|
2003
|
|
|
Bigarren tesia, paganismoaren aldekoa, berriz, hamarkadetatik hona, hau da, sekularizazioaren abiadarekin batera(
|
ikus
Sarrera honen hirugarren atala), zenbait idazle abertzalek zabaldu dutena da, neurri handi batean XIX. bukaeran eta XX. hasieran Telesforo Aranzadik eta Barandiaranek egindako euskal mitologiaren interpretazioa erabiliz eta garatuz. Paganismozaleen arabera, benetako eta jatorrizko euskalduna nolakoa zen jakiteko kristau kutsutik alde egin behar da; horrela, Marik eta euskal sorginek hobeto erakutsiko lukete historiaurretik gaurdaino euskalduna nolakoa izan den, eta nolakoa izan behar duen.
|
|
2011
|
|
|
Oharra: Arizti (etxea) bera da;
|
ikus
sarrera hau.
|
|
|
Oharra: Oraingo Adrianea dela dirudi;
|
ikus
sarrera hau eta Katalinena.
|
|
|
Oharra: Errotazar bera da;
|
ikus
sarrera hau eta baita Beantzibia ere.
|
|
|
Oharra: Loidi bera da;
|
ikus
sarrera hau. Berez, baserriko semeak herrira etorri eta lehengo etxea (Loidi) berritu zenean hartu zuen Belako izena.
|
|
|
Barberoenea izena ere hartu izan du noizbait.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Oharra: Juanmartintzenea bera da;
|
ikus
sarrera hau.
|
|
|
Ezagunagoa da izen honekin Gure atsegina bere jatorrizko izenarekin baino.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Horrek esan nahi du, Arozantonena hori Olajaundinea baserria zela.
|
Ikus
sarrera hau, Perurena (2010: 208) eta Piperra sarrera.
|
|
|
Fermin Antonio Apezetxea kalean dago. Gainddegi aldetik, Ostatunea etxeari erantsia dago(
|
ikus
sarrera hau), eta Garronea aldetik Martiperitzeneari. Atzean Kotxobitarte gelditzen zaio eta aurreko aldeak Exkurrene aldera ematen du.
|
|
|
Santiagoenea bera da.
|
Ikus
sarrera hau eta Axerrenea.
|
|
|
Oharra: Manuelenea bera da;
|
ikus
sarrera hau.
|
|
|
Oharra: Lehen Andresenea zen(
|
ikus
sarrera hau).
|
|
|
Oharra: Txemenea bera da;
|
ikus
sarrera hau.
|
|
|
Etimologia azalpena: Kapelugorri(
|
ikus
sarrera hau) oikonimoa eta ttiki izenondoa dira osagaiak.
|
|
|
1700etik aitzina Zinkonea erran zaio, Hernandorenaren arabera.
|
Ikus
sarrera hau. Arestiko aipuan ikus daitekeenez, Zinkonea etxeari ere horrela deitu zitzaion garai batean; baina badirudi izen hura berreskuratu dela Zinkonea etxearen ondoan dagoen etxadi honekin.
|
|
|
1825etik aurrera hartzen du Maio izena; lehendik Aienea zen.
|
Ikus
sarrera hau. Dirudienez, baserriak eman zion izena herriko etxeari; begira bestela pasarte hau:
|
|
|
Etimologia azalpena: Maiu, Maio oikonimoa(
|
ikus
sarrera hau) eta xar ‘zaharra’ izenondoa dira osagaiak.
|
|
|
Oharra: XIX. mende arte Marijuangonea erran izan zitzaion;
|
ikus
sarrera hau. Gaur egun Martm Erdtsunen itxea ere deitzen zaio.
|
|
|
Dokumentazioaren arabera Ukue izena ere hartu izan du.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Gaztelaniazko puente izen arrunta dugu, eta analogiaz erantsi bide zaion enea bukaera. Cf. Plazenea eta
|
ikus
sarrera honetan erran duguna.
|
|
|
Oharra: Olloren etxea izenarekin ezagunagoa da gaur egun. Kontuan izan hasiera bateko etxe honen izena Tomasenea(
|
ikus
sarrera hau) izan zitekeela, eta gero, XVIII. mendean Aserrenea (ikus Axerrenea sarrera) hartu zuela, ondoren Kapelugorri, eta XX. mendean Santiagoenea.
|
|
|
Cf. Txarinea ren oinarrian dagoen Maria izenaren Txaria izen ttipia.
|
Ikus
sarrera hau. Izenak 1894rako eta egun duen u bokala, lehen o zena, ondoko m ezpainbikoari zor zaio, alegia, honek itxi du.
|
|
|
Hernandorenaren arabera XVII. mendetik honuntz deitu zaio Zinkonea; lehendik Luisenea zen.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Zubiaz beste aldean, aldamenean dagoen etxeari Puentenea erraten zaio.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Kokalekua: Sancti Spiritu kalean, plazaz beste aldeko auzoan, Benaio etxearen hurrengoa(
|
ikus
sarrera hau). Erreka handiaren ondoan dago eta horri zor zaio izena.
|
|
|
Etimologia azalpena: Auzo izenaren oinarrian Alkaso oikonimoa dugu(
|
ikus
sarrera hau); beste osagaiak alde ‘alderdia’, ‘aieka’ eta a artikulua dira.
|
|
|
Oharra: Beheko errota bera da;
|
ikus
sarrera hau. Garai batean errota zen, gaur etxebizitzatako atondua.
|
|
|
Etimologia azalpena: Osagaiak Eskudero oikonimoa(
|
ikus
sarrera hau) eta borda izen arrunta dira.
|
|
|
Baziren, dena dela, eta Hernandorenaren arabera betiere, beste bi Echechiquia: XIX. mendean Alambaberea eta XX.ean Cochobitarte deitzen zena bata(
|
ikus
sarrera hau eta ondokoa), eta XVIII.ean Zapatarichonea eta XIX. mendeaz geroztik Plazenea deitu dena bestea.
|
|
|
Oharra: XVIII. mendean Zapatarichonea deitu zitzaion eta XIX.az geroztik Plazenea(
|
ikus
sarrera hau). Hona 1827ko lekukotasuna:
|
|
|
Oharra: Panaderiazarra bera da;
|
ikus
sarrera hau.
|
|
|
Kokalekua: Elizako sarreraren parean dagoen Zubimusu etxearen azpiko aldean dago;
|
ikus
sarrera hau.
|
|
|
Oharra: Hernandorenaren arabera XVIII. mendearen aurretik Deskarga deitu izan zitzaion(
|
ikus
sarrera hau).
|
|
|
Etxe honen lehenagoko izena Sanjuanena zen.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Oharra: Badirudi Exkurrenea bera dela(
|
ikus
sarrera hau). Koska hemen etimologia argitzeko tenorean azalpen baten ala bestearen alde egin behar dugun erabakitzea da.
|
|
|
Badirudi Kuxiñenea deitu izan zaion bera dela.
|
Ikus
sarrera hau eta aurrekoa.
|
|
|
Bergaranezar etxe bera da.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Baliteke Bekoetxea bera izatea.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Baliteke XVIII. mendeko Azpikoetxea bera izatea.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Biltegitako dute egun. Zerrategizar ere deitzen zaio.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Oharra: Tailerra ere deitzen diote;
|
ikus
sarrera hau.
|
|
|
Beheko tailerra ere deitzen zaio.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Osagaiak Adrian izena eta oikonimoetan ageri den ea direla dirudi, baina horra iristeko* Adrianenea ren moduko batetik abiatu behar genuke eta pentsatu gero haplologiaz, hots, errepikatzen den nehorietako bat kenduz Adrianea atera dela. Badirudi, hala ere, behinolako Andrekataliñenea bera dela;
|
ikus
sarrera hau eta Katalinena.
|
|
|
Oharra: Tokialai bera da;
|
ikus
sarrera hau. Berez izena hala du, baina Aizkorberen etxea bezala ezagutzen da gaur.
|
|
|
Gaur egun Uralde deitzen zaio.
|
Ikus
sarrera hau.
|
|
|
Oharra. Erreroberri bera da;
|
ikus
sarrera hau. Drogeria denda aspaldi itxi zuten arren izen hau atxiki du.
|