|
2010
|
|
|
Kresala telebista saio bat da, itsasoaren munduari eskainia. Saioa erreportajez, elkarrizketaz, irudiz, musikaz eta informazioz osatuta
|
dago
.
|
|
|
Getarian
|
gaude
. Getariari buruzko lehen aipamenek erakusten digute Erromatarren garaitik bazegoela hemen biztanle gune garrantzitsu bat.
|
|
|
Getarian gaude. Getariari buruzko lehen aipamenek erakusten digute Erromatarren garaitik
|
bazegoela
hemen biztanle gune garrantzitsu bat. Getaria itsasoari lotuta egon da beti, eta gizateriaren historian itsas gizon famatuak eman ditu.
|
|
|
Getariari buruzko lehen aipamenek erakusten digute Erromatarren garaitik bazegoela hemen biztanle gune garrantzitsu bat. Getaria itsasoari lotuta
|
egon
da beti, eta gizateriaren historian itsas gizon famatuak eman ditu. Guztien artetik, Juan Sebastian Elkano nabarmendu behar dugu, munduaren itzulia egin zuen lehen itsasgizona.
|
|
|
HAMASEIGARREN mendetik Kantauri aldeko babesleku seguruenen artean
|
dago
. Gaur egun, Euskal Herriko bajurako arrantzaren itsas portu garrantzitsuenetakoa da.
|
|
|
«Ik ertu egin behar da, gehiago jakin behar da». Eta horregatik s ortu zen Aquariuma, ikertzeko asmoarekin. Ondo
|
dago
arrainak umeei, nerabeei edo edadetuei erakustea, entretenitzeko. Hori bai, ikerkuntzaren oinarriari eutsi behar zaio.
|
|
|
Donostiaren pareko Aquariuma. Donostia txikia da, baina txikitasunean
|
dago
handitasuna. Handia ez.
|
|
|
Enpresak gainbehera doaz. Aquariuma, ordea, hasieran baino hobeto
|
dago
.
|
|
|
... e z
|
dagoen
tokitik olatuak atera...
|
|
|
Mutrikun
|
gaude
. Mª Jesus Yurritak, bertako alabak, bere familiaren ogibidea nondik datorren kontatuko digu.
|
|
|
Hain da ezaguna eta halaber ezezaguna. Horretarako
|
dago
hain zuzen AZTI ikerketa zentroa. Itsasoak barruan duen bizia eta gizakiok bertatik hartzen duguna aztertzeko sortua izan zen duela urte batzuk AZTI. Itsas ikerketarako zentroa. Baina zer lan egiten dute Aztin?
|
|
|
Elikagaien ikerketa gunea Derion
|
dago
eta behin baino gehiagotan (hori esan nahi izan duzu?????) bertaratuko gara, hango ikerketen berri emateko. Edonork ikusi dezake nola egiten duten lan Aztiko zentroetan. Sukarrietan Pasaian edota Derion.
|
|
|
Bajurako LAUROGEITA HAMABI arrainontzi eta HOGEITA ZAZPI atunontzi
|
daude
.
|
|
|
Bermeo eta inguruetan Bizkaiko kostako gorabehera geografiko garrantzisuenak
|
daude
dira: Matxitxako lurmuturra, Izaro irla, eta Gaztelugatx uhartea.
|
|
|
Sareak, pisua, nasak, aparailu luze handi eta konplexuak mugitu behar dituzte, batetik bestera. Gainera itsasoan egiten den lana da, eta askotan urez beteta
|
egoten
dira itsasontzien bizkarrak.
|
|
|
zailagoa da harremana. Orduan, irtenbide bakarra
|
dago
hori ez gertatzeko. Lehenik, pentsaera aldatzea.
|
|
|
Dena dela, jazarriz ez da arazoa konpontzen. Izan ere, guardarik ez
|
dagoenean
inspekzioak egitea semaforoa gorrian pasatzea bezala da. Orduan, mentalizazio kanpaina bat beharrezkoa da.
|
|
|
Bere zilio koxkorrak janariz beterik
|
badaude
edo supituki arriskuren bat agertzen bada, zizare berezi honek bere apaindura osoa ezkutatuko du, eta hurrengo jatordura arte bere hodian ezkutatuko da.
|
|
|
Joan den asteartean ekin genion itsaso beteko abentura berri bati Kresala saioan. KRESALAzaleak facebooka sortu dugu, e ta zu re ideien, ekarpenen, argazkien, iruzkinen eta abarren zain
|
gaude
!
|
|
|
Hainbat mendetan badiaren mendebaldeko aldea edo Pasai Donibane, Hondarribiaren jurisdikzioaren barruan
|
zegoen
. Ekialdeko aldearen edo San Pedroren eskumena, aldiz, Donostiarena zen. MILA ZAZPIEHUN eta HIRUROGEITA HAMARRE AN Pa sai Donibanek Hondarribiaren mendeko izateari utzi zion, eta MILA ZORTZIEHUN eta BOSTEAN San Pedr ok Do nostiaren mendeko izate ari.
|
|
|
Bai, hiru edo lau aldiz etorri naiz kostaldera, Nojara. Barkuaren beste kapitaina Espainiako neska batekin ezkonduta
|
dago
, eta etxea dute han. Udan izan ginen Espainiako iparraldean, batzuetan oso polita da, baina bestetan Eskozia bezalakoa da.
|
|
|
Kapitaina: Zoritzarrez itsasontziak urte asko darama bidaia hau egiten, eta ekonomikoki ez
|
dago
ondo. Orain bidaiari gutxiago dauzkagu eta ferry a zahar gelditu da; 25 urte ditu.
|
|
|
Galdera ona da hori. Momentuz ez dakit, eta beste tripulazioko guztiak berdin
|
daude
. Irailaren 28an bukatuko dugula dakigu eta P&O konpainia denen lana gordetzeko ahalegina egiten ari dela ere.
|
|
|
Kapitaina: Urte onak eta txarrak
|
daude
eta berdin gertatzen zaigu. Batzuetan zoragarria da eta beste batzuetan kontrakoa.
|
|
|
Euskadin hiru
|
daude
baina ziur ez dakigula zein den euren betebeharra. Horietako baten sartuko gara orain, barruan zer dagoen ikusteko.
|
|
|
Euskadin hiru daude baina ziur ez dakigula zein den euren betebeharra. Horietako baten sartuko gara orain, barruan zer
|
dagoen
ikusteko. Santurtzira goaz.
|
|
|
Txomin Agirre ondarrutarrak idatzitako liburua da â?. KRESALAâ?, eta 1906 urtean kaleratu zen osorik, aurreneko aldiz. Euskaraz idatzitako aurreneko eleberrien artean
|
dago
. Beraz, Euskal Literaturaren zutabeetako bat da.
|
|
|
Ondarroa herria Lea Artibai eskualdean
|
dago
. HIRU KOMA SEI KILOMETRO KARRATUKO azalera du eta BEDERATZI MILA biztanle inguru ditu.
|
|
|
Ondarroa Euskadiko alturako arrantzaren portu garrantzitsuena da. Egun, HIRUROGEITA LAU itsasontzi
|
daude
, eta baxurako ontziek eta ontzi ez industrialek bolumen garrantzitsua osatzen dute: HOGEI ontzi.
|
|
|
Sarritan ez, baina noizbeinka istripuak jazotzen dira itsasoan. Erreskate zerbitzuak oso inportanteak dira kasu horietan eta Ertzaintzarena beti
|
dago
prest laguntza emateko.
|
|
|
Plentziako itsasadarrean gora egingo duzue. Oso polita da itsasgora
|
dagoenean
. Itsasbehera denean ez da horren polita, hondoa jo duten itsasontziak daude eta.
|
|
|
Oso polita da itsasgora dagoenean. Itsasbehera denean ez da horren polita, hondoa jo duten itsasontziak
|
daude
eta.
|
|
|
Plentzia eta Gorliz artean lehia handia
|
dago
. Barrika gutxitan sartzen da tartean.
|
|
|
Honi Plentziako itsasadarra deitzen diote. Arazo nagusia, ordea, hondartzan eta badian
|
dago
. Han izaten duten eztabaida, badia Plentziakoa edo Gorlizkoa dela esanez.
|
|
|
Euskal Herriko kostalde guztia da balio handikoa, baina
|
badago
toki bat benetan nabarmentzen dena. Zumaiako Flysch a [ahoskatu «flixa», euskarazko x ez] edo itsas labarra.
|
|
|
Prest
|
dago
nahi den â?, markarenâ?
|
|
|
Museo, liburu eta pelikuletan jaso izan da euskaldunok itsasoarekin hasieratik izandako harremana. Hala ere, asko
|
dago
ikertzeko eta azaltzeko. Horregatik, KRESALA saioan tarte berezia eskaini nahi diogu, gure itsas istoriari.
|
|
|
Mundu osoan zehar nabigatu du eta historia pila dauka kontatzeko, adibidez bere lehen bidaietako batean Brasilen geratu behar izan zuten denbora pila arazo batengatik. Bere bizitza ezagutzeko berarekin
|
egon
gara Bilboko Itsas Museoan.
|
|
|
Getxo, Bizkaiko kostaldean
|
dago
eta Abrako badia du inguruan. Bilbotik HAMABI kilometrora dago.
|
|
|
Getxo, Bizkaiko kostaldean dago eta Abrako badia du inguruan. Bilbotik HAMABI kilometrora
|
dago
. HAMAIKA koma HIRUROGEITA LAU kilometro karratuko azalera du, eta LAUROGEI MILA biztanletik gora.
|
|
|
Getxoren jatorri historikoa Erdi Aro Berandaun
|
dago
eta Santa Maria elizarekin du lotura zuzena. Ordutik HEMEZORTZIGARREN mendearen bukaera arte, herri honetako biztanleak nekazariak, abeltzainak eta arrantzaleak izan ziren.
|
|
|
Iñaki: Beno Julen, Cubita Aixerrota jatetxean
|
gaude
eta ikusten dugunez arraina lantzen duzue sukaldean. Nondik ekartzen duzue?
|
|
|
Baina errazio erdia, piper gorri errazio erdiarekin. Legatz solomoa prest dugunean, gatza bota, zertxobait zanpatu eta olioa bere puntuan izan behar dugu. Oso beroa
|
badago
, arrautza ilun geratzen da. Legatza pixkanaka egin behar da.
|
|
|
Jendea nahastu egiten da. Zartagina hartu. Olioak ez du
|
egon
behar ez hotz eta ez bero, baratxuria bota eta gero kokotxa. Su baxuan egosi, perrexila bota eta sutik kendu.
|
|
|
Mutila: Berrogeita hamasei abeslari inguru gara orain eta bi hasteko
|
daude
. Hirurogei inguru bildu gara beti.
|
|
|
Ederra, oso ederra. Asko gustatzen zaigu, eta itsas giro polita eta alaia
|
dago
. Jende asko gaude hemen eta abesbatzarena oso momentu ederra izan da.
|
|
|
Asko gustatzen zaigu, eta itsas giro polita eta alaia dago. Jende asko
|
gaude
hemen eta abesbatzarena oso momentu ederra izan da.
|
|
|
Lehenengoa Black Jack hegazkina da, urpekariek esplora dezaketen hegazkin hondoratu handienetako bat. Ur azaletik 48 metrora
|
dago
, Bora Bora uhartearen parean, Papua Ginea Berrian.
|
|
|
Surflariei eskerrak eman behar dizkiegu, haiek ongi dioten bezala, laguntza handia ematen digutelako. Uretan
|
dagoen
surflariak, arazo bat ikusi orduko, laguntza ematen du. Euren baitako zerbait da...
|
|
|
IBON: Uruguay, Argentina eta inguru hartako sorosle asko
|
zaudete
hemen, ezta?
|
|
|
Tetra talkiek eremuka funtzionatzen dute. Lehenengo eremuan Arena eta Zierbena
|
leudeke
, bigarrengoan Areeta, Ereaga, Arrigunaga eta Gorrondoatx..
|
|
|
Haietako bat Lujanbio da. Jose Angel Lujanbio, aita, familiako lehen patroi handia da eta gaur egun, Kontxako Bandera irabazi eta bizirik
|
dagoen
patroirik zaharrena. Garai eta garaipen zaharrak gogora ekarri, eta gaurko arraunketari buruz mintzatu gara berarekin Pasai Donibanen.
|
|
|
Azken urteotan, gero eta arrantzale gutxiago
|
daude
, eta lanpostu horiek atzerritik etorritako langileekin bete dira, gehienetan Senegaletik etorritakoekin. Arrantzale zaharrek esaten dute hemengo gazteek ez dutela nahi itsasora irten.
|
|
|
YOUSSOU: Gure ontzia ongi dabil, itsasoan arrainik
|
badago
harrapatzen dugu. Ez badago ez dago gustura egoterik; are gutxiago hiru umerekin. Nik bost laguni eman behar diet jaten, etxeko lau eta ni bost.
|
|
|
Gure ontzia ongi dabil, itsasoan arrainik badago harrapatzen dugu. Ez
|
badago
ez dago gustura egoterik; are gutxiago hiru umerekin. Nik bost laguni eman behar diet jaten, etxeko lau eta ni bost. Arrainik ez badago, ez daukagu pozik egoterik.
|
|
|
Gure ontzia ongi dabil, itsasoan arrainik badago harrapatzen dugu. Ez badago ez
|
dago
gustura egoterik; are gutxiago hiru umerekin. Nik bost laguni eman behar diet jaten, etxeko lau eta ni bost. Arrainik ez badago, ez daukagu pozik egoterik.
|
|
|
Ez badago ez dago gustura egoterik; are gutxiago hiru umerekin. Nik bost laguni eman behar diet jaten, etxeko lau eta ni bost. Arrainik ez
|
badago
, ez daukagu pozik egoterik.
|
|
|
Getarian bizi nintzenean, Pasaiara joaten nintzen ikastera, arrantzale modura itsasora joateko agiriak eskuratzeko bertako eskolan. Zain
|
egon
behar izan nuen paperak lortu arte, haiek gabe ez baitago ontziratzerik. Gero krisia heldu zen eta harekin batera, arazoak.
|
|
|
Getarian bizi nintzenean, Pasaiara joaten nintzen ikastera, arrantzale modura itsasora joateko agiriak eskuratzeko bertako eskolan. Zain egon behar izan nuen paperak lortu arte, haiek gabe ez
|
baitago
ontziratzerik. Gero krisia heldu zen eta harekin batera, arazoak.
|
|
|
S: Hori nahi dut, baina arazo asko
|
daude
orain, langabezian geratu den jende asko ari baita portura hurbiltzen itsasoan lan egiteko asmoz. Orain, bapore guztiak jendez gainezka daude.
|
|
|
S: Hori nahi dut, baina arazo asko daude orain, langabezian geratu den jende asko ari baita portura hurbiltzen itsasoan lan egiteko asmoz. Orain, bapore guztiak jendez gainezka
|
daude
.
|
|
|
ASSANE: Bai, amorratzen
|
nago
. Itsasoan lan egiteko beharra sentitzen dut baina ez dut paperik.
|
|
|
YOUSSUOU: Arraina oso merke
|
dago
. Ez du baliorik eta ez dugu ezer irabazten.
|
|
|
Ez du baliorik eta ez dugu ezer irabazten. 5 urte
|
egon
gara antxoarik harrapatu gabe, aurten zerbait arrantzatu dugu eta ez dute ezer pagatzen. Nik uste nuen antxoatan diru pixka bat irabaziko genuela, baina antxoa harrapatu eta oso merke saltzen bada â? ¦ gasolioa erosteko ere ez du ematen.
|
|
|
RICHARD:
|
Egon
hadi ixilik. Oriokoak hobeak gara.
|
|
|
Hego Atlantikoan arrantzan ibilia zara. Galdetzen nizun Youssouf ea gure itsasoa nola
|
dagoen
hangoekin alderatuta. Non dago arrain gehiago?
|
|
|
Galdetzen nizun Youssouf ea gure itsasoa nola dagoen hangoekin alderatuta. Non
|
dago
arrain gehiago?
|
|
|
YOUSSOUF: Hango itsasoak ere nahiko alferrik galduta
|
daude
. Ontzi handiak ibiltzen dira, gau eta egun, jai eta aste, eta itsasoa garbitu dute.
|
|
|
Ontzi handiak ibiltzen dira, gau eta egun, jai eta aste, eta itsasoa garbitu dute. Ontzi asko eta arrain gutxi
|
dago
. Ni ibili izan naiz bi egunean 800 tona atun handi harrapatzen zituzten ontzietan.
|
|
|
YOUSSOUF: Bai, bai â? ¦â? ¦ Gurekin lan egiten duen lagun baten alaba da, Joxe Joakinena â? ¦. Begira, begira, han
|
dago
bere aita.
|
|
|
Deitu ere, elkarri anaia deitzen diogu. Nik orain ezer ez banu, honen etxera joan eta badakit laguntzeko prest
|
legokeela
. Uste dut, zuek ez duzuela elkar laguntzeko joera hori.
|
|
|
IBON: Arrantzale baten emazteari gogor egiten al zaio etxean bakarrik
|
egotea
, beti itsasoari begira senarra nola ote dabilen galdezka?
|
|
|
Gogorra da, bai. Beti pentsatzen gizona nola ote
|
dagoen
itsasoan baina horixe da dagoena.
|
|
|
Gogorra da, bai. Beti pentsatzen gizona nola ote dagoen itsasoan baina horixe da
|
dagoena
.
|
|
|
Ezin dizut ezer esan horri buruz. Nik arraina ikusi egin behar dut,
|
badagoela
sinisteko. Iaz urte polita izan zen, baina aurten ez dakigu hegaluzerik izango ote denâ? ¦. Arrantzalearen ogibidea gogorra da baina emazteak ere asko sufritzen du.
|
|
|
IBON: Denetik
|
egongo
da?
|
|
|
IBON: Gustura al
|
daude
haurrak Getarian?
|
|
|
Ongi eta gaizki. Bizitzan beti
|
daude
alde txarrak eta onak. Gauzak inoiz ez dira zeharo onak edo zeharo txarrak.
|
|
|
Mundua handia da. Bazter guztietan
|
daude
lagun onak eta bestelakoak eta horregatik ezin da esan jendea arrazista denik. Denetarik dago edonon, bai hemen bai Malin.
|
|
|
Bazter guztietan daude lagun onak eta bestelakoak eta horregatik ezin da esan jendea arrazista denik. Denetarik
|
dago
edonon, bai hemen bai Malin.
|
|
|
Kaixo eta ongi etorri gure saiora, KRESALA ra. Gaur Mundakan
|
gaude
, Busturialdea eskualdean, besteak beste, ezker olatua dela-eta mundu osoko surflariek ezagutzen duten herrian.
|
|
|
Mundaka Busturialdea eskualdeko udalerri bat da, Urdaibaiko biosfera erreserbaren iparraldean. Bilbotik 40 kilometrora
|
dago
, hegoaldetik Sukarrietarekin du muga, mendebaldetik Bermeorekin eta ekialdetik eta iparraldetik itsasoarekin.
|
|
|
Altamirako jauregiari lotuta
|
daude
Mundakari buruzko lehenengo erreferentziak. Agidanez, hamaikagarren mendearen bukaeran jauregian Eskoziako infanta bizi izan zen, Jaun Zuriaren ama izan zena, alegia, Bizkaiko lehen jaunaren ama.
|
|
|
Señor: Zamakona ontzioletan
|
gaude
, Bilboko itsasadarrean tradizio handikoak. Ehun urte inguru dituzte eta euren bizitza osoan era askotako ontziak eraiki dituzte.
|
|
|
Ehun urte inguru dituzte eta euren bizitza osoan era askotako ontziak eraiki dituzte. Nire atzean
|
dagoena
uretaratzeko dago, eta horren ondoren armatze kaian bukatuko dute. Armatze kaian ekipo elektrikoak ipintzen dira, ganbarak, eta abarâ? ¦
|
|
|
Ehun urte inguru dituzte eta euren bizitza osoan era askotako ontziak eraiki dituzte. Nire atzean dagoena uretaratzeko
|
dago
, eta horren ondoren armatze kaian bukatuko dute. Armatze kaian ekipo elektrikoak ipintzen dira, ganbarak, eta abarâ? ¦
|
|
|
Señor: Petrolio plataformetan laguntzeko ontziak dira eta gehien bat Artikoan egiten dute lan, Ipar Itsasoan, eta izotza eta olatu handiak
|
dauden
lekuetan ere bai. Ontziaren bizkarreko makina Espainian orain arte ipini den hoberena da, laurehun tonako bultzada ematen duena.
|
|
|
Ontzia zubitik gobernatzeko, kargak kontrolatzeko, eta plataformei laguntzeko ere balio du. Horregatik garabiak robotizatuta
|
daude
. Garabiko besoek kargak hartu, eta urrunetik kontrolatzen da mugimendua.
|
|
|
Berrogeita bost pertsonarentzako kapazitatea du. Eskifaiaz gainera, teknikoak
|
egoten
dira, eta haiek ere barruan bizi izaten dira. Lan egiten duteneko itsasoaren egoera oso txarra izaten da.
|
|
|
Lagunak,
|
egon
hadi orain! Badakizue KRESALA n astero sartzen dugula gure erreportajeekin inolako zerikusirik ez duen irudi bitxiren bat.
|
|
|
Bigarrena Thistlegorm. ontzia da, II. Mundu Gerran alemaniako armadak hondoratutako zamaontzi ingelesa. Itsaso Gorrian
|
dago
, Egiptoko kostaldearen parean. Munizioz, beldar ibilgailuz, kamioiz eta motorrez beterik dago, Rommel mariskalaren aurka borrokatu ziren armada aliatuentzat bidaliak.
|
|
|
Itsaso Gorrian dago, Egiptoko kostaldearen parean. Munizioz, beldar ibilgailuz, kamioiz eta motorrez beterik
|
dago
, Rommel mariskalaren aurka borrokatu ziren armada aliatuentzat bidaliak.
|
|
|
JAIME CABALLEROrekin
|
egon
gara eta hona zer esan digunâ? ¦
|
|
|
Euskalduna jauregiaren ondoan
|
gaude
, XXI. mendeko Bilbo berriaren ikur baten ondoan. Federico Soriano eta Dolores Palacios arkitektoek lehengo Euskalduna ontziola izan zuten gogoan eraikina diseinatu zutenean, eta dike lehorrean eraikitzen ari diren itsasontzi baten antza eman zioten.
|
|
|
Entrenatzazileek euren taldeak nola ibiltzen diren ikusi zuten eta gu, Kresalakoak, haiekin
|
egon
ginen hizketan aurtengo denboraldiari buruz.
|
|
|
Orain arte ezin gara kexatu. Emaitzak onak dira eta taldea oso ondo
|
dago
fisikoki. Oso denboraldi ona egiteko prest gaude.
|
|
|
Emaitzak onak dira eta taldea oso ondo dago fisikoki. Oso denboraldi ona egiteko prest
|
gaude
. Kantabriako edo Galiziako taldeen maila badakigu zein den, eta ez dago aukerarik.
|
|
|
Oso denboraldi ona egiteko prest gaude. Kantabriako edo Galiziako taldeen maila badakigu zein den, eta ez
|
dago
aukerarik. Baina ezin duzu huts egin.
|
|
|
Ekaina ren hasieratik gure hondartzetako sorosleak euren postuetan
|
daude
prest.
|
|
|
CARLOS: Balizak jartzen ari gara duna inguruan, hondartzaren ezkerraldean, eta korrronte arriskutsu samarrak
|
dauden
gunean.
|