|
2000
|
|
|
Lahincheko azken etapa hartan artxiboaren gakorik ez aurkitzeak eta, batez ere, hildako baten arrastoari segitzeak amildegitik behera serioski begiratzeko arrazoia ematen zion Txemari.
|
Zergatik
ezin zuen hildako normaltasunez maitatu. Oroitzapenetan finkaturik, alargun guztiek egiten duten bezala...
|
|
|
Bera ikusteko gogoak, desertuan bezala oasiak. "
|
Zergatik
egin dute argiekin?", galdetu nion Ralphi. " Lainoen kontrako argiak piztuta neramatzan.
|
|
|
–Jabi, kauendios!
|
Zergatik
ez zenidan ezer esan?
|
|
|
Hobe duzu ni ez" etortzea", bestela...
|
Zergatik
ezkutatu zenidaten zuen artekoa?
|
|
|
Jendea suizidatu egiten da bere futbol selekzioak galtzen duenean, edo burtsak behera egiten duenean, edo Nostradamusek milagarren aldiz munduaren akabera aurreikusten duenean.
|
Zergatik
ez zuen Eiderrek gauza bera egingo bere azken maitalearen atxiloketaren berri egunkarietan izatean. Azken finean, bera ere atentatuaren lekuan egon zen, konplizea zen legearen ikuspegitik.
|
|
|
Eta ez al da hau guztia garai txar bat baino?
|
Zergatik
jarraitzen dut, bestela, Txemarekin. Zergatik entregatzen natzaio txintik esan gabe, emazte isilaren gisan, afektua baino ez diodan Txemari?
|
|
|
Zergatik jarraitzen dut, bestela, Txemarekin?
|
Zergatik
entregatzen natzaio txintik esan gabe, emazte isilaren gisan, afektua baino ez diodan Txemari?
|
|
|
Ez diot sartzen utzi, eta esan diot ez etortzeko gehiago.
|
Zergatik
gertatu behar ote zait niri hau guztia!
|
|
|
ze koño zen Eiderrek artxiboaren amaieran idatzi zuen mezu erdi apokaliptiko hura?
|
Zergatik
barkamena eskatu. Eta nori?
|
|
|
—eta, aitaren baitarik zalantzak argitzerat egin balu bezala, erantsi zuen—:
|
Zergatik
ez, hire ohitura gaixto horien aldatzeko bada...?
|
|
|
Baina, zergatik pentsu eta burutazio ezkor haiek...?
|
Zergatik
joan behar nuen, bada, konfesore batenganat, pertsona adinean heldua nintzenean. Baina, zergatik zetozkidan bururat kontu haiek, bai, baldin neure otoitzetan, bertzenaz ere, artez mintzatzen banintzaion Jainkoari, bertze ararteko baten beharrik gabe?
|
|
|
Eta, bi hegiak lotuko eta estekatuko zituen zubiaren altxatzeko, zu falta zinen, jaun André, zeren zu han izan bazina, erranen baitzenien: "
|
Zergatik
jarri behar duzue edertasuna edertasunaren aurka, eta ez edertasuna edertasunaren alde. Zergatik ez hitza numeroaren alde jarri, eta numeroa hitzaren alde?
|
|
|
" Zergatik jarri behar duzue edertasuna edertasunaren aurka, eta ez edertasuna edertasunaren alde?
|
Zergatik
ez hitza numeroaren alde jarri, eta numeroa hitzaren alde. Zeren esmeraldak be rezko edertasuna du, begietarik sartzen zaiguna, baina hitzak ere bere edertasuna du, izen airos baten soinuan edo poema baten errezitaldian belarritik sar dakigukeena, eta ez dago begia belarriaren aurka jarri beharrik..." Baina jaun Marcel eta osaba Joanikot burutsuak ziren eta hitz errazekoak, eta Jainkoak bakarrik daki ez ote zuten bertze zerbait asmatuko, nork bere ikusmoldearen atxikitzeko, eta hegi batetik —eta bat bederaren egiatik— bertzearen egia ukatzeko...
|
|
|
Izan ere, erraiten dugu gauza bat eta egiten dugu bertze bat... baina ohartzen garenean ezen egiten duguna bertzeen begietarako gaitz eta itsusi dela, entseiatzen gara haren gordetzerat eta ezkutatzerat, edo haren zuritzerat eta justifikatzerat, edo ipintzen diogu estalki bat, zeina izan daitekeen diru emaite bat kapera baten edo komentu baten eraikitzeko, edo hospizioen eta bertzelako karitatezko obren bulkatzeko, bertzeen begiak lilura daitezen amoreakatik, eta arestian ikusia ahantz dezaten.
|
Zergatik
erraiten dizudan hau guztia.... Erraiten dizut jakin dezazun ezen amaren gogoa zela etxean kapera baten eraikitzea, eta nik ez dakit aitarekin zer bertze solas izanen zuen, baina kontua da ezen aita sutsuki eta gartsuki atera zela amaren asmo haren alde, eta aldi hartakoa dela, halatan, aitak jauregiaren kantoi batean altxarazi zuen kapera, san Inazioren izenpean...
|
|
|
—Baina erran ez nian, bada, Italiatik etorri aitzin, ezen ene koadroek ez zutela arimarik?
|
Zergatik
eskatzen didak, bada, ezinezkoa?
|
|
|
Lagunduko dizut nik!
|
Zergatik
ez dugu zaltegiko atetik ihes egiten, Lapurdirat edo Behe Nafarroarat. Baina arin ibili genuke.
|
|
|
Denok zakiagu nola jokatu duen beti, putakumeetan putakumeena.
|
Zergatik
ez, bada, adiskidea garbitzeraino erori. Frankotan erran dizuet haren matelondoko orizta ez zela parte onekoa.
|
|
|
—Hi, betizu!
|
Zergatik
ez hintzen atzo telefonora jarri?
|
|
|
Tximinoak lumatzera.
|
Zergatik
ez nintzen gauza izan. Beharbada, opor behartuetan izaki, goiz osoan bertze egitekorik ez nuelako.
|
|
2001
|
|
|
|
Zergatik
ez zen geratu han bada. Interes falta?
|
|
|
Nor da Arantxaren maite zaitut tontoa?
|
Zergatik
deitzen ote dio bere lagunengandik gordeka. Noiztik mantentzen ote dute harreman hori?
|
|
|
Daukazun adinarekin ez al da zure bizitza serio hartzen hasteko garaia.
|
Zergatik
ez duzu karrera bat ikasten. Beste lan hoberik ez al dago, beti tabernan sartuta egon beharrean.
|
|
|
Nor edo zer dator ba.
|
Zergatik
ekin dio Arantxak modu horretan ihesari. Hor, bere aurrean, denak emanda berak ahal duena baino arinago eta bizkorrago izkinatik izkinara jauzi eginez.
|
|
|
Bere nortasuna ez agertzearren, noski.
|
Zergatik
izan liteke hori ordea. Zer garrantzi du?
|
|
|
Eraztun xume hura estutuz.
|
Zergatik
ote, harritu naiz. Eraztun bat.
|
|
|
Etxeko atea itxi eta eskailerak jaisten hasi orduko damutu zen Marcos.
|
Zergatik
estaziora. Eta Lucas?
|
|
|
|
Zergatik
berezia. Zer du diferentea?
|
|
|
Txabolaren ondoan negar batean zegoela auzoko mutiko batek hala esan zion: "
|
Zergatik
onartzen dituzu amaren eguneroko tratu txar horiek. Zergatik ez duzu ihes egiten?"
|
|
|
" Zergatik onartzen dituzu amaren eguneroko tratu txar horiek?
|
Zergatik
ez duzu ihes egiten?"
|
|
|
Eskaletzat jotzen dituzte. "
|
Zergatik
ez duzue lan egiten?" oihu egiten diete.
|
|
|
Sarritan entzun izan dut, baina, senarrek emazteak hiltzen zituztela eta sekula ez zaie ezertxo ere gertatu.
|
Zergatik
gertatu behar zait niri, bada?"
|
|
|
‘Ez.
|
Zergatik
uste duzu ba izan behar dudala? ’
|
|
|
‘Ez dut ulertzen.
|
Zergatik
ez du hitz egiten? ’
|
|
|
Arianek buelta eman bere begi garbiekin eta bere erneguarekin:
|
Zergatik
etorri zara nire atzetik, zer nahi duzu. Eta Goiok esango zuen, Arrazoi bat behar al da zu ikusteko?
|
|
|
Baina Ariane itzuli egingo zen laster, Goazen esanez, eta eskutik helduta joango ziren hondartzara,
|
Zergatik
zatoz beti nire atzetik txakurtxo baten moduan. Hala galdetuko zion Arianek, Zurekin zerikusia duen gabezia min bat dudalako esango zuen Goiok, eta Arianek barre alai bat egingo zion.
|
|
2002
|
|
|
Mirari bera harrituta zegoen bere buruarekin.
|
Zergatik
aitortu zion hori, nori eta Juleni. Zein zoro haizek jo zuen, ordea?
|
|
|
Nahita egingo zuela.
|
Zergatik
aukeratuko zuen honakoa, ermita baten gaineko ermita. Alexek beti maitatu izan zituen sinboloak.
|
|
|
–Zergatik ez zenidan esan?
|
Zergatik
ez zinen haserretu. Gezurra esan nizun!
|
|
|
" Zer dauka, ba, mutil honek?", oldoztu zuen Alaznek. "
|
Zergatik
sentitzen naiz honen... Zergatik nago honen nahastuta bere alboan?" Esan egin lioke.
|
|
|
Non zen poemen mundua?
|
Zergatik
sinetsarazten zitzaien haurrei printze urdinen mundua bazegoela. Zergatik esan nahi zuen heltzeak angustiarekin topo egitea, samina ezagutzea?
|
|
|
Zergatik sinetsarazten zitzaien haurrei printze urdinen mundua bazegoela?
|
Zergatik
esan nahi zuen heltzeak angustiarekin topo egitea, samina ezagutzea. Zergatik zen dena horren nahasia?
|
|
|
–Ez, ez. Guztia –zehaztu zion–
|
Zergatik
afaria. Zergatik hemen...
|
|
|
Guztia –zehaztu zion– Zergatik afaria.
|
Zergatik
hemen... Hori guztia.
|
|
|
Bera zegoen gertuena.
|
Zergatik
ez laguntza eskatu, besterik gabe egingo balu bezala. Ez al zion, baina, inork antzemango?
|
|
|
Soniak ez zuen atzera begiratu urruntzean. "
|
Zergatik
amaitu behar dut beti tipo izorranteenekin?", oihukatzen zuen berekiko.
|
|
|
Ez zitzaion sekula interesatu izan.
|
Zergatik
sentitzen zuen samurtasun korronte antzeko hura barnean. Zergatik utzi zion etxera laguntzen?
|
|
|
Zergatik sentitzen zuen samurtasun korronte antzeko hura barnean?
|
Zergatik
utzi zion etxera laguntzen. Eta musua?
|
|
|
Eta musua?
|
Zergatik
atera zitzaion ibai alboan emandako musu hura. Listua irentsi eta azkarrago kliskatu zituen begiak.
|
|
|
Menderaezin.
|
Zergatik
jakin gabe, Alexen irudia etorri zitzaion gogora. Min hartu zuen.
|
|
|
Ez.
|
Zergatik
, beraz, guk geure ohiturari uko egin?"
|
|
|
|
Zergatik
erasotzen duten zakurrek
|
|
|
|
Zergatik
agertu dira basurdeak. Baserri asko hustu, jendeak kalera jo eta mendiak zikindu egin direlako.
|
|
|
|
Zergatik
adiskidetu ziren zakurrak gizakiekin. Jakintsuak puntu honetan bat datoz:
|
|
|
|
Zergatik
horrenbeste zakur. Jendeari galdetu eta %94k diotenez, lagun zintzoak direlako.
|
|
|
|
Zergatik
idatzi dudan liburu hau. Zakurrak maite ditudalako.
|
|
|
Berari atera baitzitzaion. Baina kontua lehenagotik zetorren, bizpahiru aste lehenagotik, apika, Sarak ene liburutegitik Arantxa Urretabizkaiaren
|
Zergatik
, panpox hartu zuenean. Eta egunkaria ere hasi zen irakurtzen aldi hartan.
|
|
|
Izan ere, elizak guztiok erabili gaitu mendez mende, eta orain guk eskrupuluarekin ibili behar ote dugu hura behin erabiltzeko?
|
Zergatik
ez, Pantxike gustura geratuko bada?
|
|
|
Neure burua baino kuttunago nituèn pertsonak.
|
Zergatik
ez ninduen Herioak ni neu eraman, haiek bizirik segi zezaten?
|
|
|
Leireren urtebetetzea hemendik astebetera duk eta, ipuina hik esaten duan bezain ona bada, gustura erregalatuko niokek.
|
Zergatik
ez didak hire aitaren eskuizkribua uzten, fotokopia batzuk ateratzeko?
|
|
|
Harik eta konbentzitu nintzen arte atsegin nuela bizio hura.
|
Zergatik
utzi behar nuen, atsegin banuen. Bai, ongitxo nekien nik, bizio hark bere ondorio gaiztoak izan zitzakeela, eta haiek iristean damu izango nintzela, baina ongitxo nekien, halaber, guztiak duela prezio bat bizitzan.
|
|
|
Nik lagunduko dinat zigorra egiten –eta, bere besoa Arantxaren besoarekin kateatzen zuelarik, ikastetxetik kanpoan jada, erantsi zuen–:
|
Zergatik
egin dion ikurrinarena maistrari heuk bakarrik, niri ezer esan gabe?
|
|
2003
|
|
|
|
Zergatik
ez nezake aitor, nihaurk egiaztatu ahal izan nuela puntu harrigarri hori. Politika gaiak nituenez geroz aztertzen eta, zehazki, estatuaren eta nazioaren problematika, nahi izan nuen argitu gerla denborako eguberrietan Pio XII.ak berak bidali zituen mezuen funtsa eta itxura.
|
|
|
Horixe galdetu zion Romani.
|
Zergatik
bota zuten. Romanek ere ez zeukan oso argi.
|
|
|
Ez dut burutik kendu.
|
Zergatik
ez dakit. Telebistan ikusi nuen azken gauza.
|
|
|
Baina ez zekien galdera nola egin: " Zer dira eskafandra eta enborra?","
|
Zergatik
daude eskafandra eta enborra?", zer zergatik noiz nola. Galdetzen hasi zen, beraz, zelan galdetuko zuen jakin gabe:
|
|
|
–Matias! –Miguelek berriro–
|
Zergatik
ez diozu esan?
|
|
|
–Zergatik galdera bat? –esan zuen gizonak–
|
Zergatik
niri?
|
|
|
Zelaietan gora doazenean, eguraldi ona, eta zelaietan behera doazenean, txarra.
|
Zergatik
ote hori?
|
|
|
elizak izutzen gaitu eta politikariek izutzen gaituzte, izua boterearen bitartekorik eraginkorrenetakoa baita, azken batean, menpekoak are menpekoago egiteko.
|
Zergatik
horrelako beldurra libertateari?".
|
|
|
Ez dut uste, ordea, berdin izan denik urte guztiotan; hasiera batean ez nuen horren maiz oroitzen.
|
Zergatik
orain bai?
|
|
|
Laguntza afektiboak ditudanean eta lanpostu on bat.
|
Zergatik
izan behar duen orain iraganaren zamak inoiz baino handiagoa.
|
|
|
–Baina gero?
|
Zergatik
ez zen itzuli amona hil zenean. Gutxienez eskutitz bat, helbide bat, telefono zenbaki bat...
|
|
|
–Zergatik?
|
Zergatik
Rakel. Inork ez du horrelako ezer merezi baina berak are eta gutxiago!
|
|
|
Lagunarte txikia elkartuko gara, hiritik etorritako batzuk eta senargaia.
|
Zergatik
ez zara etortzen?
|
|
|
–Faktoria tabernan.
|
Zergatik
ez zara lagunekin etortzen?
|
|
|
Eta zuk ere orain duzu nirekin horrelako interesa.
|
Zergatik
ez zenuen bere garaian horrelako jarrera azaldu. Orduan erraz ahaztu ninduzun.
|
|
|
Ederki.
|
Zergatik
ez diozu esaten Ainhoari oraindik ere nire laguna zarela eta nirekin harremanetan zaudela eta horrelako gauzak. Zergatik ez diozu aurre egiten eta hortzak erakusten?
|
|
|
Zergatik ez diozu esaten Ainhoari oraindik ere nire laguna zarela eta nirekin harremanetan zaudela eta horrelako gauzak?
|
Zergatik
ez diozu aurre egiten eta hortzak erakusten. Ikusiko dugu zer egiten duzun.
|
|
2004
|
|
|
–
|
Zergatik
galdetzen duzu hori? –amak.
|
|
|
–Beno, ez dakit, ez dut gogoratzen, baina dei nazazu izen horrekin.
|
Zergatik
hainbeste zauritu?
|
|
|
|
Zergatik
jarri nintzen horrela. Ez nekien, eta gaur ere ez dakit horren zergatia.
|
|
|
–
|
Zergatik
begiratzen didazu hain fijazio handiz?
|
|
|
Erosketak egitera joateko asmoa neukala iragarri nionean, zergatik ez zidan esan berak ere asmo hori zeukala?
|
Zergatik
ezkutatu zidan. Galdera horiek egiten nituen bitartean leku guztietara begira jardun nuen.
|
|
|
Eta bihar biharkoak.
|
Zergatik
izango da txarra guk biok, besterik gabe, maitasuna egitea txiki txiki eginda geratu arte. Agian horixe da zuretzat ere onena.
|
|
|
–Eta esaten badizut Irati ez zaidala askorik gustatzen, eta zu zarela nire neska oraindik ere?
|
Zergatik
ez gara gelditzen arratsaldean hitz egiteko?
|
|
|
Eta azken aldian niri ematen ari haizen lata nire arropak eta janzkerak aldatzeko esanez? ?
|
Zergatik
ez dituzu horrelako galtzak erosten. Zergatik ez halako kamisetatxoa?
|
|
|
–Zergatik ez dituzu horrelako galtzak erosten?
|
Zergatik
ez halako kamisetatxoa. Jertse hau luzeegia daukazu...?
|
|
|
–
|
Zergatik
diozu hori. Nire janzkerarengatik?
|
|
|
–Bai, zure beste Joana horrekin, ezta?
|
Zergatik
ez didazu esaten behingoz neska hori zer den zuretzat. Zure neska laguna bada, esadazu eta kito.
|
|
|
Eta horrela ez bada, asko maite zaituen seinale.
|
Zergatik
ez dugu arratsaldekoa zehazten?
|
|
|
Hizkuntzaren bigarren funtzio hauxe da hain zuzen hizkuntzaren tresna izaeraz ozenkiro mintzo zaizkigunei ahazten zaiena.
|
Zergatik
pizten zaie interes berezi hori euskaltzale batzuei. Era horretan euskara hobeto zainduko dugulakoan?
|
|
|
–Zer da euskaldun izatea?
|
Zergatik
euskaldun izaten jarraitu. Zer egiten du euskarak gure gaurko problematikan?
|
|
|
Izan ere, zergatik ez zaigu gertatu behar batean bestean baino hobeto egon arren, hemengoan hangoan baino zantzu itxaropentsuagoak piztu eta agertuagatik, egoera soziolinguistikoaren funtsezko zutabeetan euskararen zoria kinka larrian egotea?
|
Zergatik
erlatibizatu behar dugu kinkaren atarramentu gaiztoa. Batez ere, jakina, erreferentziatzat hartzen dugun konparazio guneak erabateko ordezkapena jasan duenaren ezaugarri guztiak bere baitan dituenean.
|
|
|
erdaldunek hemen dituzten baliabide eta eskubideak Estatu totalitario baten abaroan eskuratuak izan direnez, zergatik ez dute hauek inolako kontzientzia gaiztorik bere hizkuntza portaeran?
|
Zergatik
sentitzen dira legitimazio guztiaren jabe besteen artean. Zergatik ez dira gai nazio, kultura eta hizkuntza talde ukatuari zor zaion begirunea, hitzetan gabe, egiteetan erakusteko?
|
|
|
Zergatik sentitzen dira legitimazio guztiaren jabe besteen artean?
|
Zergatik
ez dira gai nazio, kultura eta hizkuntza talde ukatuari zor zaion begirunea, hitzetan gabe, egiteetan erakusteko. Zergatik dira, Saizarbitoriak dioen gisa, hain toleranteak, tolerantzia guztiak eraitsitako lurralde hauetan?
|
|
|
Egia osoa izango bada, euskararen atzerapena ere izendatu beharra dagoelako, eta galera honen berri ez digu ematen euskaltzale askoren ideologiak.
|
Zergatik
ote. Zergatik estali errealitate soziolinguistikoaren konplexutasuna?
|
|
|
Zergatik ote?
|
Zergatik
estali errealitate soziolinguistikoaren konplexutasuna. Zergatik morrontza ideologiko hori errealitate osoaren izaera hautemateko orduan?
|
|
|
Zergatik estali errealitate soziolinguistikoaren konplexutasuna?
|
Zergatik
morrontza ideologiko hori errealitate osoaren izaera hautemateko orduan. Izan ere, euskararen atzerapena ere itzela izan baita euskaldun gehien gehienen ahozko gaitasun komunikatiboan:
|
|
|
Baina gero Herri txiki baten hizkuntza ikastera ezin omen da inor behartu.
|
Zergatik
muga hori. Hain zuzen ere, Herri txiki baten kontua delako.
|
|
|
Adierazgarria da benetan hori.
|
Zergatik
, ordea. Demokraziaren eskurik ez ote dabil bada mintzairen munduan?
|