|
2000
|
|
|
nik
|
bere baitan
uste dedana
|
|
|
Era berean, euskal gizartean adierazpen ezberdinak bezain ugariak burutu dira: instituzionalak, politikoak, sindikalak, sozialak...
|
bere baitan
herri honen gehiengoaren iritzia eta borondatea islatzen dituztenak. Baina hala ere, Espainiako eta Frantziako gobernuek trufa eta muzin egin diote behin eta berriz euskal gizartean nagusitu den aldarrikapenari.
|
|
|
Mauleko kale nagusian ehun metro karratuko egoitzaren erosteko behar dute dirua. Hain zuzen, eraikin horrek Zuberoako hainbat kultur eta kirol elkarte biltzen du
|
bere baitan
, baita kontzertuak antolatzeko gunea, musikarientzako errepetizio gelak, biltegia eta taberna bat ere. Lan baldintzei dagokienez, egoitza berrian langile bakoitzak bere lekua edukiko luke, 3 kazetariek nola 2 animatzaileek.
|
|
|
Herri aldizkariekin egin bezalaxe, azti ibili dira oraingoan ere gisa honetako egitasmoa garatzeko orduan. Hain zuzen, Goitb lehen emaitza izan den arren, Goiena Komunikazio Zerbitzuak Kooperatibak, beste zenbait egitasmo biltzen du
|
bere baitan
, hala nola, bailarako egunkaria, irratia eta Internet, berandu baino lehen abiarazi nahi dituztenak Euskal Herri osora ere hedatzeko xedez.
|
|
|
Halaber, sindikalgintza honek erresistentziarako estrategia eraginkorrak bilatzen saiatu beharko du neurri multzo handi bati aurre egin ahal izateko. Horrela, erakunde sindikal bakoitzak beste nazio batzuetako antolamenduekiko harremanetarako tresnak eratu beharko ditu
|
bere baitan
, nazioarteko informazioa bildu eta hedatzeko; soldata, lan baldintza eta enpleguaren inguruko gaietan koordinatzeko arauak egituratu beharko dituzte; maila profesional bereko edo mugakide diren eskualdeetako sindikatuen arteko senidetze erakundeak sortu beharko dituzte; enpresa multinazionaletan enpresa komite multinazionalak bultzatzen saiatu beharko dute; eta, besteak beste, inmigranteen aldeko...
|
|
|
Gure apustua da eredu hori bultzatzea, koordinatzea eta arnasa ematea, baina oso zaila da parakaidismoz antolatzea. Parakaidismoz akademiak antolatzen dira, baina mugimendutxoak eta
|
bere baitan
xarma hori daukaten taldeak parakaidismoz antolatzea zaila da. Hala ere, bertsolaritzako agente ezberdinen biziberritzea hortik dator.
|
|
|
Pitzadura mentala modernitatearen sintoma bat da. Seguru asko garai batean bertsolari eta entzuleak nahiko mundu ikuskera berdintsu bat eta balio antzekoak zituzten, baina bakoitzak
|
bere baitan
ere nahiko pitzadurarik gabeko ideologia zuen. Oso mentalidade trinkoa zen.
|
|
|
Gaurko gizartean gaztelania-edota frantsesa-menperatzea izugarrizko pribilegioa da. Ez gaude prest horiek jakiteak ahalbidetzen duen kultur munduari eta nazioartean murgiltzeko ematen duen aukerei uko egiteko, beste arrazoreen artean, ikasi dugulako, berandu ikasi ere, gaztelania gure hizkuntz berezkoa ere badela, latinetik etorria eta hemen sortua, gure artean 2000 urteko bizitza duena eta
|
bere baitan
euskararen aztarnak ere badituena. Euskaraz inoiz mintzo zirela ziurtzat ezin jo dezakegun Nafarroako lurralde garrantzitsu baten hizkuntza da, Nafarroako Erresuma historikoaren benetako osagarri eta ardatza.
|
|
|
Kartzelan zegoela idatziriko Ni ez naiz hemengoa liburuak adierazten duen poetikaren pitzadura ematen du aditzera kartzelatik ihesi egin ondorengo poema honek. Halere liburuari hasiera ematen dion" Irakurtzailearentzako abisua" hitzaurreak aditzera ematen du itxaropentsuagoa den oreka berreskuratze saioan ari dela poeta
|
bere baitan
: " euskal poesia itsasoaren eta lurraren mugaldeko marinel-ostatu bat legez imajinatu nahi nuke, eta bertan eseri, ezen eta gu-pirata ingeles hark esan zezakeen bezala-tolerantziarako eta taberna batetan edateko jaio gara." (9 or.)
|
|
|
Liburu honetan azaltzen diren pertsonaiak kondenaturik daude, kondena hori zenbaitetan jatorritik datorkie umezurtzak izaten dira (I eta II atalean batez ere) eta heldutasunean badirudi, irtenbide bezala, suntsipena erabili behar dutela; erahilketa, suizidioa. Besteetan, pertsonaiek errealitatea, interpretapen eta bizipen distortsionatu batetik, desarroilatzen dute, eldarnioan murgildurik daude, giro etsai honek pertsonaiei oso baliabide urriak horni diezazkieke, beraz, kanpotik datorrena traumatikoa izan ohi da, edota pertsonaiak berak badu
|
bere baitan
zerbait traumatikoa dena. Beraiek harrapaturik daude, maiz planteatzen den egoera edo errealitatea itogarria gertatzen da, eta pertsonaiak emango duen irteera ez da bere kondena baino izango.
|
|
|
Miren Trekuk eleberri modernotzat du liburu hau: " Eta nobela deritzot, batek ez dakielako oso ongi nola definitu ipuin bilduma hau, eta modernoa gainera
|
bere baitan
gutunak, egunkari pasarteak, poesia, metaliteratura eta" nahi duzun guztia" sartu duelako." (Egunkaria, 1996-X-19) Hots, eleberri modernoetako ezaugarria da aniztasuna.
|
|
|
Errepublikaren lur-azala bat da. Euskal Herririk
|
bere baitan
erakusten ezduen Frantziako mapa banaren aurrean jarduten dute FR 2ko eta TF 1ekoesatariek.
|
|
|
Tartehonetan tenperatura-iragarpenak eskaintzen dira. Euskal Herririk
|
bere baitan
erakustenez duen Frantziako mapa baten aurrean esaten ditu aurkezleak azken berbak, tarteariamaiera emateko.
|
|
|
Gune printzipala Frantziaren gainean egindakoa da. Esatariak erakusten eta azaltzenduen mapa geografikoak ez du Frantzia barruko ezelako partiketa administratiborikedo politikorik kontuan hartzen
|
bere baitan
. Euskal Herria irudika lezakeen ezelakoprofilik edo inform^io berezitarik ez da eskaintzeneguraldiariburuzkotartehonetan.
|
|
|
Oinarrian duen pertzepzio-lana gogamenaren jarduerada. Baina pertzepzio-jardueraren euskarri gisa gorputza ere badago, zeinaketengabe ematen baitu
|
bere baitan
sortzen diren kitzikapen, sentipen etasentimenduen berri. Gure gorputzaren kontzientziatik abiatuz, geure buruariburuzko irudi zein gogoetak sortzeko gaitasuna ere, geure nortasunaren euskarridugu.
|
|
|
Andolfi-k urte batzuk Estatu Batuetan prestakuntzan igaro ondoren, 1974eanbere Familia-Terapiaren Institutua sortu zuen, eta 1977an bere lehen liburua, LaTerapia con la Famiglia (Andolfi, 1985) argitaratu zuen. ...onekin Philadelphia Child Guidance Clinic ospetsuan lanean arituzen) eragin berezia jaso izana aitortzen da, nahiz eta Whitaker-en eraginarenaztarnak ere sumatu, bereziki bere probokazio-eta erronka-tekniken garapenean.Terapeuta aldakuntza-eragile modura hartzen duen Minuchin-en ideiaazpimarratzen du, baina familiak bere bidearen egile eta protagonista izan beharduela baieztatzen du, familiak
|
bere baitan
gorderik dituen ahalmen terapeutikoaksustatuz, Haley-k egiten zuen modura. Etengabe eraldatzen ari den sistema irekibat da familia, aktiboa, autogobernatzeko gai dena eta beste sistemekinelkarreragitera irekita dagoena; eta familiaren zurruntasunak familia barneko etafamiliaz kanpoko bilakaerara egin beharreko egokitzea eragozten duenean sortzenda patologia.
|
|
|
Psikoterapia hitza eta kontzeptua sendatzeko erabiltzen den teknika modura ulertzen badugu, bada
|
bere baitan
jarduera berezi bat, non, hitzez gain, antzerki-errepresentazioak ere erabiltzen diren, subjektuen gertakizunen ulerkuntzarakoedo beren zailtasunak gainditzeko.
|
|
|
Eta beharbada horregatikinteresgarriago da, orduan bizitza mitoan sartzeko ahalegina hain da handia, mitoabera aldatu behar baita horren egiteko. Bestela esanda, mitoak
|
bere baitan
eragiten dualdaketa, modu erreflexuan.
|
|
|
Hizkuntzak biltzen ditu
|
bere baitan
beste gai guztien ezagupena, elektrizitate-sareak bezala lotura eta egitura emanez. Euskararen originaltasuna munduan daudenhizkuntzalari guztiek aitortzen dute.
|
|
|
Arrazoi edo adimenaren eta bihotzaren arteko gatazka, gai oso unamunotarra, nobelarenhasieratik azkenerainoko hari nagusietako bat da (aukerarena etab., beste hari batzuekin), lehen parteanbatez ere protagonistak
|
bere baitan
egiaztatzen duen gertakaria bezala, bihotzaren indarra oraindiknegatiboki sentituz(, bihotzari entzutea zan oker jokatzea?); gatazka hori Leturiaren gogoetan tematizatu, baloratu ere Unamuno-ren zentzuan baloratuz, azken partean egiten da. Nobelan erritmoa erabakitzenduten puntuetako bat da.
|
|
|
Pentsamolde zahar horren segidatasunaren lekuko da (bere kasuan, modu ongizakarrez) Martlnez Anido Jenerala, 1937an. Une batez
|
bere baitan
Espainiakohizkuntz tradizio politiko eskuindarra, eta militarra ere, Falange-arenarekin lotu zuenhonek.
|
|
|
Hizkuntzak
|
bere baitan
gauzka. Bere ahoz mintzo gara.
|
|
|
Banku batek ezin izango luke monetaren, gainsormen? bat gauzatu, berak
|
bere baitan
gordailu gisa eskuraturiko produktu nazionalarenparte proportzionala baino balio monetario handiagoko maileguak adostuko ez balitu.Baina, kasu horretan, banku hori beste bankuen zordun neto bilakatuko litzateke, etabere defizita betetzeko merkatu finantzariora jotzera behartuta egonen litzateke: azkenfinean, monetaren ezein gainsormen orokor ezin da gauzatu, zeren banku soberakindunek, merkatu monetarioaren eguneroko jokoa dela medio, harturiko gordailuezharagoko maileguak hornitzen dituzten bankuen defizita betetzen baitute.
|
|
|
Neska hark bazuen
|
bere baitan
galtzeko tentazioa pizten zuen zerbait. Ezin da erraz azaldu:
|
|
|
Zeren zinez baitziren haren asmoak guztiz sendoak eta gibelaezinak eta, behin erabaki hura harturik eta puntu hartarat heldurik, ez zen, bere xedeaz eta finaz denaz bezainbatean, zahiarekin eta hondarrekin kontentatuko zen gizona, baina irinarekin eta hoberenarekin. Eta zeren zinez baitzeukan
|
bere baitan
erroturik Asiskoaren spiritua, etsenpluarekin predikatzerat zeramana, eta zeren hura ez baitzen berea erdiets arteino baratzen, halakoak ere baitziren haren perseberantzia eta fermutasuna...!
|
|
|
Zeren torturatua dena ez baita bere buruaren jabe ez bere denboraren, eta zeren,
|
bere baitan
dagoela, bere baitarik kanpoan baitago, eta ez dago hori baino desterru handiagorik.
|
|
|
—Osaba—mintzatu nintzaion—, lehengoan ongi erran zenion Pedro Huiziri ezen ez dagoela desterru handiagorik nork bere etxean eta nork
|
bere baitan
aurki dezakeena baino, eta hori bera gertatuko litzaidake neuri, baldin Urbiainen geratuko banintz, zeren, alde batetik, ez baitut neure amaganik deus ere igurikitzen, eta ez nuke, halatan, haren mehatxupean bizi nahi, inkisizionea dela eta ez dela, jauregiko herederoa nihaur naizen arren, bertzalde; eta zeren, bertzetik, Urbiaingo giro hertsian ito eginen bainintzateke. Eta nik airea nahi dut eta airea behar dut.
|
|
|
Mattinen ezinegona eta haren urduritasuna, handik aitzina,
|
bere baitan
kabituko ez balitz bezala...!
|
|
|
Zeren gero eta sinetsiago bainago ezen Jainkoa infinitua dela, bere formarik gabeko forman, zeinak baitauzka
|
bere baitan
, aldi berean, forma guztiak... Eta, horregatik, nola forma guztiak dituen, atomoaren neurrikoa ere bada bere infinitutasunean...
|
|
|
Ordea, aitona Nikolasek ez zuen laket izan aitak hartu erabakia. Izan ere, jauregiaren errespontsabilitatea gure aitaren esku utzi zuenetik,
|
bere baitan
zatiturik zegoen aitona, zeren, miretsirik bazegoen ere, alde batetik, gure aitaren kemenarekin eta haren suarekin, baita negozioen oihanean aitzina egiteko erakusten ari zen trebeziarekin ere, ez zituen, bertzetik, haren modu eta manera haiek guztiak guztiz azeptatzen eta ontzat hartzen. Eta bazkalorduan diskutitzen aritu ziren biak, aitona Nikolasek ez zuelako begi onez ikusten zein modu desegokian egotzi zuen aitak etxetik Xalbador lehengusua, urte erdiz jauregiko skribatzaile izan zena, oihuka eta ostikoka:
|
|
|
Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Zeren, nola denboraren seme-alabak garen, eta hitzak, orobat, gure seme-alabak diren, hala, denboraren bilobak dira haiek —eta denboraren menekoak, beraz, gu bezalaxe—, baita hitzik handiusteenak eta ustez handienak ere; eta nola, bertzalde, gorputz orok
|
bere baitan
duen ereinik denboraren harra, denborarekin indartzen eta bortizten dena, kementzen eta adoretzen, halako suertez, non, lehenago edo berantago, gorputza bera ere guztiz jaten duen eta itxura kanpo-ederra ezabatzen, hala, berdin gerta liteke hitzekin. Zeren eta hitz bakoitzak ere bere gorputza baitu, bere baitan eta bere gerizpean har ttipi ikustezin bat aterbetzen duena, eta handituz eta handituz joan daitekeena, baldin hitzak, hanpatzearen hanpatzeaz eta erabiltzearen erabiltzeaz, higatzerat eta galtzerat egiten badu.
|
|
|
Zeren, nola denboraren seme-alabak garen, eta hitzak, orobat, gure seme-alabak diren, hala, denboraren bilobak dira haiek —eta denboraren menekoak, beraz, gu bezalaxe—, baita hitzik handiusteenak eta ustez handienak ere; eta nola, bertzalde, gorputz orok bere baitan duen ereinik denboraren harra, denborarekin indartzen eta bortizten dena, kementzen eta adoretzen, halako suertez, non, lehenago edo berantago, gorputza bera ere guztiz jaten duen eta itxura kanpo-ederra ezabatzen, hala, berdin gerta liteke hitzekin. Zeren eta hitz bakoitzak ere bere gorputza baitu,
|
bere baitan
eta bere gerizpean har ttipi ikustezin bat aterbetzen duena, eta handituz eta handituz joan daitekeena, baldin hitzak, hanpatzearen hanpatzeaz eta erabiltzearen erabiltzeaz, higatzerat eta galtzerat egiten badu. Eta jaten du harrak, azkenean, hitza, usteltzerat eta husterat uzten du, deusez bihurtzen du, eta deusez horren gainean eraiki nahi izaiten dugu ondoren bizitza... jadanik deus ere ez den itxura hori sarituz, ez muina eta mamia.
|
|
|
Eta ahalketu egin nintzen. Baina, neure zelataldiaz ahalke banintzen ere, ez naiz nehoiz ere damu izan orduan egin nuenaz, zeren gizon-emakumeen arteko harremanen munduan loreak eta harri preziatuak ez baitira egunorozko kontuak, eta eszena labur hura, aldiz, diamante landu bat bezala oroitzen dut,
|
bere baitan
eguzki tipi bat gordetzen duena eta denboraren urrunetik, oraino ere, noizbehinka, izpi distiratsuren bat igortzen didana.
|
|
|
alegia, denborak bere bihotza duen bezala, neure bihotzak ere bere denbora duela, eta ez duela denbora batek bertzearekin zerikusirik, zeren denbora bat baitzen makinarena, monotonoa eta beti berdina, eta bertzea odolarena, zentzuei eta sentimenduei lotua, eta barrendik bizi gaituena. Eta lehenak bere sekeretua gal bazezakeen ere, bertzeak ez, nehoiz ere ez, zeren gizonaren bihotza beti izan ohi baita sekeretu bat, zeinak
|
bere baitan
bertze sekeretu bat gordetzen duen, bertze bat eta bertze bat. Eta odolaren denbora, halatan, bertzea baino luzeago edo laburrago izan daiteke, odolak bere baitan gordetzen dituen sekeretuen arabera.
|
|
|
Eta lehenak bere sekeretua gal bazezakeen ere, bertzeak ez, nehoiz ere ez, zeren gizonaren bihotza beti izan ohi baita sekeretu bat, zeinak bere baitan bertze sekeretu bat gordetzen duen, bertze bat eta bertze bat. Eta odolaren denbora, halatan, bertzea baino luzeago edo laburrago izan daiteke, odolak
|
bere baitan
gordetzen dituen sekeretuen arabera. Edo, ez al dute erraiten, konparazione, ezen Pazkoz urkagai denak garizumaren laburraz dituela penak, nahiz eta garizuma ezin luzeagotzat jotzen den, bertzalde...?
|
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai, badakit ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin behar dut nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela
|
bere baitan
, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean. Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
Eta, hura aditu bezain fite, osaba Joanikot eta Maddalenen bertze iduri hura etorri zitzaidan oharkabean bururat, noiz eta biak elkarrekin hiltzerat deliberatu baitziren... Eta nola bekaiztu nuen mementu hartan osabaren eta Maddalenen esku lotuen iduri eder hura...!, zeren iduri hura bertze diamante landu bat baitzen,
|
bere baitan
eguzki tipi bat gordetzen zuena, eta nik ere neuretzat nahi nuena, ene gauaren gau luzea argitu ahal izaiteko.
|
|
|
Eta, nola iturrian garbi eta garden den ura lohitzen eta zikintzen den hainbat lur iraganez gero, eta edaten duguna, azkenean, lohia eta zikina egon daitekeen, hala, etorkiko hitza berdin kutsa daitekek eta berdin kutsatzen duk bitartekoen ahotik eta arartekoen lumatik iragan ondoren, eta desitxura daitekek, ondorez, eta desitxuratzen duk, finean. Naturalezaren liburuarekin, aldiz, ez duk halakorik gertatzen, zeren, etengabe aldatuz doan arren,
|
bere baitan
baitirau, eta zeren, aldi oro berritzen ari delarik ere, beti-bat baita eta beti-berdin. Eta hori hala duk eta hala izanen duk, oinarrian lege eta arau finko eta aldaezin batzuk daudelako, naturaleza eta naturalezaren mugimenduak gidatzen eta gobernatzen dituztenak, halako suertez, non goiti-beheiti doan harria goiti-beheiti erortzen baita eta ez beheiti-goiti igaiten... eta erortzen duk beti ere lege jakin batzuen arabera... eta horregatik guztiagatik duk, hain zuzen ere, fidagarriagoa naturaleza...
|
|
|
Nik ez dakit napolitarrak vesubio tipi bat ote zuen
|
bere baitan
eta bere erraietan, baina jakin badakit ezen, hitz haiek aditu bezain fite, ez nekièn su batek hartu ninduela barrendik, eta su hark bihotza bizkortu eta masailak garretan jarri zizkidala.
|
|
|
Mendebaldeko parlamentu monarkiko batean deputatu errepublikazaleren bat jartzeak erakundeari itzala ematen dion gisa berean, gizarteko arau nagusiei guti-aski men egitera etorri den giza talde bati ere eder zaio arau horiek beroriek zangopilatzen dituen lagunik izatea
|
bere baitan
. Denek aski agerian uzten dute beren irekitasuna, eta —hori bezain axola handiko— libertigarriagoak izaten dira taldekideen arteko topaketak.
|
|
|
—Hala baitzen —Ttipik,
|
bere baitan
bezala.
|
|
|
Laneko gorabeherak? Ez jauna;
|
bere baitan
bizi berri bat ernatzen ari zela jakin bezain agudo utzi zuen saltokia, diru premia gehien genuen tenorean utzi ere. Haurdunaldiaren gaitzaldiak?
|
|
|
Loak ez du oinazerik. Eta zein polita, esan zuen
|
bere baitan
, eta zein ederra ere bai. Armairua ireki eta arropa berria aurkitu zuen, zintzilik nahiz tolesturik, dena bere gorpuzkera berrira egokituta:
|
|
|
Entzuleek,
|
bere baitan
bizi diren edo hiltzen ez direlako hiltzen ote diren eztabaida  tzen ari direla, bat-batean, argi zerutiar orlegi moduko bat ikusi dute ate zirrikitu batetik sartzen. Poliki hurreratu dira atera; irekita dago; kezka eta zalantza dator berriz ere jendearen gogoetara:
|
|
|
Zuhurra eta onargarria al zen pentsatzea akabatu egin nahi nindutela nire ipuin erromantiko edo endetxa edo serbentesio edo liren kausaz? Gorde al zezakeen giza arimak
|
bere baitan
horrenbeste gorroto?
|
|
|
Ez nago ni horien artean, Jainkoak daki. Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste asko gordetzen du
|
bere baitan
, eta ez dago esaterik-esperientziaren ahotsa da mintzo-iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez duenik. Herriaren hitzak dioen bezala:
|
|
|
bakarrik, ezinka eta negarra begietan. Bistan zegoen Colorado ibairaino ez jaistea berarentzat hutsa zela
|
bere baitan
gertatzen ari zenaren aldean. Irribarre bat (nik ongitxo ulertu dut irribarre hori) egiten saiatu zaigu, eta bera gabe aurrera jotzeko esan ahal izan digu; baina erabaki isil bat hartu izan bagenu bezala, berarekin batera jarraitu, eta, lehenengo iturrira heldutakoan, atseden ttiki bat hartu dugu (oraingoan HEAT KILLS seinaleek zentzu bete-betea zutela).
|
|
|
Halere, aurrera egin baino lehenago, uste dut zenbait gogoeta egin behar dugula Unamunoren jarreraz, gauzak, xehekiago begiratuz gero, beti korapilatsuagoak izaten dira eta. Hortaz, edozein giza hizkuntzak
|
bere baitan
garatzeko eta goi kulturako mintzaira bilakatzeko ahalmenak dauzkala onetsirik ere, gogoan izan behar dugu, aldi berean, hori ez dela berez lortzen.
|
|
|
6 Sabino Aranak, pragmatikoagoa izanik, argi ulertu zuen euskararen gainbeheraren arrazoiak ez zeuzkala hizkuntzak
|
bere baitan
, inguruko egoera bereziak baizik, hots, ofizialtasunik ezetik zetozkiola. Horregatik, bere planteamendu politikoetan ez zuen ahantzi hizkuntza baliabide politikoz hornitzea, horrela suspertu eta aurrera egin zezan:
|
|
|
Ez dute muga geografikorik eta uneoro gaurkotzeko aukera ematen dute, gertakarien premiek agintzen dutenaren esku gelditzen direlarik. Gaur egunean, komunikazio mota berri hau aurrerapen teknologikoen ekarpenen menpe dago
|
bere baitan
daramatzan ahalmen guztiak gauzatzeko asmoz. Webguneen lasterketa abiatu da, baina amarauna azkartzeko gertatuko diren aldaketen zain dago bere benetako potentziala erakusteko.
|
|
|
gure gizarte modernoa zenbat eta konplexu, anitz eta espezializatuago bihurtu, hainbat eta presio handiagoa ere sortzen da gure liburutegiak bilakaera horri egokitzeko. Izan ere, gaur egun munduan zehar gero eta liburutegi gutxiago dago han eta hemenka argitaratzen diren liburu guztiak edo gehienak
|
bere baitan
fisikoki biltzeko asmoa dutenak. Bestalde, arloka edota gaika antolatutako liburutegiek emaitza onak lortu dituzte.
|
|
|
Horren iraupen eta zereginak zehaztu ditugu, herri zibilizatuetan erkide diren erregelen arabera. Tutoreak du pertsona eta ondasunen ardura; familiak
|
bere baitan
hautatu behar du hori, behar-beharrezkoa baita zinezko gogoa, pertsonaren ondasunak gorde eta heziketa eta osasuna jagoteko, ohore eta atxikimendu osoz. Ezin, beraz, arrazoirik eta formarik gabe eskualdatu bere artapean dagoen ondarea; tentuaz administratu eta fideltasunaz kudeatu beharra du; kontularia da, administratzailea bezainbestekoa; bere jokabidearen erantzulea; kaltea ere ezin sortu, horren konponketa gauzatu gabe.
|
|
|
sofismak, kontraesanak, lizunkeria politikoak agerian uztea, bestela esanda. Ikusmolde zientifikoak logika eta kontsistentziaren zentzua darama
|
bere baitan
; nazien ideologiak, aldiz, horixe nahi du hain zuzen ere bere baitatik at eduki. Badakigu, gainera, naziek beren jite antilogikoa diskurtso ugaritan zabaldu zutela.
|
|
|
magia eta zientziaren arteko desberdintasuna adieraz dezakegu esanez zientzian aurrerapena dagoela, baina ez magian. Magiak ez du
|
bere baitan
aurreratzeko joerarik.
|
|
|
|
bere baitan
bizi litekeen
|
|
|
Egundo ez diot entzun gazteekiko destainazko hitzik, inoiz ez" gazte txoro horiek"," oraingo gazte ergelak" eta hain arruntak diren esaldi horietarik. Alderantziz, gaztetasunak
|
bere baitan
esperientzia eza eta horren ondorioak izan arren, esango nuke miretsi egiten dituela gazteak, errespetuz begiratzen diela euren ausardiari eta kemenari. Gure gazteen egitateak adorea ematen diola dirudi.
|
|
|
Ondo aztertuta, ordea, nik ez nuen funtsezko heldulekurik, ez nuen zeri eutsirik nire bidaiari ekiteko. Ez nintzen On Kixote bezain ausart, bipil eta indartsu sentitzen, ez nintzen inori ezertan ganorazko laguntzarik emateko gauza; altxorraren maparik ez nuen, eta ez nekien zein geltoki izango nituen bidean zain; ez nuen piszinadun adiskiderik, ezta piszinarik gabe nituen urriak bisitatzeko gogo handirik ere; nire ibilaldiak ez zuen ez Etiopia lurralderik eta ez Etiopia poema libururik hartuko
|
bere baitan
, inongo etiopiarik ez... Margaren gutun harrigarri hura eta mendian bidez bide ibiltzeko neure gogo ganoragabea baino ez nituen.
|
|
|
Alde Zaharra toki malkartsuan, hiru-lau mendixken gainean eraikita zegoen; sigi-sagakoak ziren harako karrikak; mendixka batetik bestera joateko berriz, hainbat zubi, hainbat tunel, hainbat eskailera elkargainka ipinita zeuden. Egitura, bide haietako batzuk Xanek ezagutzen zituenak ziren,
|
bere baitan
atxiki zituenak, ezabatuxe, deformatuxe baldin bada ere. Beste batzuk aldiz, azken denboretan eginak izango ziren.
|
|
|
Tentazio bat zen; alabaina, bere situazioa zein zen kontsideraturik, ez zitzaion egokia iruditu. " Eutsiko diot", esan zuen;
|
bere baitan
, geroko, kamantzaren aukera baztertu gabe; Eli bere galtzetatik hatz mamiez xakar bat kentzen ari zela, Xanek aurpegia begiztatu zion; bekain fin eta luzeak, begizuloak, arin makillatuta zegoen;" hemen bizi zara?", galdetu zion. " Hemen, han...
|
|
2001
|
|
|
Jainkotegiaren iparraldean XV. mendeko Andatarren dorretxea (sarbidea babesten zuena eta hiriko eraikinik zaharrena), metro batzuk aurrerago XV.-XVI. mendeko Portalea ikusgarria (arroztegi eta postetxe izandakoa) eta eskuinera XVI. mendeko Gobeotarren jauretxea ditugu, guztiak Buruileria plazaren inguruan. Gainera, Berpizkundeko azken eraikin honek
|
bere baitan
Arabako Arkeologi Museoa du, herrialde honetan topaturiko aztarnekin. Zabalik dago asteartetik ostiralera 10:00 -14: 00 eta 16:00 -18: 30ak artean; asteburu-jaietan goizez.
|
|
|
Demokrazia ez da egina dagoen gauza bat, demokraziak aurrerapausoak eta atzerapausoak ditu eta gaur egun atzerapausoak ematen ari dira, baita herri honetan ere. Demokrazia eta askatasuna edozein erakundek
|
bere baitan
behar dituenak dira, eta hala ez bada gero ezin dituzte kontzeptu horiek gizartera eraman edo gizarte berri bat egin. Hori argi ikusten da gure gizartean azken 20 -30 urteetan gertatu dena aztertuz gero.
|
|
|
Kolore beltzak sortarazten duen zirrara azpimarratuz beste mundu batera eramaten gaitu Jose Felix Collazos zuzendari nafarrak" Nocturno" bere laburrarekin. Koadro beltz bati begira dagoen emakumea, bat-batean
|
bere baitan
aurkitzen da, etorkizuneko mundu ilun batean, pertsonaia ilunekin inguratua bere patuaren bila. Iluna eta zapaltzailea Txema Areizagaren argazkia eta Javier Asinen musika.
|
|
|
Sekula ez dugu jakingo. Beharbada" Batasuna" prozesuak abertzale eta ezkerreko sentitzen den talde eta pertsona anitz bilduko zuen
|
bere baitan
, armak eta kale erasoak alde batera utziko ziren, eta beste baliabide guztiak erabiliz, indar politiko hegemoniko izateko bidean egongo zen ezker abertzalea.
|
|
|
Bertso-trama, molde gisan, asmakuntza onetariko bat da. Beste kontu bat da trama ona asmatzea, ez
|
bere baitan
bakarrik, aurrean egongo den publikoa atxikitzeko modukoa baizik".
|
|
|
Eta, hasierako mapari arreta eskainiz gero, munduaren zilborra dirudiela ezin ukatu. Bertan Europako mapa mutua ageri da, Nafarroa
|
bere baitan
irudikaturik. Euskal Herria ez, Nafarroa, Atturritik Kortes herriraino baina kostalderik gabe.
|
|
|
Sektore bakoitzaren ikusmoldeak ikusteko prezeski. Batasunak ez du lortu aniztasun hori
|
bere baitan
finkatzea, ados, baina Batasuna ezinbestekoa izan da ezker abertzaleko sektore gehienen arteko sakoneko eztabaida gauzatzeko. Eztabaida eman da eta bakoitzaren planteamenduak zeintzu diren argitu dira.
|
|
|
Ziurtzat ematen zuen, On Manuelek ere, Kardaberatzen ezagutza, baina duda-mudaren bat geldituko zitzaion, horrelaxe ekiten baitzion bere egitekoari: «Gauza jakiña da, Jesuita erneniar ura,
|
bere baitan
mistiko aundi izan zana; Euskalerriko jendeentzat sermolari bikaña izan zana; idazle aberats ta bero sutsua izan zana. Azkeneko alderdi oni elduko diot nik gaur; eta alderdi ontan, aren idazlan ugarietan ogeitatik bat dan puntu bati:
|
|
|
Merezi al du gure programari uko egitea hurrengo Eusko Jaurlaritzan sail bat izatearren? Zein zen EBren helburua hauteskundetara aurkeztu zenean, gizartea aldatu edo gauzak
|
bere baitan
utzirik EAJ-EAren programa pean sail bati gorrixka itxura eman. EB Eusko Jaurlaritzan ez egoteak lehendakariak bake inguruan izan ditzakeen ekimenei indarra kendu ahal die?
|
|
|
Txosten hau, ordea, erabat estrategikoa da, euskal liburugintzak dituen arazoak eta datozen urteotan jorratu beharreko bideak biltzen baititu
|
bere baitan
. Euskarazko argitaratzaileok badakigu funtsezkoa dela bertan bildutakoa, unean uneko laguntza, akordio eta subentzioen gainetik baitago.
|
|
|
Arraunean galduz gero biharamuna ez da berdina Orion. Eta areago Kontxako Bandera galduz gero, zaletuak
|
bere baitan
darama galdu izanaren samina.
|
|
|
" Errepublikar gobernuak ezin dit niri, euskal abertzale bati, parte hartzeko eskatu, baldin eta
|
bere baitan
bizi den eta konstituzioaren arabera estatutua izaiteko eskubidea duen herria aintzat hartzen ez badu. Nik, jauna, ez dizut independentzia eskatuko...
|
|
|
ELA eta LABen arteko haustura horrek,
|
bere baitan
eta kanpora begira izan dituen eraginez gainera, ondorio garbiak izan ditu gainerako sindikatuetan ere, eta denak ari dira beren estrategiak berraztertzen, aurrerantzean egin beharreko aliantzen nondik norakoa erabakitzeko. Horietako bat EILAS sindikatua da, Hego Euskal Herriko irakaskuntzaren arloan garrantzi nabarmena duena.
|
|
|
Horietako bat EILAS sindikatua da, Hego Euskal Herriko irakaskuntzaren arloan garrantzi nabarmena duena. Sindikatu hau, dagoeneko, hasia da
|
bere baitan
eztabaidatzen egoera berrian egin beharrekoa, eta, arduradunek diotenez," kokapen berria aurkitzeko eta bide egokiena hartzeko" baliagarri gertatzea da beren asmoa. Horrela ageri da" Cambio de agujas en el movimiento sindical vasco" (Euskal sindikalgintzaren urrats berriak) izeneko txosten luze batean.
|
|
|
Lurrazpiko beroaren erabilera da. Lurrazalak sekulako berotasuna biltzen du
|
bere baitan
, eta berotasun hori elektrizitate bihur daiteke edo, bestela, zuzenean ere erabil daiteke berokuntzarako. Lurrazpiko ur beroa azaleratzen badugu, horrekin hirietako berokuntza sare bat hornitu dezakegu.
|
|
|
Hasieratik bertatik predestinatuta bailegoan, dela literaturak, dela euskalduntasunak, gaindiezinezko mugak ezartzen dizkiote protagonista maskulino honi. Hortik
|
bere baitan
sumatuko duen isolamendua, bakardadea, tristura,... melankolia.
|
|
|
" Diskurtso" mailara pasatuz, nobela lehenengo pertsona narratiboa erabiliz kontatuta dagoenez, narratologiaren terminologian narratzaile intradiegetikoaz hitz egin daiteke. Fokalizazioa barrukoa da gehienetan (pertsonaiaren barruan kokatua), nahiz eta, nobelan zehar kontatzen diren historia desberdinetan, fokoak
|
bere baitan
hartzen duena kanpoan ala barruan egon daitekeen (objektu edo gauza sumagarri/ sumagaitzak fokalizatuz).
|
|
|
Fruta hauek hidratatu ondoren lortzen den zukuak ez dauka nabarmentzeko moduko zuntz edukirik baina, halaz ere, libragarria da organismoarentzat, heste lodiko muskuluak estimulatzen dituzten sustantziak dauzkalako
|
bere baitan
.
|
|
|
Ikusi batera, programa aurreratuagoa omen den horrek zama latza dauka
|
bere baitan
: eskaturiko hitzek, aldez edo moldez, dituzten orri guzti-guztiak agertaraziko ditu erantzunak.
|
|
|
Azken urteotan, testuaren kontzeptuari diskurtsoarena gailendu zaio. Diskurtsoakhizkuntza-unitate gisa hartzen du aintzat testua, baina beste parametro batzuk erejasotzen ditu
|
bere baitan
.
|
|
|
Unitate horiek zortzi urratsetan banatu ditugu, gure ustez 800 ordu nahikoa izan daitezkeelako, baldintzanormaletan aritzen den ikastalde batentzat, ondo euskalduntzeko. Arestian aipaturiko diskurtsoen azpisailkapenak sortzen zituen zikloak urrats desberdinetan kokatzeko momentuan, helburuen arteko oreka lortzea ezinbestekoa da, urratsbakoitzak
|
bere baitan
duen lan-kopurua antzekoa izan dadin. Lan hau egiteko, segidan aztertuko ditugun irizpideak erabili genituen.
|
|
|
Literatura ez da soziologiaren, politikaren edo historiaren suzedaneo edosendabelar bat: literaturak
|
bere baitan
ditu helburua eta zuriketa.
|
|
|
Mende honetan, tradizioaren eta modernitatearen arteko tirabirak araberatudu, puskaz, euskal kulturaren norabidea. Batzuek, gure kultura, gure literatura, bertze inongo ez inoren eraginik gabe,
|
bere baitan
itxia nahi zuten; bertze batzuk, berriz, kanpoko haizeei leihoak irekitzen lehiatu dira, bizirik irauteko nahitaezkobaldintzatako. Anjel Lertxundik oroitarazi digunez, lehen horiek hautu erlijiosoaegiteko galdatzen ziguten:
|
|
|
Hamaika Pausok
|
bere baitan
ditu euskal literaturan nekez aurki daitezkeenemoziozko uneak, gorago R. Barthes-ek zinezko unetzat hartzen zituenak:
|
|
|
Galdera horiek egiten dituztenek literaturaren baitan bestelako sentsibilitateaerakusten dute: nobela errealistaren giza irudi aspertuen aurrean, narrazioarenberaren lilura aldarrikatuko da, eta narrazio horrexek
|
bere baitan
gordeko lukeenepika zaharrago-betikoaren distirazaleak dira: zaldun, abenturazale, esploradore, marinel, eta abar...
|
|
|
deitzen den ipuina, izugarria oso, zuloaren zelatari den pertsonaiaren eguneroko mugimenduak prosa hotz, biluzi eta objektiboz deskribatzendituena. Zulo fisiko eta metafisikoa, norberak
|
bere baitan
sumatzen duen zuloexistentzial horren metafora. Honela hasten da ipuina:
|
|
|
Horrekin alkoholaren disolbatze-ahalmena txikitzen edo handitzen da, eta beraz, lehengai usaindun gutxiago edo gehiago disolba daiteke, hurrenez hurren. Alkohola lurrintzean, likido hegazkorra denez, sakabanatu egingo dira
|
bere baitan
dauden substantziak. Gogoratu behar da ezen esentzia-olioak ez direla uretan disolbagarri izaten, eta alkohol etilikoa oso disolbatzaile geldoa dela.
|
|
|
Distilaturikoan, bi fase nahastezin agertzen dira. Batetik urak eta
|
bere baitan
disolbatuta dagoen esentzia-olioen apurrak osaturikoa. Izan ere, gogoratu beharko genuke ezen, olioek uretan duten disolbagarritasuna ia nulua izan arren, disolbaturiko apur horrek urari izugarrizko usaina ematen diola.
|
|
|
Geroz eta gauza arraroagoak egiteko eskatzen zion eta takoi haien gainean, oina zulatzen zion gerezi-hezurraren gainean, berak ere burua galdu behar zuela uste zuen. Baina bazegoen
|
bere baitan
denda uzten lagatzen ez zion zerbait. Dibina erakargarria egiten zitzaion eta bazekien harengandik ikasteko asko zuela.
|
|
|
Horregatik ez ditu kolpe batez isilarazi nahi
|
bere baitan
ugaldu diren ahots horiek, eta kezkati baina irrikaz, oraindik bere poltsikoan jarraitzen duen zilarrezko eraztun txikia laztandu du. Ondo egiten ari ote naiz, larritu da segituan, dena den.
|
|
|
Baina kalean, ordura arte kaniketara egiteko, edo futbolean jokatzeko, edo auskalo non etxola sekretua eraikitzeko, edo txalupan nabigatzeko, lagunekin elkartzen bazen, ordura arte familia betirako zuela eta lagunok betirako zituela uste bazuen, orain ziurtasunak galdurik zituen eta nahastuta zegoen. Itsasora begira geratzen zen eta orduan alkimia arraro bat obratzen zen
|
bere baitan
, herrian zituen lokarrietatik bereiztera bultzatzen zuena.
|
|
|
Edo agian bai. Ezen, gorpu  tzaren utzikeriak, seguraski, ondorio hori baitakar
|
bere baitan
. Gauza da, nire gorputzak biltzera egin duela, dagoeneko atalik gabeko enbor soila dela, eta hortxe diharduela oraindik, etengabeko barnebilketan, esperientziaren epizentrora bildu nahian.
|
|
|
zirraragarria. Bai, huraxe zen hitz justua, hiztegiak
|
bere baitan
gordetzen zuen egokiena. Beste batzuk ere bururatu zitzaizkion bakardade isil eramangaitz hartan bilduta zegoelarik, egunak aurrera egin ahala:
|
|
|
Danba!, leihoak. Neskati  laren  txirikorda, lazuagaz batera,
|
bere baitan
txiri  kor  datzen ez da hasten, ba. Egin ahalak egin arren, ezin ez lazurik ez ulerik askatu.
|
|
|
Oinazeak, batzuetan sor besteetan ezin-eraman ahalako, adierazten digu bizirik gaudela. Eta egoera horren atsekabea ez zuen Arestik asmatu,
|
bere baitan
sufritu zuen eta, berak sufritzeaz gainera, soraioei sufriarazi.
|
|
|
Ez dut esango artea ezin lora daitekeenik askatasunik gabe, aski baikenuke Txillida aipatzea hori egia ez dela erakusteko. Baina ezin eraman du gogorkeria nagusi ibiltzea, askatasunaren gose-egarria
|
bere baitan
baitarama, beretzat eta besterentzat. Arteak ez luke etikari loturik egon behar, batez ere etika-lege horiek maizegi indarzaleek asmatuak direlako, nahasketaz beste biderik ez baitute aurkitzen bere buruen alde jokatuko badute.
|
|
|
Besterik aurkitu zuen horratik gure Lizardik bere arimaren leizean," nork gere muñean dugun itzalera" jaitsi zenean. Bere baitan eta beretzat adina besterengan eta besterentzat bizi behar du gizonak eta besteengandik, hurkoenengandik ere, bereizten duen osin zabal hondogabea begien aurrean ez daukanean,
|
bere baitan
sumatzen du garbiro besteren bizia eta izatea. Hezur, mami, odol, ohitura, isuri, joera, sinesmen, izaera, pentsabide, besteri zor dizkiot eta bestetan txertatzeko ahalmena badut.
|
|
|
Kontrastatu egingo dira edozein iturritatik âhala ofizial nola ofizioso edo pribatuetatikâ datozen albisteak, inori sinesgarritasun merkerik eskaini gabe, arazoak korapila  tsuak direnean batez ere. Albiste bat kontrastatzeko modurik ez dagoenean, kazetariak
|
bere baitan
neurtuko du iturriaren balioa, iturri horrek eskaintzen dizkion kredituak, eta etikoki egokien deritzon moduan jokatuko du. Oker joz gero, zuzenketak eman beharko lituzke ezagu  tzera, eztabaida sorturiko albistea, argitara ematerakoan, nabarmendu zen modu berean.
|
|
|
Ezagunegia, aukeran. Gerran gertatutakoek eta ikasitakoek arrasto handia utziko dute
|
bere baitan
eta, hein batean," Putzu" karlismotik nola urrunduko den dugu nobelaren gai nagusietako bat; Euskal Herria rekiko maitasuna da harengan tinko iraungo duen gauza bakarrenetakoa. Alde horretatik, azken Karlistadan parte hartuko zukeen nolabaiteko aurrenazionalista baten bilakaera pertsonala renistorioa kontatzen zaigu.
|
|
|
Gorputz zerutiarrak bosgarrenosagarri edo esentzia batez osaturik zeuden, eterea edo" quintaesentzia" deiturikoa, hain zuzen ere. Gaur egun, nekez lorturiko jakituria dela medio, pentsamolde honekirribarrea sor diezagukeen arren,
|
bere baitan
oinarrizko aurrerapena dakar, argumentu magikoen arbuiapena, hain zuzen ere. Anaxagoras-ek (500 -428 k.a.) aurreko teoriak oinarritik hobetu zituen, partikula edo" atomo" kopuru infinituaz populaturiko unibertso infinituan pentsatzen zuenean.
|
|
|
Atomo adieraztean, aurreko mendeamateriaren egituraren ikuspegi mikroskopiko batetik bideratu duela esan nahi da, hots, bide horretatik materiaulertzeaz gain gure onurarako erabiltzerik izan dugularik. Gene aipatzen denean, lotura kimikoaren ezagutzak DNAren helize bikoitzaren egituraren aurkikuntza bideratu duela esan nahi du,
|
bere baitan
" erreplikaren" mekanismoa atxikirik daramana eta beraz Crick-en hitzak jarrai tuz" Biziaren Sekretua" gordetzen duena. Eta, bitaipatzean, info rmazioaren bitaz ari gara, edo era ulergarriagoan konputagailuaz, XX. mendeko non-nahiko tresna, hain zuzenere.
|