|
2000
|
|
|
Esanak esan, zertarako balio du hizkuntzak jakiteak? Mundua ulertzeko
|
modu
ezberdina damaigutelako, akaso?
|
|
|
Denbora lantzeko ere
|
modu
ezberdinak erabiltzen ditu. Ipuin batzuetan flash back ak ugariak dira, besteetan ez...
|
|
|
Batzuk pertsonaia aktiboak dira baina pasiboak ere badira dexente. Memoriarekin asko jolasten dut, hildakoak, bizirik daudenak,
|
modu
ezberdinetara agertzen dira pertsonaiak, hori bai. Ipuinei aniztasuna ematea gustatzen zait, baina ez dut pertsonaia galeria bat osatzeko intentziorik izan.
|
|
|
Bata euskal nortasunaren etajatorriaren arteko parekotasun eza dugu. Hobeto esanda, bi aldagai horien arteko lotura
|
modu
ezberdinetan agertzen da herrialdearen arabera. Hegoaldeko herrialdeetan ezda bien arteko loturarik ikusten:
|
|
|
Gaur egun indarrean dauden egitura juridiko politikoek maila eta
|
modu
ezberdinetan zatikatzen dute Euskal Herria. Batetik, estatuen existentzia dugu, horien mugezIpar Euskal Herria eta Hego Euskal Herria egitateak sorrarazten dituena.
|
|
|
Gainera, instituzio komunitarioak 80ko hamarkadaren amaiera aldera arte ez ziren hasi ikus entzunezkoetarako politika egituratuak ezartzen. Irrati/ telebista sistemen eraldatze etadesarautze prozesuen lehen faseak, hortaz, oso
|
modu
ezberdinean gertatu ziren Estatubatzuetan eta besteetan, eta horien arduradun nagusiak, Estatuak berak izan ziren.
|
|
|
Atxikimenduaren eta psikopatologiaren arteko harremanak bi
|
modu
ezberdinetan uler daitezke:
|
|
|
Atxikimenduaren Teoriaren ikuspuntutik, aldiz, terapeutak harremanetanjartzeko
|
modu
ezberdin bat eskaintzen dio subjektuari. Harremanetan jartzekomodu ezberdin hori lortu ahal izateko, atxikimenduaren ereduez konszientebihurtzea, horregatik sor daitekeen mina edo dolua onartzea eta aldatzekoahaleginak egitea ezinbestekotzat jotzen dira.
|
|
|
Teoria hauen oinarria, ezagutzarensorreran bi motatako faktoreren arteko elkarreraginkortasuna behar dela onartzeada: gizabanakoarengan dagoen kognizioa (eredu ezberdinetan, kognizioa ere
|
modu
ezberdinean ulertuz) bat eta gizabanakoarengandik kanpo dagoen errealitateabestea. Honen irudia ondokoa izan daiteke:
|
|
|
bere barnean zenbait azpigaiezosatuta eta bere inguruko zenbait bestelako gaiekin erlazionatuta. Alderdi askobereizi behar direlako eta hauek
|
modu
ezberdinetan azter daitezkeelako, guztizbirtuala gertatzen da eta egokia da: 1) bai diziplina baten barnean, ia edozein gauza aztertzeko; 2) baita aipatutako diziplinazeharkotasuna ziurtatzeko ere; adibidez, gaur egun antropologia, soziologia, psikologia soziala, psikologia, soziolinguistika, psikolinguistika, psikosoziolinguistika, eta abarren artean gertatzen denbezala.
|
|
|
Egungo zientziagintzan aztertzen den edozein gai modu anitzean kontsideratu behar da. Hori, berriz ere,
|
modu
ezberdinetan uler daiteke: zenbait azpigaiz osatua, alde batetik, eta zenbait ondoko edo gertuko gairekinlotuta, bestetik. Adibidez, hizkuntza oro har hartuta, honako hauek bereiz daitezkegaiaren barruan:
|
|
|
Honek guztiak liburutegi digitala, sarean konektatuta informatzeko, informatua egoteko eta ez dakiguna ikasteko izango den utopia batean bihurtzen du. Utopia hau
|
modu
ezberdinetan ikus dezakegu, baina agian utopikoena, liburutegi guztiak sarean lotzen dituena eta gizakiaren produkzio dokumental guztia linean edozeinen eskura jartzen duena da. Ideia honek liburu klasikoen digitalizazioa bultzatu du, eta inprimaki ezberdinak soporte digitalera pasatzea, normalean inongo gehiketa eta aldaketarik gabe (gauza bera baina digitalean, liburu bera baina digitalean).
|
|
|
Erabiltzaileak ezin du dokumentua zuzenean kontsultatu, interfaze elektroniko baten beharra dauka, hau da, makina baten beharra dauka dokumentua irakurri ahal izateko. Lehen aipaturiko elementuak (edukia, estruktura eta kontestua)
|
modu
ezberdinean eskuratzen dira. Edukia, soporte magnetiko edo optiko batean gordetako kode binarioan dagoen karaktere kate bat da; estruktura, softwarearen arabera, lanean ari garen fitxeroan edo beste batean egongo da; eta kontestua (dokumentu sortzailea, hartzailea, sinadura) zerbitzari bakoitzaren helbide liburuan, datu base ezberdinetan edo dokuBiblinleka mentu elektronikoen kudeaketa sistema korporatiboan egon daiteke.
|
|
|
Ezkontza, familiaren gobernua, seme alaben egoera, tutoretzak, egoitzaren kontuak, absenteen eskubideak, ondasunen izaera desberdina, aberastasuna eskuratu, gorde eta gehitzeko
|
modu
ezberdinak, oinordetzak, kontratuak, horiek dira Kode Zibil baten objekturik beharrenak.
|
|
|
Ezkontza, familiaren gobernua, seme alaben egoera, tutoretzak, egoitzaren kontuak, absenteen eskubideak, ondasunen izaera desberdina, aberastasuna eskuratu, gorde eta gehitzeko
|
modu
ezberdinak, oinordetzak, kontratuak, horiek dira Kode Zibil baten objekturik beharrenak. Gai garrantzitsuotan gure lege proiektuen oinarri izan diren horiek azaldu beharrean gaude.
|
|
|
Maiatzaren 20ra arte, begien aurrean ikusiz bizi izan nuen hura. Baina egun horretatik aurrera oso
|
modu
ezberdinean biziko nuen, zoritxarrez.
|
|
2001
|
|
|
Krisi honek
|
modu
ezberdin batez jo du sektoreko eragileengan. Berme handiko harategiek beren salmentak areagotu dituzten bitartean beste batzuek bere diru sarrerak gutxituak ikusi dituzte modu narbarmen batez.
|
|
|
Ezberdinak dira, kasu, kapitalismo basatiaren adierazpide garbia diren eremu handiko saltokiek eta liburu salduenen zerrendek hilzorian utzi dituzten poesia eta saiakera liburuen arazoak, eta zientzia, teknika zein unibertsitate eta lanbide heziketakoenak. Aniztasuna kontuan hartuta, beraz,
|
modu
ezberdinean bideratu dira esparru bakoitzeko laguntzak. Euskal kultur ondarea sendotzeko bidean, berriz, bertako sortzaileen lana eta literatura unibertsala euskarara ekartzeko ahalegina babestu behar da, kanpoko merkatuetan euskal sortzaileen bidea errazteko laguntzekin batera.
|
|
|
PSS (Prestacion Social Sustitutoria) edo Gizarte Prestazio Ordezkoaren desagertzeak
|
modu
ezberdin batez eragingo du erakunde sozialeetan. Lau erakundeetako batek modu oso ezezkor batez begiratzen dio etorkizunari.
|
|
|
– Ikasle bakoitzak
|
modu
ezberdinean egingo du bidea, eta proposatzen zaizkionikas esperientziei atarramendu ezberdina aterako die. Are gehiago, eginkizunhoriek elkarreraginean burutuko diren heinean, ez dute talde guztietan balioedota erabilgarritasun berbera izango, eta ondorio/ emaitza ezberdinak (ez beti, ikusgarriak?) eragingo dituzte talde batean eta bestean, ikasle batengan etabeste batengan.
|
|
|
Ebidentzia bat da hizkuntza eragiketa berbera testu ezberdinen sorburu izandaitekeelakoa. Adibidez, etxebizitza bat
|
modu
ezberdinetan deskribatuko da honako testuinguru hauetan:
|
|
|
Arazo horiek, hala ere, ia ezerezean geratu ziren ikastaroak aurrera egin ahala, irakasleak prozedura eta lanketa berriak ulertu eta horietara ohitzen joan ziren heinean. Alde horretatik, beraz, badirudi gure arteko komunikazioa emankorra izan dela guztiontzat.Hala ere, uste dut, hori benetan horrela izan denentz frogatzeko, oso lagungarriaizango zela behaketaren bat egitea, askotan uste edo iritzietan bat datozen irakasleek oso
|
modu
ezberdinean jokatzen baitute praktikan.
|
|
|
2 2H ukipenezkoen jabekuntza prozesua, berriz, batez ere aldagai soziolinguistiko eta psikosozialen arabera ulertzen da, eta baita aldagai psikopedagogikoen arabera ere, neurriren batean. Baina ukipen egoeran dauden hizkuntzak eta hiztun taldeak beren artean dituzten harremanak asimetrikoakdira gehienetan, hizkuntza eta hiztun talde horiek botere (soziologikoki) edobizitasun etnolinguistiko (psikosozialki) ezberdinekoak direlako; horregatik, bai soziologiaren ikuspegiari jarraituz eta baita ikuspegi psikosozialarijarraituz ere,
|
modu
ezberdinean funtzionatuko dute, ukipenezko 2H bateskuratzerakoan: 1) menpeko hiztun taldea ukipenezko 2H dominatzaileazjabetzen da, eta 2) hiztun talde dominatzailea 2H menpekoaz jabetzen da; azken horixe da, hain zuzen, euskararen kasua Euskal Herrian.
|
|
|
Tradizio horretan badaude, zorionez, gai honi buruz zenbait argitalpen halakoeredu ezberdinen jasotze eta azterketa laburbiltze sintetiko bat egiten dutenak, hemen azalduko den laburbiltze sintetikorako baliagarriak izango direnak etahorretarako neurri handi batean jarraituko direnak. Tradizio horretan oinarrituz, jarrai daitezkeen
|
modu
ezberdinen artean aukeratzen dena kronologiaren araberakoaizango da. Aukera horren abantailen artean bat ondoko hau da:
|
|
|
Baina diziplina ezberdinek badituzte galdera horiek erantzuteko
|
modu
ezberdinak ere; gainera, diziplina baten barruan ere gertatzen dira teoria, paradigma etaeredu ezberdinen araberako ezberdintasunak.
|
|
|
4) 2Hen jabekuntza ez da beti berdin kontsideratzen; adibidez: a) batzuetan, prozesu modura ulertzen da gehiago; besteetan, ordea, portaera modura; b) 2Hen jabekuntzan aldagai ezberdinak bereiztu ohi dira: gaita sun motak (gramatikala, komunikatiboa, pragmatikoa, eta abar), trebezia motak (ulertu, hitz egin, irakurri eta idazteko), konstantziarekin etaikaskuntzarekin zerikusia duten bestelako portaerak, eta abar. 5) Kontestualizazioaren
|
modu
ezberdinak: a) sare sozialaren bitartez; b) komunikazio mota eta arlo ezberdinen bitartez; c) arau sozialaren eta aukera indibidualaren arabera; eta abar.
|
|
|
Sare soziala
|
modu
ezberdinetan definitu ohi da, teoria edo eredu ezberdinenarabera: orokorrean, gizabanako bakoitzaren edozein mailatako harreman guztiekdefinitu eta mugatuko dute gizabanako horren sare soziala.
|
|
|
4 Artekotasunaren (gehienbat taldeartekotasunaren) asimetriaren garrantziaazpimarratzea, prozesu kognitiboak
|
modu
ezberdinetan gertatuko direlako, asimetriaren araberako taldeen kokapenaren arabera; baita taldeen prozesukognitibo ezberdinen arabera ere, beren portaera ezberdinak ulertzeko; diskriminazioa, adibidez. Gai hori hobeto aztertzeko, boterea, estatusa eta tamainaren araberako taldeak izango dira:
|
|
|
2 Aipatutako bi tradizio psikosozialetan,
|
modu
ezberdinean gertatzen daberpizte hori: 1) Ipar Amerikako tradizioan, talde txikietan edo talde txikienartean gertatzen da batez ere, eta ikuspegi aplikatua erabiliz:
|
|
|
2 Gehienbat ezaugarri psikosozialak aztertu diren ikerketetan ere, badirudiezaugarri mota hauek eragin txikiagoa dutela euskararen erabileran, ezaugarri soziodemografiko eta psikolinguistikoek baino. Baina emaitza hau, oso
|
modu
ezberdinetan interpreta daiteke; adibidez, sozialki ahal izatearenedo, beharraren, baitan dagoela euskararen erabilera, eta ez norbanakoarenedo taldeen, aukeraren?
|
|
|
Baina, zer gertatuko litzateke zu igarlea izan eta benetan bi olerkariek modu berdinean esandako gauzei buruz azalpenak emateko gai izango bazina? Jakingo al zenuke
|
modu
ezberdinean esandako gauzei buruz ere azalpenak ematen, lon.
|
|
|
Batzuk bere kabuz izate baten jabe dira, gizakia, otsoa edo txakurra, esaterako; beste batzuek beste gauzaren bati kontrajartzea behar dute errealitatea lortzeko, bidezko bidegabe edo baliagarri gauzaez, adibidez; eta beste batzuek beste batzuekin erlazioan soilik, eskuin ezker edo bikoitz erdi, esate baterako. Errealitate bakoitzak mugatu eta mugagabe izateko
|
modu
ezberdinak ditu, hau da, errealitate hauetako bakoitzaren baitan bi printzipio hauen presentzia eta eraginkortasun moduak ezberdinak dira. Adibide gisa, bere kabuz errealitatea duen gauza bakoitza beti genero baten barrenean dago, eta honela, mugapena nahiko zehatza da (lehoia, esaterako, ugaztunen generoaren parte da); errealitate kontrajarri eta erlatiboek genero bikoitza dute:
|
|
|
Batzuk bere kabuz izate baten jabe dira, gizakia, otsoa edo txakurra, esaterako; beste batzuek beste gauzaren bati kontrajartzea behar dute errealitatea lortzeko, bidezko bidegabe edo baliagarri gauzaez, adibidez; eta beste batzuek beste batzuekin erlazioan soilik, eskuin ezker edo bikoitz erdi, esate baterako. Errealitate bakoitzak mugatu eta mugagabe izateko modu ezberdinak ditu, hau da, errealitate hauetako bakoitzaren baitan bi printzipio hauen presentzia eta eraginkortasun
|
moduak
ezberdinak dira. Adibide gisa, bere kabuz errealitatea duen gauza bakoitza beti genero baten barrenean dago, eta honela, mugapena nahiko zehatza da (lehoia, esaterako, ugaztunen generoaren parte da); errealitate kontrajarri eta erlatiboek genero bikoitza dute:
|
|
|
zenbaki batek haizeak falta duen zehaztasuna du, eta oiloak ez dira mahatsondo baten gisara ugaltzen. Honela, printzipioek errealitate mota bakoitzean ezberdin eragiten dute, edo bestela esanik, printzipioak errealitate ezberdinak eratzeko
|
modu
ezberdinetan bateratzen dira. Bateratze modu ezberdinak banan banan aipatu aurretik, printzipioen bateratzearen oinarrizko ideiak azalduko ditut.
|
|
|
Honela, printzipioek errealitate mota bakoitzean ezberdin eragiten dute, edo bestela esanik, printzipioak errealitate ezberdinak eratzeko modu ezberdinetan bateratzen dira. Bateratze
|
modu
ezberdinak banan banan aipatu aurretik, printzipioen bateratzearen oinarrizko ideiak azalduko ditut.
|
|
|
Platonek ongiaren osagai metafisiko edo errealitate mota ugari bereiztu ditu: mundu sentikorra, mundu matematikoa, eta ideien mundua, horietako bakoitza printzipioen arteko nahasketa
|
modu
ezberdinen emaitza delarik. Laburki ikusiko ditugu.
|
|
|
Kantek jorratzen ez duen arazo bat ere aipatu behar da. Lehen analogiak substantziaz hitz egiten du oro har, denboraren
|
modu
ezberdinei buruz hitz egiteko oinarri gisa, baina ez du inolaz ere substantzia ezberdinen aniztasunik aipatzen. Bigarren analogiak, ordea, aniztasun hori eskatzen du, substantzien kausazko harremanez ari baita.
|
|
2002
|
|
|
Foro horretan egungo krisi ekonomikoa ulertzeko
|
modu
ezberdinak hauteman badira ere, krisia gainditzeko errezeta kapitalistak ez dira aldatu. Hala, Wall Streeteko guru famatuenek, Ameriketako Estatu Batuak errepresentatzen dituztenek, aurtengo urte bukaerarako espero dute hazkunde ekonomikoaren susperraldia (%4an jarri dute); Europan eta mundu industrializatuko beste zona batzuetan, berriz, susperraldia motelagoa izango dela uste dute.
|
|
|
Euskal Herrian zabaltzen den Espainiako talde editorialen prentsak bere berezitasunak ditu Ioldiren iritziz. Esate baterako, «El Correo» eta «El Diario Vasco» egunkariek
|
modu
ezberdinean jokatu zuten Iratxe Sorzabalen kasuan. «El Diario Vasco»k «El Correo»k baino jarrera duinago bat erakutsi izan zuela diosku, «Horrek duen konnotazioarekin, jakina.
|
|
|
Euskaldunon kolonian murgildu zen, baina gainontzeko euskaldunek ez bezala, Rogelio beste era batez hurbildu zen Kanarietako errealitatera. Soldaduek lantzen ez zuten harremana landu zuen ia hasieratik, eta, ondorioz,
|
modu
ezberdin batez ezagutu zuen hango giroa: «Garai hartan, Santa Cruzera' guaguaz' jaisten ginelarik, auzo gatazkatsuetatik pasatzean, ez zen arraroa soldaduen ibilgailuak harrikatzea».
|
|
|
Kalte ordaina 45 egunena izango da lan egindako urte bakoitzeko. Gatazka honen konponbidean, Bizkaiko administrazio forala, EAEkoa eta Espainiakoa ari dira parte hartzen,
|
modu
ezberdinetan bada ere.
|
|
|
Baina ez dago gaixotasun erreumatiko bakarra, berrehunetik gora gaitz erreumatiko baitaude, eta horietako bakoitza
|
modu
ezberdinean azaltzen da, izan ere eta tratamenduak ere ezberdinak dituzte.
|
|
|
4) Hizkuntza kodearen erabilera ezberdina da: ulermenari eta ekoizpenaridagokienez, morfosintaxia eta hizkuntza aldaerak alderantzizko erlazioanematen dira; eta idatziaren eta ahozkoaren kasuan,
|
modu
ezberdinean gauzatzen dira, hala paradigma morfologikoei dagokienez, nola sintaxiari, hiztegiari zein diskurtso motei dagokienez.
|
|
|
Erreferentziazko zientziak direla-eta sortutako arazoen bueltan, eta irakaskuntza/ ikaskuntza prozesuak ulertzeko ezagutzen diren
|
modu
ezberdinak sailkatzekoasmotan, hona hemen Abdou (1980) autoreak deskribatzen dituen hiru didaktika belaunaldiak1:
|
|
|
Esan daiteke gure lana, Donostian Deustuko Unibertsitateak duen egoitzan Historia Sailean garatzen ari den ikerketa lerroaren barruan dagoela. Ikerketahorien xedea, ikuspuntu eta garai ezberdinetatik, Gipuzkoako lurraldean komunitate izateko egon diren
|
modu
ezberdinen analisia egitea da, eta, zentzu horretan, ezinbestekoa iruditzen zaigu Elena Barrena, Jose Angel Achon eta Jose AntonioMarin en lanak aipatzea3.
|
|
|
Herri mugimenduen irratia izan nahi dugu, gauzak komunikabide ofizialek esaten dutenaren
|
modu
ezberdinez kontatuz. Estatuak bere irratietan ematen duen ikuspegiari bira eman nahi diogu.
|
|
|
Herri mugimenduen irratia izan nahi dugu, gauzak komunikabide ofizialek esaten dutenaren
|
modu
ezberdinez kontatuz. Estatuak bere irratietan ematen duen ikuspegiari bira eman nahi diogu.
|
|
2003
|
|
|
K. Uribe: Izan ere, inoiz ez gara hoberantz joango, ez dugu ezer aldatuko, ez badugu onartzen, pertsonak ezberdinak garela, munduari begiratzeko
|
modu
ezberdina dugun pertsonak garela. Onarpen horretatik egin behar dugu ahalegina, hau da, pertsona hobeagoak izateko ahaleginetik.
|
|
|
Honelakoak ikusi edo entzutean burura etortzen zait Kubricken «El resplandor filmean» Jack Nicholsonek idazten duen nobelaren testua: esaldi berbera,
|
modu
ezberdinez, baina ehunka aldiz errepikatua. Gure herriko foroetan ere berdin:
|
|
|
Fran  tsesek aldarrikatzen dituzten askatasun, berdintasun edo giza eskubideen ideiak, zer izango dira deabruaren amarruak besterik fededunak salbazioaren bidetik uxatzeko? Mundua eta bizitza ulertzeko bi
|
modu
ezberdin âteozentrikoa eta antropozentrikoaâ kontrajartzen dira, horrela, eta tirabira luze horretako pasarte bat bezala ere uler daiteke liburu honetan kontatzen den historia.
|
|
|
Klonen ideia ekartzen digu gogora. Ez da
|
modu
ezberdinean interpretaturiko balioen adierazle argia, hori izanik bioaniztasunari eta kultur ezberdintasunei aberastasuna ematen diena. Oso makina perfektuak fabrikatzen dira seriean, berdin berdinak, baina ez dute bizirik.
|
|
|
Bere nortasuna eta berebu ruaren pertzepzioa duen komunitatea gara. Historikokibe re biziraupen eta birsortze soziokulturalerako estrategiak garatu dituena eta, orain arte irautea ahalbidetu duen erresistentzia
|
modu
ezberdinen subjektua izan dena.
|
|
|
Baina begira bederatzigarren arrazoia. Hori ere dokumentu batean eta bestean
|
modu
ezberdinean agertzen duk. Adi horri!
|
|
2004
|
|
|
Futbolari guztiek
|
modu
ezberdinean erantzuten zioten entrenamendu fisikoari. Bakoitzaren organismoa zen berezia, lan fisiko berdinaren demandari era propioan, ezberdinean erantzuten ziona.
|
|
|
Horrek ezker abertzalearen estrategiari indarra ematen dio. Gustatu edo ez, esperientziak erakusten du EAJk promesa egindako horretara iristen ez den aldiro, ezker abertzaleak eraso egiten duela bere
|
modu
ezberdinetan, EAJren jokabidea birbideratzeko. Hori betiko gurpila da.
|
|
|
Inposatzeko badaude konstituzionalistak. Jakitun gara herrialde bakoitzak erritmo eta
|
moduak
ezberdinak behar dituela, baina guk haiekin ere »Iparralde eta Nafarroarekin» kontatu behar dugula diogu. Eta ez Gobernuz Kanpoko Erakunde modura.
|
|
|
Nabarnizen utzi zuen familiak ikusi ez duena ikusi eta bizi izan du Idahora joan zen euskaldunak: bestelako planeta ikusi du, izateko
|
modu
ezberdinak, beste garai batzuk... Eta etorri eta Nabarnizen eragin du:
|
|
|
|
Modu
ezberdinetara egin daiteke:
|
|
|
–Interpreteak euskararen mundua ezagutzen badu, interpretazioak ere beste parametro batzuetan egingo ditu. Interpreteak euskara ezagutzen badu, bere interpretazioa juridikoa izanda ere,
|
modu
ezberdin batean aterako da. Hor dago gakoa, sentsibilitate kontua.
|
|
|
Euskararen kezka, jakitunen artean
|
modu
ezberdinez landu zen. Dinamika horretan, ez da harritzekoa, euskararen politizazioa berehala sortaraztea, ikuspegi defentsiboa areagotuz.
|
|
|
Harekin batera, produkzio zerbitzuek eta programen salmentek ere pisua dute, taldeekin zerikusia duten telebistetan, behinik behin, non kontzeptu batzuetatik edo bestetatik talde barruko enpresen arteko fakturazioak telebistaren negozio zifraren erdirae re heltzen diren batzuetan. Ez dugu modurik izan publizitate kategoria —estatuko marka handiena, autonomikoa, lokala, publikoa, pribatua— eta gestio
|
modu
ezberdinak —zuzena, esklusibista, katean— bereizteko. Hori bai, okertzeko beldurrik gabe esan daiteke gero eta garrantzi handiagoa duela katean —eta taldean, telebista, irratia eta ahal denean prentsa ere konbinatuz— egindako komertzializ azio moduak.
|
|
|
Finantzaketa publikoaren iturri nagusia, berriz, udalak dira. Hauek
|
modu
ezberdinak darabiltzate euren diruak telebisten artean banatzeko: kasu gutxi batzuetan, zerbitzu publikoa kudeatzen duten enpresa komertzialei emandakokontraprestazio gisa —Zarautz, Urnieta... —, baina gehienetan gizarte taldeei emandako laguntza zuzen modura —Erriberako telebistak— Dirutza hori, ordea, esan bezala, ez da handia, eta Erriberako kanalak alde batera utzita, ez dira ezta ere asko udalen laguntza jasotzen duten telebistak:
|
|
|
astean bi edo hiru programa osatzen dira —luzera ezberdinekoak, bi ordukoak edo—, herriko albiste eta erreportajeekin. Gehienetan, ordea, eguneroko albistegiak egiten dira, batzuetan
|
modu
ezberdinetan ekoiztutako beste motatako programekin osatzen direnak —normalean magazinak—; oso gutxitan gainditzen da eguneko hiru orduko produkzioa.
|
|
|
Gaur egun, eta emisioa egiteko
|
modu
ezberdinak aintzat hartuta —lurrazaleko analogikoa, kablea eta Internet—, berrogeita hamarretik gora telebista lokal ditugu ikusgai Euskal Herrian, 1 taulan ikus daitekeen bezala3.
|
|
|
Eta, azkenik, ez da etzango, ezta ere, nire sentimenduetan, askotan irudituko zaidan arren eurak direla nire bizipenik beroenak, nirezkoenak. Alaitasuna, tristezia, lanerako gogoa, nagigura, negarra, barrea, urduritasuna, botere nahia, maitasuna..., tankera honetako ezaugarriak eman ahal izango genituzke giza jokaera zirraratsua modu unibertsalean definitu gura bagenu, baina guztiak aldakorrak izango dira,
|
modu
ezberdin eta kontraesalean zertuko dira kultura ezberdinen arabera eta ez dago nahikoa argitasunik eta bereizitasunik euren baitan Descartesentzat. Egon du hauen aurrekoa izango den funtsezko egitura bat funtzio horiek guztiak ahalezkoak egingo dituena.
|
|
|
Izatea (da na) modu anitzetan esaten den bezala, hitzek ere
|
modu
ezberdinez adierazten dituzte. Zientziak modu jakin batean erabiltzen ditu hitzak, gertakarien" ontziak" bailiran.
|
|
2005
|
|
|
Nazio Eztabaidagunearen gainean EAko Martin Aranburu eta Iñaki Galdosekin aritu ginen ARGIAn.
|
Modu
ezberdinean baloratzen dute berau. EAn barruan denok ez duzue berdin ikusten.
|
|
|
Garraio hori egiteko
|
modu
ezberdinak daude, eta garraiobide bakoitzak maila ezberdinetan aprobetxatzen du energia. Abiadura Handiko tren batean doan bidaiaria energia gastu berarekin 4,5 aldiz urrunago iritsiko da autoan doana baino, eta 9,5 aldiz urrunago hegazkinean doana baino.
|
|
|
Etxerik gabe bizi den edozeinen ohiko arazoei arrazakeriarena eta hizkuntzarena gehitzen zaizkie atzerritarren kasuan. Komunitate bakoitzak gainera, arazo propioak izaten ditu eta baita antolatzeko
|
modu
ezberdinak ere. " 25 hegoamerikar etxebizitza berean bizi behar badira, biziko dira, magrebtarren artean ordea ez da horrelako sare sozialik sortzen.
|
|
|
Printzipioz erran dugu, izan ere, praktikan Frantziako herritarren ezetza edo baietza nagusitzeak, hasteko,
|
modu
ezberdin batez eragingo du gainerako estatuko politikan. Itunak ezetza jasoko balu, beste estatu batzuek ez omen lukete berau birnegoziatu nahiko.
|
|
|
Naroak Amets aurrera atera duen mediku taldeaz
|
modu
ezberdinetan galdetu arren, medikuak, adeitasun osoz baina, argi utzi dio ezin eman diezaiokeela informazio hori. Beste edozertan laguntzerik badu, berriz, nahi duena galde dezala.
|
|
|
Entziklopedia horrek, aldi berean arrazoimenean eta esperientzian oinarrituz, zera egin luke hasteko: lurreko nazio ezberdinek hainbat arazo —hizkuntzaren baitan agertzen diren askotariko arazoak— konpontzeko erabili dituzten
|
modu
ezberdinak banan banan aipatu eta, honekin, hizkuntz aniztasun posiblearen irudi oso bat eskaini. Hau eginez gero, beti ere, hizkuntza bakoitzaren karakterea irudikatu ahal izango luke, eta baita hizkuntza guztiak euren ahaidetasun mailaren arabera taldekatu ere, antzekoenetik ezberdinenera igaroz.
|
|
2006
|
|
|
Diferentziaren feminismoak berriz, asko aipatzen du biologia. Honen arabera, gauzak ulertzeko
|
modu
ezberdin bat dugu, genetikoki datorkiguna.
|
|
|
3 Adina eta adin talde baten kidea izatea ezberdintasun faktore bat da. Izan ere, hizkuntza komunitate baten barruan, adin talde eta beraz
|
modu
ezberdinak une berean baitaude. Gazteen hizkeraz hitz egiten delarik, hirietako eta hauzo zailetako hizkeraz mintzo da.
|
|
|
Azkenik, beste hautapen bat egiten da. Gainerako ardoekin alderatuta, irakiteko
|
modua
ezberdina da.
|
|
|
Hala ere, ezin dugu pentsatu umeakgure gizartean edonon baino hobeto daudenik babestuta eta zainduta ezta bestekulturetan topatzen diren heziketa eta zaintza sistemetan umeek arazo psikologikogehiago izango dituztenik ere. Badaude oso
|
modu
ezberdinak umeez arduratzekoeta amatasuna bizitzeko; gizarte askotan, umeak komunitate osoaren ardurapeandaude edota amak ez beste emakumeak dira beraien zaintzaileak, ez amak nahitaez.Ez nuke esango, beste aldetik, gure gizartea bereziki maitakorra denik umeekinnahiz eta haurtzaroa balioztatu eta mitifikatu. Azken batean, beste kulturetakoumeen bizi baldintza ezkorrez aritzen garenean (ume txikiak lanean, elikaduraarazoak eta abar) zertaz ari gara?
|
|
|
Hirugarren, azpimarratzekoa da amatasunaren babesa (Konstituzioaren 39 artikuluanjasotzen dena), dela ezkondutako zein ezkongabeko harremanetan; horrela, aintzatespen juridikoa eman zaio eta eskubideen iturri bihurtu da berez amaren etaumeen arteko harremana. Baina, lehen esaten genuen legez, printzipio eta arauinspiratzaileok
|
modu
ezberdinean interpreta daitezke; esaterako, Konstituzioaren39 artikuluak dio ume guztiek dutela beren aita ezagutzeko eskubidea; ordea, Lagundutako Ugalketa Teknikei buruzko legeak dio Konstituzioaren 39 artikuluarijarraiki, familia sortzeko duen eskubidearen ondorioz, emakume batek bikotekideaizan edo ez izan, semen anonimoa eska dezakeela umea egiteko (LagundutakoUgalketa Teknikei buruzko 14/ 2...
|
|
|
Horrek guztiak sektore tradizionalenetan (eliza eta alderdipolitiko kontserbadoreetan, batik bat) izugarrizko eztabaida piztu du. Sektore horiekpertsonaren errespetua eta bizikidetza
|
modu
ezberdinak onartzen badituzte ere, matrimonio eta familiaren definizioaren inguruan ez dute aurreikusten beste eredurik. Haien ustez, benetako edo betiko familiak (gizon eta emakumea) kontzeptutradizionalaren esentzia islatzen du, gainerako planteamenduak familiaren esentziatik at geratzen direlakoan.
|
|
|
Bestalde, gure gizartean ez da gauza bera ama edo aita izatea, gizartean moldatzeko
|
modu
ezberdinak dituztelako, eta hortaz, jarrera, balio, ideia eta ezagueraezberdinak izaten dituzte seme alabak heltzen direnean (Hidalgo, 2001). Gauzakhorrela, pentsaera ezberdinekin abiatzeak eta aurrez aurre duten egoerak sarritanardura maila desberdina eskatzen diete gizonei eta emakumeei, eta generoen artekoaldeak sortzen dira.
|
|
|
Urteetara, biak helduakdirenean, berriro elkartzen dira aitaren altzarien salneurria zehazteko. Mementohorretan konturatzen dira bakoitzak bere identitatea bestearen bidez eraiki duelabaina oso
|
modu
ezberdin batean. Miguel de Unamuno-ren Abel Sanchez eta MiguelDelibes en El Principe destronado (Tronutik kendutako printzea) lanek ere nebaarreben arteko harremanek duten esanahi psikologikoa sakonki aztertzen dute.
|
|
|
Nahikoa da, esaterako, adopzioko espedientebaten tramitazioa (nazioarteko adopzioan) berme osorik gabeko prozesua delakontuan izatea, eta berau jatorriko herrialdearen aldaketa politiko, sozial, ekonomiko, hondamendi naturalen eta abarren arabera alda daitekeela. Hala ere, pertsonak oso
|
modu
ezberdinean biziko du eta aurre egingo dio itxaronaldi ez ziur honi, gurasoen ezaugarrien arabera, igurikimen errealistak, desiren gratifikazioak atzeratzeko gaitasuna, prozesua baikorki ebatziko delako itxaropena, eta pazientziajarrera orokortzat, eta administrazioaren edo administrazioen jokabidearenarabera, espedientearen tramitazioaren seriotasun eta erantzukizuna eta eskaeraegin dutenekin mantentzen den komunikazio eta informazio eskaintza maila?.
|
|
|
Sentimenduak identifikatzen dituztenean, hauen eta haurrarekiko agertzen dituzten jarreraosagarrien arteko loturak hobeto ulertzen dituzte gurasoek. Era berean, adoptatzerajotzen dutenak haurraren ondoezari erantzuteko moduaz hausnartzeko gai izanbehar dira, eta haurrari erantzuteko
|
modu
ezberdinek honenganako eraginaidentifikatzeko prest agertu behar dira (Dozier eta beste, 2002).
|
|
|
Erantzunak pertsona batetik bestera aldakorrak dira erreakzioen atalase sentsorialaren, intentsitate mailaren, iraupenaren etaerrekuperazio denboraren arabera. Honen ondorioz, egoera berberean
|
modu
ezberdinean erantzuten du pertsona bakoitzak bere ezaugarri tenperamentalak direla eta.
|
|
|
Justizia, Antzin Erregimena bukatu arte,
|
modu
ezberdinean ezartzen zen epaituaren estatus juridikoaren arabera. Klase sozial bakoitzak isun eta justiziarako metodo propioak zituen; adibidez, kapareak ezin ziren torturatuak izan, ezta urkatuak ere; heriotza zigorra gauzatzeko ere, hainbat modu zeuden.
|
|
|
Emaitza, alabaina, mezu bakarra izango da, ekimen edo baliabide bakoitzean
|
modu
ezberdinean adierazten bada ere. Beraz, esan daiteke publizitate kanpaina bat ideia bakarraren inguruan biltzen dela; mezuek molde bera dute barnean, baina, kanpotik, formalki ezberdinak dira.
|
|
|
Senperen izena eman dutenak 120 dira, baina egunero 36 baizik ez dituzte hartzen. Lan egiteko
|
modua
ezberdina da. Haurrak ez du egunero joan beharrik.
|
|
|
Zein" ezinbesteko" identitate espainol da hori? Ikusten denez, espainola izateko edo ez izan nahi izateko
|
modu
ezberdinak egon litezke.
|
|
|
Bakardade eta berezitasun horrek interesa eta jakin mina eragin ditu hizkuntzalari eta hizkuntzazaleen komunitatearen luze zabalean, bistan denez, baina egoerari begiratzeko
|
moduak
ezberdinak izan dira. Batzuek kosta ahala kosta ahaideren bat aurkitu nahi izan diote euskarari, askotan espazioan edo denboran urruti samar joanda.
|
|
|
Aitortu behar da, bai, euskararen historia begiratzeko
|
modu
ezberdinak egon badirela, galera baten historia kontatzea edo erresistentzia eta bizinahi baten historia azaltzea, esaterako?, baina arestitxoan aipatu ditugun une garrantzitsu eta gako horien aipamena ia konstante bat da, egileak eta kontakizunak gorabehera.
|
|
|
Estetika eta estiloa. Gertaera bat ia ehun
|
modu
ezberdinetan kontatzeko gai dela erakutsi zuen Queneauk. Jolastu egiten da Queneau, Ronaldinho baloiarekin driblinga egiten nola, gertaera bakar batekin eta hizkuntzarekin.
|
|
|
" Hautu" hori euskararen aldekoa izan dadin bultzatzeko, horretara gonbidatzeko, horretara erakartzeko, mila
|
modu
ezberdin daude, segun non eta norentzat une jakin batean motibagarri suerta daitezkeenak. Ea ondorengo hau zer iruditzen zaizuen:
|
|
|
Ahozkotasunaren mekanismoak berak badu bilakaera ahalmena, bestalde. Historian barrena
|
modu
ezberdinetan gauzatzen da ahozkotasuna: alegia, aedoa oso aske ibiliko zen ahozko igorpena baino ezagutzen ez zuen inguruabar kultural batean eta, zertxobait lotuago, esaterako, ahozkotasuna eta idazkera partekatzen zireneko sasoian.
|
|
2007
|
|
|
Kulturak eskaintzen dizkigu sarri komunikaziorako tresnak. Horren adierazle dira komunitate batean eta bestean elkarren arteko harremanak bideratzeko ditugun kode eta
|
modu
ezberdinak. Kultur adierazpenek kode horiek jasotzen dituzte sarri.
|
|
|
arabera. Erlijio guztiak Izpiritua edo Jainkoa ikusteko
|
modu
ezberdinak eta balio berdinekoak dira. Hatsarrean gizakiak eta Jainko/ Izpirituak komunikazio zuzenekoa zuten elkarrekin:
|
|
|
Montesquieu-ren hausnarketak mila alderdi du, eta
|
modu
ezberdinetakoa izan du eragina (Alemanian). –Les lois suivent les m, urs?
|
|
|
agerketa modu bat, bai mundua eta bai gizakiaren arrazoimena. Arrazoimena eta natura, biak arrazoimena dira (hots, biak izpiritua, izpirituaren gauzatzeko eta agertzeko bi
|
modu
ezberdin). Arrazoimenak (izpirituak) egin du mundua eta egin gaitu gu, edo, dena arrazoimenez betea dago, arrazoimenaren manifestazio da.
|
|
|
Horien artean: erretratua formatu eta
|
modu
ezberdinetan; 1860 hamarkadan oso arruntak ziren bisita txartelak (Carte de Visite); Bista estereoskopikoak; eta argazki albumak ere asko ekoitzi ziren.
|
|
|
alderagarriak diren egoerak modu berean tratatu behardira, produkzioaren eremu geografikoari edota izaerari erreparatu gabe. Alderagarriak ez diren egoerak, aldiz,
|
modu
ezberdin batean tratatu beharkodira17.
|
|
|
Baina, hala ere, has gaitezen gizakia aztertzerakoan oinarri biologikoak duen garrantzia onartzetik. Kontua da, errekonozimendu hori askotan eta oso
|
modu
ezberdinetan egiten dela, maila erretorikoanbesterik ez bada. Azalekoa bakarrik ez denean, batez ere bi koska egoten dira:
|
|
|
Hala Antzinako Erregimenean nazioa, noblezia, arraza legez, Iraultza ondorenean termino balioberdinak bihurtuko dira herria, nazioa, estatua; han nobleziaren hegemoniagatik, hemen Estatuaren ahalguztiaren poderioan, beti «ni naiz kapitan pilotu» baten eskuetan monopolizatuz gizarte osoaren ordezkaritza. Herria, nazioa eta Estatuaren berdinketa horrek fase eta
|
modu
ezberdinak ezagutu ditu gaur arterainoko bere bidean. Iraultzaren fiaskoa eta Napoleon-en ondoren, «erromantikoek» herria eta askatasuna kantatzen jarraitu dute, errestaurazioaren aurka (Michelet, etab.). XIX. mendearen lehen erdia matxinada eta iraultzatxo «erromantikoz» beteta egon da, arrakasta handirik barik.
|