|
2000
|
|
|
Eta aurrerago," Inkisidoreak" deitu epigrafean: " Ezagugarri bat
|
bera
dute dogma guztiek: boterea behar dute.
|
|
|
Eta hizkuntzaren alorrean muturreko egoeran bizi diren euskaldunen meritua ez da makala, baina hala ere, Frantziako Gobernuak ofizialtasuna onartzen ez duen bitartean, esfortzu horren etekina oso murritza da. Departamendua
|
bera
ere aipatu izan da hizkuntzaren berpizkunderako bide gisa, baina oraingoz politika eta hizkuntza nahasi dituzte departamenduaren aurkako jarrera dutenek eta bidea ez da arantzarik gabekoa izango. Eta Ipar Euskal Herrian euskararen egoera aztertzen duen Larrun aldizkariaren 36 alean Itxaro Bordak salatzen duen moduan, eta Hego Euskal Herrian bide beretik goazela ezin uka, gure hizkuntza abertzaleen artean sinesgarritasuna galtzen ari bada, konponbide zaila izango du galera horrek, eta gainera ezin izango zaio inori errurik leporatu.
|
|
|
Historian zehar beti izan dira euskaldunak alderdiotan. Eta Ipar Euskal Herrian bezala, horien guztien gaur egungo isiltasun eta kontzientzia faltak ematen du zer pentsa (abertzaleon ardura
|
bera
ere ahaztu gabe). Areago historian zenbait eskualdetan euskal kontzientzia izan duten sozialisten kasuan.
|
|
|
Joxemi Zumalabe Fundazioa, ABK, AEK... Helburua Espainiako alderdiek Eusko Jaurlaritza
|
bera
lortzea izanik, beste asmo askoren artean, erakutsi dutenez, euskalgintza eta, beraz, herrigintza desaktibatzeko —erakunde pribatu zein publikoetatik hasita—, noraino iritsiko dira Espainiako botere faktikoak euren ahaleginean, areago lehendakaritza iristen ez badute?
|
|
|
N Hara biltzen ziren kea, burdina, erreka eta itsasoa. Euskara
|
bera
ere, aspaldikoa, bertakoen aho zein idatzietan. sHasi dira hangoak, bat batean, euren buruari Mendebaldekoak esaten, mendebaldetik sarri sarri datorren erreka haize hori eragile bizia nahi dutelako. Mendebaldea bera, hortaz, mugalde luzea.
|
|
|
Euskara bera ere, aspaldikoa, bertakoen aho zein idatzietan. sHasi dira hangoak, bat batean, euren buruari Mendebaldekoak esaten, mendebaldetik sarri sarri datorren erreka haize hori eragile bizia nahi dutelako. Mendebaldea
|
bera
, hortaz, mugalde luzea. Halakoak dira horiek, euskauj raren mugarriari gogor eta sendo eusten diotenak.
|
|
|
Bizkaia, jakina, hori baino gehiago bada. Hasteko, eta besterik gabe, euskalgintza
|
bera
ulertzeko modua ere badugu Bizkaia, ziur asko, hamaikatxo" aurreraturena" baino bestelakoa, osterantzekoagoa.
|
|
|
...bestela ulertzea, hots, nabarmentzeko ohi zuen bide epatant harekin, kritika horien bidez Unamunok, sibilak bezain maltzurki, bere herritarrei erronka egiten ziela pentsatzea, euskararen aurkako erasoekin min emanez, hala, haserrez eta kontrakarrean, haiek, eginekin, euskara zientziaren zehaztasuna eta filosofi mintzabidearen xehetasunak oro adierazteko egiazki gai zela frogatzen ahalegin zitezen,
|
bera
oker zegoela erakutsi arte. Izan ere, Salbatore Mitxelenak berak ongi aurpegiratu zionez, euskara baztertzeko zergati nagusia, logika hotzaren arrazoia bazen, ironiaz Unamunoren beraren argudioak erabiliz, horri euskaldunek erraz kontrajar ziezaioketen sentimenduaren logika beroa.
|
|
|
Batzuek, Kirikiñok, Lizardik, Mitxelena biak, Txillardegik edo Martin Ugaldek bereziki aipatu dute Unamuno, haren aurka egiteko edo harekin literatur elkarrizketan aritzeko. Beste batzuek, mugimenduaren frogarik onena ibiltzea
|
bera
izaten dela jakinik, Unamunoren hitzek sakonean zeukaten egia ezaguturik, lanean jardun dute kartsuki, behialako larreko hizkuntza hura gaurko aro berriko kultur mintzaira bilaka dadin, herenegun aitzin hil zitzaigun pentsalari eta euskaltzainak, Federiko Krutwigek praktikan egin zuen bezala.
|
|
|
Sabino Aranak esango zuen bezala: " bere jendeari giharrik sentiberenean min emanez", haien norW Xabier Kintana euskaltzaina eta EHUko Euskararako Kabinete Teknikoko zuzendaria da. tasuna
|
bera
mespreziatuz: " Joan zoazen herria zara.
|
|
|
Zuk egiten duzun hizkuntza hori, jende euskalduna, euskara hori zurekin batera galtzen ari da: ez du ardura, zure antzera, hark ere galdu beharra duelako; beraz, hil ezazu
|
bera
lehenbailehen eta ehortz ezazu ohorez; mintza zaitez espainieraz! 2
|
|
|
Poeta
|
bera
itsutzeraino dira maitearen begiak eder. Baina zotin liriko bat espero genuelarik, hona hemen poetak proposatzen digun errematea:
|
|
|
beste poeta bat. Badakit Rikardo Arregik ezagutzen zuela Montoiaren lana, eta ez
|
bera
bezala gasteiztarra delako, baizik eta hura bezala irakurle handia delako. Arregi oso kontzientea da malkoa, alegia, lirika, oso landua dagoela, gai eternalek —heriotzak, maitasunak, maitasun ezak... — eragindako komunleku handi bat besterik ez dela.
|
|
|
Azalean baino ez da xaloa definizioa. Huts larri bat eginen dugu mailuari, esate baterako, harria
|
bera
kontrajartzen baldin badiogu. Errazkeria da hori, benetako poesia iraintzen duen ebidentzien eremua.
|
|
|
Rikardo Arregi Diaz de Herediak diosku mendia higatzen duen uraren antzera higatzen digula gorputza malko bakar batek. Desmasia bat irudituko zaizue, baina arrazoi du,
|
bera
poeta delako, eta poeten gorputzak bestelakoak direlako, minberak, izukor, edo nahiago baduzue, poeten malkoak bestelakoak direlako, urratzaile, erregarri, garratz.
|
|
|
Poeta lanbidea ikasten ari da, 1925ekoa zen poema. Modu errealistagoan landu zuen gai
|
bera
bost urte geroago:
|
|
|
" Aingura bota dut Arratsaldean/ Oina ezarri dut Udazkenean." Iruditeria mailako lorpenok, alabaina, ez zuten poeta errazkerian mugatu. Orixek aholkatu moduan beti goragoko asmoz, bere poemek gero eta distira partzial gutiago dute, metafora baliabide tekniko bezala ulertzetik poema
|
bera
metafora handi bat bezala lantzera jo baitzuen, amonaren heriotzaren trataerak, adibidez, frogatzen duen bezala: " Biotzean min dut" eresitik" Asaba zarren baratza" eta are" Euskal Pizkundea" poema sinbolikoetara dagoen aldeak adierazten du poetaren eboluzioa.
|
|
|
Artearen balioaz behin baino gehiagotan aritu gara orrialde hauetan, artearen balioaz baino gehiago artearen definizioaz ere bai, beti ere hitz handi hauek jakitunen esku uzteko, eta artea
|
bera
definitzea lan nekeza dela esateko.
|
|
|
Chillida leku izen xume bezain itsusia jarri dioten museo horrek, Donostiako Errekaldetik Galarretara doan errepidean dagoen museo horrek, balio bat badu gainerakoen gainetik: Chillida oraindik bizirik dago, eta ez da
|
bera
desagertu arte itxaron behar izan, bere lana guztion esku uzteko, berak Bachen musika adina maite duen baserri horretan. Baina balio positibo horrekin batera, kezkatu egin nau Chillidaren museoa zabaltzeak sortu duen oihartzun mediatiko ikaragarrian, bere obraren inguruko debate handirik ikusi ez izanak.
|
|
|
Poesiazaleontzat benetako karameluak dira liburu hauek, eta batek baino gehiagok hartuko du sorpresarik, batez ere autorerik zaharrenen kasuan perla ezezagunak topatzeko aukera izango baitu. Liburu guztiek orrialde kopuru
|
bera
dute, hitzaurrearen luzera ere berbera da, eta badute beste ezaugarri berezi bat: liburuaren amaieran ohikoa den bibliografiaz aparte, autorearen diskografia jasotzea, alegia.
|
|
|
Frantzian indarrean jarri zen prezioen liberalizazioa, baina azken unean atzera jo zuen bertako gobernuak. Erregaiekin gertatu den gauza
|
bera
gerta omen daiteke liburuekin ere: hasieran prezioak jaitsi ondoren epe ertainera garestitu egingo dira liburuak, oligopolioa sortu eta enpresa handiek erabakiko baitute prezioen politika.
|
|
|
Argudioak errazak dira: Ekin eta ETA gauza
|
bera
dira, eta beraz Ekineko partaide batzuk atxilotzea ETAko buruzagiak atxilotzea da. Gara egunkariarekin antzeko egin dezakete:
|
|
|
Gara egunkariarekin antzeko egin dezakete: Gara eta Egin gauza
|
bera
omen dira orain, Garzonek dioenez, eta duela bi urte Egin eta ETA gauza bera zirenez, ba atera kontuak.
|
|
|
Gara egunkariarekin antzeko egin dezakete: Gara eta Egin gauza bera omen dira orain, Garzonek dioenez, eta duela bi urte Egin eta ETA gauza
|
bera
zirenez, ba atera kontuak.
|
|
|
Berri hauek ez zuten lo harrapatu Vicent Partal katalana, urteak baitzeramatzan begirik kendu gabe Estatu Batuetan gertatzen ari zen iraultza digitalari. Estatuko" ziberpentsalaririk" ospetsuena
|
bera
dela diote, aurrenetarikoa Internet erabiltzen eta baita amaraunaren hedapena iberiar penintsulan ikertzen ere.
|
|
|
Mendebaldeko herrialdeetan (kokatuta gaudeneko esparru geografiko eta soziokulturalera mugatzearren) sinesmen erlijioso ezberdinak dituzten talde bat baino gehiago ohi dago (kristauak, musulmanak, judutarrak, eta abar); bizitza estilo arras diferenteak dituzten taldeak (azpikulturak, kontrakulturak, eta abar) aurkitzea geroz eta normalagoa da; sarri askotan, jatorri etniko ezberdinetako talde anitz ere badago(, asiarrak, turkiarrak, hegoamerikarrak, eta abar; hauexek dira estatu etnianitzak edota polietnikoak bezala ezagutzen direnak); munduko ia herrialde guztiak (Islandia eta Korea biak aipatzen ohi dira salbuespen gisa) nazio ezberdinez osaturiko estatuak dira, askotan (baina ez halabeharrez) hizkuntza bereizgarri nagusi bezala dutela. Aipaturiko giza talde hauek guztiak" talde orohartzaileak" (grupos comprehensivos) dira (Margalit eta Raz, 1998) edota, terminologia aldatuz baina ideia
|
bera
adieraziz," kultura sozietalak" (culturas societales) osatzen dituzte (Kymlicka, 1996). Nolanahi ere, adierazpen bi hauek (talde orohartzaileak eta kultura sozietalak) errealitate berberaz dihardute:
|
|
|
Bigarren eskakizun multzoaren arabera, beste aldetik, gutxiengo kulturalek, kanpotik datozen eraginetatik babestu ahal izateko zenbait neurri hartu behar dituzte (esate baterako, gutxiengo kulturalak hezkuntza sistema bere hizkuntzan ezin duenean garatu). Babes mota biek helburu
|
bera
daukatela dio Kymlickak, komunitate nazionalen egonkortasuna eta izaera defendatzea, hain zuzen ere. Baina, liberalismoaren ikuspuntutik, lehenengo eskakizunak, barne murrizketak ezartzera bideratutakoak, alegia, onartezinak dira, dagoeneko ezaguna egiten zaigun argudio liberalean oinarrituta:
|
|
|
2 Dworkinen ustez, adibidez, liberalismoaren bereizgarri den berdintasunaren printzipioak zentzu bi dauzka. Lehenengo zentzuaren arabera, gobernuak bere bizilagunak" berdinak balira bezala" (as equals) tratatu behar ditu, hots, autoritateen aldetik errespetu
|
bera
merezi duten gizakiak dira. Berdintasunaren printzipioaren bigarren esanahiaren arabera, bestetik, gobernuak bere ardurapean dauden bizilagunen artean baliabideak edota aukerak banatzerakoan" berdintasunez" (equally) jokatzen saiatu behar du, inor arbitrarioki baztertu gabe.
|
|
|
edozein egitasmo edota harremanen aurrean, gizabanakoak bere" autodeterminazio" eskubideari eusten diola. Hau da, ni ak helburu oro osatu, aztertu eta berrikus dezake bere ingurunetik etengabean jasotzen duen informazio, adibide edota argudioen eraginpean,
|
bera
baita bere bizitzarekin zer egin eta berau nola gidatu erabaki dezakeen bakarra1 Goian aipaturiko liberalen arabera, beraz, autonomoak eta gure buruaren jabeak garen gizakion bizimodu on jakin batekiko leialtasuna jarrera kontingentea da, ez berezkoa (constit utive) (Larmore, 1990: 343).
|
|
|
Rawlsek dioenez, adibidez, askeak diren gizabanakoek beraiek eutsiko diote baliotsutzat jotzen duten bizimodu on jakin bati, botere politikoaren inolako laguntzarik gabe. Merkatua
|
bera
, eta ez estatua, gizarte batean estimatuak diren bizimoduak mantentzeaz arduratuko da (1971: 331) 5 Komunitaristek, hala nola perfekzionistak diren liberalek (Raz, Kymlicka), aitzitik, bizimodu onaren horizonteak ematen dizkigun ingurune kulturala babestu beharreko ondarea dela argudiatzen dute, gizabanakoa benetan autodetermina dadin nahi badugu, behintzat.
|
|
|
(Paris); 1950ean, Egiz, euskal apaizen publikazioa, 1954tik aurrera Egi billa (Paris)... Zerrenda ia Francoren heriotza
|
bera
arte luza daiteke, gerra ondorengo atzerria hirurogeiko hamarkadan sortutako mugimendu berrien olatuekin nahastuz, batik bat ETAren sortzearekin. Orokorrean, aldizkari hauek, planteamendu kulturalak gehienetan bigarren plano batean utzita, eduki eta helburu politiko oso zehatzak zituzten.
|
|
|
cuando se prende el fuego en uno, podemos pasar al otro". Beraz, etxea eta kultura
|
bera
nolabait.
|
|
|
Grafikagintza Lanbide Eskolaren bidez, Lapurdin zegoen euskal ume atzerriratuen koloniak bultzatu zuen proiektu apal hau, hiru zenbaki bakarrik argitaratuz. Ekimen honen bultzatzaile nagusia Manuel Maria de Inchausti izan zen, geroago Euskal Gobernuaren ordezkaritza lan garrantzitsuak egingo zituen pertsona
|
bera
.
|
|
|
Estruktura aldetik, Euzko Deya k egunkari arrunt baten egitura
|
bera
mantendu zuen: lehenengo orrialdean uneko berri politiko eta sozialak jasotzen ziren eta, barruan, sail desberdin batzuk(" Baiona’tik"," Naskaldiya"," Hojeando la prensa adversa"), komentarioak, erreportaiak, iritzi artikuluak, hemeroteka, publizitatea.
|
|
|
/ irikaren helburua espresio perfeta lortzea da, horregatik ezagutzen ditugu beti testu
|
bera
idazten eta berridazten bizi osoa ematen duten poetak: tornuan daukaten pieza behin eta berriz leuntzen ari diren aprendizak dira, lima eskuan1 Baiki, mekanikak, geometriak ere, horixe baitu helburu:
|
|
|
Etiopia eta haren area Arestiren harriari kontrajarri izan zaio. Ez dut esanen interpretazio zilegizkoa ez denik, baina harria
|
bera
area ale aunitzez sortzen baita, azken finean zentrorik ez dagoela digu adierazten harriaren hondartzeak. Eta horixe izan zen modernotasun berriaren ekarririk eraginkorrena:
|
|
|
Oraindik gauzatu gabe dagoen egitasmo honek, hasiera batean, guztion oniritzia jaso dezake. Haatik, proiektua
|
bera
aurrera eraman eta bideratzerakoan sor daitezke ñabardurak eta desadostasunak.
|
|
|
Lehenbiziko pausoa Antolaketa eta Informazio Sistemen Zuzendaritza Nagusiarekin harremanetan jartzea izan zen. Nafarroako Gobernuko Lehendakaritza Departamentuaren menpeko Zuzendaritza horren helburuetako bat, administrazio publikoa
|
bera
hobetu eta modernizatzea da. Miguel Condearena eta Carmen Miral teknikariak arduratu dira Liburutegi Publikoen arloa Antolatzeko Azterlana egiteaz.
|
|
|
Utopia hau modu ezberdinetan ikus dezakegu, baina agian utopikoena, liburutegi guztiak sarean lotzen dituena eta gizakiaren produkzio dokumental guztia linean edozeinen eskura jartzen duena da. Ideia honek liburu klasikoen digitalizazioa bultzatu du, eta inprimaki ezberdinak soporte digitalera pasatzea, normalean inongo gehiketa eta aldaketarik gabe (gauza
|
bera
baina digitalean, liburu bera baina digitalean).
|
|
|
Utopia hau modu ezberdinetan ikus dezakegu, baina agian utopikoena, liburutegi guztiak sarean lotzen dituena eta gizakiaren produkzio dokumental guztia linean edozeinen eskura jartzen duena da. Ideia honek liburu klasikoen digitalizazioa bultzatu du, eta inprimaki ezberdinak soporte digitalera pasatzea, normalean inongo gehiketa eta aldaketarik gabe (gauza bera baina digitalean, liburu
|
bera
baina digitalean).
|
|
|
Dokumentu informatikoan disoziazioa sortu da informazioaren eta soportearen artean. Ordenagailua martxan dagoenean, dokumentu bakoitzaren forma eta eduki bat ikusiko dugu; edukia
|
bera
izan daiteke, baina forma softwarearen eta periferikoen arabera aldatuko da.
|
|
|
Dokumentu informatikoak, beti aldatzen ari den ingurune teknologikoarekiko erabateko menpekotasuna dauka. Zahartze tekno' Biblioteka logikoa, hondatze fisikoa
|
bera
baino azkarrago doa. Beti ere, edukia errekuperatzea errazagoa izango bada ere, hasiera bateko bide bera baino errazagoa izango da.
|
|
|
Zahartze tekno' Biblioteka logikoa, hondatze fisikoa bera baino azkarrago doa. Beti ere, edukia errekuperatzea errazagoa izango bada ere, hasiera bateko bide
|
bera
baino errazagoa izango da.
|
|
|
Zenbat balio ote du koadro honek? Zenbat ordainduko ote luke Juan Alberto Belloch ek Davidek Goliath hil zueneko unea interpretatuz Caravaggioren eskuetatik ateratako koadro hau etxeko egongelaren erdian jartzeko, burua moztu berria duen santua eta Belloch
|
bera
igoal igoalak direla ikusten duenean?
|
|
2001
|
|
|
Gaztelu plazako indusketa lanek progresua eta kultura deman jarri dizkigute, eztabaida klasikoaren borroka zibikoa ren episodio berria. Progresua Kulturari kontrajarriaagertuz, biak aurkari, bateraezin, eta lehia
|
bera
kontraesankor bihurtuz: autoen lurpeko aparkalekua omen da hemen progresua.
|
|
|
Pertsona bat
|
bera
heroi eta traidore izatea tradizio literario luze samarreko errekurtsoa da, Borgesek inork baino hobeki desarroilatu duena. Alonsok zorabioraino esploratu nahi izan du bikoiztasunaren bidea.
|
|
|
Ez da ahaztekoa Jon Alonso
|
bera
, Agur Darwin eta bes te arkeologia batzuk izenburukoarekin, Juan Zelaia sariketaren irabazle izan dela. Gizartean eragina izan dezaketen pentsamendu eta tesi testuen bila antolaturiko norgehiagoka izanik, paradoxa zelebrea da, literatura idatziarenahuleziaz eta baliorik ezaz gogoeta egiten duen entsegua gertatzea garaile.
|
|
|
Ukazioen sukar horrek jota, —alde eta aldi guztietan— euskara hizkuntza bat
|
bera
dela ezin onartu dute; ezta ere euskal hiztunen komunitatea bakarra dela. Muturreraino eramanez apriorismo politikoa, dekretuka, inprimaki eta letreroak elebakartuz, lankidetza hitzarmenak hautsiz, zor duen diruaren ordainketa ukatuz, instituzio kulturalak mesprezatuz, jokabide beligerante eta probokatzailean.
|
|
|
Izan ere, horrela eginen dut, sinetsita bainago alde batetik inor ez dela ordeztezina, eta bestetik halaber halako karguak jende desberdinez hornitzea guztiz osasuntsu eta beharre zkoa dela. Hortaz, datorren urtean, martxoan egiteko dugun batzar nagusian, dimisioa aurkeztuko dut eta nire ordez Teresa Irastortza poeta sartuko da,
|
bera
delako lehendakariorde aukeratu genuena.
|
|
|
Kirol zuzendaria ren salbuespenaz landa, sailean Mari Karmen Garmendiaren ekipoak jarraitzen du oraindik, nahiz eta horietako batzuk Gabonetako oporretatik bueltan ez direla itzuliko dabilen(). Ekipo
|
bera
bai, baina estilo aldaketa nabarmena izan da. Kargu hartzearekin batera oinezko euskalgintzatik urrundu zen Mari Karmenek ez bezala, Miren Azkaratek haiekin egin ditu bere hasierako agerpenetako inportanteenetako bi:
|
|
|
Hori dela eta, politikari abertzaleen jokabidea, oro har, bitarikoa izan da: ...rikoei bertoko naziotasuna eskuratzeko beste inon onartuko ez litzatekeenes kuzabaltasunarekin (adibidez, Espainia Frantzietan aspaldidanik lanean ari direnei, hizkuntza ofiziala ongi jakinarren ere, ez zaie" espainiar frantsestasuna" besterik gabe ematen, azken urteotan atzerritartasun legeek behin etabe rriro erakusten digutenez), edota b) gure eskuinak praktikatua, arazotik ihes egin,
|
bera
garbi planteatu gabe, denborari denbora emanez, nolabaiteko laissez faire, laissez passer hura gogoan, jatorrizko etorkin zaharren bigarreneta hirugarren belaunaldiak berez bertokotuko zirelako esperantza isilaz. Kasu batean zein bestean, ez zaie inoiz barkamen argirik eskatu iragan denboretan haiekin izandako jokabide desegokiagatik, ez eta behialako arrazismo horren kritikarik egin ere, guk geure bularra jotzeko darabilgun harria etsaiak gure kontra duela jaurtikiahantziz.
|
|
|
Bestalde, erdialdeko euskaldunek, gipuzkoarrek batez ere, hedabide idatzi eta ahozko gehienak berenganatu dituztenez, egiaere bada bazter euskalkietako lexiko eta esaldi aberastasunak ez dituztela beti behar bezala ezagutzen, zaintzen eta erabiltzen, eta askoren begi belarrietarako euskara batu horrek ohiko gipuzkeraren antz nabariegia duela. Konpondubeha rreko akatsak, zalantzarik ez, eta zinez esan behar da hor beste eskualdeetako herriko hizketek, berba bereziek, sinonimoek eta esamolde jatorrek bizitasun berria eskain diezaioketela literatur eredu batuari,
|
bera
osatzeko.
|
|
|
Izan ere, Pasqual Maragall sozialista katalana hor ari da aspaldian estatuaren nazioaniztasuna argieta garbi aldarrikatzen eta eredu federalaren alde egiten. Egunokaz gauza
|
bera
entzun diogu Emilio Perez Touriño sozialista galegoari ere, eta BNGko nazionalistekin elkarlanean aritzeko prest egoteaz gainera, ongi iruditzen zaio, egin berri dituen adierazpenen arabera, konstituzioa aldatzea ere, estatu federala lortzeko.
|
|
|
Gurean, ordea, Nicolas Redondo Terreros, Rosa Diez, Adolfo Ares edo Javier Rojo, orain arte ezertan nabarmendu badira, bere antieuskalduntasun amorratuagatik izan dira. Praktikan PPren politika espainol kolonialista
|
bera
erabili dute Euskal Herrian, baina azken hauteskundeen emaitzek inflexio puntua markatu dute, eta, beraz, badirudi susmatzen hasi direla jokabide horrek ez diela hemendik aurrera gehiago etekin onik ekarriko. Programa, eskaintza eta aurpegi politikoa aldatzeko ordua heldu zaie beraz, eta testuinguru horretan ulertu behar da atzora arte ostrazismoan erdi gorderik egondako kideak eta ideiak, izozkailutik atera eta orain plazaratzeko gertu egotea.
|
|
|
Azken batean, sokatik tiraka, helburua Eusko Jaurlaritza
|
bera
da, terroristekin zerikusia omen duten kultur eragile horiei dirulaguntzak eman izanagatik.
|
|
|
Alfonso Alonso Gasteizko alkateak ere estrategia
|
bera
erabili du, beste jomuga batzuen artean, euskal aldizkariekin, Geu Gasteiz adibidez: laguntzak murriztu edo ukatzea.
|
|
|
antzezlana espainieraz muntatu (hiru bat hilabete) eta gero, hilabete eskasean haren euskarazko ordaina egitea (maiz samar estreinatu dira euskarazko bertsioak pase oso bakar bat egin ondoren). Neurriak jorratubeharko lirateke euskarazkoa bertsioa ez izan, eta, taldeentzat nahitaezko enbarazua izan beharrean, muntaketa
|
bera
ere euskarazko bertsiotik has dadin. Orduan bai, orduan hitz egin ahal izango da euskal antzerkiaz.
|
|
|
ez dela argitaratzen idazten ez delako, edo ez dela idazten argitaratzen eta antzezten ez delako. Baina Durangoko Liburu eta Disko Azokan ez da genero honetako lan bat
|
bera
ere argitaratu. Hala ere, proiektu txiki batzuk ere ari dira bideratzen arlo honetan.
|
|
|
Hala ere, proiektu txiki batzuk ere ari dira bideratzen arlo honetan. Alfonso Sast re rekin berarekin loturik dagoen Hiru argitaletxeak kaleratu baitu Ander Lipusen 8 olivetti poetiko lana etaArtezaldi zkariak ere lan batzuk kaleratzeko asmo
|
bera
duelako.
|
|
|
Hamaika antzezlan taularatu dira Irungo Antzerki Gaztearen Jaialdian. Gazteei lanbide honetan lehendabiziko urratsak egiten laguntzeko oso egokia da halako jaialdiak antolatzea, baina antzezlan horien artean bat
|
bera
ere euskaraz ez izatea kezkatzeko modukoa da.
|
|
|
Bide judizialari begira, Eginargitaratzen zuen Orain SA enpresarekin harremanak izan eta haren deskapitalizazioan lagundu izana leporatu zaio Zabaltzen argitalpeneta banaketa etxeari. Garzonek aukeratutako moduak, ordea, asmoa Zabaltzen
|
bera
kriminalizatzea zela erakusten du: merkataritza erroldan lor zitezkeen datuak eskuratzeko enpresan egindako zazpi orduko miaketan lortu izana, urtarrilean egindako polizia operazioaz geroztik, hamar hilabetean enpresa hori —eta enpresa multzoko gainerakoak ere bai— susmopean eduki izana eta iritzi publikoaren aurrean enpresa horrek arrazoirik gabe jasan duen desakreditazioa.
|
|
|
Ez du etsipenik adierazten, gizamina baizik. Gizatasunaren ezaugarriei begiratzen dio literaturak, pertsonak komunean ditugun balioei behatu, hemen eta beste edonon konparti ditzakegun itemak agerian jarri, gizateria bat eta bakarra baita, eta patu
|
bera
konpartitzen dugu guztiok, partiketan zorte ezberdinak suertatu bazaizkigu ere.
|
|
|
Frantziaren peko ziren koloniak, mugitzen hasi ziren Berengaintasuna eskatuz. Ipar Eskual Herrian ere sortu zen nor
|
bera
bere buruaren jabe izaiteko giro berezi bat. Etcheverry Aintchart jauna, deputatu sartu zen Pariseko Deputatuen Ganberan eta liburuxka bat argitaratu zuen, eskatuz Eskual Herria destinkatua izan zadien, Pariseri loturik zaukaten lokarrietarik.
|
|
|
hor ditugu, besteak beste, M. Aizpuru ren Eta tiro baltzari..., edo historia lan bikaina kontsideratzen dudan K. Altonagaren Folin markesa. Ondare horri etekina ateratzen saiatzea baino ez zuen eskatzen P. Gartziak, eta nik gauza
|
bera
aldarrikatzen dut.
|
|
|
Eta eransten dute: Kanada bana badaiteke Quebecen autodeterminaziorako eskubidearen ondorioz, zergatik ezin da banatu Quebec
|
bera
ere bere mugen barneko Lehen Nazioek hala erabakiz gero?
|
|
|
Quebecek ez du beti eremu
|
bera
besarkatu. Lur berriak irabaziz joan da mendeetan zehar.
|
|
|
Indiara misiolari joateko eskabidea ere egin omen zenuen behin edo behin. Baiezkoa eman izan balizute, zer izango ote zen gaur Zavalaren lana eta Zavala
|
bera
–
|
|
|
Beste gauza askoren artean, zera esan zigun: han bazela aita xahar bat, katalana
|
bera
, Gujerat aldeko historia, literatura eta abar aztertua, eta ondorengo bat nahi zuela, bere lanari jarraipena emango ziona.
|
|
|
Apalagoa, baina baita baliagarriagoa ere, edozein tokitatik begiratzen zaiola ere. Halaxe aipatu diogu
|
bera
ri.
|
|
|
Argitaratutakoan, Lekuona liburu horretaz baliatu zen bere lan hori egiteko, Basa rriren bertsolari proiektuaizena erantsiz. Lekuonak ondo egin zuen; baina gero jendeak gehiago irakurri eta aitatu du Lekuonaren lana, Basarriren liburua
|
bera
baino. Irakur dezatela Lekuonarena; baina gorago joan, iturriraino alegia, eta Basarriren prosa ere irakur dezatela.
|
|
|
— Ez egin jendeari kasurik. Hori lan
|
bera
da, bi hizkuntzetan egina.
|
|
|
Bilintxen Ja jai izenekoak edo holakoren bat edo beste, gure amak kantatzen zituen, donostiarra zenez. Aitaren eraginik apenas izan nuen, nik hamar urte nituela hil zen
|
bera
eta. Amarengandik askoz gehiago.
|
|
|
Ez Huntingtonen tesiak kolokan jartzeko, oso kontuan hartzeko gauzak esan eta idatzi baititu Harvardeko profesoreak, baizik eta oraintxe bertan gertatzen ari zaigun hau zibilizazioen arteko txoke bat izan dela esateko. Izan daiteke gerora, eta une batzuetan ari da horren trazak ere hartzen, baina atentatua
|
bera
nekez uler daiteke txoke horren kapitulu gisa. Norbaitek esango al zukeen antzekorik abioien bahitzaileak estatubatuar peto eta zuriak izan balira, Oklahomako atentatugilearen antzekoak izan balira?
|
|
|
Ildo honetatik, Linguapax eko presidenteak eta Iparraldeko ordezkariek beste mezu positiboa plazaratzen zuten, Euskal Herri osora hedatu beharrekoa: hizkuntza guztiek duintasun
|
bera
dutela eta hizkuntza guztien prestigioa bultzatu beharra.
|
|
|
Are gehiago, konstante fisikoen balioak eta unibertsoaren eskala handiko egitura
|
bera
ere konplexutasun biokimikoaren eta beraz izaki bizidunen ugalketarekin erlazionaturik egon litezke, fisika, kimika eta biologia uztartuz. John Barrow fisikariak azpimarratzen duenez, gureun ibertsoaren zenbait aspektu bizitzaren eboluzioaren aurkakoak direla dirudien arren konplexutasun biologikoarenexistentzia ren baldintza beharrezkoak besterik ez dira.
|
|
|
Au rreko lerroetan ikusi dugun bezala, atomoak nukleo eta elektroietan bana daitezkeela aurreko mendean ikasi genuen. Eta ez hori bakarrik, nukleoa
|
bera
ere protoi eta neutroietan bana daiteke eta hauek are gehiago quarketan. Ezagutzen ditugun naturako lau elkarrekintzen kasuan ere, grekoek hasiriko tendentzia erredukzionisten bidetik darraite aurrera lau elkarrekintza horien baturarenatzetik, hots, teoria batuaren atzetik.
|
|
|
Hala ere, arrisku galanta dago erredukzionismoa muturreraino eramaten bada. Einstein
|
bera
ere arrisku horretan erori zen, erredukzionismoa era erradikal batean muturreraino eraman zuen-eta, ondorengo bere hitzek agerian erakusten diguten bezala: " Fisikari baten test nagusia, kosmosa, dedukzio purua jarraituz, eraikitzeko bidea emango duen oinarrizko lege unibertsaletara iristea da".
|
|
|
Eskerrak Planck-ek Dekanoak esandakoa ez zuen jarraitu, Fisika izan baita XX. mendean gehien aurreratu den zientzia, eta horregatik Fisikaren mendea deitu ohi zaio. Eta Planck
|
bera
izan zen, hain zuzen ere, Fisikaren garapenean lehendabizikoha rriak jarri zituenetarikoa. Esan beharra dago gainera, XIX. mendearen amaieran Munich-eko Fisika FakultatekoDekanoaren iritzia komunitate zientifikoaren baitan oso zabaldurik zegoela.
|
|
|
Erradiazio elektromagnetikoa igortzen duten elektroibibrakorren energia kuantizaturik dagoela onartuz, Einstein gazteak 1905 urtean erradiazioa
|
bera
ere kuantizaturik dagoela proposatu zuen, efektu fotoelektrikoaren azalpen zehatza eman zuelarik. Izan ere, esperientziak erakusten duenez, metal baten gainazalera argia heltzen delarik partikulak (fotoiak) zurgatzen dira, beste erako esperimentuetan argiaren uhin izaera agerian jartzen bada ere.
|
|
|
Gure artean ere gauza
|
bera
gertatzen da: zonalde erdaldunetako jende askok ez du euskararen komunitatearen berririk; eta hau ez da nire uste apala, hainbat ikerketatan agertu zaigun errealitatea baizik.
|
|
|
lehiakortasuna zein elkarkidetza, teknologi berr ikuntza nahiz nazioarteratzea. Kalitatea
|
bera
ere neurtuegin ohi da, aldez aurretik erabakitako zenbait parametro konbentzionalez beharbada, baina azkenean mundu mailan erabat onartzen den homologazio sistemaz. Aldi berean, Ezagutzak ere behar izango du neurkinen bat, aitzindariak eta atzeratuak nolabait alderatzeko, errefe rentziakazpima rratzeko, urte batetik besterako urraspidea baloratzeko, emaitzak eta etekinak ezagutzeko.
|
|
|
Ez gara nekatuko gauza
|
bera
errepikatzen: topiko berak, hiru esaldi eta lau datutxo azaltzen dira toki guztietan, batetik bestera errebotatuz.
|
|
|
Erritmo biziegiak edo diskriminazio negatiboak salatzearen garaia atzean gelditu da. Gaur, hizkuntz normalkuntza
|
bera
da, kontzeptu gisa, auzitan jartzen dutena.
|
|
|
Hizkuntz politikakbe rez dakar espainierarentzako kaltea, dirudienez. Modu desberdinetara formulatzen da kexu
|
bera
:
|
|
|
UPNko bozeramaileak, Catalan jaunak, Alliri gogoratu zion eremu euskaldunean bakarrik dela ofiziala euskara (1998.10.22), eta EAEko hizkuntz politika Nafarroan gauzatzea errealit atea ren aurka jotzea dela eta nafarren ohitura, usadio, tradizio eta historiaren aurka joatea. PSNk ere gauza
|
bera
mila modutara esan du, Lizarberen ahotik batez ere. PSNko Batzo rdea ren azalpena ere hor dago, elebitasunaren gaurkoeredua ez duela euskararen alde aldatuko esaten duena.
|
|
|
EAEko, Kataluniako eta Galiziako hizkuntz legeek, 1982 bitartekoek," normalizazio" kontzeptua erabili dute, bertako berenezko hizkuntzen berreskurapena eta garapena antolatzeko orduan. Orain, iritzi argitaratu jakin batek kontzeptuarekin batera prozesua
|
bera
auzitan jarrinahi ote duen nago ni.
|
|
|
" Paramactualmente en España luchar por la libertad consiste fundamentalmente en luchar contra la ‘normalizacion’". Espiritu
|
bera
agertzen da bere liburutik jaso ditugun ondoko pasarteetan. Normalkuntza hori antidemokratikoa da, hizkuntz zapalkuntza da, espainol askori bere hizkuntza eta aberria kentzea da.
|
|
|
Baina ez honek bakarrik. Hor daude euskaldunberrien estatistikak gauza
|
bera
frogatuz. Urtero euskararen mundura jende berri asko txertatzen da.
|
|
|
Askok nahi dugun neurrikoa ez izanda ere, bistan da soziolinguistikoki euskara integrazio faktore izan dela, eta hala dela: euskaldunberrien kopuruak hori erakusten du, Deredua bere seme alabentzat aukeratzen dituzten gurasoek gauza
|
bera
erakusten dute.
|
|
|
Manuel Jardonek dio hizkuntzak (ez espainolak, periferikoek baizik) arrazaren ezaugarri diferentziatzaile
|
bera
duela. Mikel Azurmendiri ez diot ulertzen ETAk aranismoaareagotu egin duela dioenean.
|
|
|
Ez dakit nola. Juan Ramon Lodaesentzatarrazakeriak eta hizkuntzak iturri
|
bera
dute. Jesus Royorentzat noiz da Arzalluz arrazista?
|
|
|
Bat nator Xabier Kintanak egunotan idatzi duenarekin. PSE EEkoei buruz ari da
|
bera
, baina jakina da are eta gehiago esan litzatekeela PPko eta beste batzuei buruz: " Ez ditugu urteotan euskal sozialistak inoiz ikusi aberri eguna ospatzen, korrika, kilomet roak, edo euskararen aldeko herri ibilaldietan, ez eta Durangoko Ferian, euskaltegietan, euskal kulturaren ekitaldietan edo euskaltzale famatuen omenaldi edo hiletetanere.
|
|
|
Eta gero: Ulster, Korsika, Eskozia, Flandria, Katalunia, eta Lonbardia
|
bera
ere bai.
|
|
|
Zentsura
|
bera
baino urrutiago joan direla batzuk iruditzen zait. Zentsuraburuek" hitz egin" eta" pentsatu" ez zuten parekatzen, baina gainerakoan berdin, euskararenerabilera abertzalea debekatzen zutela; euskal izenak ez, baina bai Arana Goirik sorturikoak, antiespainolak zirelako.
|
|
|
Nahikoa maiz agertzen den ideia da Francok euskararekin egin zuena, hori
|
bera
egin nahi dela orain espainierarekin, hizkuntz politiken bidez. Batez ere Katalunian darabilte argumentu hau Pujolen aurka. Hizkuntza periferiko guztien kasua omen da.
|
|
|
Zer da hori," konplizitatea", ala are gehiago da? Gaurko lan honegatik ere salakuntza
|
bera
egin lezakete.
|
|
|
Nahita, behintzat, ez. Esan al dezakete gauza
|
bera
(ustez salatuak diren) salatzaile horiek. Niri neuri esan dizkidatenak ez dira gozoak.
|
|
|
Ahalmen gehiegi omen du Eusko Jaurlaritzak. Mu rriztea proposatzen du Tajadurak, legea
|
bera
aldatuz.
|
|
|
Alderdi politiko nazionalista espainolak Madrilgo kontrola eta fiskalizazioa eskatzea, harritzekoa ere ez da, puntu honetaraino iritsita. Kezka handiago sortzen dit niri CES (Consejo Economico y Social) delakoak gauza
|
bera
proposatzen duenean.
|
|
|
Uste guztiz ustela atera zaigu hau ere. Orain deskubritu dute hizkuntzak eta arrazak iturburu
|
bera
dutela, biek dutela funtzio bera, euskarak arrazakeria eta xenofobia itsatsirik dauzkala. Abilezia dialektikoak erro eta adar luzeak dauzka euskalgintza edo abertzaletasuna jo behar direnean.
|