|
2001
|
|
|
Hiru kasuak ehiza haragiaren hestebete kontsumoarekin lotu ziren, basurdearekin, zehazki. Bruzelosiak, zoonosien multzoan bildutako gaixotasunak animaliengandik
|
pertsonengana
transmititzen diren gaixotasunak beherakada nabarmena izan zuen. 2000 urtean 1.123 kasu izan ziren eta aurreko urtean 1.500 baino gehiago.
|
|
|
Osasuna. Puntu horretan dago benetan garrantzitsua den faktorea; izan ere, kutsatutako esnea mikroorganismo patogenoek edo haien toxinek eragindako
|
pertsonei
transmititzen ahal zaizkien gaixotasunak transmititzeko bide bat izan daiteke, behiak edo abeltzainak eta esnea manipulatzen duten pertsonak baitira kutsadura iturri nagusia. Beste batzuetan, ordea, higienerik ezak, behien garbitasun eskasak, ingurumenak, jezteko sistemek, esne hodiek, eltzeek edo hozte sistemek eragiten dute kutsadura.
|
|
|
Ezinbestekoa deritzot, nere adiskidea, zuk diozuna barneratzea esan nuen. Honezkero jakin genuke, gu garela mundu honetan inoiz kontzepturik zailenetan aldrebestuenak pertsonatik
|
pertsonara
transmititzeko gai. Baina askotan, badirudi zenbaitek birtute hau ahantzi egiten dutela, eta beste bide bat erabiltzen dute, ziurrenez beste animaliena baino mespreziagarriagoa, indarkeria deitzen dugun hori, hain zuzen ere.
|
|
2004
|
|
|
Osasun Publikoko Zuzendaritza Nagusiak jakinarazi zuenez, ospitalean dagoen gaixo bakarrak “bilakaera ona du”. sukarra, pertsonatik
|
pertsonara
transmititzen ez dena, “Coxiella burnetii” izeneko germen batek eragindako zoonosia da, kutsatutako animaliekin kutsatutako tantatxoak arnastuz lortzen den infekzioa. Horregatik, animaliekin zuzenean lan egiten duten pertsonei eragiten die, hala nola, albaitariei edo nekazaritza eta abeltzaintza sektoreko langileei.
|
|
2005
|
|
|
Horrela gertatzen da gripe arruntarekin; horregatik, urtebeteko txertoa ez da hurrengo urteko txertoa bezalakoa. Hegazti gripearen birusak bere material genetikoa giza gripearen birusarekin berriro konbinatuko ote duen beldur nagusia da, eta pertsonatik
|
pertsonara
transmitituko den birus berri bihurtuko ote den beldur hori ez da oraindik gertatu. Pertsonak kutsatzeko arriskua hain mugatua bada eta pertsonatik pertsonarako transmisio kasurik izan ez bada, alarma justifikatuta dago?
|
|
|
Eta mutazioa eta hegazti gripea gertatzen badira, pertsonatik pertsonara kutsatzen da? Mutazioa gertatzen bada eta birusa etorkizunean
|
pertsonen artean
transmititzen bada, lehenbailehen detektatu behar da, txertoa sortzeko (gaur egun urtero giza gripearen aldaera guztiekin egiten den bezala), eta, hala, ez da zabaldu behar. Zein da uneko alerta maila?
|
|
2006
|
|
|
Gaixotasun zoonotikoek, animaliengandik
|
pertsonei
transmititzen zaizkienek, zama handia eragiten dute giza osasunean. Ez dakigu zehazki zenbateko garrantzia duen, Osasunaren Mundu Erakundeak adierazten duen bezala.
|
|
2007
|
|
|
Bruzelosia. Hirurak zoonosiak dira, animalietatik
|
pertsonetara
transmititzen diren gaitzak, alegia. Garai batean, gaixotasun beldurgarriak ziren.
|
|
|
Animalietatik
|
pertsonetara
transmititzen diren gaixotasunei zoonosi deitzen zaie. Zoonosi asko daude; egin kontu:
|
|
|
Eta prestakuntza horretan, sistema aplikatzeko terminologia eta irizpideak interpretatzen jakin behar da; horrek guztiak, adituen arabera, elikagaien kaltegabetasunaren ikuspegi harmonizatua ematen lagunduko du. Zoonosiaren atalean, animaliengandik
|
pertsonei
transmiti dakizkiekeen gaixotasunak, prestakuntzak eskatzen du estatu kideak agente zoonotiko nagusiak ikuskatzeko eta elikagaietako irizpide mikrobiologikoak egiaztatzeko gaitzea. Esparru horretan, batez ere patogenoak lantzen dira, hala nola Salmonella eta Listeria, EBn eragin handiena duten patogenoetako bi.
|
|
|
Higiene eta osasun neurriei dagokienez, laguntza txakurrek etxeko animalientzako oro har eta “beren ezaugarrietarako” aurreikusitako neurri berak bete behar dituzte. Hala, esterilizatuta egon behar dute,
|
pertsonei
transmiti dakiekeen gaixotasunik ez izan, amorruaren aurka txertatuta egon behar dute, ekinokosiaren aurkako aldian behingo tratamenduan egon behar dute, barruko eta kanpoko parasitorik gabe, eta emaitza negatiboa izan behar dute leishmaniobra, leptospirosi eta bruzelosiaren probetan, bai eta osasun agintariek egokitzat jotzen dituzten proba diagnostikoetan ere. Euskal Autonomia Erkidegoko Legeak laguntza txakurren kontzeptu zabalagoa jasotzen du, eta terapia txakurrak barne hartzen ditu.
|
|
2008
|
|
|
Sarritan eredu mental edo pentsatzeko molde jakin bati dagokio. Hori guztia dela-eta,
|
pertsonen artean
transmititzeko zaila da. Ezagutza inplizitu bat da, pertsonala, hein handi batean, eskarmentu eta esperientziaren emaitza?, testuinguruari zehatz mehatz dagokiona eta, halatan, formalizatu eta komunikatzeko hagitz gaitza.
|
|
|
Txerto berria aldez aurretik gorde daiteke, pandemia saihesteko edo herritarrei modu prebentiboan emateko. «M2e ren egitura ia berdina da
|
pertsonen artean
transmiti daitezkeen gripearen birus ezagun guztietan», azaldu du Walter Fiersek (VIB Ghent eko Unibertsitatea), txertoaren asmatzaileak. «Frogatu dugu M2en oinarritutako txertoak erabateko babesa eskaintzen duela gripearen aurrean, arratoietan albo ondoriorik izan gabe.
|
|
|
Organismo horiek hainbat gaixotasun kutsa ditzakete bai gizakietan bai animalietan. Patogeno horiek
|
pertsonei
transmititzeko moduak askotarikoak izan daitezke. Azken bideetako bat AEBetako aditu talde batek aurkeztu du.
|
|
|
Haragi gordina da kontrol handiena behar duen elikagaietako bat: bere jatorrizko animaliek, behiek eta arkumeek, esaterako,
|
pertsonei
transmititzen ahal zaizkien gaixotasunak dituzte. Bere segurtasuna urratzen duten bakterioen artean Escherichia coli dago, odol beroko animalien digestio hodian ohikoenetakoa.
|
|
|
Aziendaren kutsadura ezabatzen bada, pertsonen esposizioa ere blokeatu egiten da, adituek diotenez. Txertoak, animalien bakterioa
|
pertsonei
transmititzeko arriskua murrizteaz gain, ingurumenaren kutsadura ere murriztuko du. Txertoaren funtzio nagusia E.coli O157: H7 behi aziendaren hesteei itsastea saihestea da, eta horrek ingurunean aska daitekeen bakterio kopurua murrizten du.
|
|
|
Ez da idatzia izan, ordea. Jainkotik dator inspirazioa, eta pertsonaz
|
pertsona
transmititu da. Mendebaldeko jazz, blues eta rockaren ama da Afrikako musika, eta, halere, ez da kontuan hartzen musika klasiko gisa.
|
|
2009
|
|
|
Anne Schuchat CDCetako Arnas Gaixotasunen eta Immunizazioen Zentro Nazionaleko zuzendariak onartu du ez dakiela zein den gaixotasunaren hedadura, “baina beste agentzia batzuekin ikerketa zabala egiteko prozesuan gaude”. Zazpi estatubatuarrei infekzioa eragin dien birusa H1N1 anduiaren aldaera bat da Estatu Batuetako osasun agintariak erne daude pertsonatik
|
pertsonara
transmititutako birusa izan daitekeelako, gaixo batek ere ez duela zerriekin kontakturik izan ziurtatzen baitute. “Gizakitik gizakirako transmisioa gertatzen ari dela uste dugu” esan du Schuchat ek, eta argitu du gaixotasuna animalia horiekin harreman zuzenik izan gabe har daitekeela.
|
|
|
Ez. Horri dagokionez, OMEk adierazi du zerri gripea ez zaiela
|
pertsonei
transmititzen behar bezala manipulatu eta prestatu diren elikagaiak kontsumitzearen bidez, hala nola txerri haragia eta hortik eratorritako beste batzuk. Birus transmititzailea erraz hiltzen da 70 gradu zentigraduko egosketa tenperaturan.
|
|
|
Ez. Horri dagokionez, OMEk adierazi du zerri gripea ez zaiela
|
pertsonei
transmititzen behar bezala manipulatu eta prestatu diren elikagaiak kontsumitzearen bidez, hala nola txerri haragia eta hortik eratorritako beste batzuk. Birus transmititzailea erraz hiltzen da 70 gradu zentigraduko egosketa tenperaturan.
|
|
|
Hala ere, orain arte iritsi ez den esparru bat bideo interpretazioa da, pertsona gorrak telefonoz (bideo telefono finkoa edo mugikorra 3G teknologiarekin) edo webcam a duen ordenagailu baten bidez kontaktatzeko erabiltzen den bideokonferentzia mota bat. Lotura bideo interpretea da, zeinuen hizkuntza ezagutzen du eta solaskidearen mezua entzumen ezgaitasuna duen
|
pertsonari
transmititzen dio. Esperientzia probaldian dago, baina erakunde publiko eta pribatuen babesa du.
|
|
|
Londresko Ikerketa Medikoaren Institutu Nazionalak lan bat egin du gripearen birusak pertsonei kutsatzen laguntzeko mekanismoa dagoela erakusteko. Azterlan honen ondorioek erakusten dutenez, animalien eta gizakien organismoek birusak asimilatzeko mekanismo desberdinak izan arren, aldaera batzuk
|
pertsonei
transmititzen zaizkie inolako mutaziorik egin gabe. Adituek azaldu dutenez, gripearen aurreko pandemia handiak eboluzionatu ondoren giza zelulekin elkartu diren hegaztietatik datozen birusetatik hasi dira.
|
|
2011
|
|
|
Animalia horiek agente patogenoen eramaileak izan daitezke, etxeko beste animalia batzuei edo
|
pertsonei
transmititzen dietenak.
|
|
|
Salmonelosia, bruzelosia edo toxoplasmosia dira arrisku nagusietako batzuk, eta katu edo zakurrei ere transmiti dakizkieke, infestazio gurutzatuen bidez. Horrek prozesu zoonotikoen arriskua areagotzen du, batez ere zerri izurri klasikoaren gisako gaixotasunena. Hiriguneetara sartzen diren basurdeen haragia ez da kontsumitu behar Basurdeak zaurgarriak dira, bereziki parasitoen eta bakterioen gaixotasunengatik, eta horietako batzuk
|
pertsonei
transmiti dakizkieke. Arriskuak areagotu egiten dira animalia horiek, omniboroak baitira, zabor poltsetan dauden hondakinen mende jartzen direnean; izan ere, zabor poltsetan hondakin organikoak ez ezik, toxikoak edo botika hondarrak ere gordetzen dituzte.
|
|
|
Albaitaritzako lanen helburu nagusia kontsumitzailea babestea da, animalien gaixotasunek elikagaiei eragiten dieten eta, ondorioz,
|
pertsonei
transmititzen zaizkien aukeretatik. Elikagai iturri gisa erabiltzen diren animaliek (esnea, haragia) ekoizpen baldintza zorrotzak bete behar dituzte.
|
|
|
Salmonellak Europar Batasunean duen eragina erdira jaitsi da azken bost urteotan. Joera gainerako zoonosiaren antzekoa da (animaliengandik
|
pertsonengana
transmiti daitezkeen gaixotasunak), eta nabarmen murrizten da Europan; AEBn, berriz, kasu gehiago gertatzen dira. Horixe iragarri du Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA).
|
|
2012
|
|
|
Nire sentimenduak, ni mezuen? bidez adieraztea (lehen
|
pertsonan
transmititzen dira: –Zurekin haserre nago, zeren eta??).
|
|
|
Sarnak jotako eta sarnaren etengabeko azkura duen animalia batek ura edan eta deshidratatuta hil daiteke. Sarna sarkoftikoaren kasuan, gaixotasuna inguruko
|
pertsonei
transmiti dakieke; beraz, gaixotasuna prebenitzeko neurriak muturreraino eraman behar dira. Nola prebenitzen da?
|
|
|
Entzima horiek zenbait antibiotikoren molekulak apurtzeko gai ziren, hala nola zefaloosporinak eta penizilinak desaktibatzen zituzten, eta Staphylo Bi bakterio, gizakiengan infekzioa eragin eta balizko kontsumitzailearentzat osasun arrisku handia sor dezaketenak.
|
Pertsonei
transmititzen bazaizkie, antibiotiko jakin batzuekiko erresistenteak izateak zaildu egingo luke horiek tratatzea eta ezabatzea, eta arriskugarri bihurtuko lirateke haurrak, zaharrak edo gaixo kronikoak bezalako arrisku taldeetan. Kontuan izan behar da oilasko haragia bero bizian kozinatuta jaten dela, eta horrek higienizatzea bermatuko lukeela, hau da, superbakterio horien elikagaia ezabatzea, antibiotikoekiko erresistenteak baitira, baina ez muturreko beroarekiko.
|
|
|
Malariak 200 milioi pertsonari baino gehiagori eragiten die mundu osoan, eta urtero milioi bat gizaki baino gehiago hiltzen ditu. Patologia hori “Plasmodium” generoko bost parasito espeziek sortzen dute, eta
|
pertsonei
transmititzen zaizkie eltxoen ziztadaren bidez.
|
|
|
Erabilitako mugikorra GKE bati ematea; erakunde baten lana Internetetik laguntzea; bidezko merkataritzako produktuak kontsumitzea; banku etikoko erakunde batean kontu bat irekitzea; crowdfunding ekintza bat abiaraztea; ordu batzuk boluntario lan bati eskaintzea; eta, azken finean, aurreko egunetan egin den guztiaren gainean gogoeta egitea zazpi proposamen dira, eta pertsona orok egin ditzake, elkartasuna eguneroko bizitzan txertatzeko. Nahikoa da keinu txikiekin hastea, elkartasuna errutinaren zati izan dadin eta inguruko
|
pertsonei
transmititzeko balio errazak lor daitezen.
|
|
2013
|
|
|
HiztegiaEnpresa kultura: enpresa osatzen duten
|
pertsonek
transmititzen dituzten portaeren multzoa.
|
|
|
Bakterio jatorria duen beherakoa izaten da ohikoena. Bere presentziak higiene falta handia adierazten du eta pertsonatik
|
pertsonara
transmiti daiteke, eskuetatik, uretatik, intsektuetatik edo fekal kutsaduratik. Artikulu honek zehazten du nola saihestu behar den Shigella modu errazean, bakterioa eta kutsatzeko moduak dituzten pertsonek zer neurri hartu behar dituzten.
|
|
|
Horrela, sarkote izeneko akaroak sarna mota bat sortzen du: sarna sarkiptikoa. Kasu honetan, gaixotasuna inguruko
|
pertsonei
transmiti dakieke Beraz, prebentzio neurriak muturreraino eraman behar dira. Bestalde, demodécica (edo sarna gorria) sarnak demodex akaro izena du.
|
|
|
Ikerketa 2013ko irailean amaitzen da, eta, gainera, «soltearen% 90eko gardentasuna bermatuko duen laginketa teknika berri bat ematea» nahi du. Mikotoxinak eta garia DONNA elikadura katean sartzen da, eta
|
pertsonei
transmititzen zaie zereal kontsumoaren eta zereal produktuen bidez Ikerketaren arduradunen arabera, DONaren poluzioa arriskutsua da animalientzako eta, ondorioz, elikagaietarako laboreentzat eta elikagaientzat. Europako Batasunak eta Espainiak araudi zorrotz bat dute elikagaietan baimendutako DONaren kontzentrazio maximo baimenduei buruz.
|
|
|
Europako Batasunak eta Espainiak araudi zorrotz bat dute elikagaietan baimendutako DONaren kontzentrazio maximo baimenduei buruz. Beraz, garrantzitsua da sistema analitiko gero eta sentikorragoak izatea, detektatu ahal izateko, batez ere kontuan hartuz gero elikadura katean sartzen dela eta
|
pertsonei
transmititzen zaiela zerealen eta zereal produktuen kontsumoaren bidez. FAOk eta Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) prestatutako elikagaietako zenbait kutsatzaileren ebaluazioa txostenaren arabera, garia da Europako DONAren elikadura esposizio iturri nagusia. Oxinivalenola «sailkaezina» kategoriaren zati bat da giza espezierako, eta 3 taldean sartzen da, Minbizia Ikertzeko Nazioarteko Agentziak (IARC) ezartzen duen bezala.
|
|
2014
|
|
|
Hori horrela izatea edo ez izatea etxean prestatzeko prozesuaren eraginkortasuna. Osasunaren Erakunde Panamerikarentzat (OPS), animalien osasunerako lehentasunetako bat da hobeto ulertzea elikagaien segurtasunaren zati hori «epidemiologia,
|
pertsonei
transmititzeko mekanismoa, diagnosia, prebentzioa eta kontrola». Osasunerako Mundu Erakundearen (OME) txosten baten arabera, zoonosiak duen «bidaiatzeko» gaitasuna da arrisku handienetako bat, eta horrek izaera orokorreko arazoak sortzen ditu.
|
|
2015
|
|
|
Hau da, zentzuzko denbora uzten da gaixotasuna gainditu egin dela kontuan hartu arte. 90 eguneko epea ezartzen da, denbora horretan birusa ez dela berriro
|
pertsonen artean
transmititzen ziurtatzeko eta animalia gordailu berri bat sortzen dela ziurtatzeko. Gurutze Gorriak ohartarazi du bere berreskuratze operazioa kaltetutako herrialdeetan luzatuko dela, «gutxienez 2017ra arte»; izan ere, Maria Alcázarrek, Espainiako Gurutze Gorriaren Nazioarteko Lankidetzarako zuzendariak dioenez, «epidemiari amaiera ematea da lehentasuna, baina bere bizitzak berreraiki nahi dituztenei ere laguntzea da lehentasuna».
|
|
2016
|
|
|
Oinarrizko tartetako beste aukeretako bat krema eta galleta artean marmelada geruza arin bat eranstea da, eta, horrela, tarta horretan zaporeak eta freskotasun pixka bat gehiago lortzen dira, marmelada eran fruta pixka bat gehitzean. Lanean hastea besterik ez da geratzen, eta bakoitzak bere amonaren tarta prestatu behar du, gero errezeta hori gure gertuko
|
pertsonei
transmititzeko, tradizioa gal ez dadin.
|
|
|
Ellyme eta babesiosia oso gaixotasun arriskutsuak dira, akainek txakur eta
|
pertsonei
transmititutakoak, baina ez dago zertan kezkatu behar diren zainketak hartzen badira
|
|
|
Gaixotasun zoonotikoak. Gaixotasun infekzioso guztien %75 animalietatik
|
pertsonei
transmiti dakieke (guztien %60 zoonotikoak dira). Azken bi hamarkadetan, gripe gripeak, arnas sindrome akutu zorrotzak (SAS), Ebolaren birusak edo Zikako birusak 100.000 milioi dolar baino gehiagoko zuzeneko kostuak izan dituzte.
|
|
2017
|
|
|
|
Pertsonak
transmititzen dituen ideiak edo sentimenduak jaso nahi badituzu, honako hauek egin behar zenituzke:
|
|
|
Kontuan izan behar da, EFSak jakinarazi duen bezala, prioiak eskeleto muskuluan eta jateko beste ehun batzuetan daudela, baina, oraingoz, ez dute frogatu, oraingoz, Creutzeldt Jakoben gaixotasuna agertzearen eta CWD prioien esposizioaren artean elkarketarik dagoenik. Estatu Batuetako osasun agintari batzuek ere berresten dute hori, gaixotasun hori
|
pertsonei
transmititu zaien ebidentziarik ez dagoela ziurtatzen baitute. Hala ere, onartzen dute, gaixotasunaren sintomak dituzten animalien haragia ez jatea gomendatzen dute, batez ere, musuak, begiak, bizkarrezurra, barea edo gongoil linfatikoak.
|
|
2018
|
|
|
Energia hori pertsonok garraiatzen dugu Reiki terapian, kanalizatzaileak gara. Burutik sartu eta eskuetatik ateratzen dugu eta geure buruari zein beste
|
pertsonari
transmititu.
|
|
2020
|
|
|
Zergatik? Bada, birusa pertsonatik
|
pertsonara
transmititzen delako. Eta saiatu naiz hori esaten, askotan tonua asmatzea kostatu egin bazait ere.
|
|
|
Arriskua erlatiboa da, baina gutxiestea zuhurtziarik gabea litzateke, zalantzarik gabe. COVID nagusiki pertsonatik
|
pertsonara
transmititzen da, eta gaur egun ez dago elikagaien bidez kutsatzen den ebidentziarik, baina badakigu, halaber, SARS CoV produktuak eta objektuak (orgatxoak, apalak, ateak) giro tenperaturan egon daitezkeela denbora jakin batez. Birusa ukituz gero, eskuak ahora, sudurrera edo begietara eramanez gero, gaixotasuna uzkurtu egin daiteke.
|
|
|
Birus berri bat denez, oraindik ez dakigu birus horren gainean, baina badakigu pertsonatik
|
pertsonara
transmititzen dela eta, batez ere, arnas traktuko organoei eragiten diela, elikagaiek transmititutako birus gastrointestinalek ez bezala, hala nola norobirusak eta A hepatitisa. Horregatik, eskuak maiz garbitzeko eta aurpegira eraman beharrik ez izateko (batez ere, ahora, sudurrera eta begietara) entzuten ditugun gomendio guztiak entzun ditugu; keinu hori askotan egiten dugu egunero, konturatu gabe.
|
|
|
Kasu honetan, taldeko immunitatea lortzeko aurreikusten da populazioaren %70 babestua egon litzatekeela. Hori kalkulatzeko, Ro balioa kontuan hartzen dute, hau da, kutsatutako indibiduo batek zenbat
|
pertsonari
transmititu ahal dion birusa. Koronabirus berriaren kasuan, balio hori 2 da.
|
|
2021
|
|
|
Patologia dermatologiko hori felido kumeek izaten dute, eta akaro batek eragiten du. Cheyletiella duen katuak
|
pertsonei
transmiti diezaieke. Albaitariak katuaren azaleko patologia hori antibiotikoekin tratatuko du.
|
|
|
Baina gero betikoa gertatuko da: ia galdua dagoenean, milioiak gastatuko dituzte berreskuratzeko, baina ezagutza jada galduta egongo da, pertsonatik
|
pertsonara
transmititzen den ofizio bat delako. Hori desagertu egiten da, eta, horrekin batera, baita ezagutzak ere; beraz, hurrengoak ez du horren berri izango.
|
|
2022
|
|
|
Las gaixotasun zoonotikoak —animaliengandik
|
pertsonei
transmititzen zaizkienak— osasun adituak kezkatzen dituzte: gizakiei eragiten dieten gaixotasun infekzioso berrien %75ek animalia jatorria dute.
|
|
|
Gainera, pustulak eta zarakarrak detektatzen badira, ez dago zalantzarik infestazioa dela. Bestalde, arkakusoek animalien artean eta animaliengandik
|
pertsonei
transmititzen zaizkien infekzioak izan ditzakete. Udaberrian eta udan, landara irteten hasten denean, osasun zerbitzu publikoek dagoeneko ohartarazten dute azkura hori helduengan, eta gomendatzen dute medikuarengana joatea hiru edo lau protuberantzia gorri lerro zuzenean ikusten direnean helduaren edo adingabearen azalean.
|
|
|
«Alde edo kontra egonda ere, derrigortzen zaitu planteatzera zer lehenetsiko duzun. Eta balio du, halaber, klimaren inguruko berriak gehien aztertzen ditugun
|
pertsonok
transmiti dezagun sentitzen dugun larritasuna».
|