|
2000
|
|
|
Ondorioz, bere arrantzaleena berdintsua izango da, okerragoa ere izan litekeelarik. Eragin handia izango luke horrek guztiak euskal ekonomian, zeharka 25.000
|
pertsonari
ematen baitio ogibidea arrantzak.
|
|
|
Sokor mazo ezjakin arloteari. Zer eskatzen dio Euskalerriak
|
pertsonari
aho betean GIZONA deitzeko. Nor izatea, askatasuna erabiltzen jakitea, erantzunkizun osoz bizitzako jokabideak aukeratzea eta erabakitzea, burrukan iraunkor eta trebe izatea, buruz eta arrazoiz jokatzea, izketan eta entzuten jakitea, lan egitea, gizartekoi eta erri maite azaltzea.
|
|
|
Bi burujabetasun mota eta bi jabetza mota ziren borroka horren emaitza. Bata, estatubaten gaineko burujabetasuna, monarkari zegokiona; eta bestea, haren jabetzen etaharen beraren pertsonaren gaineko burujabetza pertsonal mugatua, banakako
|
pertsonari
zegokiona. Menpeko herritarren populazio baten gaineko subiranotasuna izanzezakeen agintari batek, baldin eta askatasun pertsonala (potestas in se ipsum) etajabetza pertsonal pribatua (potestas in re) errespetatzen bazituen.
|
|
|
Gauza bertsua gertatzen zaio zangoak sentitzen ez dituen
|
pertsonari
. Pertsonahorrek ez du segurtasun sentimendurik, zangoek eutsi egingo diotelako, konbikziointimoa(, sentipena?) falta zaiolako.
|
|
|
–(...) ez dugu inoiz interpretatu behar. Berrelikatu eta
|
pertsonari
bere buruaaurkitzeko aukera eman behar diogu?. 21
|
|
|
Stephen Hearst ek (BBCko 3 programako zuzendaria) zioenez, hauxe da irratiaren zioa: pertsona bat, bi edo hiru, mikrofono baten aurrean, irrati aparatuaren ondoan dagoen bati, biri edo hiru
|
pertsonari
zuzentzea.
|
|
|
–suhiltzaileak gauerdian sute abisua jasotzen duenean, prakak janzteko eta sua amatatzeko baino ez du denborarik. Berriemaileak makina bat
|
pertsonari
azaldu behar dio nork edo zerk eragin zuen sutea eta zergatik?.
|
|
|
Frazerren Urrezko abarra liburuari dagokionez, azpimarratu nahi zituen puntu nagusiak hurrengo hirurak ziren, nire ustez: (1) hutsegitea zela suposatzea" arrazoi" bat —" zioaren" zentzuan— besterik ez zela jendea ekintza jakin bat egitera eramaten zuena —suposatzea" zio bat" zela, eta" hau zio a zela" — Hutsegite mota honen argibide gisa eman zuen Frazerrek magiaz mintzatzean esaten duena, hau da, jende primitiboak norbaiten irudia sastatzean halako
|
pertsonari
min eman diola sinesten duela. Esan zuen jende primitiboak ez duela beti" sineskeria sasizientifiko hau", agian batzuetan hala izan arren:
|
|
2001
|
|
|
Ulergarritasunez jantzirik ageri zen, halere. " Alvin Toffler amerikar soziologoak dioenez, benetako koska egingo dio gizonari,
|
pertsonari
, geroak, datorren denborak. Benetako txorabioak menperatzen du pertsona, aldaketa aundiak denbora motxean inguratzen zaizkionean eta ez inguratu bakarrik, gaiñera barne barneko aldatuarazi egiten diotenean".
|
|
|
Horregatik senarrari iruditzen zaio ezinezkoa aitatasunaren kontrako hipotesia. Eta emakumeak, berriz, pentsatzen du posible dela, froga guztiak kontra izanagatik ere, maite duen
|
pertsonari
gizon horrek egia esan izana eta emazteak, gauza guztiak kontra izanagatik ere, sinestu izana. Nik ipuin hori idazterakoan asko pentsatu dut.
|
|
|
Igande gauean Arnaldo Otegik defraudatu egin gintuen, baina horretan ere esperantza eduki nahi nuke. Eman diezaiogun hor ere aukera
|
pertsonari
. Mezua, posizioa, tonua, jokabidea... dena ipini du azpikoz gain Ezker Abertzaleak ETAk tregoa haustea erabaki zuenetik.
|
|
|
«Batasunak ez duela zatiketa proposatzen eta bestalde, militanteen arrengurak ulerturik eta onarturik, AB orain den bezalako sentsibilitate ezberdinen arteko elkargune baten xutik atxikitzea nahi duela». Jabeturik militanten kezkaz proposamen honetaz hitz egiteko bi biltzarretarako gomitak helarazi genien 100
|
pertsonari
.
|
|
|
Gizakiaren betiko kezka eta pozaz idatzi zuen XI. mendeko poeta pertsiar hark: munduko aldarte eta gorabeherak
|
pertsonari
sortzen dizkioten arazoez, heriotzari izan ohi zaion beldurraz, maitasunak emandako bizipoz zein atsekabeaz, erlijioak ezartzen dizkigun loturaz, eta tripako min horiek guztiak uxatzeko hain gustagarria den ardoaz.
|
|
|
Saizarbitoriaren lan gehienetan bezala, oraingoan ere istorioa amaieratik hasten da eta ez da zail Eugeniaren eta Victoriaren harremanen ingurukoak ordenaturik datozen ataletan jarraitzea. Beste nobeletan hain maiz erabiltzen zituen errepikapenak gutxituz eta lehenengo
|
pertsonari
tinko eutsiz, istorioak berak garrantzi handiagoa hartzen du Rossetti-ren obsesioa n. Eta istorio desberdinek lehenago aipatutako emakumeen izenak dituzte, bi urteren tartearekin ezagutzen dituen emakumezkoenak.
|
|
|
Adineko
|
pertsonari
, ongizate fisiko, mental eta emozionalik hoberenaz gozatu ahal izateko eta, era berean, gaixotasunaren agerpena aurreikusi edo geroratzeko, osasun arretarako zerbitzuak baliatzeko aukera eman behar zaio.
|
|
|
Adineko
|
pertsonari
, autonomia, babes eta zaintza hobeak bermatuko dizkion zerbitzu juridiko eta sozialak baliatzeko aukera eman behar zaio.
|
|
|
Adineko
|
pertsonari
, zaintza bereziak edo berariazko tratamendua jasotzen ari den bizitoki edo erakundeetan bizi denean, giza eskubideak eta funtsezko askatasunak gozatzeko aukera eman behar zaio, bere duintasuna, sinesmenak, premiak eta intimitatea erabat errespetatuz; era berean, bere bizitzaren kalitateaz eta bere buruaren zaintzaz erabakiak hartzeko eskubidea du.
|
|
|
Adineko
|
pertsonari
bere potentzial osoa garatzeko aukerak eman behar zaizkio.
|
|
|
Adineko
|
pertsonari
gizartearen hezkuntza, kultura, izpiritualtasun eta aisialdi alorretako baliabideak erabiltzeko aukerak eman behar zaizkio.
|
|
|
Azterketa hori burutzeko, Estatu espainiar osoko 14 urtez gorako 5.000
|
pertsonari
telefonoz dei egin zaie, helburu zehatzarekin: kontsumoaren (eta kontsumoarekin lotura duten elementuen) aurrean kontsumitzaileak nolako iritziak dituen ikertzea, alegia:
|
|
|
Gaixoak eta haren emazte edo lagun sentimentalek ebaluatu zuten eraginkortasuna”. “Erekzioaren disfuntzioa gaixotasun bat da, ez bakarrik erekzioa duen
|
pertsonari
eragiten diona, baita bere emazteari edo bikotekide sentimentalari ere”, adierazi du Udo Jonas irakasleak, Hannoverko (Alemania) Medikuntza Fakultateko Urologia Saileko buruak.
|
|
|
Jakina da, beraz, ardo beltzak jatorrizko mahatsaren antzeko propietate osasungarriak dituela; baina ez da ahaztu behar alkohol edukiak eta edozein edari alkoholiko neurriz gain hartzeak organismoan dituen ondorio negatibo guztiak. Alkohol asko kontsumitzeak desoreka nutrizionalak eragiten dizkio
|
pertsonari
, hein batean digestio arazoak direla eta (gorakoak, urdaileko erreminak, beherakoak?). eta urdaileko eta hesteetako mukosetako lesioak. Egoera horiek zaildu egiten dute zenbait elikagai xurgatzea, batez ere aminoazidoak eta zenbait bitamina eta mineral.Ardoa edaten ohituta daudenek jakin behar dute ez dela osasungarria egunean bi baso baino gehiago hartzea (125 cc baso bakoitzeko).
|
|
|
Kasu honetan gertatu den bezala, produktuak arauzko baldintzak betetzen dituen arren, jokatu egin da, zalantzak daudelako produktuak kontsumitzaileen osasunerako eta segurtasunerako duen arriskuaz. Neurri horiek batez ere produktoreari zuzenduko zaizkio, baina baita banatzaileari eta produktuaren ondoriozko arriskuak saihesteko beharrezkoa den beste edozein
|
pertsonari
ere. Aipatutako araudiak, ordea, produktu seguruak bakarrik merkaturatzeko betebehar orokorra ezartzen die ekoizleei, eta kontsumitzaileei izan ditzaketen arriskuen berri emateko behar diren neurriak hartzeko betebeharra.
|
|
|
Legionellak Murtzian aitortutako azken pneumonia gertaerak 470
|
pertsonari
baino gehiagori eragin die. Zantzu guztien arabera, izurritearen jatorria hozte dorreetan eta iturri publikoetan koka daiteke.
|
|
|
Marquések dei bat egin zien atzo biztanleei, oso kezkatuta egun hauetan izan diren berri eta builoekin, eta azaldu zuen legionella gunea ia itota zegoela, nahiz eta oraindik ez den jakin zein hozte dorrek eragin zuen epidemia. Bien bitartean, Murtziako guardiako epaitegiak eginbideak ireki ditu “osasun publikoaren alde”, ekainaren 28an agerraldia detektatu zenetik 632
|
pertsonari
eragin dien legionella epidemia horren inguruan. Epidemiak bi pertsonaren heriotza eragin du, eta kopuru ofizialen arabera, 237 kasutan legionellaren proba positiboa izan da.
|
|
|
Behin baino gehiagotan frogatu da urak garrantzia handia duela gaixotasunak transmititzeko. Hala nabaritu zen, adibidez, 90eko hamarkadan, Estatu Batuetan agerraldi bat aitortu zenean, Milwaukee-n 400.000
|
pertsonari
eragin ziela. Inplikatutako produktua ura eta agente etiologikoa izan ziren Cryptosporidiuma. Adibide argi horiez gain, beste mikroorganismo batzuk ere badaude, hala nola enterobakterioak (Escherichia coli, Salmonella eta Shigella, besteak beste), baziloak (horien artean patogenoak, hala nola Bacillus anthracis, ikatza edo antraxa) edo birusa (A hepatitisa eta Norwalk motako birusa).
|
|
|
The Lancetek argitaratu duen ikerlanean ageri denez, kirurgiaren ondoren kimioterapia jasotzen duten pankreako minbizia duten gaixoek beste pazienteek baino %40 gehiago irauten dute. Kantzer pankreatikoa duten 541
|
pertsonari
egindako proba batean, 5 Fluorouracil botika jaso zutenek (urdaileko minbizia tratatzeko asko erabiltzen da), ebakuntza egin ondoren, hartu ez zutenek baino sei hilabete gehiago bizi izan zuten, batez beste. Liverpoolgo Unibertsitate Ospitale Errealeko John Neoptolemos eta ikerketan parte hartu duen medikuetako baten iritziz, Gemcitabina izeneko botika berri batek biziraupen indizeak are gehiago handituko ditu.
|
|
|
Alor bakoitzeko pieza ugarien artean hautamena egiterakoan, berriz, idaz  kiaren gaurkotasuna izan dugu irizpide, ez guztizkoa baina bai garrantzi  tsua. Edonola ere den, irizpide ezinbestekoa izan da Mitxelena
|
pertsonari
eta Mitxelena zientzialariari buruzko halako irudi oso bat lortzea liburua bere osotasunean hausnartzerakoan.
|
|
|
Begira zerk harritzen duen. Duela zenbait urte, Donostiako El Diario Vascok galdera batzuk egin zizkion zenbait
|
pertsonari
, ni ere horien artean nintzelarik, euskararen etorkizunaz. Funtsez, ederki jaso du hitz bitan nik erantzun nuenaren muina, baina, ordukoak eta oraingoak elkarrekin erkatuaz, bere buruari, eta bere buruaren bitartez Euskal Herri osoari, zerbait galdatu nahi lioke Zaloñak:
|
|
|
Bere ugalkortasuna: lehoia milaka aletan mamitzen da, horietako bakoitza aurrez aipatu dugun eskasia tartearekin; berdin gertatzen zaio
|
pertsonari
.
|
|
2002
|
|
|
BULTZATZEN duen bake konferentziari sostengua adierazteko kanpaina abian jarri du jada Elkarrik eta honekin 100.000
|
pertsonari
konferentziaren azken txanparen berri eman nahi zaio. Elkarri laguntzen duten pertsonen koputua 4.700 pertsonakoa da eta mugimendu honek 5.500era igo nahi du.
|
|
|
Garbiñe Losadaren «El amigo de John Wayne» antzerki lanak agerian jartzen du besteengandik zer edo zertan bereiz gaitzakeen tasunen bat edukitzeak
|
pertsonari
ekar dakiokeen bakardadea. Minusbaliatutzat jotako gizon batek bere gizatasun osoz aurre egin dio arazo honi, «normaltzat» jotakoen munduan sartu nahi badu.
|
|
|
Arlo judizialean 1997tik gaurdaino hartu diren erabakiak nekez uler daitezke PPren garaiak ekarri zuen giro politiko berri horretatik kanpo. Erantzukizun penala ia bi hamarkadetan
|
pertsonari
lotua egon zen moduan, estrategia politikoen aldaketak eragina izan zuen eremu juridikoan eta erantzukizun penalaren kolektibizazioa etorri zen. HBko Mahai Nazionalaren espetxeratzea 1997an," Egin" egunkaria eta irratiaren itxierak, Ekinen aurkako sarekadak, Xaki, ABB, Haika, Segi, AEK eta euskal kulturaren alorreko beste ahalegin batzuk...
|
|
|
Norako duzue presa? Egizue bidea mantso, landaredia ez ezik saiak ere begiratuz ondo ondotik pasatzen baitira behi erdi berriei jokatzen zitzaiela aditu zen orain urte batzuk, baina inoiz ez dut entzun
|
pertsonari
jokatzen zaionik; txorietan erreparatuz idazten ari naizen hau ezjakin hutsa izaki eta zozoa eta kukuaz gain ezin esan zein diren hemen ageri eta entzuten direnak; txingurrien ingeniari lanak aztertuz; eta gora eta behera, ezker eta eskuin begira, ikuspegi zoragarriak baitira aurrean ditugunak. Igatean oso ezkerretara joan bazarete Goldaratz ondoan agertuko zaizue.
|
|
|
Espainiako Gizarte Segurantzaren Idazkaritza Nagusiak 1984an eman zuen ebazpenaren indarrez, ezkontide izan gabe ere, eskubidearen titularrarekin bizi den
|
pertsonari
eta honen seme alabei osasun asistentzia bermatu zitzaien, baldin eta, legez onuradun izan aurreko urte osoan gutxienez eta etenik gabe, haren lepotik bizi izan direla frogatzen badute.
|
|
|
mendeko pertsonaia aipagarrienetakoa denari, bakearen Nobel sarirako hautagai eta Adiskidetasunaren Asturiasko Printzea saria jaso zuen
|
pertsonari
egindako elkarrizketa; baina ez bere hitzen inpaktua, ezin baitugu irudikatu ere egin zirrara horren eragina non amaituko den.
|
|
|
Ezagunenen eta ohikoenen artean ondorengo hauek ditugu: artrosia, bi milioi pertsona baino gehiagok jasaten dutena eta kartilagoaren higaduragatik sortzen dena; artritis erreumatoidea, artikulazioak handitzea dakarrena, eta osteoporosia, gaitz honek bi milioi eta erdi
|
pertsonari
eragiten baitio eta gehienetan menopausia pasatu duten emakumeei.
|
|
|
Pertsonari eta egoerari lotutako gatazkak dira. Aldiz, gatazka luzeak
|
pertsonari
berariazkoak zaizkion ezaugarrietatik sortuko dira, besteak beste, arrazatik, sexutik, etniatik eta naziotik, hain zuzen ere.
|
|
|
Imitazioaren joera zerbait naturala da pertsonarengan; besteekin bat etortzea beharrizan bat da pertsonarentzat. Besteen joerak imitatzeak ahalegin txikiago eskatzen dio
|
pertsonari
, bakarturik eskatzen diona baino.
|
|
|
Egitateetatik egindako irudikapena besterik ez da ezagutza, beraz. Ezagutza
|
pertsonari
dagokio, ezagutza pertsonak du; mundukoa da, pertsonarena den heinean; baina ez da mundua, haren isla pertsonalizatua baino.
|
|
|
Izenordain izateak muga (gabe) tasuna dakar berarekin eta horregatik dute izenen eremu bera, MG gehituta, zehaztugabeentzat?. Bestalde, pertsona izenordainek zein
|
pertsonari
dagokion zehazten dute.
|
|
|
Bideojokoei dagokienez, elkarteak edukiari buruzko informazioa biltzea gomendatzen du, haurraren garapenean eragin negatiboa izan dezaketen indarkeriazko, sexistako edo bereizkeriazko jokoak saihesteko. Halaber, adierazi du komenigarria dela haurraren adinerako egokia den bideojoko bat aukeratzea eta, ahal bada, hainbat
|
pertsonari
jokoan parte hartzeko aukera ematen diotenak erostea, haurrak bakarrik jolas ez dezan.
|
|
|
Ekimen horren emaitza da fabrikatzaileek 25.000 tona inguru ekoizteari utzi diotela, eta horrek 3.000 milioi pezeta baino gehiagoko murrizketa dakar, hau da, melokotoia almibarretan esportatzeagatik urtero ordaintzen denaren ia erdia. Ontziratze lantegiek ezin izan dituzten aldi baterako ehunka langile ere gutxitu dira (sektoreak 12.000
|
pertsonari
baino gehiagori ematen die lana). “Neurri gogorra baina beharrezkoa eta onuragarria izan da epe ertainerako, soberakin gutxiago izango baititugu hurrengo kanpainarako.
|
|
|
Greenpeacek kanpaina bat jarri du abian, herrialde pobreetan bizi diren 2.000 milioi
|
pertsonari
energia berriztagarrien hornidura bermatzeko gobernuek hartutako konpromisoa lortzeko. Pertsona horiek, gaur egun, osasunerako eta ingurumenerako oso eraginkorrak ez diren, garestiak diren eta kaltegarriak diren energien mende daude, eta horiekin ia ez dituzte asetzen oinarrizko beharrak.
|
|
|
Baina okerrena da berankorren erregistroen kudeatzaileetako inork ez duela bere gain hartzen artxibo horiek izan ditzaketen akats edo akatsen erantzukizunik. Sartzea erraza da, ez hainbeste ateratzea Hartzekodunaren hitza nahikoa da, besterik gabe, subjektu baten datuak sartzeko, aldeen iritzia kontrastatu gabe, eta eragindako
|
pertsonari
edozein eragozpen aukera ukatuz. Zerrenda horiek ere ez dute bereizten, beren informazioan, noizbehinkako zordunaren pikutsu berankorra.
|
|
|
Etxebizitza bateko maizterra hiltzen bada, zer gertatzen da kontratuarekin? Alokairu kontratua errentariaren ezkontideari edo ondorengoei, harekin bizi den
|
pertsonari
edo hildakoarekin hirugarren ahaidetasun maila duen edozein senideri eman dakieke, errentari gisa duen lekua hartzeko. Horretarako, beharrezkoa da hildakoaren heriotza eta harekin lotzen dituen familia begizta egiaztatzea.
|
|
|
Bazako (Granada) Oinarrizko Ospitale Orokorrean atzemandako sarna agerraldiak dagoeneko 35
|
pertsonari
eragin die, osasun zentroko langile guztiei eta horien familiakoei, gaixo bati izan ezik. Agerraldiaren jatorria barne medikuntzako gunea aldi baterako ixtea izan dela baieztatu da.
|
|
|
Osasun eta Kontsumo Ministerioak kanpaina bat aurkeztu du gaur legionella kontrolatu eta prebenitzeko. Iaz, gaixotasun horrek 200
|
pertsonari
baino gehiagori eragin zien Espainian, eta uda garaian aurkeztu ohi da, aireztapen sistemekin duen loturagatik. Legionelosia “legionella pneumophilia” bakterioak eragindako ingurumen jatorriko gaixotasuna da.
|
|
|
Egun horietan, 5.000 bat aditu elkartu dira Lisboan, arazo kardiobaskularren atzetik osteoporosiari buruzko datu berriak bateratzeko. Epidemia isila, patologia deritzona, mundu osoko 150 milioi
|
pertsonari
eragiten diena, oso infradiagnostizatuta dago. Hezur masa galtzen duten Europako emakumeen erdiak baino gutxiagok dakite gaixotasuna dutela.
|
|
|
Arrisku nagusia konexio puntuan dago. Lanpara etxea fase kableari beltza, marroia edo grisa konektatuta badago, bonbillak korrontea emango dio ukitzen duen
|
pertsonari
. Horregatik, beti jarri behar da kable neutroarekin edo urdinarekin harremanetan.
|
|
|
Hospitalet eta Espluguesko legionella agerraldiak hamabi
|
pertsonari
eragiten die dagoeneko
|
|
|
Kataluniako Santa María de Palautordera herrian (Bartzelona) erregistratutako intoxikazio masiboak, ur kutsatua kontsumitzeagatik, bi ehundaka
|
pertsonari
eragin dienak, herri horretan erabiltzen diren ura hartzeko eta edateko ur bihurtzeko sistemetan akatsak daudela erakusten du. Aurreko egunetan izandako eurite bortitzak, errua ofizialki egotzi baitzitzaien, osasunean ondorio larriak dituen ingurumen arazo baten eragilea baino ez ziren izan.
|
|
|
Joan den astelehenean Bartzelonako Santa Maria de Palautorera herrian deklaratutako gastroenteritis agerraldiak 280
|
pertsonari
baino gehiagori eragiten die, eta ospitaleratuta jarraitzen dute. Hala ere, Kataluniako anbulatorioko medikuen arabera, batzuetan, kolapsoaren ertzean egon ziren, eta, hala ere, «dagoeneko bidaltzen ari dira», nahiz eta azaldu zuten, egun osoan, zentrora joan ziren pertsonei «hesteetako infekzio sintomak edo informazioa eskatzeko informazioa eskatu zuten».
|
|
|
Minusbaliotasunak aitortzeko, aitortzeko eta kalifikatzeko prozedura abenduaren 23ko 1971/ 1999 Errege Dekretuan jasota dago. Bertan baremo aplikagarriak ezartzen dira eta azterketa hori egiteko organo eskudunak zehazten dira, hau guztia,
|
pertsonari
eragiten dion minusbaliotasun mailaren balorazioa eta kalifikazioa Estatuko lurralde osoan uniformea izan dadin. Horrela, bermaturik geratzen da herritarrek ematen dituzten onurak, eskubide ekonomikoak eta zerbitzuak eskuratzeko aukera berdintasuna.
|
|
|
Unicefen zuzendariak goseteak mehatxatutako Afrikako hegoaldeko herrialdeetako egoera dramatikoa ere aztertu zuen. Egoera horrek hamahiru milioi
|
pertsonari
eragin diezaioke, horien erdiak haurrei. “Gure konpromiso eta ekintzei premiazko izaera eman behar diegu”, eskatu zuen.
|
|
|
“Ez da komeni barkamena eskatzea argi boladen edo txistuen bidez, beste gidariak probokaziotzat har dezakeelako. Onena
|
pertsonari
begiratzea da —ez oso zuzen—, eta buruarekin finkatzea akatsa antzemateko. Hutsegitea bere gain hartzeko eskua altxatzea nahikoa da besteek gaizki uler dezaten”, dio adituak.
|
|
|
Osteoporosia prebenitzea lehentasunezko helburua da EBrentzat Osasunaren Mundu Erakundea (OME) ohartarazten du gaixotasun isil hori XXI. mendean epidemia bihurtuko dela, eta 50 urtetik gorako hiru emakumetik bati eragingo diola. Espainian, gaixotasunak hiru milioi
|
pertsonari
baino gehiagori eragiten die gaur egun, eta 100 milioi euroko gastua eragiten du hausturen fase akutuaren tratamenduan eta zainketan bakarrik. Adituek azpimarratzen dute oinarrizko prebentzio neurri errazak direla, hala nola dieta egokia eta ariketa fisiko neurritsua, bizitza osoan gomendagarriak eta haurtzaroan hasi beharrekoak.
|
|
|
Alzheimerra duen gaixo bakoitzarentzat mugimendu erradio bat ezartzen da, familiaren bizitzaren arabera. Gailu horri esker, etengabe egin ahal izango zaio jarraipena
|
pertsonari
, baina, familiak gaixoarekin ematen ez badu, alarma kasuetan bakarrik aktibatu da lokalizatzailea. Kokatzailea automatikoki aktibatuko da, orobat, ezarritako perimetrotik ateratzen bada (metro batekoa edo zenbait kilometrokoa izan daiteke).
|
|
|
La Vanguardiak dioenez, azken urteotan Txinan izan den pozoitze kasurik okerrenetako bat da. Iaz, intoxikazio mota horrek 146 pertsona hil zituen, eta 15.000 bat
|
pertsonari
eragin zien, kopuru ofizialen arabera. Inguru horretan bertan, duela urtebete inguru, antzeko eskandalu bat izan zen, inguru horretako denda batek giza kontsumorako egokiak ez ziren produktuekin pastelak egiten zituela jakin baitzen.
|
|
|
Santa María de Palautorderan 700
|
pertsonari
baino gehiagori eragin zien disenteria agerraldia azkenean justizia epaitegietan ebatziko da. Brotea, hasiera batean, uztailaren amaieran eroritako euri bortitzen ondorioz edateko uraren horniduraren kutsadurari egozten zitzaion, eta, ondorioz, kaltetuen ehuneko handi bat ospitaleratu behar izan zen.
|
|
|
Gaitz horrek 240.000
|
pertsonari
eragiten die Espainian, eta urtero 2.400 kasu berri diagnostikatzen dira.
|
|
|
Urriaren 2tik 4ra, 300 espezialista baino gehiago elkartuko dira Palma de Mallorcan, epilepsien nazioarteko sailkapen berri bat egiteko, Espainiako Ligako XL. Urteko Batzarrean, Epilepsiaren aurka. Gaitz horrek 240.000
|
pertsonari
eragiten die Espainian, eta urtero 2.400 kasu berri diagnostikatzen dira. Epilepsia konnotazio fisiko, psikologiko eta sozial garrantzitsuak dituen gaixotasun bat da, eta sei milioi pertsonari eragiten die Europa osoan.
|
|
|
Gaitz horrek 240.000 pertsonari eragiten die Espainian, eta urtero 2.400 kasu berri diagnostikatzen dira. Epilepsia konnotazio fisiko, psikologiko eta sozial garrantzitsuak dituen gaixotasun bat da, eta sei milioi
|
pertsonari
eragiten die Europa osoan. Haren ustez, hamabost bat pertsonak krisia izango dute bizitzako uneren batean.
|
|
|
Horietako bat Bristoleko Haurren Osasun Institutuko Peter Flemingek koordinatu zuen. Ikertzaileek bat bateko heriotzaren diagnostikoa zuten haurren (gehienetan gurasoen) ardurapean zegoen
|
pertsonari
inkestak egin zizkioten, eta erregistratutako kasu bakoitzeko lau kontrol aukeratzen ziren. Azkenik, 195 kasuren eta 780 kontrol parekaturen lagin baten gainean egin ziren analisiak.
|
|
|
Errusiaren hegoaldean deslotutako disenteria izurriteak 2.100
|
pertsonari
baino gehiagori eragiten die dagoeneko, eta, kaltetuen kopuruak gora egin ahala, agerian geratzen dira herrialde horretako osasun eta higiene gabezia larriak, elikagaien sektoreko ustelkeria izugarriak ordainduak. Infekzioa “uhinak uretan harri bat botatzean bezala” zabaldu zen atzo osasun agintariek, intoxikazioaren hedadura geografikoaren aurrean ezinezkoak zirenak, Kropotkinen fabrika batean egoera txarrean zeuden esnekiek eragin zutenak.
|
|
|
Khulumani Babes Taldea izeneko Hego Afrikako GKE batek salaketa bat aurkeztu du New Yorkeko auzitegi batean, haren izenean eta haren 33.000 kideetako 85en izenean, nazioarteko 21 multinazionalen eta bankuren aurka, Hegoafrikak 48 urtean gobernatu zuen erregimen segregazionista horri laguntzeagatik. Erakunde horretako iturriek azaldu zutenez, GKEak “giza eskubideen abusuak bultzatzea” leporatu die konpainiei, Hegoafrikar Estatuarekin negozioak izan zituztelako, eta horrek milaka
|
pertsonari
hilketak, torturak, bortxaketak, bidegabeko atxiloketak eta tratamendu ez gizatiarra eragin zizkien arraza bereizketan, eta 1994an bakarrik amaitu zen herrialdeko lehen gobernu demokratikoaren boterera iristean. Enpresa eta banku horiek honako hauek dira:
|
|
|
Mundu osoko 177 milioi
|
pertsonari
eragiten die diabeteak, eta bihotza mehatxatzen du, baina baita begi bistakoa ere. Itsualdia ere eragin dezake, adituek atzo, osteguna, Diabetesaren Aurkako Nazioarteko Eguna zela eta.
|
|
|
Alderantziz, gertakari hark inar gehiago eman zidan injustiziaren aurkako nire borrokarako. Oso garbi ikusten nuen niri mutilak maitatzea tokatu izanak ez zuela inolako eraginik nire jokatzeko moduan, eta inolaz ere ez nintzela joango kaletik edozein
|
pertsonari
min emateko intentzioarekin, jendeak uste zuen (eta duen) moduan.
|
|
|
Hori dena ikusirik alkateak hauxe pentsatu zuen: Herri honetatik zorriak desagertaratzen dituen
|
pertsonari
zakukada bat urre emango diot Herritarrok horren berri izan genuenean, berehala hasi ginen zerbait prestatzen. Neuk ere banuen diru permia, baina, behin eta berriro pentsatu eta buruari mila bira eman arren, ez zitzaidan ideia mixerable bat be otu.
|
|
|
Bat gogorra zen, irmoa, oldarkoia, zainart, indartsua, izutzen ez zena, beti borrokarako prest. Edozein
|
pertsonari
edo animaliari erasoko zion.
|
|
2003
|
|
|
Azkenean, profesionalak, kontrolatu ezin duen egoera horri aurre egiteko, aldentzeko jarrera hartzen du, eta erabat galtzen du egiten duen lanarekiko interesa. Egoera horrek, ordea, nozitzen duen
|
pertsonari
hainbat arazo ekartzen dizkio epe ertainera, hala fisikoak eta psikikoak nola portaerazkoak, eta, azkenean, denbora luzeko baja hartu ohi du gehienetan.
|
|
|
Euskara ere Oteizaren kezka nagusietako bat izan da. Gazteleraz halako maila altua zuen
|
pertsonari
, bere hizkuntzan mutu izatea egokitu zitzaion, ordea. «Oteizaren obra bere ariman integratzeko desioa da» dio Urbeltzek, «baina bere hizkuntza ukatzen zitzaiolako, eten handi bat zuen hor Jorgek.
|
|
|
Herria 2000 Eliza izen bereko aldizkaria, adibidez, ez da klerikala edo erlijioa praktikatzen dutenentzat egina. Ikuspegi askatzaile batetik egina den aldetik, edozein
|
pertsonari
eskainia da. Elkartea, halaber, Euskal Herriko gatazka politikoa konpontzeko bideak bilatzen konprometitua da.
|
|
|
Moneta ofizial eta bakar gisa euroak gure artean urtea bete duela eta, CONSUMERek inkesta monografikoa egin dio Espainia osoko 1.350
|
pertsonari
.
|
|
|
Moneta ofizial eta bakar gisa euroak gure artean urtea bete duela eta, CONSUMERek inkesta monografikoa egin dio Espainia osoko 1.350
|
pertsonari
.
|
|
|
Jokaera horren sorburuan faktore asko bilatu nahi baditugu ere (indarrean dagoen hedonismoa, modek ezarritako gorputz perfektua kosta ahala kosta erdiestea eta larriena: heriotzari bizkarra emanik bizitzea nahiago izan duen gure kultura honetaz gozatzea, nahitaez nozitu dugun bizipen larri horri errealismoz aurre egiteko astirik hartu gabe), osasunaz gehiegizko informazioak, hainbat
|
pertsonari
etengabe kezkaturik bizitzea eragin dio; bada, bestetik, erru sindromearen antzekoa: honen ondorio nagusia, paradoxazkoa bada ere, bizimodua txartzea izaten da.
|
|
|
Adierazi gure sentimenduak sortarazi dituen
|
pertsonari
, salaketarik egin gabe, bortizkeriarik erabili gabe, nolako egoerak edo jokaerak eragin digun zehaztuz.
|
|
|
Eztarria trabatu zaion
|
pertsonari
ez bazaio lauzpabost minuturen buruan laguntzen, inguruan eskuarki medikurik izaten ez denez eta biktima erietxe batera eramateko denborarik izaten ez denez, maniobra samur hau ezagutzeak bizia salba dezake.
|
|
|
Organoen emaitza sustatzen eta laguntzen duten hamar erakunderekin hitz egin eta gero, eta gaiari buruz dagoen arautegia sakon aztertu ondoren, CONSUMER ek inkesta bat egin die 407
|
pertsonari
, horietatik 50 organo emaile direlarik.
|
|
|
Bukatzeko, sarrera honetan ez dugu ahaztu nahi eskerrak ematea gustura lagundu ziguten hainbat
|
pertsonari
: batetik, eskerrak eman beharrean gaude Luis López Sosoagari, esan bezala, lana egin genuenean Gozogileen Kofradiako lehendakari zenari, eskaini zigun arretagatik eta adeitsuki utzi zigun liburuarengatik eta lana hasteko eman zizkigun ideiengatik.
|
|
|
Kofi Annan Nazio Batuetako idazkari nagusiak dioenez, “ura ez eskuratzeak edateko, higieneagatik eta elikadura segurtasunagatik– miseria eragiten die mundu osoko mila milioi
|
pertsonari
baino gehiagori”. Horregatik, Ur Gezaren Nazioarteko Urtean akordioak egin behar dira edateko urik ez duten 1.200 milioi lagunentzat eta osasun neurri egokirik ez duten 2.400 milioi lagunentzat ur eta osasun arazoei aurre egiteko.
|
|
|
Era berean, alergiak identifikatu eta horien guztien erregistroa egiteko eskatu du. Espainian, gaur egun, elikagaiek eragindako 800.000
|
pertsonari
eragiten die, batez ere bi urtetik beherako haurren artean (%6 edo %7). Alergia mota hori immunitate sistemaren desbideratze bat da, eta “etsai” gisa onartzen ditu zenbait elikagai, hala nola arrautzak, esnea, arraina edo fruitu lehorrak.
|
|
|
Komeni da jakitea 30.000 euro baino gehiago kobratu ditzakeela kudeaketa batengatik. Sustapen Ministerioak 2000ko apirilean emandako lege batek ateak ireki dizkio edozein
|
pertsonari
bere lana egiteko, kualifikazio profesionalik gabe eta abusuak nabarmen gehituta. Kontsumitzaileen elkarteek gomendatu egiten diote bezeroari eragiketa pertsonalki egitea, inolako bitartekaritzarik gabe.
|
|
|
Hiesean adituak diren 4.000 adituk baino gehiagok hitzaldi bat ireki zuten atzo Bostonen (AEB) gaixotasun horren aurkako borroka aztertzeko. Mundu osoko 42 milioi
|
pertsonari
eragiten die, eta urtean hiru milioi heriotza baino gehiago eragiten ditu. Topaketa horrek iraungo duen bost egunetan, garapen bidean dauden herrialdeetan tratamenduak eskuratzeko funts publikoak handitzeko eskatuko da.
|
|
|
DMAEk ikusmen zentrala galtzea eragiten du, eta 50 urtetik gorakoen lehen itsutasun arrazoia da. 750.000
|
pertsonari
eragiten die Espainian, eta adituek uste dute kopuru hori hirukoiztu egingo dela hurrengo hamarkadetan. Urtero 9.000 kasu berri agertzen dira.
|
|
|
Ondoren, gaixotasuna zuten 35 laborategi arratoiri aplikatu zitzaien konponbidea, eta gero emaitza “adoretsuak” eman zituzten, zientzialariak ziurtatu zuen. Gutxienez 23 pertsona hil dira, eta Celebes uhartean urte honen hasieran sortutako denge epidemia batek 546
|
pertsonari
eragin die. Dengea “Aedes aegypti” eltxoaren bidez transmititzen da, eta haren aldaera hilgarria, dengue hemorragikoa, 1950eko hamarkadan detektatu zen lehen aldiz Filipinetan eta Thailandian, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera.
|
|
|
Carlo Urbanik Vietnamen tratatu zituen pazienteen gaixotasuna harrapatu zuen. Ahalegin handiak egin arren, koronabirusak eragindako arnas sindrome horrek, hotzeriaren herena eragiten dutenen familia berekoak, 1.550
|
pertsonari
eragiten die 15 herrialdetan, eta 54 pertsona hiltzen dira ofizialki. Bestalde, gai horrekin estu lotuta, New Yorkeko osasun arduradunek pneumonia atipikoaren kasu berri baten berri eman zuten atzo, eta, horren ondorioz, orain arte bost gaixo zeuden hirian.
|
|
|
Air France eta British Airwayseko supersonikoak lanean egon ziren aldi baterako, 2000ko uztailean Concorde de de la aerolinea frantses batek Parisen kanpoaldean izandako istripuaren ondorioz. Istripu horrek 113
|
pertsonari
eragin zien bizia. Konpainia frantsesak azpimarratu zuen erabakia “harreman estuan” hartu dela Airbus eraikitzailearekin.
|
|
|
Kontusio horiek, Espainian, urtean 800
|
pertsonari
eragiten diete.
|
|
|
Stephen MacMahon ikertzaile ingelesaren arabera, zelulen birsorkuntzari buruzko hiru ikerketa ildo nagusien konbinazioa izan liteke urtero 800
|
pertsonari
eragiten dieten muineko lesioak sendatzeko terapia kliniko “eraginkorrena”. MacMahonek eskolak ematen ditu Londresko King´s Collegen, eta azpimarratu zuen molekula inhibitzaileen blokeoari buruzko ikerketak, birsortzeko sistemaren trebetasunaren garapena eta bizkarrezurraren hazkundea bultzatzen duten zelulak sartzea direla muineko kalteak konpontzeko hiru lan ildo nagusiak.
|
|
|
Zaplanak uste zuen jarduera horiek guztiak lege neurri sorta bat direla gizarte arloan, “onartu diren asmo handieneko horietakoa”, eta gaineratu zuen “urrats erabakigarria” direla Espainia “mundu osoko gizarte politiken erregulazioaren abangoardian” jartzeko. Ministroaren hitzetan, Berdintasunerako Lege Proiektua 10 milioi
|
pertsonari
zuzentzen zaie, ezgaitasunen bat dutenen artean (3,5 milioi) eta haien familien artean. Zaplanak azaldu zuen, halaber, Irisgarritasun eta Oztopoak Kentzeko Planaren lehenengo hiru urteetarako 1.225 milioi euroko aurrekontua aurreikusi dela, %13, 2 Migrazioen eta Gizarte Zerbitzuen Institutuaren (Imserso) kontura.
|
|
|
Ustezko maula horrek 600 bat
|
pertsonari
eragin die Euskadin
|
|
|
Gaixotasun horrek herrialdeko hainbat estatutako 33
|
pertsonari
eragin die, gutxienez.
|
|
|
Gaixotasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Zentroak (CDC), Atlantan (AEB). ), baieztatu dute Afrikatik maskotatzat inportatutako karraskarietatik datorrela “tximuaren baztanga” agerraldia, herrialdean gutxienez 33
|
pertsonari
eragin diona. Zehazki, CDCek baieztatu zuten Ganbiatik zetorren arratoi erraldoi batean zegoela gaixotasuna, bai eta AEBra inportatutako hiru arratoi eta bi katilutan ere. apirilean.
|
|
|
Joan den hilabetean, agerraldia berretsi ondoren, AEBetako CDCek eta Elikagaien eta Botiken Administrazioak (FDA) debekatu egin zuten sei karraskari afrikar mota inportatzea eta saltzea, baita zelaiko zakurrak merkaturatzea ere. Berretsitako infekzio kasuak 33 izan arren, osasun agintariek uste dute animaliek beste 81
|
pertsonari
kutsa diezaieketela. “Orain arte ez da heriotzarik izan, eta ez da izan gaizkia pertsona batetik bestera transmititzeko kasurik”, lasaitu zuten.
|
|
|
– Lehenengo kontaktu batean, ez eman inoiz helbide zehatza. – Beste
|
pertsonari
erreferentziak eskatzea, adibidez, lantokia. – Leku publiko batean lehen elkarrizketa pertsonala adostea bidaia itxi aurretik.
|
|
|
Aragoiko komunitateko osasun arduradunek ezarritako itxiera gorabehera, sukaldaritzak bere zerbitzuak berriro ireki zituen beharrezko baimenik gabe, eta horregatik zigortu dute. Zabarkeria horrek berrogeita hamar bat
|
pertsonari
eragin die, ikasleen, irakasleen eta zentroko langileen artean, deskonposizioak, sukarra, gorakoak eta ezinegon orokorra jasan baitituzte. Inkesta epidemiologikoa egiteko zain dauden teknikariek ez dute baztertzen kasu berriak agertzea.
|
|
|
Urtero milioika
|
pertsonari
eragiten dien gaixotasun horren sintomak hobetzen lagun dezake elikadurak
|
|
|
“Ausartzen da, zuk zeuk hitz egin dezakegu” lemapean, gaixotasun batzuk dituztenei lagundu nahi die, eta gaixotasun horien eragina, elkartearen arabera, bost aldiz handitu da azken urteotan. Prentsaurrekoan, erakundeko koordinatzaile nazionalak, María del Carmen Gonzálezek, adierazi zuen 1997an, azken datu ofizialak eman ziren egunean, 250.000
|
pertsonari
eragiten zietela arazo horiek, eta orain uste dute kopuru hori boskoiztu egin dela, eta are gehiago, diagnostikatu eta aitortu gabeko kasuak direla eta. Gainera, biztanleria marjina handiagoari eragiten dio, ez bakarrik nerabeei, pentsatu ohi den bezala, baita menopausia ondoko emakumeei ere, 45 eta 55 urte bitarteko gizonei, eta bost eta sei urte bitarteko haur kaltetuei ere.
|
|
|
Kasu hori bera gertatzen ari da gaur egun Aurora ontzian. Ontzi horrek, Mediterraneoan zehar egin duen bidaian, infekzio agerraldi bat izan dela jakinarazi du, eta ehunka
|
pertsonari
eragin die (1900 bidaiari inguru). Egunak igaro ahala, intzidentzia murriztu egin da, 30 pertsona baino gehiago izan gabe, infekzio egoera akutuan.
|