2000
|
|
Gipuzkoako irakurleen joera ere nahiko markatua da, EL DIARIO VASCOrenaudientzia ikusita. Hemen, egunkari irakurleen kopurua altuagoa da (%60, 7) etagainera, duplikazio maila %16koa; beraz, egunkari bat baino
|
gehiago
irakurtzendutenen presentzia ezin da ahaztu. Bizkaian DEIA bigarren egunkaririk indartsuenabada, Gipuzkoan GARAk betetzen du leku hori.
|
|
EITBren barruan dauden emandegien nagusitasuna agerian uzten duen herrialdebakarra da Gipuzkoa. Gainera, bertan
|
gehiago
dira euskaraz aritzen direnen presentziaeta, oro har, baxuagoa, bere nagusitasunean, Madrildik emisioek lortzen duten jendearen arreta. Hona hemen audientzia datu nagusienak.
|
|
Estatu espainiarrean
|
gehiago
sakonduz eta Hego Euskal Herriko datuetan arretajarriz, guztiz bestelako parametroetan mugitzen garela ikus daiteke, izan ere Hedapen Indize hori dexente altuagoa baita gure kasuan.
|
|
Hala ere, datu honek bi desbideraketa dakartza berez: egunkari nagusienekbeti dute ale bakoitzeko irakurle
|
gehiago
eta, EUSKALDUNON EGUNKARIArenkasuan, euskara hutsez dela eta, jakina denez hizkuntza horren ezagutza ez dago tokizein maila guztietara zabalduta, oraindik.
|
|
Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak bat ez datozen; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena? telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are
|
gehiago
La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz. Hala ere, gehienetan ezin dugu aniztasunaz hitz egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez, ez eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere.
|
|
Tokian tokikoaz, mugaz gaindikoaz etaEuropaz azaltzen den interes berri hori, 1992 urteko gertakizun batzuen elkarketakazal ditzake: Frantziako eskualdeetako bigarren hauteskundeek, 1992ko martxoan, garrantzi berria hartu zuten, Europak eta eredu federalistek gero eta
|
gehiago
markatzenduten paisaia politikoan, subiranotasunaren printzipioan oinarrituta. Hain zuzen, estatufrantsesak, Errepublikaren eskualdeko administrazioari dagokion orientazioari buruzko1992ko otsailaren 6ko legearen bitartez, tokiko eta eskualdeko taldeei eta beraienelkarteei askatasun handiagoa onartu berri zien, kanpoko elkarteekiko akordioakegiteko.
|
|
France 3 Euskal Herri izenekoa, Baionako Merkataritza eta Industria Ganberaren lokaletan ezarria, ETBlen moduan. Edizio berri honek, Frantziako besteguztiak baino
|
gehiago
, ez du ezeztatzen 1990ean France 3 Tour Soirek lortu zuen lehenarrakasta, merkatuko %34koa zena. Nolanahi dela, 1995eko abenduan entzuleria tasaren errekor, historikoa?
|
|
Beraz, OJDren kontrolpean ez dauden kazeten kopuruak, enpresan bertan jasoak dira edo beste iturri bibliografikoetatik hartutakoak dira.Kopuru hauek kalkulatzerakoan egunkari desberdinen audientziak eta berauen arteko duplikazioakere hartu dira kontuan.9Atal honetan Hego Euskal Herria dugunez erreferentziatzat, eta Ipar Euskal Herrirako audientzia ikerketa propiorik ez dagoenez, CIESen datuetan oinarritzen gara. Ipar Euskal Herriari buruzkoinformazio
|
gehiago
, 2 atalean dator.10CIESen 1999ko lehen olatua hartu dugu kontuan, eta bertan eskaintzen den irakurlearenbatezbesteko profila eraiki dugu, Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoko datuak erabiliz.11Metodologia desberdina erabiltzen duten ikerketetan gertatzen den bezala, Sofres AMren etaCIESen datuak ez datoz erabat ados. Gure kasuan, gainera, denbora epe desberdinak hartzen dutelako, CIESek 14 urtetik gorakoak eta Sofres AMek 4tik gorakoak hartzen ditugulako kontuan; eta, Sofres AMridagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoko emaitzak bakarrik izan ditugulako eskura.
|
|
Taula honetan are ageriago geratzen da kanal bien arteko aldea, beren edukiei dagokienez. ETBlen berton ekoitzitako produktuak heren bi baino
|
gehiago
diren bitartean, ETB2n Euskal Herrian osorik ekoitzitako programek heren bat baino zertxobaitgehiago osatzen dute. Gainerakoetan, erdia baino apur bat gehiago kanpoan ekoitzitako programak dira, eta %11 kanpoko eta bertako ekoizpenaren nahasketa.
|
|
ETBlen berton ekoitzitako produktuak heren bi baino gehiago diren bitartean, ETB2n Euskal Herrian osorik ekoitzitako programek heren bat baino zertxobaitgehiago osatzen dute. Gainerakoetan, erdia baino apur bat
|
gehiago
kanpoan ekoitzitako programak dira, eta %11 kanpoko eta bertako ekoizpenaren nahasketa.
|
|
Proportzioei begiratuta ere, ETB1en Espainiako ekoizpenen proportzioa kanpoko ekoizpenen artean %14koa da (4/ 29), ETB2n %24koa denbitartean (17/ 70). Beraz, esan dezakegu, kanpoko produkzio bila jotzen duenean, gaztelaniazko kanalak euskarazkoak baino
|
gehiago
bilatzen duela Espainiako ekoizpenenartean.
|
|
Eta gertaera honetan garrantzia handia izan du, dudarik gabe, Lizarra Garaziko itunaren ostean abiatutako prozesu politikoak. Izan ere, itun hartatikaurrera Euskal Herriko dinamika politikoak inoiz baino
|
gehiago
begiratu dio EuskalHerri osoaren batasunari, eta inoiz baino gehiagoko batasuna lortu da lurralde guztietako alderdien eta gizarteko eragileen artean. Honek isla zuzena izan du hedabideetan, eta, bereziki, Lizarra Garaziko itunaren eragileen politika, neurri handi batean, Euskal Herri osorako politika gisa aurkeztua izan da.
|
|
Hiru datu hauek hauxe erakusten digute: egunkariek Euskal Herria islatzean azpimarratzen dituzten erreferentzia eremuak
|
gehiago
baldintzatzen ditu hedabideen ideologia politikoak beren hedaduraren araberako izaerak baino. Zehazkiago, gaur egunEuskal Herria zatikatzen duen egituraketa juridiko eta politikoaren onarpenak edoharen aurkako jarrerak baldintzatzen dute, neurri handi batean, hedabideek gure herriazeraikitzen duten irudia, hurrengo atalean ikusiko dugun legez.
|
|
Bereziki nabarmena dirudi EUSKALDUNONEGUNKARIAren kasuak: bere artikuluen erdia baino apur bat
|
gehiago
soilik bukatzendira Hegoaldean. Gainerakoak Iparraldea edota Euskal Herri osoko ikuspegiarieskaintzen zaizkio.
|
|
mota honetako albisteak EUSKALDUNONEGUNKARIAren albiste guztien %11 diren bitartean, GARAn %4ra jaisten da portzentaje hori. Horren aldean, GARAn zertxobait
|
gehiago
agertzen dira Gipuzkoan gertatutakoak, eta bai orokorrean aldi berean Euskal Herri osoan gertatzen direnak ere.Edozein modutan ere, ezberdintasun txiki horien gainetik antzekotasuna nabarmenageri da.
|
|
oro har, herrialdeetan eragina duten gertaerak gutxiago dira herrialdeetan gertatzen direnak baino. Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina duten albisteak
|
gehiago
dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da:
|
|
izanere, gertaerak leku jakin batean gertatzen dira gehienetan (eta horretarako erabili dugunneurketa unitatea herrialdea izan da, Iparraldea bere osotasunean herrialdetzat hartudugularik). Oso gauza gutxi gertatzen dira, esaterako, Euskal Herri osoan aldi berean (eguraldia, euskararen aldeko kanpaina bat, e.a.). Toki jakinetan gertatu baina eraginaEuskal Herri osoan duten jazoerak, ordea, askoz
|
gehiago
dira. Honek esplikatzen du, hartara, Iparraldean zein Hegoaldeko herrialdeetan gertatuen eta eragina duten gertaeren arteko aldea.
|
|
Datuen aniztasunak ondorio orokorrak ateratzea zailtzen badu ere, joera batzuetanantzekoak agertzen zaizkigu berriro EUSKALDUNON EGUNKARIA eta GARA: Iparraldearekiko joeretan hain zuzen. Bi egunkarietan, Ipar Euskal Herrian gertatutakoak aipatzen direnean, bereziki kultura eta euskararekin lotutako gertaerak aipatzendira, mota honetako albisteak Iparraldetik jasotako berrien erdia baino
|
gehiago
direlarik (%51 euskarazko egunkariaren kasuan eta %54 gazteleaniazkoarenean). Kontuanhartu beharra dago, bestalde, mota honetako albisteek %21 eta %19 osatzen dutela biegunkari horietan, hurrenez hurren.
|
|
harremanhorretan Euskal Herria bere osotasunean hartzen dute berriro ere lehenek, bigarrenakHegoaldera mugatzen direlarik. Bestalde, politikari buruzko albisteetan, Bizkai, Arabaeta Gipuzkoako egunkariek
|
gehiago
azpimarratzen dute Hegoaldea Euskal AutonomiaErkidegoa baino, baina ez dute berdin jokatzen egunkari nafarrek: hauentzat EuskalHerria Espainia harreman politikoa Nafarroa Espainia harremanaren terminoetan definitzen da lehenik, nahiz eta bigarren erreferentzia (Hegoaldearekikoa) ezin ezkutatuduten.
|
|
Kanal bakoitzean pisu handiena duten generoei erreparatuta, alde nabarmenakikusten ditugu. Gaztelaniazko kanalean ia fikzio osoa kanpoan ekoitzia (filmak gehienbat) edo kanpoko ekoizleekiko koprodukzioan (telesailen bat) egina da, euskarazkokanalak eskaintzen duen fikzioaren erdia baino
|
gehiago
Euskal Herriko ekoizpena denbitartean (telesailak). Magazinetan ere alde nabarmenak ditugu:
|
|
Hauek telebista digitalera igarotzeko egindituzten saioak oso mugatuak dira, oso tarte txikia geratzen baitzaie. Halaber, aurrekotaldeen dibertsifikazio politikak gero eta
|
gehiago
zuzentzen dira eremu geografikotxikiak bereganatzera, kateak, sareak edo zerbitzu orokorrak antolatuz, gero EuskadikoAutonomia Erkidegoaren kasuan ikusiko den bezala.
|
|
Hurrengo Plangintza, hain justu, 1989aneman zen63, eta horrekin irratigintzaren egituraren marrazkia osatu zen. Irrati analogikoari dagokiolarik, azken ukituak 1997ko erabakian eman ziren, zeharkako gestioanfrekuentzia
|
gehiago
esleitzeko64.
|
|
Eta Euskararen Erabilera Normalizatzeari buruzko 10/ 1982 Legeak, azaroaren24koak, ere zehazten du, neurriak hartuko dituela Eusko Jaurlaritzak komunikabideetan euskararenerabilera areagotzeko, helmuga bi hizkuntzak parekatzea izango delarik. Hortik aurrera EITBren legeansartu diren eraldaketek
|
gehiago
eragin dute egituran misioan baino. Egiturari dagokiolarik, merezi duaipatzea, Irrati Telebista Autonomikoek errepikatu egiten dutela ia goitik behera RTVE ren gobernuarekiko menpekotasuna, horregatik kritika ugari sorraraziz.
|
|
Zerbitzu publikoa ezinezko zehaztasunez definitu beharrean kokatzen da finantzaketa publikoa justifikatzeko. Ikus entzunezkoa indibidualki ordaindu beharrean oinarritutako informazioarengizartearen baitan kokatzen da gero eta
|
gehiago
. Digitalizazioa eta zerbitzu berriengarapena jo dira lehentasuntzat, eta merkatua eta konkurrentzia aukeratu dira prozesuaren gidari.
|
|
Horietan Estatu mailako hedapena duten enpresak eta komunikabideak dira nagusi. Iparraldeak, berriz, merkatu berezitu gisa du garrantzia prentsan, eta bertako ekimen komunikatiboek
|
gehiago
dute zerikusia ekinbide sozialarekinpribatu komertzialarekin baino.
|
|
Euskal Herria, hortaz, edo horren zati bat behintzat, EuskadikoAutonomia Erkidegoa hain zuzen, funtsezko markoa izan da taldearen kontsolidazioeta garapen enpresarialaren ikuspegitik. Are
|
gehiago
, bere estrategia enpresarialeanlehentasunezko marko geografikoa ere badela esan daiteke, eremu lokaletan etaeuskararenean egindako sarrera saioek erakusten duten bezala.
|
|
pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino
|
gehiago
eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik, pertsona fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
Zabalduegin da kanal kopurua, ugaritu transmisio bideak, biderkatu zerbitzuak. Are
|
gehiago
, irratiek eta telebistek telekomunikazioekin bat egitera jotzen dute gero eta indar handiagoz. Testuinguru berri honetan ekimen publikoaren zeregina ez da lehen bezalakoa.Eutsi egiten dio irrati eta telebista sistemaren atal baten eragile zuzena izateari, sistema publikoarena, alegia, nahiz eta, orain, enpresa pribatuekin lehian?, baina, horrekin batera, gero eta garrantzi handiagoarekin, sektorearen bilakaera, bereosotasunean, eta ez bakarrik sistema publikoarena?
|
|
Esan bezala, gaur egun, irrati/ telebista sistemak antolatzeko ahalmena banatuta dagobotere maila ezberdinen artean. Europako Batasunak gero eta eskuduntza
|
gehiago
dituikus entzunezko sistemak araupetzeko orduan, eta berak finkatzen dituen ildoakezinbesteko erreferentzia markoak dira Estatuentzat, hauek beren arautegiak ezartzeko, hori da, adibidez,. Mugarik Gabeko Telebista" delako artezarauaren kasua, geroikusiko den bezala?. Horrekin batera, deszentralizazio prozesuen ondorioz, tokiantokiko aginteek ere. Autonomia Erkidegoek, Departamenduek zein Udalek?
|
|
Erakunde arauemaile honen araupetze funtzioa mugatua da, hortaz6, eta gaur egunCSAren zeregina
|
gehiago
da aholkularitzarena, arauketari dagokionean behintzat, horretarako sistemaren gertuko jarraipena eginez. Alabaina, horrek ez du esan nahiindar exekutiborik edo eragin ahalmenik ez duenik.
|
|
Alegia, teknologia digitalaerabiliz lurrazalez, kablez zein satelitez emitituko diren kanalak eta zerbitzu elektroniko berriak garatzeko betekizuna ere badu sistema publikoak, ez hortaz, bakarrik, lurrazaleko zerbitzu analogikoak?, eta horretarako filial berriak sortzeko baimenaeman zaio France Televisioni11 Horretarako, sistema publikoak betiere lehentasunaizango duela zehaztu da, hala behar izanez gero, frekuentzien edo baliabide irrati elektrikoaren esleipenean, modu analogiko zein digitalean. Are
|
gehiago
, programaziohorien banaketa zerbitzuaren horniketarako, seinalearen banaketarako, alegia, berariazsortutako elkarte publiko bat osatuko dela xedatu da12.
|
|
– Norbaitek ikus entzunezko komunikazio zerbitzu bat eskainiko duen sozietate baten botoen edo kapitalaren %10 baino
|
gehiago
izatekotan, egoerahorren berri eman behar dio CSAri; baita egoera horretan gerta daitekeenedozein aldaketarena ere.
|
|
– Pertsona (fisiko zein juridiko) bakar batek ezin du kapital osoaren edo botoguztien %49 baino
|
gehiago
izan, ez Estatu osorako emititzen duten lurrazaleko telebista analogikoen soziateteen kapitalean, ezta satelite bidezkoenetanere.
|
|
– Estatu osorako emisio baimena duen lurrazaleko telebista batean kapitalarenedo boto eskubideen %15etik gora duen pertsonak ezin du beste baimenenbaten titularra den sozietate batean kapitalaren edo boto eskubideen %15baino
|
gehiago
izan; aldiz, sozietate bitan %5etik gora izanez gero, ezinlezake hirugarren batean portzentaje horretatik gorako parte hartzerik izan; satelite bidezko zerbitzuetan ere antzeko mugak daude indarrean, nahiz etaportzentajeak %30era igotzen diren lehenengo kasuan eta %5ean geratzendiren bigarrenean.
|
|
– Lurrazaleko telebista digital lokal baten titularra izango den sozietate batekezin lezake zerbitzu kategoria berean beste baimenik izan, baldin eta horrekinbere hedapen eremuen baitan 6 milioi biztanle baino
|
gehiago
hartuko balitu.
|
|
Xedapen garran tzitsuak dira, halaber, sozietateei dagozkienak etakontzentrazioarekin eta nazioarteko tzearekin zerikusia dutenak. Alde honetatik, bazkide bakar batek ezin du kapitalaren %49 baino
|
gehiago
bere esku izan, eta informatzera behartuta dago parte hartze esan guratsua izatea dakarren edozein operazioz39.Atzerritar bazkideen (Europako Batasu netik kanpokoak, alegia) esku egon daitekeenkapital zatia, bestalde, ezin da %25etik gorakoa izan.
|
|
Telebista lokalaren40 legeak, udal mailan emititu eta hartuko diren lurrazalekotelebistak (gehienez bi udaleko, bat udalak berak gestionatu lukeena zuzenean, eta bestea, ekimen pribatuari eman liezaiokeena, bost urteko aldi baterako emakida baten bidez) arautzen ditu (nahiz eta udal bat baino
|
gehiago
hartzea ere posiblejotzen den, arrazoi demografiko eta teknikoek hori posible edo gomendagarri egitendutenean). Horren arabera, Autonomia Erkidegoei dagokie emakida prozedurak ezartzeko (emisio ordu eta programazioaren gaineko baldintzak barne) eta horiek erabakitzeko eskuduntza, nahiz eta, edozein kasutan, horretarako Estatuak emandako frekuentzia esleipena beharrezkoa izango duten, Telebista Lokalaren Plangintza Tekniko batenbidez41 Mugarik Gabeko Telebistaren direktibaren egokitzapenak ere berretsi egitendu programazioaren gaineko baldintzak ezartzeko eskuduntza hau, arrazoi kulturaletanoinarrituta.
|
|
euskara eta frantsesaedo euskara eta gaztelania. Gainera, asko eta asko dira beste hizkuntzen jabe erebadiren euskaldunak, gero eta
|
gehiago
dira euskaldunen artean hiru edo lau hizkuntzaren jabe direnak, gazteak batez ere. Euskalduna da, bakar bakarrik, testuinguruakahalbidetzen dion neurrian, euskaraz ala inguruko erdaraz funtzionatzea erabakidezakeena.
|
|
Bestalde, egunkari honen kasuan, aipagarria da, baita ere, beste fakto bat: alegia, gure laginean euskaraz aurkitutako inputak ez direla, derrigorrez, Euskal Herriari buruzkoak; aitzitik,
|
gehiago
direla Euskal Herriarekin zerikusirik ez dutenak badutenakbaino. Datua garrantzitsua da, zeren gainerako egunkari gehienen joera nagusiarenaurka datorren datua baita.
|
|
Mundok euskaraz argitaratzen dituen horiek Espainiarekin dute lotura batez ere.Hain zuzen, Euskal Herriarekin soilik lotura dutenak baino bost aldiz
|
gehiago
diraEspainiarekin lotura zuzena duten euskarazko inputak.
|
|
Herri bat baino
|
gehiago
da egoera horretan bizi dena, hots, besteek ezarritakomugak hertsiegi dituena, bere bere propioak gura dituena, besteak beste bera izateko, besteen artean burua zutik egon ahal izateko baino ez bada ere. Herri bat bainogehiago da munduan bere mapa identitario ezaguturik ez duena eta besteekinposatutako mapa ikasi beharra duena.
|
|
–Euskal Estatua? Beste estatu guztiek bezainbeste bai, ez espainola baino
|
gehiago
, bainaez gutxiago ere. –Orain zertarako nahi dituzue, bada, armada eta mugak??
|
|
Ildo horretatik, Hego Euskal Herria autonomia erkidego bitan banatua da katehorietan: Mendebaldeko hiru probintziak alde batetik eta Ekialdekoa bestetik.Are
|
gehiago
, TVE2k eskaintzen duen eguraldi emanaldian, Euskal AutonomiaErkidegoari eta Nafar Erkidegoari buruzko informazioa eskaintzean, denbora tarte luzea uzten da Erkidego bien artean, denbora horretan Pirinioetako etaMediterraneoko Autonomia espainiarren berri eskaintzen delarik. Espainiakotelebista kate horretan, Nafarroak eguraldi tartea, beste Euskal Herriekin edoAragoekin konpartitu beharrean, Gaztelarekin konpartitzen du, nola Soriarekinhala Salamankarekin.
|
|
7 Eguraldi datuak eskaintzean, lurralde bat baino
|
gehiago
besarkatzen edoukitzen duten tokiak erabiltzea proposatzen da. Besaiden, esate baterako, bategiten dute mendebaldeko hiru lurraldeek; Larrunen, adibidez, bat egiten duteIparraldeak eta Hegoaldeak; Aralarrek, bestalde, bat egiten ditu Gipuzkoa etaNafarroa.
|
|
Gure begietan gelditzen dena, hala ere, zenbakien isla baino
|
gehiago
irudiarenaizan ohi da. Irudikapen faltsua da aurreko mapa horrek erakusten duena:
|
|
Hala ere, Internetek ez du bete agindutakoa. Are
|
gehiago
, Internet liberalismoaren esanetara jarri dela mantentzen du Abascal-ek. Internet, liberalismoaren paradisua da?
|
|
Hitzaldi bat idatziz ematea gainera, bi bider zaila da, hitzaldi txar asko, osteko mintzaldiaz konpondu baitira eta, kasu honetan, ez dago horretarako paradarik.Hala ere, eskertuko nuke testu hau klabe ireki horretan irakurtzea, artikulua irakurtzen duenak ez baititu galdera erantzunak aurkituko, kuestio proposamenak baizik. Izan ere, honako hauek ondorio biribilak baino
|
gehiago
burutazio itxigabeakdira, polemikarako gonbite eta eztabaidarako pizgarri izan nahi duten ideiak.
|
|
Gu pixka bat libreago izanez, mundua berapixka bat libreagoa izanen da. (Izartxo bat
|
gehiago
, asko litzateke gehiago firmamento guztian).?
|
|
Gu pixka bat libreago izanez, mundua berapixka bat libreagoa izanen da. (Izartxo bat gehiago, asko litzateke
|
gehiago
firmamento guztian).?
|
|
Tenore honetan, kanpotik ezarritako konstituzioei erreparatu ordez EuskalHerriko konstituzioaren alde aritzean, euskal demokrazia erdiets daitekeela sinestendugu. Bestela, faxismo eta agintekeria
|
gehiago
besterik ez da etorriko euskaldunonaurka. Pertsekuzio ideologikoa eta politikoa.
|
|
Lehen, sistema teknologiko fordista geneukan, eta orainmikroelektronikak bideratutako teknologiak berriak. Lehen Nazio Estatuak zirenekonomiaren motorea, eta orain, gero eta
|
gehiago
, munduko merkatuak ezartzenditu denontzako legeak. Egoera berri honetan, Nazio Estatuaren eremua gaindidezaketen prozesu integratzaile berriak agertu dira Europan, Amerikan eta Asian.Aldi berean, enpresa multinazionalen arteko uztartze prozesuek beren garrantziestrategikoa berrindartu dute.
|
|
Globalizazioak mundu mailako esklusioa birbanatzen du, gero eta
|
gehiago
, hirugarren munduko zatiak lehen munduan daudelarik (hain zuzen ere, 35 milioipertsona EEBBetan, 55 milioi EEEetan eta Japoniako familien laurdena pobrezianbizi dira). Prozesu hau estatu garatuetan ari den deslokalizazio produktiboaren, gastu sozialen eta lansarien murrizpenaren, babes sozialaren inguruko ahazturen etalan merkatuaren desregularizazioaren joeren oinarrian dago.
|
|
Enpresaren egituran hiru joera nagusituko dira. Alde batetik, informazioarengarrantzia handitu egingo da, produkzioa ordenagailuen laguntzaz egiteko; bestealdetik, malgutasun produktiboa konpetibitatearen oinarri nagusi bihurtzen ari da, gero eta
|
gehiago
. Alabaina, just in time leloari jarraituz, eskatutako produktuak, eta ez besterik?
|
|
Hemen, lanaren eta kostuarenkontrol zuzenak bere garrantzi historikoa galtzen du, ikusmolde estrategikoagobaten mesedetan. Horregatik, gero eta
|
gehiago
, motibazioa konpetibitatearenfuntsezko auzi bihurtzen ari da.
|
|
bideratzen dute. Internet en inguruko eztabaida ere aipatu genuke, zeinak batzuentzako informazioa demokratizatzeko aukera historikoa ekarri duen; baina, gero eta
|
gehiago
, herritarrak kontrolatzeko orain arte ezagututako sistema sofistikatuenaren gisa agertzen zaigu.
|
|
Txostenaren egileen ustez,. Telematikak burujabetasunaren esparrua desplazatzen du?. Oso adierazgarria daindependentziaren aurkako arriskuak beste estatuetatik baino
|
gehiago
, multinazionaletatik etor litezkeela adierazi izana: –IBMk[...] biharko telekomunikazioen kudeatzailea[...] bere oina jarriko du estatuaren boterearen eremu tradizional batean[...]?.
|
|
teknologia saltzen diete, askotan hedapenerakolaguntza bailitzen kamuflatuta, eta herri ahulek menpekotasun osoan jarraitu behardute, teknologia hori mantentzeko eta berritzeko. Herri jasotzailea zenbat eta
|
gehiago
industrializatzen den, hainbat eta menpekotasun handiagoan erortzen da estatuhornitzailearekiko. Eta industrializazioarekin, kultura, modernoa?
|
|
Gainera, webgune arrotzak erabiltzen direnean, zurgatu egiten dira nahitaezberen ideologia, kultura, ikuspuntuak eta abar. Hezkuntzan Internet gero eta
|
gehiago
erabiltzen da, eta haurrak eta gazteak eragin guztietara irekita daude. Internet enbidez ikasleak kultura arrotzetan murgiltzen dira, berena baztertuz.
|
|
Agiri biak, bai pasaportea eta bai Euskal Herritartasun Agiria, ASK erakundeak jaulki zituen. Agiri horien zabalkundeak, erabilera kanpaina osatua baino
|
gehiago
, dokumentuen balio sinbolikoa testimonialki azpimarratzea ez otezuen pentsarazten du, zabaltze egunaren hautuak agerian uzten duenez12 Pasaportearen kasuan, badaude bidaiatzeko erabilia eta onetsia izan deneko frogak, zenbaitzuk urte hartako oporretan mugetan erakutsitako dokumentu bakarra izaki.Dokumentuaren balio sinbolikoaren lekuko, orduko Egin egunkariak haren berrijaso zuen.
|
|
Norbanakoaren nortasun formala finkatzen duten irizpideen inguruan, orain arteegin den eztabaida, oparoa baino
|
gehiago
, ixila izan da gizarte zientzen alorrean.Gaur egun identitatearen inguruko ikerketek antropologiaren ardatz nagusietako batosatzen badute ere,, hiritartasuna, edota, naziotasuna?
|
|
bezalako kontzeptuek apenasjaso duten oihartzunik orain arte, gai zabal bezain aberats honen inguruan egindakoikerketa ugarietan. Zenbaitek berriki salatu badu ere (Neveu, 1997; Stolcke, 1996; Leizaola, 1999), egoera hau ez da antropologiara soilik mugatzen, besteak beste, soziologia politikoan ere arreta txikia eskeini izan baitzaie horrako kontzeptu horiei.Zientzia politikoetan, oro har, Marshall en hiritartasunari buruzko azterketa klasikoaalboraezina bada ere, sarritan kontzeptuari baino
|
gehiago
beraren aplikazioari erreparatu izan zaio. Estatuaren eta norbanakoaren arteko lotura mota desberdinak, etabaita lotura horiek gainerako estatuekiko sorrarazten dituzten inplikazio/ ondorioakjorratzen dituzten lan sorta oparoak ditugu horren adibide4 Hauen artean kokatubehar dugu, Frantziako eta Alemaniako testuinguruetan hiritartasunak dituen kontzeptu eta aplikazio ezberdinak ikertu eta konparatzen dituen lan sakon eta interesgarria (Brubaker, 1992).
|
|
Aregehiago, kontzeptu hauen kasuan, sortu zireneko kontestua kontuan harturik, Europako mendebaldea eta garaia medio, guztiz dokumenta daitezke horien sorrera eta bilakaera. Honek beste edozerk baino
|
gehiago
salatzen ditu interes faltahorren atzean egon daitezkeen arrazoiak. Bestetik, eta hauxe da Brubaker en aburuz egoera ulertzeko bigarren argudioa, estatua egituraketa territorialtzat jo izan daorain arte, partaidetza albo batera utzita erabat.
|
|
PAPEREZKOIDENTITATEAK: PAPER HUTSA BAINO
|
GEHIAGO
–
|
|
Antzeko konplexutasuna agertzen da euskarazko herritartasunaren inguruan.Azterketa luze eta sakonagoa lukeen arren, honen inguruko azaleko zenbait arlo besterik ez ditut ukituko hemen. Azken boladan inoiz baino
|
gehiago
erabiltzen den kontzeptua dirudi, batetik euskal herritarra Euskal Herriko biztanleriaizendatzeko zabaldu den esamoldea delako (orain artean gehientsuenetan euskalduna erabili izan da; zenbaitetan, baskoa), eta bestetik politikagintzan agerpen nabarmena egin duelako. Gogora dezagun talde politiko jakin batek izenean bere eginduela ere:
|
|
Orain arte burututako ekimenen artean, ezagunena eta oihartzun zabalenajaso duena, ENA lortzeko eskaerak bideratzea eta agiriak plazaratzea izan da ezbairik gabe, nahiz eta bestelakorik ere burutu duten (ikus ENA taldearen webgunea). Ekimen honetako azken hiru urteko jardunaren emaitza ikusgarriena, 2000 urtekoabuztura bitartean banatutako 10.000 agiriak dira. Agiri honek helburu testimonialabaino
|
gehiago
, helburu erabat pragmatikoa du: norbanakoaren identifikaziorakoerabilgarri izatea, hots, orain arte bestelako identifikazio agiriek bete duten funtzioabetetzea, eta baita euskal nortasuna formalki bermatzea ere.
|
|
Bestalde, abantaila ekonomikoak eskuratzeko, gizarte laguntzaren alorrean Frantses estatuan Espainiarrean baino aukera zabalagoa izaki, edota osasungintzari dagokionez gizarte segurantza frantsesaren menpeizateko, bi nazionalitateak izatea onuragarri suertatzen da. Are
|
gehiago
garai batean, XX. mendeko historia lazgarria kontuan harturik, gerrak mugaren alde bietara bainaez aldi berean, suertatu baitziren bata bestearen ondotik, hasi jadanik XIX. mendeko karlistadekin, eta Algeriako gerra arte, bi Mundu Gerrak eta Espainiakoa tarteanizaki. Orduan nazionalitate bikoitza izatea bizirik irauteko pasaporte suerta zitekeen, armetara deitua izatean, ondoko estatuko nazionalitatearen aitzakitan, herritikmugitu gabe gerra ez egiteko aukera ematen baitzuen.
|
|
Arestian, estatuareneskumenari muzin eginez, nortasun formal propioa adierazteko tresna eta baliabideak zertan diren ikusi ahal izan dugu. Paper hutsak baino zerbait
|
gehiago
dira, baiberen nortasuna adierazteko erabili eta aldarrikatu nahi dutenentzat, eta bai estatuarentzat ere. Alta, eta azken atalak honela erakusten du, balio sinbolikoaz gain, erabilera praktikoa ere sustatu eta bideratzeko tresna gisa ulertu eta erabiltzen dira.Frantzian azken hamarkada honetan burutu den nazionalitatearen erreformareninguruan, batez ere magrebiar jatorrizko populazio eta inmigrazioari begira, nahizeta beste jatorriko etorkinengan eragin zuzena duen?, nazionalitate frantsesa izateko eskubidea murrizteko eskatuz, eskuineko erreakzio sutsu batek honako hauzioen:
|
|
Izendapen hauek fikziozkoak dira nik dakidala; orain arte ez dut inoren ahotan horrelakorikentzun. Alabaina, sarritan batez ere erdarazko testuetan, honen antzekoak diren izendapenak aurkiditzakegu, identitate konplexu baten adierazle baino
|
gehiago
(zenbaitetan hala dira, W. Douglassantropologo estatubatuarrak aipatzen dituen marratxodun euskaldunen kasuan bezala) banaketaadministratiboa errespetatu nahi duten deituren kasuan:
|
|
Horrek aldaketak ekarriko ditu, ziur, nahiz eta nihaurez ados egon prozesu horieramaten ari den moldearekin. Gero eta
|
gehiago
, orain arte estatuen mailanfinkatzen ziren konpetentzia ekonomikoak Europanfinkatuko dira. Eta horrekbere ondorio politikoakizanen ditu.
|
|
Herritartasunaren bigarren dimentsioa politikoa da; alegia, norberakomunitate baten partaide sentitzen da eta hori hauteskundeen bitartez gauzatzendu. Herritartasunaren alde ekonomikoan aldaketak egonen dira, justuki, geroz etakonpetentzia
|
gehiago
Europa mailan finkatzen direlako. Jada hemen, Iparraldean, kasik Barnealde osoa Europari so dago bere dimentsio ekonomikoan, hango biztanleriaren parte handi bat laborantzatik bizi baita, eta laborantza politika ez baitaParisen finkatzen, Bruselan baizik.
|
|
Hori da autodeterminazio eskubidearen gauzapen praktiko bat.
|
Gehiago
behar dira. Udalbiltzaizan da lehen urratsa, baina guretzat nahikoa sinbolikoa gertatzen da:
|
|
Besteen etxean atzerritar garenoi begirale lanak dagozkigu, agian baita iritzi emailearenak ere, baina inoiz ez epailearenak. EA, EAJ etaEH hiru alderdi nazionalisten txosten politikoei buruz nire iritzia eman dezadaneskatu zait, eta erronka onartzea erabaki dut, nahiz eta badakidan jakin, gaia guztizkorapilatsua dela eta, hartaz, aukera guztiak dauzkadala bat baino
|
gehiago
mintzeko. Horregatik, aldez aurretik barkamena eskatzen dizut zuri, irakurle horri; kontuan har ezazu ondorengoa nire iritzi pertsonala dela, nirea bakarrik.
|
|
Egoera larria eta latza da, nazioartean denok espainol ala frantsesakgara. Bi urte pasatu dira politikariek legea aprobatu zutenetik eta ez dago ezereginda, inplikazio politikoa askoz
|
gehiago
behar da. Marko juridikoa agortutadago.
|
|
Horretarako, gure iritziz, ezinbestekoa da gizartearen parte hartzea, gizartearen sektoreguztiena, herritarrena zein sindikatu, gizarte mugimendu, Udalbiltza eta abarrena.Ezinbestekoa da, baita ere, alderdi politiko guztien artean proiektu hori jorratzea etalantzea, ezinbestekoa den bezala, denen artean, alderdi abertzaleak ere berenproiektua gauzatzea, momentu historiko honetan horixe baita eskatzen zaiguna etaegin genukeena. Guk, jeltzaleok, geure ahalegina egin dugu ponentzia politiko baten eta horren gehigarriaren inguruan, eta nikuste dut beste alderdiek ereegina dutela (EAk egin du, eta badakit EH ere lehenengo proposamena
|
gehiago
lantzeko asmotan dabilela). Kuestioa da, norberak bere proposamena eginbeharko duela, eta ondorenalderdi abertzaleon arteansaio bat egin dugula, elkarrekin gutxienekopuntu batzuk gauzatu ahalizateko.
|
|
Batetik, esparru zabal horretan euskarazbibliografia gutxi dagoelako. Honek edozein irakurlerentzat gabezia bat adieraztenbadu, are
|
gehiago
profesionalentzat. Profesionalek, bakoitzak bere arloan, gaztelaniaz, frantsesez, alemanez edo ingelesez irakurri behar izaten dituzteidatzitako lanak, testu eta artikuluak prestatzeko eta eguneratzeko.
|
|
Egile askoren iritziz (Kriz, 1990; Avila, 1994), gaur egungo psikoterapiagehienen historian, Freuden psikoanalisiarekin duten harremana (gerturatzeko edourruntzekoa) ukaezina da, eta gutxi
|
gehiago
onartua denez, psikoterapia motagehienek adierazten dute psikoanalisiarekiko adostasunak eta ezberdintasunak.Halaxe da lan monografiko honetan ere. Eta gauza bera gertatzen da Freud enikasle izandako Reich en Bioenergetikan, edo Pearls en Gestalt psikoterapian, edopsikoanalisiaren eraginez sortzen diren talde psikoterapia psikoanalitikoan etapsikodrama psikoanalitikoan, edo Bowlbi ren teorietan oinarriturik atxekimenduaren teoriak psikoterapiari egiten dion eskaintzan.
|
|
Eredu papera betetzen duen nagusiaren begiradapean, niari bere sintesi eta menderakuntza funtzioak itzultzea da kontua.Irudi bidezko terapiak dira, eta horrexegatik nagusi bidezko edo nagusiarekikoidentifikazio bidezko terapiak dira. Horregatik datoz beti mintzairaren eremutik.Hitzaren erabilera nabaria da hor, gutxiago,
|
gehiago
edo ezberdinki azpimarratuabada ere. Zen a hain da mintzairaren eremuan ongi kokaturiko terapia, non hitzadeskontzertatzera jotzen baitu sistematikoki, adierazle purua bere esanahi gabezianharrapatu nahirik.
|
|
Konfidentzia hau bi eratara bakarrik altxa daiteke: edo psikoanalistak altxatzen du, bera ere konfidentziala den superbisioaren esparruan, edo bere analisia burututzat ematen duen subjektu batek, bertan ikasitakoapsikoanalistez eta beste psikoanalizatzailez osatutako kolektibo bati helarazten dio.Praktika modura psikoanalisia den horretatik ondorioztatzen da ezen, analista batanalista izatearen bermea, konfidentzia hori ebaluatzeko gune izan daitekeen komunitate batek bakarrik erakar dezakeela. Hori da gure aldetik Eskola deritzoguna.Zenbat eta zabalagoak izan bere oinarriak, hainbat eta
|
gehiago
onartu nahi zaiogaiari buruzko ezagutza baten ustea, nahiz eta hor ere berme absoluturik egon ez.
|
|
Izaera horietako bakoitzaren bereizgarriak gatazka patogenoakgertatu diren haurraren garapen faseari dagozkio; izan ere, gatazka horien erreakzio gisa defentsabide psikologiko zein muskularrak abiarazi baitira. Nolanahi ere, antolamendu genitalak dira, hau da, sexualitate genitalaren mendean daude.Zehaztapen
|
gehiago
jakin nahi izanez gero, ikus Lowen (1985): El lenguaje delcuerpo edo autore beraren La Bioenergie (1975), (1977).
|
|
Kontaktuekiko erresistentzia hauek erabilienak dira zikloan subjektuari gertatzen zaiona aztertzeko. Hala ere, proiekzio, introiekzio, erretroflexio, deflexio etakonfluentziarekin batera zenbait autorek
|
gehiago
aipatzen dituzten beste bi hauekaipatzen ditugu:
|
|
Bere bizitzako azken zatian, Perls ek beste edozerekin baino
|
gehiago
ametsekinlan egiten eman zuen denbora gehiena, bere Gestalt Therapy Verbatim liburuanikus daitekeenez. Liburu hau bereziki ametsen lanketan oinarritzen da.
|
|
GELDIUNE (puntua) egoera baten ondoren, beharra azaleratzen daSENTIPEN (1 puntua) modura. Sentipen nahasia da, ez du oraindik izenik etazehaztasun
|
gehiago
edo gutxiagoko seinale sentsorialen bidez antzematen da: gorputz egonezina, ahoko idortasuna, e.a. Seinale sentsorial hauek organismoarendefizit egoeraren berri ematen digute.
|
|
Fritz ek murtxiketaren metafora erabiltzen zuen, irentsitako introiektoarenaurkako modura: sagar bat irensten badugu, kalte egingo digu, baina murtxikatuzeta suntsituz gero, organismora barnera dezakegu, eta are
|
gehiago
, elikagarrisuertatuko da.
|
|
Barne Eredu hauek etengabe birmoldatuak izaten dira, eta batzuetan, guztizeraldatuak ere; baina aldi berean esan daiteke sendoak direla jadanik adingoiztiarrean.
|
Gehiago
zehaztuz, bost urte dituztenerako (Bowlby, 1988) haurgehienek nahiko garatua dute amari edo ordezkoari buruzko Barne Eredua, etaeredu honek ahalbidetzen dio harekin harreman egokiagoak edukitzen, amarenjokabideak aurresaten laguntzen dion heinean.
|
|
Carl Whitaker en familiaren tratamenduari eman zaion izena Familia TerapiaSinboliko Esperientziazkoa (Whitaker eta beste, 1981) da, nahiz eta zinez, besteedozein hurbilpen baino
|
gehiago
(Bowen-en salbuespenaz agian) egilearennortasunarekin lotu den. Whitaker, Psikiatrian trebatu aurretik, Ginekologianespezialdu zen.
|
|
Azterketa hauen buruan, harridura pixka batez aurkitu zutenez, berrerortze gehien izaten zituzten pazienteak, altaren ondoren beren familiekinbizitzera itzultzen zirenak ziren, bakarrik, ostatu batean, pisu babestu batean etaabarretan bizi zirenekin alderatuz. Zerbait
|
gehiago
arakatuz, honako hau egiaztatuzuten: pazienteen kritikak maiz gertatzen ziren eta deskalifikazioak berezikierasokorrak (abandonu mehatxuekin) ziren edo gehiegizko babes zaletasuna zutenfamilietan gertatzen zen hau bereziki (Brown eta besteak, 1962, 1966, 1968,1972).
|
|
dela kontsideratzen badu, gizonezkoaren orgasmoarenaurretiko sexu exzitazioaren iraupen denbora funtsezko kontu bihurtzen da.Aurreorgasmoaren iraupen denbora banakako kontua baino kultur erreferentzia da.Gauzak honela, horrelako gizonarentzat disfuntzioa mendebaldeko kulturak emandako gizonezko funtzioa bete ezin izatean datza, hau da, emakumea sexualki asetzeko bezain gizonezko ez izatean. Beraz, kitzikadura aurreorgasmikoaren denboragatik baino
|
gehiago
(oso erlatiboa izan daitekeena), norbere maskulinitateazalantzan jartzen duelako sufritzen du. Fokapen honetatik sexu disfuntzio askobenetako gizarte eraikuntzak kontsidera daitezkeela esan daiteke.
|
|
Bere funtsezko argudioa sexu aktibitate oro arriskutsua dela adieraztea da, garunera odola erakartzen duelako, nerbioak desnutritzen eta lesioen aurrean zaurgarriago bihurtzen dituelako; laburbilduz, erotasuna dakarrelakoan da arriskutsua. Eta sexu aktibitateaarriskutsua bada, autoestimulazioa askoz
|
gehiago
da, kanpoko kontrolik ez baitu, eta oso adin goiztiarretik neurrigabeki praktikatzea posible baita.
|
|
Garai hartako eta ondorengo autore gehienak bat zetozen Tissot ek zabaldutakoideiekin,
|
gehiago
edo gutxiago. Zentzu honetan, Tours-eko Moreau, Erdi Aroaneta Aintzinaroan zehar sexu aberrazioen azterketa historikoa egin eta gero, seigarren zentzu bat dagoelako ondoriora iritsi zen:
|
|
Argentinan taldean eta haurrekin lan egiten zutenak (Moccio, Pavlovsky, Martinez Bouquet e.a.), eta, batez ere, Frantzian haur eta nerabeekin lan egitenzuten terapeuta eta psikoanalistak (Gravel, Bourreauk, Testemale, Monod, Anzieue.a.) izan ziren psikodramak adin hauetan lan egiteko zituen abantailaz jabetuzirenak. Beraien prestakuntza psikoanalitikoa izanik, jabetuz joan ziren ezen, portaera eta enkoadre arazoak gutxitzeaz gain, zerbait
|
gehiago
eskaintzen zuelapsikodramak. Hauen artean bereziki Lebovici, Diatkine, Soccaras eta Kestenbergizan ziren psikodrama eta banakako psikoanalisiaren gerturapena jorratu zutenak.
|
|
2 Gaiaren ustezko eta ezkutuko edukia. Subjektuak buruan errepresentatutakoa eta
|
gehiago
edo gutxiago errepresentagarria izatera bideratuta dagoengidoia.
|
|
|
Gehiago
deskribatuz, irudimenezko pertsonaiek ez dute pertsona bat edo pertsona baten bizitzaren alderdi bat derrigorrez errepresentatzen; gainera, beti ez datozbat ageriko eszenako pertsonaiekin; bertan izan daitezke edota baita honela azalduere: pertsonaiarik ez egotea, pertsonaiaren zatia, pertsonaia zatiez osatua izatea... Batzuetan subjektuaren irudimenezko pertsonaiak daudela ikusten dataldekideengan;, eszena dramatikora bidea irekitzeko modu desegokia?
|
|
Fantasia, alemanez Phantasie, imajinazioa adierazten duen terminoa da; imajinatzeko gaitasuna baino
|
gehiago
, irudimenezko munduak eta horren edukiakadierazten ditu, neurotikoak edota poetak atrintxeratutako, imajinazioak, edo, fantasiak?
|
|
Plazerraren printzipioaren menpe dagoen irudimenezko gidoi bat adierazten du, eta defentsazko prozesuek
|
gehiago
edo gutxiago itxuragabetutako hurbilketen ondorioz bakarrik lortuko da horren errekonozimendua(...) Fantaseatutako jarduerahorrek desira inkontziente bat egitea du helburu. (Basquin eta kideak, 1977, 131 or.).
|
|
presentziarekin. Terapeuta ez dago taldekide batentzat bakarrik; bera baino kide
|
gehiago
ere badaude.
|
|
Homogeneizatu ahalizateko, taldekideen hautaketa zorrotza egin behar zen. Saioetan talde beroketa bategiten zen gutxiago
|
edo
gehiago denentzat ezaguna zen eztabaidarako gai batekin.
|
|
Ondoren, egile batzuk (Bion, Ezriel, Foulkes, Anzieu, Kaes e.a.) konturatu eginziren taldea subjektu kopurua baino zerbait
|
gehiago
zela eta begirada honek ikuspuntu terapeutikotik eragina zuela; horregatik Taldearen Psikoterapia moduraulertzen zen.
|
|
Lan honetan, bi iturrietatik abiatuz, gaur egungo teknika sustraitzen duen teoriariburuzko aipamen batzuk egin nahi ditugu. Hau da, ondorio amankomunatuetaz hitzegin nahi dugu, beraien artean dauden ezberdintasunak azpimarratu baino
|
gehiago
.
|
|
Horiek guztiak eta zenbait
|
gehiago
esan genezake Txillardegiri buruz. Ezagutzenez dutenek, etsaiak izan zein lagunak izan, txarrerako aurrenek eta onerako hurrenek, handiesten dute.
|
|
Horregatik izan da beti disentsuaren ikurra. Edogaur egun gero eta
|
gehiago
erabiltzen diren hitzak erabiltzearren, sistema espainolarekiko intsumiso eta desobediente. Euskaldun izateko eta bizitzeko beste modurik ezdagoela erakutsiz.
|