|
2001
|
|
|
Plan horiek hainbat gizarte eragile eta talderen aurkako jarrera eragin dute, eta protestarako plataformak sortu dira. Horietako bat da joan den udaberrian
|
hainbat
euskal mendizale taldek osatutakoa. Gaiaren berri emateko bilera batzuk egin ondoren, plataforma hau hainbat alegazio prestatzen ari da Gasteizko Gobernuko Energiaren Sektorekako Lurralde Planari aurkezteko.
|
|
|
Azkenaldian
|
hainbat
euskal antzerki taldek elkarlanaren bidetik jo du. Horren arrazoiaz galdetuta zera esan digu Diaz de Rada aktoreak:
|
|
|
5
|
Hainbat
euskal baliabide imitatzearen iturria: irakurleak nirean irakurrikozituen lehendabizikoz zornezorro, urdeziringa... eta horrelako hitzak.Gaztelaniazko itzulpenean ere egin genuen horrelakorik:
|
|
|
Bide judizialarenondorioak oso larriak izan dira. Zabaltzen, AEK, Eus kaldu non Egunkaria eta beste
|
hainbat
euskal eragileren kultur jarduera zuzena eraso gezurti, faltsu eta justiziarik gabekoen bidez lohitzea, horrela, euskalgintzaren parte handi bat ere iritzi publikoaren aurrean terrorismoa ren susmopean jarriz. Baina, nork epaituko du Garzon epailea, barrabaskeria horiek egiteagatik?
|
|
|
euskaldunok, herri txiki bat garen neurrian, munduko beste herri txiki guztiek bezala, bigarren eta hiruga rren hizkuntza handiren bat edo batzuk ikasi behar ditugu, baina argi edukita elebitasun hori, batezere, Euskal Herritik kanporakoa dela eta arrotzak gurean daudenerako. Haatik, ezin dezakegu ahantz
|
hainbat
euskal herritar oraindik ere erdaldunak direna, eta justiziaz beraz, ezin ditzakegula ezelan ere zapal eta bazter. Era berean, gorago esan dudan legez, ezin utz dezakegu alde batera gure arazoa ez bailitzan, Euskal Herriko hainbat eskualdetako hizkuntza nagusi eta lehena erdara dela. b) Euskararen zabalkundea oso prozesu geldoa izanen dela, eta berrogei urte dugula, behintzat, Euskal Herri osoa berreuskaldundu baino lehen. c) Euskal Herria ren egitura soziala eta historikoa ikusita, elkarrekin batera joan eta borrokatu arren, bakoitzakbe re erritmoari eutsi behar diola, eta beraz hiru ekintzae remu nagusi desberdindu behar ditugula, gero bakoitzaren barruan egin daitezkeen diferentziez gain:
|
|
2002
|
|
|
Europan egiten den arte eszenikoen nazioarteko azoka aipagarrienetako bat da Tarregako Antzerki Azoka. Agian horregatik, tradizio bihurtzen ari da Eusko Jaurlaritzak Euskal Gunea bezala bataiatu duen karpa ipintzea eta bertara
|
hainbat
euskal konpainia gonbidatzea. Aurtengoan Txalo Produkzioak, Simulacro Teatro eta Traspasos arituko dira aretoko lanak eskaintzen.
|
|
|
Egun lanean ari garen
|
hainbat
euskal produktore harrituta geratu gara Ibarretxeren Gobernuak egin berri duen iragarpenarekin. Badirudi kupoaren zati bat hartu eta Zinemagintzaren Babeserako Fondoaren errekurtsoak Euskal Autonomi Erkidegoan jarduera horretan aritzen garenontzat zuzenduko dituela.
|
|
|
Merkataritza ikasi zuen eta 33 urtez La Aeronáutica S.A.n aritu zen lanean. Horretaz gain, Cinsa liburu eta diskoen argitaletxeko zuzendari ere izan zen, eta
|
hainbat
euskal ekintza eta kultur jaialdiren antolatzaile. 1965etik euskaltzain urgazle da eta 1999tik ohorezko euskaltzain.
|
|
|
Xarriton jaunak Barbierri buruz jardun eban. Donibane Garazin 1875 urtean jaioa, eta 1931 urtean hila,
|
hainbat
euskal lanen egile dogu. Eleizgizon honek, gehienbat herriagandik zuzenean harturiko ipuin eta pasadizuak bildu zituan.
|
|
|
Antzina, lenbat buru hainbat aburu? esaten genuen modura, gaur egun" z.enbal poster, ponentzia eta hitzaldi,
|
hainbat
euskal unibertsitate ereduezberdin, esaten omen dugu geure inguru unibertsitariroan.
|
|
|
Urtean zehar
|
hainbat
euskal irrati bildu ziren elkarlana bultzatzeko asmoz; ondorioz, irratsaio bateratu batzuk eskaini ziren.
|
|
|
VIII. BAIETSI DUGU hori horrela dela eta hainbat eta
|
hainbat
euskal hiritarrek eskubide horren egikaritza bermatzeko eskaria sinatu dutela.
|
|
|
Baliteke kezka horien oinarrian arazo sendoa izatea, ze ren asko baikara idazterakoan —edo beste batzuek idatzia irakurtzerakoan— ideia konplexuak azaltzeko —edoulertzeko— zailtasun handia sentitu izan dugunok. Halakoetan, mugak norberarenak direla pentsatu ohi dugu batzuek; baina
|
hainbat
euskal idazleren artean ere antzeko bizipenak pairatu direla jakiteak norberak duen muga baino arazo sakonagoa izan daitekeelako susmoa pizten du.
|
|
2003
|
|
|
Balearen industriak aberastasun garrantzitsua zekarren eta horregatik, XVI. mendearen inguruan,
|
hainbat
euskal marinel Groenlandia eta Ternuarako espedizio luzeetan abiatu zen. Euskaldun ausart haiek arpoilari bikainak ziren.
|
|
|
G. Díaz Plaja, Literatura Vasca, in Tesoro breve de las letras hispánicas, Aita Villasanteren zuzendaritzapean. (Euskal Herri osoko eta aldi guztietako
|
hainbat
euskal idazleren zatiak, erderatuak, euskerazko testu barik). c) Euskerearen aldetik: gehienak edozein euskalki ta alditako idazleak sartzen dabez.
|
|
|
Egiategi ez zen historialaria eta ez zuen bere burua halakotzat (baizik filosofotzat), baina hala ere bere lanean hainbat erreferentzia egin zizkion historiari. Aurreko
|
hainbat
euskal idazleren berri ere bazuen (Leizarraga, Axular, Etxeberri Sarakoa, Oihenart, Larramendi,...) eta haien segidan kokatzen zuen bere burua49 Beraz euskarazko narratibaren baitan. Genero idatzien artean berebiziko garrantzia ematen zion historiari.
|
|
|
Denak daude nekazariaren lanaren mende, baita Errege bera ere. XIX. mendeko iparraldeko
|
hainbat
euskal olerkarik ere (Etxahunek, Elizanburuk, Adema Zaldubik...; J. Azurmendi, 1977: 27) sarritan aipatzen duten argudioa da hori, batzuetan" hiritarra" ri kontrajarririk, hau ere, horrela, baserritarraren mende baitago.
|
|
2004
|
|
|
Azken 20 urteetako arte joerak bildu ditu. Txillida, Oteiza, Basterretxea eta beste
|
hainbat
euskal artisten obrak paratu dira, Lizarrakoenak ere bai. Iruñea, Bilbo, Donostia eta Lizarran izan dira guztiak ikusgai.
|
|
|
Urriaren 31 arte
|
hainbat
euskal kantarik eskainiko du emanaldia Parisko euskal etxean. Besteren artean Anari, Maddi Oihenart, Basque Dub Fundation, eta Gernikako koroa ikusteko aukera izango dute paristarrek, baita bertan bizi diren 30.000 euskal herritarrek ere.
|
|
|
.................................
|
Hainbat
euskal erakundek bat egin dute euskal kulturaren
|
|
|
Me tamo rphoses aldizkariak ale bikoitza atera du, besteak beste, euskal kultura ren nortasuna ezagutarazteko. Monografiko horretan beste
|
hainbat
euskal poeten testuak agertzen dira euskara eta ingelesera itzulirik, eta CD batean, gainera, entzun daitezke horietako hainbat —esate batera BernardoA txagaren Written in USA poema bikaina eta Mikel Laboaren musika—.
|
|
|
Hori genuen Zubikarai. Hori eta beste gauza asko ere bai, berori izan baitzen, bizitzaren azken urteak arte,
|
hainbat
euskal ekintzen bultzatzaile eta hats emaile.
|
|
2005
|
|
|
Gorritik etxea berreraiki zuenean, Batzarre izenez ezagunagoa zen eta hark izenari men egin zion. Hain zuzen ere, Batzarre etxean batu ohi dira
|
hainbat
euskal artista, bertan eraikia dagoen Mallope galerian obrak erakusteko. Galeria horretan Ortiz de Elgea eta Zumeta pintoreak, Ruiz Cabestany keramista edota Koldobika Jauregi eskultorea bezalako artistek euren obrak erakutsi dituzte.
|
|
|
Sorginkeriarengatik izan zen famatu bailara, baina haren edertasuna izan da
|
hainbat
euskal artista sorgintzeko gai izan dena.
|
|
|
ikurra gora-behera azken hau haienetan, leiho 1 bentana, zaldi 1 kaballoa eta bestelako bikoteak ezezagunak izan ez arren
|
hainbat
euskal hizkeretan; ame nazo/ u, amenazatu ageri dira, aldiz, B aldeko lurretan: OEH ak, esaterako, no hemos encontrado más ejs. que los citados batekin DFrec delakoan lau adibide direla (sei amenazo renak eta hiru amenaza renak) gaztigatu ondoren bada ere, Otxoa Arin, Beobide eta Txirritaren adibide batzuekin hatera Astarloaren bi hauek dakartza s.u. amenazatu:
|
|
|
Alonso-k iberieraz dauden testuen hitzen banaketa euskarazko hitzen arabera egiten du, euskara jakin gabe eta ohartu gabe euskarak beste hizkuntzen moduan, ez dituela soilik euskal hitz jatorrak, maileguak ere badituela, latinetik eta erromantzetik batez ere (ikus Mitxelenaren lanak adibidez). Hala 1998ko liburuan dagoen hiztegiaren orrialde bakoitzean, iberiarren garaian existitzen ez ziren
|
hainbat
euskal hitz daude, adib. abade, abere, bake, basea, bataioa, bortitz, boza, deitu, done, diru, garesti85.. baita latinaren eraginez, tu bukaera duten aditzak ere: gogatu, bizitu, otoitu, dolutu, bihurtu,...
|
|
|
Nafarrenak gutxiago. Eta «gainerako EH» multzoan, euren herrialdea ezin zehaztu izan dugun
|
hainbat
euskal idazle ere sartu ditugu. Baina artikulu ugarienak (erdia baino gehiago) arabarrenak ziren, aldizkaria Gasteizko Ateneoko prentsa organoa baitzen.
|
|
2006
|
|
|
Salvatore Tutti ezizena duen Xuban Intxausti artista lasartearra Etatregua egitasmoa prestatzen ari da. Bartzelonan bizi den artista
|
hainbat
euskal hiritan etatregua lelodun kamisetak saltzen jarri da bideokamera eskuan duela. Jendearen erreakzioa grabatzen ari da (erosteko eta janzteko prest dauden, zein jarrera duten...) eta irudiokin dokumentala osatuko du.
|
|
|
Guk alderdiak hauteskundeen zain daudela sumatzen dugu, leku politikoa irabazi beharrean. Aulki batzuen truk
|
hainbat
euskal herritarren eskubideak ahazteko gauza dira. Espetxean gaixotasun larriak dituzten presoak ditugu, aspaldi kalean luketenak.
|
|
|
Ez dakit poeta ona izatea nahikoa den kantagile ona izateko. Angel eta Itxaro, nire ttakunkideak, poetak direnez, gustura egingo nieke galdera, jakinik gainera Itxaro Borda dela
|
hainbat
euskal kantu eder ezagunen egilea. Poesia da kantua?
|
|
|
Euskal Soin Jarduera proiektuaren baitan,
|
hainbat
euskal joko eta jolasetan parte hartzen ari dira herriko ikasleak, Plaza Handian. Goiz guztian jardungo dute sokatira, lokotx biltze eta antzerako euskal jokoetan.
|
|
|
Asteazkenean (hilaren 29an) Euskadi selekzioak Serbiaren kontrako lagunarteko partida dauka Bilbon, San Mamesen (20:30), eta partida horren atarian
|
hainbat
euskal futbolarik Euskal Herriko selekzio ofiziala eskatu dute berriro. Haien artean dira Mikel Labaka eta Mikel Aranburu Realeko azpeitiar jokalariak (Berria, Gara).
|
|
|
Eta ez zuten pentsatuko, ziur asko, karrera osoan zehar hizkuntza erromanikoen bilakaera hasieratik bukaeraraino ikasi zutenik, alegia, Zizeronen" Mucius augur multa narrare de C. Lelio, socero suo, memoriter et iucunde solebat, nec dubitare illum in omni sermone appellare sapientem" testutik, esaterako, gaur egungo kaleko" pero estás colgao o qué, jilipollas" esaldirainoko bilakaera aztertu behar zutenik. Horrela gertatu zaio, ordea,
|
hainbat
euskal filologori.
|
|
2007
|
|
|
Idazle Eskolak otsailaren 3an jarriko du abian Idazleak irakurle saileko lehen mintegi sorta. Martxoaren 30era bitartean,
|
hainbat
euskal idazlek bi edo hiru saioko mintegiak eskainiko dituzte Bergaran, larunbatero, goizeko 11:00etatik 13:30era. Mariasun Landak Haur eta gazte literatura; ispiluaren bi aldeetan gaia jorratuko du, Harkaitz Canok Bukaeren geometria, Tere Irastortzak Biblia aurreiritzi gabe irakurtzeko gida eta Vicente Huicik Grinatik gogoetara, R.
|
|
|
Elebidunen hazkundea Nafarroan eta, batez ere, EAEn gertatu da. Iparraldean, aldiz, oraindik ere galerak daude, baina gazte elebidunen kopurua hasi da dagoeneko gora egiten." Aurrera pauso hori garrantzitsua izanik ere, jakina da muga nabarmenak daudela
|
hainbat
euskal hiztunengan, euskararen gaitasun erlatiboari dagokionez. Asko eta asko dira erdaraz gaituago daudenak euskaraz baino eta, horregatik, azken hizkuntza horretan erosoago sentitzen dira.
|
|
|
Erdi Aroko dokumentazioa ugaria da, berariaz Nafarroan eta bertako Foru Orokorrean. Honetan eta beste donazio, testamentu eta halako izkribu zaharretan
|
hainbat
euskal izen ageri dira, eta euskararen aldeko interesa duketenak batez ere toki izenak, pertsona izen eta goitizenak dira.
|
|
|
Hilarri inskripzio hauez gainera, gogoan hartzekoak dira agiri zaharretan dokumentatzen diren euskal izenak, batez ere toponimoak. Izan ere,
|
hainbat
euskal jatorriko izen dugu Gaskoniako lurralde horretan. Euskal izenok hainbat ugariago dira gaurko Euskal Herriko mugarantz hurbildu ahala, batez ere Biarnoan eta Pirinio barreneko ibarretan.
|
|
|
Euskaldun izateak, euskaraz jardun eta euskarazbizitzeak, subjektuaren nortasun kulturalean eragin nabarmena du, ia erabatekoa.Gerta liteke noski, eta tamalez sarri askotan gertatzen da, subjektuaren euskalizaera soziolinguistiko hori identitate nazionalaren ideologiarekin bat ez etortzea.Euskaldun peto peto asko dira nazio politiko espainiarraren edo frantsesaren baitanidentifikatuta sentitzen direnak. Kasu horretan, euskal identitate kulturalaren etaideologia nazional politikoaren arteko haustura dago tartean, subjektu horietakohainbat eta
|
hainbat
euskal identitate etnikoaren ezpalekoak direlako, nahiz eta aldiberean beren identitate kultural etniko horri berorri duintasun eta onarpen nazionalik ez aitortu. Hemen, hortaz, oso oker ez banago, honako kontraesan hauxedaukagu bizirik:
|
|
|
«Mi euskera esta en las esculturas».Ez dakit noiztik datorren euskal estetikaren izenean eta euskararen aitzakianergelkeria euskara kalteak esateko moda; badakit, ordea, Oteiza izan zela jarrerahorren profeta edo, nahiago baduzue, jenioa. Oriotarra izan zen euskal estetikarenisipuarekin
|
hainbat
euskal artisten kontzientzia ona bedeinkatu eta jardun gaiztoetangaiztoena olioztatu zuena: «nire estiloa euskara da».
|
|
|
Gaueko hamarretatik aurrera, Benito Lertxundi kantaldi bat eskaintzen hari zen urte hartan eraikitako frontoi berrian. Hamaiketan plazan hasi zen berbena. Ordurako, berbenetan ibiltzen ziren
|
hainbat
euskal taldek (Egan, Akelarre…) adostua zuten, euskal kantak edo beste hizkuntzetako kanten euskal bertsioak bakarrik interpretatzea. Eta egun hartan ere horrela hasi ziren, euskal kantak abestuz.
|
|
2008
|
|
|
Senidea etxetik eraman, egun luzetan torturatu, epailearen axolagabekeria begiz aurre pazientzia osoz bizi izan, espetxeratu, urrundu, isolatu, urte luzetan bakardadean murgilarazi... eta halaxe dutenari maitasuna eta elkartasuna eskaini nahian eginarazitako bide luze horiek hiltzen dituztenean, nolatan bada sufrimendu eta heriotza horiek biolentziaren ondorio direnik ukatu izana? Bai, Euskal Herrian banku makina batek edo egoitzaren fatxada batek eskubide gehiago ditu hainbat eta
|
hainbat
euskal herritarrek baino.
|
|
|
Hori indarrean jartzeko, 1959an, Ikas elkartea sortu zuten euskaltzale batzuek (Haritschelhar, Lafitte, Malharin, Soubelet). 1981ean Ikasek eta Eukaltzaindiak deiturik
|
hainbat
euskal elkarte bildu ziren eta" Pour un statut de la langue et de la culture basques" [Euskararen eta euskal
|
|
|
Piratek 24 ordutan bi bahiketa saiakera egin dituzte eta horregatik Somaliako portuaren parean zeuden
|
hainbat
euskal atunketari portura itzuli dira. atunketari frantziar bati granadak jaurti dizkiote.
|
|
|
El Esquinazauk bazituen
|
hainbat
euskal herritar bere agindupean. Gehienak Erronkaribarkoak ziren, gerlaren lehenbiziko egunetan sorlekutik ihes eginak.
|
|
|
Bizkai aldean, aipatu Arrese Beitiaz gain, gaztelaniaz Vicente Arana aritu zen. Azken honek, Abadiak Iparraldean bezala, euskal festak sustatu eta babestu zituen, eta bere kargura hartu zuen Revista Vizcaya, bertan
|
hainbat
euskal legenda erromantiko idatziz. Giro honetan, literatura eta folklorea nahastu egiten ziren.
|
|
|
Gortazar izan zen Bilboko musikarien sustatzaile nagusietakoa, Azkue, Guridi zein Usandizaga promozionatuz. Dena dela aipatzekoa da Gortazarrek, Azkuek bezala euskal nazionalitate musikal bat sortu gura bazuen ere, paraleloki espainiar musika nazionala sustatu nahi zuela161 Bide beretik joan ziren
|
hainbat
euskal konpositore profesional, sarritan merkatuko legeak eskatuta espainiar kutsuko obrak ere egiten zituztenak, edo nazionalismo musikal oro saihesten zutenak estilo abangoardistak probatzeko. Ez zen Azkueren kasua.
|
|
|
L. Zutagape? ezizenpean, Mat, sin mungiarra eleberri historikoa plazaratu zuen188 Izatez garaiko
|
hainbat
euskal idazlek Euskalzalen atera ahal izan zituzten beren testuak (gehienek poesia landuz baina hitz laua ere batzuk). Beraz prosa literario eredu bat eraikitzeko aukera eskaini zuen aldizkariak.
|
|
|
Jakina denez, diktaduraren akaberan bozketak deitu ziren, baina hauestekundeek ekarritako aldaketa uste baino sakonagoa izan zen, II. Errepublika sortuz 1931an. Eta II. Errepublikak
|
hainbat
euskal eskari egiteko abagunea eskaini zuen, bai hezkuntza arloan, bai autonomian eta bai beste hainbatetan. Erregimen berria abiatu eta egun gutxira Bonifazio Etxegarai akademikoa euskal ordezkaritza baten baitan hezkuntza ministroarekin bildu zelarik Madrilen, «irakasleak euskaraz erakutsi ditzatela irakasgai guziak» eskatu zuten313 Beraz, ez Azkuek ordura arte eskatzen zituen irakasgai batzuk, eta gaztelaniaz baino gutxiago, baizik guztiak.
|
|
|
Horregatik mintegia eta aldizkaria Eusko Ikaskuntzaren baitara igaro zituen Barandiaranek Laboratorio de Etnología y de Eusko Folklore izenaz (eta aldizkaria Anuario de Etnología y Eusko Folklore). 1926an Seminario baitan Gymnasium aldizkaria atera zen Barandiaranek zuzenduta, filosofia, etnografia, soziologia eta psikologia kolketibo sailekin, azken hirurotan
|
hainbat
euskal ikerketa eta material bilduz. Baina «algunos maniáticos de la política temían que se infiltrase por aquellos estudios algún resabio de separatismo, es decir, algún cariño hacia el pueblo vasco.
|
|
|
Edozein kasutan ohargarria da Azkueren begi zorrotza irakasle posibleari zegokionez: Heras en proiekturako aipaturiko Francisco Etxebarria, etorkizunean, Koldo Mitxelenaren eta filologia arloko
|
hainbat
euskal liburuen editorea izango zen, Minotauro bildumaren buru gisa. 1940an, ordea, Etxebarria ikasle ezezagun bat zen.
|
|
|
Proiektuak dagoneko piztu du
|
hainbat
euskal enpresaren interesa. Hala aitortu zuen bederen Abdelaziz Mazuz Marokoko Gobernuko Kanpo Merkataritzako ministroak.
|
|
|
Herritar taldeak
|
hainbat
euskal militante politikoren «jazarpena» salatu zuen. Eta adibide bat jarri:
|
|
|
Gehienbat historialari katalanen artean zabaldu da agiria orain arte, baina
|
hainbat
euskal herritar dago agiria sinatu duten 60tik gora lagunen artean. Baleren Bakaikoa, Jose Manuel Castells, Josu Chueca, Xose Estevez, Jose Mari Lorenzo, Jon Gurutz Olaskoaga, Jose Luis Orella Unzue, Francisco Letamendia eta Virginia Tamayo historialari eta irakasleek sinatu dute, esaterako.
|
|
|
Auzitegi Nazionalaren epaia «PSOEko gobernuak Euskal Herrirako prestatu duen plan errepresiboan» beste pauso bat dela uste du Joseba Agudok, hainbat eta
|
hainbat
euskal presoren abokatuak. Izan ere, Espainiako Gobernuaren estrategiak historia luzea badu oraindik ere aurrera egin dezakeela uste du:
|
|
|
Sistema orain bi urte diseinatu zuten Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoko sei ikaslek eta unibertsitateak berak eta Arrasateko udalak sustaturiko hiru urteko proiektu baten atala zen. Ikerketa proiektu horren emaitza da sistema hori, eta
|
hainbat
euskal erakundek (aldundiak eta udalek) beren udalerrietan erabiltzeko eta horrela ingurumena zaintzen laguntzeko interesa azaldu dute. Momentu honetan, produktua industrializatzeko aukera aztertzen ari da, ondoren nazioartean merkaturatzeko.
|
|
2009
|
|
|
|
Hainbat
euskal herritar behatzaile doaz Kalatuniako herri kontsultetara
|
|
|
Sozialistek popularren akuilupean Euskal Oro suntsituko dutelako izu ustea zabaltzen ari diren
|
hainbat
euskal fariseori gustura esango nieke honako hau, Eneko Olasagastik aurrea hartu izan ez balit (Argia, 19 or.): " Badira txiringito majoa antolatu dutenak azken hiru hamarkadetan, eta horiek beharbada izango dute zergatik kezkatu.
|
|
|
2000 urtearekin alderatuta, %573koa izan da hazkundea.Krisialdi ekonomikoak, era batera edo bestera, ia sektore guztietan eragin du eta nonahi daude enplegu erregulazioko espediente edo EEEak. Alabaina, azken hamar urteetan armagintzaren negozioak hazkunde ikaragarria izan du Espainiar Estatuan; negozioan, gainera,
|
hainbat
euskal enpresek hartzen dute parte (ikus 9 orriko koadroa). Armen eta defentsarako materialen esportazioak 2008an 2000n baino %573 gehiago izan ziren.
|
|
|
Berriki izan dugu
|
hainbat
Euskal Herrietako bikoteen hizkuntza jokaerak aztertzeko aukera paregabea. Bikote hauek guztiek bazuten ezaugarri bereizgarri bat:
|
|
|
Bihar, osteguna, hasiko da azoka, eta Benedettiren omenezko erakusketa bat inauguratuko dute, Bidebarrietako pabilioian. Hilaren 10ean, berriki zendutako poetaren omenez,
|
hainbat
euskal poetak eta gerturatzen den publikoak haren poemak irakurriko dituzte.
|
|
|
Ekimena joan den apirilean sortu zen Gasteizen. Artearen inguruko eztabaida egin zuten
|
hainbat
euskal artistek asteburu batean, eta handik garatu zuten ekimenaren ideia. Hainbat ekintza burutu zituzten bi egunez, horien artean haurtzaroa oroitarazten zien Gasteizko hainbat txokotan argazki sesioak eta adierazpen desberdinen adierazgarri izan daitezkeen hainbat testu teorikoren komentarioak.
|
|
|
Solasaldi haren ondotik, emaitza iritsi da. Ikerketa eta hausnarketa lan gisa aurkeztu dute proiektua
|
hainbat
euskal artistek. Hauexek dira:
|
|
|
Judithekin batera, Kirmen Uribek garai hartako euskal idazleen poema lanak irakurriko ditu. Horien artean euskaraz idatzi zuten egileak nabarmenduko dira, garai horretan
|
hainbat
euskal idazlek euskarazko literatura idatzia ordu arte miatu gabe zeuden eremuetara eraman baitzuten, Gerra Zibilak zorrozki eten zuen kultura berpiztuz. Jose Mari Agirre Lizardi eta Nicolás Ormaetxe Orixe idazleek protagonismo berezia edukiko dute kontzertuan, garai hartako beste hainbat idazle handirekin batera; marina Tsvietaeva, bertolt Brecht eta Langston Hughes poemak ere entzun ahal izango dira.
|
|
|
Programak izaera sakroa izango du eta, besteak beste, honako lan hauek interpretatuko dira: Rossiniren Petite Messe Solennelle, Mendelssohnen 43 Salmoa, Bramhsen eta Fauréren Requiemen zati batzuk, Haendelen Alleluia eta
|
hainbat
euskal konpositoreren obrak, artean, Busto, Madina eta Uruñuelaren lanak. Kontzertu honetarako gonbidapenak ordu erdian agortu dira.
|
|
|
ETBk Zinemaldian aurkeztuko diren
|
hainbat
euskal produkzioetan parte hartu du. Julio Medem ek ekoiztu eta Alvaro Pastor eta Antonio Naharrok zuzendu duten Yo, También filmean parte hartu du, hain zuzen ere.
|
|
|
Asteazkenean hasi eta igandera bitartean iraungo du artea eta musika goraipatzen dituen ekimen horrek. Hondarribiko Ostalaritza Elkarteak koordinatuta eta La Bacaladera etxearen babesari esker
|
hainbat
euskal sukaldari Danimarkara joan dira euren pintxoak aurkeztera.
|
|
|
Espainiako selekzioarekin parte hartu duten
|
hainbat
euskal jokalari azpimarratu behar dira: Andoni Zubizarreta, Jose Angel Iribar eta Telmo Zarra.
|
|
|
Eguna duela 60 urte ospatu zuen aurrenekoz Eusko Ikaskuntzak, mundu osoko
|
hainbat
euskal etxetan, eta urtero hizkuntzaren inguruko gai bat hartzen du hizpide.
|
|
|
Kontainerra orain dela bi urte diseinatu zuten Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoko sei ikaslek. Ikerketa proiektu baten emaitza da, eta
|
hainbat
euskal erakundek (aldundiek eta udalek) gertutik jarraitzen diote, beren udalerrietan erabiltzeko aukera aztertzeko. Une honetan, produktua industrializatzeko aukera aztertzen ari dira, ondoren estatuan eta nazioartean merkaturatzeko.
|
|
|
Boiseko komunitateak hamarkadetan zehar frogatu du badituela asmamena, baliabideak bilatzeko ahalmena eta betebeharraren zentzua, arbasoak eta batak bestea artatzeko. ...n hasieran ostatuen eta sorospen elkarteen sistema bat, eta euskal ospakizunen egutegi bat, hizkuntza, dantzak, sukaldaritza, lagunak eta ezkontza endogamikoak mantentzeko, 1949an euskal etxe bat (Euzkaldunak Incorporated) eta, geroago, Euskal Museo eta Kultur Zentroa (Basque Museum and Cultural Center), Euskal Kulturarako Cenarrusa Fundazioa (the Cenarrusa Foundation for Basque Culture) eta beste
|
hainbat
euskal elkarte eta fundazio, euskara sustatzeko eta euskal kultura amerikar publiko orokorrari ezagutarazteko.
|
|
|
|
Hainbat
euskal zentro, batzoki, emakumeen, gazteen, ikasleen, haurrenelkarte, sindikatu, kirol, aisialdi eta kultur elkarte, erakunde sozioekonomiko, komunikabide, edo bestelako zeudenez, abertzaleek eta tradizionalistek eurenplanteamendu politikoetara begirako galbahea eratu ahal izan zuten, eta oinarrisozial egonkor eta leiala lortu zuten. Oinarri sozial horrek bere egiten zituenerakunde sozial horien identitate zeinuak eta idealen defentsa, harreman sozialetarako osagarria zen, eta eremu afektiboan ere nolabaiteko asebetetzea.
|
|
|
Berorren bizitza tropa faxistek Bilbohartu zuten urte berean amaitu zen, hau da, 1937an. Urte horretan agortu zirenbeste
|
hainbat
euskal argitalpenen asmo eta ibilbideak ere.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak berriki
|
hainbat
euskal hedabideren ordainsarien inguruan eginiko datu bilduma1 abiapuntu hartuta, euskal hedabideetan ari diren profesionalen iritzia jaso eta egoeraren deskribapena egitea du helburu analisi honek.
|
|
|
Naturaz gozatu badugu ere, Argentinako euskaldunekin egoteko eta jarduteko aukerarik ez dugu galdu. Pello Mari Otaño bertsolari zizurkildarrak utzitako arrastoen bila genbiltzala,
|
hainbat
euskal etxe bisitatzeko okasioa izan dugu eta euskal argentinarrekin solasaldi lasaiak egiteko egokiera.
|
|
|
PP alderdiak gidatzen zuen udaleko gobernuak, ordea, azken orduan kontzertu hori ezeztatzea erabaki zuen, taldearen letrak terrorismoarekin lotura zutelakoan. Ekintza hori, Su Ta Gar eta beste
|
hainbat
euskal taldeek ordutik jasan izan duten boikotaren aurretiko gertakaria izan zen. Udaletxetik gure aurka hasi ziren, eta egitarautik kendu gintuzten.
|
|
|
Francoren diktadurapean Peio Irujo Elizalde politikari nafarrak Venezuelan sortutako Txalupa irrati klandestinoan egindako lana esaldi horrekin laburbildu du Arantzazu Amezagak. Irratia martxan jartzeko Irujok eta beste
|
hainbat
euskal herritarrek egindako ahaleginari gorazarre egin dio Amezagak La txalupa de Radio Euzkadi. Una semblanza de Pello Irujo Elizalde izenburuko liburuan.
|
|
|
Amezagak hunkituta oroitu du nola Irujok, 60ko hamarkadaren hasieran, Venezuelara erbesteratutako beste
|
hainbat
euskal herritarrekin batera, Euskadi Irratia abian jartzeko proiektu handian bete betean inplikatu zen. Eta nola lortu zuen irrati hark euskal erresistentziaren ahotsa lau haizeetara hedatzea.
|
|
|
Presoen jarrera aldaketa funtsezkoa eta erabakigarria izan zen. Hain zuzen ere,
|
hainbat
euskal preso armak uztearen alde agertu direla zabaldu dute hedabide batzuk, eta ustezko albiste horren inguruan egin zuen hausnarketa Zabaletak. Hori dela eta, presoen jarrera errespetuz eta arretaz behatzeko esan zuen.
|
|
|
Burgos, Kantabria edota Errioxara goazen euskaldunok hango eguraldien berri izateko eskubidea baitugu. Ondo dago, horrela, Madril, Bartzelona eta Benidorm,
|
hainbat
euskal hiritarren bizileku, uharte gisa agertuko zaizkigu mapetan. Gero, iparraldetik Landetara, Bordele eta Pariseraino.
|
|
|
Euskal Herriari eta Irlandari, besteak beste. Horrela,
|
hainbat
euskal artistak beren lanak aurkeztu zituzten uztailean Planet K pabiloian, tartean Ornitorrinkus taldeak, Oier Etxeberriak eta Asier Gogortzak.
|
|
|
hamaika herritako taberna eta txosnetan, euskal preso politikoen argazkiak kendu dituzte. Presoen argazkiak ipintzeak,
|
hainbat
euskal herritarrentzako iraingarri izatea eta terrorismoa gorestea omen dakarte. Gatazka konpontzeko bidean, debeku eta zentsuren bidez eskubideak murrizteak, aurrera egitea barik, atzera egitea dakar.
|
|
|
Espainiako espetxeetan sakabanatuta dauden hainbat eta
|
hainbat
euskal presoren senide eta lagunen aurkako neurriek bere horretan jarraitzen dute. Atzo ere bisitatzera joandako senideek eta lagunek aurrez aurreko bisitak galdu zituzten miaketei uko egin ondotik.
|
|
|
Aurrerabiderik gabeko ahalegin ugari geratu zen bidean. 1964an, Baionan,
|
hainbat
euskal idazlek egindako biltzar batean batasun bidea egiten hasteko proposamen batzuk onartu ziren. Lau urte geroago, 1968ko urrian, Euskaltzaindiak Arantzazuko Batzarrean batasunerako bidea ireki zuen.
|
|
|
Bitartean, Eurokoparen motiboz
|
hainbat
euskal herritar sumatu nituen bultza egiten telebistan gerta zedin norbere eskuetan ez dagoen hori: irabaz dezala Italiak (final laurdenetan), Errusiak (final erdietan), edo Alemaniak (finalean).
|
|
|
Zehazkiago esateko: lur haietara aspaldi joandako
|
hainbat
euskal artzainengana. Balirudike euskara arian geldi daukatela, joan ziren garaiko euskara ia bera hitz egiten baitute gaur ere, nahiz anglizismoz josia?.
|
|
|
desertatzea alegia. Hori da, adibidez, I. Mundu Gerran gertatu zena
|
hainbat
euskal gazterekin. Gorka Knörrek gertaera horren erretratu hunkigarria egin zuen" Azken agurraren negarra" kantan.
|
|
|
Ez dakigu gure Lazarragak anbizio handirik edo txikirik zuen. Anbizio berezirik ez bazuen, Larrean biziko zen, lanik egin gabe baina distira gutxirekin; edo, bere belaunaldiko beste hainbat eta
|
hainbat
euskal noble txiki bezala, gora egiten saiatuko zen, garapen betean zegoen gizartearen saltsatan murgilduz. Bera bezalako noble batek funtsean bi aukera zituen:
|
|
2010
|
|
|
Ameriketako lurraldeetara XVI. mendez geroztik europar, afrikar eta asiar ugari bildu zen, baina Espainiako Gaztelako Korokoak ziren agintari. Eta horretan,
|
hainbat
euskal herritar. Ameriketako lurraldeetan, gizarte eta ekonomian kriolloak (crioulo, espainiar bikoteen oinordekoak Ameriketan heziak) indartsuak izan arren, erakundeetako buruak Espainiako erresuman jaioak izan behar ziren.
|
|
|
|
Hainbat
euskal musikari, Musikaren Sarietako finalista
|
|
|
Testuinguru honetan, lehendakariak iragarri du
|
hainbat
euskal enpresaren ordezkariak itzuli egingo direla Brasilera, proposamen zehatzak helarazi eta inbertsio handiak egiteko xedez.
|
|
|
Auzitegi Nazionalean aritzen diren
|
hainbat
euskal abokatuk, joan den apirilean Guardia Zibilak egin zuen polizia operazioa arautu zuen Guardia Zibilaren txostenaren balorazioa egin dute gaur, eta beldurgarria dela esan dute.
|
|
|
Pelikulan zehar eta traman integraturik, euskarazko
|
hainbat
euskal kanta ezagun kantatzen eta dantzatzen dituzte: Lau Teilatu eta Aitormena, klasikoak eta arrakasta handiko beste kanta batzuk:
|
|
|
Guztira 10 talde igoko dira Kobetamendiko bi agertoki nagusietara eta eitb.comek kontzertu batzuk zuzenean eskainiko ditu. Ondoko karpa baten
|
hainbat
euskal talde eta DJ arituko dira goizaldera arte.
|
|
|
Herrizaingo Sailak gaitzetsi egin ditu gaur goizaldeko erasoak eta, azken asteotan
|
hainbat
euskal udalerritan izan direnekin batera jarriz, argi eta garbi gaitzesteko eskatu die ezker abertzaleko buruzagiei.
|
|
|
2009ko martxoan Mondragon Unibertsitateak eta
|
hainbat
euskal sukaldarik Basque Culinary Center (BCC) Fundazioa sortu zuten, erakunde publikoen babesarekin. Miramon Parke Teknologikoan kokatuko den guneak Zientzia Gastronomikoen Fakultatea eta Ikerketa eta Berrikuntza Gunea izango ditu, eta 2011 urtetik aurrera martxan izango da.
|
|
|
Euskal kazetaria, idazlea eta itzultzailea izan zen Mikel Atxaga, eta
|
hainbat
euskal kazetari belaunaldiren maisutzat jotzen dute. 2009ko irailaren 10ean zendu zen, bere ibilbidean zehar hainbat sari jaso ondoren.
|
|
|
Bernardo Atxagak zuzentzen duen aldizkari literario honetan,
|
hainbat
euskal eta irlandar idazle eta ilustratzaile esanguratsuk parte hartzen dute. Irlanda eta Irlandako literatura oparoa dira bigarren zenbaki honetako gai nagusiak.
|
|
|
Batzuk, esan dugun bezala, beraiek zituzten bitartekoekin erbesteratzea aurrera ateratzeko moduan izan ziren, baina baziren beste asko, Lapurdikoportuetan babestu ziren euskal arrantzaleak kasuko, dirurik apenas, arrantzanFrantziako uretan egin ezinda bertako sindikatuetakoak beldur zirelako lekukoarrantzaleei lana kenduko ziela, Errepublikako Gobernuak borrokarako deitzekoadinean sartuta zirelako marinelotako asko eta, bata edo besteagatik, Jaurlaritzaklagundu ezinda. Antzeko kasuetan zeuden beste
|
hainbat
euskal errefuxiatu, baibehintzat 1939ko udazkenera arte. Orduan asko hobetu zen lan egoera, hainbatlanpostu betetzeko aukera izan baitzuten iheslariek, behar horiek egiten zituztenfrantziarrak Alemaniaren kontrako gerrara deitu zituen-eta bertako gobernuak.
|
|
|
Erakunde horretakoagintariak erabaki hau hartu eta ia batera Ameriketara migratzea pentsatu zuten etadiruen kudeatzaile ia bakarrik Jauregi gelditu zen. Horrekin Euzkadiko Jaurlaritzaketa EAJk diru partida batzuk eskuratu ahal izan zituzten
|
hainbat
euskal errefuxiaturi laguntzak emateko. Lagunduen artean egon ziren Euzkadiko Jaurlaritzakgudari elbarriak artatzeko sorturiko La Roseraieko ospitalean osatzen zeudenhainbat eta hainbat euskal iheslari.
|
|
|
Horrekin Euzkadiko Jaurlaritzaketa EAJk diru partida batzuk eskuratu ahal izan zituzten hainbat euskal errefuxiaturi laguntzak emateko. Lagunduen artean egon ziren Euzkadiko Jaurlaritzakgudari elbarriak artatzeko sorturiko La Roseraieko ospitalean osatzen zeudenhainbat eta
|
hainbat
euskal iheslari. Baina CNAEk egin zezakeen diru ekarpenaktxikia behar zuen, gordetzen zituen onurak ez ziren-eta handiak.
|