|
2003
|
|
|
Ezin inork ukatu," euskaldunok" (Araba, Gipuzkoa, Naparroa ta Bizkaian bizi gareanok) eta" eskualdunak" (Lapurdi, Baxenabarre ta Zuberoakoak) batasun eta senidetasun baten kontzientziarik euki ez dogunik eta ez daukagunik; horretarako, gure lokarririk sendoena ta sakonena, hizkuntzarena izan da (Euskera,
|
Eskuara
, Euskara).
|
|
2005
|
|
|
Hiru urteren buruan, Donibane Lohizuneko euskal bestetako sortu zuten kantu zeingehiagokara, Dibarrart, Baigorriko elizako xantreak, igorri zuen kantu bat
|
Eskuara
, Eskualdunak eta heien loriak deitua. Kantuak hamabi bertso zeuzkan, bakoitza hamahiru silabako (7+ 6) lau neurtitzekoa, airea Adio Eskual Herria eta lehen neurtitzak hauxe zerasan:
|
|
|
Gizon euskaldun guziz ohoragarriak,
|
Eskuara
hizkuntzaren goresle handiak, Bozten dauku bihotza zuen arpegiak, Agur derautzuegu, oi gure loriak!
|
|
|
Zaharren laudatzeko bethi da denbora, Aipha dezagun egun mintzaia
|
Eskuara
,
|
|
|
jakintsun bandienek aitbortzen dutena,
|
Eskuara
mintzaietan dela ederrena, Niboiz auzokoekin nabasi ez dena, Hortakotz deitzen dute munduko lebena.
|
|
|
1883an Martin Hazpandarrak hala izenpetzen du aurkezten du
|
Eskuara
eta Eskual Herria maita deritzan kantu bat. Biltzen ditu Euskal Herriko zazpi probintziak, nahiz deitoratzen duen Arabaren galtzea, galdu baitu hizkuntza.
|
|
|
...ux Vasconies, 64; Nous comprenons ici sous le nom de Vascons ceux aussi quon appelle vulgairement Cantabres... langue cantabrique.... il ne donne nullepart le nom national et populaire, le nom véritablement ibérien, a cette langue qu' il apellevasconne, vascongade, vascuence, biska1ne, cantabrique, de tous ses noms latins, romans, fran ais et castillans, a l' exclusion du nom ibérique
|
Eskuara
. CHAHO, Augustin, Histoire primitive des Euskariens Basques, langue, poésie, moeurs et caractere de ce peuple, introduc
|
|
2007
|
|
|
Lhande, P.:
|
Eskuara
eta eskualtzainak, Gure> Herria, 1921eko martxoa, 152 orr.
|
|
|
I. Berechkundea, II. Erlisionea, III. Lege Zaharra, IV. Gobernia Otso, V. Nor bederaren zuzenak: a) Ikaskuntza, b) Fraile eta Serorak, d) Emaztekiak, e) Frantsesa eta
|
Eskuara
, f) Eskualdun ohidurak, VI. Etchea: a) Ezkontza haustea, b) Etchondoa, d) Familiaren zuzenak), VII. Lana:
|
|
|
G. Mendiboure, Donibane Lohitzuneko udal kontseilariak, hirurehun liberako presupostua eskatu zuen eskola giristino zein publikoetan euskara irakasteko,
|
Eskuara
Herriko Etchetan, Aintzina, > 1935eko iraila (Piarres La, ttek idatzitako artikulua da).
|
|
|
Syndicalisme Basque, 1934ko urria. Frantsesa eta
|
Eskuara
, 1934ko azaroa.
|
|
|
|
Eskuara
Herriko Etchetan, 1935eko iraila.
|
|
|
Cambo dans la littérature basque.
|
Eskuara
Kanbon, 1968, 216 orr. Gonzalve edo ostatu betea (Aintzin solasa eta eskual komedia Elémir Bourges frantsesez idatzitakotik itzulia), 1969, 129 orr.
|
|
|
|
Eskuara
eta irakurgai lizunak..., Beldurra,.
|
|
2010
|
|
|
Frantziakoa eta gure mintzatzeko manerak diferenteak zirela pentsatzen nuen, baina haur baten begietan ez zen besterik.
|
Eskuara
etxeko gauza zen, kantatzen genuen mezan baina uste nuen eskuara gure mundu ttipi horretako afera baizik ez zela. Mauleko eskolan nintzelarik, eskualdun gauzarik ez zen gehiago batere.
|
|
|
Horiek gehi Jesukristoren aurka inoiz euskaraz idatzi den aurreneko iraina: "
|
Eskuara
hoin uzkur balin bada eta kilika, apezek dute hortaratua. Ez noa aski barna:
|
|
|
" Egiazki ezta hau Eskuararen zortea, ez eta ere Eskualdun haukien xedea, zeinek aitzinarazi behar bidean, nahiago bailukete ikusi osoki iraungia, eta ehortzia, erraiten dutelarikan ezen,
|
Eskuara
hitzetan agorra, eskasa, eta moldegaitza dela, eta ez dela deusetako...".
|
|
|
" Egun Eskualdun deitzen diren herriak, eta Eskuaraz mintzo direnak dira xoilki Nafarroa garaia parterik gehiena; Nafarroa beherea; Zuberoa; Laburdi, Lpuzkoa; Bizkaia; eta Alaba herria; Herri hautan dago orai xoilki
|
Eskuara
kokatua, eta erretiratua".
|
|
|
Markinako Lore Jokoetan (1883) Martin Hazpandarrak
|
Eskuara
eta Eskual Herria maitha izeneko bertsoak aurkeztu zituen. Batasuna aldarrikatzen du eta, bitxia dena, Araba kanpo utzirik, erdalduntzat jotzen zuelako, euskal izaera mintzairarekiko atxikimenduaren seinale.
|
|
|
|
Eskuara
eta Eskual Herria maitha 207
|
|
2011
|
|
|
Arronkal (en) eta Izaba (n)(..) nere adiskideak(..) etxe berean ikusi zitue (n) horrela mintzo, adin arau; zaharrak eskualdun, bitartekoak eskualdunespañol, gazteak (eskuara utziz) español garbi"("
|
Eskuara
Frantzian" in Eskualduna 477,).
|
|
|
1883an Markinan euskal jai handiak eratu zirenean, Abbadia bertan zegoela, zentzu zabalago batean txertatzen ari ziren. Martin Hazparnek"
|
Eskuara
eta Eskual Herria" lana aurkeztu zuen. Donostian egonkortu egin zen euskal jaien antolakunderako erakundea, eta era guztietako hiri zein herrietan antolatzen ziren.
|
|
2013
|
|
|
Gerla aintzineko zaharretan ere kausitu ditut berrogoi ta bortz urtheren buruan frantsesa ahantzia etzutenak. Eta guk Eskual Herrian baititugu neska ergel batzu, bi urthe hirian sehi egon direlakotz,
|
Eskuara
ahantzi dutenak! 1405
|
|
|
Zaharren hatz onetan ibiltzean bildu nahi zuen bethi eskualdun jendea, familia, erlisionea, gure mintzai ederra atxikiz ahalik gorena. [?]
|
Eskuara
mintzaia bazeraman bertzalde berak egina bezala, legun eta garbi.1409
|
|
2014
|
|
|
Industria eta Aitzinamenduaren itzalpean, baina kontrabandoz, ekartzen digute, ez elez bai obraz, euskaldunen zokoratze sozial eta politikoa, iduriarazten aipatu prozesu hau berez sortua dela, jainko ttipi baten manuz edo zientziaren argitan hala emana. (...)
|
Eskuara
ala progresoa. Biak beretu gogo baitzituzten baitituzte kinka horretan.
|
|
|
4.2.13
|
Eskuara
/ euskara, euskera
|
|
|
Ama hizkuntza.
|
Eskuara
. Amak, eskuararen transmisioan gako izan dira.
|
|
|
– Letra larriz –esan zuen Edith Piafek– orriaren erdian idatziko duzue:
|
Eskuara
.
|
|
2015
|
|
|
Nire hitzak ulertzea gehiago kostatzen zaio. ?
|
Eskuara
berri hori konprenitzea difizila egiten zait?, eta orduan ingelesez hasten zait. Baina ingelesez, oraino, baldarki mintzatzen dela desenkusatzen da, ez dauka nahi lukeen hiztegirik, eta azentuak salatzen dio bere atzerritartasuna.
|
|
|
Kaskarotak(...), arrantegietan lanean ai zien emazteki oyek, eta eyek bazuten(...) eskuara bat bereziya, badakizu?
|
Eskuara
bereziya! Eta ez bakarrik itzak, baño doñua ere.
|
|
|
Euskara, bidenabar esanda, binomio berezi bateko kide modura agertu ohi zen maiz Herrian. 515 zenbakian (VI), berbarako, Kostatarrak?
|
Eskuara
gure eskoletan, artikuluan, erlijio irakaskuntza aldeztu ostean zera erantsi zuen puntuan:
|
|
|
HARITXELHAR, Jean: ?
|
Eskuara
eskoletan?, in Ipar Euskal Herria, Jakin sorta, Ed. Franciscana Aranzazu, Oñati, 1969, 64 or.
|
|
|
Urrian agertu zen bigarren zenbakia. Lau orrialde zeuzkan eta ia ia osorik frantsesez zetorren, euskaraz idatzitako. Gure
|
Eskuara
–zutabetxoa salbu.
|
|
2016
|
|
|
Eta urte berean Donibane Lohitzunen eginikoetan bigarren ohorezko aipamena jaso zuen bere"
|
Eskuara
, eskualdunak eta heyen loriak" lanarengatik:
|
|
2017
|
|
|
" Egungo egunean oraino ez ginuke gure
|
Eskuara
erdaran trukatu nahi. Bainan zonbatenaz baikare erdaran usu mintzatuko, hanbatenaz hartuko dugu harekilako trebetasuna eta amodioa, eta geroztik deus antsiarik gabe bere gisa utziko dugu Eskuara."
|
|
|
" Egungo egunean oraino ez ginuke gure Eskuara erdaran trukatu nahi. Bainan zonbatenaz baikare erdaran usu mintzatuko, hanbatenaz hartuko dugu harekilako trebetasuna eta amodioa, eta geroztik deus antsiarik gabe bere gisa utziko dugu
|
Eskuara
."
|
|
|
Kantu hunen azken kopla uzten dauzuet gogoetatzerat: " Askatasuna ez da galduko agian, Kantuarekin batera
|
Eskuara
garbian, Herriaren geroa kontsolagarria, Senperen izan gaitezen Eskualdun txoria". Oxtikeneko gazteen etxean bururatu dira, gaualdi musikal batekin, aurtengo ihauteriak.
|
|
2018
|
|
|
Antzez nausi da Buruchker.
|
Eskuara
berdinagoa du, mami gehiagorekilakoa, bai eta eztiagoa du bere argia. Hitz gordinak ez ditut metatu Beribilez ean, hango kapitulu batean egiaren amodio biziegiz behartu zitzaitan bezala.
|
|
2019
|
|
|
|
Eskuara
galtzen ari dela, eskual gogoa hiltzera doala, ez da bertzerik aiphazen dela kazetetan, dela mintzaldietan. Bainan guk, eskualzaleek zer egiten dugu eskual mintzaira eta eskual arima ez diten suntsi?
|
|
|
Lacombe-k sineste handia zuen mintzaira ikertzaletan, eta maiz erraiten zuen: "
|
Eskuara
jakintsun faltan ari da hondatzen!": ene iduriko, mintzatzale eta izkiriatzaile faltan galduko da, galtzekotz, eta horra zertako atsegabe handi batekin behar dudan hemen ezarri Lacombe-k ez duela biziki guti baizik erabili eskuara.
|
|
2020
|
|
|
Horiek gehi Jesukristoren aurka inoiz euskaraz idatzi den aurreneko iraina: "
|
Eskuara
hoin uzkur balin bada eta kilika, apezek dute hortaratua. Ez noa aski barna:
|
|
|
|
Eskuara
zuen gora altxatu, hari doakon neurrian,
|
|
2021
|
|
|
" Zendako nahi zuen jendeak Mattin?
|
Eskuara
Basarrik baino aiseagoa duelakotz Frantziako eskualdunendako —eta hok ziren gehienik intzutera jinak—[...]".
|
|
|
|
Eskuara
ez dakitela! Nolaz bada hori?
|
|
|
nihun.
|
Eskuara
maite zuen eta mintzatzen garbiki.
|
|
2022
|
|
|
Bai, eta gehien bat 1914 gerlak," 14ko Gerla Handi" deituak. "
|
Eskuara
baizik ez zakiten haiek, mort pour la patrie", Gorka Knörren kantua da, ezta?, oso kantu indartsua. Hala 1914ko Gerlak, nola Bigarren Mundu Gerlak bere partea egin dute hemengo jendea frantsesteko, seguru.
|
|
|
" Chede handi bat bazuen il aintzinean: nahiko zuen gure
|
Eskuara
ederra, guziek gisa berean itzkiribatzen ikusi. Ez da oraino egungo egunean, batasun hori egin.
|
|
|
Ez da oraino egungo egunean, batasun hori egin. Agian
|
Eskuara
maite duten gizonek, eginen dute zerbeit Elissamburuk gogoan zuenaren betetzeko". Egun horretan, Eskualdun Batzarrak harlauza bat" azkarra, Larrun mendiko erraietarik ebakia" ezarri zuen herriko etxeko fatxadan Elizanbururen omenez, haren oroitzapena perpetuatzeko etorkizuneko belaunaldietan.
|
|
2023
|
|
|
"
|
Eskuara
" proiektua, Araban 50 langile baino gehiago dituzten Arabako enpresetan euskararen erabilera eta hizkuntza berdintasuna sustatzeko," Eskuara" proiektua sortu dute. Mementoan Aenkomer eta Sirimiri enpresak sartu dira proiektuan, baina 2024ko bukaerako 25 enpresetara hedatzeko esperantza dute egitasmoaren sortzaileek.
|
|
|
" Eskuara" proiektua, Araban 50 langile baino gehiago dituzten Arabako enpresetan euskararen erabilera eta hizkuntza berdintasuna sustatzeko,"
|
Eskuara
" proiektua sortu dute. Mementoan Aenkomer eta Sirimiri enpresak sartu dira proiektuan, baina 2024ko bukaerako 25 enpresetara hedatzeko esperantza dute egitasmoaren sortzaileek.
|
|
|
"
|
Eskuara
hoin beratz eta thoil balin badago, apezek daukatela emalditurik."
|