|
2010
|
|
|
|
Lehen
omenaldia
|
|
|
Hurbilekoa. Augustin, bere antzerkiari eta artikuluei esker, herriaz eta herriarentzat idatziko zuen
|
lehen
idazle ondarrutarra izan zen.
|
|
|
Bi aldetakoak ziren fede bizikoak eta finak. Augustinen amaren aldetiko osabak abadeak ziren eta aita ere oso eliztarra zenez, ume umetatik ikasi zuen Augustinek elizakoak zirela eguneko
|
lehen
betekizunak.
|
|
|
|
Lehen
idazlanak
|
|
|
Etxera heltzen ziren liburu guztiak irakurtzen zituen eta baita Seminariotik bere lagun banaezina zen Jose Mª Arizmendiarrietak bana banaka bidaliko zizkionak ere. Euskal idazleen artean, Azkue, Manterola, Orixe, Mujika, Kirikiño, Lardizabal, Zubimendi eta Txomin Agirre izan ziren bere
|
lehen
irakurketak, eta erdarazkoen artean, Cervantes, Gabriel y Galán, Villoslada, Lacordaire, Campion, Delli, Papini, Ardel, Douillet, Pierre Lhande eta Risco, besteak beste.
|
|
|
Barruz, adimenez, janzteko, pentsamendu eta ideien munduan murgiltzeko ezin hobeki etorriko zitzaizkion irakurketa haiek.
|
Lehenik
barruko biltegia hornitu behar, gero beretik emango bazuen, hutsetik ez baita ezer sortzen. Hala ekingo zion idazle gisa lehen saiotxoak egiteari:
|
|
|
Lehenik barruko biltegia hornitu behar, gero beretik emango bazuen, hutsetik ez baita ezer sortzen. Hala ekingo zion idazle gisa
|
lehen
saiotxoak egiteari: halaxe, hamabost urte baizik ez zituela, idazten hasi zen.
|
|
|
Kazetaritzan
|
lehen
urratsak
|
|
|
zen bere txokoaren izena eta. Zutarra? ezizenez sinatu zituen
|
lehen
urte hartako kronikak. –Luzear?
|
|
|
Eta azken punturaino pasa baino
|
lehen
galdera batzuk: epaia gure alde baldin bada, gu bostok libre uzten bagaituzte, zer erantzukizun izango dute elkarte bi hauek etorkizunean?
|
|
|
Nori? Senide, adiskide eta lagunei
|
lehenik
; Euskal Herriko eta kanpoko milaka eta milaka herritarri bigarrenik; BABES TALDEAri hirugarrenik; erakunde, alderdi politiko, sindikatu, euskalgintzako enpresa eta talde askori laugarrenik, eta aipatu ez dudan, baina ahaztu ere ez, hiri eta herri mordotako babes talde guztiei, bereziki Madrilen epaiketa amaitu ostean afari eta giro goxoa eskaini ziguten haiei guztiei.
|
|
|
Eta neuk holako zerbait erantzun nion: lehendabizi, auzipetuon arteko adiskidantzazko harremanak; bigarrenik, senide, adiskide eta lagunen gertutasuna eta berotasuna; hirugarrenik, bidegabekeriaren aurrean jende on asko dagoela, Euskal Herrian eta kanpoan, egoera irauli ezin bada, goxatzeko behinik behin prest dagoena; laugarrenik, bakoitzak bere mugak ezagutzeko aukera paregabea eta gu baino
|
lehen
antzeko egoeran aurkitu diren pertsonekin nolabaiteko solidaritza sentitzeko abagune zirragarria; eta azkenik, kristau izanik, Jesus gurutzbidean eta gurutzean iltzaturik izan nuen oso gogoan, baita hari jarraitzeko asmotan edota historian zehar mundu berria, zuzenagoa eta gizatiarragoa egiteko ahaleginetan. Kristorenak, jasan dituzten gizon emakumeak ere, eta ez sinestekoa da Harengandik eta haiengandik, jaso?
|
|
|
Ateko danbatekoak eragindako sustoa gainetik kendu ezinik eraman ninduten pasilo batzuetan barrena, gela hotz batera. Sartu baino
|
lehen
Joan Mariren ahotsa entzun nuen aldameneko gela batean. Ez ninduten gora eta behera erabili; ziegak zeuden pisutik ez ginen irten.
|
|
|
Ni guztiz itxaropentsua izan naiz
|
lehen
egunetik guri egindako bidegabekeria hau dela-eta. Ez dakit ez noiz eta ez nola, baina justizia noizbait egingo zaigula sinetsirik nago, erabat.
|
|
|
Lehenengoak gure epaiketaren markoa, nolazbait esan, ipini zuen eta ondoren bere bezeroaren defentsa sutsu eta argitsua egin zuen. Nire abokatuak?
|
lehen
erakunde hartako fiskala izandakoak, honela hasi zuen bere berbaldia:
|
|
|
Hitza hartu zuen azken abokatuak maisu-lana egin zuen:
|
lehenik
, 10 puntuko argazki eder eta ikusgarrian EGUNKARIA kasua bere gordinean jarri zuen han geundenon aitzinean,, prozesu inkisitoriala, izan zela nabarmenduz eta, bigarrenik, bere bezeroen, eta sarri askotan beste hiruron defentsa zoragarria eta hunkigarria burutuz.
|
|
|
Kantu honen bila ari den ederzaleak Iparraldeko euskal kantutegirik gehienetan aurkituko du. Hemeretzigarren mendean, J. D. J. Sallaberriren 1870 urteko Chants populaires du Pays Basqueliburuan ikusten dugu,
|
lehen
aldiz. Hogeigarren mendeko Iparraldeko kantutegirik garrantzitsuenetan ere badator; euskal aldizkarietan ere aldaera bat baino gehiago ikus ditzakegu.
|
|
|
–Ihizlariak ez li [r] o hatsaman erbia, thira ezpalizo
|
lehenik
kolpia.Gisa berian düzü ene zorthia, nik ere hola nizün gogatü, maitia.
|
|
|
|
Lehen
ahapaldi hau sarrerakoa dugu. –Ahaire zahar huntan bi breset berririk?
|
|
|
15?
|
Lehen
idatzialdian badirudi baiezko forman idatzi duela, hau da, badizu. Gero, zuzenketa eginez, kontrara jarri du:
|
|
|
Ahapaldi bi hauetako
|
lehenean
artzain bat galdu duen arkazte edo antxuaren gainean doloretan dagoela dio. Artzain hori, bortü goretakoa?
|
|
|
Ihizlariak ezliro atzaman erbia17Ezpadiro thiratzen
|
lehenik
kolpiaGisa berian düzü oi! ene khuntiaHala gogatü dizüt nik ene maitia.
|
|
|
17?
|
Lehen
idazkeran erbiak jarri duela dirudi. Geroagoko zuzenketak erbia garbi markatzen du.
|
|
|
|
Lehen
ahapaldia Salaberriren hirugarren ahapaldiaren ondoan dago. Badirudi beste aldaera batean hirugarren ahapaldia ordezkatzen duela.
|
|
|
Hts: . Ihizlariak eztiü atzaman erbia/ Thiatü gabetarik
|
lehenik
kolpia/ Gisa berian düzü oi ene zorthia,/ Nik ere hala dizüt gogatü maitia.
|
|
|
KKK: Ihizlariak elio atzaman erbia, Ezpalezo
|
lehenik
hari tira kolpia;/ Enetzat agitü da orai ber khuntia,/ Holaz zütüt gogatü, oi ene maitia.
|
|
|
Lau ahapaldi hauen aldaerak ezagutzen ditugu eredu argitaratuetan.
|
Lehena
(I), esaterako, KKKko 12.a eta Hts 6; bigarrena (II) KKKko 3.a eta Hts 4ª; hirugarrena KKKko 11 eta Hts 12; laugarrena KKKko 13 eta Hts 13 Ahapaldi hauen berritasuna beste era batekoa da, beraz, aldaerei dagokiena.
|
|
|
Egin dezagun lehen
|
lehenik
ohar bat. Aurreko puntura ekarri ditugun lau ahapaldiak ez direla kantu osoan edozein ordenatan jartzen.
|
|
|
Jaialdia bi ataletan banaturik egon zen:
|
lehenik
, giro ludikoan, zuhaitzak landatu ziren bertako Arboretumean, eta ondoren, giro serioagoan, ekitaldi akademiko ofiziala egin zen Areto Nagusian.
|
|
|
Irizpide batzuen arabera aukeratu ditugu zuhaitzok.
|
Lehena
eta oinarrizkoena izan da, landatuak izango diren zuhaitzek hemengo ohiko negua jasateko ahalmena edukitzea. Dakikezuenez, landare batzuek ez dute izozterik jasaten eta bizirauteko tenperatura minimo aski altuak dituzte.
|
|
|
Esate baterako, landare hazidun primitiboenak diren zikadofitek jasan dezaketen tenperatura baxuena 10 13ºC koa da. Horregatik ez ditugu landatuko, ez luketelako
|
lehen
negua gaindituko. Bigarren irizpidea, hau ere oinarrizkoa, komertzialki eskuratu ahal izatea, hau da, erosi ahal izatea eta arrazoizko denbora batean eskuratzea.
|
|
|
Guk landatuko ditugun zuhaitzetariko batzuk espezie erreliktikoak dira, fosil biziak deritzenak, edota, euskararen antzera, desagertzeko arriskuan daudenak. Mota honetakoak dira
|
lehen
hiruak: Ginkgo biloba, Wollemia nobilis, eta Pinus armandii.
|
|
|
Beraz, hiru privazio mota hartu ditut hipotesitzat, adibide bezala,
|
lehena
ekonomikoa (eta marxismotik haratago joan naiz nire argumentazioan, eta daukat ezen hobeto esplikatzen dudala historia, batez ere formazio klasisten historiaren jatorria ipiniz basamortuetako kulturetan), bigarrena, alferkeria (eta hor sakondu nahi duenak badu historiaren filosofo musulman bat, Ibn Jaldun), eta hirugarrena harrokeria (lehen bekatua dena, eta esplikatzen duena fenomeno universal b... eta horiek suposatuz direla historiaren eragileak nire historiaren filosofiak, oso simpleak, burutu ditut, larregi zabaldu gabe nire hizpìdea, eta ikasten dut ezen badagoela zertan lan egin horiek eta beste guztiak, kombatitzeko, nahiz eta privazio jatorrizko bat dugun, eta horregatik utopiarik ezinezkoa den, baina bai, bada posible aurreratzea, eta posible baldin bada orduan obligazioa ere bada.
|
|
|
...privazio mota hartu ditut hipotesitzat, adibide bezala, lehena ekonomikoa (eta marxismotik haratago joan naiz nire argumentazioan, eta daukat ezen hobeto esplikatzen dudala historia, batez ere formazio klasisten historiaren jatorria ipiniz basamortuetako kulturetan), bigarrena, alferkeria (eta hor sakondu nahi duenak badu historiaren filosofo musulman bat, Ibn Jaldun), eta hirugarrena harrokeria(
|
lehen
bekatua dena, eta esplikatzen duena fenomeno universal bat, hierarkiak egiteko joera, batzuetan, askotan ere, arrazismoraino ere joan delarik, degeneratu delarik), eta horiek suposatuz direla historiaren eragileak nire historiaren filosofiak, oso simpleak, burutu ditut, larregi zabaldu gabe nire hizpìdea, eta ikasten dut ezen badagoela zertan lan egin horiek eta beste guztiak, kombatitzeko, nahiz eta privazio jatorrizko bat dugun, eta horregatik utopiarik ezinezkoa den, baina bai, bada posible aurreratzea, eta posible baldin bada orduan obligazioa ere bada.
|
|
|
Europa aipatzean Erdikoa eta Mendebalekoa dot gogoan. Sortaldekoa,
|
lehen
komunismo azpian izan zana, oso ezbardina da, baina han be Polonia-k eta Kroazia-k, esate baterako, eboluzino guztiz apartekoa izan dabe, hareen egoerea eta erristentzia lehenago be bereziak izan ziranez. Baina horregaitik, hain zuzen, Bielorrusia zein Ukraina, edo, gehiago oindino, Siberia eta Kazakistan bisitatzea hunkigarria izan zan niretzat, gizarte aldetik eta erlijino aldetik daben beharrizan gorriagaitik.
|
|
|
Efektu berbera lortzen dute perpausa ondo kateatuek. Idazteko edo klasea emateko nahitaezko
|
lehen
premisa kontzeptuak edukitzea da. Hori hola izanik ere, baina azalpenerako trebetasuna, ordenatzearena, bata bestearen atzean jartzea eta kontzeptuak elkarrekin lotzea, estudio bidez eta ariketen bitartez lortzen da.
|
|
|
Mende erdi luze bat joan da hil zenetik, eta orain altxor preziatu gisa irakurtzen ahal ditugu hartaz idatzi zituenak. Alor askotan izan zen Zubimendi aitzindari, eta bertsolaritza modernoaren
|
lehen
historiagilea ere, bera dugu.? (Izagirre, Koldo:
|
|
|
Eguneko
|
lehen
irribarreak harritzen nau, oraindik.
|
|
|
4 Eta lektoreak ikasi behar du, amaitzeko, nola nik etika katolikoan estudiatzen den vicio baten inguruan soilik zentratu naizela nire
|
lehen
historiaren filosofian, eta bigarrenean alferkeria hartu dut hipotesitzat. Vicio eta bekatu askoz gehiago daude (harrokeria ere aipatu dut, adibidez, eta horregatik proposatzen dudan sozialismoak joera aristokratikoa izan lukeela deritzot, harrokeriazkoa ez dena niretzat), vicio eta bekatu askoz gehiago daude, ordenatua dagoela haien estudioa, eta hor ere lana ez da makala, izanik helburua ezagutza universala, hau da, perfekzio morala, zeina ezinezkoa den kosmos honetan, nahiz eta betebehar argia den hobetzea bilatzea, bistan dago.
|
|
|
Eta zientzia praktikoaren lurraldean sartzen gara bete betean, zeren, a posteriori jakin badezakegu, hutsuneak ditugun arren, garbi baitago ezen a priori ez dakigula, ez dugulako historiaren ezagutza universalik horretarako. Eta praktikoak izan behar gara derrigorrean, eta etika da
|
lehen
zientzia praktikoa, eta etika soziala, edo politika, bigarren zientzia praktikoa.
|
|
|
Bestalde, psikologiak diosku pertsonon izaera, zeharo taxututa edota finkatuta geratzen dela, hainbatean, sei, zazpi edo zortzi urte bete orduko. Hau da, bizitzako
|
lehen
urte horietan jartzen ditugula gure geroko norabideen oinarriak. Adin horretan bideratuta geratzen omen da, gure nortasuna.
|
|
|
Edozelan ere, Matxinen une gorena bertsolaritzan, 1935eko urtarrilaren 20an, Donostian ospatutako
|
Lehen
Bertsolari Eguna da. Txapelketa arrakastatsua izan zen.
|
|
|
–Egiten zituen gogoeta horiek agertzen ziren bertsuak kantatzen zituelarik? 9 Mayi Etchegaray senpertarrak honela deskribatzen du bertsolaria: . Arraroa zen, gizon pullit bat zen, arras airosa, maitia zen gaixoa!? 10 Aita Lafittek aitortzen digunez,
|
lehen
gerla garaiko bertsolarien artean Matxin zuen gogokoen11 Zeruko Argia aldizkariaren 600 zenbakian12, honela deskribatzen zigun Lafittek Senpereko bertsolaria:
|
|
|
Ekhi Erremundeguy Baionan sortu eta bizi da, baina bere familia Senperekoa da. Hamar urtetan bertsu eskola batean ikasi zituen bertsuaren teknikak; eta, primadera oraino hogoi aldiz ikusi gabea zelarik, Ipar Euskal Herriko
|
lehen
bertsu txapelketako finalean parte hartu zuen, Donibane Lohizunen, 2008ko hazilean? 36.
|
|
|
–Euskarari buruz egin diren azken ikerketetan zera nabarmentzen da, euskaradunen kopurua emendatu egin dela azken urte hauetan, aldiz euskararen erabilera ez dela zabaldu hein berean eta, gainera,
|
lehen
euskara hutsez bizi zitekeen herrietan eta tokietan, orain gaztelera edo frantsesa gailentzen ari direla?. Hitz kezkagarriak bezain gordinak, zoritxarrez!
|
|
|
Horrek, besteak beste, argi adierazten digu, gutxitzen doala gure artean euskararen aldeko militantzia eta konpromisoa.
|
Lehen
euskara hutsean bizi ziren hainbat eta hainbat, inguruko erdal giroak bultzatuta edo, erdara parra parra ezpainetan ikusten ditugu. Gure hizkuntza indarberritzeko inoiz izan ditugun baliabide handienak eta teknologia aurreratuenak eskura ditugun une honetan, baliabide izan luketen aurrerabide guzti horiek oztopo bihurtzen ari zaizkigu, inguruko erdarei gure artean ateak eta leihoak zabaltzea ekarri dutelako.
|
|
|
Inpase egoeran gaude. Ataka horretatik ateratzeko, zerbitzuen alorra eragin nahi duen
|
Lehen
Hitzetik zerbitzua euskaraz eragite ekintza jarri du abian kontseiluak, euskalgintzak abiatutako bideari eutsi eta are indar handiagoa eman nahirik(?) Euskaldun kontzientziatuok euskaraz bizitzeko jarrera geure egin eta indartuz gero, bizkortu dezakegu eragile sozial eta politikoek euskararekiko jokabidea aktiboak izatea? (Erabili.com.:
|
|
|
lau hitzaldi izan genituen.
|
Lehen
txostenean Jone Miren Hernandez andereak. Baina gu ere gazteak izan ginen! Gazte euskalduna izatearen esanahia atzo eta gaur, gazteen hizkuntza erabileran eragiten duten faktoreen azterketa?
|
|
|
Jarrai dezadan bada nire filosofia desarroilatzen. Oraingoan nire filosofia
|
lehena
, nire metafisikaren zientzia.
|
|
|
Baina miraria oso arraroa da generalean, nahiz eta horrek ni ez nakarren ondorioztatzera subestimatu behar direla halako getakizunak. Balio dute argumentatzeko, eta nik hori egiten dut filosofia
|
lehena
salvatzen dudanean, eta salvatu egiten dut mirariak estudiatuz dudan ezagutza logiko apur hori erabiliz, eta daukat ezen zilegi dela guztiz.
|
|
|
Baina hori gezur hutsa da. Gizakiaren bere izatearen
|
lehen
zelulan, zigotoan datza aitaren eragin/ eman bakarra. Lehenbiziko zelula bertatik, zigototik, sorkari berria aitaren seme da amaren seme beste, eta hori ez da inoiz inola aldatuko.
|
|
|
Aurreko egunean, Nafarroako Probintziak, Larrean bildutako kapitulukoek ordezkaturik, omenaldia egin zion bere historiako semerik bikainenari, bosgarren agintaldia amaitu zuen A. Ezekieli.
|
Lehen
bozketan, 31 hautesletik 16 botoz doi doi A. Sergio Santa Teresarena Aldaz izan zen Probitzial berri hautatua.
|
|
|
|
Lehen
ezusteko garratza komunitatearentzat, armak gordetzen zituztelakoan komentua arakatzera 30 gizon armatu agertzea izan zen. Fronte Popularreko milizianoek komentua hartuko zutelako arriskuaren aurrean, Gobernu Zibilak eta komentuko Priore A. Teodoro Arroitajauregik elkar harturik, Eusko Alderdi Jeltzalea ofizialki komentuaz jabetzea erabaki zen.
|
|
|
Aurkezpenean hau dio: , lehen
|
lehenik
azpimarratu behar dut, lan hau Antonio Unzueta, Angel Fernandez Mendiola eta Julen Urkiza Karmeldarrek erdaraz burututako beste estudio askoz zabalago baten laburpena dela (Provincia carmelitana de San Joaquín de Navarra. Carmelitas en Euskal Herria, siglos XIII XX, 2005ean argitaratua).
|
|
|
Israelgo Karmel Mendian sustraiak dituen Ordenaren
|
lehen
urratsak kontatzen dira; Andre Mariaren babespean, Elias Profeta imitatuz eremutar bizitza eginez lehenengo, eta San Alberto Jerusalemgo Patriarkak idatzi eta emandako Erregelapean gero.
|
|
|
ETA Estimated Time of Arrest Delphine Pontvieux frantziarrak idatzitako
|
lehen
liburua da; eleberria ingelesez idatzita dago eta fikzio arloan kokatzen da. Baina interesgarria eta harrigarria dena liburuaren sinesgarritasuna da.
|
|
|
Badirudi, autorea, John LeCarré balitz bezala, alde guztien ikuspuntuak, zehaztasunak, gorrotoak, inbidiak, gorabeherak azaltzeko trebatu dela. Aldiz, eta esan bezala, Pontvieux en
|
lehen
eleberria da.
|
|
|
Eta orain idazlea. Zure
|
lehen
eleberria argitaratu da (duzu!, gero itzuliko gara gai horretara!): ETA Estimated Time of Arrest.
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, nire bizitzako aldirik luzeena Frantzian bizi izan dut. Garai hartan, beti zegoen albisteren bat gaiaz, zela telebistako albisteetan, zela prentsan?
|
|
2011
|
|
|
Hori dela eta, Begiraleak izeneko mugimendu zabala sortu zuten.
|
Lehen
elkartea Donibane Lohizunen sortu bazuten ere, laster antzeko elkarte eta talde gehiago eratu zituzten Ipar Euskal Herriko geografia osoan zehar. Osora 30 talde.
|
|
|
euskararen defentsa, euskal kulturaren zabaltzea eta fede giristinoaren indartzea. Eta hiru ardatz horien defentsa eta zabalkunderako erabili zuten
|
lehen
tresna antzerkia izan zen, eta erran behar dugu, Begiraleak elkartearen antzeztaldea urte luzez arrakastaz arrakasta ibili zela Iparralde osoan zehar. Hastapenean komeria herrikoiak taularatu zituzten, eta hortxe azaldu zen antzerki egile multzo polit bat:
|
|
|
Hotz handia zen arren, bertara hurbildutakoen bihotzak bero bero ziren. Geroxeago eta goizeko
|
lehen
orenak arte Begiraleak elkartearen egoitzan afaria eta umorea izan ziren. Euskal kantuak eta dantzak ez ziren faltatu, noski.
|
|
|
Lan honen helburua da Markinan eta Xemeinen gerra ostean bizi izan zen bortizkeriaren arrazoiak hobeto ulertzea. Eta, horretarako, gatazkaren soziologian
|
lehen
ekarpenak egin zituzten bi soziologoren lanetan oinarritu naiz: Lewis Coser en (1913an jaioa) The Functions of Social Conflict liburuan (1956); eta Ralf Dahrendorf en() Elementos para una teoría del conflicto social lanean (1971).
|
|
|
Gerrako frontea zazpi hilabetez mugitu gabe egon ostean, 1937ko udaberrian hasi zen Bizkaia menderatzeko matxinatu frankisten ofentsiba. Eraso honen baitan, hegazkinez egindako
|
lehen
bonbardaketa handia Durangoren aurka izan zen, 1937ko martxoaren 31n, eta italiarren hegazkinek 257 pertsona hil zituzten (Irazabal, 2001). Udaberrian hasi zen ofentsiban, frankistek Markina ere bonbardatu zuten apirilaren 25ean (Juaristi, 2008).
|
|
|
Sistema politiko berriak zalantzan jarri zituen jauntxoen eta tradizionalisten pribilegioak eta status quo a, eta horrek hauen autoritatea ahuldu zuen. Errepublikarekin, EAJ asko indartu zen, eta tradizionalistek
|
lehen
aldiz galdu zuten Markinako alkatetza, EAJ ren mesedetan.
|
|
|
1934 urtean, Euzko Nekazarien Alkartasuna Markinan eta Xemeinen hedatu zen. Gipuzkoan sortu ostean, Markinakoa izan zen Bizkaian sortu zen nekazarien
|
lehen
herri batzordea (Larrañaga).
|
|
|
Ikuspuntu politikotik, kontuan hartzekoa da EAJ asko indartu zela Errepublika garaian, eta,
|
lehen
aldiz, alkatetza lortu zuela Markinan 1931n. Tradizionalistek eragin izugarria zuten ingurune honetako herritarren artean, baina EAJ gero eta indartsuagoa zen, eta, ondorioz, autonomia estatutuaren aldeko jarrera gero eta hedatuagoa zegoen.
|
|
|
Horra nabaritu nuen eraginik egundokoena. Erreka agor horiek omen zekarten ura behialan,
|
lehen
aroko garaietan.
|
|
|
1933 garren urtean, gure artzainari bisita egin zion basozain txotxolo batek, oihanaren hazkuntza arriskuan jartzearren beldurrez, surik ez egiteko larderiatu zion ikusi zuen nehoren laguntzarik gabe sortutako
|
lehen
oihana zela gehituz. Garai horretan, artzaina bere etxetik hamabi kilometrotara zihoan pagoen landatzera eta joan jinak ez egiteko nahizik, ezen hirurogeita hamabost urte zeramatzan, bere landaredien lurretan zeukan harrizko etxola baten eraikitzearren egitasmoa.
|
|
|
Gero irudi proiektatuz lagunduta, Juan Mari Arrizabalagak
|
lehenik
eta behin Karmel aldizkariaren web-gunea (www.karmeladizkaria.com) aurkeztu zuen, bai menu orokorraren edukiak, baita menu bereziarenak ere. Idazleen atala azpimarratuaz.
|
|
|
Artikulu honetako
|
lehen
paragrafoetara bihurtuz, euskara eta euskal kultura sustatzeko instituzioek irakaskuntzanegindako lanari segida emateko, iniziatiba pribatuak euskararen erabilera bultza dezan, euskal guneak sortzeari ekinnahi zaio. Horretan, eta aisiari dagokionez, Bilboko KafeAntzokiak itzelezko garrantzia izan zuen.
|
|
|
EUSKAL HERRIAN
|
LEHENA
|
|
|
Ekitaldi honen amaieran Salmoak liburua oparituko jatzuenez, bide batez esan gura deutsuet arlo hau gehien eta sakonen aztertu dauan idazlea izan dogula. Lino izan dogu Joannes Leizarraga jaunaren
|
lehen
itzulpenetik hasi, eta gaur arte euskaratu izan diren bibliaren itzulpenei buruzko daturik zehatzenak eskaini deuskuna (Jaunaren Deian).
|
|
|
Ilunabarra badator eta bisitariak badoaz.
|
Lehen
zalapartarik ez bazen, urrundu dira autoak eta hizketa hotsak.
|
|
|
Leon biziki hargin ona zen, eta eskualdeko baserrietan konponketak eta eraikinak egiten aritu zen, gehienbat. Ez zioten dirurik ematen, baserrietako mozkinak baizik, eta horrela bizi izan ziren
|
lehen
urte zail haietan. Bere eskuz altxatu zuen, Urruñarako bidean, ezker aldean, orduz geroztik albizutarren etxe eta habia izan den Iturrialde izeneko etxe handi ederra.
|
|
|
Urruñan, Hazia euskal kultura elkartea sortzen eta bultzatzen
|
lehenetakoa
izan zen eta gauza bera Herritarrak mugimendu abertzalearekin. Aurkeztu ziren lehen hauteskundeetan kontseilari edo zinegotzi bat lortu zuten eta horretan aritu zen bederatzi urtez gure Daniela, Poulou auzapez eskuindarrari adore handiaz aurre egiten.
|
|
|
Urruñan, Hazia euskal kultura elkartea sortzen eta bultzatzen lehenetakoa izan zen eta gauza bera Herritarrak mugimendu abertzalearekin. Aurkeztu ziren
|
lehen
hauteskundeetan kontseilari edo zinegotzi bat lortu zuten eta horretan aritu zen bederatzi urtez gure Daniela, Poulou auzapez eskuindarrari adore handiaz aurre egiten. Urte gogorrak Danielak jasan behar izan zituenak.
|
|
|
Ohargarria da pleguaren tamaina handia dela 348 zentimetro luzera eta 253 zentimetro zabalera. Plegua zabaltzen badugu, egunkari arrunt baten
|
lehen
plama baino askoz handiagoa da. Jon Bilbaok bakarrik luzeraren berri ematen du 36 cms eta gure alea apurren bat txikiagoa da.
|
|
|
3
|
LEHEN
PLAMAN, LEHEN KANTUA: HAMALAU BRIGANTEN ASASINAMENDUEN GAINEAN EMANAK
|
|
|
3 LEHEN PLAMAN,
|
LEHEN
KANTUA: HAMALAU BRIGANTEN ASASINAMENDUEN GAINEAN EMANAK
|
|
|
|
Lehen
kantu hau bi modutara emango dugu, bertso pleguan dagoen bezala eta gaurko grafiara aldaturik. Lehentasuna gaurko grafian transkribatzeari emango diogu eta lau lerrotan tolestuko dugu; lauko hauen azpian jatorrizko dokumentuan agertzen den bezalaxe emango dugu jarraian idatzirik baina lau lerro nagusiak markaturik.
|
|
|
|
Lehen
bertso sail honek hamabost ahapaldi ditu. Hamabost ahapaldi hauek bi zutabetan ikusten ditugu bertso pleguan.
|
|
|
Hirugarren orrialdean azaltzen den heriotza beraren deskripzioa dago xehero.
|
Lehen
narrazioaren buruan letra larriz Affaire Leon Vitalis & Maria Boyer. Bigarren zehaztasuna:
|
|
|
Lana, ikerketa, gehiago eta gehiago jakin nahia... horiek ziren haren izaeraren ezaugarri nabariak... hala ere lagun artean eta etxean iteresgarri eta kritikoa zen, haserretzen zenean barre eragiten zuena... Norbait argibide bila joaten zitzaionean, ez zen harritzekoa purrustadaka bezala hastea; baina hori
|
lehen
erreakzioa baizik ez zen, haren berezko izaera; gero beti lagunduko zion gogorik onenaz harengana jotzen zuenari. Ez zen batere handigurakoa eta zaratatsua.
|
|
|
Horrela etorri ziren, bai ordenagailuan jasoa eta bai Linoren eskuizkribuak gure eskuetara.
|
Lehen
idazketan tentuz jokatu beharra izan bazen, bigarren honetan gehiago oraindik, behin betiko orrazketa baitzen... Astiro, kontuz eta zorrotz aztertu behar zen, testua guztiz finkatzeko:
|
|
|
Esandako guztiaren lekuko dira hark idatzitako milaka ohar eta zuzenketa. Bere lanerako erabiltzen zuen hiztegian, 935 orrialdetan ageri dira bere eskuz egin zituen oharrak eta osaketak, batez ere
|
lehen
lau liburukietan. Behin honezkero, obra handi hori bere horretan geldituko da, A. Linok ez baitzuen astirik izan bere ohar ugariak sartuz eraberritzeko.
|
|
|
Aurretik Gabriel Arestik, haren lanari zeharo ederretsita, ahaleginak egin zituen teatrogile hura euskaldungoaren plazara behin betiko ateratzen. Azkuek egin zuen
|
lehen
argitaraldiaren ondoren, berau izan zen bigarren eta hirugarrenak prestatu zituena. Bigarren argitaraldia 1960an Euskaltzaindiaren Euskera agerkarian eta hirugarrena 1965eko Auspoa bilduman, euskal antzerki zaharrak agertzen zituzten zenbaki batean.
|
|
|
Honek, ustekabean, aramaioar idazlearen eskuizkribu originala eskuratu ahal izan zuen, eta hartaz tentuz eta zuhurki baliatuz, irakurleari biderik ziurrena erakusten dio. Barrutiaren bizitza eta lanaren harian, goian aipatzen direnez gain, beste izen batzuk ere aipatu behar genituzke, eta lehen
|
lehenik
eta goi goian Juan Carlos Guerra, orain arteko argitarapen guztien iturri izan dena, eta gero R.M. Azkue, Barrutiaren lehenengo argitaratzailea. Mitxelenak, Onaindiak, Villasantek..., labur bada ere, lekutxo bat eskaintzen diote literaturaren historian.
|
|
|
|
Lehen
idazle ezagunaren testua eman zigun oraingo grafiara aldatua eta gaztelaniara itzulia (1968). Horrez gainera, Donostian 1980ko ekainaren 27an emandako hitzaldi bati erreparatu diot.
|
|
|
|
Lehen
liburu honek izan duen bilakaeraz argitasunak eman ondoren, hartaz egin diren argitalpenen berri ematen digu eta jarraian, haren poesiaz hiru adituk dituzten iritziak azaltzen.
|
|
|
|
Lehen
kristauak, gehienak juduak zirenez, euren liturgia ospakizunak antolatzean, Jesusen ondoan bizi izandako bideari jarraitu zioten. Eukaristiak aparteko garrantzia hartu bazuen ere, euren bileretan salmoak erabiltzen jarraitu zuten, taldeko erlijio sentimendu guztiak biltzen zituztelako.
|
|
|
Nikolas Ormaetxea (Orixe) jaunaren Urte Guziko Meza Bezperak (1950) izan zen bidea egin zuen
|
lehena
. Geroago, salmoak herritarren esku jartzeko ahaleginetan jarraituz, Salmutegia (150 salmo eta Bibliako 17 kantika) deituriko liburutxoa gertatu zuen; berau Lazkaoko Beneditarrrek argitaratu zuten 1967an.
|
|
|
II.Definiziozko
|
lehen
hiztegia: Euskararako Hiztegia
|
|
|
ESKOLAURREKO eta
|
LEHEN
ZIKLOKO EUSKARAREN PROGRAMAKUNTZAN datozen hitzak(. D?,. B, ereduetakoak).
|
|
|
|
LEHEN
PRESTAERA (HIZTEGI ARAUEMAILEA) Ibon Sarasolak prestatua (4.000 hitz)
|
|
|
Hiztegi elebakarrak: Eskola Hiztegia/ Europa Hiztegia (Bostak bat taldearena);
|
Lehen
hiztegia (Eskoriatzakoa/ Vo x); Lehen hiztegia (Harluxet); Ikaslearen hiztegia (Elhuyar); Hiztegia osotzen (anonimoa/ Gizpuzkoakoa); Euskal Hiztegia (Ibon Sarasola); Hiztegia euskara/ euskara (Lur argitaletxea).
|
|
|
Hiztegi elebakarrak: Eskola Hiztegia/ Europa Hiztegia (Bostak bat taldearena); Lehen hiztegia (Eskoriatzakoa/ Vo x);
|
Lehen
hiztegia (Harluxet); Ikaslearen hiztegia (Elhuyar); Hiztegia osotzen (anonimoa/ Gizpuzkoakoa); Euskal Hiztegia (Ibon Sarasola); Hiztegia euskara/ euskara (Lur argitaletxea).
|
|
|
(1.800 hitz); Bizkaierako hitzik erabilienen zerrenda (2.500 hitz); Haurtzaindegirako zerrenda: (2.700 hitz); AEK ren oinarrizko zerrenda (2.200 hitz); nire
|
lehen
mila hitzak (1.000 hitz: lau hizkuntzatan).
|
|
|
2005eko agorrilaren
|
lehen
astean, Zuberoako Iratira joan nintzen zubererari buruzko nire lehen ikastaldia egitera. Badira, beraz, hamasei urte.
|
|
|
2005eko agorrilaren lehen astean, Zuberoako Iratira joan nintzen zubererari buruzko nire
|
lehen
ikastaldia egitera. Badira, beraz, hamasei urte.
|