|
2000
|
|
|
osoa eskaini du Salegik tribuaren alde, hots, Euskal Herria eta euskaldunen alde.
|
Hainbat
urtetan bizirik eta osasuntsu darrai bere 82 urterekin bizi eta nozitu dituen abenturek, ezustekoek, etsipenek eta desgraziek oro ez dute batere kikildu eta azkenaldi honetan egindako adierazpen batzuetan inoiz baino baikorrago zegoela adierazi zigun Euskal Herriaren egoerari buruzko galdera bati erantzunez, nahiz eta ikusitakoak eta ikasitakoak ziniko samar bilakatu omen duten bere burua.... Liburua aho zabalik irakurtzen den horietakoa da, erabat harrituta uzten baikaitu lehen orrietatik, ikusirik zer nolako bizimodu barojianoa eraman behar izan duen patuak hala nahita noski.
|
|
|
Arantxa Urretabizkaia izatea, euskal emakume idazle bakarretakoa izatea
|
hainbat
urtetan... Zein harremana duzu zure pertsonaiarekin?
|
|
|
Nazioartean ospetsuak diren pertsonaiekin egin duzu lan
|
hainbat
urtetan. Makina bat artista ezagutu duzu.
|
|
|
1936ko Gerra Zibilak hiru urtetan zehar geldiarazi zituen lasterketak. Ondorioz
|
hainbat
urtetan lasterketetako zaldien urritasuna pairatu zen Espainian.1955ean egin ziren lehen aldiz berritze lanak Donostiako Hipodromoan: pista osoa belar bihurtu, arrapaladetarako barruko pista sortu eta 1.600 metroko lasterketak ikusgarriagoak izateko erreka aldeko zuzena zubi alderantz luzatu zen.
|
|
|
Hirugarren alorra zinema eskolak osatuko luke. Egun Urnietan dagoen ikasgela Zinealdera eramango dute; Sarobek
|
hainbat
urtetan jasotako esperientzia izango du oinarri eskolak, beraz. Gainera, luzatzea erabaki dutenez, bi urte iraungo ditu.
|
|
|
Eta paradoxikoki, Miranda' l Douru da hizkuntza ofiziala duen lurralde bakarra. 1998ko irailaren 17a egun historikoa izan baitzen, hango herrientzat bezainbat, mugaz bestaldean hizkuntzaren alde
|
hainbat
urtez ibili izan zirenentzat ere. Portugalgo parlamentuak, erabateko adostasunez, Mirandako hizkuntza ofizialdu eta hiztunen eskubideak aitortu zituen.
|
|
|
Helduentzako musika konposizio lehiaketa egin zen
|
hainbat
urtetan Tolosan CITek antolatuta. Gerora, Abesbatzen Elkartea hasi zen Haur Abesbatzentzat Konposizio Lehiaketa egiten.
|
|
|
Eta ez atzean beste zera politiko batzuek zeudelako.
|
Hainbat
urtetan aurpegiratu zaigu" ezker abertzalekoak direnez, administrazioaren kontra hitz egiten dute, ETBrekin puskatzen dute..." baina elkartearen traiektorian ez da inolako interferentziarik eta esku sartzerik egon ezker abertzalearen inongo erakunderekiko. Elkartea horretan oso garbia izan da.
|
|
|
Iturri horiek, ordea, Joseba Sarrionandiaren sentsibilitatearen arragoan hartzen dute moldea. Miranderen eraginari buruzkoa berritzen du
|
hainbat
urtetara, Laberintoaren oroimena izeneko saio liburuan eta Lurra eta luma koan ere bai: " Joseba Sarrionandia Miranderen itzalpean hazia da:
|
|
|
Gaur egun, benetako aukera historikoa dugu erronka horri heltzeko.
|
Hainbat
urte pasatu ditu Euskal Herriak etengabeautodeterminazio eskubidea aldarrikatzen, eta zentzu horretan bereziki azpimarratubehar da ezker abertzaleak jorratutako lana, urte askotan bakarrik aritu delako autodeterminazio eskubidea era duin eta koherentean aldarrikatzen, orain gurekin batera gauza bera aldarrikatzen ari diren horiek Euskal Herriaren hitza mugatzen zuenmarko batean etengabe murgildur... Edozein kasutan, gaur indar abertzaleak denak hein berean esaten ari gara Euskal Herriak baduela erabakitzeko ahalmenik.
|
|
|
Oinarri teorikoa, 1967an Filadelfia-n izandako familia terapeuten batzar bateanBowen ek (Bowen, 1989) eginiko aurkezpen, anonimo? batean aurki dezakegu.Bertan
|
hainbat
urtetan zehar eginiko lana azaldu zuen, bere teoriak bere familiariaplikatuz eta bere jatorrizko familiaren sistema emozionalak irentsia ez izatensaiatuz. Elkarloturik dauden sei funtsezko kontzeptutan oinarritu zen:
|
|
|
Entzulerien rol aldaketak.
|
Hainbat
urtez aldarrikatu den norabidetasuna edo feedbacka errealitate bihurtu da. Ahalbide asko eta handiak egongo dira:
|
|
|
Krisi ekonomikoak, krisi soziala piztu zuen XIII. mendean, Euskal Herria banderizoen guduetan murgilduz. Familia desberdinen arteko borroka horietako ezagunenak oinaztarren eta ganboatarren artekoa eta agramondarren eta beaumondarren artekoa ditugun arren, Karrantzan ere gertatu ziren horrelakoak, eta
|
hainbat
urtetan bertako biztanleak eta lurrak Karrantza errekak bereizitako bando bitan banatuta egon ziren, Gil sendiaren aldekoak batetik eta Negrete sendiaren partaideak bestetik.
|
|
|
Eta, segidan, eni beha paratzen zela, kapitainak erran zidan nola lau urte lehenago itsasoa utzi zuen, eta nola, handik gutirat, gure amaren bisita izan zuen, gutien igurikitzen zuenean... zeren gure amak baitzekien orduko ezen ni harekin ibilia nintzela hango eta hemengo itsasoetan barrena
|
hainbat
urtetan, eta zeren ene berri jakin nahi baitzuen, bere arimaren osasunarekin loturik zegoen kontu ezin seriosago batek hartarat bulkaturik...
|
|
|
—Bai? —harrituxea— Ni atzo sartu ninduan lehenbizikoz
|
hainbat
urtetan. Goiti egin ziguk, redio!, dena moketa eta ordenagailu berri!
|
|
|
Garbi zegoen ez zuela ni laguntzeko asmorik. Kazetaritzan
|
hainbat
urte eginda, ezezagunen baten gainera zatozenean informazio eske, haren mintzotik jakin dezakezu, hastapenetik, eskua luzatuko dizun ala ez, oker egiteko mentura handirik gabe. Solasa uztekotan nengoela, Ximurraren andrearen ahotsak haurrarenari hartu zion lekua, aparatuaz bertzaldera.
|
|
|
Kanta baten xuxurla ezpainetaratu zitzaidan.
|
Hainbat
urtetan entzun gabe egonda, hiru aldiz aditua nuen aurreko egunetan, garun zokoren batean habia egiteraino.
|
|
|
Edurneri begiratu nion, eta biribil ikusten nuen
|
hainbat
urtetan polita aurkitu izan nuen aurpegi hura.
|
|
2001
|
|
|
Lehen urte haietan trenbideak igarotako udalek lanak finantzatzen laguntzen zuten, akzioen bidez eta baita ardoaren gaineko zerga berri baten bidez ere, baina, nonbait diru gutxiegi bildu eta urtebetera elkarteak porrot egin zuen, lanak ere
|
hainbat
urtetan bertan behera utziz.
|
|
|
Estatu Batuetan suertatu zen, nola ez: autobide berri bat egiteko kanposantu bat lekuz aldatu behar izan zuten eta gorpuak eta hezurrak erauzten hasi zirenean harriduraz ikusi zuten
|
hainbat
urte lehenago hildako gorpuen atal eta gorputz adar artean ere erabat usteldu eta desegin gabeak zeudela (eta iruditzen zait den denak ez zirela santuak edota martiriak izango!).
|
|
|
Liburuek doakoak izan lukete, eta ikastegi bakoitzeko ikasleek
|
hainbat
urtetan partekaturik erabili ahal izateko modukoak, gainera, galdategi honi erantzun zioten gurasoen %62aren iritziz.
|
|
|
ohitu zure haurrak eskolako materiala zain dezaten, era horretan beraiek edo beste norbaitek
|
hainbat
urtetan baliatu ahal izango dutelako.
|
|
|
Egoera ekonomiko nahiko finkatua lortu arte etxetik ez dutela alde egin behar uste izaten dute gehienetan gazteek, eta horretarako
|
hainbat
urte eman behar dute gurasoen etxean, dirua aurrezten eta lanpostu finkoa edo gutxienez egonkorra lortu arte itxoin.
|
|
|
Estatu batzuetan,
|
hainbat
urte ezkondurik eman izana ere nahitaezko baldintza izaten da.
|
|
|
Lan honen asmoa ez da inola ere aurkikuntzak edota ezeren konponbiderik eskaintzea.
|
Hainbat
urtetan askorekin konpartitu dugun kezka bat, plazaratu eta argitzekobalizko bide bat erakutsi nahi dugu. Aldez aurretik esan behar dugu, ez dugulainongo ikerketarik egin; inpresio eta sentipen mailan besterik ez gara arituko, etageure hausnarketa hauek konpartitu egin nahi ditugu, norbaitek guk erakutsitakohariari tira eginez ondorio zehatzagoak aterako dituelakoan.
|
|
|
Seplako buruzagiak jakinarazi zuen bere sindikatuak onartzen duela Ministroen Kontseiluak ezarritako nahitaezko arbitrajea, baina demanda bat aurkeztuko duela harekin ados ez daudelako. Errekurritzeko zortzi eguneko epea dute, baina horrek ez du laudoa geldiarazten, epaitegiek
|
hainbat
urte baitituzte ebazteko. Lacasak esan zuenez, “ustez legez kontrakoa den ekintza bat, Iralak konpainiaren hegaldiak bertan behera uztea bezala, ezin da babestu Gobernuak nahitaezko arbitraje bat ezartzeko hartutako erabakiarekin”.
|
|
|
Aita Villasantek bere erreparoak adierazi zituen hondarrean Lacarraren ustearekin bat zetozen ene oharpen batzuez (Historia de la literatura vasca, Madrid 1960, 12 or. hur.); berez deskribapen hutsa baino ez zirela, egungo irakurle" engaiatuak" Bizantzioren aldeko eta Erromaren kontrako edo bezala har zitzakeen.
|
Hainbat
urteren buruan, ez dut aldatzeko arrazoirik ikusten. Aski dugu lehen izkribu gotikoak (eta bakarrak ere direnak) edo aleman garaiekin alderatzea, edota, hala nahiago bada, armeniarrak (eta georgiarrak) irlandarrekin, nolabait ezagutzen ditudanei lotzearren.
|
|
|
Euskararen normalizazioaren aldeko ekimen eta erakunde nagusien gotorgunea Gipuzkoan egoteari eta Bizkaiko egitura ahuldadeari egozten zaio egoera. Ez da, bada, harritzekoa hainbat eta
|
hainbat
urtetan Bizkaiko Aldundiak euskararen normal izazioan basamortutze politika landu eta gero; nekez espero liteke, euria egin ondoren perretxikoak bezala kultur ekimenak sortzea. Bizkaiko Aldundian aginpidea izan dutenek, alderdikerian eta gizarte eragileekiko mesfidantzan funtsatutako kultur politikak dakartzan ondorio gaiztoei buruz hausnartuko balute, sikiera!
|
|
|
Oraingoz maila apala duten talde berriak ere sortzen ari dira,
|
hainbat
urtetan talde profesional berberak aritu eta gero. Lehorteari amaiera eman diote sortu berriak diren Dar Dar eta Kanpingags taldeak.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan behintzat hain ohikoa bihurtu egin den errealitate bat, iraultza gisako bat bezala da, euskal herritar ugariren ustean eta ikusmenean euskal izaeraren gotorleku gisa hartuta den Zuberoan. Ustetik izaterat alde handia dago eta euskararen alde
|
hainbat
urtez borrokatu izan beharrak —eta borrokatzen jarraitu beharrak— erakusten du mentalitateen bilakaera oso luzea dela.
|
|
|
Hego Euskal Herrian, aldiz, jasan ote ditzake euskarak frankismoaren gisako beste 40 urte? Edo Ajuria Eneko, Iruñeko edota Madrilgo hitzarmenen gisako beste
|
hainbat
urte?
|
|
|
Lurrean bizitzeaz nazkatua nintzen, adiskiderik ez funtsean, gauak hobira eramaten ninduen eta biharamunean ekia ikusiko nuenez ez nekien. Bakeagatik Ganimedesko edozein izakiren urratsetan sar nitzakeen eneak, haiek errana eta manatua, fidelki obratuz,
|
hainbat
urtetan, euskal mugimenduaren lemak, edukiz bakarretan jasanezinak niretzat, baina zer inporta militantea nintzen ez, neuretu nituen bezalaxe.
|
|
|
Ilunpean noiztenka azkonar sotilek edo kahaka plazidoek abiadura hausten zidaten. Egun argitan, gauerdiko zamaren gerizatik higuin ezin,
|
hainbat
urtez" kargaturik" lehiatzen zen txirrindulari profesionalaren antzera nenbilen: sentsazio berriek iraupen fisikoaren ortzi mugak urruntzeko partez, murrizten zizkidaten, murriztasun trinkoa gogoko nuela onartzeraino.
|
|
|
– Pablok deitu zidan, aurreko astean. Pablo Etxebarria aspaldiko laguna dut eta gure aitaren kolaboratzailea izan da
|
hainbat
urtetan. Bera izan zen aitaren heriotzaren berri eman zidana.
|
|
|
|
Hainbat
urte lehenago bezala,
|
|
2002
|
|
|
Zailtasunak ordea, bai. Duela
|
hainbat
urte haur bat izatea erabaki zuten, baina haurrik ez zetorren. Fertilizazio prozesu batean ere murgildu ziren, baina emaitzarik ikusi ez eta prozesua baztertu zuten.
|
|
|
Esaterako, 1994 ikasturtean 152 ikaslek ikasi zuten, 245ek 1998 ikasturtean, 372k 2001 eta 420k 2002.
|
Hainbat
urtetan izaniko eskari handiaren ondorioz, izena emanda zeuden zenbait ikasle matrikula egin gabe geratu da.
|
|
|
Guztiz isil eta mutu jokatu du beti bere produkzio militarraz, eta inoiz ez dio erantzun nahi izan datu eske joan zaion prentsari. Ni neu,
|
hainbat
urtetan saiatu naiz, baina behin ere ez dut lortu erantzunik. Nolanahi ere, ongi frogaturik dago EXPALen produkzio militarra.
|
|
|
Dezentez eskari gutxiago izan dugu urtearen lehen sei hilabeteetan, baina egoera ez da izan guztiz larritzekoa. Egia da, hala ere, oraingo hau ez dela garai ona eta urte gogorra egokitu zaigula,
|
hainbat
urte onen ondoren".
|
|
|
Euzkotar asko
|
ainbat
urtetan abertzale dirala ¿ eta euzkera ikasten be, asi baga. Ta gordiñago dana:
|
|
|
Ezin bukatu lantxo au, irakurle euskaldunari agur maitekorra egin gabe.
|
Ainbat
urtetan gure izkuntza au erdi bazterturik izan dugu euskaldunok.
|
|
|
Uri haundiko bizimodu zaratatsu eta esturazkoan
|
hainbat
urtean iraun ondoren, Nestor langile eta lanzaleak, bere emazte Pauline lagun ebala, erabagi itzela hartu behar ebala esaten ekian.
|
|
|
|
Hainbat
urtetako bizimodu hori, ostera, egunen baten aldatu egingo zala ta, Nestorrek bere amesen amesak noizean behin atseginez eta irribarreka garanduten zituan, urrezko artaburua garandu ohi dan lez.
|
|
|
* Argitaratubakoa, Gure gizona Lekeition jaio zan, baina hazi Zamudion, eta hantxe bizi ere,
|
hainbat
urtean. Hori zala ta, Eusebio Mariaren berbakuntzea Txoriherrikoa izan zan betiro; haren idatzietan dogu erakutsia eta haren aldiko lekeitiarrek be, testigantza laga deuskue, azken urteetan haren berbetea entzuten ebenean, orduan bizi izan zan eta," Bilbo aldeko" euskerea ete zan, uste ebela.
|
|
|
Dagoeneko
|
hainbat
urte da Espainiako estatuan linea mugikorren kopurua linea finkoena baino handiagoa dela eta 2010.
|
|
|
Hasieran aipatu bezala, ingurumenak ez ezik lurraldearen antolaketak ere gizartearen kezka eta interesa erakarri ditu azken urteotan.
|
Hainbat
urte luzez hirigintzarekin nahastu bada ere (areago, hirigintzaren menpeko gisa hartua izan den arren), gaur egun estatus eta praktika propio eta nabarmenez hornituta dakusagu lurraldearen antolaketa. Hala ere, kontzeptu aski korapilatsua izaten jarraitzen du.
|
|
|
Euskal Herriko Unibertsitatean euskara normalizatzeko plangintzak, alegia I. etaII. plangintzak? martxan jarri baino lehenago, jadanik EHUko fakultate zeineskoletako Euskara Batzordeak
|
hainbat
urtez aritu ziren euskararen aldeko ekintzak burutzen. Aipatzekoa da, orain dela hogeita bat urte EHUko unibertsitate zentro bakoitzeko euskara batzorde eta euskararako gobernu organoak (EuskaraZerbitzua eta Euskara Errektoreordetza) euskarazko ikas irakaskuntzaren aldekodinamika propio batean murgildurik zeudela, euskararen egoera aldapatsuan lorpenak egiten.
|
|
|
Koldo Mitxelenaren kezka, ostera, prozeduran, bidean zetzan.Gogoeta horiek plazaratu zituztenetik, ia hogeita hamar urte igaro dira. Harezgeroztik, UPV/EHUk
|
hainbat
urte eman ditu, eta UPNA/ NUPek, bere aldetik, hamarretik gora. Urte asko ez badira ere, ibilitakoa aztertzeko moduan gaude, eaeuskarak, diglosiaren purgatorioan?
|
|
|
Hizkuntzaren didaktikaz jardun aurretik, alabaina, aztertuko dugun eremuazedarritu egingo dugu. Dakizuenez, gure gizarte aldakor eta dinamiko honetan,
|
hainbat
urtetan mugiezinak uste genituen kontzeptuak ere etengabe garatzen etaaldatzen ari dira, eta abiada handiz, gainera.
|
|
|
Hala ez bada, urteko igoera aplikatuko da, alokairuak irauten duen bitartean kontsumorako prezioen indizeen igoeraren (KPI) proportzio berean. Jabeak
|
hainbat
urtetan bizi dena saldu nahi badu, zer egin daiteke. Errentariak zenbait eskubide aitortu ditu erosketa hori beste erosle batzuen aurrean lehentasunezko posizioan egiteko.
|
|
|
Esan zuenez, paziente gehienek beranduegi hasten dute erretrobirusen tratamendua. Ospitalera iritsi da, eta, egiten dutenean,
|
hainbat
urte galdu dituzte. Horrez gain, adituak adierazi zuen beharrezkoa dela terapiak lehenbailehen hastea, ez bakarrik giza arrazoiengatik, baita ekonomikoak ere.
|
|
|
New Yorkeko Rockefeller Unibertsitateko Jeffrey Fridman irakasleak entzima bat aurkitu du. Entzima horrek
|
hainbat
urte daramatza misterioak argitzen, eta, hormona horren bidez, lepinak geneetan eragiten du gorputz pisua murrizteko. Entzima horrek, hormonaren bidez, gantzak noiz biltegiratu edo erre behar diren antolatzen du.
|
|
|
Gainazalak eta materialak garbitu eta desinfektatzea, egiaztatuta Garbitu ontzi eta baxera guztiak 55 °C tik gorako ontzi garbigailuan Zenbait ikerketak erakutsi dutenez, jarraibide horietako asko ez dira betetzen establezimendu batzuetan, bereziki tamaina txikikoetan. Behin eta berriz ez betetzea Unibertsitateko jantokietatik hartutako 1.200 lagin inguru aztertu ziren
|
hainbat
urtetan egindako bi azterketa osagarrik erakusten dute zenbateraino ez diren behin eta berriz betetzen oinarrizko higiene arauak sukaldaritza zerbitzuetan eta plater prestatuetan. Azterlanetako batean aztertutako lagin guztietatik, bosturtekoan ateratako laginekin, %56k bakarrik betetzen zuen araudia.
|
|
|
Baldintza horiek guztiek arnas gaixotasunak eragiten dizkiete haurrei. Egoera horren aurrean, Intervida erakundeak
|
hainbat
urte daramatza herrialdean lanean, eta ahalegin handia egin du Arequipa, Trujillo eta Chiclayo hirietako aldirietako auzoetan eta Puno, Cuscu eta Andahuaylas landa leihoetan haurrak hartzeko aukera emango duten gelak birgaitzeko eta eraikitzeko. Izan ere, ikasgelek ez dute premia handirik.
|
|
|
Izan ere, urrezko kaiola baino nahiago zuen askatasun miserablea. Iritsi zen agurtzeko garaia,
|
hainbat
urtez gelako kide izan zuenak zeru amaitezina arnasa hartuko zuen. Bazihoala eta, Peiok eskutitz bat lerratu zuen bere sakelean zaindariek kontrolatu gabe familiari eman ahal izateko.
|
|
|
Ez behintzat nik espero nuen moduan. Alexek,
|
hainbat
urteren ondoren!, min eman zidala bazekiela esan zidan, eta sentitzen zuela.
|
|
|
Baina kontuz ibili beharra nuen, aldi berean, errukiarekin. Gaixoekin izandako
|
hainbat
urtetako esperientziaren ondoren, bai bainekien errukia bertute bat dela, errukitzaileak maiz ezkutatu eta mozorrotu beharrekoa, errukituari apalgarri eta iraingarri gerta ez dakion. Ezin zerbitzari leialagoa izan baitaiteke errukia, nola maitasunarena hala umiliaziorena.
|
|
|
UEUren proiektuak hazi emankorra eman dezake, benetako Euskal Unibertsitatea bilakatuz, bainaho rretarako bere egitura juridiko eta akademikoa goitik behera aldatu luke. Bestelako iturburua Ikastolen Elkartea izan daiteke,
|
hainbat
urte dituen proiektu sendo hau hezkuntzaren maila gorenera aplikatuz. Azkenik, sasieuskal unibertsitatea dugun Mondragon Unibertsitatearenaukera Nafarroara eta Iparraldera zabalduko balitz, euskaraz burututako eredu" nazional" baten aurrean egongo ginateke.
|
|
2003
|
|
|
Hau da, nork bere diru baliabideen arabera inbertitzen du, eta, nahi izatera, beste arrisku batzuen kontrako aseguruekin konbinatuz gainera (baliaezintasuna, alarguntza...). Dena dela, epe luzea da bizi aseguruaren" berezko lurra"; balio erantsia, berriz,
|
hainbat
urtetan edo hamarkadetan interesak izateko garantia
|
|
|
Eta hortaz, entzuleak askoz ere aukera zabalagoa du. Euskal Herrian musika estilo bat izan da nagusi
|
hainbat
urtetan. Azken urteotan, ordea, mundu zabalean bezala estiloak ugaritu egin dira:
|
|
|
|
Hainbat
urte 1936ko Gerrako kontuak ikertzen aritu ondoren, nire saioetan agertzen ziren datuak sortzen zizkidaten sentimenduak kanporatzeko gogoa sentitu nuen. Eta horretarako eleberria iruditu zitzaidan generorik aproposena.
|
|
|
Kanpo hizkuntzetarako gerora erakutsiko zuen zaletasuna Parisgo egotaldian bizitu zela pentsa daiteke. Jatorriz euskalduna izan eta
|
hainbat
urte Gaztelan igaro ondoren, hizkuntzetarako sentiberatasun berezia zuen gaztetarik. Nolanahi ere, frantsesa izan zen ikasi zuen lehen kanpo hizkuntza, nahiz gerora ingeles hizkuntza eta zibilizazioaren mirespena askoz handiagoa gertatuko zaion.
|
|
|
Domeka ta jaiegunetako irakurgaiak
|
hainbat
urtetan entzun izan dituez Bizkaiko gure eleiztarrak Kerexetaren hizkeran; astegunetako eta santuen mezetako irakurgaiak, ostera, oraindino luzeroago, Irakurgaiak deritxon liburu lodikote ofiziala 1988 urtera arte ez zalako Bizkaian argitaratu. Horra hor zelan, Kontzilioari eskerrak, Kerexetak eleiztarrendako asmatu eta egindako meza liburu txikia, gero Altarako liburu bihurtu zan urte askotan Bizkaiko abade euskaldunontzat.
|
|
|
7 Derioko Udako Euskal Ikastaroan, azken eguneko ekitaldi akademikoan, euskal kulturako pertsona nabarmenen bati omenaldia egin jako
|
hainbat
urtetan. Urte horretakoan Karmelo Etxenagusiari egin jakon.
|
|
|
1 Ijorretako txoria
|
hainbat
urtez kaiolan, ondo bai, baina katigu... zelan bizi lei holan?
|
|
|
Gotzaitegiko beste dokumentuentzat itzultzaile berezia dogu aspalditik:
|
hainbat
urtetan Txomin Solabarrieta abade ondarrutarra izan da; Martin Olazar gamiztarra be lan handia egindakoa dozu. Oraingo itzultzailea Mallabiko neskatila gazte bat da, Miren Leanizbarrutia.
|
|
|
|
Hainbat
urtetan emon neban meza hori, bere euskerazko berbaldi labur eta guzti, Begoñako Basilikatik. Astean behin egiten neban nik.
|
|
|
Baina zuk
|
hainbat
urte emon dozuz, bide horretan sartu orduko.
|
|
|
Zamarripari, ondo irabazita eukalako, erderaz egindako euskal gramatika baten eta hainbat idazti errez eta jatorren egilea izan zalako; Rekalderi, Ipar Ameriketan artzain euskaldunen eleiz artzain ebilela, hango bizimodua aitatzen deuskun nobela bitxia Deunor izenekoa idatzi ta argitaratu ebalako. Gainera, Arrate Irratian eta Boletín del Banco de Vizcaya orrian
|
hainbat
urtetan emon euskun, euskeraz, Ameriketako artzainen barri. Bioi ordaindu gura izan neutsen neure aspaldiko zorra, zelan edo halan.
|
|
|
Derioko Ikastaroaz ganera, Euskerazaleak erakundeagaz be hartuemon estua izan dau Etxenagusiak, eta irakasle ibili be
|
bai
hainbat urtetan Montianoren bidez.
|
|
|
eskola barruan Euskerazaleak alkarteak sarritan argitaratu eta asko zabaldu zan metodotxua erabilten genduan (Xabier Peñaren metodoa bera, Montianok ikasgai laburrago ta ugariagotan urkuldua).
|
Hainbat
urte emon nebazan lanbide honetan, beti doan (aldi hatan ohi zan legez), eta azkenean alkartearen zuzendaritzakontseiluan be sartu ninduen aldi labur baterako. Borondate oneko hainbat lagunek zuzendu ta aurrera atara eben Euskerazaleak alkartea, ia beti Jesus Oleaga Buru ta Montiano Buruorde edo Idazkari zirala.
|
|
|
Hiztegi labur horrek harrera ona izan dau
|
hainbat
urtetan eta gaur be erabilten da.
|
|
|
Agur, Aran, Zer, Euskerazaintza, Kardaberaz, Alkartasuna Concordia, Goiz Argi, Bermeo, Saski Naski eta beste aldizkari batzuetan dagoz sakabanatuta, ia beti Bizkaiko euskera jator, garbi ta argian idatziak. Aran, Arratiako aldizkaria, berak sortu eta zuzendu eban, Zeanurin abade egoala; Zer aldizkariaren zuzendari bera da
|
hainbat
urtetan; eta Mungiako Alkartasuna Concordia horrena be bai. Eta ez daiguzan ahaztuta itxi Bilboko Eleizearentzat egin izan dituan itzulpen ugariak, batez be Eleizbarrutiak eratutako Batzar Nagusi haren urte luzeetan.
|
|
|
Prozesu horrek
|
hainbat
urte behar ditu, eta medikamentu immunosupresoreak erabili behar dira.
|
|
|
Fenomenoa adituek orain dela
|
hainbat
urte aurreikusi zutena baino larriagoa da
|
|
|
Honekin batera heziketa artistikoaren sistema guztia berrantolatzeari ekin zion. Baina sistema berria ezarri aurretik, zaharra desegiteko
|
hainbat
urte behar izan zituen, ondorioz denbora luzea igaro zelarik arte eskola gabe. Ondoren Komite Zentralak, arlo bakoitzeko eskola bakarra eratu zuen:
|
|
|
Alde batetik, 12 kide Hegoafrikako zentral nuklear bakarreansartu ziren Koebergen, Caboko Hiritik 20 km-ra; bertan, herrialde txiroentzakoenergia berriztagarrien gaineko akordio sendoa eskatu eta energia nuklearraren erabileraren salaketa egin zuten. Aktibistei
|
hainbat
urtetako espetxe zigorra dakartzandelitu larriak leporatu zizkieten.
|
|
|
Izan ere, Klimaren Modelo Globalak deritzanak (GCM, Global ClimateModels) orain
|
hainbat
urte hasi ziren erabiltzen, baina horiek duten lan eskalazabalegia da, hartzen duten lurralde zabalaren sare laukia oso handia izanda (500 x500 km, sarri askotan). Zer esanik ez, zabalera horrekin modelook ezin dute ibai arro txikietan (5000 km2 baino txikiagoak, kasuan) aurreikuspenak egiteko moduko informazio egokirik eman; eskala kontua.
|
|
|
Bosgarren puntuaren arabera, UEUren Kontseilua azaroaren 1ean osatu behar zen. Kontseilu horretan «unibertsital bizitzari
|
hainbat
urte eta neke emandakoek, eta unibertsital bizitza hori ongien ezagutzen dutenek hartuko lukete parte», azken urteetan UEUn sortutako etena gainditzeko asmoz. Erabaki horren inguruko ahaleginek ez zuten emaitza nabarmenik ekarri, ordea, aurrerago ikusiko dugunez.
|
|
|
Algak aukera anitzeko itsas organismo gisa aurkezten dira gizartean, baina oraindik ez dira ezagutzen herritar gehienentzat.
|
Hainbat
urtez ikerketa sakonak egin ondoren, Malagako taldeak ondorioztatu du itsas alga espezie batzuk, zehazki, gorriak, gai direla eguzki erradiazioen efektuaren aurka borrokatzen diren substantziak modu naturalean sortzeko. Espezie horiek babes mekanismo bereziak dituzte, itsasoaren goiko aldean bizi baitira urte osoan, eta zuzenean jasotzen baitituzte eguzki izpiak.
|
|
|
Eguzkitik babesteko balio izateaz gain, “alga horiek gaitasun antioxidatzaile oso handia dute; beraz, etorkizuneko eguzki kremek substantzia espezifikoak izango dituzte eguzkiak azala honda ez dezan”, azaldu du Malagako Unibertsitateko Biologiako irakasle José Aguilerak. Ondorio horixe atera du Félix López Figueroak zuzentzen duen taldeak, Enrique Herrera katedradunak zuzentzen duen larruazaleko minbiziaren dermatologia taldearekin koordinatuta,
|
hainbat
urtez Malagako Lagosko kostaldean bizi diren alga espezieak aztertu ondoren. Taldeak algen substantziak saguetan aplikatu ditu eta emaitzak oso positiboak izan dira.
|
|
|
|
Hainbat
urtez gehiegi ustiatu ondoren, belugaren esturioak, Kaspiar Itsasotik kabiar preziatuena ateratzen duenak, berreskuratzeko bidean dagoela dirudi, ezarritako babes neurriei esker, Genevan (Suitza) Espezie Babestuen Salerosketari buruzko Nazioarteko Konbentzioak (CITES) adierazi zuen atzo Genevan. “Arrain gehiago erruten ari da, eta harrapatutakoen ehuneko handiagoa haztegietan ugaltzeko erabiltzen da, kabiarraren ekoizpen komertzialerako erabili beharrean”, adierazi zuen CITESeko Idazkaritzak.
|
|
|
Besteak beste, herrialdeetatik fisikoki urruntzea edo animaliak elikatzeko produktuak eta ekoizpenerako animaliak kontrolatzea.
|
Hainbat
urteren ondoren, Washingtongo «behi zoro»aren kasu bat berresten da, eta horrek nahikoa informazio eman diezaguke arazoaren jatorria baieztatzeko. EEBren jatorria AEBko lehen behi zoroa gaixotasunaren barreiadura Europan eragin zuten arrazoien antzeko arrazoiek eragin zuten.
|
|
|
Haizeak bota egin zituen batzuk (egun handi gehienak izaten dira haizetsu), eta galtzadan ere ikus zitezkeen, oinezkoen zapata markak aurpegian zituela, matxuraturik.
|
Hainbat
urte aurpegirik erakutsi gabe ezkutuan egin zuen idazlearen kontrako mendeku bat zirudien ospakizunak. Eliza bakanetako hil kanpaiak jotzen ari ziren, beren hots tristeekin uso saldoak izutuz.
|
|
|
Ipuinaren gozamenak utzitako euforia puntuarekin eta aldi berean, zergatik ezkutatu,
|
hainbat
urtean bila genbiltzan idazlea atzemanik nuela jakiteak ematen zidan pozarekin hasi nintzen gelatik alde egiten. Lehenbailehen komisarioari erakutsi nahi nion aurkikuntza, hildakoa idazlea zela erakusten zuen froga, baina atalburua igaro aurretik itzuli eta Monikari ohar bat idaztea erabaki nuen, desenkusak eskatuz edo eskerrak emanez, ez dakit zehatz zer idatzi nahi nion, baina hitz batek bestea dakar, gutxitan adierazten dugu nahi dugunik.
|
|
|
Eta horregatik animatu naiz berriro ere idaztera. Bestela, dena bere horretan hozten joan daiteke eta, azkenean, ezerezean geldi daiteke gure
|
hainbat
urtetako harremana.
|
|
|
Zure errealitatea, bakuna eta bakarra dela dioten fikzio autonomoak. Eta konturatuko zara, nik erranik batez ere,
|
hainbat
urte sineste horien gatibu higatu dituzula. Tragedia bat izanen da zuretzat.
|
|
|
Halaz, injustua da borrokalari bat
|
hainbat
urtez preso atxikitzea; iheslariak, idazle ospetsuak barne, gordean ibil  tzera behartuak izatea; injustua da, hondarrean, hainbeste sufri  tzen duen populu baten gudari talde aurrerakoienak gaztigatzea. Adibidez, estradizio baten salatzeko gazte batek banku bat erasotzen du eta haren arrastatzearen deitoratzeko bezain inpunitatearen eskatzeko manifestazioak antolatzen dira.
|
|
|
Eta hausnarketa hauek egiten ari den hau harritutadago, hainbat eta
|
hainbat
urtetako lanaren ostean, kultura sortzen eta aurrera egiten egon lukeen gizarte batek bere onenak besteen erasoetatik defendatzen eman behar dituelako. Eta aspaldi ahaztuta behar luketen diskurtso beligeranteak jasan behar dituelako, izateko eskubidea ere ukatu nahi zaion honetan.
|
|
|
Globalizazioak erakarri duen mugikortasun hau ekoizpen sektore guztietan gertatzen ari da baina are zorrotzago, berriz, automozio sektorean non ekoizpen bilakaerek bost urteko zikloa baino ez duten. Hau da, oraintsu arte kokapen berriak
|
hainbat
urte luzetarako erabakitzen baziren ere, aurrerantzean bost urtetik behin aldatu ahal izango dira kokapenak. Beste modu batez esana, Mercedesen hainbat instalaziok ez du beti Gasteizen iraungo bertan kokatzea behin erabakitzeagatik, bost urteroko kostu lehiaketan irabazle ateratzeko gai izango den heinean baizik.
|
|
|
" Zentzugabekeria galanta da: batuaren kontra jo nahi dute, bereizketa sortu", adierazi zuen Fermin Artola Axular udal ikastolako irakasleak,
|
hainbat
urtez lehiaketako epaimahaiko izandakoak.
|
|
2004
|
|
|
Bergaran jaio zen, 1963an eta egun Donostian bizi da. Kazetari aritu zen Eginen
|
hainbat
urtez, eta hau itxi zutenean Euskadi Informacioneko zuzendari izan zen. Egun Garako kazetari da.
|
|
|
14 urte nituela, Zarautza joan zen familia bizitzera. Etxea alokatuta egon zen
|
hainbat
urtean. Aita hil eta gerora," Aizarnako etxearekin zer egin behar dinagu?" egin zuen galdera gure amak, eta Maribelek eta biok hartu genuen, hark alde bat, eta nik bestea.
|
|
|
Orduan egunkariak kale izkinetan saltzen ziren, ez zegoen kioskorik. Berari erosi nizkion
|
hainbat
urtez (orduan El Diario Vasco eta La Voz de España), askoz gehiago ez zegoen-eta. Goizeko ordu horietan ez ziren Madrilgo egunkariak iritsiak".
|
|
|
Aho bete hortz geratu nintzen, duda mudak izan nituen, ausardia kontu hori eta, baina azkenean baietz esan nuen. Eta
|
hainbat
urtez jardun nuen horretan lanean.
|
|
|
Eta hilabete batzuk geroago, ultzera bat izan zuen bere begi" oneko" kornean; horrek itsutasun erabatekoa eragin zion aste batzuetan. Bere lankide batek laguntza handia eskaini zion arren, egoera ez zen batere erraza izan Kalpnarentzat
|
hainbat
urtetan.
|
|
|
Seme alabarik ez zutela ta,
|
hainbat
urtetan ibili dira bat semetzakotu edo alabatzakotu nahiean. Simonek mutila nahi zuen; Demetriak, ostera, neska bat.
|
|
|
Dirua biltzeko sistema honen gakoa da
|
hainbat
urtez hilero 20 euro inguru emateko konpromiso pertsonal bat lortzen dela; kopuru hori KPIren arabera borobiltzen da eskuarki.
|
|
|
|
hainbat
urtetan luzatu egin daiteke, are haurra adinez nagusi izan arte.
|
|
|
Danimarkan energia eoliko itsastarra
|
hainbat
urtetan baliatuz gero, berebiziko inbertsio ekonomikoa egin behar izan den arren, elektrizitate produkzioa lehorreko energia eolikoak ekoizten duena baino egonkor eta handiagoa dela ondorioztatu behar da (%20).
|