harreman izan ditu, lehen bisitak 1980ko hamarkadan eginez. Ikastaroak eta hitzaldiak eman ditu gurean:
|
|
|
Hizkuntza plangintzazko jardunaldian, Euskal Mundu Biltzarrean, Euskal Eskola Publikoaren lehen kongresuan... Eta euskararen egoerak isla izan du bere
|
hainbat
liburutan, bereziki arestian aipatutako Reversing Language Shift... liburuan, non frisierari eta euskarari kapitulu osoa eskainia dien.
|
|
|
Aitatxi, Fermin, euskal letretan Larreko izenez ezagutua. Aita ere, Aingeru, euskararen ingurukoan
|
hainbat
urtez jardundakoa eta hainbat artikulu eta libururen egile, euskaltzain osoa izan zen. 60ko hamarkadaren erdi aldera, Ez Dok Amairu taldeko hasieratiko partaide izan zen.
|
|
|
Aitatxi, Fermin, euskal letretan Larreko izenez ezagutua. Aita ere, Aingeru, euskararen ingurukoan hainbat urtez jardundakoa eta
|
hainbat
artikulu eta libururen egile, euskaltzain osoa izan zen. 60ko hamarkadaren erdi aldera, Ez Dok Amairu taldeko hasieratiko partaide izan zen.
|
|
|
Bertan bide aitzindari oparoa jorratu zen kantagintzan, beste zenbait arte eta kulturgintzarekin trabatua (antzerkia, dantza, literatura, arte plastikoa...). Garai horietan Herri Gogoa argitaletxearen fundatzaileetarikoa izan zen.70ko hamarkadan,
|
hainbat
urtez Nafarroako ikastolen sorreraren mugimenduan ibili zen, herriz herri ikastolen aldeko dinamika sustatuz. Aranzadi Zientzia eta Eusko Ikaskuntza elkarteetako idazkaria izan zen.
|
|
|
Euskal kantagintza ere lan eremu izan du, Ez Dok Amairu taldearen sorreran parte hartu zuen eta grabazio ugari egin zituen irratian.RTVE ko euskarazko lehenengo telesaioa gidatu zuen, Euskalerria. 1983tik erretiroa hartu bitartean, ETB n aritu zen, ardura handiko
|
hainbat
zereginetan. 1985ean, ETBko zuzendari eta programazioaren buru izendatu eta 1988an Eusko Irratia S.A. eta Radio Vitoria S.A.ko zuzendari eta koordinatzaile nagusi izendatua izan zen, eta Radio Euskadiko (Bilbo) zuzendari, aldi berean.
|
|
|
Errota zahar maitea, Nafarroa arragoa, Kantatzera noazu, Lore bat, zauri ba, Eskeintza, Hurbil iragana.
|
Hainbat
abeslarik musikatu eta kantatu izan dituzte Leteren olerkiak eta kantak, horien artean Mikel Laboa, Lourdes Iriondo, Antton Valverde, Imanol Larzabal edota Benito Lertxundi daudelarik.
|
|
|
Urte haietan ez zen gaztetxoentzako saria, helduentzakoa baizik. Urte horietan oso ezagunak ditugun
|
hainbat
idazle eta ikerlarik jaso zuten saria. Atal honetan saritu ziren lanak zerrendatzen dira, oinarrizko datu batzuk emanez.
|
|
|
Esan bezala, corpus hori osatzeko
|
hainbat
eremu jorratu ditu Euskaltzaindiak, batez ere hedabideak. Asmoa du Akademiak komunikabide gehiagorekin ere bide bera lantzea.
|
|
|
Badirudi Thomas Kempisko fraide apaizak idatzi zuela. Euskalki desberdinetara
|
hainbat
itzulpen izan ditu. Martin Maisterrek egindakoa 1757koa da.
|
|
|
Akademiaren Literatura batzordeko buru izan zenaren omenezko lana da. Euskaltzaindiaren Herri Literatura eta Literatura Ikerketa batzordeetako kideek artikulu bana idatzi dute,
|
hainbat
gairi buruz: herri kantak, herri prosa, metrika, liturgia, literatura...
|
|
|
Bertan euskaltzain izan diren eta direnen obrak eta eurei buruzko azterketak argitaratzen ditu Akademiak. Bestalde, Euskaltzaindiaren historiarako esanguratsu gertatu diren
|
hainbat
egileren lanak ere kaleratzen ari dira bilduma horretan.
|
|
|
Badirudi Thomas Kempisko fraide apaizak idatzi zuela. Euskalki desberdinetara
|
hainbat
itzulpen izan ditu. Martin Maisterrek egindakoa 1757koa da.
|
|
|
Bernardo Atxagak zuzentzen duen aldizkari literario honetan,
|
hainbat
euskal eta irlandar idazle eta ilustratzaile esanguratsuk parte hartzen dute. Irlanda eta Irlandako literatura oparoa dira bigarren zenbaki honetako gai nagusiak.
|
|
|
Biduma honetan euskararen soziologiaren
|
hainbat
ikerketa eta saiakera argitaratzen dira, hizkuntzaren erabilera praktikoa aztertu eta euskara sustatzeko eta babesteko.
|
|
|
Urtero bezala, aurten ere Nafarroa Oinez festarekin bat egin du Euskaltzaindiak. Irailaren 24an, Atarrabian,
|
hainbat
ekitaldi egin zituen Akademiak. Aurtengo Nafarroa Oinez Atarrabiako Paz de Ziganda ikastolak antolatzen du,
|
|
|
Irailaren 24an, Atarrabian, aurtengo Nafarroa Oinez antolatzen duen Paz de Ziganda ikastolan izan zen Euskaltzaindia, eta bertan
|
hainbat
ekitaldi burutu. Ekitaldi hauen artean, Ikastola mugimendua.
|
|
|
Ekitaldian, Zalbidek euskaltzain diploma eta euskaltzainburuaren zorion gutuna eman zizkion Fishmani. Beste
|
hainbat
irakaslek zorion mezuak bidali zituzten: Nancy Hornberger ek, Indiatik E. Annamalai k eta Euskal Herritik Mari Jose Azurmendik.
|
|
|
Atxaga eta Sarasuaz gain haiek irakurri dituzte poema batzuk gaurko ekitaldian, liburuan jasotzen diren beste
|
hainbat
olerkariren senitartekoak izan dira ekitaldian: Sabina de la Cruz, Blas de Otero zenaren emaztea; Milagros Bengoetxea, Javier de Bengoetxearen alaba; Juanita Gandiaga, Bitoriano Gandiagaren arreba eta Ameli Esteban eta Andere Aresti Gabriel Arestiren emaztea eta alaba.
|
|
|
Hirugarren zenbaki honen atmosfera nagusiak Afrikara garamatza, Aljeria eta Magreb protagonista direlarik. Bestalde, Ipar Euskal Herriari ere ahotsa ematen dio Erleak, eta aldizkarian agertzen diren
|
hainbat
idazlek Piarres Aintziartek, Jean Louis Davantek, Txomin Peillenek bi errealitate horiek, Iparralde eta Aljeria, lotzen dituzte.
|
|
|
Unesco Etxea laguntzaile izan du Akademiak jardunaldi hauek prestatzeko.Jardunaldi hauetan euskal gazteek euskararekin duten harremanaz hausnartuko da. Euskararen erabilera abiapuntu,
|
hainbat
gai jorratuko dira: erabilera modu egokian sustatzen den; euskararen ezagutza eta erabilera neurri berean handitzen ote diren; erabilera arlo formaletan besterik ez ote den ematen; gazteek euskara non eta norekin erabiltzen duten; helduek bitartekorik eskaintzen duten...
|
|
|
Bilduma honetan euskararen soziologiaren
|
hainbat
ikerketa eta saiakera argitaratzen dira, hizkuntzaren erabilera praktikoa aztertu eta euskara sustatzeko eta babesteko.
|
|
|
Zenbaki honen atmosfera nagusiak Afrikara garamatza, Aljeria eta Magreb protagonista direlarik. Bestalde, Ipar Euskal Herriari ere ahotsa ematen dio Erleak, eta aldizkarian agertzen diren
|
hainbat
idazlek bi errealitate horiek, Iparralde eta Aljeria, lotzen dituzte. Mohamed Xukri idazle marokoarrak() leku berezia du zenbaki honetan, eta Joseba Sarrionandiaren Tuaregen poesiaren amaiera artikulua ere badago, idazleak argitaratu berri duen liburuaren zatia.
|
|
|
Errota zahar maitea, Nafarroa arragoa, Kantatzera noazu, Lore bat, zauri bat, Eskeintza, Hurbil iragana.
|
Hainbat
abeslarik musikatu eta kantatu izan dituzte Leteren olerkiak eta kantak, horien artean Mikel Laboa, Lourdes Iriondo, Antton Valverde, Imanol Larzabal edota Benito Lertxundi daudelarik.
|
|
2011
|
|
|
Fontes Linguae Vasconum aldizkarian maiz idatzi zuen. Horrezaz gain, artikulu ugari argitaratu zituen Armeniako, Errusiako, Argentinako eta Frantziako
|
hainbat
aldizkaritan.
|
|
|
Horrela azaldu zuen, otsailaren 19an egindako agerraldian, Jokin Bildarratz Tolosako alkateak.
|
Hainbat
erakundek parte hartuko dute omenaldian, eta Euskaltzaindia da horietako bat.
|
|
|
Liburu hau da orduko emaitza. Liburua perspektiba soziolinguistikotik idatzia dago, baina beste
|
hainbat
alor ere kontuan hartzen ditu: jurilinguistika, hezkuntza elebiduna, demolinguistika eta, ororen gainetik, euskara indarberritzeko saioan hezkuntza alorreko aplikazio neurrien ekarpena.
|
|
|
|
Hainbat
hiztegi, elkarlanean: (H) Zuzenbidea hiztegia (1987), Zuzenbidea hiztegia 1 eta 2 (1987); Administrazioa eta zirkulazioa hiztegiak (1983); Enpresa hiztegia (1981); Politika hiztegia 1, 2, 3, eta 4 (1980)
|
|
|
Txapelketa horretan Benito Lertxundik eta Lourdes Iriondok hartu zuten parte, besteak beste. 1950eko hamarkadan Biarritzeko eta Baionako udalekin batera,
|
hainbat
jaialdi antolatu zuen Ipar Euskal Herrian ere.
|
|
|
Bestalde, toponimia ikerketaren emaitzak
|
hainbat
aldaketa eragin ditu herriko kale, enparantza, parke eta bestelako tokien izenetan. Hala bada, Leioako zenbait auzo eta kaleen izenak zuzendu dira aurten.
|
|
|
Liburu eta artikulu asko eta asko idatzi zituen
|
hainbat
aldizkaritan, hala nola: Jakin, LGEV, Txistulari, Aranzazu, BRSBAP, Euskera, Egan, BIAEV, CEEN, Dantzariak, Donostiako Hoja del Lunes, Aldaba, Anaitasuna, Argia, Iker, Ibidem.
|
|
|
2007ko azaroan, Gernikako Udal Liburutegiari Arana Martijaren izena emango diotela jakinarazi zuen Udalak. 2010eko martxoaren 13an, Gernika Lumoko Udalak eta herriko
|
hainbat
kultura elkartek Andra Mari Koralak, Kultura Etxeak, Gernika Lumoko euskaltegiak, Segundo Olaeta Musika Eskolak, Julia Foruria Musika Eskolak, Gernikazarrak, Aldaba aldizkariak eta Marijesiek omenaldia eskaini zioten Jose Antonio Arana Martijari. Omenaldi horren bitartez, esker ona adierazi nahi izan zioten herriaren alde egindako lanagatik eta, batik bat, Jose Antoniok duen balio intelektualagatik.
|
|
|
|
HAINBAT
EUSKALTZALEEN BIOGRAFO:
|
|
|
Gasteizko Udalaren ekimenez, Kultura denon eskura izeneko kultur ikastaroak egiten ari dira egunotan Arabako hiriburuan. Kurtso hauek herritar guztiei kulturaren arlo desberdinak hurbiltzea dute helburu, eta
|
hainbat
gai jorratzen dute, hala nola argazkigintza, artea, musika edota literatura. Aurten, Gasteizko toponimiari buruzko ikastaroa ere egiten ari da, Elena Martínez de Madina Euskaltzaindiaren Onomastika batzordekidearen ardurapean.
|
|
|
1) idazleak oroimenak izendatzen dituen idatziak; 2) hurbiletik ezagutu zituen bere garaiko zenbait emakumeri buruzko aipamen eta balorazioak. ...koak izan zirenak, bizitzea tokatu zitzaien lan ixil eta gogorrean erakutsitako indar eta kemenagatik; 3) idatzirik utzi zituen bertso batzuk.Bigarren kapituluan Perpetua Saraguetaren eskuidatzietan ageri den hiztegi hautatua eskaintzen da, Erroibarko hiztegia osatzeko eta euskal hiztegiaren corpusa aberasteko lekukotza interesgarria izanen delakoan, bai eta onomastika corpusa ere, aipatzen dituen
|
hainbat
leku eta etxe izenengatik.Bestalde, bi eranskin txertatu zaizkio liburuari: bata, gerra aitzineko garaian Baionako Eskualduna eta Donostiako Argia aldizkarietara igortzen zituen Mezkirizko eta Arizkungo dozena erdi bat kronika.
|
|
|
Esan bezala, Dialnet proiektua Errioxako Unibertsitateak kudeatzen du, eta bere garapenean, Espainia, Portugal eta Hego Amerikako
|
hainbat
erakunde elkarlanean ari dira.
|
|
|
Arazo nagusia hau zen: lehengo liburukien sistema jarraituz OEHk 24 liburuki izango zituen, eta
|
hainbat
urtez atzeratuko zen lana amaitzea. Horiek horrela, Euskaltzaindiak ondoko erabakia hartu zuen:
|
|
|
lehena eta oraina lemapean egin zen biltzar horretan Pirinioetako mendikate zabalaren bi aldeetako hizkuntzak eta kulturak ikertu ziren. Hartara, euskara, aragoiera, katalan eta okzitanieraren
|
hainbat
alor ikertu ziren, hala nola euren historia, dialektologia, literatura, soziolinguistika, teknologia berriak eta toponimia, aditu eta jakitun askoren ekarriak bilduz. Bestalde, Euskaltzaindiaren laurogeita hamargarren urteurreneko ekitaldien hasierakoa izan zen.
|
|
|
1938tik 1952ra, batetik, eta 1954tik 1955ra bitartean, bestetik. Historikoki, Akademiaren lanak eta agiriak jaso ditu eta, orobat,
|
hainbat
egileren artikulu zientifikoak eta txosten akademikoak.
|
|
|
Euskaraz eta euskararen defentsan
|
hainbat
egunkaritan (Euskaldunon Egunkaria, Egin, Gara, Berria...) eta aldizkaritan (Ttipi ttapa, Karmel, Argia, Herria 2000 Eliza, Euskaltzaindiaren Euskera aldizkaria...) idatzi dituen ehunka artikulu argi, zehatz eta zorrotz.
|
|
|
Euskaraz argitara eman dituen ikerketa lan ederrak Etxalarko toponimiaz, oikonimiaz eta
|
hainbat
ezaugarri historikoez.
|
|
|
euskal literatura eta hizkuntzalaritzaren inguruan ikerketa, ikasketa eta ezagutza sustatzea. Katedraren inaugurazio ofiziala irailaren 16an egingo bada ere, hilaren 9tik 16ra bitarte,
|
hainbat
ekitaldi egingo dira Unibertsitatean. Besteak beste, Atxagak berak mintegi bat zuzenduko du.
|
|
|
Bilbo Zaharra Forum, euskal literatura eta kulturaren inguruko gaiak jorratzeko topagunea da, Bilbo Zaharra euskaltegiak antolatutakoa; Arantza Camareroren esanetan, euskal kulturaren alorrean gertatzen den ororen eztabaidagune izan nahi duen elkarte edo biltokia. Azken urteetan euskal kulturari buruzko
|
hainbat
saio, lan-talde, mahai inguru edota mintegi eratu eta abiarazi ditu euskaltegiak, betiere euskal kulturaren arazoak hizpide. Esan bezala, Bilbo Zaharra Forumek antolatutako ekitaldiek Akademia izan dute laguntzaile hasieratik, eta, besteak beste, hitzaldi guztiak Euskaltzaindiaren egoitzako areto nagusian izan dira.
|
|
|
Jose Ariztimuño Aitzol idazle eta kultur eragilearen omenez, urte osorako antolatu dituzten ekitaldien baitan, urriaren 14an, ostiralean, hura eta Euskal Pizkundea omenduko dituzte Euskaltzaindiak eta Euskal Herriko Unibertsitateak, Bilbon. Bi erakundeok, beste
|
hainbat
eragilerekin batera, Aitzol Euskal Pizkundearen urtea ekimenean parte hartzen ari dira, Joseba Ariztimuño, Aitzol hil zeneko 75 urteurrenaren kariaz. Izan ere, aurtengo urriaren 17an, 75 urte beteko dira Jose Ariztimuño Aitzol (Tolosa, 1896 Hernani, 1936) fusilatu zutela.
|
|
|
Aurten nobedade aipagarrienetako bat Corner Digital espazioa izan da. Bertan,
|
hainbat
enpresetako ordezkariak digitalizazioak argitalpen sektoreari dakarzkion aukera berriez mintzatu dira.
|
|
|
Azokan, Euskaltzaindiko saltokian izan diren bisitariei harrera egiteaz gain, argitalpen alorreko berrikuntzez informazioa biltzen izan dira. Horretarako
|
hainbat
saltoki bisitatu, eta zenbait hitzalditan ere izan dira entzule gisa.
|
|
|
Deiadarra taldeak, eta bereziki Bethart aita alabek egiten duten lana eta ahalegina eskertu nahi izan zuen Urepeleko auzapezak, Euskal makila eta lore sorta eder bat emanez. Aldi berean, Euskaltzaindia, Gipuzkoako eta Bizkaiko Foru Aldundiek, Urepeleko herriak eta beste
|
hainbatek
ematen duten laguntasuna eskertu nahi izan zuen Deiadarra taldeak aurtengo jaiak amaitu baino lehen.
|
|
|
Lan handia ematen du urtero antolatzen den Urepeleko Xalbadorren egunak; baina euskararen eta bertsolaritzaren alde
|
hainbat
lan egin dutenak gogoratu eta euskaltzale guztiei Urepelen bildu eta egun eder bat eskaintzeko ahaleginean jarraituko du talde honek.
|
|
|
Arratsaldean, berriz, Arabako
|
hainbat
herri erakundetako ordezkariek euskararen sustapenerako planez hitz egingo dute mahai inguru batean. Ondoren, Arabaren euskal izaerari eusteko eta indartzeko abiatu berriak diren egitasmoak azalduko dira.
|
|
|
Akademiak Araban egin eta egiten dituen ekitaldien berri ematen duen liburuxka da.
|
Hainbat
atal ditu: harreman instituzionalak, Euskaltzaindiaren biltzarrak eta ekitaldiak Araban, edota argitalpenak.
|
|
|
Zer egin behar da aurrera egiteko? Katalunian egindako ikerketa batean oinarritu da,
|
hainbat
puntu planteatzeko: berreskuratu hitza beharrean, irabazi erabili; Sakrifizio barik, ahalegina aipatu; Integrazio hitza baztertu, agian, eta adopTatu erabili...
|
|
|
aldizkariaren zenbaki berriaren irakurketa berezia egingo da, iluntzeko 19:30ean, Bilboko BBK Aretoan (Kale Nagusia, 19). Musika eta irudiak lagun dituztela, irakurketa horretan, aldizkarian parte hartu duten
|
hainbat
sortzaile izango dira. Emanaldia Euskadi Irratiaren eta Radio Euskadiren laguntzarekin antolatu da.
|
|
|
Bestalde, gaur bertan, Erlea aldizkariaren zenbaki berriaren irakurketa berezia egingo da, iluntzeko 19:30ean, Bilboko BBK Aretoan (Kale Nagusia, 19). Musika eta irudiak lagun dituztela, irakurketa horretan aldizkarian parte hartu duten
|
hainbat
sortzaile izango dira. Emanaldia Euskadi Irratiaren eta Radio Euskadiren laguntzarekin antolatu da.
|
|
|
Gaur, abenduaren 23an, Bat soziolinguistika aldizkariaren azken zenbakia aurkeztu dute Soziolinguistika Klusterrak eta Euskaltzaindiak. Bi erakundeon artean argitaratu duten aldizkariaren zenbaki berrian diglosiari buruzko hausnarketa sakona proposatzen da,
|
hainbat
artikuluren bidez: batetik, zenbakiaren muina dena, Diglosiaren purgatorioaz.
|
|
2012
|
|
|
Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi zenak omenaldi berri bat jaso zuen joan den igandean, otsailaren 19an, Donostiako Victoria Eugenia Club aretoan. Bakarrik nago Zerubiden goiburuko ekitaldi horretan,
|
hainbat
idazlek Txillardegiren lehen hiru eleberrietako Leturiaren egunkari ezkutua, Peru Leartzako eta Elsa Scheelen pasarte hautautak irakurri zituzten. Besteren artean, hauek izan ziren:
|
|
|
Martxoaren 31n bete ziren 75 Durango bonbardatu zutenetik. Horren ostean Elgetako eta Eibarko bonbardaketak gertatu ziren, eta baita beste
|
hainbat
herritakoak ere. Gertaera lazgarri horiek gogoratzeko ekimenak egiten ari dira herriotan.
|
|
|
Latinaren aurreko hizkuntzak aztertu zituen, bereziki euskara. Euskarari buruz
|
hainbat
lan idatzi zituen, besteak beste: Estado actual de los estudios de filologia euskerica.
|
|
|
Nik neuk ikastolari urte eta ordu asko eskaini dizkiot baina gaur ikastolen mugimendutik aldenduta nabil, gizartearen beste esparru batzuetan murgildu nahian. Baina Ikastolak ezin ahaztu, ezin ahaztu bizitako ordu zoragarriak, nahiz
|
hainbat
garratzak izan. Notiziak, bat batean, irudi mordo bat ekarri ditu niregana.
|
|
|
Bestalde, azpimarratzekoa da atariaren elkarreragiletasunaren maila: bisitariari eskaintzen zaizkion sarrera ezberdinek
|
hainbat
bilaketa bide elkarren osagarri iradokitzen dituzte, eta zer esanik ez hor barnean aurki daitezkeen esteka ugariek, dena elkarrekin gurutzatuz (liburuak, idazleak, gaiak, etab.).. Nabarmendu behar ditugu, gainera, liburutegiekin izandako harremanak: hemen, bakoitzaren atarirako aukera ematen dugu, eta guk gurerako bakoitzetik egin dugun argitalpenen hautapen zerrenda?.
|
|
|
1975etik aurrera urtez urteko udaldiak Gernikan familiarekin igaro zituen, aukera aprobetxatuz bereziki
|
hainbat
kultura eragileekin harremanak izateko. Hurbiletik jarraitzen zuen euskal gizartearen giroa, behin eta berriz aukerak aprobetxatuz alemaniar prentsan Euskal Herriari buruzko iritziak emanez.
|
|
|
J. A. Arana Azkue Bibliotekako zuzendaria izendatu ondoren, kolaboratzaile paregabea izan zuen aleman eremuko euskalarien berriak eta dokumentuak jasotzeko: Arnold von Harff, XVI. mendeko bidaiari alemanaren euskarazko testuak, Ühlenbeck, Schuchardt eta beste
|
hainbaten
dokumentuen berri emanez. 1984an Martin Ugaldek Euskaltzaindiaren enkarguz idatzitako eta edizio eleaniztunean argitaratutako. Euskaltzaindiaren historia laburra?
|
|
|
lemapean agerraldia egin dute Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, euskal herritarrei euskara ikasteko deia luzatzeko xedearekin. Ekitaldian euskaltegietako ordezkariak izan dira, eta eurekin batera erakundeetako, alderdi politikoetako eta sindikatuetako kideak; kirolariak; kultur arloko ordezkariak eta, oro har,
|
hainbat
gizarte eragile. Besteren artean, Mertxe Mugika, Juan Karlos Murillo, Patxi Agirregomezkorta, Lourdes Auzmendi, Miren Dobaran, Zigor Etxeburua, Laura Garrido, Marije Fullaondo, Vicente Reyes, Lorea Bilbao, Juanmari Larrarte, Iñaki Uribe, Koldo Tellitu, Paul Bilbao eta Amets Arzalluz izan dira.
|
|
|
etxe abereak eta etxea bera. Hala, liburukiaren lehen partea
|
hainbat
etxe abereri eskainia dago (txerriak, hegaztiak, txakurrak, erleak) eta bigarren partea, batez ere, etxearen esparruari dagokio.
|
|
|
Urtero bezala, aurten ere Nafarroa Oinez festarekin bat egingo du Euskaltzaindiak eta bihar, ostiralean, urriaren 5ean, Zizur Txikian,
|
hainbat
ekitaldi egingo ditu.
|
|
|
Beste
|
hainbat
lan argitaratu zituen eta, bestalde, hil ondoren bere lan batzuk berrargitaratu dira, hala nola Arranegi (Iñaki Sarriugarteren edizioa, 1993) edo testu laburren bi bildumak, prosan Berbalauaren kulunkan (Andres Urrutiaren edizioa, 2 tomo,) eta poesian Neurtitzak (Igone Etxebarriaren edizioa, 2007); baita ere itzulpen argitaragabe bat, Georges Simenonen Aspaldiko Maigret (Andres Urrutiaren edizio... Haren nobelagintzaren azterketarik osoena Roberto Mielgok egin du:
|
|
|
etxe abereak eta etxea bera. Hala, liburukiaren lehen partea
|
hainbat
etxe abereri eskainia dago (txerriak, hegaztiak, txakurrak, erleak) eta bigarren partea, batez ere, etxearen esparruari dagokio.
|
|
2013
|
|
|
partikula du aztergai. Semantika eta Pragmatika arloetako
|
hainbat
teoria kontuan hartu dira, eta, omen, partikularen esanahi eta erabilera aztertzen ditu.
|
|
|
batetik, modu artifizialean sortutakoak, eta bestetik, corpora batzuetatik ateratako adibideak. Era berean, pragmatika esperimentalaren araberako
|
hainbat
galdeketa erabili dira, eta dozenaka pertsonek erantzun dituzte. Ondorioa hauxe da:
|
|
|
Euskal kulturari buruz, euskaldunon baloreei, euskarari eta, orokorrean, hizkuntzei buruzko zenbait ikerketa, artikulu eta liburu argitaratu ditu. 2006 urtetik, Gerra Zibilari loturiko
|
hainbat
artikulu eta liburu argitaratu ditu.2000 urteko Euskaltzaindiaren eta BBKren Mikel Zarate saiakera saria irabazi zuen Euskal Herria Globalizazioaren aurrean liburuarekin, eta 2009an, Arabako Foru Aldundiaren Becerro de Bengoa saria Maiatzeko artoaren ardura eta bost seme alaba dauzkana ez dago musika bila liburuagatik. Euskaltzaindiaren Sustapen batzordeko kidea da.
|
|
|
Laudioko Udaleko Hizkuntza Normalizaziorako teknikaria. Euskaltzaindiaren Onomastika batzordearen aginduz,
|
hainbat
herritako toponimia bilketa lanetan aritu da, horien artean Orduña, Gorliz, Aiara, Zaratamo edota Zamudio.Etnografia, antropologia, arkeologia, historia, edota toponimia bezalako gaiak jorratzen dituen Aunia aldizkariko zuzendaria. Euskaltzaindiaren Onomastika batzordeko kidea da.
|
|
|
Hala, Urrutiak egun batean hitzarmen hutsa izan zena, fruitu ematen hasia dago jada, eta horien artean, ageri agerian, euskaralari eta irakasle gazteen labealdi berriak plazaratzea esan du. Eta Iosu Zabalak aipatu du emandako fruitua oparoa izan dela, bide berriak bilatu ditugu, Mondragon Unibertsitateko bi doktore tesi argitaratu dira Euskaltzaindiaren Iker bilduman; horrez gain, gure irakasleei zuzendutako ikastaroa ere antolatu dugu, eta badira beste
|
hainbat
egitasmo, bi erakundeentzat ez ezik, euskal gizarte osorako ere mesedegarriak izango direnak.
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta UZEI elkartearen arteko harremana 1986an hasi zen, eta
|
hainbat
eginkizunetan gauzatu da: hiztegigintzan (Hiztegi Batuaren prestalaneko fase guztietan eta batzorde eta lantaldeetako kide gisa) eta corpusgintzan (XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoaren osaera fase guztietan eta Lexikoaren Behatokian).
|
|
|
da. Euskaraz idazterakoan sortu izan den
|
hainbat
zalantzari erantzuna ematera dator, hala nola beste hizkuntza batzuetan jatorria duten nazioarteko hitzen formak (iceberg, webgune, etab.), nazioartekoak izan ez arren erabilera zabala dutenenak (txupete), hainbat herrialdetako biztanleak adierazten dituzten hitzenak (hegosudandar, jubatar, etab.), arazo konplexuagoak izan ditzaketen forma berrienak (immunoeskasia, etab.) eta beste zenbait arazo ... Horretaz gain, lehendik arauturik zeuden forma batzuk ohar argigarriz eta xehetasunez osatu dira.
|
|
|
da. Euskaraz idazterakoan sortu izan den hainbat zalantzari erantzuna ematera dator, hala nola beste hizkuntza batzuetan jatorria duten nazioarteko hitzen formak (iceberg, webgune, etab.), nazioartekoak izan ez arren erabilera zabala dutenenak (txupete),
|
hainbat
herrialdetako biztanleak adierazten dituzten hitzenak (hegosudandar, jubatar, etab.), arazo konplexuagoak izan ditzaketen forma berrienak (immunoeskasia, etab.) eta beste zenbait arazo zituztenak finkatzen ditu. Horretaz gain, lehendik arauturik zeuden forma batzuk ohar argigarriz eta xehetasunez osatu dira.
|
|
|
Zor handia dio DEIADARRA taldeak, beti lagundu baitzigun Xalbador Eguna antolatzen, besteak beste Urepelerako Auspoa bilduma osoa opari egin eta beste
|
hainbat
laguntasun emanez.
|
|
|
Eta zor handia diote bertsolaritzak, bertsolariek eta bertsozaleek ere ezbairik gabe, bertsozale borrokatua eta laguntzaile izan zen-eta,
|
hainbat
jaialdi eta ekintzetan?.
|
|
|
Euskaltzaindiak 1989an egin zuen herri literaturari buruzko lehen jardunaldia, eta 2005ean azkena. Jardunaldiotan
|
hainbat
gai landu dira: kontapoesia, herri narratiba, ahozkotasuna, paremiologia, herri antzerkia, euskal fraseologia, kantu laburrak eta, azkenik, herri prosa eta ahozkotasuna.
|