|
2000
|
|
|
Erabat ez etsitzeko, hala ere, bazen arrazoirik. Alde batetik, urte askoan gure historiari buruzko
|
hainbat
ikerketa eta hedaketa lanek itxaropena sortu zuen. Aurrerantz aritu gara atzerantz begiratu dugun guztietan.
|
|
2001
|
|
|
Baina hara non,
|
hainbat
ikerketaren arabera, pizza, noizbehinkako janari bezala, eta osagaien kalitatea bermatua dagoenean, nahiko jaki osatua da. Guk Julian Bereziartua medikuari gai honen inguruan duen iritzia galdetu diogu eta bere erantzuna erabatekoa izan da:
|
|
|
Berriki egin den
|
hainbat
ikerketak metal astunek ekosistemaren egoeran eta gizakiaren osasunarengan duten eragin kaltegarria aztertu du.
|
|
|
|
Hainbat
ikerketak agerian uzten dute metalak ugaritu egin direla mundu guztian.
|
|
|
Ekinozea landare bat da, eta hainbat espezie biltzen ditu (Compositae familiakoak), medikuntzan historia luzea dutenak, Europako herrialde batzuetan eta Ipar Amerikan, arnas asalduetarako, hotzeri arruntetik eta eztuletik arnas traktuko infekzio prozesuetara (bronkitisa, laringitisa, faringitisa, sinusitisa, otitisa, amigdalitisa). Interes zientifikoa eta industria farmazeutikoarena eragin immunomodulatzaileetan oinarritzen da, bereziki hotzeri arruntaren prebentzioan eta tratamenduan, eta horretarako
|
hainbat
ikerketa egiten dira. Indarrean dagoen literaturaren interpretazioak iradokitzen du ekinozea hotzeriaren tratamendurako osagarri gisa erabili behar dela, baina ez hura prebenitzeko konponbide gisa.
|
|
|
Sojaren deribatuak Emaitza bikainak eskaintzen dituzten hainbat eratorri daude.
|
Hainbat
ikerketaren arabera, emakume japoniarrek ez dute menopausian hilekoaren aurreko sintomarik edo arazorik izaten, estrogeno iturri naturaletan aberatsak diren sojatik eratorritako produktuen kontsumo handiagatik, seguruenik. Lekadunaren aukerak ez dira mugatzen haragiaren nutrizio balioa gainditzera.
|
|
|
Hala, jogurtak edo beste produktu probiotiko batzuk hartzeak eragin txikiagoa du haurren beherakadetan edo bidaiarien beherako aldietan. Era berean,
|
hainbat
ikerketak frogatu dute jogurta kontsumitzen dutenen artean bularreko minbiziak gutxiago eragiten duela eta kolon minbizia ere gutxitu egiten dela. Hori elikagai probiotikoek tumoreen aurka duten efektuagatik gertatzen da, kartzinogenoek aldatutako immunitate hantura erregulatzen eta leheneratzen baitute.
|
|
|
Giza errotabirusa da mundu osoko bularreko haurren eta haur txikien beherako akutuaren kausarik ohikoena (kasuen %40). Ildo horretan,
|
hainbat
ikerketa zientifikok erakutsi dute esne hartzituek zeregin garrantzitsua izan dezaketela bularreko haurraren eta haur txikiaren beherako akutuen prebentzioan, eta, gainera, beherakoaren sintomak eta iraupena murrizten lagun dezakete.Beherako akutuaren prebentzioan funtsezkoa da hesteetako mikrobioen oreka hobetzea, eta, horretarako, egunero esne hartzituak (jogurta eta beste produktu batzuk) hart... Oro har, onartzen da probiotikoak mikroorganismo biziak direla, traktu gastrointestinaletik igarotzean bizirik irauten dutenak, eta, behar adina irentsiz gero, eragin onuragarriak dituztela horiek kontsumitzen dituztenen osasunean, ohiko nutrizio efektuetatik haratago, batez ere hesteetako mikrobio balantzea hobetzen laguntzeko duten gaitasunagatik.
|
|
|
Gure artean ere gauza bera gertatzen da: zonalde erdaldunetako jende askok ez du euskararen komunitatearen berririk; eta hau ez da nire uste apala,
|
hainbat
ikerketatan agertu zaigun errealitatea baizik. Euskararen agerpena, poliki poliki gero eta ugariagoa bada ere, Euskal Herriko gizartearen indar eta korronte indartsuen eta nagusienetan —botere zein kontrabotere eremuetan— sarri ahaztuta eta baztertuta gelditzen da, oraindik.
|
|
2002
|
|
|
Espainian egindako
|
hainbat
ikerketak erakutsi digute haurtzaroko kolesterol maila altua, neskatila mutikoen arteko loditasun tasen gorakada eta nerabeen artean hipertentsio kasuak gehitu egin direla.
|
|
|
«Ikasleriak erakustenzuen euskalduntzeko eta alfabetatzeko gogoari eta beharrari unibertsitatekoesparruan modu akademiko eta emankorrean erantzutea». Era berean, urte horietanzehar
|
hainbat
ikerketa gai euskaraz landu ziren. (Aranzadi, 1995; Pagola, 1995: 559).
|
|
|
Telesforo Aranzadi biologoakpaleoantro pologia ikerketak hasi zituen. Eguren, Aranzadi eta Joxemiel Barandiaran ikertzaileek
|
hainbat
ikerketa egin zituzten trikuharri eta kobazuloetan. Beraiekegin zuten paleopatologiari buruzko lehen aipamena, Sokillete trikuharrian aurkitutako tibia batean agerian zegoen exostosia deskribatuz:
|
|
|
Azken hori da arazo kardiobaskularrak sortzen dituena eta arteriak oztopatzen dituzten plakak sortzen dituena.
|
Hainbat
ikerketak (oso aurreratuak, Fuster taldekoak) HDL erabiltzearen aldeko apustua egin dute, sendagai gisa. Ez bakarrik ateroma plakak eratzea eragozten duelako, baizik eta lehendik daudenak hondatzen dituelako.
|
|
|
“Berriro ere erronka bat, ez baitago literatura zientifikorik eta ez baita esperientziarik urioiak hazten”, dio Domezainek.
|
Hainbat
ikerketatan Acipencer naccarii ren alde egiten dute. Ikerketa eta argitalpen zientifiko askoren ondoren, Domezainek azaldu duenez, Guadalquivirreko hiru esturioi arruntenetako bat zela aurkitu dute.
|
|
|
|
Hainbat
ikerketak erakutsi dutenez, kontsumitzaileak produktu bat onartzea haren itxuraren eta, beraz, kolorearen araberakoa da neurri handi batean. Hori da, hain zuzen ere, elikagaietan koloratzaileak erabiltzeko arrazoi nagusia, balio subjektiboa duten produktuak, eta osasunerako arriskurik ez sortzea espero da.
|
|
|
Bestelako arrisku faktoreak Kontrako eragina izan zuen beste jokabide bat ohea gurasoekin partekatzeko ohitura izan zen, batez ere amak erretzen zuenean; hala, heriotza arriskua 9,25 aldiz handiagoa zen bi faktoreak konbinatzen zirenean. Espainian ere
|
hainbat
ikerketa egin dira haurren bat bateko heriotzaren eta ahoz behera lo egitearen arteko erlazioa aztertzeko. Garrantzitsuenetariko bat Iruñeko Bideko Ama Birjina Ospitaleko Pediatria Zerbitzuko espezialistek egindakoa izan zen, Olivera Olmedo doktoreak zuzenduta, eta «Anales españoles de pediatría»n argitaratua.
|
|
2003
|
|
|
Institutu hauetan, artistarik ospetsuenek ere egingo zuten lan. Bestalde,
|
hainbat
ikerketa esparru eta kultura elkarte bultzatuko ziren.
|
|
|
«ikaslegoak erakusten zuen euskalduntzeko eta alfabetatzeko gogoari eta beharrari unibertsitateko esparruan modu akademiko eta emankorrean erantzutea». Era berean, urte horietan
|
hainbat
ikerketa gai euskaraz landu ziren. 1976an Deustuko ikasleek itxialdi bat egin zuten ikasketa planean Euskal Herriko Historia ikasgaia ezartzeko eskatuz.
|
|
|
Belarrak eta espeziak mendeetan zehar erabili izan dira elikagaien bizitza erabilgarria luzatzeko.
|
Hainbat
ikerketa egin dira horrelako substantzien antimikrobio jarduera frogatzeko. Horien artean, ahalmen antioxidatzailea deskribatu da, batez ere ezkaiarena, oreganoarena eta baratxuriarena.
|
|
|
Haren teoria da eguraldi txarrerako gomendatzen den aurpegi onak ez duela egoera aldatuko, baina “balio kalkulaezina izango du horri aurre egiteko”. Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) OLT talde batek, Txaro Uliarte eta Lucía Campos Erizaintzako irakasleek zuzenduta, azken urteotan barrearen sendatzeko ahalmenari buruzko
|
hainbat
ikerketa egin ditu. Hitz egin eta idatzi den guztia gorabehera, azterlan horien egileek diote arazoetako bat dokumentazio eskasa dela.
|
|
|
Hala ere, gehiegikeria guztiak kaltegarriak dira, eta, beraz, koipe gehiegi hartuz gero, gorputzak behar ez duena gordetzen du gantz ehunean, eta horrek pisua handitzea dakar, eta, askotan, odoleko kolesterol eta triglizerido maila handitzea (koipe saturatu gehiegi eta, oro har, koipea). Koipe ordezkoen sorreraren justifikazioa Koipe gehiegi jateak osasunean izan ditzakeen ondorio negatiboen inguruko kezkaren ondorioz,
|
hainbat
ikerketa egin dira jan daitezkeen koipeen antzeko propietate sentsorialak mantendu, desagerrarazi edo osasunean ondorio negatiboak murrizten dituzten produktuen garapenari buruz.Koipeen ordezko gisa erabiltzen diren substantziak bi talde handitan sailka daitezke: 1 Mimetikoak:
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetan, “haurtxo begetarianoaren kasua” deitzen zaio bere historiari, eta gurasoen jokabidea eztabaidatzen den epaiketak berriro ireki du populazio talde batzuetan hain mugatua den nutrizioaren arriskuen inguruko eztabaida.
|
Hainbat
ikerketa zientifikok urteak daramatza dieta begetarianoa osasunaren sinonimo ote den argitzen; eta oraindik ere gai eztabaidagarrienetako bat da. Jakina da landareetan oinarritutako elikadurak tumoreak sortzea prebenitzen duela, Minbizia Ikertzeko Institutu Amerikarrak onartu duenez, edo nabarmen murrizten duela gaixotasun kardiobaskularrak eta obesitatea izateko arriskua, gizarte garatuetako bi izurrite handiak; diabetesaren arriskua murrizten du, eta are gehiago, begetarianoen bizitza lau urtetik zazpi urtera luzatu daitekeela.
|
|
|
Duela hamar urtetik, Alemaniak, Herbehereek, Suitzak eta Finlandiak Eco Driving izeneko gidatze ekonomikorako programa bat garatu dute, Europako Batzordeak kide diren herrialde guztietara zabaldu nahi duena.
|
Hainbat
ikerketaren bidez, erregaia aurrezten duten eta, aldi berean, segurtasuna eta, kasu batzuetan, batez besteko abiadura hobetzen duten gidatzeko ohiturak ezarri dituzte. Herrialde horiek, zenbait azterketa eta proba praktikoren ondoren, Eco driving izeneko ibilgailuaren mantentze, gidatze eta erabilera arau errazak ezarri dituzte.
|
|
|
Gazteen artean, agresibitatea, etsaitasuna eta ezinegona nahikoa dira pertsona batek hipertentsioa izateko helduaroan, eta, beraz, odol presioa areagotzearen ondoriozko edozein arazo jasateko. Estatu Batuetako
|
hainbat
ikerketa zentro egiten ari diren azterketak, gizarte arazoak behatzeko eta gertaera fisikoetan duten eragina aztertzeko, Medikuntzako Feinberg Eskolak eta Chicagoko Northwestern Unibertsitateak egindako ikerketa honekin osatu dira. Ikerketa hori Ameriketako Elkarte Medikoaren aldizkariak argitaratzen du.
|
|
|
Ez soilik eskuragarritasunagatik, baita, neurri handi batean, kalitateagatik ere, kate trofiko osoan eragin kaltegarria izan dezakeen alderdi bat. Mundu osoko
|
hainbat
ikerketak aztertzen dute arazo hori. Bereziki interesgarria da gehiegizko karga kutsatzailea konpontzen saiatzea.
|
|
2004
|
|
|
Brzezinski jaunaren ekimenez sorturiko erakundea da. Brzezinski erabakigarria izan zen Jimmy Carter presidentearen() botereko estrategian, eta Brookings Institution erakundean
|
hainbat
ikerketa burutu zituen, azkenean David Rockefeller »Chasse Manhattan Bank eko presidentea», konbentzitzera iristeraino. Hark sustatu zuen Batzorde Laterala, behin betikotzat 1973ko urriaren 23an eratu zena.
|
|
|
Animalietan nolako aldaketak ematen diren aztertzen hasi gara, eta tartean gizakiaren kasuan ere zein aldaketa ematen diren ikusi dugu; sexu festa honetan parte hartzen ote du gizakiak?
|
Hainbat
ikerketek adierazten duten bezala, gizakiak ere hormona dantza izugarriak bizitzen ditu. Aditu askok diote, bestalde, sentimenduek ere nolabaiteko oinarri biokimikoa dutela.
|
|
|
Jabetza zentzuaren ahultasunaren aurrean, bazkide izatearen balio erantsi argienetakoa kooperatiben baitan duten parte hartzeko aukera da.
|
Hainbat
ikerketa. Kasmir 1995, Greenwood 1989, LANKI 1999, Azkarraga 2003, Bakaikoa et al. 1995, batdatoz honako baieztapenarekin:
|
|
|
Izokina da azido horien proportzio handiena duen arrainetako bat. Hori dela eta, maiz jateak,
|
hainbat
ikerketaren arabera, ondorio onuragarriak dakartza epe ertain eta luzera. Horregatik, produktu horien kontsumoa sustatu nahi da, eta konposatu horiek hainbat produktutan (esnea eta deribatuak, esaterako) sartu nahi dira; horrez gain, haragia, beste arrain batzuk eta are arrautzak ere.
|
|
|
Gainera, inhibizio ekintza hori indartu egin daiteke pHa pixka bat azidoa bada (6 baino pH txikiagoa). Ekintza antagonistak eta indartzaileak
|
Hainbat
ikerketa egin dira mikrobioen aurkako jarduera globalean eta, bereziki, elikagaietako kabridioen kontra. Hala, askorbatoek edo bitamina ekintza duten substantziek oso ahalmen handia dute toxina botulinikoa sortzea eragozteko.
|
|
|
Metalak nitritoarekiko afinitate handia du, gatz egonkorrak sortzen ditu, eta horrek nutrizio galera eta mikrobioen aurkako jarduera galtzea dakar.
|
Hainbat
ikerketaren bidez egiaztatu ahal izan da nitritoen eragina ez dela oso eraginkorra burdina kontzentrazio handia dagoenean. Elikagaien artean, gibelean agertzen dira gutxien, eta atzetik haragi gorriak.
|
|
|
Damià Barceló CSICeko ikerketa irakasleak koordinatzen du Europako Hondakin Uren Taldea (Waste Water Cluster). Talde horrek Europa osoko
|
hainbat
ikerketa zentro biltzen ditu, hondakin uren tratamendua hobetzeko proiektu komunak garatzeko. Barcelók, bere laborategian Bartzelonako Kimikako eta Ingurumeneko Ikerketen Institutuaz (CSIC) hitz egin genuenez, argi dauka kalitatezko edateko ura lortzeko modurik onena hondakin urak hobetzeko neurriak ezartzea dela.
|
|
|
Izotz geruzek masa ozeanoetan jaitsiko balute, uraren gazitasuna nabarmen aldatuko litzateke, eta, ondorioz, itsas espezie ugari desagertuko lirateke. Ordenagailuen bidezko egoeren simulazio hori ohikoa da mundu osoko
|
hainbat
ikerketa zentrotan, baina orain arte ez da hain ondorio zehatzik lortu. Egoeren simulazioa Beti, Gregory irakasleak zuzendutako eredu teoriko horren arabera, planetako eremu horretako batez besteko tenperatura hiru gradu zentigradutik gora igo ondoren, Groenlandiak estaltzen duen izotz geruzak gero eta okerrera egingo luke, mendietan dauden hondar glaziarrak izan ezik.
|
|
|
2002ko udaberrian akrilamida atzeman zenetik (substantzia hori «potentzialki kantzerigena» da), karbohidrato proportzio handia duten elikagaiak frijitu eta labean erretzeko (patata frijituak, ogia eta galletak, esaterako),
|
hainbat
ikerketa saiatu dira argitzen ea, egiazki, kontsumitzaile ertain batek hartutako dosiak osasunerako arrisku handia izan ote daitezkeen. Substantzia horri, minbizia sortzeko ahalmena emateaz gain, neurotoxikoa eta ugalketarako kaltegarria izateko ahalmena ematen zitzaion.
|
|
|
Hala ere, gure ohiko elikaduran oso kantitate txikia ematen dugu, eta kopuru hori ez da iristen gizabanakoaren beharretara. Era berean,
|
hainbat
ikerketak erakutsi dutenez, haurtzaroan azido linoleiko konjokatua (CLA), omega gantz azidoa (landare eta animalia erreinuan dagoena) kontsumitzeak onura handiak ekar ditzake epe luzean, eta, hain zuzen, ama esneak gantz azido horren kontzentrazio handiak ditu, askoz handiagoak haurrenak baino. CLA jatearen ondorio positiboek, baita bularra eman ondoren ere, gaixotasun kronikoen garapena eragozten dute, hala nola obesitatea, diabetea, aterosklerosia edo hezur desmineralizazioa.
|
|
|
|
Hainbat
ikerketa taldek DNA analisia erabiltzen dute elikagaien ekosistema mikrobiologikoa deskribatzeko eta egon daitezkeen iruzurrak identifikatzeko.
|
|
|
Eraso isila Kasu askotan sintomarik ez dutenez, ohikoa da mikroinfarto horiek zenbait hilabete edo urte “ezkutatuta” egotea eskanerra egin arte, eta horregatik dira beharrezkoak zenbait kontrol. “Oso adi egon behar da,
|
hainbat
ikerketak erakutsi baitute eraso nabaria izan duten pertsonek dementzia baskularra edo Alzheimerra izateko arrisku handiagoa dutela”, dio adituak. Era berean, ezin da ahaztu garuneko infartua izan dela, eta horrek mota horretako beste infartu batzuk izateko arrisku handia dakarrela, eta miokardio krisi bat izateko arriskua ere areagotzen duela.
|
|
|
MEG tresna sofistikatu batekin egiten da. Aparatu horretatik bakarra dago Espainian Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean, eta Ospitale Klinikoa
|
hainbat
ikerketa proiektu garatzen ari da geriatria, neurologia eta neurokirurgia arloetan. Teknika honen bidez San Karloseko hainbat zerbitzutan aztertzen ari diren gaixotasunik ohikoenak Alzheimerra, epilepsia eta garuneko tumoreak dira.
|
|
2005
|
|
|
Attac (Herritarren Laguntzeko Salerosketei Zergak ipintzearen aldeko Elkartea) erakundean Kontseilu Zientifikoaren kide da.
|
Hainbat
ikerketa egin ditu Muhlsteinek Attac barruan, hala nola, Les transports au service de la mondialisation capitaliste, Sur la «liberalisation» du transport ferroviaire eta La politique europeenne des transports et le Traite constitutionnel.
|
|
|
Eta zerk kezkatzen nauen? Emaitza hauek kezkatzen naute, jakina, baina aurretik ere ezagunak ziren, bai Hezkuntza Sailak berak egindako ebaluazioei esker, bai bestelako
|
hainbat
ikerketa eta tesiei esker ere. Ez dira inolako sorpresa.
|
|
|
|
Hainbat
ikerketaren arabera, eguneroko dietan sartzen den txerri haragia onuragarria da hainbat gaixotasun prebenitzeko. Emaitzak kontraesanean daude kontsumitzaileen iritzi orokorrarekin; izan ere, nutrizio kalitate eskaseko produktua da, ez da osasungarria eta patologia kardiobaskularrak edo obesitatea eragin ditzake.
|
|
|
Halaber, komeni da jakitea talka eginez gero, abiadura txikian gertatzen bada ere, haurraren pisua tona bateraino irits daitekeela, eta, beraz, ezinezkoa izango litzatekeela hura atxikitzea.
|
Hainbat
ikerketak erakutsi dutenez, auto aulkiak oso garrantzitsuak dira haurrak seguru ibiltzeko. Behar bezala jarrita, zirkulazio istripuek eragindako haurren heriotza asko saihesten dituzte.
|
|
|
Gizarte medikoek ez dute aholkatzen populazio osoa bahetzea hiperhomozisteinemia duten indibiduoen bila, arrisku kardiobaskularreko taldeetara bakarrik mugatzea baizik. Azterketa batzuek egiaztatzen dute, halaber, homozisteina maila altua duten menopausia ondoko emakumeek gaixotasun kardiobaskularren eragin handiagoa dutela, eta uste da homozisteina maila altuegiak beste arlo batzuetan ere eragin dezakeela, hala nola diabetesean edo narriadura kognitiboan, eta egoera hori ebaluatzeko
|
hainbat
ikerketa egiten ari dira. Arrisku aldagarria Homozisteina gutxitzeak arrisku kardiobaskularrari aurre egiten diola jakin ezean, datu batzuek frogatzen dute B taldeko bitaminekin duen antagonismoak aminoazido horren efektu deletereoa prebenitzen duela.
|
|
|
Azkenik, ezinbestekoa da untxien populazioak berreskuratzea zenbait arlotan, eta haiei eragiten dieten gaixotasun nagusiak desagerrarazteko formulak ikertzea. Animalia hori kontserbatzeko, beharrezkoa da animalia hori aztertzen jarraitzea, eta gaur egungo teknikarik modernoenekin
|
hainbat
ikerketa egiten ari diren arren, koordinaziorik gabe egiten da.
|
|
|
|
Hainbat
ikerketaren arabera, 110 milioi meatze baino gehiago daude banatuta munduko 64 herrialdetan baino gehiagotan, batez ere Afrikan. Pertsonen kontrako minak (“antipertsonalak” ere deitzen zaie) gatazketan erabiltzen diren arma sofistikatuenetako bat dira, ez hiltzea, baizik eta biktimak ezgaitzea eta zauritzea.
|
|
|
Kopuru oso txikiak dira, kolesterolaren xurgapenean eragin nabarmena izan dezaten, Elikadurari buruzko Informazioaren Europako Kontseiluak (Eufic) jakinarazi duenez.
|
Hainbat
ikerketa zientifikok frogatu dute substantzia horiek kolesterol totala eta LDL murrizten dituztela, kolesterolaren xurgapena hein batean inhibitzen baitute. Ikerketek erakutsi dutenez, egunean 1 g esterol eta estanol begetal kontsumitzen badira, odoleko kolesterola murrizten da.
|
|
2006
|
|
|
Sagardogintzari lotutako ikerketekin, ordea, 2001ean hasi zen. Geroztik,
|
hainbat
ikerketa burutu ditu eta beste batzuk garatzeko bidean dauzka.
|
|
|
Azken urteotan batez ere nabarmena da sagardogile elkarteek ikerketan jarri duten gogoa. Sagardogileek eskatuta,
|
hainbat
ikerketa egin dituzte Euskal Herriko Unibertsitatean, baita Azti Fundazioan ere. Ze iritzi duzu ikerketa horien gainean?
|
|
|
2005\. urtea gogorra izan zen amerikarrentzat, dozena bat urakan baino gehiagoren erasoa jasan baitzuten. Hori dela eta zientzialariek
|
hainbat
ikerketa bide abian jarri zituzten urakanen nondik norakoak hobe ezagutzeko. Lerro hauetan teoria horietako bat azalduko dizuegu.
|
|
|
Ikus ditzagun orain
|
hainbat
ikerketa etnografikoren ondorioak.
|
|
|
Hau guztia desmitifikatzeko, baita konfirmatzeko nolabait familia hauek, familia heterosexual batzuekin erkatuz? egoera latz berdinean aritzen direlaere,
|
hainbat
ikerketatan lortutako informazio inpartziala saiatu gara biltzen. Horidela eta, zenbait aldagai aintzat hartu dira ikerketa diseinuetan:
|
|
|
Hala ere, gidatzen ari zarela mugikorretik hitz egiteak entretenitzeko arrisku handia sortzen du.
|
Hainbat
ikerketaren arabera, mugikorretik hitz egiten minutu eta erdi eman ondoren (baita esku libreekin ere), gidariak ez du seinaleen %40 jasotzen, bere batez besteko abiadura %12 jaisten da, bihotz erritmoa bat batean azkartzen da deian, eta denbora gehiago behar du erreakzionatzeko. Toronton (Kanada) zirkulazio istripuetan nahasita egon ziren 700 gidarirekin egindako azterlan baten arabera:
|
|
|
Erlazio hori ezartzen lagundu zuten aurkikuntzen artean dago 70eko hamarkadan Groenlandiako" innuit" eskimalek, arrain gantzatsuko dieta oso aberatsa izanik, arazo kardiobaskularren eragin oso txikia zutela. Ordutik hona,
|
hainbat
ikerketa saiatu dira harreman hori frogatzen
|
|
|
«Aurreko hamarkadan boskoiztu egin da ikaskuntzak eta oroimena finkatzeko prozesuek loarekiko duten mendekotasunari buruzko argitalpenen erritmoa», idatzi du Harvard Medical Schooleko Nature, Robert Stickgold. «Molekula, zelula, fisiologia eta portaera mailako
|
hainbat
ikerketak mendekotasun horren aldeko ebidentziak aurkitu dituzte».
|
|
|
|
Hainbat
ikerketa zientifikoren arabera, elikagaietako gatz asko hipertentsio arteriala izateko arriskuarekin lotuta dago.
|
|
|
Elkarteak antena horiek kentzea eskatu du, “antenen eta minbiziaren arteko kausa eta ondorioa erlazio zuzena ezin izango denez inoiz frogatu”, antenak kenduta minbizi proportzioa mantentzen den ala “mirari baten gisan” jaisten den aztertzeko. Era berean, Getxoko Udalari ikerketa epidemiologikoa egitea eskatu diote, “Mikrouhinen sindromea” probatutzat eman duten
|
hainbat
ikerketan oinarrituta.
|
|
|
–Begira, Duhalde andereñoa –erran zuen–
|
Hainbat
ikerketa lerro ari gara jorratzen afera hau argitzeko. Eta guztiak estatua hori baino sendoagoak dira.
|
|
|
Jauntxoen familia horrek bazituen lurrak eta jauregiak han eta hemen, eta ez da erraza jakiten Alfontso Mellakoa etxe horietako zeinetan jaio zen. Alfontsok berak Gaztelako erregeari idatzi zion gutun batean" ego frater Alfonsus Zamorensis" esaten du, eta pentsa daiteke, hortik, Zamorakoa zela gure fraidea, baina
|
hainbat
ikerketak beste jaioterri bat adierazten digu: Durango, Mellatarrek Durangoko Barrenkalen zuten jauregia, zehatzago esanda.
|
|
|
Euskal Herriko euskalkiak eta hizkerak aztertu dituzten
|
hainbat
ikerketak eta lanek haien prestigiorik eza eta nolabaiteko bazter izaera azpimarratu dute. Euskalkien arteko hierarkiak ere aipagai izan ditugu askotan, eta baita hiztunek beren hizkerarekiko sentitu duten konplexua ere.
|
|
2007
|
|
|
Uranioa sortzeko prozesuan kontuan hartu behar dira produktu honen meatzaritza, uranioaren aberastea, erregaiaren fabrikazioa, zentral nuklearren eraikuntza, eta abar.
|
Hainbat
ikerketak frogatu du, beste edozein energia berriztagarrirekin baino CO2 gehiago isurtzen dela zentral nuklearretako energia ekoizpen unitateko".
|
|
|
Adituen ustez, kirola egiteak fisikoki eta psikologikoki dituen onurak zenbatezinak dira. Munduan barrena
|
hainbat
ikerketa egin dituzte eta ondorio bertsuetara iritsi dira guztiak: kirola egiten duten pertsonek fisikoki arazo gutxiago dituzte eta psikologikoki indartsuagoak dira.
|
|
|
Hizkuntzaren erabileran eragiteaz ari garenean,
|
hainbat
ikerketa eta adituren iritzi izaten ditugu aintzat eta horietan oinarritu ohi ditugu gure programak. Batzuetan modu kontzientean egin da hori, beste batzuetan intuizioz, baina horrek ere balio du, intuizioa inguruaren behaketan oinarritua egoten baita gehienetan eta bertatik jasotzen baititugu egitasmoak sortzeko adierazle egokienak.
|
|
|
Euskarak kalean duen erabilpena, hizkuntza honen ezagutzak lurralde bakoitzean duen mailaren adierazle da, hau da, ezagutza altuena duen lurraldeetan erabiltzen da gehien. Baina ez horrena bakarrik, baita euskaldunen trinkotasunarena ere,
|
hainbat
ikerketetan jasoa izan den bezala, zenbat eta euskaldun gehiago izan gizarte ingurunean, euskara erabiltzeko aukera gehiago.
|
|
|
Gramatika egitura mailan konparatzen bada euskara beste edozein hizkuntzarekin, ez da bat bera ere aurkitu senidetasuna frogatzen duen berdintasunik. Lexiko arlotik joz gero, hitz edo erro jakin batzuetan iberierarekin bilatu zaizkio antzekotasunak izan ere
|
hainbat
ikerketa egin dira aspaldion hizkuntza biok konparatu nahian. Baina errazago esplikatzen dira auzotasunez edo mailegu bidez eta ez senide izateagatik.
|
|
|
Memorial da America Latina egiteko idea Darcy Ribeirorena izan zan, Latinamerikako herri guztietako kulturak sustatu, zabaldu eta batzeko. Darcy Ribeiro antropologoa izan zan, eta
|
hainbat
ikerketa eta liburu egin eban indigenai buruz. Brasileko hezkuntza sisteman be eragin handia izan eban.
|
|
|
Material porotsuen artean, karbono nanoegiturak begiz jota zituzten ikertzaileek, haien masa txikia eta adsortzio gaitasun handiagatik. Hala ere,
|
hainbat
ikerketek erakutsi dute karbono nanohodien kasuan hidrogenoaren eta karbonoaren elkarrekintza oso ahula dela, eta hidrogenoa biltzeko karbonoan oinarritutako material porotsuak erabiltzekotan, elkarrekintza horrek indartsuagoa izan behar duela.
|
|
|
Mario Molina kimikari mexikarra kimikaren alor ugaritan ikertzen aritu zen munduko
|
hainbat
ikerketa zentrotan 1972 urtera arte. Urte hartan, Sherwood Rowland ekin lanean hasi zen, eta ozono geruzan CFCek zenbaterainoko kaltea eragiten duten deskubritu zuten.
|
|
|
Beste
|
hainbat
ikerketaren arabera, Ag0r1 proteinak bultzatzen ditu hainbat eltxo espezie ziztatzera. Proteina hori metilfenol aktibatzen du, eta azken hori gizakion izerdiaren usainaren erantzuleetako bat da.
|
|
|
Gainera, Minbizia Ikertzeko Nazioarteko Agentziak (IARC) gizakiontzat kartzinogeno gisa sailkatzen du, eta
|
hainbat
ikerketak biriketako minbiziarekin eta beste hainbatekin lotzen dute. Badirudi, mutazio genetikoak eragiteaz gain, mutazio horiek konpontzeko sistema ere blokeatzen duela.
|
|
|
Izan ere, nahiz eta tabakoak ez duen, berez, beste landareek baino kadmio gehiago, digestio aparatuan baino askoz ere gehiago xurgatzen da biriketan.
|
Hainbat
ikerketaren arabera, arnastutako kadmioaren% 50 xurga daiteke biriketan, eta elikagaien bidez hartzen dugun kadmioaren kasuan, aldiz,% 5 baino ez da izaten, normalean.
|
|
|
Gaur egun, Nafarroako Unibertsitateko Farmazia Fakultateko dekanoa da. Elikadura, dietetika eta osasun arloan zein elikagaien segurtasunarenean hainbat eta
|
hainbat
ikerketa egin ditu. Hain juxtu, arlo horietan egindako lanarengatik eta kalitatearengatik Urrezko Domina eman zion abenduan Gipuzkoako Foru Aldundiak.
|
|
|
Zergatik?
|
Hainbat
ikerketak erakutsi dute konposatu horiek gai direla odoleko kolesterol maila murrizteko, batez ere, kolesterolaren absortzioa saihesten dutelako. Datu garrantzitsua da hori.
|
|
|
Dena den, gantz azido mota aldatzea eta osasungarriagoa egitea posible da. Horregatik, guk geuk
|
hainbat
ikerketa egin ditugu eta produktu horien urdaia, soja proteinaz, urez eta olioz (landare, arrain nahiz alga olioa) egindako emultsio batez ordezkatu dugu.
|
|
|
Baina, hala ere, depresioaren oinarri biokimikoa nahiko ezezaguna da. Mekanismo hori argitu nahian,
|
hainbat
ikerketa egiten dira, eta, harrigarria badirudi ere, ketaminak argibideren bat eman dezake.
|
|
|
Hasiera batean, olio horietatik abiatuta, ez zen olio gordinekin adinako kalitatea lortzen azken produktuan. Baina,
|
hainbat
ikerketa eta berrikuntzari esker, lortu dute erabilitako olioekin ere gordinekin bezain kalitate oneko biodiesela egitea.
|
|
|
Beste puntu eztabaidatu bat bioerregaien garbitasuna da. Biodiesela erretzean atmosferara isurtzen den gas kantitatea, oro har, gasolioaren kasuan baino askoz txikiagoa da,
|
hainbat
ikerketaren arabera. Accionaren ikerketa baten arabera, adibidez,% 99 SO 2 gutxiago,% 63 erre gabeko hidrokarburo gutxiago eta% 22 CO gutxiago isurtzen dira.
|
|
|
Izan ere, hainbat gailuren arazoa da gehiegi berotzen direla. Bestalde, nanohodien oinarrizko ezaugarriak direla eta, orain arte egin ezin izan diren
|
hainbat
ikerketa egiten daitezke.
|
|
|
Erradioaktibitatearen eraginpean luze egon izanak, alegia. Argi dagoena da toxikotasunaren kontzientzia izan gabe
|
hainbat
ikerketatan aurrera egin zuela. Jakin izan balu, beharbada ez zitzaion burutik pasatu ere egingo.
|
|
|
Etaeuskal herritarra izateko irizpideari ere bai. M. J. Azurmendik
|
hainbat
ikerketa egindu gai honetaz (1988, 1996). Ondorioak nahiko antzekoak dira:
|
|
|
Ikuspegi teoriko hori oinarritzat hartuta,
|
hainbat
ikerketa egin dira. Besteakbeste, generoaren (adibidez, Levy, Sadovsky eta Troseth, 2000) eta sistemaekonomikoaren ezagutzaren garapenari buruzkoak (besteak beste, Siegler etaThompson, 1998 eta Thompson eta Siegler, 2000).
|
|
|
Piaget-en planteamenduetatik abiatuta,
|
hainbat
ikerketa garatu ziren; esate baterako, Danziger ek (1958) Australian ezagutza ekonomikoaren garapenaz egindakoakedota Jahoda k Europan gizarte desberdintasunei eta antzeko gai sozialei buruzkoezagutzaren garapenaren inguruan gauzatutakoak (Jahoda, 1953, 1959). Gizarteezagutzaren garapenean Piaget-ek planteatutako estadioak identifikatzea zenikerketa horien helburua, eta nagusiki elkarrizketa irekietan eta galdetegietanoinarritzen ziren.
|
|
|
Planteamendu horiek oinarritzat hartuz,
|
hainbat
ikerketa egin ziren. Horienhelburua hau zen:
|
|
|
Lan horiek ez ezik, orientazio soziologikoa zuten beste
|
hainbat
ikerketa ereegin ziren, sozializazioari buruzko ikerketak izenekoak. Ikerketa horien helburuahonako hau zen:
|
|
|
3 urtekohaurrak ere gai zirela erantzunak emateko segidatan antolatutako gidoi koherenteeta orokorretan oinarrituta. Aurkikuntza hori geroago egin diren
|
hainbat
ikerketatan ere berritu da (besteak beste, Fivush, 1984; Hudson, 1990, 1993; Hudson etaNelson, 1986; Hudson eta Shapiro, 1991).
|
|
|
Beraz, ez da harritzekoa Ni guztien artean kontraesanak sortzea (James, 1890).
|
Hainbat
ikerketak adierazten duten bezala, nerabeek beren buruazegiten dituzten deskribapenak rolen eta testuinguruen arabera aldatzen dira; testuingurua etxekoak, lagun minak, bikotekidea edo ikaskideak izan daitezke (Gecas, 1972; Griffin, Chassin eta Young, 1981; Hart, 1988; Harter eta Monsour, 1992; Rosenberg, 1986, denak in Harter, 1998).
|
|
|
Aurkikuntza hori bat dator beste
|
hainbat
ikerketatan behatutakoarekin, eta, ondorioz, esan daiteke kultura orotan (ispiluarekin esperientziarik ez dutenetanere) (Priel eta de Schonen, 1986 in Shaffer, 2002), haurrek hemezortzigarrenhilabeterako garatzen dutela norberaren ezagutza fisikoa (Lewis eta Brooks Gunn, 1979).
|
|
|
Talde nazionalei buruzko ezagutzak, usteak eta nazio estereotipoak ikertzeko, elkarrizketak erabili dituzten
|
hainbat
ikerketa daude. Ikerketa horien arabera, haurrek zenbait talde nazionali buruzko estereotipoak garatzen dituzte 5 urtedituztenerako, eta, hortik aurrera, talde nazionaletako kideei buruzko ezagutzak etausteak asko ugaritzen dira (Barrett eta Short, 1992; Jahoda, 1962; Lambert etaKlineberg, 1967; Piaget eta Weil, 1951).
|
|
|
Aurreko atalean deskribaturiko eredu teorikoetatik abiatuta,
|
hainbat
ikerketa egindira. Hakvoort en eta kolaboratzaileen iritziz, ikerketa horiek bi alditan egin direlaesan daiteke (Hakvoort, 1996; Hakvoort eta Oppenheimer, 1998).
|
|
|
Estatu Batuetako Kongresuan Alderdi Demokrataren gehiengo berriak
|
hainbat
ikerketa sustatu ditu funtzionario zientifikoei presio politikoak argitzeko, berotze globalaren mehatxua txikiagotzeko. Hala, Ordezkarien Ganberako ikerketa batzorde batean aurkeztutako txosten zehatz baten arabera, horrelako presioak 150 espezialistarengan egin dira gutxienez azken bost urteetan, eta guztira 435 gertaera izan dira.
|
|
|
Orain, EFSAko adituek onartzen dute arratoietan, eta haien ondorengo bi belaunalditan, gorputz pisuaren 5 mg/ kg edo gutxiago duen eragin kaltegarririk ez egoteak konfiantza handiagoa ematen diola arriskuak baloratzeari. 2002az geroztik, substantzia horrek elikagaietan duen presentziari buruzko
|
hainbat
ikerketa argitaratu dira. Horrek, orain, benetako arriskuak berriro berrikusteko beharra planteatzen zuen, eta, horregatik, EFSAren Elikagaiekin kontaktuan dauden gehigarri eta materialei buruzko Zientzialarien Panelak (AFC) bere ondorioak eman ditu.
|
|
|
Bakterio horiek traktu gastrointestinalean daude, eta hainbat urtetan erabili izan dira elikagaiak hartzitzeko prozesuetan. Proeuhealth Duela urte batzuk frogatu zenez, bakterio azido laktikoen andui jakin batzuek ondorio positiboak izan zitzaketen osasunean, eta horietako batzuk elikagaietan erabili direla,
|
hainbat
ikerketa proiektu abiarazi dira EBn. Horietako batek, Proeuhealth izenekoak, frogatu du bakterio patogenoen kutsaduretatik babesten duela.
|
|
|
Topaketa horretan, Espinosak Mediterraneoko dieta ordezkatzen duen milaka urteko altxorraren azterketa, ikerketa eta hedapena sustatzearen alde egin zuen. Ministroak gogorarazi zuen
|
hainbat
ikerketak erakutsi dituztela elikadura mota horrek osasunerako dituen onurak. UNESCOren Gizateriaren Kultura Ondare Ez materialaren zerrendan egon liteke Horrez gain, nabarmendu zuen dieta mediterraneoak tokiko ekoizpena eta kontsumoa sustatzen dituela, ingurumena errespetatzen duen nekazaritza sustatzen duela eta eskualdeko trukeak eta ekimenak sustatzen dituela, eta kultura elkarrizketa, ezagutzen eta teknologiaren transferentzia eta Mediterraneoko komunitate guztien ekonomia eta gizartea suspertzen laguntzen duela.
|
|
|
Jatorriz estatubatuarra den Hibbelnek onartzen du bere herrialdeko odoleko metilmerkurio maila azterlanean atzemandako batez bestekoaren azpitik dagoela, baina onartzen du arrainaren omega gantz azidoek dituzten onurak kutsadura arriskuaren oso gainetik daudela. Datu horien harira, Ingalaterrako elikagai industriak
|
hainbat
ikerketa jarri ditu abian, kutsatu edo kutsatu gabeko iturrietako gantz azidoak lortzeko, alga transgenikoen hazkuntza barne. Zalantzarik gabe, omega 3ek gero eta kontsumo joera handiagoa adierazten dute zientziak onura berriak ematen dizkien heinean.
|
|
|
Hala ere, elikaduraren ikuspegitik, britainiar adituek diotenez, «ez dago behar adinako ebidentzia zientifikorik nutrizio nagusitasuna berresten duenik». Hala eta guztiz ere,
|
hainbat
ikerketaren arabera, patata ekologikoek bitamina gehiago dute ohikoak baino, edo esne ekologikoak edo bitamina gehiago du. Emaitza horiek onartu arren, Britainia Handiko berrikuspenaren arabera, ikerketa berriak egin behar dira, besteak beste, beste elikagai mota batzuen artean (arraina, haragia eta beste animalia produktu batzuk) alderik dagoen zehazteko.
|
|
|
Mundu birtualean murgiltzeko gaitasuna mina tratatzeko ere aprobetxa daiteke Erantzun horiek neurtu egin daitezke, eta, ikertzaileak aurkitu ahala, giza portaerari buruz asko esaten dute.
|
Hainbat
ikerketa talde dagoeneko existitzen diren mundu birtualak erabiltzen ari dira. Horren adibide bat ‘Second Life’ da.
|
|
|
Horregatik deitzen zaie batzuetan “altzairuzko euria”.
|
Hainbat
ikerketaren arabera, biktimen %98 zibilak dira. Baina bonbardaketetan ez ezik, gatazka amaitu eta denbora askoan ere eragina dute.
|
|
|
|
Hainbat
ikerketak ohartarazi dute medikuek ez dutela osasuna zaintzen
|
|
2008
|
|
|
Hala dio Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak. Hari horri tiraka, azken urteotan
|
hainbat
ikerketa egin du HPSk familia bidezko transmisioaren nondik norakoak xeheago aztertu nahian. Orriotan aurkezten dizuegun lana 2007an egindako ikerketa sakonera hurbilketa da.HPSk lehenengoz egin du halako ikerketa sakona, familia bidezko transmisioari buruz.
|
|
|
2) espainiarra+ euskaldunaren eta espainiarraren kasuetan, aldiz, hizkuntza espainiarrarekiko identifikazioa handiagoa da IEL globalarekikoa baino. Emaitza hori espero zitekeen —ez teorikoki baina bai enpirikoki—, lehendik egindako
|
hainbat
ikerketen emaitzak kontuan hartuz gero.
|
|
|
• Emaitza horiek bereziak badira ere, orokorrean koherenteak dira orain arte egindako
|
hainbat
ikerketek erakutsitakoarekin, esate baterako, duela gutxi Baxok eta besteak (2006) argitaratu duten ikerketako emaitzekin. Baina horri buruz ez gara orain mintzatuko.
|