|
2000
|
|
|
Abelin Linazisorok ere gaztaroko amodioa izango du hizpide bere eleberrian. Hartara,
|
lehen
amodioaren lilurak mugituko du eleberri labur honen pertsonaia. Pedrok, lantegian arazoak izan dituela-eta, abokatu batengana joko du.
|
|
|
" Jaun Joanes —erran zidan, handik egun guti batzuetarat, don Venancioren plantazionetik paseoan gindoazela, biok bakarrik—, gure artekoa erabaki baino lehen, neure berri eman nahi nizuke eta naizen bezalakoa agertu, zeren ez baitago egiazko zuhaitzik, erro egiazkorik ez duenik, eta nik sendo nahi nuke amorioaren zuhaitza... eta, hala, adarretarik ibili gabe, jakizu ezen enegan dakusazun bakea tenpestaren ondoko bakea dela, zeren eta halaxe ibili bainintzen denbora batean tenpestaz tenpesta. Eta ene lehen tenpesta ene
|
lehen
amorioa izan zen, eta amorio hura koadro bateko gazte segail bat izan zen. Hamalau urte nituen, koadro hura iritsi zenean, bertze fardel batzuen artean, osoriotarrek Espainian zuten oinetxetik.
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta, nola behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean jar gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den jar gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure
|
lehen
amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen.
|
|
|
Urteek argi erakusten dute, gero eta argiago, eta ez dago dudarik jada:
|
lehen
amodioa da bizitzaren gailurra.
|
|
2001
|
|
|
Biografoak nahiago izan du hainbat gauza isildu: " Uste dut emakume hori Gabrielen
|
lehen
amodioa izan zela, eta bien harremanak utzi zituztela bere familiak Gabrielekiko zuen aurreiritzia zela-eta. Ez daukat datu objektiborik, nire inpresioa da.
|
|
2002
|
|
|
«
|
Lehen
amodioa, aurreneko musua, estreinako sexu harremanak... Mito bat egin dugu horretaz guztiaz.
|
|
|
Mito bat egin dugu horretaz guztiaz. (...)
|
Lehen
amodioak, aurkikuntza kosmiko baten indar zirraragarria duenez, ez baitu parerik. Liburuetan ere, filmetan, abestietan, arte plastikoaren emaitzetan, kulturaren adierazpenetan oro har, badu muntarik gaztetxoen begi belarriak harritzen eta buru bihotzak inarrosten lehena izateak.(...) Denboraren poderioz, literatura ere, zinema, musika, arte plastikoak, kulturaren adierazpenak, oro har, modu gero eta epel, bare eta arruntagoan barneratzen ditugu.
|
|
|
Irakurzaletasunaz hitz egitean, liburu arin eta ulerterrazen beharra azpimarratzen dugu maiz askotan. Baina ez da irakurle hasiberriari
|
lehen
amodioarenaren pareko zirrara sentiaraziko dion liburua bezalakorik irakurle hori zinez eta luzerako irakurzale dadin, eta horretarako, arintasuna eta ulerterraztasuna ez dira aski. Izatekotan ere, lagungarri, besterik ez; eta batzuetan kaltegarri, deskuidatuz gero.
|
|
|
Nola jokatu orduan?
|
Lehen
amodioa... misterioa! Lehen amodioa... zein zaila!».
|
|
|
Lehen amodioa... misterioa!
|
Lehen
amodioa... zein zaila!».
|
|
|
Literatur sari ugari eskuratu ditu, eta argitaratu dituen liburuen artean badira haur eta gazte literaturako lan arrakastatsuak (ad.: Zikoinen kabian sartuko naiz, 1986; Londresen nago aitonarekin, 1987; Ijitoak dauzkat etxean, 1988; Filipinetan bizi den idazlearen kontuak, 1993;...
|
Lehen
amodioa Suedian, 1997; Ryski, zaude ixilik!, 2001; Poloniako lautadak, 2001), ipuin liburuak eta eleberriak, baita itzulpenak ere, besteak beste, B. S. Ballinger, Ch. Nöstlinger, E. Hemingway, R.
|
|
|
Zein epopeia harena! Parkek nire
|
lehen
amodioa apurtu eta gero, beste senarrik ez izateko erabaki sendoa hartua izan ez banu, ezkon oheak eta ezkontza zuziek gogaituko ez banindute, litekeena da hargatik, eta hargatik besterik ez, nire ahultasunean erori izatea. [...]».
|
|
|
Betidanik gustatu izan zaizkit gizon altuak eta ongi eginak. Horregatik, lehenago ezagutu izan bazintut ere, nekez izango zinen zu nire
|
lehen
amodioa. Baina, nire lehen amodioa izan ez zaren arren, ez bigarrena, ezta hirugarrena ere, bizitzako amodioa izan zaitut, beste guztien aurretik.
|
|
|
Horregatik, lehenago ezagutu izan bazintut ere, nekez izango zinen zu nire lehen amodioa. Baina, nire
|
lehen
amodioa izan ez zaren arren, ez bigarrena, ezta hirugarrena ere, bizitzako amodioa izan zaitut, beste guztien aurretik.
|
|
2005
|
|
|
Holakoxe beste jesarleku baten gainean jarrita dabe argazki kamera, kliska automatikoan edo jarrita hain zuzen be. Alkar besarkatzen dagoz, hainbat besarkada emoten deutsie alkarreri, estuagoak batzuk, nasaiagoak beste batzuk, argazki kameraren aurrean itxurak eta saioak egiten moduan, seguru balegoz bezala, gaztaroko
|
lehen
amodio betierekoak emoten dauan segurtasunaz, euren gustukoen besarkadak eta argazki kameraren kliskak bat egingo dabela une berean, argazkiaren argazki oina Forever izango dana seguru dagozan moduan.
|
|
|
–Zein isilik zeneukan, bihurri horrek, zure maistraz maitemindurik egon zinela... ziur
|
lehen
amodioa izan zenuela.
|
|
|
– Gure
|
lehen
amodio gauaren oroimen, kaligrafiatu nituen ideograma hauek eskaintzen dizkizut.
|
|
2008
|
|
|
–Horrekin zer esan nahi dudan? Beste mila
|
lehen
amodio ere izan direla eta badirela, norberak bizi izan duen lehen amodioaren aurretik, baina ez dugula ikasten. Nik ere bizi izan nuen neurea, baina hara non gauden aita eta biok?
|
|
|
–Horrekin zer esan nahi dudan? Beste mila lehen amodio ere izan direla eta badirela, norberak bizi izan duen
|
lehen
amodioaren aurretik, baina ez dugula ikasten. Nik ere bizi izan nuen neurea, baina hara non gauden aita eta biok?
|
|
|
–Horrekin zer esan nahi dudan? Beste mila
|
lehen
amodio ere izan direla eta badirela, norberak bizi izan duen lehen amodioaren aurretik, baina ez dugula ikasten. Nik ere bizi izan nuen neurea, baina hara non gauden aita eta biok... zuk ere jakin baituzu noizbait aita eta biok ez garela ongi konpontzen azken bolada honetan –hiru mailako eskailera erabili zuen azkenean, esan nahi zuena esateko.
|
|
|
–Horrekin zer esan nahi dudan? Beste mila lehen amodio ere izan direla eta badirela, norberak bizi izan duen
|
lehen
amodioaren aurretik, baina ez dugula ikasten. Nik ere bizi izan nuen neurea, baina hara non gauden aita eta biok... zuk ere jakin baituzu noizbait aita eta biok ez garela ongi konpontzen azken bolada honetan –hiru mailako eskailera erabili zuen azkenean, esan nahi zuena esateko.
|
|
2010
|
|
|
Biloba? Portu arrotz hartan eduki nuen
|
lehen
amodioa?
|
|
2011
|
|
|
Beste gauza batzuk gogoratuko nituzke nik: lehen muxua,
|
lehen
amodioa, lehen kanpai jotzea…
|
|
|
Hona hemen batzuk: Zikoinen kabian sartuko naiz; Londresen nago aitonarekin; jitoak dauzkat etxean; Bederatzi gutun t' erdi; Lau bizikleta urrutira joateko; Sute handi bat ene bihotzean;
|
Lehen
amodioa Suedian; Espaloiak biltzen; Marmokiñe; Zak zikoina; Kaliforniako neskak; R' sky eta bere lagunak; Riskyren bihurrikeriak; Risky zaude geldirik!; Poloniako lautada izoztuak; Riskyren barrabaskeriak; Azken urtea lizeoan; Santiago Bidean; Olibia, Risky Txop Suey eta Mohamed; Jack Destripatzailearen arrastoa; Riskyren ipuin politenak...
|
|
2012
|
|
|
Biloba? Portu arrotz hartan eduki nuen
|
lehen
amodioa?
|
|
2013
|
|
|
Haurraren lehen maitasuna berehala iristen da, lau edo bost urterekin, baina ez du nerabezaroaren esanahi sexualik Noski, garai honetan maitemintzea oso errugabea da, haur samurtasunez betea eta bestearekiko lilura. Ez du zerikusi handirik nerabezaroko
|
lehen
amodioekin, hormonek sexu pultsioak sortzen dituztenean eta bestelako desioak eta fantasiak agertzen direnean. «Ezkongai nozioa oso desberdina da haurtzaroan eta helduaroan», Hezkuntza Teknologien Institutu Nazionalak argitaratutako Hezkuntza Ministerioak egindako azterlan batek azaltzen du.
|
|
2014
|
|
|
Lehenagoko sineste haiek erroak barna dauzkate eta hor daude beti. Jesusen Berri Ona,
|
lehenik
amodio mezu bat da, lehenagoko sineste askorekin uztartzen ahal dena, lehenagoko sineste horiek uztartu ezinak badira ere gure ikusmolde postmodernoekin. Zenbat mende ez du behar izan Jainkoaren Populuak Jainko bakar batetan baizik ez sinesteko.
|
|
2015
|
|
|
Zehazki, Happypott izenekoa," mintzaldia" k izango zirenak, zenbaki berri bat plazaratzearekin bat. Horietan
|
lehena
amodioari buruzkoa izango dela aurreratzen zuten, eta lau lekutan egingo zutela: Bilbon, Bergaran, Donostian eta Iruñean.
|
|
|
Angela, nire
|
lehen
amodioa izateaz gain, nirekin mintzatzera ausartu zen Maximilian plazako haur bakarra izan zen. Lehenbiziko egun hartan jolasean ikusi nuen talde hura beste anitzetan ikusi nuen, futbolean, harrapaketan, soldaduetan eta beste hamaika jolas klasetan.
|
|
|
Hurrengo jelkaldietan Pierra Lhanderen gazte urteak eta aferak aipatzen dira:
|
lehen
amodioak, gurasoek semea apaiz egin nahia, ikasketak, jesuita sartzea, Euskal Herritik kanpora joan beharra, amaren heriotza. Jean Pierra Behokaraik egindako kantuaren lehen koblak honela esaten digu, sentimendu handiz, amaren heriotzaz:
|
|
|
Nevadako egunak irakurtzea nostalgiari leiho bat zabaltzea izan da niretzat, eta, horrela izanik, ez dakit noraino gustatu zaidan gustukoa izan dudalako, eta bestetik, zein proportziotan oroitzapen maiteen kutxatila ireki didalako.
|
Lehen
amodio hura gogoratzean bezala, zer da benetan gogoan daukaguna: haren begitarte alai eta abots goxoa?
|
|
|
Lagun bezala esaten dizut eta nire bizitzako
|
lehen
amodioa zarenez.
|
|
2016
|
|
|
–Eta zer egin behar duzu, ene maitea, Bihotzaren Galbideak ekin, noiz eta bat ere duzunetz ez baitakizu? Ez duzu jakingo harik eta
|
lehenik
amodioak hala aitortuko dizun arte, edo artzain desleialen batek bihotza minduko dizun arte, eta ziur egon zaitezke hori horrela dela.
|
|
2017
|
|
|
Axik susmatzen zuen zergatik zegoen Joseba zapuzturik, eta horrek errabia eragin zion lehendabizi, berarekin ez zuelako nahikoa –libertitu egin behar zuen, ondo pasatu, gay politikan (sic) aritu, noiz eta zuela urtebete berarekin nahikoa baino gehiago zuenean–; gero, ordea, Josebari zer gertatzen zitzaion igartzeak nagusitasun epel bat eragin zion,
|
lehen
amodio bidez esku ahurrean txori baten moduan harrapaturik zuen Joseba hura, nortasunaren ezagutzak zemaion iragartzeko abilidadearekin harrapatua baitzuen. Sorbaldatik pasatu zion besoa horregatik, oraindik ere berea zela aldarrikatzeko.
|
|
2018
|
|
|
Nerabetasunean emeki emeki sartzen gira biziaren beste ikasgai eta esperientzia batzuk gureganatzen ditugula, burasoetatik urrundu beharrean errebelatzeko lehen pausuak, lagunek inportantzia gehiago dutela familia baino.
|
Lehen
amodiozko ixtorioak, bihotza pil pilean dugula, lehen kilikadurak... emozio berriak deskubritzen direla. Hots heldutasunaren lehen urratsak!
|
|
|
Hortik aurrera, gazteen arteko
|
lehen
amodio baten osagai guztiak batu ziren: mezuak, zerbezak, sexua, parrandak, opariak, dantza, sexua, gaizki ulertuak, zeloen pasadizoren bat, berradiskidetzea, sexua, etorkizuneko planak, samurtasuna, solasaldi luzeak, sexua, zinera elkarrekin joatea, afari erromantiko bat, sexua, asteburuko irtenaldiak, batak besteari bere txikitako oroitzapenak eta sekretu gordeak kontatzea, sexua?
|
|
2020
|
|
|
Vidal asteartean zendu zen, 86 urterekin. Haren bizitzako
|
lehen
amodioa, Jimmy Trimble, 12 urte zituenean ezagutu zuen Washingtonen, Saint Albans eskola barnetegian. Trimble 1945ean hil zen, Iwo Jimako batailan japoniarren kontra borrokatzen.
|
|
|
|
Lehen
amodioaren gaia nagusituko da orduan, ikusleok atseginez eta sinpatiaz ikusiko dugu pantailak eskainiko diguna, umore kolpe batzuk ez dira faltako, Sam Rockwell eta Scarlett Johansson bikain arituko dira... baina ordurako horrek ezin gaitu asebete. Izan ere, filmaren hasieran agindu digutena aienatu da, eta eraikitako diskurtso onbera hankaz gora jarri behar zuen film hura lausotu.
|
|
|
|
LEHEN
AMODIOA
|
|
2021
|
|
|
Eta ikusi zituelarik Floridek hain minduak gizonaren bisaia eta begiak, non munduko larruazalik ederrena sua bezain gori ageri baitzen, eta behakorik goxo eta atseginena hain izugarri eta sumindu, bihotzean eta begitartean izarniatzen zuen su biziki kiskalgarri bat iduri zitzaion; eta sumindura hartan, gizonak bere esku azkar eta ahaltsu batekin hartu zituen Florideren esku delikatu eta ahul biak. Baina Floridek, ikusiz defentsa orok huts eginen ziola, eta, oinak zein eskuak gatibu izaki, ez zuela ihes egiteko modurik, eta are gutiago bere burua babesteko, ez zuen erremedio hoberik kausitu ezpada bilatzea ea gizonarengan ba ote zen oraino
|
lehen
amodio haren errorik batere, zeinaren ohoretan uzten ahal zuen alde batera bere krudeltasuna; hortaz, erran zion:
|
|
|
Beharbada, bizi izan zen eta maite izan zuen norbaiten oroitzapena gordetze aldera enbor baten azalean letrak tatuatzeko ohitura izan zen —ohitura bizirik dago oraindik— Europako idazketaren pasarte goiztiarrenetako bat. Beharbada, Machadok zioen bezala, dabilen eta amets egiten duen ibai baten ertzean idatzi zituzten antzinako greziar eta erromatarrek lehen pentsamenduak eta
|
lehen
amodio hitzak. Batek daki arbola haietako zenbat bihurtuko ziren, azkenean, liburu.
|
|
2022
|
|
|
Gure azken bileretako batean, zalantza eta beldur handiak gaindituz, Vazquezi eskatu nion nire
|
lehen
amodioa izan zen emakumea bilatzeko. Jakin min hutsa, erran nion Vazquezi (baita neure buruari ere).
|
|
|
Ona da. Uste dut
|
lehen
amodio istorioak idazten zituela.
|
|
|
Xanak jada ez ditu ez ogia ez esnea faltan botatzen agian egunen batean ez ditugu ez ura ez airea ere faltan botako agian egunen batean ez dugu
|
lehen
amodio tantak faltan botako.
|
|
2023
|
|
|
Orain bai, orain esan dezaket lerde jario narras bat zela eta ez zuela jakin bi neska txoribururekin ligatzen, baina nerabezaroan ez nuen hola pentsatzen. " Gérard maite zaitut", hori neraman idatzita ohar koadernoan, eta buruan, berriz," nire
|
lehen
amodioa". Artean ez nuen beste hizkuntzarik ezagutzen.
|