|
2001
|
|
|
Parisetik igortzen deunat gutun hau,
|
badakin
zer den gutun bakoitza, geltoki bat bidaia amaigaitzean, pausa bat bizitzaren saihetsean" (IGB, 41) eta Lisboatik fado oroimenak:
|
|
|
Guztiz urdindutako ileek ematen diote hasera buru txiki horri, eta buru hori dun, hain zuzen, bizitzako hainbeste gertakari ahaztu arazten dizkinan gomuten aterpe eta desagertarazle. Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel horren atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren egon badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik
|
badakin
, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz. Eta hori dun hire denborale bekaiztiaren jaioleku.Badakin, kontura hadi, baditun urte batzuk deusik entzuten ez dunala, eta hire buru harnean iraganeko erloju zaharraren orratzen norabideak eta joan etorriak nahiko zaizkin hire musika osatzeko.
|
|
|
Baina, ondoren ispilua bihurtzen joan zaio eta aldendu ezinezko irudi bat agertu da momenturo, berriro hitz egiten hasi den arte... Begira nazan eta kontura hadi! Hik
|
badakin
denborak, denboraren gatibu den denborak, osatzen duela musika latzena. Hortaz kontura hadi garai batean maitasun fruitu hezeak izan ziren ezpainak, erabat zartaturik eta agorturik erakusten ditunala eta adinak sortutako lerro, marra paraleloan artetik, izkutatua dunan zera hori... hire ahoa dunala.
|
|
|
Begira nazan, eta ohartu hadi burugogortasunak bultzatzen haunala hire memoriaren pantailan kiskalitako gomutak proiektatzera. Eta hik
|
badakin
hire oroimenaren pantaila ni neu naizela, hire ispilua, hire gogoeten proiektaleku. Begira nazan eta ohartu hadi inungo bizi arrastorik nabari ez zaion maldatsua dela hire bekokia... Amonak iraindu, listua bota eta begirada makurtu du...
|
|
|
– Hitzordu haren azken arrazoia ez dinagu sekula jakingo, Louisek berarekin eraman baitzuen. Agian dena kontatu nahi zionan Jokini... zera, berak egindakoa,
|
badakin
, barrena lasaitu, zama arindu... Baina baliteken Jokinez inolako susmorik izatea.
|
|
2002
|
|
|
Eztakit nok eta
|
badakin
nok au edo ori ezin leikie egin esan daruagu. Baña ¡ kalabaza zarra!
|
|
|
Zaila dun paradisuan maitemin izatea,
|
badakin
. Badakin!
|
|
|
–Ez da berdina. Eta
|
badakin
. Alexek bazakin zertan ari den.
|
|
|
–Bai,
|
badakin
–zuzendu zion Alaznek– Eta horregatik etorri haiz nigana: konbentzitua hagoela konbentzi hazadan.
|
|
|
Sergiorenaren ondoren ez dinat bururik altxatzen... Eta amarekin
|
badakin
nola nabilen... Izango balitz aita azkenetan dagoela, amona Doloresekin bezala, ahaleginduko ninduken...
|
|
|
Nik ahaleginak egin nitinan. Izan ere,
|
badakin
umetatik zer beldur izan diedan injekzioei. Egun batean, gainera, amets bat izan ninan.
|
|
|
|
badakin
ez dinadala eskatzen
|
|
|
– Hik
|
badakin
baietz, ez nazan behartu nostalgikoarena jotzera...
|
|
2004
|
|
|
Baina, ama ihardetsi diot, ekidazuarren alde eginez, hik
|
badakin
zer gertatu den hemen ta zergaitik...
|
|
2005
|
|
|
–Zorionak, esan zion amona Kontxik, biak besarkada batean korapilatzen zirela?. Nik uste ninan modelo guztiak zera batzuk zirela, hik
|
badakin
, baina ez. Denbora berriak ditun hauek, eta nik ere aldatzen hasi dinat?
|
|
|
–Nire anaia ehiztaria dun,
|
badakin
, eta laguntza eskatuko banio, agian?
|
|
|
–eta, hasperen egiten zuela, honela bukatu zuen bere jarduna?: Beraz, egunen batean mutil laguna hartu nahi badun,
|
badakin
: lehenengoa, justizia eta justiziaren arauak, eta gero, erromantizismoa.
|
|
|
–Mesedez, Tere?! Hik
|
badakin
gizonekin gerran nagoela gauza askotan, baina ez etorri niregana negarrez, gizon batek bortxatzen bahau. Hirea probokazio hutsa dun!
|
|
|
Sekula entzun al dun, esate baterako,, zerri goseak ezkurra amets?? Baina nola entzungo huen, ezkurra zer den ere ez
|
badakin
–
|
|
|
–Erietxean egon naun, baina Naroarekin dudan hitzarmenarekin ez naun ahaztu, eta hik ere
|
badakin
.
|
|
|
–Nik neuk,
|
badakin
, ezer gitxi konta zeikenat!
|
|
|
–Garraiaketa horretarako eskatuko deunat azkanengo aldiz Opela –agindu nion– Hiruzpalau bidaixatan, aldaketa kitto. Eta gero,
|
badakin
, erretira lekuan etxonat kotxerik.
|
|
|
–Ordainduko didan, polita! Bestela,
|
badakin
nola ordainaraziko dinadan.
|
|
2006
|
|
|
Kupre eta burdinaren arteko elkar jotzeak airean sortutako uhinek bizien mundura ekarri haute berriz ere. Jada berrogeita hamar metro luze utzi ditun atzean, baina
|
badakin
ez dela nahikoa. Oinek batak bestearen jarraian gorputza aurrera bidaltzeari utzi barik, ezker eskua hire aurpegi osoan banatuta dauzkanen bederatzi pirtzinetatik lau kokatzen diren belarrira hurbildu dun, haizearen ulua ere ezin sartu daitekeen atea irekitzeko.
|
|
|
nahiz eta denbora asko igaro, hire ahizpa zaharrena naizen honetan ene bihotzak ez ditin hirearen taupadak galdu, ahizpa txikiaren maitasun sentimenduak ahantzi. Ez haut nahi ez dunan norabide baterantz zuzenduko, baina hire senak nirearen arrastu berak baldin baditin,
|
badakin
nora jo.
|
|
|
Ordu erdi batez joaten nindunan bazkaltzera, ospitaleko kafetegira. Eta
|
badakin
–Ordu erdi horretan, leihotik begira nengonan.
|
|
|
" Benetan ez dun etxera etorri nahi, Januta? Lekua soberan zegon,
|
badakin
". " Ez, ama, eskerrik asko, oraingoz ondo nago Elenarenean".
|
|
|
Pisua atzerritar batzuek zaukaten alokatuta, poloniar batzuek, edo errumaniar batzuek, ez zakinat zehatz. Hire ama Bista Onako txalet horietako batean bizi dun,
|
badakin
, ibaiaz bestaldeko txoko hartan.
|
|
|
" Ez dun bada pentsatuko nire iturriei buruzko informazioa ematen ibiltzen naizenik, ezta? Ez zagon nire ohituren artean, horrenbeste
|
badakin
". " Hire ohituren artean ezagutzen ez nituen gauza asko zeudean, Antonio.
|
|
|
–Antoniok itzuri egin nahi dio Edurneren iruzkinari?. Nirekin soberan zagon parafernalia esoteriko guztia, hori
|
badakin
. Lasai egon, ordainduko dinat eta".
|
|
|
Antoniok ez zuen protestarik egin; halere, ohi baino kontzentratuago eta uzkur ibili zen denboraldi batez. Emazteak gutxi ikusi zuen haurdunaldian zehar?" Lanez lepo gauden;
|
badakin
nolakoa den ofizio hau"?, eta horrek okerrenerako prestatu zuen Ainhoa: Antoniok umeaz arduratzeko inolako asmorik ez zuela atera zuen ondorioz, eta egin zuenak, urrundu ordez, Edurnerengana hurbiltzeko efektua izango zuela, azken finean; posibilitate horrek loa galarazi zion gau askotan.
|
|
2007
|
|
|
Bon, ez nakon ez sobera serioski mintzatu, bainan, zerbaitetaz arduratua dela emaiten din. Hik
|
badakin
zertaz?
|
|
2008
|
|
|
oso amabirjinazalea dun? hori behintzat garbi ulertu nionan, erdaraz trakets samarra naun-eta,
|
badakin
.
|
|
|
Jaun andere eredugarriak egokitu zaizkigun etxe honetan, eta hori ez dun suerte makala. Baina Fausti ahobero bat dun,
|
badakin
, eta gehiegikeriak esatea gustatzen zaion.
|
|
|
–Niri ere ez zitzaidan markesa anderearen eta kalonje jaunaren jokabidea gustatu,
|
badakin
––esaten zion Faustiri?, baina hik ere aitor ezan haiek jokatu duten bezala jokatu dutelako jarri dela agerian Gerardoren koldarkeria.
|
|
|
ABEL. Beste ezer
|
badakin
, esadan, Ikerne?
|
|
|
GERMAN: Hori ez dun kontua eta
|
badakin
.
|
|
|
Tira?! Lehenengo aldia din etxetik kanpo eta
|
badakin
. Pazientzia izan behar dun.
|
|
|
Jaun andere eredugarriak egokitu zaizkigun etxe honetan, eta hori ez dun suerte makala. Baina Fausti ahobero bat dun,
|
badakin
, eta gehiegikeriak esatea gustatzen zaion.
|
|
|
–Niri ere ez zitzaidan markesa anderearen eta kalonje jaunaren jokabidea gustatu,
|
badakin
... –esaten zion Faustiri–, baina hik ere aitor ezan haiek jokatu duten bezala jokatu dutelako jarri dela agerian Gerardoren koldarkeria.
|
|
|
–izeba Eugenik, etsita– Markesa anderearekin hitz egin ninan, eta inpresio ona egin zidanan: oso amabirjinazalea dun... hori behintzat garbi ulertu nionan, erdaraz trakets samarra naun-eta,
|
badakin
.
|
|
|
Ez zeukanat halako lekuetara etortzeko ohiturarik... Eta Bilboko alde hau ez dinat sobera ongi ezagutzen,
|
badakin
... Ziur al hago autoa utzi dudan lekua...?
|
|
|
–Ez, ez, Zuriñe:
|
badakin
ez dudala tutik ere jakin nahi nire lankideen kontuei buruz. Zuen arrazoiak izango dituzue, ez naun ni horretan sartuko, baina, benetan, nahiago dinat ez enteratu...
|
|
|
–Nireak artikulu literarioak direlako,
|
badakin
... azaldu izan dinat inoiz. Ez naun gai sentitzen...
|
|
|
Soinekoa hondatu behar ninan, bai, baina ez zunan hain latza ere izan, hik
|
badakin
zer nolako gozamena ematen duen belarretan eta ihintz berriaren gainean jo eta su jarduteak, inolako erreparorik gabe. Horixe dun onena, ezeren beldurrik ez izatea, ez heurerik, ez inorenik.
|
|
|
Egunsentiarekin itzultzen zunan gehienetan edo baita beranduago ere, eta horrek zirrikitua zabaldu zionan motoan paseotxo bat emateko aukerari, baina nire nahia garbi adierazi ordez, erratza hartu ninan, eta taberna pasatzen hasi nindunan bizi bizi, presa banu bezala lana bukatzeko. Eta
|
badakin
nola nengoen ni erratza pasa eta erratza pasa ari nintzela. Amorratzen!
|
|
|
Hik
|
badakin
, esan nion nik, nire baitako ezbaian ibili eta gero bi hitzon irmotasuna egokia ote zen momentu hartarako. Rosaren erantzuna aratza izan zen:
|
|
2009
|
|
|
KANDIDO. Traizioa egin zidan oso gertuko pertsona batek. Eta
|
badakin
–Asko maite ninan.
|
|
|
GERMAN. Karrek nahi badu, jakina. Gonbidatuta hago,
|
badakin
–
|
|
|
GERMAN. Bueno,
|
badakin
. Kezkatuta zauden eta etzakiten zer pentsatu.
|
|
|
KEVIN. Hik ere
|
badakin
. Xabi tipo jatorra dun.
|
|
|
KEVIN: Oparitzen diren traste hauek merkeak izaten ditun, eta
|
badakin
, merkeegia ez dun fidatzekoa...
|
|
|
LUKAS. Hara,
|
badakin
zein den hire arazoa. Amargatuta hagoela.
|
|
2010
|
|
|
KANDIDO. Hik
|
badakin
hori eztela egia. Guk ere prezioak igo nahi ditinagu...
|
|
|
TXIMISTA. Hik
|
badakin
non dagoen Kevin?
|
|
|
TXIMSITA. (igarriz) Nola? Hik
|
badakin
non dagoen, ezta?
|
|
|
EIDER. Baina
|
badakin
zer ematen duen. Hemen geratu nahi duela, aurreko bizitzari betiko uko eginez!
|
|
|
IBON. Baina
|
badakin
–Eninan gustukoa ikasten nuen gai bakar bat ere!
|
|
|
IBON. Ogia erostera irten naiz. (EIDERri:) Hurrena ere
|
badakin
, e. Agur!
|
|
|
EIDER. Aizan, goapa, pipertuta jaiki haiz, ezta?! Ba, pasatakoan,
|
badakin
–(alde egitera doa).
|
|
|
Eta egia jakin nahi badun... garai haietako edonor izan ziteken izorratzen dabilena. Ta
|
badakin
–Merezia zaukan egiten diotena.
|
|
|
TXIMISTA. Banku bat atrakatu diten Baionan eta jendarmeek lapurretako baten erretratu robota zabaldu diten? Eta
|
badakin
–Manexen piura zaukan.
|
|
|
TXIMISTA. Tira,
|
badakin
nolakoak diren kazetariak!
|
|
|
TXIMISTA. Hire osasunagatik esan dinat. Hainbeste turroi eta gero...
|
badakin
–
|
|
|
Oso gaizki sentitzen naun. Eta
|
badakin
zergatik. Nik Ikerne?
|
|
|
TXIMISTA. (IKERNE ri) Jendeak esaten duenez?
|
badakin
, zurrumurruek. Joana (eskua tripa aurretik mugituz, haurdun egotearen keinua egiten du) zera omen zagon?
|
|
|
Ez zaude bakarrik, ala?, galdetu dion nola jarraitu ez hekiela, Ez, nirekin da Imeda, badakizu nor den. Izenez baino ez dun ezagutzen, baina
|
badakin
adiskide ona duela georgiarra, eginak direla elkarrekin igoera bat baino gehiago.
|
|
|
orduan jakinen dinau zer dion! Hor dion baino gehiago gauza
|
badakin
ba araiz bidai hori guzia egitekotz! (Ateratzen da.) Ba araiz, gaurko egunean, bidaiatzeko estakuru guti behar izaiten baita, zinezko ezinegonak hartuak oraingo gazteak...
|
|
|
" Pantxok ikusi zuen ala ez, hori inork ez daki esan zuen Adelak. Bakarrik dakigu batzuek sinetsi egin zeniotela eta kontua zabaltzen hasi zinetela."" Obaban den denek sinetsi zitenan, ez
|
badakin
ere!" Builaka hasteko zorian zegoen berriro Ubanbe. Adelak burua astindu zuen.
|
|
|
Ubanbe sukaldeko atean zegoen. " Ba horrenbeste
|
badakin
esaion nola aurkitu genuen handik bi egunera Lubis."" Nola?", esan nuen. " Dena odoletan.
|
|
|
Seguru konturatu zela. Baita amazigeraz bigarren pertsonako izenordean egiten den bereizketa ere, chec ‘zu gizonezkoa’ eta chem ‘zu emakumezkoa’, euskaraz bigarren pertsonan aditzean bertan egiten denaren antzekoa dela," hik badakik" eta" hik
|
badakin
" esatean egiten dena.
|
|
|
Baina hik, jadanik
|
badakin
nola mugitu behar den...
|
|
|
Orain
|
badakin
...
|
|
|
Nola
|
badakin
iluna dela?
|
|
|
Hori hihaurk
|
badakin
.
|
|
|
Nola
|
badakin
une bat ez dela azkena?
|
|
|
Hik, ene zerbitzaria,
|
badakin
presondegia zer den...
|
|
2011
|
|
|
– Ezkontzekotan gintunan soldadu eraman zutenean, hori
|
badakin
–jarraitu dik: ez, ama, ez nekien zeurekin ezkontzekoa zenik, inoiz ez dut jakin:
|
|
|
Artatu duen medikuak, eskarmentuak hainbeste balio du, huraxe galdegin dio aurrena, haurdun al zaude, umea. Kontuz ibili,
|
badakin
Donostian joan den astean ere zer gertatu den, gizasemeak gizasemea, gainera, kanpotar asko zebilen orain bazterretan, aitaren txorakeriak, eta nagusitu egingo zaizkigun deskuidatzen bagara. Beira fineneko pieza bailitzan egiten dio kontu bere kuttunari, panpinak hila behar du, hondatuko ez bada, Rosenquist en koadroak horrela interpretatzen ditu museoko gidariak, eta ezergatik ere ez luke nahi Goienetxek etorkin horietako batek bere panpina hautsi eta betiko hondatzea.
|
|
|
baina, guztira, hiru gaitun, ezta? Bada, orain
|
badakin
–
|
|
|
–Alferrik habil, hire laguntzeko modurik onena ez laguntzea izanen baita, hurrengoan ere. Bertzela,
|
badakin
–
|
|
|
–Goxoki batekin al hator? Bada, hala bada,
|
badakin
: sartu haizen bidetik joan?
|
|
|
Katua galdu eta bila zetorrenarena! Har ezan zaku hau, eta
|
badakin
–Zazpi bira butano suaren gainean.
|
|
|
–Ez dun hori, azaldu zidan hark?, baina nahiko kontu pertsonala dun. Gure garaian baserrian erabiltzen genuen tresnatxo bat lortu nahi dinat, baina ez naun ausartzen mojei eskatzera,
|
badakin
... ez nindukete serio hartuko!
|
|
|
–Baserrian iruteko erabiltzen geninan,
|
badakin
, ardiei ilea moztu ondoren, ile hori irun eta haria sortzen dun. Horretarako erabiltzen dun gorua, eta jarraitu zuen?.
|
|
|
KEVIN. Ezagutzen dinat. Han egin ninan lana,
|
badakin
. Baina SPA probatu, apenas!
|
|
|
Ergel hutsa izan naun, ergela eta inozoa. Hik
|
badakin
noiztik ez dudan neskatan egin?
|
|
|
KEVIN. Ba,
|
badakin
... biok gauden gonbidatuta. Madrilen izango dun.
|
|
|
Ezer ez. Niretzat Marc,
|
badakin
, neba bat bezala zunan.
|
|
|
–Ondo iruditzen zaidan. Dena dela,
|
badakin
niri zer edo zer apukaduz gero, hiretzat dela ene ondasunen erdia. Ez dun asko, baina bai beste bizimodu bat hasteko lagungarria.
|
|
|
– Fedek beti behar izaten ditin irakurleak argitaletxean... Ez zioten ezer irauten,
|
badakin
zein erretxina den. Probatzeagatik...
|
|
2012
|
|
|
Autoz ez,
|
badakin
ze arazo izaten dugun gero aparkatzeko. Garraio publikoaren aldeko hautua egin zuen eta laguntzera zihoanez ez zenuen uste exijitzen jartzeko posturan zeundenik.
|
|
|
Gurera ere ezin dun etorri,
|
badakin
aita?
|
|
|
Ez, ezta? Ba lanera,
|
badakin
horrek on egiten dinala.
|
|
|
Hirekin joango naun, esan zidan. Baina ezkutuan gorde behar dun dena, tokia eta hori guztia,
|
badakin
.
|
|
|
Baina
|
badakin
zer gertatzen den horrelakoetan, bota zuen mojak. Askotan ez ditun bueltatzen.
|
|
|
–Lotsatuegi egongo dun, ordea. Eta hik
|
badakin
, honezkero, ez dunala behar. Hire bigarren edo hirugarren liburua balitz, ez litzaidaken okurrituko ere, noski.
|
|
|
–Aizan, nire peri 14, ziotson?, hik
|
badakin
goizago edo beranduago nirea izan behar dunala; orduan, zergatik sufriarazten didan. Txetxeniarren bat maite al dun akaso?
|
|
|
ABEL: Bale, konforme! Baina berriz ere umezaina behar badun,
|
badakin
–
|
|
|
LUKAS: Hitz egiteko beharra badun,
|
badakin
–
|