|
2004
|
|
|
Ni heldu ondoren hamabi behi izan ginen balantzategin, bost gorri eta zazpi beltz. Gehienak, La Vache qui Ritek aurreratu bezala, makalak ziren, egun osoa jaten edo erdi lotan pasatzen zutenetakoak, baina, alde onak ere
|
ikusiz
, atseginak ziren, behi gozo gozoak, zernahi laguntza emateko prest egoten zitzaizkidanak. Guzti guztiek, gorri zein beltzek, nire aldamenean egon nahi zuten, nirekin batera etzan, nirekin batera joan belazeetara edo erreka txokoetara.
|
|
|
Ez zen konturatzen, kasu, La Vacheri egiten ari nintzaion mespretxuaz. Zeren, jakina, beti etxe inguruetan geldituz ez bainuen
|
ikusi
ere egiten, ez baineukan berarekin traturik. Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak.
|
|
|
—Zinez egun pollita iragan dizut, Mo —hasten da pozik, kriskitin kraskatan—, aspaldidanik beinuen burrasoen
|
ikusteko
gogoa. Baina zoin pena eta xangrina adio erraiteko tenorean, Mo —jarraitzen du— Bi orenetan elhestan ari garelarik, eta gero juan behar.
|
|
|
Andre sendo, Genovevari ez genion ahuldade unerik
|
ikusten
, ezta basoko kanposantu ttikira erretiratu eta hiru gurutzeen aurrean belaunikatzen zenean ere, eta hain zen justua bere hizketa edo keinuei buruz, non horietako bakar batek sekulako garrantzia hartzen zuen guretzat. Bere agur batek poza ematen zigun egun osorako; bizkarrean txapaka eginez gero, berriz, saltoka hasteko gogoa.
|
|
|
Apurka apurka, ahaztuz nindoan guztiaz. Antiaju Berde eta errotako teilatuan
|
ikusitako
bi hortzaundi haiek aspaldi bateko pertsonaiak iruditzen zitzaizkidan, edo noizbaiteko amets gaizto batean azaldu bezala desagertutakoak; gerra kontuak, bukatua zegoen ala ez, Bizkarroker bezalako zaharren kontuak; inguruetako mendi batean erorita zegoen abioia edo kanposantu ttikiko gurutzeak, esanahi gabeko gauzak. Gaurko egunetik begiratuta, zera ikusten dut garbi, bizitzaren martxak modu hartan segitzera, galdu egingo nuela, erabat eta betikoz, La Vacheren adiskidetasuna, hasierako egunean bion artean sortutako konfiantza eta elkar ulertze hura.
|
|
|
Antiaju Berde eta errotako teilatuan ikusitako bi hortzaundi haiek aspaldi bateko pertsonaiak iruditzen zitzaizkidan, edo noizbaiteko amets gaizto batean azaldu bezala desagertutakoak; gerra kontuak, bukatua zegoen ala ez, Bizkarroker bezalako zaharren kontuak; inguruetako mendi batean erorita zegoen abioia edo kanposantu ttikiko gurutzeak, esanahi gabeko gauzak. Gaurko egunetik begiratuta, zera
|
ikusten
dut garbi, bizitzaren martxak modu hartan segitzera, galdu egingo nuela, erabat eta betikoz, La Vacheren adiskidetasuna, hasierako egunean bion artean sortutako konfiantza eta elkar ulertze hura.
|
|
|
—Hau duk moja enanotxoa hau! Sekula ez nian
|
ikusi
holako moja enanotxorik! —hots egin zuen Rubiok.
|
|
|
Laster bukatu ziren Rubioren irainak, eta baita bere harrotasunak ere. Txabolatik ateratzen
|
ikusi
ninduenean, moja ttikiak puskatutako botila haietako bat hartu eta gizontxo portatu nahi izan zuen, erakutsi bere lagunei noraino zen ausart. Amenazu egin zidan botila puska harekin.
|
|
|
Nire aldetik,
|
ikusi
mugimendu hura eta pizten hasi nintzen, nire euli buruak eragindako ergeltasunetik ateratzen. La Vachek gerrari buruz esandakoa etorri zitzaidan gogora; eta errotan biltzen zen Antiaju Berderen talde hura, eta behioi ematen zizkiguten banketeena.
|
|
|
Gauaren iluna erabat barneratua zegoen Balantzategiko baso eta erreka txokoetan pausoak sentitu nituenean. Nahiz, ukuiluan aurrez aurre neukan saiateratik, ezer zehatzik
|
ikusteko
modurik izan ez, nire belarriak segituan adierazi zidan pauso haien jatorria: pauso arin eta sendoak ziren, dotoreak, oso dotoreak, benetan ederrak, nik jaiotorduan niretzat nahi izandakoak.
|
|
|
Sei bat izango ziren denetara, baina ezin nor edo nolakoak ziren jakin. Ukuiluko saiateraz kanpora, iluna besterik ez zen
|
ikusten
; izarren bat, denez ere. Eta La Vache qui Ritek ere ezin zuen ezer handirik ikusi, nahiz bera ukuilu ateko zirrikitu batetik saiatu.
|
|
|
Ukuiluko saiateraz kanpora, iluna besterik ez zen ikusten; izarren bat, denez ere. Eta La Vache qui Ritek ere ezin zuen ezer handirik
|
ikusi
, nahiz bera ukuilu ateko zirrikitu batetik saiatu. Belarriz jakindakoarekin konformatu beharra zegoen.
|
|
|
Orduan, poetaren esana gogoratuz, halaxe deklaratuko du: Cela s’estpasse, pasa da guztia, atera naiz infernutik, begi eta bihotz berriekin
|
ikusten
dut orain mundua. Lehenago, neurria hartzeko gaitasuna falta zitzaidan, gauzen balioa neurtzeko balantza; baina balantza hori desertuan aurkitu dut.
|
|
|
Egun batez, erran zitadazun aitak: " Polinañi,
|
ikusten
dizut zonbat sofritzen duzun hainbeste galairekin. Bada, ez duzu haboro sofrituren.
|
|
|
Lehen infernua, orain infernua eta erdi. Bost hilabete iraganik nituzun bortuan kabalekilan bakartarzunean ibili gabe, eta jiteko zena are ilhunago
|
ikusten
nizun. Piarres egun oroz jiten zeitadazun etxerat.
|
|
|
Abioi eroriaren bila haranean gora eta behera nenbilela, sekula ez bezala sentitu nintzen, eta eskerrak ematen nituen ukuilua eta behi makalak begi aurretik kenduak nituelako. Udazkenaren erdi aldera harkaitz batzuetara iritsi eta abioia
|
ikusi
nuenean, berriz, oso ideia ona iruditu zitzaidan haren hego hautsi baten ondoan etzatea, gerrari buruz pentsatzen, han eroritako pilotoarengan pentsatzen, edozein gauzatan pentsatzen. Ez neukan presarik ezertarako.
|
|
|
—Orain libreak gara —atera zen La Vache suspertuki, bere zauri eta nekeak ahaztuz— Esnatuko gara bihar goizean, eta gure inguruan biderik ez dagoela
|
ikusiko
dugu. Eta biderik ez badago, horrek esan nahi du nahi adina bide daukagula.
|
|
|
Segitu egin nion begiratuari: bost basurde
|
ikusi
nituen berak arestian aipatutako sastraka hartatik ateratzen. Errezkadan zihoazen, arin eta zuzen, bost senide bezala.
|
|
|
Gauza gutxi dago goialdeetan, eta bertan bizitzea zotz batekin sua egitea bezalakoxe lana da. Ukuiluko behiek, eta areago granja edo herri handietan bizi direnek, mila gauza desberdin dauzkate egiteko eta
|
ikusteko
: batean, kamioi berrian eramango dituzte; bestean, musika ezezaguna jarriko diete; hurrengoan, pentsu bitxiren bat emango die ugazabak.
|
|
|
Gauzak hola, komentu ingurutara elkhi eta bide bazterreko adar eta ezpal biltzen aritu ninduzun, eia egur mozkin haiekin negua iragan artino arranjatzen ginen. Hala, su egin behar zen azken egunetarik batetan, ezpal beltz eta ttipiño bat
|
ikusi
nizun lurrean, lehenago ere errerik zirudiena, eta hartuko dizut ez dizut hartuko egon ninduzun denbora batez. Azkenean, saskirat eman nizun eta errefektuarrera eraman.
|
|
|
Eta bazituzun mihi gehiago ere, thai gabe elkarrekin nahastekatzen zirenak. Egia erraiten deitzut, Mo, nik ez dizut ene bizian halako su pollitik
|
ikusi
. Iraun zueno, ez ninduzun mahaira bazkaitera joan.
|
|
|
Egia handia da Pauline Bernardettek egun hartan adierazi zidana, neronek
|
ikusi
nuen garbi asko mendi mendian pasatako bolada hartan. Hasiera batean, luze egiten zitzaidan denbora, eta ahal izan guztietan freskura zeukan txoko bat aurkitu eta bertan gelditzen nintzen lotan.
|
|
|
Uda joan eta iraileko eguzki goxoa etorri zenerako, ordea, hasia nengoen bizimodu berriaren kolorinetako garrak
|
ikusten
. Eta su ttiki hark, zotzarenak Bernardette bezala, harrapatu egin ninduen.
|
|
|
Baina, niretzat, ez zen hori okerrena. Okerrena zen behi bakar bat ere ez zela
|
ikusten
, belazeak bakanduta zeudela zeharo. Gure garai bateko adiskideek galdua zuten bizia hortzaundi gose haien erruz.
|
|
|
Sartu eta segituan ohartu nintzen, norbaitek hartua zigula aurrea, beste animaliaren bat zegoela babes hartan. Aurreratu nintzen hobeto
|
ikusteko
, eta hantxe zeuden: bost basurde beltz, errezkadan jarri eta etzan etzanda.
|
|
|
—galdetu nion La Vacheri. Izan ere, basurde haiek harrotzen hasi baitziren gu
|
ikustearekin batera
, zutituz eta hortzak agerian jarriz.
|
|
|
—Zer egin behar dugun! —berresan nion berak mutu segitzen zuela
|
ikusita
. Erantzun bat nahi nuen, borrokan hasiko ginen ala ez.
|
|
|
Antiaju Berde eta bere laguntzaileak behin ere ez dira joango hara. Jakina, Suitza hurbilago dago, eta Suitzan ere zerbait bagara behiok, ez duzu Suitzako erretratu bat
|
ikusiko
behirik gabe, baina ez dut uste gure hiltzaileak urkatzen dituztenik.
|
|
|
Isilik gelditu nintzen, harrituta. India, Pakistan, Suitza... behin ere entzun ez nituen herriak; herri zoragarriak,
|
ikusten
zenez.
|
|
|
Bultzaka eta bultzaka, azkenean udaberria mendi osoaz nagusitu zen, eta belarra eta lorexka besterik ez zen
|
ikusten
bazterretan. Berehala, neguan galdutako pisu guztia irabazi nuen, eta patxada batean ematen nituen orduak.
|
|
|
Bada egurrezko behi handi erraldoi bat eraiki, Troiako behia noski, eta bere barruan ezkutatu. Eta troiarrek, tramankulu hura
|
ikusiz
, zer egin dute?
|
|
|
Apurka apurka, Setatsuaren laguntza berezi haiekin eta, nire onenera etorri eta oso piztuta ibili nintzen uda parteraino. Zenbaitetan, begiratu sastraka zegoen aldera eta sei puntu beltz
|
ikusten
nituen errezkadan korrika, senideak bailiran: bost basurdeak eta La Vache.
|
|
|
Inor bizi ote da hemen?, galdetzen nion aldika neure buruari. Zeren, nahiz uda izan, umerik ere ez baitzen
|
ikusten
. Guztiarekin, baietz pentsatzen nuen, biziko zela norbait, soroak eta baratzeak zaindurik ikusten zirela.
|
|
|
Zeren, nahiz uda izan, umerik ere ez baitzen ikusten. Guztiarekin, baietz pentsatzen nuen, biziko zela norbait, soroak eta baratzeak zaindurik
|
ikusten
zirela. Nire aldetik, ez neukan kexarik:
|
|
|
Kantuarekin bukatu zuenean gora begira gelditu zen, ea balkoian norbait azaltzen zen edo. Eta bai, balkoiko gortinen artean bazegoen errainu edo itzal bat, nik —gizona baino urrutixeago nengoenez— ondo
|
ikusi
ahal nuena. Zoritxarrez, itzal hark ez zuen balkoia irekitzekorik egiten, eta gizonak ostera kantatzeko premia sentitzen zuen:
|
|
|
Ez nekizun heben zinela —esan zidan eroritakoak. Balkoiko gortinen artean
|
ikusitako
itzal hura zen: neska polit eta moztaka bat, oso segalari onaren itxura zeukana.
|
|
|
—esan zidan lehengo batean Pauline Bernardettek komentuko baratzean geundela, bera azenarioak ateratzen eta ni azenario probatzen. Azken denboran zinez penaturik
|
ikusten
zutut —gaineratu zuen.
|
|
|
Mendi mendian bizitzeari ekiten diogu La Vachek eta biok, eta basurdeak
|
ikusten
ditugu. Gure arteko arazoak, edo nola bereizi edo apartatu ginen elkarrengandik.
|
|
|
Ez dakit zenbat gauza
|
ikus
daitezkeen batera, hamar ikus daitezkeen edo hamabost edo berrogeita bost, baina nik behintzat basotik errota zaharreraino jaitsi eta ikaragarri gauza pila ikusi nituen. Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat.
|
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, hamar
|
ikus
daitezkeen edo hamabost edo berrogeita bost, baina nik behintzat basotik errota zaharreraino jaitsi eta ikaragarri gauza pila ikusi nituen. Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat.
|
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, hamar ikus daitezkeen edo hamabost edo berrogeita bost, baina nik behintzat basotik errota zaharreraino jaitsi eta ikaragarri gauza pila
|
ikusi
nituen. Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat.
|
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, hamar ikus daitezkeen edo hamabost edo berrogeita bost, baina nik behintzat basotik errota zaharreraino jaitsi eta ikaragarri gauza pila ikusi nituen. Ilargia
|
ikusi
nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat. Ordea ez nuen hura bakarrik ikusi.
|
|
|
Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat. Ordea ez nuen hura bakarrik
|
ikusi
. Ilargi, zeru eta mendi haiekin guztiekin batera, ni jaiotako harana ikusi nuen bere baso, belaze eta etxeekin; etxe bat errekaren ezkerraldean, beste bat eskuineko aldean, Balantzategi hurbilago, eta are eta hurbilago errota.
|
|
|
Ordea ez nuen hura bakarrik ikusi. Ilargi, zeru eta mendi haiekin guztiekin batera, ni jaiotako harana
|
ikusi
nuen bere baso, belaze eta etxeekin; etxe bat errekaren ezkerraldean, beste bat eskuineko aldean, Balantzategi hurbilago, eta are eta hurbilago errota. Ordea, ilargi, zeru, mendi, haran, baso, belaze, etxe eta errotarekin batera, nire begiek beste lau izaki ere ikusi zituzten aurrez aurre.
|
|
|
Ilargi, zeru eta mendi haiekin guztiekin batera, ni jaiotako harana ikusi nuen bere baso, belaze eta etxeekin; etxe bat errekaren ezkerraldean, beste bat eskuineko aldean, Balantzategi hurbilago, eta are eta hurbilago errota. Ordea, ilargi, zeru, mendi, haran, baso, belaze, etxe eta errotarekin batera, nire begiek beste lau izaki ere
|
ikusi
zituzten aurrez aurre. Lehenengoa, zaldi gorri bat, oso fina, oso dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa zeukana; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan lanean ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat, hori ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde.
|
|
|
Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan. Bai egun hartan eta bai gero, halaxe
|
ikusiko
nuen beti, antiaju berde haiekin, begiak ezkutatuta.
|
|
|
Ez dakit zenbat gauza
|
ikus
daitezkeen batera, ez dakit zenbat ikusi nituen nik basotik jaitsi eta errota aurrean gelditu nintzenean; dakidana da gauza haiek guztiak ahaztu egin zitzaizkidala kolpetik, eta nire begiratua antiajuen kristal berdeari erantsita bezala gelditu zela. Ez nuen besterik ikusten, soilik antiajuen kristal berdea, eta errotaren teilatuko bi anaia hortzaundi haiek ez zuten, nahiz oihuka ari, nire arretarik lortzen.
|
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, ez dakit zenbat
|
ikusi
nituen nik basotik jaitsi eta errota aurrean gelditu nintzenean; dakidana da gauza haiek guztiak ahaztu egin zitzaizkidala kolpetik, eta nire begiratua antiajuen kristal berdeari erantsita bezala gelditu zela. Ez nuen besterik ikusten, soilik antiajuen kristal berdea, eta errotaren teilatuko bi anaia hortzaundi haiek ez zuten, nahiz oihuka ari, nire arretarik lortzen.
|
|
|
Ez dakit zenbat gauza ikus daitezkeen batera, ez dakit zenbat ikusi nituen nik basotik jaitsi eta errota aurrean gelditu nintzenean; dakidana da gauza haiek guztiak ahaztu egin zitzaizkidala kolpetik, eta nire begiratua antiajuen kristal berdeari erantsita bezala gelditu zela. Ez nuen besterik
|
ikusten
, soilik antiajuen kristal berdea, eta errotaren teilatuko bi anaia hortzaundi haiek ez zuten, nahiz oihuka ari, nire arretarik lortzen. Bat batean, Antiaju Berdek bere ezpain meheak mugitu zituen.
|
|
|
Eta, alde batera, hori izan zen nire suertea. Zeren, harridura zela eta, askatu egin baitzitzaizkidan begiak antiajuen kristal berdetik, eta hartara bi anaia hortzaundi haiek
|
ikusi
ahal izan bainituen niregana korrika.
|
|
|
Denek ahaztua nindutela konturatu nintzen orduan, eta La Vache qui Riten etsenplua jarraitzea erabaki nuen. Alde batera, zaldiarena
|
ikusi
eta neure behitasunaz harrotzen hasia nengoen, eta bestera, zer ikara eta zer ikaraondo, ez neukan batere ikararik, bueltatu egin nahi nien hortzaundiei pasarazitako memento txarra.
|
|
|
—Ondo, ondo —esan zuen La Vachek berarekin gelditzen nintzela
|
ikusi
zuenean— Ez dirudi behi makaletakoa zarenik. Eskerrak.
|
|
|
Belarra jan, ukuiluan egon, beti ordutan ibili, puaf!, nazka ematen du pentsatzeak ere. Zu ordea,
|
ikusi
gaua datorrela eta halere nirekin gelditu zara. Ondo, oso ondo.
|
|
|
Baina guri askozaz ere gehiagotan. Oso bankete goxoak,
|
ikusiko
duzu.
|
|
|
Kanpotarra da, inondik ere, eta izugarri gustatzen zaizkio eztenak. Eztenarekiko bastoia dauka,
|
ikusi
duzu zuk ere. Jende gaiztoa, benetan.
|
|
|
Baina, jakina, ez izarrak zaintzeko, Antiaju Berdek ez dauka astronomo itxurarik. Pentsa ezazu, lagun, zer
|
ikus
daiteke ondo leiho altu horretatik?
|
|
|
Eskerrak arrazoi ona eman duzun! —esan zidan gero— Proba bat jarri dizut bururik duzun ala ez
|
ikusteko
, eta zuk eduki, alajaina! Poztekoa da, ez zara behi makala.
|
|
|
—Jakina, ezin izan bestela zaren gaztearekin. Baina nik dagoeneko baditut urte batzuk, eta hamaika gauza
|
ikusita
nago munduan. Gerra, esaterako.
|
|
|
La Vache qui Ritek eten egin zuen bere hizketaren haria, eta isilaldi bati ekin zion. Nire aldetik, amore emanez, begira jarri nintzen, eta ilargi handi bat
|
ikusi
nuen zeruan. Harana isil isilik zegoen, hego haizeak han eta hemen ateratako txintak besterik ez ziren entzuten.
|
|
|
—Bai, orain isilik eta baketsu dago den dena —jarraitu zuen La Vachek— Baina
|
ikusi
egin behar zenuen orain dela urtebete edo gutxiago. Egunez fusilak tiraka, gauaz fusilak tiraka.
|
|
|
—galdetu nion pixka bat piztuz. Abioirik
|
ikusi
gabea nintzen artean.
|
|
|
—Karral! —entzun nuen orduan, eta Antiaju Berderen aho okerra
|
ikusi
nuen leihoan. Handik gutxira, eta atzetik joka neuzkan gazte moxkortuen kolpeekin batera, bigarren zauri bat egin zidan eztenak, oraingoa lepoan.
|
|
|
Burua lurrera botatzen nuen bakoitzean, beraiek altxa eta segitzera behartzen ninduten. Une batez, La Vache
|
ikusi
nuen kalean gora, jendea alde guztietatik zuela eta itobeharrean: bera ere odoletan zegoen, berak ere probatua zuen Antiaju Berderen eztena.
|
|
|
Ez nintzen nire lau hanketan egoteko gauza. Eskerrak azkenean, guri are burla gehiago egiteko, zakur jende hark iturrira bota gintuela; eta ez bakarrik uraren freskotasunarekin suspertu egin ginelako, baita ihesbidea
|
ikusi
genuelako ere. Izanez ere, zuhaitz enbor batzuk zeuden han inguruan pilatuta, eta eskailera moduko bat osatzen zuten, plazaren murru gaineraino iristen zena.
|
|
|
Mendi mendian bizitzeari ekiten diogu la vachek eta biok, eta basurdeak
|
ikusten
ditugu.
|
|
|
Ez ordea, polikitasun hura, Setatsuari obeditu eta paseatzeko asmoa nuelako, baizik eta La Vacheren aldaketak indarge utzi berria ninduelako. Jakina, espero nuen bere erabakia, baina hala ere kolpea hartu nuen bera basurde artean etzaten
|
ikusitakoan
. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Ezer jakinagatik ez. La Vache ez nuela berriro
|
ikusiko
, hori zen dena. Hain lagun izan eta gero!
|
|
|
Harkaitz zulotik elurra
|
ikusten
nuen batzuetan, eta neu ere elur sentitzen nintzen, elur mataza makal. Basurdeak, berriz, kazkabar bizi bezala ikusten nituen.
|
|
|
Harkaitz zulotik elurra ikusten nuen batzuetan, eta neu ere elur sentitzen nintzen, elur mataza makal. Basurdeak, berriz, kazkabar bizi bezala
|
ikusten
nituen. Bai, benetan eroria nengoen kontu harekin:
|
|
|
—esan nion— Oraindik ez naiz Balantzategiko ukuiluan sartu ere egin! Ez al duzu
|
ikusi
mendian ibili naizela?
|
|
|
—Gerra bukatzear zegoela —jarraitu zuen—, bere senarra eta beste bi soldadu fusilatu zituzten.
|
Ikusi
nahi al dituzu hilobiak?
|
|
|
Balantzategiko etxe txuri hartarantz jo genuen basoko bidatzur batetik, eta ia hantxe ginenean, ukuiluko atea
|
ikusteko
moduan eta, pixka bat goraka egin eta zuhaitz arteko lorategi bateraino iritsi ginen. Baina lekua, nahiz lorez betea egon, ez zen osoki lorategia, baizik eta kanposantua.
|
|
|
Eta bai ikusi ere. Ametsetan bezala, zakuz kargatutako Chevrolet kamioia
|
ikusi
nuen gure haranean sartzen, berarekin korrika apustuak egiten nituenean bezalaxe.
|
|
|
Denbora nekez pasatzen zen. Udazkenari ez zitzaion azkenik
|
ikusten
. Behin ere baino aspertuago nengoen batean, halaxe pentsatu nuen:
|
|
|
—erantzun nion desairea eginez. Hura zen elurra
|
ikusten
nuen aurreneko aldia, eta nire bizkarrean azkura hotz bat egiten zidaten mataza haiek ez nituen arriskutsutzat jotzen. Eta hala, belar jateari ekin nion ostera nire arreta osoaz, zeren, hori ere esan beharra dago, ni itsua bainaiz mendiko belar motx eta bixiarekiko, behin ere ez bainaiz konformatu izan ibarretako landare zozo eta urtsuekin.
|
|
|
Eta orduan bai, orduan bai ikaratu nintzela.
|
Ikusi
nuen paisaia ez zen gutxiagorako.
|
|
|
Zein desolamendu handia! Hemen
|
ikusten
da zein gauza gutxia garen!
|
|
|
Handik une batera, berriz, gorputza jiratu eta kontrako aldera begira. Baina modu hartan harkaitzik ere ez zen
|
ikusten
, soilik gauaren iluna, eta berriro ere jiratzea erabaki nuen. Hotza egiten zuen arren, azkura neukan gorputz osoan.
|
|
|
Baina, erne, taldea da, hamasei bat otso edo izango dira. Ez dakit, zuk
|
ikusiko
duzu, baina nik alde egingo nuke. Eta korrika, lagun; korrika, lasterka edo, hitz batean esateko, arineketan.
|
|
|
Ausardiaz eta bi aldiz pentsatu gabe, otsoei buruz jiratu eta elurra jaten hasi nintzen, lasai eta gogotsu, aho parean neukana elurra ez eta ailorbe sortak izan balira bezala. Koxkorrak, hura
|
ikusiz
, harritu edo egin ziren, eta gelditu ere bai, aurrena bat eta gero gainerako guztiak. Belarridunak eta begidunak ziren.
|
|
|
Ez dakit zer sentitu nuen, hotz pittina edo haizearen azkura edo soinuren bat, baina, edozein modutara, zerbait berriaren aurrean nengoela iruditu zitzaidan, eta agian mundu honetara etorria nintzela. Ordea, une hartan ez nekien zer animalia mota nintzen, eta
|
ikusi
ere ezin nuen neure burua ikusi: itsututa nengoen, eta nahiz begiak zabalik eduki, argitasun bat besterik ez nuen sumatzen, aurrean maindire txuri bat jarri izan balidate bezala.
|
|
|
Ez dakit zer sentitu nuen, hotz pittina edo haizearen azkura edo soinuren bat, baina, edozein modutara, zerbait berriaren aurrean nengoela iruditu zitzaidan, eta agian mundu honetara etorria nintzela. Ordea, une hartan ez nekien zer animalia mota nintzen, eta ikusi ere ezin nuen neure burua
|
ikusi
: itsututa nengoen, eta nahiz begiak zabalik eduki, argitasun bat besterik ez nuen sumatzen, aurrean maindire txuri bat jarri izan balidate bezala.
|
|
|
Ordurako, ordea, denbora pasatzen ari zela eta, nire begi aurreko maindirea mantxatzen hasia zegoen. Erdi gris erdi beltz ziren forma batzuk
|
ikusten
nituen haren goiko aldean. Zuhaitzak ematen zuten, zuhaitz tontorrak.
|
|
|
Urrutirago, basoa kolpetik bukatzen zen, eta belaze bat azaltzen zen jarraian, belaze zabal bat erreka bateraino zihoana. Erreka haren gainean, berriz, errota zahar bat
|
ikusten
zen, eta errotaren atzeko aldean, berriro ere, basoa.
|
|
|
Burua jiratu eta jakin egin beharra neukan. Eta jiratu nuen burua,
|
ikusi
nuen ikusi nuena, ikusi nituen neure isats, bizkar eta abarrak, eta errai erraietatik marru erdiragarria atera zitzaidan:
|
|
|
Burua jiratu eta jakin egin beharra neukan. Eta jiratu nuen burua, ikusi nuen
|
ikusi
nuena, ikusi nituen neure isats, bizkar eta abarrak, eta errai erraietatik marru erdiragarria atera zitzaidan:
|
|
|
Burua jiratu eta jakin egin beharra neukan. Eta jiratu nuen burua, ikusi nuen ikusi nuena,
|
ikusi
nituen neure isats, bizkar eta abarrak, eta errai erraietatik marru erdiragarria atera zitzaidan:
|
|
|
Simaurretan blai gelditu zen aluxka. Eta Pauline Bernardettek, gertatutakoa
|
ikusiz
:
|
|
|
Bada, basoan barneratu nintzen, haserre bizian, muinak kixkaltzen, eta urrutiratzeari ekin nion. Ez nuen Balantzategirekin ezer jakin nahi, ez nuen gehiago
|
ikusi
nahi. Eta, nork daki, agian halaxe gertatuko zen nik indarra edukitzera, neure jaiotetxea galtzeraino urrutiratuko nintzela.
|
|
|
Aurreratua nengoen Bakardade desertuan, eta, elurtean otsoen zain egondakoan bezala, erabat hartua neukan burua, harlauza batek galarazi egiten zidan zuzen pentsatzea. Esate baterako,
|
ikusi
katalexu hura, gogoratu gure bankete gauean Balantzategira jaitsitako zaldizkoak, eta ondorio garbia atera nezakeen:
|
|
|
Ondorio hau gaur ateratzen dut, memoriak idazten ari naizela eta dakizkidanak dakizkidalako; baina egun hartan harlauzak, asperkeriaren harlauza astunak, ez zidan inolako aukerarik luzatu. Bi hortzaundiei begiratu eta buelta bat eman nuen inguruetatik, ea La Vache
|
ikusten
nuen zelata lanetan. Ez nuen arrakastarik eduki, hartan ere ez.
|
|
|
Egun batez, arratsa izango zen, behi bat sumatu nuen niregana inguratzen. Aurrena, isil isilik zetorrenez, ez nion diosalik egin; baina hurbildu eta hamar bat metrora jarri zitzaidanean, bere buru handia
|
ikusita
eutsi ezinezko marru bat atera zitzaidan: " La Vache qui Rit!".
|
|
|
Baina berehala konturatu nintzen gertatutakoaz. Nik
|
ikusitako
La Vache qui Rit hura ez zen egiazko behia, baizik eta haluzinazio baten ondorio. Sahara, Gobi eta beste desertuetako behi edo gameluek espejismoak ikusten dituzten bezala, eta espejismoetan beraiek gehiena desio dutena, ur putzua edo palmondoen itzala, Bakardade bezalako desertuetan ibiltzen diren izakiek lagunak ikusten dituzte.
|
|
|
Nik ikusitako La Vache qui Rit hura ez zen egiazko behia, baizik eta haluzinazio baten ondorio. Sahara, Gobi eta beste desertuetako behi edo gameluek espejismoak
|
ikusten
dituzten bezala, eta espejismoetan beraiek gehiena desio dutena, ur putzua edo palmondoen itzala, Bakardade bezalako desertuetan ibiltzen diren izakiek lagunak ikusten dituzte. Horixe gertatu zitzaidan niri arrats hartan:
|
|
|
Nik ikusitako La Vache qui Rit hura ez zen egiazko behia, baizik eta haluzinazio baten ondorio. Sahara, Gobi eta beste desertuetako behi edo gameluek espejismoak ikusten dituzten bezala, eta espejismoetan beraiek gehiena desio dutena, ur putzua edo palmondoen itzala, Bakardade bezalako desertuetan ibiltzen diren izakiek lagunak
|
ikusten
dituzte. Horixe gertatu zitzaidan niri arrats hartan:
|
|
|
La Vache qui Riten begietan bere ohizko gorritasun hura
|
ikusi
nuen. Behi harroa zen, basurde bihotza zeukan, eta, berriro, nire laguna ere bazen.
|
|
|
Ukuiluaren txoko batean nengoen, geldi geldirik eta gurpilak botatzen zituen lokatz izpiak batzeko ahaleginak egiten. Begiak arrozaren zuritasunean neuzkan jarriak, ea han zerbait
|
ikusten
nuen. Eta bai ikusi ere.
|
|
|
Begiak arrozaren zuritasunean neuzkan jarriak, ea han zerbait ikusten nuen. Eta bai
|
ikusi
ere. Ametsetan bezala, zakuz kargatutako Chevrolet kamioia ikusi nuen gure haranean sartzen, berarekin korrika apustuak egiten nituenean bezalaxe.
|
|
|
Handik bospasei ordura, begiak zabaldu eta La Vache
|
ikusi
nuen ondoan.
|
|
|
—Bai,
|
ikusi
dut arroza dagoela. Baina lasai.
|