|
2000
|
|
|
Batzuek galdatu
|
zioten
Eneko Labeguerie ri ea bere diskoa Guk ena izanen zen edo ez; Nazio Berria izeneko diskoa, alegia. Berak arrapostu eman zuen ezetz, eta halaxe da.
|
|
|
Afaria eramatera joan zitzaizkionean konorte barik aurkitu zuten funtzionarioek bere zeldan. Buruko odoljarioa txikitatik zeukan zain baten malformazioak eraginda izan zela pronostikatu
|
zioten
ospitaleko medikuek; buruan angioma bat zuela jaiotzez adierazi zioten ere. Minutu bakar batzuk beranduago aurkitu izan balute gaur egun ez zen bizirik egongo.
|
|
|
Afaria eramatera joan zitzaizkionean konorte barik aurkitu zuten funtzionarioek bere zeldan. Buruko odoljarioa txikitatik zeukan zain baten malformazioak eraginda izan zela pronostikatu zioten ospitaleko medikuek; buruan angioma bat zuela jaiotzez adierazi
|
zioten
ere. Minutu bakar batzuk beranduago aurkitu izan balute gaur egun ez zen bizirik egongo.
|
|
|
Minutu bakar batzuk beranduago aurkitu izan balute gaur egun ez zen bizirik egongo. Espetxeaz lekora, Granadara eraman zuten eta bertako ospitalean egin
|
zioten
buru ebakuntza. Egoera delikatuan zegoenez Basaurira ekarri zuten.
|
|
|
Basaurira ekarri, eta urte bat eta erdira, epilepsia atake bat jasan zuen. Sendagileak muturreko osasun egoera larrian zela ohartu ziren azkenik eta epaileek baldintzapeko askatasuna eman
|
zioten
.
|
|
|
Biek kadukatua duten gida-baimena berritzeko arazoak dituzte. Jose Antonio Torre Altonaga «Medius» mungiar preso ohi eta lagunari Gipuzkoan besterik gabe berritu diotela aipatu
|
zioten
elkarri, eta karneta berritzeko gestioa egiteko asmoz geratu dira
|
|
|
«Milaka urteren buruan, nahasten joan ziren arrazak, eta euskaldunek ez
|
zioten
ihes egin ahal izan berezko lege honi»
|
|
|
Mixel Lagegerieren «ahots eta gitarraren biluztasunak frankismoaren kontrako panfletorik gogorrenaren zama du», baina Iparraldean frantximant saldu bati eman ziotela botoa
|
zioten
abertzaleek.
|
|
|
Ez ziren laborariak. Euskaraz idatzi
|
zioten
elkarri. Dokumentazio osoan euskaraz agertu den gauza bakarra eta gainera tokiz kanpo zegoen.
|
|
|
Alabaina, aurre produkzioa eginda gero, makina bat atzerapen eta luzabide jasan zuen filmak. Azkenean, bost urteren buruan, filmaketari ekin
|
zioten
, 400 milioiko aurrekontua zuela.
|
|
|
. Europako gidoi laguntzetarako aurkeztean, istorioa erabat bideragarria zela esan
|
zioten
. Finantziazioa lortzea izan zen hurrengo erronka, ez baitzen film merkea.
|
|
|
Santiago bideetako batek, Frantziatik zetozen bidaiariek heltzen
|
zioten
bide honi Landak eta Pirinioak gurutzatu eta Ibañetako gainetik Orreagako bidetik jarraitzen zuen. Bidaiariek idatzita utzi zuten eremu hauek gurutzatzerakoan izan zituzten sentipenak, sagardoari eta sagarrondoei erreferentzia eginez.
|
|
|
Kartzela ez zen izan eibartarrari frankismoak ezarri zion zigor bakarra, 68an Granadako Zafarraya herrian egon zen deportatuta. Han lagun izan zituen emaztea eta semea, ezarri
|
zioten
zigorra eramangarriagoa gerta zedin. Alabaina, hamalau hilabeteko alaba Eibarren utzi behar izan zuten egoera hartan umearentzat bizi baldintza onik ematen ez zelako.
|
|
|
ek honakoa
|
zioten
EHUren inguruan «Euskaldunon Egunkaria»n:
|
|
|
Jaurlaritzan eta Diputazioetan azken unera arte aritu dira negoziatzen EAJ, EA eta EH, eta tartean alderdi estatalistek nabarmen aprobetxatu dute EAJren aurka egiteko, bereziki PPk. Popularrek aspaldi ekin
|
zioten
aurrekanpainari, ETAren su etenaren haustura ondo baliatuz, besteak beste.
|
|
|
Anartean, jatorrizko ARPANET proiektua beste sare batzurekin (satelite bidezko, lur gaineko irrati bidezko... beti ere paketeen trukatzean bat egiten bazuten) batzeko prestatzen ari zen. Robert Kahn ek 1972an sortu zuen mekanismo ireki hau, eta INTERNETING deitu
|
zioten
, sareak lotzeko balio baitzuen. Alabaina 1983 urtea jotzen da INTERNETen jaiotza urtetzat, sarearen alde militarra eta zibila bereizten direnean.
|
|
|
Pantzo Hirigaraik bazkari ederra prestatu omen zien, eta ondoren, miraria gertatu zen. Haserre eta mindurik zeudenak adiskidetu eta elkarrekin liburu bat idazteari ekin
|
zioten
.
|
|
|
Hiribilduak izurrite, sute eta eraso ugari jasan behar izan zuen Behe Erdi Aroan. Otañe, Marca, Salazar, eta beste familia handien arteko barne liskarrek ere ez
|
zioten
portuari mesede handirik egin. Kanpora begira, bestalde, Castrok untzi eta biztanle ugari galdu zituen bataila militarretan eta merkatu ingelesaren ateak itxi izana eta Flandesekiko harremanen zailtzea ere nozitu zuen Castroko ekonomiak.
|
|
|
Urrentxindorra da Enbeitatarren senideko bigarren kontakizun honen protagonista. Kepa Enbeita zituen berez izen abizenak, baina bere urrezko ahots eta urrezko bihotzaren ondorioz deitzen omen
|
zioten
" Euskadiko Urretxindorra". 1878.urtean Muxikako Usparitxa auzoko Jeuri baserrian jaioa, bataio eguna zen berarentzat benetazko jaiotze eguna.
|
|
|
Eta ez zidaten eman. Julen Gabiriari eman
|
zioten
" Connemara gure bihotzetan" nobelaren proiektuagatik. Eta, neurri batean, poztu egiten naiz, berak idatzitako nobela oso polita delako.
|
|
|
Ordutik urtero antolatu ditu jardunaldiak Mendebaldek, euskararen inguruan beharrean diharduten guztien artean sona lortu dute eta aurkakotasunezko paisaia horri elkarlanak hartu dio bidea. XX. mende goienean mendebaleko euskara aztertu zuten orain hiru urte egindako lehen jardunaldietan; 98an" Mendebaldeko euskeraren ekarria" izenburua ezarri
|
zioten
, eta iaz berriz, literatura izan zuten aztergai.
|
|
|
Ohi denez maiatzean izan dira aurten ere Mendebalde Alkartearen jardunaldiak. Kanpotik begiratuta literaturak izan dezakeen interesa ez baleuka ere, luzaz plazaratutako edo derrigor eutsi zaion eztabaidari abiapuntua ezarri
|
zioten
. Mendebaleko berbetearen formalizazinoa hizkuntzalariek zehaztu dute beharbada, baina ondorioa esparru guztietan izango du:
|
|
|
Madarikazioak gazteleraz botatzen bazituzten ere, gainontzekoa hizkuntza arrotz hartan. Halaxe, beterik," Como aprender el vasco facilmente" liburu idorra eskuratu paperari ingia deitzen
|
zioten
horietakoa eta zer edo zer ikasi nuen. Nire lizentziatura lau urte beharrean hiru urtetan amaitu ondoren, nire bizitza aldatu duen erabakia hartu nuen.
|
|
|
" Morris hiztegia" 19 urteren buruan kaleratzea lortu dut, nahiz eta mundu guztiak ezetz esaten zidan, gehienez 200 ale saltzeko ez zuela merezi. ezinbestekoa dela
|
zioten
; nik ordea, bakarlanean egin dut. Nire obsesioa da oraindik eta edizio hobetua ari naiz prestatzen.
|
|
|
Anbereseko Joko Olinpikoetan espainiar selekzioak, euskal jokalariz beteta, izan zuen arrakastaren ostean, Argentina eta Uruguayn bizi ziren euskaldunak bertoko konbinatu bat jokatzen ikusteko irrikitan ziren. Horrenbestez, 1922ko uztailean hainbat jokalarik, beren garaipenaz zeharo ziur, luxuzko transatlantiko batean itsasoratu eta plazerrezko bidaiari ekin
|
zioten
. Disziplina eta erantzukizuna alde batera utzita, euskaldunek Buenos Airesera iritsi orduko Argentinaren aurka 4 0eko astindua jaso zuten, euskal jatorriko argentinarren aldetik denetarik entzun behar izanez.
|
|
|
Bira honen muina, alde batetik, beste nazio batzuetara ebakuatuak izan ziren" gudako ume" entzako dirua jasotzea zen eta, beste alde batetik, Errepublikaren barruan Euskal Gobernuaren existentziaren berri ematea. Bi partida jokatzera abiatu baziren ere, gehienek beren bizitzaren bi urte eskaini
|
zioten
ekimen historiko honi: Luis Regueiro kapitaina, Langara, Larrinaga," Emilin", Ahedo, Areso, Zilaurren, Blasco, Mugerza, Gorostiza, Etxebarria, Eguskiza," Pablito", Ciriaco," Kuki", Soladrero, Zubieta, Bilbao, Sanchez, Unamuno, Iraragorri, Pedro Regueiro," Txirri II", Ipiña, Markuleta, Lekue eta" Bata".
|
|
|
EHk garai hartan hiru proposamen egin zizkion EAJri: lehenik, Udalbitzako batzarra uztailean bertan egitea proposatu genien eta beraiek ezezkoa eman ziguten; bigarrenik, trantsizio hau guztia elkarrekin diseinatzeko konpromiso politiko bat egitea, eta ezetz; eta hirugarrenik, jadanik Gasteizko Gobernurako egindako hitzarmena udal eta diputazioetara eramatea, eta horri ere ezetz esan
|
zioten
.
|
|
|
ikastola ez zen legala, irakaskuntza lerroa sendotu behar zuten, ez zuten irakasteko leku propiorik... Hastapenak gogorrak izan baziren ere, ilusioz egin
|
zioten
aurre erronkari eta horren lekuko da egungo Laudio Ikastola.
|
|
|
Anglo Basque elkartea hasi zen euskarazko eskolak ematen, baina diru falta zela eta eten egin behar izan zituzten. Duela hiru urte berriz ekin
|
zioten
eta egun bi talde dituzte. Ikasle gehienak bertakoak dira:
|
|
|
miliak eta poli-miliak. LAIA ere bitan banatu zen 1977an; batzuek KAS alternatiba taktikoari uko egin
|
zioten
LAIA EZ sortuz. LAIA EZ alderdiak klase autonomia aldarrikatu zuen.
|
|
|
Gizena zegoela-eta ez zen soinketako klasetan iaioa, eta futbolean ere beste mutilak baino txarragoa zen. Horregatik guztiagatik eskolako beste mutilek barre egiten
|
zioten
. Momolo deitzen zioten, berezko izena Joseba zuenik gogoratu ere egin gabe.
|
|
|
Horregatik guztiagatik eskolako beste mutilek barre egiten zioten. Momolo deitzen
|
zioten
, berezko izena Joseba zuenik gogoratu ere egin gabe. Seigarren mailaren hasieran ordea, erabat aldatu zen Momolo eta lagunek bere kontura barrik egin ez zezaten bihurrikeriak eta gaiztakeriak egiten hasi zen...
|
|
|
Gauza bat izan dut ona: sekula ez naiz ohartu zeinen alde atera den dirua, zer
|
zioten
artekariek. Ni ez naiz inoiz apustuen kontra egon; apustuek motibatu egiten zaituzte zure kolorea defenditzeko.
|
|
|
Aproposa iritzi
|
zioten
itsasoa eta arrantzari lotutako istorioa aukeratzeari; nahiz eta gaur egun ez den herriaren oinarrizko irabazpidea, lekeitiar gehienek marinel bat dute erraietan. Istorio mordoska bilatu ondoren," Moby Dick" irakurri eta zapla, hura aukeratu zuten.
|
|
|
EUSKADIKO Orkestra Sinfonikoak eta Joakin Atxukarro piano joleak Maurice Ravel musikagilearen omenezko CDa grabatzeari ekin
|
zioten
abuztuaren 21ean. Diskoaren lehen zatia grabatu dute dagoeneko.
|
|
|
ARGINDARRAREN instalazioaren aldaketa, eszenatokiaren handikuntza, eszenografiarako motorrak eta eserlekuen aldaketa dira irailerako Iruñeko Gaiarre antzokian amaiturik izango diren lanak. Uztailan ekin
|
zioten
berrikuntza horiei eta udazkenerako hainbat emanaldi daude antolatuta. Josep Maria Flotatsen" Arte" antzezlanak hasiko du denboraldia.
|
|
|
Bertako oiloa ia galdua zegoenean, berreskuratze lanak hasi ziren. Duela hamabost urte INIA ren Animali Genetikako sailan, Fernando Orozko ingenieriaren zuzendaritzapean lanari ekin
|
zioten
. Oiartzungo eta Ordiziako bi baserritan topatu zituzten aleak.
|
|
|
Gutxi bezala irten zan Euskalerriaren alde" eta hori" goitik behera frantziarra izanik, euskaldunak eta Euskalerria maite" zituelako. " Gure estu aldietan alde jarri zitzaigun eta ez negar egiteko, arpegia aurrez aurre emateko baizik",
|
zioten
gero.
|
|
|
" Trikitixa Elkarteak dirulaguntza eskatu zuen, baina Guggenheim en afera zela eta ukatu egin
|
zioten
. Kolpe gogorra izan zen""
|
|
|
(...) Aresti jaunak, adierazi zigun urrengo, berari etzitzaiola egoki irizten, Euskaltzaindiako aukera botoak" pertsonalak" izan bearra. Au erantzun
|
zioten
: araudia berritzekotan dala, ta orduan izango zala kontu au aitatzeko ordua.
|
|
|
Ikuskizuneko protagonista nagusia dantza eta dantzariak ziren arren, aipagarria da musikariek eginiko lana. Sokazko instrumentuek goxotasuna ematen
|
zioten
xirula, txistu eta atabal doinuei, eta bikain egokitu ziren musikari eta dantzarien jardunera. Jantziek ere ez zuten garrantzia gutxiagorik izan.
|
|
|
Jantziek ere ez zuten garrantzia gutxiagorik izan. 200 jantzi baino gehiago taularatu ziren, gehienak lehenengo aldiz jantzi zituzten dantzariek, eta ikusgarria zen hauek saioari eman
|
zioten
kolore eta elegantzia. Jostun lanak Claude Iruretagoyenak berak egin zituen.
|
|
|
Baina bestela, hezkuntza frantzes hura ere oso politizatua zen: " La France!" eta historiari ematen
|
zioten
interpretazioa: erdi erdian dagoela Frantzia eta gero apur batzuek bere inguruan.
|
|
|
Alaxe guk ere Mitxelenaren argia". Baina, guztia garbi gera zedin, honoko zehaztapentxo hau eransten
|
zioten
aurrekoari: " Bai, argi billa joan giñan.
|
|
|
Horregatik esan omen zuen Mitxelenak" batzuk azkarregi eta besteak motelegi dabiltzala uste dut". , nahikoa jarrera ona igarria
|
zioten
editorialaren egileek hizkuntzalariari: " zentzuz, patxaraz eta soseguz betea ikusi dugu Mitxelena.
|
|
|
Erdipurdi atera zitzaiola kontua, beraz. Dena dela, barren barrenetik hurrengoan hobeto desiratuz edo, agur esaterakoan aholkua eta guzti eskaintzen
|
zioten
: "' Ez zaitez auzitan sartu, jauna' esango genizuke illetako otoitza gogoratuaz.
|
|
|
Ondoren, ikastetxez ikastetxe jolasak erakusteko ikastaroak burutu ditugu". Baina horrekin ez ziren amaitu irakaskuntzako profesionalen eta gurasoen eskaerak, eta horregatik ekin
|
zioten
jolasak biltzen dituen bideo honen ekoizpenari.
|
|
|
1970 urteko apirila zen. Zizur Txikiko Verbo Divino ikastetxe apeztegian zuen orduan egoitza San Fermin Ikastolak, eta 270 ikaslek ekin
|
zioten
aurten 30 urte bete dituen ibilbideari. Jada 1978an, Verbo Divino ikastetxearen eraikin eta lur sail guztiak erosi zituen San Fermin Ikastolak.
|
|
|
" Andreas Gopfert en zuzendaritzapean Alberto Mitxelenaren' Jaun handiak ikus zazue' obra maisutasun handiz eskaini zuten. Euskaldunen gisan ahoskatzeaz gainera, karakter polita eta egokia eman
|
zioten
kantuari" dio CITeko arduradunak.
|
|
|
Duela bi urte eta erdi Irungo hirukoteari Asier Ituarte ondarrutarraren tronboia gehitu zitzaion. " Tronboiaren nota grabeek, baxua eta bonboarekin batera, dantza egiteko orduan taldeari' punch' handia ematen
|
zioten
, baita melodia ere" dio Iñigo Muguruzak," lehen ez zeukan gorputza eman zion taldeari".
|
|
|
Halaz guztiz, gutxitzen hasiak ziren, kopuruari dagokionean behintzat, zeren beste garai batzuetan," England eko Victory erregiñaren denboretan" kasu," benetako jaungoiko txiki" en gisara bizi ziren" 500 maraja" ba omen zen. Mesedetxoren bat edo beste egingo
|
zioten
andre Victory ri" Koroaren bitxia" berea izaten jarrai zezan, eta Ingalaterrako erregina esker onekoa izaki...
|
|
|
Frantsesek" ez!" esan berri
|
zioten
ezetz esaten beti primeran jakin ei zuen gizonari, alegia De Gaulle jaunari. Horrela zioen 1970eko azaroaren 22ko Z. ARGIAk behintzat:
|
|
|
Errosarioa errezatzeaz eta arkakuso batzuk opari ekartzeaz gainera, gure amak prestatzen zituen bizkotxoak eta kafesnea irensten zituzten kupidarik gabe. Ni inguruan jolasean bueltaka ibiltzen nintzen eta ez nuen ulertzen beren solasaldietan zein garrantzi aparteko ematen
|
zioten
eguraldiari:
|
|
|
84 belaunaldian bertsoaren inguruan abiatu zen trenean ez ziren guztiak sartu. Ordurarte Bertsolaritzaren gurdiaren itzai izan zirenak kanpoan gelditu ziren eta hauek ideologi kutsua eman nahi izan
|
zioten
hausturari eta era horretako diskurtso ugari izan da. Zenbait kargudunek Elkarteari instituzioetatik, joera politiko baten pareko tratua eman diote, Txapelketa Nagusietako finaletan kargudunek saria ematerakoan jasotako txistu hotsetan justifikatuz.
|
|
|
FRANTZIAKO espetxeetan dauden euskal presoen senitartekoek beren senideen bizibaldintzak salatu dituzte. Arrazoi hau dela eta, azaroaren 13an Frantziako euskal presoek protestari ekin
|
zioten
modu desberdinez, gose grebak, ziegetatik ez ateratzea, kartzelako janaria ukatzea... Bizibaldintzak hobetzea eta pairatzen duten isolamendu eta sakabanaketa egoeraren amaiera eskatzen dute.
|
|
|
ELBk frantses gobernuak proposatu laguntzak ekoizle handiei egokituak direla eta ez tipiei salatu zuen. EHNEko kideek EBko politikari leporatu
|
zioten
behi haragiaren krisia eta gurean jaten den okela osasuntsua dela erakutsi zuten prentsaurrean txuleta probatzeko eskainiz. ENBAk eratu mahai inguruko hizlariak kontsumitzaileari informazio osoa ematearen alde azaldu ziren.
|
|
|
Katearen hasiera eta amaiera horrela da aditu batzuen ustez. Behiek belarjale izateari utzi
|
zioten
eta ardiek" scrapie" gaitza kutsatu zieten. Gizakiok behi haragia jaten dugunez gero, beste hainbeste gertatu zaigu.
|
|
|
8a mailan bide bat ireki zuen Larraonan (Nafarroa, 2000). " Berezi" izena jarri
|
zioten
. Orain arte beste eskalatzaile batek bakarrik egin du.
|
|
|
Ahoz aho guganatu diren urtaro bakoitzari lotutako gure arbasoen ohiturak betirako galdu ez zitezen," Urte sasoiak" deritzan bilduma plazaratzeari ekin
|
zioten
Ikastolen Elkarteak, Labayru Ikastegiak eta Elkarlaneanek. " Pinpirin eta florian" da bere azken emaitza:
|
|
|
Garai latzak ziren haiek gure herriarentzat. Bertako hamasei gazte abertzalek epaiketa militar bati aurre egin behar
|
zioten
eta beraietako batek baino gehiagok herio epaiketa jasan zezakeen. Gauzak horrela, mundu guztia zegoen zer gerta begira Burgoseko hiriari, eta ZERUKO ARGIAk ere" Epaiketa Burgosen" nabarmentzen zuen bere lehen orrialdean, Gaztelako hiri horretan zetzan kuartel militarraren argazkia eskainiz.
|
|
|
1980an preso sartu zuten eta hogeita zortzi urteko kondena ezarri
|
zioten
ETAko partaidea izateagatik. Kartzelako urte horietan liburuak idazten eta argitaratzen jarraitu zuen, harik eta, 1985ean Martuteneko kartzelan zegoelarik, ihesi joan zen arte, euskal abeslari ezagun baten kantaldiaren okasioaz baliaturik, eta baffle handietako batean gordeta.
|
|
|
Bi eleberrietan, estilo erraz eta biziaren aldeko apostua egin du. Bigarren eleberriaren argitarapena zela-eta egin
|
zioten
elkarrizketa batean honela hitz egin zuen bere estiloari buruz: " Dena den, ez da mezuzko nobela trinkoa, irakurterreza eta arina baizik.
|
|
|
Egunkarian egin
|
zioten
elkarrizketa horretan errealismo psikologikoa egin nahi izan duela ere adierazi zuen. (Berasaluze, Garikoitz:
|
|
|
Haatik, bilakaera honen urratsak garai ezberdinetan ikusi dira. Izan ere, 90eko hamarkadaren hasieran ekin
|
zioten
narrazioak idazteari X. Montoiak, E. Jimenezek eta L.M. Mujikak. Iñigo Aranbarrik, berriz, 17 Ikus Grial 140 aldizkaria, 1998ko abendua. hamarkadaren erdialdean ekingo dio narratiba argitaratzeari; eta azkenik, hamarkadaren azken urtean, 1999 urtean, alegia, M. Erzillak eta J.L. Otamendik argitaratu zituzten bere lehen narratiba lanak.
|
|
|
Gainera, harrigarria badirudi ere, Tomas Meabek zioen bezala, Gernikako Arbola kanta, himno gisa hartzekoa zeritzon. Foruek historiaz administraritza aldetik Euskal Herriari ematen
|
zioten
burujabetza juridikoki nolabait bete beharrekoa zela. Denboraz, berez gizarte giroa aldakorra denez gero, ez zeritzola zuzena atzera begira jartzeari, baina bai nolabaiteko ordaina eskaintzeari.
|
|
|
–gusta su alteza a ratos que se le hable en bascuence y cuenta en nuestra lengua algunos números muy naturalmente?. Ondoko Borbondarren dinastiakoek harrera horri ez
|
zioten
jarraitu. Beraz, hortik atera kontuak hizkuntza nork politizatu zuen.
|
|
|
Egia da Nafarroako erresuman, Lingua Navarrorum aipatua gorabehera, bertako administrazioko erabileran, hizkuntza ofizial gisa, latina, okzitanoa eta nafar erromantzea izan zirela nagusi. Florencio Idoatek, bi funtzionariok 1415 urtean elkarri euskaraz egiten
|
zioten
gutunetariko bat azaltzean erakusten zuenez, gogozkoa eta ziurrenik ulerterrazagoa zitzaielako. Ikus,. Una carta del siglo XV en vascuence?, Fontes Linguae Vasconum studia et documenta, 2 zenbakia (1969), 287 orrialdeak.
|
|
|
Euskararen Legeak markatutako helburu hori ahalik eta hobekien bete ahal izateko, Gobernuak Irratien FM frekuentzia berrien banaketarako deia egin baino lehen, Kontseiluaren gehiengoak eskatutako ohiz kanpoko bilera batean, Kontseilukoek Nafarroako Lehendakari jaunari eskatu
|
zioten
Iruñerrirako deialdi bikoitza egin zezala, gaztelaniazko eta euskarazko irratiena alegia.
|
|
|
Argi ikus daiteke, gaur egungo agintariak, garai batean erresumari saldukeria egin
|
zioten
Beaumontarren jokabide beraren jarraitzaile direla eta ez nafar erresumari hain leial jarraitu zion Agramont taldearena. Baina bere herriaren alde gizontasunez begiak itzarririk adi egon nahi dutenei, Arturo Campionen Navarra en su vida histórica (1929) eta El Genio de Navarra (1936) deritzen liburuen berrirakurketa komeni zaie.
|
|
|
1818.urteetan... Bizkaikoerakunde politiko administratiboarierasoegin
|
zioten
. Riego kKadizkoKonstituzioaberrezarri zuen, iraultzaliberalarijarraituz...
|
|
|
gobernurakogaitasunaerakutsizuenetaidale agirihoriindarrikgabegerazitekeela adierazi
|
zioten
, hurrengo kapitulu probintzialean priore hautatua izango balitz408.
|
|
|
SIADECO, Iparraldeko Euskal Irratiei Buruzko Azterketa). Emaitza hau, 1998tik ezarri ziren 26 errepikagailuek Ipar Euskal Herriari eskaintzen dioten estaldura osoarizor zaio hein handi batean, ETB eta Telediffusion de Franceren (TDF) artean 1995eko urriaren 30eanegindako akordioaren ondorioz, Euskal Kulturaren sostengurako Udalen arteko Sindikatua bitarteko.Angelu hiriak ausarki lagundu zion diruz Anglet FMri 1994/ 1995 artean Ipar Euskal Herriko irratisoziatiborik aberatsena izateko bidea emanez, 65.000 liberatara hurbiltzen zen aurrekontuarekin.Horregatik, irrati hau udalarena zela uste zuen jendeak. Biarritz eta Getaria hiriek eta Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorrak ere nasaiki lagundu
|
zioten
estazio honen finantzamenduari (garai hartan RadioBayonnerentzat bezala). 31ziurtatzeko borondatea barneratuko zuen mailaketa proposatzea zen ildoa. A mailako irrati soziatiboak, NRJ, Europe 2ko irratsaioetan afiliatu edo harpidetutako tokiko irrati frankiziadunak..., Cmailakoak.32CHEVAL Jean Jacques,. Les radios locales privees et les langues regionales en Aquitaine?, inLengas 36 zkia., CNRS/ Universite Montpellier III, 199
|
|
|
Peter L. Berger ek eta Thomas Luckmann ek errealitatea sozialki eraikitzen delaadierazi zuten eta gizarte zientziari eginbehar zehatz hau jarri
|
zioten
behinola: errealitatearen eraikuntza nola burutzen den aztertu beharra.
|
|
|
Nazionalismoaren eragina ez da mugatzen une konkretutara, eta, ikusi ditugunhorien aurretik eta ondoren, jarduera politiko aktibo gisa mantenduko da. Filosofomodernoek ez
|
zioten
erreparatu, ez ziren jabetu, garapen historikoan fenomenopolitiko horrek mantentzen zuen indarraz. Horrela azpimarratzen du Isaiah Berlin ekEl fuste torcido de la humanidad artikuluan (Berlin 1992: 227).
|
|
|
Bere goibeltasuna, bere sumina, bere beldurra sentitzeko beldur dajendea. Haurrak zirenean, arnasari eusten
|
zioten
malkoei eustearren, sorbaldakblokeatzen zituzten suminari eusteko, eztarria estutzen zuten oihu ez egitearren.Maniobra horietako bakoitzaren helburua, arnasa mugatzea eta gutxitzea da. Jendehorrek, nagusi bihurtzean, arnasa inhibitzen jarraituko du, sentimendu horiekerreprimituta gordetzeko.
|
|
|
Segurua edo Atxikimendua Ebaluatzeko Askea. Subjektu hauekatxikimen duari balioa ematen
|
zioten
eta atxikimenduaren ingurukogertaerak eraginkorrak zirela uste zuten. Aske eta nahiko objektiboakziren gertaera edota erlazio konkretua ebaluatzean.
|
|
|
Eragina izateko intentziorik gabe eragin handia izan zuen bete autore bat, Milton Erickson izan zen, arrakasta handiko hipnoterapeuta; honek, gainera, Familia Terapian eragin handia lortu zuten eta komunikazioari arreta bereziaeskaini
|
zioten
teknika paradoxikoak erabiltzen zituen bere tratamenduetan.
|
|
|
Batez ere naturalista zen, eta inguratzen zuenguztiaren behatzailea izan zen. Modu honetan fenomenoak hobeto azaltzen etaulertzen laguntzen
|
zioten
datu ugari bildu zituen. Sexualitatearen aurreanaurreiritzi teorikoak eta moralak saihesten saiatu zen.
|
|
|
Egun zenbait lehen, istripu batenondorioz, beribila Elizondoko garaje batean utzia baitzuen antolatzeko, haren bilajoana zen lagun batekin, eta itzultzean mugan geldiarazi zuten. Lehergai ttiki bataurkitu omen
|
zioten
: 18 hilabetez egon beharra zen Iruñeko presondegian, auzi batedukiz bitartean.
|
|
|
Muga pasatzea, askotanbezala, sufrikario luzea izan zen. Motxilaren behealdean Krutwigen. Vasconia, debekatua generaman, eta Karmele Rotaetxe-ren senarrari bizarra mozteko makinanola desmontatu
|
zioten
ikusi ondoren, San Antoniori errogatibak egin genizkion liburuhura aurki ez zezaten, aurkituz gero zer gerta zekigukeen pentsatze soilaz hotzikarasentitzen baikenuen.
|
|
|
J. M. Benito del Valle, AgirreBilbao eta Jose Luis), hain zuzen ere Txillardegi bera buru zutela, zelanbaitekomanifestu bat argitara eman eta hedatu zuten. Hauxe
|
zioten
: Bosgarren Biltzarreanonarturiko testua arbuiatzen zutela, ezenez eta ETA erakundea sozialismo zientifikoa (iraultzailea edota marxista, ez naiz zehatz gogoratzen) bilakatua baitzen.
|
|
|
Denbora mitikoa «lehengo zaharren» garaia izan daiteke, eta hantxe, hain zuzen, kokatzen dira mito zaharragoetako gertaera berriak. Askotan, istorioen hasieran esatenda «gure lehengo zaharrek esaten zuten», «gure antzinakoek
|
zioten
...». Sarrerakoformula horietan, zaharren prestigioa eta sinesgarritasuna dira egiaren berme, eta, aldiberean, antzinako horiek nolabait inplikatuak izaten dira mitoan berean; norabideberean aurrerapauso bat gehiago eginez geroz, mitoetako pertsonaia bilakaturikatzemanen ditugu arbaso horiek berak.
|
|
|
«Salbatore, salba nazazu!» Eta hantxe pausatua izanzen, kaperaren aitzinean. Leku hartantxe egin
|
zioten
tattola bat eta geroztik Saindiadeitzen dute: beila egunean mezak, loreak eta sosak eskaintzen dizkiote, baita otoitzegiten ere, tattolara ateratzen den bere irudiaren aurrean.
|
|
|
«Felipe zan hor goian bizi zan agure bat» argitu zidaten Elbiraren auzoek, eta hariohartarazi
|
zioten
bahitua ez zela Feliperen arreba izan, haren aurreko batena baizik, baina beti familia berekoa.
|
|
|
Zenbat, eta non? Ala elizgizonek men egin ote
|
zioten
, eta agianzenbaitek pozik ere bai. Gorago ikusi dugu Renteriak elizgizon gorazaleen arteansuma zitekeen erdalkeria interesatuaz dioena (Renteria 1982:
|
|
|
Lehenago, ordea, Hedilla Falange Buruaren inguruko alderdikide katalanek, adibidez, eskertu egiten
|
zioten
honi, beren artean katalanez mintzatzeagatik ezerasiatua. Aitzitik, gerratean, Burgos-en errefuxiatutako katalan frankista ospekorenbatek estualdiren bat ere pasatu zuen inoiz katalanez jarduteagatik.
|
|
|
Erregimen Zaharreko pasadizo ezagunetara gabe (esaterako, Kalahorrako Sinodalak ditut gogoan), 1885eko Sinodo Arauek tradizio zaharrari eutsi
|
zioten
, eta bidehorretatik zetorren. Eusko Pizkundeko planteamolde berriak ere tarteko zirela. Gotzaindegiaren beraren eta, ondorioz, apaiz diozesitarren hizkuntz politika eliztarzahar eta berritua. Hor, berez, ez zegoen artean geroagoko politika, separatistarik?, gatazka berezirik gabeko eliz tradizio heldua baizik.
|
|
|
Monarkia isabeldarrak edo canovistak gaztelaniaz bakarrik egiteko joera makurrabaldin bazuen, karlismoarentzat, aitzitik, euskara edo katalana ez ziren izan sekulahizkuntza arrotzak, inoiz gudaroste karlistako euskaldunen hizkuntz ohiturez zenbaittalde gaztelau elebakar kexu izateraino. Bestalde, armak irabazle suertatu eta berariazko Aldundiak eratu zituztenean, euskararen aldeko politikarik ere egin nahi izanzen, arrazoi ideologikoengatik ez ezik hizkuntzari aitortzen
|
zioten
kultur balioagatikere.
|
|
|
Bakea egin zenean (1875), tradioziozaleek berriz ere heldu izan
|
zioten
euskarasustatzeari, eta, jakina da, 1936ko Gerra Zibila baino lehen karlismoak bere euskaltzale eta idazleak izan zituela. Foruzalea ez zen beti urrun ibili euskaltzale ere izatetik.
|
|
|
Tasunen inguruan proposamenak egin zituen lehena Jakobson izan zen eta parametroakustikoen baitan lotutako bai/ ez moduko 12 tasun bereiztu zituen. Honen aurreanChomsky k eta Halle k lan honi ekarpena egin
|
zioten
parametro artikulatorioak eretasunen bitar hauetan sartuz. Etxean ibiltzeko definizio bat emanez, aparatu fonatzailearen eragiketa bakoitza tasun bat dela esango dugu (ekintza eza ere eragiketa modurazenbatu behar da).
|
|
|
Aurrerantzean, haurrek eta gazteek tradiziozkoak ez ziren bestelako erreferentziak eskatuko zituzten bitartean, ohiko balore eta kulturaren transmisioaz arduratubehar ziren gurasoek ere maiz asko, ezagutzen hasiak ziren sistema berriko ereduakbaliatu ezinik, uko egingo
|
zioten
ezer transmititzeari. Kaleko ume aramaioar askokgero eta ezezagunago izango zuten ordura arte guztiz arrunta zena:
|
|
|
Kontuan hartu beharra dago, azken hogei urteotan (biok batera heziketa zereginetan ibili garen haietan) pedagogiaren mundua etsipenak jota egon dela. Funtsezkoakizan zaizkigun egileek (Basil Bernstein, Michael Apple edo Pierre Bourdieu eta JeanClaude Passeron1) irakaskuntzak indarrean zegoen gizarte mota iraunarazteko besterikez zuela
|
balio
zioten. Bai hizkuntza mailan baita hezkuntza arloan ere, sistemarekikokonplizitatea ala salaketa bideak ziren azaleratzen ziren aukera bakarrak.
|
|
|
–Artazi irratia? izena eman
|
zioten
XX. mendearen hasierako irrati mota hari. Garai hartan irratiak kazeten informazio esparrua bete nahi izan zuen, harik eta prentsa idatziak eta albiste agentziek boikota egin zioten arte.
|
|
|
Ez+ zaio, zihoazen,
|
zioten
–=/ etzaio/,/ etzihoazen/,/ etzioten/?
|
|
|
Joera hark irratia ere jo zuen. Urteak joan eta urteak etorri, lokalismo, tradizionalismo eta erregionalismoari gerra deklaratu
|
zioten
pertsonetariko asko damuturik edo ikusten ditugu, oraindik ingelesez ere jakin gabe eta kazeta erregionalak erosten edota proiektu erregionaletan buru belarri sartuta, Europaren eraikuntzan herrialde eta estatugabeko nazioek zer paper garrantzitsu jokatzen duten jabeturik. Bistakoa da globaltasuna eta lokaltasuna azken urteotan etengabe garatuz joan diren joerak direla.
|
|
|
Morse alfabetoaren letra (hiru puntu) 3.520 kilometrora hartu zen Ternuan. Marconiren hargailua 122 metroko antena bati atxikita zegoen, antena hau kometa batek eutsia zelarik; igorgailua, gasolinazko motore batek higituriko generadore batek ibilarazten zuen eta antenari hirurogeita bana metroko lau tantaik eusten
|
zioten
. Dena den, zerbitzua komerzializatzeko garaia ez zen iritsi 1907 urtera arte.
|
|
|
Titanic en hondamena Marconi-ren familia osoaren akabera izan ahal izan zen, konbidatuta baitzeuden bidaia hartan Titanic itsasuntzian Atlantikoa zeharkatzera. Guglielmo k eta Bea emazteak uko egin
|
zioten
bidaiatzeari, azken momentuan semea gaixotu baitzen. Marconi bera Carpathia itsasuntzira joan zen zer gertatu zen eta ea operadorearen errakuntza izan ote zen galdetzera.
|
|
|
Garai hartan prentsa idatziko kazetariak kontratatzen zituzten irratietako albistegiak egiteko; informazio agentziek. United Press, International News Services izenekoak eta Associated Press ek? uko egin
|
zioten
irrati estazioei notiziak bidaltzeari eta kinkan sartu zen hedabide berria, 1924tik 1926ra irratiaren sona beheraka zihoala. Albistegietan kazetak erabiltzen ziren informazio iturri modura eta berehala sortu zen prentsa idatziaren eta irratiaren arteko lehia edo borroka.
|
|
|
Ez zen 1957 urteaa arte ezagutu, dolomia harrobiko ohiko leherketa baten ondoren, langileak kondarrak jasotzen ari zirela ezusteko zuloa ikusi zuten arte. Langileek berek ekin
|
zioten
zuloaren miatzeari eta honen edertasunaz jabetzean, Bizkaiko Foru Aldundiari eman zioten aurkitutakoaren berri. Honek, azterketa sakonagoa burutu bitartean, leherketak egitea galarazi zuen, gune horretan bederen.
|
|
|
Ez zen 1957 urteaa arte ezagutu, dolomia harrobiko ohiko leherketa baten ondoren, langileak kondarrak jasotzen ari zirela ezusteko zuloa ikusi zuten arte. Langileek berek ekin zioten zuloaren miatzeari eta honen edertasunaz jabetzean, Bizkaiko Foru Aldundiari eman
|
zioten
aurkitutakoaren berri. Honek, azterketa sakonagoa burutu bitartean, leherketak egitea galarazi zuen, gune horretan bederen.
|