|
2001
|
|
|
Horrelako lekuetan zaudenean pentsatzen ematen duzu eguna, imajinatzen, baina asko imajinatzea ere ez da oso ona. Handik irtetean egingo duzunaz buruari bueltaka hasten zara, askatasun egun
|
hori
egun zoriontsua bilakatzen duzu, izango duzun egunik zoriontsuena izango da. Baina egunak joan egunak etorri etsitzen hasten zara, egun gehiegi igaro behar duzulako denok merezi dugun askatasuna lortu arte.
|
|
|
Banan banan begiratu dituzu, eta pentsatzen geratu zara, begiak itxi eta lehenengo aldiz zure bihotzari jarraituz, batengana hurbildu zara. Begiak ireki eta...
|
hori
ezustekoa! Zur eta lur gelditu naiz Abelio da.
|
|
|
Hura izan da tentsio handiko une
|
hori
hautsi duena eta erdi xuxurlatuz esan du:
|
|
|
Eramango al duzu agure zahar hau airea hartzera? Zuk
|
horren
fin eskaturik ezin izan diozu ezetzik eman, eta poliki poliki kartzela hartatik irten zarete. la ezin da ibili, eta besotik helduta daramazu.
|
|
|
Zuk oso ondo dakizu zergatia. Denek alferra zarela uste dute, baina ez da horregatik,
|
hori
disimulatzeko trikimailu bat besterik ez da, eskolan ez duzu lagunik, baztertuta zaude. Honen arrazoia ez dakizu; seguruenik, hasiera batean lagunak oso gaizki tratatu zenituelako:
|
|
|
Eta orain, aldiz, zigorra jasotzen ari zara, denen aurrean barregarri utzi eta zokoratu zaituzte. Uste duzu ondo merezia duzula, baina hau kontatzeak lotsa izugarria ematen dizu,
|
horregatik
eskolan potro jorretan ibiltzen zara pailazokeriak egiten. Horrenbeste denbora pasatzen duzu mozorro horrekin, ze azkenean burua galtzen duzu eta benetan nor zaren ere ez duzu oso garbi.
|
|
|
Uste duzu ondo merezia duzula, baina hau kontatzeak lotsa izugarria ematen dizu, horregatik eskolan potro jorretan ibiltzen zara pailazokeriak egiten. Horrenbeste denbora pasatzen duzu mozorro
|
horrekin
, ze azkenean burua galtzen duzu eta benetan nor zaren ere ez duzu oso garbi. Denek arazorik ez duzula pentsa dezaten egiten duzu hau, baina zure bihotza zuloz beterik dago, eta egunero jasotzen duzu labankada bat zure ikaskideengandik.
|
|
|
Hura isilik geratu da, itsasoari gogor begira eta zuri ezin egona sortu zaizu, ezin dituzu zure lagunak burutik kendu, norbaiti kontatzeko beharra sentitu duzu, beste askotan ere gauza bera gertatu izan zaizu, baina ez zenuen inor ondoan, eta, beraz, gose hura asetzeko idazten basten zinen, burura etortzen zitzaizuna, poesia bat, kontakizun bat... Baina
|
hori
ez zen nahikoa.
|
|
|
Norberak bere bizitzaren bidea egina duelarik jaiotzen da, ez galtzeko gurasoak dituzu, haiek esaten dizute nondik joan, baina ni independenteegia nintzen eta gurasoek ez zidaten jaramonik egiten. Oso zaila da bide
|
horretan
galtzea, zuzen zuzena baila, baina nik zoritxarrez, bide erdian zegoen harri koxkor batean egin nuen estropozu eta bide zidor batera bota ninduen; bidetxo hau aurrekoa baino ederragoa zen eta atzera bueltatu beharrean bizitzako bidetik jarraitzeko bide zoragarri hartatik jarraitu nuen. Hau gero eta gogorragoa zen, koskaz betea, aldapaz josta...
|
|
|
Bai, lotsa eman zidan nitaz barre egingo zutelakoan. Ez duzue
|
horretaz
arratsalde osoan gehiago hitz egin. Isilik geratu zarete biok, ia pare bat ordu igaro dituzue horrela, begiak irekirik eta biok ametsetan...
|
|
|
amak lan egiten duen zahar egoitzara eraman. Gorroto duzun zure aitona harekin egotea; ondotxo dakite gurasoek; kexaka ibiltzen zaizu eta,
|
hori
gutxi balitz, dena gaizki egiten duzula iruditzen zaio. Eta amonarekin, aldiz, ezinegona sortzen da zure barruan, gehiegi zaintzen zaitu eta.
|
|
|
Lan
|
horretako
lehenengo egunak izan dira
|
|
|
Etxeko toki bakarra zen bildua ez zena, eta han, amak sekulan Jan datu ez zituen lore abantsu ustelduen artean zegoen Oiher, izozturik; baina, hala ere, entzuten ahal ninduen. Ez dakit zendako, baina momentu
|
horretan
aitak tikitan erran zidan esaldi bat etorri zitzaidan burura. Hona erran zidana:
|
|
|
Hona erran zidana: Zerbait lortu nahi duzularik, gauza
|
horretan
pentsatu behar duzu azkarki eta nahi duzun guztia lor dezakezu.
|
|
|
Une
|
horretan
, martiztarra ikustean, nire biziko orrialdearen ifrentzua ikusten hasi nintzen...
|
|
|
Badakizue fikziozko filmetan ikusten diren ontzi hegalariak bezalakoa. Familiak
|
hori
ikus zezan oihu egin nuen, baina baratzera buruz begiratzerakoan dena desagertua zen. Hori guztia lehenbailehen ahantzi behar nuela erran zidan aitak; amak lokartzeko agindu.
|
|
|
Ordu batzuen buruan, iguzki izpiak ganbaran sartu orduko, iratzargailuak belarriak hausten dituen hotsa atera zuen. Begiak ideki, ohetik atera eta, une
|
horretan
berean, ohartu nintzen nire buru gainean zerbait bitxia neukala. Giza gorputz bat zen eta espalden gainean konpasez egindakoa zirudien buru borobil bat zuen, sudurrik eta ahorik gabe, haatik; haren begiak horiak ziren eta bameko begi nini beltzak ez ziren sekulan mugitzen.
|
|
|
Eta lasaiki erantzun zidan posibilitate
|
hori
jadanik buruan zebilkiola. Alabaina, biharamun eguerditan egingo zuten bidaia espazioan zehar.
|
|
|
Zer eginen zion nire anaiari? Ez ote nintzen aitarekin
|
horretaz
mintzatu behar. Uadanik ergeltzat hartu ninduen baratzean aireaspil bat bazela erran niolarik...) Zerbait egiten nuen Oiher salbatzeko?
|
|
|
Gainera hitzez beti sobera gabiltzan arren, larri ibiltzen bide gara hitz horiek geureganatzeko astiaz, nahiz eta bi izan entzuteko ditugun belarriak eta bat bakarra mintzatzeko mihia. Beraz eman diezaiogun, erabat jakintzat badugu ere, beste birpasa bat zuk hezitako egia
|
horri
, nire belarriak hala eskatzen didalako eta, jakin badakizunez, zure hitza dela egarri hori asetzeko gai den bakarra.
|
|
|
Berasa maitea erantzun nion, harritu egiten naiz, ezen zure gaitasunak, horrenbestekoa izanik, antzua baitirudi hain kontzeptu ulerterrezaren ondoan. Dialektika, jakin ezazu, noizpait Glaukon lagunak ikasi zuen bezala, zentzumenak batere erabili gabe, arrazoimenaz baliaturik gauzen bere baitangoa azaltzeko, ongia bere
|
horretan
zer den argitzea da. Dialektika arrazoimena da, filosofatzea, adimenaren gailurra ikutzea, zientzia erreala.
|
|
|
– ...tuak garbitzera abiatuko da; arrantzaleak ere abiatukko dira etxerantz itsasontziak kaian ondo lotuta utzi bezain azkar, zeren eta gaua murgiltzen hasten bada eta artean itsasontzirik heltzeke badago, urduritasuna arrunt nabarmenki azaleratuko da emazteen aurpegietan; itzal ahal guztiduna etorriko da berriro ere; txoriak mutu agertuko zaizkio ilargiari, haizeari; eta litekeena da gu biok gau parte
|
horretan
azokatik bueltan izatea, auskalo zenbatean erosi dugun zeozer besapean dakargula.
|
|
|
Kontu egizu, bada, arestian bakarkako lantzat izendatu duzula Dialektika eta horrenbeste, ezagutza errealarekin topo egitea norberaren ardurapean isolatu duzu. Baina
|
hori
, Sokrate, ez al litzateke eguna definitzen saiatzea bezala, gauaren izaera zertan den jakin gabe. Posible al da egun hitza erabiltzea, gau hitza oraindikan asmatzeke bada?
|
|
|
galdetu zidan eta erantzun baten faltan luze gabe jarraitu zuen. Bihur dezagun bidea errezagoa eta zuzenagoa eta
|
horretarako
demagun beste proposamen hau: Dialektika bakarkako lana den neurrian, arrazoimena izango omen da, egia absolutoa bilatzerako orduan, norberaren tresna bakarra.
|
|
|
Dialektika bakarkako lana den neurrian, arrazoimena izango omen da, egia absolutoa bilatzerako orduan, norberaren tresna bakarra. Baina
|
hori
horrela izanik, eta bide batez barkatu ezazu galderaren sinpletasuna, zertarako behar nauzu zuk orduan?
|
|
|
Orduan, ez zen hizkuntzarik, eta mugarik urik eta mendirik ere ez, ezarritakoez gain. Munduan ez zegoen gizakirik, horiek geroago biziko ziren eta egun
|
hori
heldu bitartean, naturarena zen hitza.
|
|
|
Heriotzaren hurbiltasun honek, iraunarazteko sena deituko dena, ordurarteko bizitzarekin apurtzea ekarriko zuen eta azkeneko hau ebazteko, beharrezkoa izango zuten, nahitaezkoa, zalantza. Nahiz eta pentsatzeko ahalmen gutxikoak izan, tximuren batek pairatu izango zuen zalantzaren egonezina, eta
|
horren aurrean
erabaki bat hartzeko eskatu zion egonezin horrek.
|
|
|
Heriotzaren hurbiltasun honek, iraunarazteko sena deituko dena, ordurarteko bizitzarekin apurtzea ekarriko zuen eta azkeneko hau ebazteko, beharrezkoa izango zuten, nahitaezkoa, zalantza. Nahiz eta pentsatzeko ahalmen gutxikoak izan, tximuren batek pairatu izango zuen zalantzaren egonezina, eta horren aurrean erabaki bat hartzeko eskatu zion egonezin
|
horrek
.
|
|
|
– Honezkero asmatuko zenuen, Sokrate, tximu
|
horrek
aukeratu zuena. Baliteke naturari automatikoki emandako erantzuna izatea, baina, egia esanda, tximuren batek, oharkabean bada ere, bere gain hartu zuen erabakiaren ardura, zalantza bat agertzen zaigun guztietan halakoa baita gure jokaera.
|
|
|
Ez dago erabakirik zalantzarik egon ezean, inork ez du zertan bere burua erabili, zalantzak bere ateraldia egingo ez balu. Baina nik baino hobeto dakizu zuk
|
hori
, greziarra izanik, ondo ezaguna izango baituzu atsotitz greziarrak dioena: ezer gutxi daki zalantzarik ez duenak.
|
|
|
Poeta haundien antzera darabilkizu hitza, eta Sofistek ez bezala, ezagutzaz loditutakoa gainera.
|
Horrez gain
ados nago diozun guzti horrekin. Bai, zalantza egarria bezelakoa da, eta egia eskuratu nahi izatea, ura edatea bezelakoa.
|
|
|
Batak zein besteak zalantza desegoki ikusiko du, eta lekuz kanpokoa irudituko zaio, eta haren beldur izango da, eta inporta zaion gauza bakarra bere boterean zirrikiturik ez agertzea izango da eten egin zen momentu batez, jarraian esatera zihoana birritan pentsatu nahian balebil bezala.
|
Hori
dela eta, arriskutsua izango zaio, hiritarrek edozelako zalantza argiratu nahi izatea eta, era berean, botereak ez luke inoiz ere onartuko gaurko egunez gauzatu nahian gabiltzan honako zalantzaren apologia hau.
|
|
|
Zuzen zabiltza beti bezela, Sokrate. Eta jakin ezazu herri
|
hori
, gurdi hori, aurrera jo ezinik dabilela, bi zaldi erotuen erruz argitu zuen Berasak. Baina hau gutxi balitz, zaldi bakoitzak soilik bere garaipenean pentsatzeaz gain, zaldi baten zein bestearen alde agertzen ez diren hiritarrei ez diete tarteko beste zaldi bat proposatzen uzten.
|
|
|
Zuzen zabiltza beti bezela, Sokrate. Eta jakin ezazu herri hori, gurdi
|
hori
, aurrera jo ezinik dabilela, bi zaldi erotuen erruz argitu zuen Berasak. Baina hau gutxi balitz, zaldi bakoitzak soilik bere garaipenean pentsatzeaz gain, zaldi baten zein bestearen alde agertzen ez diren hiritarrei ez diete tarteko beste zaldi bat proposatzen uzten.
|
|
|
Ulertu dudala uste dut esan nuen, baina esan iezadazu, herri
|
horretako
hiritarrek ba al dute, zaldi zuria eta beltza alde batera utzita, beste aukerarik?
|
|
|
Urrutikoa eta arrotza nabari dut egia
|
hori
, baldin eta izango balitz. Ez dut egia absolutoetan sinesten, ez haien beharrean.
|
|
|
Nahiago ditut iritzi bateragarriak, egia ukaezinak baino.
|
Hori
bai, nire aburuz, eta honetan nerekin bat etorriko zarelakoan, iritzi guztiek ardatz baten inguruan bira emango dute: giza eskubideak.
|
|
|
Bai al da benetan hizpidera ekarri duzun herri
|
hori
edo irudimenezkoa al da soilik?
|
|
|
Nahiago nuke, bai, dena nire irudimenaren kontua balitz, baina ez da horrela, herri
|
hori
zinez bizi baita eta bizi gainera, kontatu dizudan egoera horretan. Segurtasun osoz mintzo zela zirudien.
|
|
|
Nahiago nuke, bai, dena nire irudimenaren kontua balitz, baina ez da horrela, herri hori zinez bizi baita eta bizi gainera, kontatu dizudan egoera
|
horretan
. Segurtasun osoz mintzo zela zirudien.
|
|
|
Eta zein herrik du, jakin badaiteke, zorigaitz aparteko
|
hori
–
|
|
|
Honezkero jakin genuke, gu garela mundu honetan inoiz kontzepturik zailenetan aldrebestuenak pertsonatik pertsonara transmititzeko gai. Baina askotan, badirudi zenbaitek birtute hau ahantzi egiten dutela, eta beste bide bat erabiltzen dute, ziurrenez beste animaliena baino mespreziagarriagoa, indarkeria deitzen dugun
|
hori
, hain zuzen ere. Diozunaren arabera behinik behin, zure herri horretan bada halakorik, ez al da hala?
|
|
|
Baina askotan, badirudi zenbaitek birtute hau ahantzi egiten dutela, eta beste bide bat erabiltzen dute, ziurrenez beste animaliena baino mespreziagarriagoa, indarkeria deitzen dugun hori, hain zuzen ere. Diozunaren arabera behinik behin, zure herri
|
horretan
bada halakorik, ez al da hala?
|
|
|
Hala da. Geldo eta ilun doakigu denbora gure herri
|
horretan
, aspaldidanik dirudi, denbora eten egin dela, eguzkia izoztu balute bezala eta ikusteko aukera dugun bezala Ilargi da, bakarrik, aurpegia zurbila duelarik, eta malkoak haren begietan. Beharbada, ilargia askori gertatzen zaigunaren islada besterik ez da, beharbada arrazoi zuen poetak honakoa idatzi zuenean:
|
|
|
Halere, kostaldean bizi zarenez gero ezagutuko duzu, Sokrate, ur arinak nola higatzen duen harkaitza. Ildo
|
horretan
, espero dezagun, gizakien bihotzak, batzutan harkaitzen irmotasuna erakutsi nahian dabiltzan arren, egunen batez, ilargiaren malkoen gozotasunaren bidez, biguinduko direla. Eta egun horretan, zorioneko egun horretan, bihotz biguindu horiek, salto eta negar, bizi eta barre egiteko gauza izango dira, eta hau dena adierazteko hitza dute, hitza edo elkarrizketa.
|
|
|
Ildo horretan, espero dezagun, gizakien bihotzak, batzutan harkaitzen irmotasuna erakutsi nahian dabiltzan arren, egunen batez, ilargiaren malkoen gozotasunaren bidez, biguinduko direla. Eta egun
|
horretan
, zorioneko egun horretan, bihotz biguindu horiek, salto eta negar, bizi eta barre egiteko gauza izango dira, eta hau dena adierazteko hitza dute, hitza edo elkarrizketa.
|
|
|
Ildo horretan, espero dezagun, gizakien bihotzak, batzutan harkaitzen irmotasuna erakutsi nahian dabiltzan arren, egunen batez, ilargiaren malkoen gozotasunaren bidez, biguinduko direla. Eta egun horretan, zorioneko egun
|
horretan
, bihotz biguindu horiek, salto eta negar, bizi eta barre egiteko gauza izango dira, eta hau dena adierazteko hitza dute, hitza edo elkarrizketa.
|
|
|
Eta lasai egon zintezke, Berasa adiskide maitea, arestian esan didazun bezala, eguna beharrezkoa z.aio gauari, azken honek bere izaera jaso dezan eta baila gaua egunari ere, arrazoi bera delarik medio. Hortaz, nahiz eta gaur gaua eta iluna den zure herri
|
horretan
, noizpait eguzkia azaldu da. Eguzki beroa, egun berriaren etorrera.
|
|
|
Hona hemen Herodotok dioena, liburuko pasarte batean: Bestalde, arazorik larrienak mozkortuta daudelarik eztabaidatzen dituzte, eta hurrengo goizean, mozkorraldia igaro zaielarik, etxe
|
horretako
ugazabak gaueko eztabaidan hartutako erabakiak planteiatzen ditu denen aurrean. Horiek horrela, erabakia egokia iruditzen bazaie, praktikara daramate; aitzitik, desegokia dela uste badute, muzin egingo diote.
|
|
|
Ni behinik behin ez nago oraingoz mozkortuta ekin zion Berasak, baina formula ona litzateke, baldin eta
|
horrekin
bihotz gogortuak biguintzea eta aho mutuak elkarrizketara bultzatzea lortuko balitz. Ez al da hala?
|
|
|
Egin dezagun topa, Berasa maitea, zure herri
|
horretara
abiatu zaitezen aurretik.
|
|
|
Bazirudien instant horietan zalantzak ihes egin zuela gure buruetatik. Mundu osoan ez zegoen, momentu
|
horretarako
hitz aproposagorik eta guk aurkitu genuen. Aho batez azaleratu genuen:
|
|
|
Gainera hitzez beti sobera gabiltzan arren, larri ibiltzen bide gara hitz horiek geureganatzeko astiaz, nahiz eta bi izan entzuteko ditugun belarriak eta bat bakarra mintzatzeko mihia. Beraz eman diezaiogun, erabat jakintzat badugu ere, beste birpasa bat zuk hezitako egia horri, nire belarriak hala eskatzen didalako eta, jakin badakizunez, zure hitza dela egarri
|
hori
asetzeko gai den bakarra.
|
|
|
Lasai egon zaitezke, esandako guztia pentsatzen dudanaren ondorioa baino ez delako esa nuen. Eta orain faborez, esaidazu, Berasa, zure belarriek jauzi egin aurretik zer den nahikoa kezkatua zaituen
|
hori
.
|
|
|
Goiz etorriko zela esan zinan baina... astebukaeraro bezala, berandu! Aldameneko zokormazoari berriz bost axola zaion bere semeak egiten duena,
|
horrek
bai egiten din lo, ondo egin ere lo, aurretik semea ageri ez delako kezka dela eta ezin lo eginik banabil, aldamenetik zurrunda hots nazkagarri hori besterik ez dinat entzuten! Zer egiten ote dinate ordu horiek arte!?
|
|
|
Goiz etorriko zela esan zinan baina... astebukaeraro bezala, berandu! Aldameneko zokormazoari berriz bost axola zaion bere semeak egiten duena, horrek bai egiten din lo, ondo egin ere lo, aurretik semea ageri ez delako kezka dela eta ezin lo eginik banabil, aldamenetik zurrunda hots nazkagarri
|
hori
besterik ez dinat entzuten! Zer egiten ote dinate ordu horiek arte!?
|
|
|
ere berdin ibiltzen dun. Beti taxiaren aitzakia jartzen din, bakarra dabilela eta sekulako kolak izaten direla taxi madarikatu
|
hori
hartzeko eta... Gu bitartean begirik batu ezinik.
|
|
|
Gero hala bukatu omen zinan, zutik egon ezinik! Mutil
|
horrek
nire semearengan eragin oso txarrak izan ditzaken, neska!
|
|
|
Noiztik? Aste honetan diruz urri henbilelako zuritoak edaten aritu hintzela eta
|
horregatik
behingoagatik mozkorrik harrapatu ez huelako, ez duk ba esango aingeru bat haizenik ezta?
|
|
|
Betiko txapada bota zidan; gazteegia naizela edaten hasteko eta ez duela berriro gertatzerik nahi. Oraingoz behintzat ez omen ziok zaharrari esango eta alde
|
horretatik
behintzat lasai nagok!
|
|
|
Zer esan nahi didazu
|
horrekin
–
|
|
|
Emazteek, beren senarrak itsasoan zeudenean, luzaz beha egon behar baldin bazuten ere, biziki airosa eta laketa zen gune hura. Gisa
|
horretako
senarra zeukan Josefinak, Ramuntxorekin ezkondu berria baitzen. Elkar biziki maite zuten, zoriontasunean murgilduak bizi ziren.
|
|
|
Oilategiaren ondoan xerria gizentzen eta bizpahiru untxi hazten zituen. Lan
|
hori
guzia egiten zuen, senarrik gabe bizi ahal izateko; baina ez zituen denak jaten, gehienak azokan saltzen zituen. Etxeko jaunak, aldiz, altzariak zizelkatzen zituen oso ederki.
|
|
|
Ikusgarria zen jantzietako bel' oihalarekin eginiko burukoa. Txapel
|
hori
erditik moztua zen eta bi puntuak, jaunaren sudurra bezala, gorantz zihoazen. Bi esku leunek, largabista luze bat atxikitzen zuten.
|
|
|
Hala ere, kontratu bat izenpetu behar izan zuen: itsu mutsuan sinatu ere, aukeztu zion paper
|
hori
eta zaharkituaren gainean hizki lodiz idatziriko hitzak ez zekizkielako irakurtzen. Ondoren, bere puskak hartu eta barnera sartu orduko, itsasontziak ur zabaletara eraman zituen.
|
|
|
zahartzaroaren nekea. Errealitatean zentratzeko bidean semaforoa gorri jarri zaiola sentitu du, eta taigabeko itsaron
|
behar
horretan gozamenez mukuru sentitu da gelan... errealitatetik at! Horretara laguntzen dute gainera horma mutuek eta haien azalaren koloreek.
|
|
|
Errealitatean zentratzeko bidean semaforoa gorri jarri zaiola sentitu du, eta taigabeko itsaron behar horretan gozamenez mukuru sentitu da gelan... errealitatetik at!
|
Horretara
laguntzen dute gainera horma mutuek eta haien azalaren koloreek. Adierazpenik gabeko koloreak!
|
|
|
Begira nazan eta kontura hadi. Guztiz urdindutako ileek ematen diote hasera buru txiki
|
horri
, eta buru hori dun, hain zuzen, bizitzako hainbeste gertakari ahaztu arazten dizkinan gomuten aterpe eta desagertarazle. Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel horren atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren egon badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik badakin, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz.
|
|
|
Begira nazan eta kontura hadi. Guztiz urdindutako ileek ematen diote hasera buru txiki horri, eta buru
|
hori
dun, hain zuzen, bizitzako hainbeste gertakari ahaztu arazten dizkinan gomuten aterpe eta desagertarazle. Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel horren atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren egon badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik badakin, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz.
|
|
|
Guztiz urdindutako ileek ematen diote hasera buru txiki horri, eta buru hori dun, hain zuzen, bizitzako hainbeste gertakari ahaztu arazten dizkinan gomuten aterpe eta desagertarazle. Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel
|
horren
atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren egon badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik badakin, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz. Eta hori dun hire denborale bekaiztiaren jaioleku.Badakin, kontura hadi, baditun urte batzuk deusik entzuten ez dunala, eta hire buru harnean iraganeko erloju zaharraren orratzen norabideak eta joan etorriak nahiko zaizkin hire musika osatzeko.
|
|
|
Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel horren atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren egon badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik badakin, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz. Eta
|
hori
dun hire denborale bekaiztiaren jaioleku.Badakin, kontura hadi, baditun urte batzuk deusik entzuten ez dunala, eta hire buru harnean iraganeko erloju zaharraren orratzen norabideak eta joan etorriak nahiko zaizkin hire musika osatzeko. Doinu bekaiztia osatzeko.Bapatean, amonak, iraindu, listua bota eta hitzok zulatu ditu ispiluan, bere isla berriz antzeman arte.
|
|
|
Azkenik, hura berriz ere. Bere kontzientzia izkutuak sarri bisitatzen du ispiluaren atzeko mundutik bidaiatuz, baina kontzientzia
|
horri
inozenteegi, herabetiegi deritzo. Horregaitik, bere buruko igarobide ilunenetan murgiltzen da berriz, kontzientziaren izara zuriak akorduaren txokoren batean tolestuta uztean.Gaztearen gorputzari gaztetasuna dario eta amonaren hortz bakanek dardar egiten dute amorruz.
|
|
|
Hik badakin denborak, denboraren gatibu den denborak, osatzen duela musika latzena. Hortaz kontura hadi garai batean maitasun fruitu hezeak izan ziren ezpainak, erabat zartaturik eta agorturik erakusten ditunala eta adinak sortutako lerro, marra paraleloan artetik, izkutatua dunan zera
|
hori
... hire ahoa dunala. Begira nazan, eta ohartu hadi burugogortasunak bultzatzen haunala hire memoriaren pantailan kiskalitako gomutak proiektatzera.
|
|
|
Orain, hire bularretako indar amaituak laztenen eske ari ditun maldan behera beste zimurrekin oztopatuz; beste zimurrekin nahastuz. Agortutako bi larrosa ditun ur berriaren eskean, eta aintzinean zila leunak eratu zuen errepide zuzenaren gainean, zila
|
hori
, orain mintz eta urteen zamaren aterpea dun. Azken petaloak, azken malkoak isurtzen dizkin negarti.
|
|
|
Atea zabaltzen da eta amona eta poltsa desagertzen dira euri artean. Akorteoi baten soinua entzuten da aberri urrunen bateko melodia herrikoiren bat oroitu nahian, eta
|
horren
ondoren zabortokian golpe hots bat. Golpe huts bat.
|
|
|
Hainbeste aldiz desiratutako odol putzuak; gorputz hilak eskatzen dizkio buruak. Zahartzaroak gaztetasuna hil beharra dauka eta
|
horren aurrean
bere bere buruko igarobide ilunetan murgiltzen da berriz, kontzientziaren izara zuriak akorduaren txokoren batean tolesturik utziz. Tolesturik utziz.
|
|
|
Jendea ez dabil presaka eta norabide gabe mogitzen ditu zangoak bizitza urratuari aurrezaurre begiratzeko indarrik gabe. Kale labur
|
horretan
aurkitzen den autoaren barruan bi ezezagun elkar ferekatzen ari dira, eta ziur aski kale kantoian ezagutuko zuten elkar orain hogei minuto. Kafe bat, auto bat, gezur batzuk eta geroarte bat.
|
|
|
Eta han, besteen artean dago amonaren poltsa ere, euriaren eraginez irekia ageri dena. Ikusten dira han manikiaren gorputz atal birrinduak, bai, baina
|
horren
araindi irakurtzen da zahartzaroaren oihu zirraragarria. Latzgarria.
|
|
|
Ideia
|
hori
buruan neramala, kaleetan zehar ibiliz dena kolore argiagoz antzeman nuen. Kaleak nireak bihurtu zirela iruditu zitzaidan.
|
|
|
panpin eta irudi bat izatetik bizi izatera bultza nindutelarik, t.xont.xongilo bat apal zaharkitu batetik atera, laztandu eta maneiatzean bizia eman izan balidate bezala.
|
Horregatik
eman nion hasera korrikaldiari. Irudi lausotu haren atzetik korrika, korrika.
|
|
|
Pantxok ez zekien batere gatu beltzak sorgin bilakatzen zirela pata lehertzerakoan, eta zorte bat emaiten zutela.
|
Hori
ez zekien bakarra zen; Zugarramurdiko beste biztanle guziek, aldiz, jakinean ziren eta inork ez zuen gatu beltzik etxean. Pantxo ez en sekula herrira joaiten, salbu bere gatu bat eri zelarik edo janaria erosi behar zuelarik.
|
|
|
beltza, tinkoa eta urratua leku zenbaitetan. Laburbiltzeko, beltzez jantziak ziren eta
|
horren arabera
ageri zen kolore beltza gustatzen zitzaiela. Denek elgarren egite zuten.
|
|
|
Handik denbora guttira, bi gizonengana joan zen liburu lodi eta zahar errautsdun bat zeramalarik. Eta hirurok liburu
|
horretan
txerkatu zuten emazte misterios horien berri eman zezakeen zerbait.
|
|
|
Orriaren azpian oharño batek zioen etxe bakotxeko gatu beltzak hartzen zituztela sorgin bihurtzeko.
|
Hori
irakurrieta, buruzagiak erran zuen ezin zituztela munduko gatu beltzak hartu; beraz, hirurok joan behar zutela jendeen abisatzera.
|
|
|
Lehen herrira heldu eta, herri
|
hortako
buruzagia abisatu zuten eta erran zioten etxe bakotxeko gatu beltzak ehaiteko. Buruzagiak problemarik gabe ulertu zuen.
|
|
|
Gaua heldu eta, Pantxok berriz gogoan erabili zuen abentura
|
hori
eta zalumalu joan zen buruzagiaren ikustera, erraiteko gatu beltzak oro ez zituztela eho, ahatze zutela zikin ontzietan bizi zirenak ehaitea. Buruzagiak herritarrak elkartu zituen berri txar horien erraiteko eta denek sorginak eho behar zituztela herrira jiten baziren.
|
|
|
Hilabete zenbaiten buruan ez ziren herrira jin, bainan zeru beltz batek zeru urdin argia estali zuen.
|
Horrek
erran nahi zuen mundua sorginen menpe zegoela eta Zugarramurdiko herritarrak esklabo.
|
|
|
Herritik ez hain urrun, oihan aldean, gizon bat bizi zen bere zortzi gatuekin. Gizon
|
horrek
Pantxo zuen izena. Bere etxearen inguruan, erreka argi bat isurtzen zen eztiki eta jostari, eta bitxia zen doi bat:
|
|
|
Bi oren liburu
|
horretan
txerkatu eta, azkenean, kausitu zuten behar zutena. Irakurgei horrek erraiten zuen emazte misterios horiek sorginak zirela; preso zirenez, gatu beltz batzuen itxura hartzen zuten.
|
|
|
Bi oren liburu horretan txerkatu eta, azkenean, kausitu zuten behar zutena. Irakurgei
|
horrek
erraiten zuen emazte misterios horiek sorginak zirela; preso zirenez, gatu beltz batzuen itxura hartzen zuten. Sorgin bilakatzen ziren norbaitek pata lehertzen bazien eta, orduan, zorteak botatzen zituzten askatasunaren pozez.
|
|
|
dagoen gelatik. Isiltasuna da nagusi zapi gorri haustuez apaindutako gela ilun
|
horretan
. Txanpon batzuen truk bere emazteak ustez sekula egingo ez lizkiokeen lizunkeriak egin ondoren, prakak lotu eta maindira gainean etzanda dagoen emakumeari zerbitzua ordaindu ondoren, agur esan gabe irten da gelatik, bere Mercedesen etxean zain izango duen familiagana itzuliz.
|
|
|
Nola dun izena polit
|
horrek
–galdetu dio erantzuna apenas axola dion gizon lerdetsuak.
|
|
|
Ondoko dantzalekuko musikaren erritmoan gerturatu zaio dagoeneko gogortuta duen gizonari eta ahoa gerturatu du. Gaurkoa beste gau bat izanen da, beste gizon ezezagun batekin, bere etxetik hain urrun dagoen lurralde
|
horretan
.
|
|
|
Itsaso erraldoiaren bestaldean nire amatxo dago, munduko emakumerik ederrena bera. Inguru haietan taberna batean egiten du beharra, baina laister aktoresa ospetsu bat izango da,
|
horren
promesa egin baitzidan. Asko maite dugu elkar eta ahal bezain pronto hara eramanen nauela agindu zidan.
|
|
|
Zuzendaria aldendu ahala, gaizki zer egin ote duen pentsatzen jarri da Dolores. Bere aburuz lana ondo betetzen du, nahiz eta garbi dagoen besterik lortu ezagatik dagoela behar
|
horretan
. Saiatzen da, dirua behar baitu beste edozeren gainetik; dirua bizitzeko eta dirua bere Carmelita egunen batean Europako herri ahaztu horretako etxe txiki batera ekartzeko.
|
|
|
Bere aburuz lana ondo betetzen du, nahiz eta garbi dagoen besterik lortu ezagatik dagoela behar horretan. Saiatzen da, dirua behar baitu beste edozeren gainetik; dirua bizitzeko eta dirua bere Carmelita egunen batean Europako herri ahaztu
|
horretako
etxe txiki batera ekartzeko.
|
|
|
Doloresek bere bizitza egin du Europa zaharreko lurralde arrotz
|
horretan
. Orain bost urte bere zerbitzuak erabili beharrean hitz egiteko ordaintzen zion gizon batekin ezkondu zen, agian ez maiteminduta zegoelako, baizik herbestean zeraman denboran goxotasuna eskeini zion bakarra izan zelako.
|
|
|
Orain bost urte bere zerbitzuak erabili beharrean hitz egiteko ordaintzen zion gizon batekin ezkondu zen, agian ez maiteminduta zegoelako, baizik herbestean zeraman denboran goxotasuna eskeini zion bakarra izan zelako. Ezin eraman lezake ordea bere txikia atlantikoz bestaldera;
|
hori
esaten dio behintzat ezer ulertzen ez dion abokatu batek. Oraindik Carmelitarekin itzuliko den esperantza gordetzen du bere bihotzaren erdian, baina ahantzi egin zaio dagoeneko ez dela bere txikia, emakumea baita jada sorterrian laga zuen neskatxoa.
|
|
2002
|
|
|
nabarmendunezakeenunehorretan, baina, besoakzabaldueta nireganahurbilduda eta, bizkarretik heldueta besarkadahandi bat emandit; ni harriturik, bainaeskertudiot hunehori, osoondo sentitu bainaiz, babestuta bezala.Une
|
horretan
hau pentsatudut:
|
|
|
Ez zuen usainik Ulertu ezinik, berriz ere usnatu zuen baina deus ez. Lili eder
|
horri
ere barne honetara sartzean arima kendu zioten. Sustrairik gabeko landarea.
|