|
2000
|
|
|
Eta Espainiatik kanpo, Frankfurtekoa bezalako azoka handietan ikusten ziren horrelakoak. Han era horretako liburu mota ugari
|
zegoen
haurrentzako, helduentzako... Eta bertatik hartu genuen ideia.
|
|
|
Anbibalenteen artean, beste kasuetan bezala, joera defentsibo nabarmena sumadezakegu. Haiengan ikusten diren dependentziazko eta haserrezko nahasketakmurriztu dezake, frustratua
|
dagoen
haurra gaizki tratatzeko edo abandonatzekoprobabilitatea. Hala ere, haur anbibalenteen kasuan, ekidileekin konparatuz, defentsak ez daude hain organizatuta, eta haurrak ez du bere sentimentuen kontrolesturik.
|
|
|
sartzen da. Hasieran, bere amarekin
|
dagoenean
haurrak duenportaera behatzen da, biak bakarrik eta arrotz baten aurrean?; gero ama joatenda eta haurraren portaera behatzen da, behin bera bakarrik eta hurrengoanarrotzarekin dagoela?.
|
|
|
Ez dakit zenbat ekintza aipatu zizkidan. Hala ere, orain ez
|
daude
haurrekin; izan ere, eurak seiak duela gutxi sartu dira talde horretan, eta elkar ezagutze aldera pentsatu dute egun batzuk batera pasatzea.
|
|
|
Occidentem deserere, orientem spectare, 11 eta osaba Joanikot ere halatsu ibiltzen zitzaidan, noiz eta gizonaren historiaz solasten baitzitzaidan, aro berri bat aipatzen zidala... eta erraiten zidan ezen zientziak zuela giltza, aro berri haren atea irekiko zuena, eta irekitzen ari zena jada... Eta zer zen, bada, niri ere gertatzen ari zitzaidana, bertze aro berri batean murgiltzen ari nintzela baizen, eta mendebalari beha
|
zegoen
haurra ekialdeari beha jarri zela, kasik oharkabean. Bai, halaxe zen, nahiz eta egia ere zen ezen bi aro haiek ez zutela elkarren artean zerikusirik, zeren batak zientzia baitzuen harroin, eta bertzeak poesia; eta, poesiaren bidetik, indar ezezagun batzuek bertze mundu berri batzuetarat ninderamaten, non, matematikaren eta filosofia naturalaren kontzeptu guztien kontra, zuhaitzak eta harriak ere hegalda baitzitezkeen, eta ogi guztiak ziren usoak, esnetan bustiak.
|
|
|
Lehenagoko denboretan, heldua, zuhurra eta arduratsua zitzaien inguruko guztiei, eta gaur egun ere, lehengo giderretik, heldu, zuhur eta arduratsu ageri da, bere kolko babestailea seme alabak gerizatzeko zabaltzen duela orain. Niri, berriz, gatazkatsu, dudakor eta aldaberaren papera
|
zegokidan
haur eta gaztetan, eta ez dut uste horretaz begiratu naizenik; gatazkatsu, dudakor eta aldabera sekulorun sekulotan, harik eta lurrekoak egiten ditudan arte. Nire ondotik, arreba Jonek lehen jaunartzea egin orduko irabazia zuen mari apain eta ilupa fama, eta geroan ere tema berari atxiki zaio, mari apain eta ilupa beti.
|
|
2001
|
|
|
Froga hortxe: idazle gutxi
|
dago
haurrentzat idazteko gauza denik.
|
|
|
Zentru hauek Ongizate Zerbitzu Sistemaren menpe daude nahiz eta Hezkuntzara pasatzeko ahaleginetan ari diren. Sistema berdinaren menpe aurkitzen dira eskolatuak
|
dauden
haurrentzako denbora libre eta aisialdi zerbitzuak, guztiak Udalaren konpetentziakoak.
|
|
|
Bakoitza tailer bat da, psikomotrizitatea lantzeko, aroztegi bezala prestatua dagoena, garbiketak egiteko komuna, sukaldea bazkaltzeko...
|
Badago
haurra bakarrik egoteko gela bat, irakaslerik gabe, eta irakasleen atsedenerako beste bat.
|
|
|
«Aupa Kintxo!» izenburupean, Nikaraguako eskola bat laguntzeko proiektu baten barruan dago kokatua. Izan ere, Kintxo, obraren protagonista den haurra, lan egitera behartua
|
dagoen
haurra da. Obran gainera, Nikaraguako dantzak, musikak eta jolasak daude.
|
|
|
Plaza barrena. Lurrean mantal beltzez eseriak
|
zeuden
haur batzuk altxatu egiten dira.
|
|
|
Gaur egun, sekula baino arrisku handiagoa
|
dago
haurrek irakurketa guraso eta irakasleen inposaketa gisa har dezaten
|
|
|
Gaur egun, sekula baino arrisku handiagoa
|
dago
haurrek irakurketa guraso eta irakasleen inposaketa gisa har dezaten
|
|
|
Guraso askok, gainera, nahiago izaten du ikastetxea etxetik hurbil
|
egotea
haurrak eskolaz kanpo ere eskolako lagunekin ibili daitezen eta eguneroko ingurunearekin zuzeneko harreman izan dezaten.
|
|
|
Eskola adinean
|
dauden
haurren %60 edo 70ek buruko mina edo buruko mina izan dute bizitzako uneren batean. Adituek adierazi dutenez, kasuen %20k giro sozialean eta estresean izan dezake jatorria.
|
|
|
Valentziako La Fe ospitaleko Neuropediatriako buru Fernando Mandok dioenez, haurren buruko mina oso patologia ohikoa da, neurologiako kontsulten ia% 30 hartzen du, eta azken bi hamarkadetan “bikoiztu” egin da. “Eskola adinean
|
dauden
haurren %60 zefalea izan dute bizitzako uneren batean, eta %10 migraina motakoa da, helduetan bezala”, Fernando Mulasek dioenez, eta gaineratu du buruko minak “epilepsiak baino hamar aldiz ohikoagoak” direla. Era berean, uste du arazo horrek “eragin negatiboa duela gizarte, ingurumen eta gizarte alderdietan, eta eragina duela adingabearen gurasoengan ere, antsietatea eta larritasuna jasaten baitute, semeak edo alabak tumore bat izan dezakeela uste baitu”.
|
|
|
Horregatik, elikagai guztiek, batzuek besteak baino gehiago, protagonismoa hartzen dute egunero. Ehunak eta hezurrak eratzeko funtzioa duten elikagaiak funtsezkoak dira hazteko adinean
|
dauden
haurrentzat. Haragia eta arraina astean 1 egunetan txandakatuz, eta arrautzarekin egindako errezetak (astean bitan, gehienez ere) lekaleekin (zerealekin konbinatuta edo menuarekin ogiarekin lagunduta).
|
|
|
Mediterraneoko dietak gutxitzeak konpentsatzen ditu, eta, beraz, ez du arriskurik sortzen. Hala ere, elikatze behar handiak dituzten pertsonek (mantenugai horiek murriztuta), hazkuntza aldian
|
dauden
haur eta nerabeek, haurdun dauden emakumeek eta bularreko amek eta digestio aparatuan asaldurak (maldigestioa eta malabsortzioa) dituzten pertsonek dutela kontrolatzea komeni da, elikagaietako zenbait mantenugai egoki aprobetxatzea galarazten baitute.
|
|
|
Ez dago justifikatuta lau hilabete igaro baino lehen elikagai berriak sartzea, baina ez da komeni sei hilabete baino gehiago egitea, dibertsifikaziorik ez izatea anorexia (jateko gogoa galtzea) eragiten baitu maiz, eta, aldi berean, desaprobetxatu egiten da dastamena hezteko eta oinarrizko elikagaiak ezagutzeko oso garai egokia, haurrari elikadura orekatua, askotarikoa eta nahikoa egokitzen lagunduko diona. Esneari elikadura osagarria emateko, bularreko haurrak jasotzen dituen esne hartuneen ordez elikadura osagarriko osagaiak (zereal ahia, fruta purea, barazki purea…) hartu ohi dira, pixkanaka, eta tarte nahikoa
|
dago
haurrak elikagai berriak onar ditzan. Haurrak elikagai horiek onartzen dituela frogatu behar da, beste bat sartu baino lehen, eta denbora eman behar da elikagai horiek egokitzeko.
|
|
|
Haurren Munduko Goi bileratik hamaika urte igaro dira, eta herrialde askok Ekintza Planean ezarritako helburuak bete dituzte; beste batzuek, berriz, ez, Bellamyk. “Zalantzarik gabe, munduan, duela hamar urte baino osasuntsuago
|
daude
haurrak; izan ere, txertaketa politikei esker, polioa bezalako gaixotasunak desagerrarazteari esker edo edateko ura eskuratzeko aukera hobetzeari esker, prebenitu daitezkeen arrazoiengatik hiltzen ziren orain”, adierazi zuen. Hezkuntza da Bellamyk aurrerapen batzuk nabarmendu zituen beste alderdi bat; izan ere, mundu osoko eskoletan izena eman zuten haurren kopurua% 78tik% 82ra igo zen 1990ean.
|
|
|
Erabaki ahal izan aurretik, haur baten marruek nire arreta erakarri dute ordea. Hor, plazaren erdian
|
dagoen
haur txiki bat da, bere amaren besoetan malkoz urtzen. Gizajoa.
|
|
|
Hor
|
dauden
haurren gorabeherak negargarriak izan dira. Bala Sada mutikoak, adibidez, 12 urte ditu.
|
|
|
2. Soziologo batek nik baino zuzenago erantzungo lukeenarren, ditudan datu apurrak eta nire intuizioa baliatuz, Hegoaldeko euskal gizartean hiru segmentu nagusi bereiz daitezke: euskalgintzaren alde (modu aktiboan zein pasiboan) ja rdun duena eta ari dena, batetik; euskalgintzaren alde egin ez duena (kontra zegoelako edo behin ere garrantzia eman ez diolako) baina une honetan euskararen garapenak eta euskal identitateak beldurtu egin duena, bestetik; eta egun eskoletan
|
dauden
haur eta gazteak, azkenik.
|
|
|
Irriz urratua
|
zegoen
haurra, bizkitartean matematikak nahikoa maite zituela. Etengabeko predikua bururatzean, arraiki moztu ninduen.
|
|
2002
|
|
|
batzuek txisteak kontatu, besteek magia jokoak egin... Ikasleen artean,
|
bazegoen
haurrekin gaztelaniaz antzerki eta ipuin kontaketak egiten jarduten zuenbat. Hari ere eskaini genion aurreko egunetan ekitaldian parte hartzea, baina ezzuen gura izan.
|
|
|
Funtsezko arazoa diagnostikoa da; izan ere, bizitzako lehen urteetan, zenbait koadro daude, hala nola arnas infekzio birikoak, bronkioetako asmaren antzeko sintomak dituztenak (bronkioetako hipererreaktibotasuna). Kasu horietan, diagnostikoa egin behar da kontuan hartuz arrisku atopikoa duen edo ez, gure esku
|
baitago
haur horren gaixotasunaren etorkizuna. Hala ere, badakigu sentsibilizazio alergikoa dela haurtzaroko asmaren kausarik ohikoena.
|
|
|
Arriskuan dauden hizkuntzen atlasaren bigarren edizioa, 1996ko edizioan baino askoz zehatzagoa, gaur zabaldu zen, nahiz eta bihar ofizialki aurkeztu, Unescok 2000 urtean eratutako Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Egunarekin batera. Erakunde horrek uste du komunitate baten hizkuntza arriskuan
|
dagoela
haurren %30ek ez duenean ikasten, eta hori gertatzeko arrazoien artean, komunitatearen desplazamendu behartua, kultura oldarkorrago batekin harremana izatea edo kultura menderatzaile bateko kideen ekintza suntsitzaileak aipatzen ditu. Europan, Unescok arriskuan dauden dozenaka hizkuntza identifikatzen ditu, eta, bereziki, lapoien saami hizkuntzen egoera larria nabarmentzen du.
|
|
|
Gero eta jarduera gehiago egiten dituzte bai eskolan bai kanpoan (hizkuntzak, kirolak…). «Ongi
|
dago
haurrek jarduerak egitea, baina gurasoen beharrak eta haurren beharrak uztartu nahian», azaldu du Belastegik. Juan Carlos Alonsorentzat, udako jarduerak denboraren zeinu dira.
|
|
|
26 urteko emakume batek gibel transplante bikoitza jasan zuen, eta egoera ezin hobean
|
dagoen
haur bat izan du Valentziako La Fe Ama Ospitalean lehen aldiz Espainian. Kasu horretara arte, gibel transplante bakar baten eraginpean zeuden emakumeen erditzeen aurreko bi kasu baino ez ziren ezagutzen, eta horietako bat Valentziako Ospitalean ere gertatu zen iazko azaroan.
|
|
|
Horretarako, informazio sistema bat eta gida batzuk bultzatuko dira, gaixotasun bakoitzerako erreferentzia zentroekin. Hain zuzen ere, ministroak Senatuan iragarki hori egiten zuen bitartean, gaixo
|
zegoen
haurraren aitak, Lucasek, gure herrialdean muskuluetako gaixotasun metabolikoetarako erreferentzia zentro bat sortzeko eskatzen zuen, besteak beste, Pomperen gaixotasuna, eta patologia horiei buruzko ikerketak egiteko interes handiagoa, “gauza bat baita EBren buruan ez egotea eta beste bat argitan egotea”. Hala ere, Javier Fernández Lucasen aita pozik agertu zen, tratamenduaren lehen dosia aste honetan bertan iritsiko baita Espainiara.
|
|
|
" Hospital imaginario" boluntarioen bila dabil ospitalean
|
dauden
haurrei ipuinak kontatzeko
|
|
|
Hori dela eta, boluntario berriak erakartzeko sustapen kanpaina jarri du abian. Elkartearen sortzaileak, Jesús Mari Martínezek, esan du 1998az geroztik ospitalean
|
dauden
haurrei ipuinak kontatzen dizkietela, Logroñoko mendebaldeko liburutegi batean “ipuin kontalari” bat sortzeko proiektu baten ondorioz. Hala, gaur egun, Martínez irabazi asmorik gabeko elkarte bateko burua da, eta elkarte horretan sar daitezke “astean ordubete ipuinak kontatzen, asmakizunak egiten edo haur gaixoekin jolasean aritzeko prest daudenak”.
|
|
|
Administrazioari egindako kritikak Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundea oso kritiko ageri da azken urteetan izan diren elikadura krisiei dagokienez koltza, behi eroak, dioxinak, sukar aftosoa eta zerri izurritea–, eta, batez ere, administrazio publikoek kudeatu dituzten moduei dagokienez, herritarrak “haurrak balira bezala” tratatzen baitituzte. Nazkatuta
|
gaude
haurren elkarrizketa horrekin”. “Ustekabean sortzen dira, eta epileptikoak dira, arrazoi txiki batek eragin handia duelako.
|
|
|
Elkarrekin tratu txarren aurka”. Cope kateko La Rebotica irratsaioko Ese niño diferente izeneko Patronatuaren babespean, salmentaren bidez lortzen diren diru sarrerek Aldeas Infantiles S.O.S. enpresaren jarduerak lagunduko dituzte diruz. eta Horizonte Irekiak, bi erakunde, txikienen aurkako indarkeriaren aurka borrokatzen eta egoera familiar zailetan
|
dauden
haurrei laguntzen espezializatuak. Dagoeneko salgai dago diskoa posta bulego, saltoki eta 902 332 telefonoan.
|
|
|
100.000 mutilatu baino gehiago, horietatik %30 haurrak eta nerabeak dira, eta 50.000 gerra umezurtz. Egoera horren aurrean, SANAFen jardueren helburua da gerraren ondorioz zurztasunagatik edo familia banantzeagatik babesik gabeko egoeran
|
dauden
haurrei laguntzea; gainera, gehienek mutilazioak izaten dituzte. Lagundu nahi duten guztientzat, SANAFek banku kontu bat ireki du, eta, gainera, material ortopedikoaren denda baten laguntza eskatu du, dohaintzak gauzatan zentralizatzeko, aparatu akastunak konpontzeko tailer bat eta egoera onean dauden aparatuak “birziklatu” nahi dituen talde bat.
|
|
|
Bizia da mundu honetako gauzarik handiena. Hilobian datzan erregerik handiena baino hobe da bizirik
|
dagoen
haur ttipi bat.
|
|
|
Eta kontzentrazio falta. Eta sufrimendu psikiko neurtezin bat, eri
|
dagoena
haur bat bihurtzen duena: existentziaren mamuei aurre egin behar dien haurra, baina umetoki fisikorik zein espiritualik gabekoa.
|
|
|
Eta gaitza garatu zuela, noizbait! Garai hartako adituek ziotenez, bizialdi laburrera kondenaturik
|
zeuden
haur seropositiboak. Artean ez baitziren sendagai retrobiralak sortu.
|
|
|
Behin edo behin esan dudan bezala, gauza bat baitira helburuak eta borondatea, eta beste bat errealitatea. Eta, barnetik astintzen ninduèn barne borroka etengabean, beti ibili behar izaten nuen oreka baten bila, errukiak belaxkeriara eraman ez nintzan, neure idealetik urrun
|
baitzegoen
haur kontsentitu bat haztea. Eztia izan behar zuen, oro har, gure erlazioak, inola ere ez eztikeriak joa.
|
|
2003
|
|
|
Beste haur bat dirudi orain. Ipuina entzuteko prest
|
dagoen
haurra.
|
|
|
“Sukalde argi bat egiten laguntzen du —iradokitzen du—, non haiek bereizten baitituzte osagaiak konfiantza emateko, eta ez du inoiz behartu nahi ez duen zerbait jatera; horrek fobiak sor ditzake”. Eta espezialistek gogoan dute beste “ikasgai bat gainditu gabe”
|
dagoela
haurren hazkunde osasungarria garatzeko, jarduera fisikoa. Espainiako biztanleen %30 sedentarioa da.
|
|
|
Beraz, komeni da produktuen etiketa berrikustea eta gure seme alabentzat noizean behin olio mota zehazten dutenak aukeratzea. Kaloria gehiegi Snacketan erabilitako olioek erraz handitzen dute hazteko adinean
|
dauden
haurren energia hornidura. Dieta orekatuaren irizpideen arabera, haurrek jasotzen dituzten kalorien %30 gantzetatik etorri behar dira.
|
|
|
Egin beharreko jardueren artean, GKEen erabiltzaileei Sanferminez gozatzen laguntzea nabarmentzen da, gainerako bizilagunekin batera. Hala ere, lehentasuna dute zailtasun bereziak dituzten pertsonentzako (ezgaituak, gaixoak edo arrisku sozialean
|
dauden
haur eta gazteak) opor programek eta Iruñetik kanpo egiten diren auzolandegiek. Horregatik, Udal Zerbitzuaren deia bai hirian bai beste eskualde batzuetan bizi direnentzat da.
|
|
|
Gainera, 800ek 11 urte dituzte, eta erdiak baino ez du haurdunaldiarekin jarraitzea erabakitzen. Beraz, Espainian egunero
|
dago
haur bat abortatzen eta beste bat erditzen. Nerabezaroko sexu jardueraren ondoriozko beste arrisku potentziala sexu transmisiozko gaixotasunak dira.
|
|
|
Hala ere, Amaren Pediatria Zerbitzuko buruak azpimarratu zuen haurrentzako onena amagandiko edoskitzea dela, batez ere sei hilabetera arte, haurrek hazkuntza egokia lortzeko behar dituzten mikroelikagai guztiak dituelako. Hala ere, adierazi zuen ez dela beharrezkoa haurrak amaren esnez elikatzea, gaur egun elikagai prestatuak eta behar bezain onak
|
baitaude
haurrak behar bezala hazteko.
|
|
|
Erreumatologia Pediatrikoko Elkarteak joan den asteburuan Toledon egindako IV. Bileran ateratako ondorioetako bat da hau. Hori dela eta, Mantxako probintzian bildutako adituek nabarmendu zuten gero eta interes handiagoa
|
dagoela
haurren osteoporosia aztertzeko eta tratatzeko, bereziki gazteen artritis idiopatikoa, haurtzaroan osteoporosia agertzeko arrisku faktorea baita. Gaur egun, osteoporosia kaltzioaren eta bitaminaren konbinazioan oinarritzen da.
|
|
|
Orain hartu, orain kokatu. Azken botikak hartzen hasi zenez geroztik sorgortu antzean
|
dago
haurra, eta kosta egiten zaio inguruneari behar bezala erreparatzea. Hitz egin ere, polikiago hitz egiten dio aitak.
|
|
|
San Joseren Ebanjelioak irakurri eta Deabruen kontrako konjuruak egiten zizkien. Gaixo
|
zeuden
haurrei, adibidez, gurutzearen seinalearekin bedeinkatu eta Ebanjelioak irakurtzen zizkien. Bere biografoak dioenez, ume batzuk sendatu egiten ziren, mirari antzean, eta besteak, berriz, hil egiten ziren," a veces prontamente, por lo que era muy buscado especialmente de muchas madres de la plebe, que atentas parte a algunas verdades de la fe, y parte a su comodidad, suelen desear que cuanto antes sanen o expiren sus tiernos infantes, que està ¡ n de peligro.
|
|
|
Lege honen 16 urteu rrena abenduan bete zen; honen ondorioz, euskara ez da modu ofizialean existitzen Erriberan, eta bertako euskaltzale eta euskaldunen eskubideak ez dira errespetatzen; bigarren mailako herritarrak dira. Ikastolak alegalak, ikastetxe hauetan matrikulatuta
|
dagoen
haur kopurua ofizialki ez da inon agertzen; eskoletan ere ezin da euskaraz ikasi, bakarrik ikasgai moduan.
|
|
|
Gogorrena portuan izan zen. Erbesterako joateko zain
|
zeuden
haurrak eta jagoleak han ikustea ez zen samurra izan.
|
|
2004
|
|
|
Ba, hemen ez
|
dago
haurrik.
|
|
|
Sengendaiko geltokian ez omen
|
dago
haurrik.
|
|
|
Beste hiru haurretan, amaren dietatik arrautza kendu eta dermatitisa 48 orduan desagertu zen, eta 12 ordura berriz agertu zen amaren dietan arrautza sartu ondoren. «Hurrengo urteetan, behi esnearen proteinarekiko sentsibilizatuta
|
zeuden
haurren %75ek hasieratik zuten amagandiko edoskitzea, eta lehen txerto esnearen sintomak izan zituzten. Beraz, susmatzen dugu umetoki barruan sentsibilizatu zitezkeela, antigenoaren transplazente igarotzearen ondorioz».
|
|
|
Azken egunotan, urduritasuna nagusitzen da Txinara bidaiatzeko eta adopzioan
|
dagoen
haur bat behin betiko ekarri ahal izateko prestatzen ari diren Espainiako familien artean. Arazoa Pekingo Espainiako enbaxadako kontsulatu sailak duen lan kolapsoa da.
|
|
|
Adituek bereziki azpimarratzen dituzte haurrek izaten dituzten ahots arazoak, normalean laringearen alterazio anatomikoak edo fonazioan parte hartzen duten organo eta aparatuen arteko disfuntzioak eragindakoak. Estatistikek erakusten dutenez, eskola adinean
|
dauden
haurren% 30 disfonia du. Adingabeen patologiarik ohikoena noduluak dira.
|
|
|
Kasu horietan, elikagaien segurtasunari eta kontsumoari buruzko arauen interpretazio zabalak golosina baten debekua ekar dezake, izan dezakeen arriskuagatik, nahiz eta lehenago merkaturatu ahal izan. Produktu horien askotariko barietate eta aurkezpenek, produktu horiek diseinatu, argitaratu eta merkaturatzearen arduradunen irudimen irekiarekin bat etorriz, agerian uzten dute arau bat mugatuta dagoela, eta, denboraren poderioz, desfasean
|
dagoela
haurrek merkatuan eskura jartzen denarekin. Oro har, txikienak erosteak konnotazio berezia ematen dio transakzio komertzial mota horri, eta, zalantzarik gabe, laguntza administratiboa eman behar zaio, eta bereziki legegintzakoa, sendoagoa eta eraginkorragoa arriskuen prebentzioan.
|
|
|
Helburua da" oso gaixo
|
dauden
haurrak dituzten familia gutxi batzuei" laguntzea.
|
|
|
Erresuma Batuak bazuen jada enbrioiak hautatzeko aukera, gaixotasun genetikoak baztertzeko. Suzi Leather HFEAko lehendakariak adierazi zuen zientziaren azken aurrerapenak aztertu ondoren hartu dela erabakia, “oso gaixo
|
dauden
haurrak dituzten familia gutxi batzuei” laguntzeko. Zehaztu zuen neurria ez dela modu orokorrean aplikatuko, baizik eta “kasu bakoitza aztertuko” dela.
|
|
|
Danimarkako Unibertsitate Teknikoak berriki egindako azterlan bat ere aipatu zuen Greenpeacek. Horren arabera, “plastifikatzaile horien eraginpean
|
dauden
haurrek asma eta bestelako alergiak izateko arrisku handiagoa dute”. Horregatik guztiagatik, erakundeak Europako Parlamentua bultzatu zuen “giza osasuna babesteko erabakia” babestera eta produktu horien ordez osasuntsuagoak sustatzera.
|
|
|
Transplantatutako haurrari arreta emateko ardura duen pneumologoetako bat den Rafael Lama doktoreak azaldu zuen bigarren aldiz egin dela horrelako ebakuntza bat gure herrialdean; izan ere, bi organoen lehen inplante konbinatua paziente heldu batean egin zen 2001ean, Valentziako ospitale batean; Sofia Erreginak, berriz, horrelako lehen ebakuntza egin dio paziente pediatriko bati. Bestalde, digestio aparatuan espezializatuta dagoen Jesús Jiménezek transplante bikoitz horren egungo bilakaera ona berretsi zuen, eta, horri esker, arnas eta gibeleko gaixotasun larri baten ondorioz egoera oso ahulean
|
zegoen
haur baten bizitza salbatu ahal izan da. Talde koordinatuak Transplante konbinatu horretan, gai horretan espezializatutako Kordobako ospitaleko bi taldek hartu zuten parte:
|
|
|
hizkuntzak ez du bataiorik egiten, hizkuntzak ezin dezake bataiorik egin, bataiakizunik ez baitago. Ez
|
dago
haurrik. Nor bataia, beraz?
|
|
|
Mutilak neskaren belarri atzera eraman du haren aurpegia estaltzen zuen ile xerloa. Lotan
|
dagoen
haurrari izarak ohe azpian sartzerako samurtasunarekin egin du, neskaren edertasuna hauskorra dela pentsatu izan balu bezala. Ondoren, espazioan galduta geratu zaio eskua, ez han ez hemen, eskuak inoiz gelditzen ez diren leku batean geldirik.
|
|
|
Baina hik ezin duk konprenitu zer den haur baten esperoan bederatzi hilabete
|
egon ondoren
haur hori atzeratua, atzeratua, ez gutxitua, ez ezindua, ez mugatua, atzeratua irtetea; nola konprenituko duk hik?, oihukatzeko gogoa egin zitzaion, baina isildu egin zen, zigarroari tira eta tira.
|
|
2005
|
|
|
Umeak amarekin du elkarbizitza eta aita hamabost egunean behin ikusteak berarekin duen harremana galtzen joatea edo desagertzea eragin ohi du. Saenzek dio egoera horrek adingabekoaren manipulazioa ere ahalbidetzen duela, gurasoen artean gatazka
|
egonez gero
haurra presio modura darabiltelako zenbaitetan. Egoera horietan guztietan, kaltetuena haurra da eta bere garapenean ondorio txarrak izan ditzake.
|
|
|
Kasu partikularretara egokitu beharrean, ez dira haurraren beharrak aztertzen, ezta alde bakoitzaren ekarpen ekonomikoa eta etxebizitzaren erabilera ere. Lanean ez
|
dagoenean
haurraren zaintzaileari »normalean amari» gizonezkoak eman behar dion konpentsazio pentsioekin ere ez daude batere ados. Saenzen ustez, kopuru hori Estatuak eman luke, beste hainbat herrialdetan egiten den moduan.
|
|
|
Egia esan, alor publikoa asko gustatzen zait. Radio Nacional de Españara iritsi nintzenean ez
|
zegoen
haurrentzako saiorik. Eta pixkanaka joan nintzen haiek sortzen, beraz, haurrentzako saioen koordintzaile bihurtu nintzen praktikan, nahiz eta inork ez ninduen horretarako izendatu.
|
|
|
Solasen araberako obrak honek ere: Madrilgo ospitaleetan
|
dauden
haurren ikustera joaten da, Carlos, munduko gizon ospetsuenetarik den hori. Sorginkeriaz edo superstizioz dela uste ote duzue?
|
|
|
Hezitzaile bakoitzari
|
dagokion
haur kopurua ere ez da aldatu (9 haur, bi azterketetan ere).
|
|
|
Gabezia afektiboak zein gehiegi babestuta
|
dauden
haurrengan gertatzen da, hala nola haur hiperaktiboengan, ez seguruetan edo gehiegizko fantasiaz edo gutxiespen sentimenduaz bizi direnengan, baita gurasoen galera sufritu duten haurrengan ere, guraso oso gogorrak dituzten haurrengan, etxeko giro txarra dutenengan, etab.
|
|
|
Hitzaldi hartako hizlaria gizon bizar zuri bat zen, teknika psikologikoetan espezialista, funtsean honako hau esan zuena: ez
|
zegoela
haurrak hezterik ez doktrinatzerik hitzen mailua etengabe erabilita, orain jo hemendik eta orain jo handik: ezetz, ez zegoela haurrak irabazterik, guru baten edo goi maisu baten maisu-lanak haiei kolpetik errezitatuz, edo leloak eta kontsignak mila bider errepikaraziz, loroak baino zertxobait gehiago baitziren haurrak, antza.
|
|
|
ez zegoela haurrak hezterik ez doktrinatzerik hitzen mailua etengabe erabilita, orain jo hemendik eta orain jo handik: ezetz, ez
|
zegoela
haurrak irabazterik, guru baten edo goi maisu baten maisu-lanak haiei kolpetik errezitatuz, edo leloak eta kontsignak mila bider errepikaraziz, loroak baino zertxobait gehiago baitziren haurrak, antza. Alegia, haurren hezkuntzan erabilitako hitzak eta formulak oilaskoaren antzekoak zirela, eta ez zegoela oilaskoa egunero jaterik, azkenean nazka hartu nahi ez bazitzaion bederen.
|
|
|
Lorenzo Baños ospitale geletako irakasleak azaldu duenez, tutoretza horietan ospitaleko ikaslearen integrazioari heltzen zaio, psikohezkuntzaren ikuspegitik, haren hezkuntza prozesua eta eskola bizitza normalizatzeko. Zehazki, “gaixorik
|
dauden
haurren ikaskideei eta irakasleei jarraibideak ematen zaizkie, haurrak eskolara ahalik eta normalena itzul daitezen, eta ez daitezen barkatu ez haurrari ez haren lankideei”, Luis Navarro Hezkuntzako idazkari sektorialak azaldu duenez. Era berean, Afacmur ek beste tutoretza batzuk ditu ikastetxeko ikaskideei eta irakasleei laguntzeko haur onkologiko bat hiltzen bada.
|
|
|
Hitzarmen hori munduan aitzindaria da, eta hainbat hilabetez elkarrekin lan egin ondoren sinatu da. Horri esker,% 25 murriztu da gaztelaniaz hitz egiten duten zerbitzarietan
|
dauden
haur pornografiako orrialdeen kopurua, 2004ko bigarren seihilekoan. Era berean, azken bi hilabeteetan 200 web orri baino gehiago eraitsi dira, eta horien edukiak bulimia, anorexia, arrazakeria eta adingabeen bortxaketa sustatzen zituen.
|
|
|
AEBetako Gaixotasunak Kontrolatzeko Zentroetako (CDC) Jean Welsh doktoreak zuzendutako ikerketa baten arabera, edari gozatuak (gaseosoak, freskagarriak eta fruta zuku batzuk) kontsumitzeak eskolaurreko adinean
|
dauden
haurren gehiegizko pisua handitzen lagun dezake, eta, beraz, kontsumoa mugatzea komeni da. Diru sarrera txikiko familientzako elikadura programa bateko 10.904 haur aztertu ondoren, Welsh ek eta haren taldeak uste dute edari horien kontsumoa murrizteak lagundu lezakeela AEBetako haurren obesitatearen arazoa konpontzen.
|
|
|
Ikerketan parte hartu zuten pediatrek ikusi zuten obesitaterako joeraren bat zuten 3 eta 4 urteko haurrek egunean behin edo bitan edari gozoak kontsumitzen zituztela, eta horrek bikoiztu egin zuen urtebeteko epean gehiegizko pisua izateko arriskua. Jean Welsh ek “Pediatrics” aldizkarian azaldu du bere lana argitaratu duela, edari gozoak azukre iturri direla dietan, eta eskolaurreko adinean
|
dauden
haurrek esnea edo ura kontsumitu behar dutela batez ere, ez baitute kaloria askorik behar egunean. Azterlanean erabilitako metodoei aurre egin die AEBetako Edarien Elkarteak.
|
|
|
Industria Ministerioa ekimen berri bat prestatzen ari da, “Familientzako mailegua” izenekoa. Horren bidez, eskola adinean
|
dauden
haurrak, ordenagailuak eta Interneterako sarbidea izango dituzte familiek. Hala azaldu du Francisco Ros Telekomunikazioetarako eta Informazioaren Gizarterako Estatu idazkariak, eta adierazi du eskoletako ordenagailuen hornidura osatzen duen programa bat dela eta bere sailak enpresetarako egin duen programaren antzekoa dela.
|
|
|
Oso gutxi dakigu sonanbuloak pertsona guztiz normalak direla, eta haien arazo bakarra kontrol falta edo kontrol akastuna dela funtzio jakin batzuetan. Lotan
|
dagoen
haur batek pixa egiteko premia larria izan dezake; jaiki, komunera joan, gernua egin eta ohera itzultzen da. Haur somnanbulu batek gauza bera egiten du, baina, adibidez, pixa egiten du lurrean edo txokoan, bainuan dagoela sinetsita.
|
|
|
Gaur egun, 262 abeletxek bakarrik hazten dituzte horrelako idiak, eta abeletxe bakoitzeko 5 abelburu ikuiluratzen dira. Gaixo
|
dagoen
haur batek izango lituzkeen arreta guztiak jasotzen ditu animalia bakoitzak. Haien dietak oso zorrotz kontrolatzen dira, eta batez ere sakez eta garagardoaz osatzen dira.
|
|
|
Eskola adinean
|
dauden
haur obesoen kopurua hirukoiztu egin da 1982tik
|
|
|
Haurren obesitatea epidemia emergentea da. 1982az geroztik, patologia horrek eragiten dien eskola adinean
|
dauden
haurren kopurua hirukoiztu egin da, eta gaur egun% 20ko portzentajea dute. Hala adierazi zuten atzo Santanderko Menéndez Pelayo Nazioarteko Unibertsitatean (UIMP) Manuel Bueno pediatrak, San Carlos Ospitale Klinikoko Barne Medikuntzako Zerbitzuko buruak (Madril), Manuel Serrano Ríosek, eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko irakasle emerituak (UAB), Mario Foz osasun arloko ahaleginak egin zituztenek.
|
|
|
Louisianan aurkitutako bi dozena haur baino gehiagoren argazkiak erakundearen web orrian daude (http://www.missingkids.com/), eta horietako batzuek informazio gutxi edo batere ez dute. Argazki batzuk “ebatzitzat” hartu dira, eta zentroko presidenteak, Ernie Allenek, CNNri esan zion langileak, beste agentzia batzuekin lankidetzan, gai izan direla San Antonioko (Texas) aterpetxe batean
|
zeuden
haurren amak aurkitzeko. “Katrina” k argirik gabe utzitako eremuetan Interneten sartu ezin dutenentzat, zentroak telefono linea bat ezarri du (888).
|
|
|
Hori dela eta, OMEk “XXI. mendeko epidemia” gisa kalifikatu du obesitatea. Gizentasunaren eragina Espainia Europako herrialdeen buruan
|
dago
haurren obesitatearen aurrerapenean. Gizentasunak 12 urteko haurrengan duen eragina hain hedatua dago, ezen Italia, Malta eta Greziako adingabeek bakarrik gainditzen baitute.
|
|
|
Aditu horiek 64 gene hautagai aukeratu dituzte, hau da, sindrome metabolikoa jasateko prest dauden neska mutilengan modu desberdinean adierazten direnak, Andaluzia Ikertzen Berrikuntza, Zientzia eta Enpresa Sailaren zientzia dibulgazioko programaren arabera. Ikertzaileek haur obesoen lagin bat eta beste lagin normal batzuk erabili dituzte aztertzeko, eta konturatu ziren gehiegizko pisua duten eta sindromea izateko prest
|
dauden
haurren kasuak gertatzen direla. Suszeptibilitate horren zergatiak zehaztu ez dituzten arren, badirudi polimorfismo genikoak direla, hots, zenbait karaktere ematen dizkioten gizabanakoaren gene sekuentzia bereziak.
|
|
|
Lortutako odol emate bakoitzeko ipuin bat emanen zaie harrera zentroetan
|
dauden
haurrei.
|
|
|
Urtarrilaren 6ra arte 5.000 odol emate jasotzeko, Madrilgo Erkidegoko Transfusio Zentroak odola emateko kanpaina berezi bat jarri du abian Gabonak direla eta. Gainera, egun horietan herritar batek emandako odol emate bakoitzeko, ipuin bat emango zaie eskualdeko gobernuaren menpeko harrera zentro eta egoitzetan
|
dauden
haurrei. “Odola ematea, ipuin bidezko gabonak” lemapean, Guillermo Fesser ek eta Juan Luis Canok babesten dute ekimen hori, Gomaapa Fundazioaren bidez, eta Madrilgo Adin Txikikoen eta Familiaren Institutuaren (IMMF) eta Madrilgo Erkidegoko Adin Txikikoen Defendatzailearen laguntza du.
|
|
|
Behin Persiako Sha k eskiatzen zuen Austriako Sankt Anton am Alberg herrixka famatuan eskiatzen ari nintzela, alemaniar neska batekin adiskidetu nintzen. Haurdun zegoen eta gurasoak prest
|
zeuden
haurra hartz eko. Haurraren aita, ordea, ez zuten inola ere onartu nahi. Zergatik?
|
|
|
koinatak kozinatu salda beroa hurrupatuko zuen, Goikotxeko mahastiak oparitu ardo mikatzetik edanen eta ilobekin eskolako lanak, batez ere frantsesezko ariketak, landuko zituen. Badakizu, erraten zion Agatari, bere ekimenaren justifikatzeko, ohartzeke ere euskaraz ari den ingurumen batean
|
dauden
haurrek zailtasun ikaragarriak dituztela frantsesari uztartu behar zaizkionean, frantsesa ez baita nolanahikako mintzaira: ez zuen arra haurren bilakaera linguistiko handikapatua begiko.
|
|
|
Gauzak ez ziren hain gaizki hasi. Ezer baino lehen, zumezko kapazuan lo
|
zegoen
haurra erakutsi zioten, nola ez; ez zen hain txikia ere, apenas sartzen zen kapazuan. Polita zen, egia aitortze aldera, ez zitzaion gehiegi axola halako haur ederraren osaba izatea.
|
|
2006
|
|
|
Baina mito batzuk jadanik erori dira seguru. Esate baterako, gaur ziur
|
gaude
haur denboran eskolan Neolitikoaren sorrera ez zigutela zuzen kontatu: Mesopotamiatik Egiptorainoko eskualdean sortu zen bezala, Perun ere gertatu zen beste Neolitiko bat, ezberdin eta paraleloa, eta gaur Mexiko den eremuetan hirugarren bat izan zela diote batzuek gainera.
|
|
|
Adituak bat datoz: hezkuntza sistemak erantzukizun larriagoa du ezagutza akademikoen matematika, hizkuntza, natur eta gizarte zientziak, etab. transmisioan baina, era berean, ados
|
daude
haurrak balioetan heztea familiaren funtzio nagusia dela baiestean.
|
|
|
Ohera ezazu goiz: nekatua
|
dagoen
haurrak jokabide arazo eta egokitzeko zailtasun gehiago izaten ditu.
|
|
|
Gainera, lan baimenaren helburua ez da seme alabak eradoskitzea zentzuhertsian, zentzu zabalean baizik, eta hori aitak nahiz amak berdin egin dezakete.Hau da, eradoskitzea berez amak bakarrik egin dezake, baina arauaren letraren azpian
|
dagoena
haurraz arduratzea da, eta ez bakarrik elikatzea (Cabeza, 2000: 805).
|
|
|
Horrela, metaforikoki, azaldu nahi dugu gurasoen orientazio sexualak ezduela zertan ekarri inongo arazorik haurraren garapenean. Arazoa, planteatzen denbezala, ez
|
dago
haurrek guraso homosexualak edukitzearen baitan, baizik etahaurraren garapen sexual aske baten aurka suertatzen diren asmo txarreko jokabideeta pentsabideetan, alegia, garapen sexuala oztopatzen duten eginkizunetan.
|
|
|
a. Adoptatzeko moduan
|
dauden
haurren kopuruaren murriztapen orokorra.
|
|
|
Azken finean, ebaluazioaren azken helburua, haurraren eta familiaren artekoadopzioa ahalik eta arrakastatsuena izan dadila bermatzea da (Ger Martos, 2001; Parrondo, 2001), hau gertatuko ez balitz, inpaktua bai adopzioko familiak baihaurrak sufrituko baitute. Azkenik, ebaluazioa administrazioaren eta adopzioaninplikaturiko profesionalen zereginik oinarrizkoena betetzen saiatzen da, alegia, adoptatzeko moduan
|
dauden
haurrei aita eta ama egokiak aurkitzea, eta ez ama edoaita izan nahi duen edonori bere preferentzien araberako seme alabak aurkitzea.Horrela, ebaluazio prozesu honen helburua da eskaera luzatzen duen banako edofamiliak adopzio bati aurre egiteko moduko baliabide, gaitasun eta trebetasunakdituen ezartzea.
|
|
|
Dozier eta laguntzaileek (2002) dioten moduan, gurasoengan zaintza sustatzeko biologikoki prestatuta
|
daude
haurrak, baina hala ere, aldez aurretik jaramonikez egin izanagatik eta gehiegikeria edota harremanen haustura bizi izan dutenez, adoptatuko diren haur hauetariko batzuek zaintza hori sustatzean porrot egiten dutejokatzen duten moduagatik. Zehazki, haur hauek mehatxagarriak diren egoeretanzaintzarik behar izango ez balute bezala jokatzen dute.
|
|
|
Bukatzeko, 3 taulan, mutur altuan edo baxuan
|
egoteagatik
haurren maneiuzailtasunekin lotzen diren tenperamentuaren dimentsioak agertzen dira, hala nolahaur hauek sorrarazten dituzten eta arazotsu suerta daitezkeen jokabideak, eta haurhauen tratu eta maneiurako gomendio batzuk. Taula hau sortzeko, tenperamentuzaileko haurrekin eta beraien familiekin esku hartzean lan gehien egin duten biprofesionalen lanak aukeratu eta laburtu dira, Carey (1997) eta Turecki renak (1996, 1999) hain zuzen.
|
|
|
Izerdi gehiegi sortzen denez, likido galera handia da, eta, beraz, kopuru ikaragarri baten bidez konpentsatu behar da, gehiegizkoa dela pentsatu arren. Gaixorik
|
dagoen
haurrak ez badu jaten eta likido gutxi edaten baditu, deshidratatzeko arriskua dago. Egoera hori are gehiago larriagotu daiteke, zenbat eta egun gehiago iraun sukarrak.
|
|
|
rolak kudeatzeari uko egiten dioten enpresaburuak edo etorkinak txantaia egiten diotenak, lan kontratua amaitzea lan merkatuaren eta gobernu politika murriztailearen ezegonkortasun orokorragatik, ez baitu beste sektore ekonomiko batean kontraturik onartzen baimenak berritzeko. Etorkinen egoera eta Espainian duten lan egoera alde batera utzita, Begoña Sánchezek, SOS Arrazakeriaren bozeramaileak, adingabeen aberriratzeak bertan behera uzteko eskatu du, bermerik gabe, jatorrizko herrialdeetara itzultzeko, Espainiara iristen diren bakarrik
|
dauden
haur asko atzerritartasun irizpideen arabera tratatzen baitira, adingabeak babestearen arabera baino gehiago. “Espainiako administrazioek beren gain hartu behar dituzte bakarrik dauden eta gure herrialdera iristen diren adingabeen tutoretza, bederatzi hilabeteko epean egoitza baimena izapidetu eta prestakuntza bideak eta lan mundurako sarbidea eskaini”, dio txostenak.
|
|
|
–Errealitatearen distortsioa. Mutil batzuk ibilgailu erreal batekin egiten saiatuko dira kontsolaren bideojokoarekin urteak daramatzatenak.' Puntu honetan, eztabaida interesgarria
|
dago
haurren errealitatearen pertzepzioari eta fantasiari buruz. Dirudienez, bideo-jokoek eta telebistak errealitatea eta fikzioa bereizten irakats diezaiekete gazteenei.
|