|
2017
|
|
|
Hain
|
modu
hunkigarrian egin zituen hitzok ezen ezin baitut hitzez adierazi. Ene Jauna!
|
|
|
" Zer
|
moduz
Printze. Ba al duzu enkarguren bat Egiptorako?"
|
|
|
Ez dut batere gogoko emakume horren hitz egiteko
|
modua
esan zion Clodoveok kazetari lagunari. Beti dabil esaka koadro batzuk" azaleraino sartzen direla", legena balira bezala.
|
|
|
Henri Deplis, jatorriz, Luxenburgoko Dukerri Handiko hiritarra zen. Asko pentsatu eta gero merkataritza bidaiari
|
moduan
hasi zen lanean. Merkatal egitekoek Dukerri Handiko lurraldez haratago eraman zuten behin baino gehiagotan.
|
|
|
Ez zen aparteko dirutza, ezta Henri Deplis moduko pertsona xume batentzat ere, edozein
|
modutan
, itxura baten kalterik gabea zirudien oparotasunean murgildu zen. Honela, bertako artea sustatzen hasi zen, alegia, Andrea Pincini signorearen tatuaje lanak.
|
|
|
Azkenik, Genovako kongresu anarkista baten zegoela, kamarada batek, eztabaida sutsuaren erdian, likido korrosibo bat jaurti zion bizkarrera. Jantzita zeraman alkandora gorriak gutxitu egin zituen kalteak, baina Ikaroa erabat desitxuratuta geratu zen, ez ezagutzeko
|
moduan
.
|
|
|
Erasotzaileari errieta gogorra egin zioten kamarada anarkistari eraso egiteagatik, eta zazpi urteko kartzela zigorra jarri zioten altxor artistiko nazionala hondatzeagatik. Ospitaletik ateratzeko
|
moduan
izan bezain laster, Henri Depli fronteran jarri zuten atzerritar zitalaren etiketapean.
|
|
|
Veneziarrak ikusik nagusiak baretu gabe jarraitzen zuela, barkamena eskatzeko
|
moduren
bat pentsatzen aritu zen, baina alperrik. Alde egiteko gogoa piztu zitzaion, baina ez zuen horretarako adorerik, beldurra sorrarazten baitzioten nagusiaren mehatxuek.
|
|
|
animatuta eta hordituta zegoen, ardoa edan balu bezala. Azkenean, alde egin behar nuela esan nuenean, ikaratu egin zen, mainak egin zituen ume baten
|
moduan
eta, haserre bizi, kolpe bat eman zuen hankarekin zoruan, bildumaren erdia ere ez nuela ikusi esanez. Ama alabek eginahalak egin behar izan zituzten alde egiten utzi nezan, bestela, trena galduko bainuen.
|
|
|
Matriuska erraldoi baten
|
modukoa
zen Föergell enpresa, are erraldoiagoa zen Möergell matriuskak mendean har zezan, aurkeztu beharreko dokumentu sekretuak zekartzan kartazalak. Hura aurkeztu besterik ez zuen Ataulf Tarqquus jaunak, bi enpresen arteko absortzioa ahalbidetzeko.
|
|
|
orro egin zuen. Haren berunezko eskutu rrak kaoba zur iluneko mahaian talka egin eta metalezko oihartzun, uhin, dardara zein Siberiako hotzak, Moërgell matriuskako horma guztiak gainditu eta, bost mila langileen lepo buruetara barreiatu ziren, domino fitxa erreskaden
|
modura
.
|
|
|
Koipeaz dekoratutako lan jantzi laranja tripotxeraino askatuta zeraman eta, ile xerlo urdinduak ageri zitzaizkion paparrean. Enpresa barnean posta banaketarako zerabilen patinetea zokoratu, prentsa zahar, trokel, eta gasezko labe korrokoilduen alboan, zorua tergalezko oihal batez estaliz, eta buruki
|
moduan
zahatoa ipinita, ohe antzeko bat moldatu zuen.
|
|
|
Obusez ari garela, ez da ahaztu behar Ataulf Tarqquus jaunak, galera handiekin zen Moërgelleko zuzendaritzara iritsi, eta harturiko lehen erabakia, igorle, jasotzaile eta mezua zeukaten etorkizunik gabeko obusak ekoizteari utzi, eta ez mezurik, ez igorlerik, ez eta jasotzaile jakinik ez zuten pertsonen kontrako minaz ordezkatzea izan zela2 Hortaz, inbertsio handiak burutu eta gero, UNDER APPLE markako mina merke bezain eraginkorrak merkaturatzea menturatu zen. Erabaki horren eraginez, Moërgellen negozioak xanpain aparraren
|
modura
egin zuen gora. Huraxe zen momentuz, haren lorpenik handiena.
|
|
|
Ataulf Tarqquus jauna, enperadore handien
|
modura
, bere egintzez guztiz harro sentitzen baldin bazen ere, ez zegoen erabat kontent. Berak, aurrerago joan nahi zuen.
|
|
|
Nola ebatziko zuen, itxuraz hain hutsala zirudien arazo larri hura? Moërgell hiri handi mandi eta zatar baten
|
modukoa
zen, hainbat eta hainbat pabilioiez osaturikoa. Bost mila langile ziren zentsatuta, orotara.
|
|
|
Uda osoa igaro zuen lanean, Frantziako zelai berdeetan marrubi gorriak biltzen amaren ondoan. Eta beraiekin, mundu guztitik lanera etorritako beste hainbat familia, txindurrien
|
moduan
, udan bildu nahian negua igarotzen lagunduko zien diru apurra.
|
|
|
Non arraio ote zen Dubio? Urteetan, gixon maskal hartan erreparatu ez zutenek, haren bila hasi zen ero
|
moduan
. Hortaz, jendea laster ka ikus zitekeen pabilioi, bulego eta aparkalekuetan barrena.
|
|
|
Dubiok arratsalde hartan bertan lan pixka baten lan egingo zuen ez gehiegi, gehienera jota, alde batetik besterako hiru joan itzuli eta banaketa amaitzerakoan, etxera ez baina, auzoko tabernetan narrasti
|
moduan
ibiliko zen, harik eta gauerdia iristen zen arte. Arrats parteko bakarkako ardo merkearen txikiteoan jarrita gogoa3, punpa zentrifugoen instalaziora zeramaten metalezko eskailera luzeak jaitsi zituen.
|
|
|
Udaberri asko igaro dira aitonaren izterretan esertzen nintzenetik eta gaur egunera, gehiegi agian. Nire bizitzako azken urteotan etortzen zaizkit kontu zahar guztiak berriz burura, aitonaren hitz goxoak suaren inguruan dantzan ikusten ditudanean, mutiko gaztetxo bat nintzeneko garaietan
|
moduan
. Jendeak dio mundu hontan egoten jarraitzeko egunak bukatzear dituzunean agertzen direla zure bizitzako oroitzapenik politenak.
|
|
|
Ez dakit oso ondo. Badago lizentzia berezi bat, lizentzia poetikoa, lizentzia satirikoak, hartzeko komunikazio
|
modu
horretan. Eta askotan gertatu zaigu lagunartean ere bueno orain bertsotan hasten gara, orduan kantuan kokatzen gara, orduan kantuaren bidez ikutu ditzakegu hobeto gure sentipenak eta gure satira gogoak, orduan orain esan ditzakegu gauza batzuk.
|
|
|
Eta bestetik iruditzen zait baita ere beste osagai bat dela euskaldunok, hizkuntzari, hitzari, diogun atxikimendua. Ez komunikazio tresna
|
moduan
, baizik eta geuretasunaren eramale muineko moduan. Beharbada bestela ezin liteke ulertu.
|
|
|
Eta bestetik iruditzen zait baita ere beste osagai bat dela euskaldunok, hizkuntzari, hitzari, diogun atxikimendua. Ez komunikazio tresna moduan, baizik eta geuretasunaren eramale muineko
|
moduan
. Beharbada bestela ezin liteke ulertu.
|
|
|
Nik Maialen ere ikusten dut bide bat egin duen bertsolari bat
|
moduan
, pixka bat, ezta. Identifikatzen dut baita ere nik bizi izandako gauza batzuekin.
|
|
|
Ez dakit, zirkulazioa eta ideiak ere hobeto mugitzen direla. Bai, eta gainera oinez egiten da bi eratan,
|
modu
metaforikoan, eta modu fisikoan. Modu fisikoan, alegia, mendira joanez, eta pentsatuz, eta bueltak emanez, jarrerari, gauzen zentzuari, zure bilakaera hori, eta baita ere oinez denboran zehar.
|
|
|
Ez dakit, zirkulazioa eta ideiak ere hobeto mugitzen direla. Bai, eta gainera oinez egiten da bi eratan, modu metaforikoan, eta
|
modu
fisikoan. Modu fisikoan, alegia, mendira joanez, eta pentsatuz, eta bueltak emanez, jarrerari, gauzen zentzuari, zure bilakaera hori, eta baita ere oinez denboran zehar.
|
|
|
Bai, eta gainera oinez egiten da bi eratan, modu metaforikoan, eta modu fisikoan.
|
Modu
fisikoan, alegia, mendira joanez, eta pentsatuz, eta bueltak emanez, jarrerari, gauzen zentzuari, zure bilakaera hori, eta baita ere oinez denboran zehar. Alegia, urtetatik gaur egun arte etengabeko kontraesan horretan bide eginez.
|
|
|
Eta uste dut txapelketa horretan ere bertsolari horiek erakusten dutela lehiatzen ari direla, eta zalantzarik gabe ahalik eta ondoen egiten dutela eta irabaztera doazela, baina aldi berean transmititzen dutela lehia horretan badela zerbait faltsua. Eta badela kooperazio
|
modu
bat. Eta ari direla nolabait esanda atzezpen bat egiten gailurra bisualizarazteko eta mugimendua indartzeko.
|
|
|
Sakonena kooperazioan ari garelako, lankidetzan ari gara, biok nahi dugu elkarrizketa ondo ateratzea. Orduan niretzat jolas konbertsazional bat da bertsoa, horregatik ez naiz oso eroso sentitu izan, joko, lehia, arautu
|
moduan
ikusi izan dudanean bertsoa.
|
|
|
Txapelketako finaleko biharamunean komunikabide guztiek hitz egiten dute txapelketari buruz, baita komunikabide erdaldunek ere. Eta herri honetan daukagun panorama sozio linguistikoa ikusita, erdaldun askok eta askok, euskarazko munduaren berri izateko
|
modu
bakarrenetako da. Eta gainera euskarazko munduaren berri inbidia emateko modu batean, modu erakargarri, indartsu, pozgarri, eta baikor batean.
|
|
|
Eta herri honetan daukagun panorama sozio linguistikoa ikusita, erdaldun askok eta askok, euskarazko munduaren berri izateko modu bakarrenetako da. Eta gainera euskarazko munduaren berri inbidia emateko
|
modu
batean, modu erakargarri, indartsu, pozgarri, eta baikor batean. Orduan alde horretatik, sozialki, badaukala funtzio bat.
|
|
|
Eta herri honetan daukagun panorama sozio linguistikoa ikusita, erdaldun askok eta askok, euskarazko munduaren berri izateko modu bakarrenetako da. Eta gainera euskarazko munduaren berri inbidia emateko modu batean,
|
modu
erakargarri, indartsu, pozgarri, eta baikor batean. Orduan alde horretatik, sozialki, badaukala funtzio bat.
|
|
|
Eta nik uste dut hori benetan esaten dugula, gero topikotzat juzkatu liteke, eta esan," bai, zuek beti hain lagunartean, eta beti lehiarik ez dagoela esaten, eta gero denak lehiara zoazte". Eta egia da azken batean, badago lehiaren konponente hori, eta badago batez ere lehia autosuperazio bezala ulertuta, pixka bat bertsolaritza ere lehia ulertzeko
|
modu
berezi bat da. Eta uste dut horrek ere talde giroa indartzen duela.
|
|
|
Eta hori azaldu nahian jende aurrean. Orduan interesgarria da lehia ulertzeko
|
modu
hori, zeren eta kooperatiboa ere bada aldi berean, autosuperazioa ere bada, eta lehia, lehia ere bada. Lehia, besteekiko lehia, ez nuke esango besteen kontrako, baizik eta besteekiko lehia.
|
|
|
Lehia, besteekiko lehia, ez nuke esango besteen kontrako, baizik eta besteekiko lehia. Uste dut lehiaketa
|
modu
berezi bat dela, ez dela elkar zapaltzearen konpetizioa, baizik eta beste zerbait.
|
|
|
Batetik nire ustez bertsoaren osagai nagusia ludikoa da, hau da jolasa. Eta sartzen denean jokoaren interesa, lehiaren interesa, eta lehiaren atzean dagoenean prestigioa lortzeko mekanismoen arteko norgehiagoka desleial bat, iruditzen zait behintzat bertsoa ulertzeko nire
|
moduari
kalte egiten zaiola. Eta nik hor ezin dut kokatu.
|
|
|
Eta bestetik nire ibilbidean behintzat bertsoa nire baitan sentitu izan dut bertsoa gero eta gehiago autore bati dagokion zerbait. Ni gehiago sentitu izan naiz azken urteetan kantautore bat
|
moduan
kantatzen duena berari ateratzen zaiona, edo idazle bat moduan, idazten duena sortzen zaiona. Ez diot inoiz zentzurik bilatu beste idazle batekin lehiatzeari, ia norena den nobela hobea.
|
|
|
Eta bestetik nire ibilbidean behintzat bertsoa nire baitan sentitu izan dut bertsoa gero eta gehiago autore bati dagokion zerbait. Ni gehiago sentitu izan naiz azken urteetan kantautore bat moduan kantatzen duena berari ateratzen zaiona, edo idazle bat
|
moduan
, idazten duena sortzen zaiona. Ez diot inoiz zentzurik bilatu beste idazle batekin lehiatzeari, ia norena den nobela hobea.
|
|
|
Ez diot inoiz zentzurik bilatu beste idazle batekin lehiatzeari, ia norena den nobela hobea. Edo bi kantautore elkarrekin lehiatzea
|
moduan
txapelketa batean, ez, kantautore batek ateratzen du ateratzen zaiona, eta idazle batek idazten du egiten duena. Pixka bat autore ikuspuntutik bizi izan dut barnetik behintzat bertsolari izatea, eta oso zentzuz kontrakoa iruditu zait nire sortzaile lagun onenekin sari baten truke lehiatzea.
|
|
|
Eta gainera balio duela kalitatea berritzeko, prestigio irizpideak berritzeko, eta masa mugimendu astinaldi interesgarri bat sortzeko. Orduan nik mugimenduko partaide
|
moduan
hori babesten dut, baina artista moduan ez zait ateratzen parte hartzea. Hala ere izugarri errespetatzen eta miresten dut gaur eguneko bertsolariek, autore izanik ere, egiten duten, nolabaiteko autore izatearen sakrifizio puntu bat, lehia espektakulu hori eskaintzeko, askotan lehentasuna emanez bertsolaritzaren mugimenduari norbere autore izaerari baino.
|
|
|
Eta gainera balio duela kalitatea berritzeko, prestigio irizpideak berritzeko, eta masa mugimendu astinaldi interesgarri bat sortzeko. Orduan nik mugimenduko partaide moduan hori babesten dut, baina artista
|
moduan
ez zait ateratzen parte hartzea. Hala ere izugarri errespetatzen eta miresten dut gaur eguneko bertsolariek, autore izanik ere, egiten duten, nolabaiteko autore izatearen sakrifizio puntu bat, lehia espektakulu hori eskaintzeko, askotan lehentasuna emanez bertsolaritzaren mugimenduari norbere autore izaerari baino.
|
|
|
Gaur egun konpetizioa ulertzeko
|
modua
oso beste bat da. Oso besteak zapalduz aurrera egitekoa, edo besteak txikituz, edo edozer gauza ontzat joz irabazteagatik.
|
|
|
Ni bertsoaren bidez eta bertsoaren inguruan espresatzen naiz. Eta bertsoak lagundu dit ere nire burua ulertzen, nire burua espresatzeko
|
modua
eman dit, eta esan liteke jada nire barruaren parte den zerbait dela bertsoa.
|
|
|
Nik uste dut gaur egun gehixeago ematen ari zaiola bere lekua inprobisazioari, ez bakarrik bertsogintzan, baita beste alor batzuetan ere. Hala ere ez dut uste ez gutxietsi, ez gehiegi handietsi behar denik inprobisazioa, inprobisazioak bere mugak ditu, sorkuntzarako bere mugak ditu, eta aldi berean bere potentziala dauka arte sorkuntza
|
moduan
. Eta zehazki geureak, eta kantu inprobisatuak, kantu inprobisazio biluziak ba uste dut dituela potentzial batzuk beste batzuk ez dituztenak eta aldi berean ba oso muga zurrunak ere bai.
|
|
|
Jendeak bertsolaritzaz ikasi dezakeena zera dela: giza adimenak ezinezkoak zirela uste genuen gauzak egin ditzakeela, oso gauza konplikatuak, gauza asko aldi berean eta gainera
|
modu
inprobisatuan.
|
|
|
Nik uste dut baita ere ikusi behar dela herri berezi batean gaudela. Nolabait esango nuke arazo existentzial bat daukan hizkuntza komunitate bateko partaide garela, askotan euskal arazoa ere ikusten da gatazka armatu
|
moduan
, edo gatazka politiko moduan, baina nik uste dut geure arazoaren azkeneko muina arazo existentzial kolektibo bat dela, gure euskaltasuna edo gure izaera kultural hau izan edo ez izaneko kinka horretan gaudela. Orduan, eta izan edo ez izaneko kinka horretan geure ardatza hizkuntza dela, eta hori pentsa dezakegu mila teorizazioren bidez, edo baita ere senti dezakegu oso txikitatik oso transmisio natural baten bidez. Eta euskaldun hitzak esaten duen moduan euskaradun, horrek egiten gaitu kulturalki nor, hori da gure arazo kultural politiko eta gatazkaren muina, eta nolabait horrek ematen dio hizkuntzari ere kontzientzia berezi bat, estatus berezi bat norbere baitan.
|
|
|
Nik uste dut baita ere ikusi behar dela herri berezi batean gaudela. Nolabait esango nuke arazo existentzial bat daukan hizkuntza komunitate bateko partaide garela, askotan euskal arazoa ere ikusten da gatazka armatu moduan, edo gatazka politiko
|
moduan
, baina nik uste dut geure arazoaren azkeneko muina arazo existentzial kolektibo bat dela, gure euskaltasuna edo gure izaera kultural hau izan edo ez izaneko kinka horretan gaudela. Orduan, eta izan edo ez izaneko kinka horretan geure ardatza hizkuntza dela, eta hori pentsa dezakegu mila teorizazioren bidez, edo baita ere senti dezakegu oso txikitatik oso transmisio natural baten bidez. Eta euskaldun hitzak esaten duen moduan euskaradun, horrek egiten gaitu kulturalki nor, hori da gure arazo kultural politiko eta gatazkaren muina, eta nolabait horrek ematen dio hizkuntzari ere kontzientzia berezi bat, estatus berezi bat norbere baitan.
|
|
|
Nolabait esango nuke arazo existentzial bat daukan hizkuntza komunitate bateko partaide garela, askotan euskal arazoa ere ikusten da gatazka armatu moduan, edo gatazka politiko moduan, baina nik uste dut geure arazoaren azkeneko muina arazo existentzial kolektibo bat dela, gure euskaltasuna edo gure izaera kultural hau izan edo ez izaneko kinka horretan gaudela. Orduan, eta izan edo ez izaneko kinka horretan geure ardatza hizkuntza dela, eta hori pentsa dezakegu mila teorizazioren bidez, edo baita ere senti dezakegu oso txikitatik oso transmisio natural baten bidez. Eta euskaldun hitzak esaten duen
|
moduan
euskaradun, horrek egiten gaitu kulturalki nor, hori da gure arazo kultural politiko eta gatazkaren muina, eta nolabait horrek ematen dio hizkuntzari ere kontzientzia berezi bat, estatus berezi bat norbere baitan.
|
|
|
oso lurrari errotuta egonagatik oso gaur egunari eta munduari irekita dagoela. Eta benetan behar bada superbibentzi instinto bategatik ausartzen garela probatzen, bestelako disziplinekin nahasten, bestelako bertso formak bilatzen, bestelako espresio
|
moduak
, bestelako doinukerak. Lehengoak galdu gabe, baina berriekin konbinatuta.
|
|
|
Horiek dira ahozko tradizio nagusiak, ia kultura guztietan daude. Uste dut, bertsolaritza, oso ohikoak diren poesia norgehiagoka mota bat dela baina bakarra dela zabaldu den
|
moduari
, gizarteko maila guztietan agertzeari eta ikusleen aniztasunari dagokionez.
|
|
|
Hurrengo egunean akaso jubilatu bazkari batean kantatu dezaket. Eta hurrengoan gazteetxe batean, orduan bai bertsolariok daukagun harremana intergenerazionala da eta oso ofizio gutxitan ikusi dezakegu laurogei urteko pertsona bat, joxe agirren
|
modura
eta 19ko bat, Miren Amuriza, elkarrekin kotxean joaten jaialdi batera, eta hor ikaragarri ikasten du larogeikoak eta ikaragarri ikasten du hemeretzikoak"
|
|
|
Pixka bat esango dut. Pixka bat zer zentzutan, ba komunikatzen ari garelako, barre egiten dugulako, konpartitzen dugulako zerbait nahiko
|
modu
horizontalean, espresio bide bat delako, eta aukera polit bat informazioa liseritzeko, informazioa konpartitzeko, jolasteko.
|
|
|
Eta hori bertsoaren osagai funtsezkoa da, edo bertsolaritza mugimenduaren osagai funtsezkoa da. Beste gauza bat da konturatzea hori egiteko
|
modu
bizigarri bakarra, hori egiteko merezi digun modu bakarra sortzea dela. Nolabait izatea, tradizionala izateko modu bakarra sortzailea izatea dela, eta beharbada sortzailea izateko ere gure modua, edo modu interesgarri bakarra ere tradizioen fluxuan kokatzea dela.
|
|
|
Eta hori bertsoaren osagai funtsezkoa da, edo bertsolaritza mugimenduaren osagai funtsezkoa da. Beste gauza bat da konturatzea hori egiteko modu bizigarri bakarra, hori egiteko merezi digun
|
modu
bakarra sortzea dela. Nolabait izatea, tradizionala izateko modu bakarra sortzailea izatea dela, eta beharbada sortzailea izateko ere gure modua, edo modu interesgarri bakarra ere tradizioen fluxuan kokatzea dela.
|
|
|
Beste gauza bat da konturatzea hori egiteko modu bizigarri bakarra, hori egiteko merezi digun modu bakarra sortzea dela. Nolabait izatea, tradizionala izateko
|
modu
bakarra sortzailea izatea dela, eta beharbada sortzailea izateko ere gure modua, edo modu interesgarri bakarra ere tradizioen fluxuan kokatzea dela. Eta tradizioa eta sorkuntza gauza beraren bi aurpegi direla.
|
|
|
Beste gauza bat da konturatzea hori egiteko modu bizigarri bakarra, hori egiteko merezi digun modu bakarra sortzea dela. Nolabait izatea, tradizionala izateko modu bakarra sortzailea izatea dela, eta beharbada sortzailea izateko ere gure
|
modua
, edo modu interesgarri bakarra ere tradizioen fluxuan kokatzea dela. Eta tradizioa eta sorkuntza gauza beraren bi aurpegi direla.
|
|
|
Beste gauza bat da konturatzea hori egiteko modu bizigarri bakarra, hori egiteko merezi digun modu bakarra sortzea dela. Nolabait izatea, tradizionala izateko modu bakarra sortzailea izatea dela, eta beharbada sortzailea izateko ere gure modua, edo
|
modu
interesgarri bakarra ere tradizioen fluxuan kokatzea dela. Eta tradizioa eta sorkuntza gauza beraren bi aurpegi direla.
|
|
|
Gaur egungo bertsolaritzaren beste ezaugarri interesantenetakoak, ez?, oso lurrari errotuta egonagatik, oso gauregunari eta munduari irikia dagoela. Eta benetan behar bada, superbibentzia instinto bategatik ausartzen geala probatzen, bestelako disziplinekin nahasten... bertso formak bilatzen, bestelako espresio
|
moduak
, bestelako doinukerak. Lengoa galdu gabe baino berriakin konbinatuta.
|
|
|
Ohi dudan
|
modura
|
|
|
Badaukagu gure doinuak, badaukagu gure neurriak, gure metrikak, badaukagu esan nahi duguna baina badago bertsoa egiteko
|
modu
bat, eta egiteko modua da bukaera pentsatzea.
|
|
|
Badaukagu gure doinuak, badaukagu gure neurriak, gure metrikak, badaukagu esan nahi duguna baina badago bertsoa egiteko modu bat, eta egiteko
|
modua
da bukaera pentsatzea.
|
|
|
Ni bertsoaren bidez eta bertsoaren inguruan expresatzen naiz. Eta bertsoak lagundu dit ere nere burua, ez dakit, ulertzen edo nere burua expresatzeko
|
modua
eman dit eta bai, izan liteke nere barruan parte dan zerbait da bertsoa.
|
|
|
Esan ohi da poema homerikoetaz, bere funtzioa zan jakintza
|
modu
bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. Orduan bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko modu bat, ziren orduko softwarrak eta zentzu horretan, izan du paper memoristikoa hori dudarik gabe
|
|
|
Esan ohi da poema homerikoetaz, bere funtzioa zan jakintza modu bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. Orduan bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko
|
modu
bat, ziren orduko softwarrak eta zentzu horretan, izan du paper memoristikoa hori dudarik gabe
|
|
|
Bertsolariok daukagun harremana intergenerazionala da eta oso ofizio gutxitan ikus daiteke 80 urteko pertsona bat, Joxe Agirreren
|
moduan
, eta 19ko bat, Miren Amuriza, elkarrekin kotxean joaten jaialdi batera. Eta hor ikaragarri ikasten du larogeikoak eta ikaragarri ikasten du hemeretzikoak.
|
|
|
Arazo esistentzial bat daukan hizkuntza komunitate bateko partaide garela. Askotan euskararen arazoa ikusten da edo gatazka armatu
|
moduan
edo gatazka politiko moduan baina, nik uste, geure arazoaren azken muina, arazo esistentzial kolektibo bat dela.
|
|
|
Arazo esistentzial bat daukan hizkuntza komunitate bateko partaide garela. Askotan euskararen arazoa ikusten da edo gatazka armatu moduan edo gatazka politiko
|
moduan
baina, nik uste, geure arazoaren azken muina, arazo esistentzial kolektibo bat dela.
|
|
|
Orduan nik mugimenduko partaide
|
moduan
, hori babesten dut baina artista moduan ez zait ateratzen parte hartzea. Hala ere, izugarri errespetatzen eta miresten dut, gaur egungo bertsolariek, autore izanik ere, egiten duten nolabaiteko esang nuke, autore izatearen sakrifizio punto bat lehia espektakulo hori eskeintzeko.
|
|
|
Orduan nik mugimenduko partaide moduan, hori babesten dut baina artista
|
moduan
ez zait ateratzen parte hartzea. Hala ere, izugarri errespetatzen eta miresten dut, gaur egungo bertsolariek, autore izanik ere, egiten duten nolabaiteko esang nuke, autore izatearen sakrifizio punto bat lehia espektakulo hori eskeintzeko.
|
|
|
Nik uste nuen gutxiago hitz egin eta gehiago egingo zutela bertsotan, baina etengabeko komunikazioa egon zen irakaslearen (gidariaren) eta ikasleen (5 edo 6) artean. Egiten ari zirena egiteko
|
modu
onenari buruz hizketan aritu ziren eta literatura eskola zirudien hark, bertsotan egiteko eskola izateaz gain. Munduko beste tokietako ahozko tradizioak ez dira horrela irakasten, hain modu
|
|
|
Egiten ari zirena egiteko modu onenari buruz hizketan aritu ziren eta literatura eskola zirudien hark, bertsotan egiteko eskola izateaz gain. Munduko beste tokietako ahozko tradizioak ez dira horrela irakasten, hain
|
modu
|
|
|
Hitzen jolasa, hitzekin jolastearen plazera, norbere ideiak bertsotan jarri ahal izatea den arma. Ideiak, zirikarako, umorerako, maitasunerako, ideia ideologikoak, ideia sozialak eta politikoak, bertsotan jarri ahal izatea den komunikazio estrategia eta erreminta, hitzen edertasun hori, kantakera, doinuak, hor azkenean espresatzeko eta izateko
|
modu
berri bat deskubritzen duzu, bere xumean nik uste ikaragarri aportazen duela bertso eskolako bizipen horiek, eztabaida dialektiko horiek, bai, nik uste gaur egungo bertso mundua ezin dela ulertu bertso eskolarik gabe, eta bertsogintza suspertzeko eta bizitzeko ba ezinbesteko erreminta izan dela.
|
|
|
Batetik bertsolariok edo bueno ba sorkuntzara dedikatu garenok egin dugun ibilbidea, eta bestetik bertsolaritza mugimendua bera, gizarte mugimendu
|
moduan
, Bertsozale Elkartean mamitu dena, eta horretan eduki ditugu intuizio basiko batzuk.Hau da bertsolaritzaren transmisioa generaziola nola segurtatu, bertsolaritzaren sustapena gizartean nola ziurtatu, eta bestetik bertsolaritzaren jakintza, bertsolaritza jakintza bideetan nola txertatu, unibertsitateetan, ikerketan, bilketan, eta abar.
|
|
|
|
Modu
askotan alderatu daitezke bertsolaritza eta munduko beste inprobisazio generoak. Baina nik orain arte ez dut ikusi saioak zuzenean ikustera joaten den jendetzaren neurriko ezer beste generoetan.
|
|
|
Esan ohi da poema omerikoetaz, bere funtzioa zen jakintza
|
modu
bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko modu bat, ziren orduko, orduko software ak ziren, ez, orduko, orduko artxiboak eta zentzu horretan, tradizionalki, bertsolariak edo bertsogintzak eta antzeko fenomenoak; koplak eta zera, izan dira herri bateko gertakizunak, istorioak, e, e, e, moralitateak transmititzeko modu bat eta zentzu horretan izan du paper, paper memoristiko hori, dudarik gabe, bai, bai.
|
|
|
Esan ohi da poema omerikoetaz, bere funtzioa zen jakintza modu bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko
|
modu
bat, ziren orduko, orduko software ak ziren, ez, orduko, orduko artxiboak eta zentzu horretan, tradizionalki, bertsolariak edo bertsogintzak eta antzeko fenomenoak; koplak eta zera, izan dira herri bateko gertakizunak, istorioak, e, e, e, moralitateak transmititzeko modu bat eta zentzu horretan izan du paper, paper memoristiko hori, dudarik gabe, bai, bai.
|
|
|
Esan ohi da poema omerikoetaz, bere funtzioa zen jakintza modu bat transmititzea belaunaldiz belaunaldi. bertso horiek ziren nolabait memoria gordetzeko modu bat, ziren orduko, orduko software ak ziren, ez? orduko, orduko artxiboak eta zentzu horretan, tradizionalki, bertsolariak edo bertsogintzak eta antzeko fenomenoak; koplak eta zera, izan dira herri bateko gertakizunak, istorioak, e, e, e, moralitateak transmititzeko
|
modu
bat eta zentzu horretan izan du paper, paper memoristiko hori, dudarik gabe, bai, bai.
|
|
|
Euskaldunok kultura, ahozko kultura ugari bezela, euskaldunok hitza izan degu oso, oso literala. Neurri batean, hori baldin bada zure komunikabide nagusia, hitza, orduan ezin dezu hitzarekin jolasean ibili, zuk hitza ematen badezu, gorde egin behar dezu, bestela hurrengoan ez bazaizu zure hitza sinesten, zure komunikazio
|
modu
nagusia galdu egiten dezu., bertsolaritzaren zoragarritasuna da, hain zuzen, bertsoak permititzen dizu hitzarekin jolas egitea, eta hain literaro geranok euskaldunok, libertate hori daukagu bertso kontestu horretan, eta nik hori ikusi izan diot bertsolaritzaren aberastasun.
|
|
|
Gaiak berak lagundu digu estimulu
|
moduan
filma sortzeko prozesuetan. Asko gozatu dugu inprobisatzen, gidoia filma egin ahala idazten, lehenik amaiera pentsatzen bertsolariek egiten duten bezala, bertsoen egitura eta pelikularena alderatzen, isiluneekin eta biluztasunarekin jokatzen, bertigoarekin.
|
|
|
Bertsolariek ez dute buruz ikasitakoa botatzen, unean bertan sortzen dutena baizik. Eta oso
|
modu
zailean sortzen dituzte gainera, doinua, errimak, hainbat poesia egitura, gaiari erantzun, aurrekoaren bertsoari ere bai eta abar. Gauza asko egin behar dira aldi berean."
|
|
|
|
Modu
askotan alderatu daitezke bertsolaritza eta munduko beste inprobisazio generoak. Baina nik orain arte ez dut ikusi saioak zuzenean ikustera joaten den jendetzaren neurriko ezer beste generoetan.
|
|
|
Horrek nolabait bertsoa bihurtzen du une errepikaezinaren artisau, edo nahi bada une errepikaezinaren artista prekario. Beraz, da, arte edo sorkuntza
|
modu
bat erreproduzioetan oinarritzen ez dena, ez da kanta bat enegarren aldiz kantatu duzuna, ez dago erreproduziorik zentzu horretan, baizik eta da momentua, eta horrek egiten du igual berezi. Onerako eta txarrerako.
|
|
|
Ilunabarra heldu da, etorri naiz nik ohi dudan
|
modura
...
|
|
|
|
modua
ere izan daiteke,
|
|
|
egiteko
|
modurik
justuena delakoan;
|
|
|
Istorio egile, faiseuse d" histoires, deitu zion Herve Guibert idazleak. Baina nor da zehatz hainbeste argazkitan hain
|
modu
diferentetan agertzen zaigun emakumea. Paper bat jokatzen ari den aktorea?
|
|
|
Conteren ustean, aldiz, soluzioa gobernutik iritsiko da, iristekotan: " Ezinbestekoa da koofizialtasuna, aragoiera hitz egiten den lekuetan, eta ikasketa derrigorrezkoa,
|
modu
progresibo batean, nahi bada". Alderdiek orain kontsentsua bilatu nahi dute, denek zerbaiti uko egitea:
|
|
|
El Escarmiento, La sombra del Escarmiento eta El Botín argitaratuta, bukatutzat eman du 36ko Gerrak Nafarroan eragin zuen txikizioaren kontaketa. Baztertuak zituen hamaika proiektu berriz hartzeko
|
moduan
izango da hemendik aurrera.
|
|
|
" Ez dut idazten historia errepika ez dadin, zerrikeria haien protagonistak zer egiteko kapaz izan ziren gogoratzeko baizik; orain ere, aukerarik txikiena izango balute, zer egiteko kapaz liratekeen. Borrokatzeko, ahal dudan neurrian, dominazio
|
modu
bat den oroimenaren suntsiketaren kontra". Kontakizun historiko bat osatzea da helburua, beraz, ez mendekua edo kontu garbitzea.
|
|
|
Ados, aski ez izan arren. Eta aski ez izatea baino, konponezina da, idazten duzuna idazten duzula, ez dago biktimak eta oinordekoak erreparatzeko
|
modurik
, jartzen ahal dute plaka bat, lau sos eman. Baina benetako arazoa da ez dagoela borondaterik krimen horiek argitzeko".
|
|
|
Kontxo, idaztea ez da hori. Eta azkenaldian errealitatea asko errepikatzen da, gauzak azkartu egin dira, herrialdea zitaldu egin da
|
modu
beldurgarrian. Nekatu naiz ustelkeriak, abusu polizialak, biolentziak apuntatzeaz.
|
|
|
Mercedes Mannheim zuri distirant kapotarik gabean, gizonik gabeko bi emakume, atzerritar, altu, ile motzeko, zigarreta eskuan. Espainiako hezkuntza kritikatzeko erabili zituzten erretratu batzuk, gobernu
|
modu
berriarekin zuzenduko zela zioten. Besteren gainetik zegoen Bigarren Errepublikak ekarritako aldaketen gaineko interesa.
|
|
|
Berrogeita hamar urtetik gorako musika ibilbide bat bukatzeko
|
modu
ugari egongo da, suposatzen dut. Hauxe da Ramon Pelegero Sanchis, Raimon (oroi azentuazioa) izenez ezagunagoa den musikariak aukeratu duena.
|
|
|
Kotxea utz dezakegu bertan, garraio publikoa hobetu beharreko kontua baita Hondarribian. Eraiki aurretik auzo erresistentziaren sinbolo lelo gogoangarriekin," Lajazia eskiletak dagozten bezela", behin eraikita, Leitzaranekin gertatu
|
moduan
, mundu guztiak erabiltzen ditu. Jaisten ari garela, berehala ikusiko dugu Madalena ermita zegoen lekua, egun etxetxo batek hartu arren, erraz irudika daitekeena.
|
|
|
Sarrera
|
modu
hori zertarako, eta, erakusketa batean izan naizela esateko. Museu d" Art Contemporani de Barcelona n.
|
|
|
Paul, aka Beatriz, Preciado komisarioak idatzita utzi duen bezala," hogeigarren mendeko artearen kontra artxibo" gisa har daiteke-eta Ramaren obra. Lehen erakusketa haren zentsura" ohartarazpen"
|
modura
hartu zuen, hori bai, motibo figuratiboak alde batera uzteko gonbidapen. 50etan," gerra abstraktua" jarri zuen martxan, Movimento per l" arte concreta taldearen baitan, bere obrari" nolabaiteko ordena" eta" gehiegizko askatasuna mugatzeko".
|
|
|
Deskubrimendu horrek, aldiz, berriz geldiarazi zuen Ramaren sona. Bi
|
modutara
: aitorpena ematen dio, baina soilik emakume gisara aurkeztuta.
|
|
|
" Artearen historia da gure amnesia propioaren historia", dio Preciadok. Eta zalantza planteatzen, ea erakusketa izan daitekeen artistaren memoria berreraikitzeko edo asmatzeko
|
modu
bat, ala, aitzitik, gure saiakera amnesia proiektu orokor horren parte izango den. Sarrionandiaren definizioaren haritik, zalantza gutxiago dago:
|
|
|
(
|
modu
aski estrainioan) Gorka Bereziartua
|
|
|
(
|
modu
aski estrainioan) Gorka Bereziartua
|
|
|
Alegia, Argian ez geneukala eskaintzeko kapoi bat ere, zer esanik ez arrautzatxoekin. Eta beraz, beste
|
moduren
batera konbentzitu nuela Galarraga gure orrialdeak haren jenioarekin zipriztinduko baziren.
|