|
2005
|
|
|
02 Jakin behar zuten, ba, belar latz
|
hura
jateko, bertako animaliarik ez zegoela; kanguruek eurek ere ez dute jaten.
|
|
|
10 Naturan irauteko
|
haren
erritmoak ulertu behar dira. Australiako aborigenek inguruko bizitza arretaz aztertuta ikasi zuten.
|
|
|
20 Kakatua buztan gorriak sekula ez dira Finke ibaitik asko urruntzen.
|
Haren inguruan
batzen dira multzo handietan, ura eta jatekoa bilatzeko.
|
|
|
Honelako iturriei buruz galdetzean, aborigenek gezurra esan zieten. Informazio
|
hark
urrea balio zuen.
|
|
|
47 Oso oraintsu hasi dira lehen bisitariak erdialderantz hurbiltzen. Jendeak atsegin izaten ikasi du, azkenean,
|
haren
edertasun soila, aurpegi misteriotsua. Eta, ulertuaz batera, begirunea sortu zaigu naturarengana eta bertan bizi direnenengana.
|
|
|
27 Jende askok dio perikito gautarra ikusi duela, baina orain arte, ezin izan du inork frogatu. Froga sendo bakarra, Queenslanden zanpatuta azaldu zen
|
hura
da; beraz bila eta bila jarraitu behar da.
|
|
|
34 1954an petrolioa aurkitu zuten. Multzo handia,
|
hari
muzin egiteko. Goi mailako natur erreserba hau petrolio eremu garrantzitsua zen.
|
|
|
43 Edonor amorratzeko moduko ohiturak dituzte saguzarrok. Frutarik fruta ibiltzen dira, hau jan eta
|
hura
bota, ume erretxinak balira bezala. Fruta mordoa erdizka janda uzten dute, eta nekazariak haserre.
|
|
|
01 Hasieran, toki egokia iritzi zioten gaizkileak zokoratzeko, etxetik 16.000 kilometrora. Baina britainiar base
|
hura
laster bilakatu zen aukera amaigabeen lurraldea.
|
|
|
13 Iritsi berritan, lurralde
|
hark
paradisua zirudien. Euren sorterriaren antza izan zezan, aldaketa txiki batzuk behar zituen.
|
|
|
Eta 80an aukera polit bat eduki zuen. Sasoi
|
hartan
etxe bat baino gehiago zegoen salgai, eta hauxe erostea erabaki genuen: handia zelako, dotorea, baserri itxurarekin, eta baâ? ¦ hauxe gustatu etaâ? ¦ berton geratu ginen.
|
|
|
04 Udalerriko lehenbiziko bizigunearen datuak XII. mendekoak dira, Andra Mari elizaren inguruetan. Hasiera
|
hartan
landa ingurunea zen, eta artzain, nekazari eta arrantza lanetan jarduten zuten bizilagunek. Gero, herrigune gero eta sendoagoa eratu zen Algortako portuaren inguruan eta hor, apurka apurka, merkataritza eta itsas jarduerak nagusitu ziren.
|
|
|
Getxo da José Luis Ugarteren jaioterria, mundua belaontzianinguratu zuen itsasgizonarena.
|
Haren
omenez, Club Marítimo ak eskola bat eratu du, eta milaka haur dabiltza, egunen batean euskal nabigatzaile horren antzeko abenturaren bat egiteko ametsarekin.
|
|
|
Hasieran epeltxo geunden denok ere. Baina safaria abiatuko den etxaldera heldu garenean bideoa jarri digute abentura
|
hura
zertan den azaltzeko. Eta orduantxe konturatu gara agian guk uste baino dibertigarriagoa izango zela.
|
|
|
Eta orduantxe konturatu gara agian guk uste baino dibertigarriagoa izango zela. Batez ere esperientzia
|
hartarako
jantzi behar izango ditugun trajeak ikusita.
|
|
|
Sukaldaritzan hasi, aurka apurka aurrera egin, eta urratsak egin ahala helburuak jartzen dituzuâ? ¦ eta nire kasuan helburuotako bat munduko txapelketa honetan parte hartzea izan da. Paul Bocusek sortu zuen sasoian sasoiko sukaldaritza orain hainbat urte, eta harrezkero hainbat sukaldari izan gara
|
haren
urratsei jarraitu nahian.
|
|
|
Andra Mari basilika eta Salazar dorrea. Dorre feudal hau XIV. mendekoa da eta betebehar garrantzitsua izan zuen Erdi Aroko itsas jardueretan, sasoi
|
hartan
Bilbo eta Gaztela lotzen zituen ontziralekua baitzen.
|
|
|
11 Itsasadarrak itzal handia dauka Plentzian.
|
Haren
ertzean atondu duten pasealekua kirol porturaino luzatzen da.
|
|
|
13.50 Aldaketa
|
haren
ondorio dira gaur egun ezagutzen ditugun Australiako oihanak. Euri oihanentokia eukaliptoek hartu zuten.
|
|
|
02.32 Orain ehun milioi urte, ikaragarrizko indarrek Gondwana super kontinentea apurtu eta askatu egin zuten.
|
Haren
zati handi batek iparralderantz egin zuen, bizidun multzo bat eramanda. Eta horrela Australia jaio zen.
|
|
|
Oso arriskutsua da.
|
Haren
hozkadak min jasanezina eragiten du. Pozoia urrun jaurtitzeko gai da.
|
|
2006
|
|
|
Sasoi
|
hartan
horrela zen politika. Aurreko joko berean geunden oraindik.
|
|
|
Mehatxua izango zela uste genuen, beste zerbait eskatuko zutela trukean. Gizartean zegoen tentsioa kontuan hartuta ere, amaiera
|
hark
ezustekoan hartu ginduen.
|
|
|
Hori ikaragarria da! Hau da, sasoi
|
hartan
gobernu ordezkari nintzela, egun birik behin hildako bat edo gehiago zeuden; hiru, lau guardia zibil... Eta Guardia Zibilaren erantzuna ere bazegoen...
|
|
|
Objektu bat tresna den ala ez jakiteko,
|
hura
nola erabiltzen den hartu behar da kontuan.
|
|
|
Bada hatz potolorik ez duen animalia miresgarri batâ? ¦ goazen
|
haren
bila.
|
|
|
Larbak sarea ehotzeari ekin dio,
|
harekin
arrantzan egin eta jatekoa lortzeko.
|
|
|
Antzandobiak jatekoa bilatzeko erabiltzen ditu zutoin eta arantzak, baina
|
haren
tresnatzat jo behar al ditugu?
|
|
|
(01 09 21)... janariaren arrastoari segika beti, usaimen finak bultzaturik, edo gidaturik beharbada. Gizakiak agian ez du afariaren usaina adituko labean ez badago, eta beste ugaztun batzuek, mazopek adibidez, ez dute usaimenik batere; hartz zuriek, berriz, janariari 24 kilometrora ere usain egin diezaieke, ondoren
|
haren
arrastoaren atzetik joateko. Sudur zoragarri hori oso erosoa da janaria urria denean, edo lagun bila dabiltzanean.
|
|
|
Hilabete batzuk dituztenean, kumeak amaren atzetik joaten dira janari bila, zeropeko tenperaturari gero eta aldi luzeagotan aurre eginez. Bi urtez, amaren esnetik eta
|
hark
ekartzen dien haragitik biziko dira. Kumeek, ordainetan, egiteko bakarra dute:
|
|
|
Itsas txakur bakar batek 15 zulo ere izan ditzake. Hala, bizitza errusiar erruleta bezalako zerbait izan daiteke
|
harentzat
. Inoiz ez dakizu hartza non egongo den.
|
|
|
San Paulo itsasontzi errusiarra ere:
|
hura
izan zen aurrena
|
|
|
kulturaren hileta kanpaia jotzea izan zen
|
hura
. Ez ahaztu
|
|
|
naturalistagandik datorkio izen hori,
|
hark
aipatu baitzuen
|
|
|
Erronka ta sinboloa da
|
haren
izena: San Elias!
|
|
|
sakratua ageri da, eta tenpluen multzoa, garai
|
hartan
|
|
|
Garai
|
hartan
bazen adin handiko jenderik?
|
|
|
Muga horiek britainiarkolonialismoak ezarri zituen. Eta garai
|
hartan
maiz gertatzenzen bezala, edonola marrazturiko mugak izan ziren: aginteberaren azpian ipini zituzten hainbat etnia eta herri.
|
|
|
eta
|
haren
izena daramate txipiroiek. Ez dira espezieko
|
|
|
|
hark
gainetik kentzen ez badu.
|
|
|
honek aise emango ditu hiru,
|
hark
beste hiru, hark beste
|
|
|
honek aise emango ditu hiru, hark beste hiru,
|
hark
beste
|
|
|
Ze gertaera geologikok behartu dituanimaliak eta landareak moldatzera. ALAIN [01.34.54] Ba, Andeetako mendikatea sortu aurretik, hemenitsasoa zegoen. Andeak zutitzen hasi, eta itsaso
|
hura
zingiramoduko bat bihurtu zen. Emeki emeki joan ziren animaliakmoldatzen.
|
|
|
Batzuetan, gazteenarekin ez:
|
hura
, monjea izango da. Oso
|
|
|
Berrogeita hamabost milioi urte. Garai
|
hartan
,
|
|
|
guztian ikusten da antzinako kolisio
|
haren
indarra. Ibai honek
|
|
|
itsasertz hauetara iritsi zirenean, kontinente
|
hura
aurkitu zutela
|
|
|
hauxe. Garai
|
hartan
, itsasarte estu bat besterik ez zen.
|
|
|
dute billabong horren inguruan, baina
|
hura
erre gabe.
|
|
|
Egia esan erru guztia neurea izan zen... suge bat neukan... normalean kutxa barruan izaten nuen neure eskumendean... baina egun
|
hartan
ihes egin eta... erpuruan kosk egin zidan... besoa estu estu lotu eta jarraian ospitalera joan nintzen. Han odol laginak atera eta antidotoa eman zidaten.
|
|
2007
|
|
|
Baina ez dugu ikusi. Hango zuhaitz haien artean egon behar du, karibu multzo
|
hartan
.
|
|
|
05 58 Claudiaren transmisoredun lepokoa ikusteko modukoa da; baina
|
hark
espaziora bidalitako informazioa hartzeko gauza izan behar dugu basoan gaudenean. Bestela ez digu ezertarako balioko.
|
|
|
Erritmoa hartu behar da, eta aurrera eta aurrera egin. Etengabe aurrerantz erortzen ari naizela iruditzen zait, baina orduan zangoa aurrera bota eta
|
hark
eusten dit; horrelaxe jarraitzen dut.
|
|
|
45 32 Hori egia bada, taldetik aldentzeko Punter eta Jones-en saioa bertan behera geratuko da. Eme nagusia ernari geratuz gero taldea estu estu batzen da
|
haren inguruan
. Denek egingo dute ahal duten guztia hari laguntzeko; inor ez da taldetik joango.
|
|
|
46 04 Ez dakit Chesney nola moldatuko den, hankan min daukala. ... Berriro ere, talde txiki horren iraupena
|
hari
harian dago. Aurkitu egin behar ditugu.
|
|
|
Princeton go Unibertsitatean, handik laster, konputagailu digitala izan zuten; munduko lehenengoetakoa.
|
Hark
ere Ulam en kalkuluak baieztatu zituen.
|
|
|
Sobietarren proiektu nuklearra Laurenti Pavlovitx Beriak zuzentzen zuen. Polizia sekretuaren buruzagi tiraniko
|
hark
milaka preso heriotzara eraman zituen erreaktore nuklearrak egitera eta uranio meategietan babesik gabe lan egitera behartuz.
|
|
|
Espioi sare honen mutur batean Los Alamosen lan egiten zuen zientzialari bat zegoen, Klaus Fuchs. Julius eta Ethel(
|
hark
hartutako planoak Moskura...).
|
|
|
Urte
|
hartan
, sobietarrek euren programa nuklearreko buruzagiak galdu zituzten.
|
|
|
Julius eta Ethel Rosenberg aulki elektrikoan hil zituzten sobietarrei sekretu nuklearrak emateagatik. Kasu
|
hark
amerikar guztiei erakutsi zien espioi komunistek zer patu izango zuten.
|
|
|
Sakharovek laster jakin zuenez, proba
|
hark
biktima errugabeak eragin zituen. ... Hamalau urte geroago, agintari guztiak sutu zituen:
|
|
|
// Bangor-eko lehen bizkondeak etxe klasiko konbentzional bat nahi zuen. // Baina Lady Ann
|
haren
emazte kementsuak bestelako ideiak zituen. // Estilo gotiko modernizatuan nahi zuen berak etxea.
|
|
|
Horixe gertatuko zen. Oso iritzi sendoak zituzten biek, eta
|
hura
izan zen arazoa konpontzeko modu bakarra.
|
|
|
Gorroto zituen pilaketak, apaingarriak eta irudiak. (OFF) Bainugela zen
|
harentzat
etxeko gelarik garrantzitsuena, (ON) eta gauza guztiak garbi garbi nahi zituen. Kristalezko gainazal garbiak, beiraztatuak, argia edonon, baina alferrikako gauzarik gabe.
|
|
|
â? ¦ Eta auzo zaharragoetan, kale estuek bizitasun eta segurtasun sentipen bat sortzen dute, eta era askotako hiri bizitza. Beraz, sekulako sorpresa da jakitea Le Corbusierrek Parisko erdigune osoa bota nahi zuela,
|
haren ordez
hirurogei solairuko hamazortzi dorre izango zituen parke handi bat egiteko, Louvre tik Montmartreko magaleraino.
|
|
|
Hauxe da post-modernista deritzon arkitektura estiloa ikusteko munduko lekurik onenetarikoa. /// Post-modernistak arkitektura apaingarrira itzuli dira, Le Corbusier eta
|
haren
jarraitzaileak baztertzen saiatu ziren hartara. Orain, eraikina arkitektoak nahi beste apaingarriz bete daiteke, eta horretan ez dago okerrik.
|
|
|
Ala azaleko pertsona hutsalak baino ez garela? Oscar Wildek esan zuen errazago hasiko litzatekeela negarrez horma paper itsusi bat ikustean, etxeko bat hiltzean baino.Muturreko esteta zen
|
hura
. Eta horietako beste bat ezagutuko dugu orain.
|
|
|
JOHN: Monasterio hau egitean, garai
|
hartan
, zerbait birsortzen ari ziren. Hau ez da museo bat, monasterio bizi bat baino, eta guk Erdi Aroko monasterio zistertar bateko fraideek egiten zuten bizimodu bera egiten dugu.
|
|
|
(OFF) Bath espekulazio eragiketa tipikoa izan zen, gaurko etxegintza enpresen helburu ekonomikoetatik oso urrun ez zegoena. Egun, garaiz kanpokoa eta txepel samarra dirudi agian, baina izugarri azkar eraiki zuten orduko puntako teknologiaz John Wood negozio gizonak eta
|
haren
semeak. Orduan, hain zen berri eta itsugarria, Jane Austen idazleak esan zuen harriaren zuritasunak buruko mina eragin ziola.
|
|
|
Orduan, hain zen berri eta itsugarria, Jane Austen idazleak esan zuen harriaren zuritasunak buruko mina eragin ziola. Baina ez zen arkitekturaz kexatu, eta Bathek entzutea hartu zuen berehala,... garai
|
hartan
adostasun zabala zegoelako gustuari buruz.
|
|
|
Tximinoen antzean, gure arbasoek basoan aurkitutakoa jaten zuten; batez ere landareak, fruitu lehorrak eta frutak. Denboraren joanean, lehen arbaso haien gorputza dieta
|
hartara
moldatu zen. Halaxe bizi izan ziren milioika urtetan; gero, lehen gizakiak ehizan ikasi eta haragia jaten hasi ziren.
|
|
|
Zientzialari batzuek, oraintsu, proba berriak egin dituzte ardo beltzarekin. Esperimentu
|
hura
azaltzeko, hiru boluntario egarritu hartu ditugu; ardoa, vodka eta muztioa; eta ultrasoinu bidezko eskanerrik modernoena, arteriak neurtzeko egina. ... Markek, Valeriok eta Jamiek esperimentuko hiru taldeak ordezkatuko dituzte.
|
|
|
Kojiro Shiraishi japoniarra bakarrik doa. Baina milioika lagunek jarraituko dituzte egunero
|
haren
joan etorriak.
|
|
|
2002an Bernard Stamm suitzarrak lasterketa bikaina egin zuen. Inork ez zion ezelako koxkarik jarri
|
haren
garaipenari.
|
|
|
Graham Dalton zeelanda berritarra da bat. Orain dela urtebete minbiziak kendu zion semea, eta
|
haren
oroimenez egingo du lasterketa. Ontzia uretatik lehorrera atera behar du.
|
|
|
/ Populazio bereko banakoek estrategia horietako bati jarraitzen diote: izotzaren atzetik joan edo
|
haren
zain geratzea. Bizitza osorako estrategia da, euren kumeei irakasten dietena.
|
|
|
Populazioak ondo daude une honetan. Espezierik baldin badago munduan jendea mugiaraz dezakeena,
|
hura
zaintzeko eta denon jokabideak aldarazten laguntzeko, (OFF) hartz zuria da hori. Mundua leku arras desberdina litzateke hartz zuririk ez balego.
|
|
|
(OFF) Mendez mende, munduko iparraldeko kulturek hartz hauek miretsi izan dituzte... eta euren artelan eta kondairetan beldurra eta begirunea erakutsi diote piztiari. // Beldurra,
|
haren
hortz eta atzaparrei. Eta begirunea, haren indar eta adimenari.
|
|
|
// Beldurra, haren hortz eta atzaparrei. Eta begirunea,
|
haren
indar eta adimenari. â? ¦ Hartzen gorputz zatiez egindako objektuek animalien benetako izaera harrapatzen omen zuten, eta haren indarra jabeari igaro.
|
|
|
Eta begirunea, haren indar eta adimenari. â? ¦ Hartzen gorputz zatiez egindako objektuek animalien benetako izaera harrapatzen omen zuten, eta
|
haren
indarra jabeari igaro. // Kultura askok ikusi izan dituzte hartzen eta pertsonen arteko berdintasunakâ? ¦ ibiltzeko eta jateko moduan, baita pentsamoldean ere, â? ¦ eta gure anaiatzat hartu dituzte.
|
|
|
â? ¦ Balio handiko ikasgaiak dira hauek kumeentzat. Karibuak haragi iturri garrantzitsua dira, eta amak
|
hura
lortzen irakatsi die. Aurkikuntza mundu bat da hau.
|
|
|
â? ¦ Emeak hiru urtean behin baino ez dira arreske egoten. Ar batek estalketarako prest egon daitekeen emea aurkitzen duenean,
|
harekin
geratzen da, bere konfiantza bereganatu nahian. // Prozesu sail samarra da.
|
|
|
ALAIN: Beraz, zuretzat, arkitektura modernoa hirurogeiko hamarkadako trauma
|
hura
da?
|
|
|
â? ¦ (ON) Itxura malgukoa. Gaineraâ? ¦ eranskinak onartzen ditu teilatuan,
|
hura
estaltzeko, edo dena delakoa.
|
|
|
(OFF) Eraikin batek ingurunearekin bat egitea ondoan dituen eraikin zaharrak kopiatzea baino zerbait sotilagoa da. Zerbaiten omenez egiten dena gutxitan izaten da
|
haren
berdin berdina. Baina plan sistemak askotan ez du mezu hori ulertzen.
|
|
|
(OFF) Bai. â? ¦ Garai
|
hartan
ez zeukaten komunik etxeetan. (ON) Etxea erosi genuenean, goiko gela karratuan komuna egina zuten.
|
|
|
ALAIN: (OFF) Xumea eta dotorea bada ere, komun eranskina lortzeko, Henning ek bi urtez borrokatu behar izan zuen udalaren aurka,
|
hark
jorjetar erako eranskin pastixea egitea nahi baitzuen.
|
|
|
(OFF) Rowland moda argazkilaria da eta topa litekeen pertsonarik modernoena. Baina
|
haren
etxeak halako sinpletasun eta garbitasun kolorebakarrekoa du, japoniar eraikin erlijioso bati lotuko geniokeen horietakoa. // (ON) Hartxintxarreko lorategia duzu.
|
|
|
/// Yatsugatake mendiaren magalean, laritz baso ukitu gabe batean, Kiyosato Etxea dago. Asteburuko atseden-lekua izateko agindu zuten Joji Aonuma bankariak eta
|
haren
emazte Chiekok.
|
|
|
CHIEKO:
|
Haren
soinuaz gozatzen dugu.
|
|
|
Ez dira euren historiaren morroi bihurtzen, arkitektura pastixeak egiten duen bezala. Aitzitik,
|
harekin
abenturazale jokatu eta euren tradizioak etorkizunera eramaten saiatzen dira. Honelako etxe gehiago balego, errazago litzateke mundu modernoan etxean bezala sentitzea.
|
|
|
AARON: Kalean ikusten ditugun umeei non bizi diren galdetzen badiegu,
|
hura
seinalatu eta â?, ni etxe gorrian bizi naizâ, esango digute, edo â?, ni etxe urdineanâ?.
|
|
2008
|
|
|
AZALPENA: Oihal diseinuak garai
|
hartako
Barbara Hepworth eta Ben Nicholson bezalako modako artista eta diseinatzaileei eskatu zizkien.
|
|
|
SIMON D: Zirraragarria da gu gauden toki hau garai
|
hartako
jende sortzaile nabarmen askoren elkargunea izan zela pentsatzea, Nicholson eta Martin...
|
|
|
14ek auzibiderajodute Estatu Batuetan. Hegaldi
|
hura
da elkartzen dituena.
|
|
|
Auzitara eramandako konpainiak dio, ez zela gas isuririk izan hegaldi
|
hartan
, baina, hori, epailearen aurrean frogatu du. Stuart Calwellekbidaiariak jarriko ditu auziaren erdi erdian, eta erreaktore olioaren gai kimikoak arnastuta gaixotu zirela frogatuko du.
|
|
|
Mugitu ezinik geratu nintzen. Txistu egiten nuen arnasa hartzean; bularrak eta eztarriak soinuok egiten zizkidaten... (ad lib)...
|
Hark
ez zuen itxura onik, banekien larria zela.
|
|
|
Zer gertatzen zaigu? Hegaldi
|
hartan
hasi zen dena.
|
|
|
Trabak baino ez dizkizute jartzen. Eta garai
|
hartan
, ur gaineko ontzietako almiranteak ziren itsas armadako buru, eta itsaspekoak ez zituzten gogoko. Itsaspekoak erabiltzearen kontrakoak ziren.
|
|
|
PAUL ROSE (V/ O) Oraingoan, itsas armadako nagusiek jaramon egin behar izan zioten Momsen i. Kontuan hartu zituzten
|
harek
esandakoak.
|