|
2009
|
|
|
Eta nola ahantziko, 2005eko maiatzaren 13an, Pello Esnal adiskideak eta biok Antoniorekin Xabierren egin genuen egun pasa hartan egin genion eskabide zehatza, bere artxibo handia Gipuzkoako Foru Aldundirako utzi, eta Auspoa sail osoa digitalizatzeko baimena eman
|
ziezagun
. Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta.
|
|
|
Azalean dabilenak, ordea, uko egingo dio horri maila jasoaren sor marka. Jokabide okerra, dena den, halakoa, herriaren ahotsa, esanak eta hizkuntzaren sena hortxe daudelako, herriak gozagarri izan
|
dezan
beragandik sorturikoa. Hala baieztatu du Zavalak behin eta berriro.
|
|
|
Ikerkuntza lana da Auspoaren orrialdeetan nagusi, horrek egiten baitu Zavala maisu. Bildu ez ezik, landu, jorratu eta apailatu egin du eskutik eskura eta ahoz aho ibilia, aurrerantzean paperezko sorta antolatuan izan
|
dezan
irakurle jakinguratsuak.
|
|
|
Izarra, berriz, Xabierren gelditu da. Berrogeita hamabost urte geroago, hantxe ehortzi
|
dezaten
, Auspoa sortu zen lekuan, izarraren jarraitzaile zintzo izan den Antonio.
|
|
|
Orduan ez
|
nintzan
iñola ere oartu. Baiña gaur burua atzera jiratu eta ikusten dedanez, 1954 ko Errege bigarrenaren edo irugarrenaren illuntzean Xabierko gazteluaren oiñetan entzun zan oiu orrek eman zion asiera nere bertso zaar biltzeari.
|
|
|
Eta begien aurrean du lekua. Zehatz
|
lezake
noiz izan zen ere, egun bateko gorabeherarekin.
|
|
|
Urrengo udaran Loioala joan
|
nintzan
, eta andik gogotik saiatu. Bertsolari bat nun bizi zan entzundakoan, nere pausoak argana zuzendu.
|
|
|
Ondorengoa, zenbakitan laburbil
|
genezake
: 332 liburu, Auspoa sailekoak:
|
|
|
332 liburu, Auspoa sailekoak: 310 ohikoak eta 22 sail nagusikoak; eta beste 29 ale, Biblioteca de Narrativa popular sailekoak; guztira, beraz, 361 (Erdarazko hauek 1993tik aurrera argitaratuz joan dira eta, azken batean, Auspoaren erdal adartzat jo
|
ditzakegu
. Urte batzuk itxaron behar izan dute, Azkoitiko mutiko haren ekarri ditut hura dela bitarteko.)
|
|
|
Ni, egun batez, ez dakit zein aizek bultzata, edo zein izarrek argi eginda, etxetik atera
|
nintzan
, begiak zabal eta belarriak erne, eta nere gogoko pitxiak eskuratzen asi nintzan, naiz eta jasotzen nituenak zenbaitentzat utsaren urrengoak izan.
|
|
|
Ni, egun batez, ez dakit zein aizek bultzata, edo zein izarrek argi eginda, etxetik atera nintzan, begiak zabal eta belarriak erne, eta nere gogoko pitxiak eskuratzen asi
|
nintzan
, naiz eta jasotzen nituenak zenbaitentzat utsaren urrengoak izan.
|
|
|
Izarra, berriz, Xabierren gelditu da. Berrogeita hamabost urte geroago, hantxe ehortzi
|
dezaten
, Auspoa sortu zen lekuan, izarraren jarraitzaile zintzo izan den Antonio.
|
|
|
Bien artean hutsune bat badago, XVIII. eta XIX. mendeak izkutuan uzten dituena, eta gainera nirean ez dago gaurko idazle bizien aipamenik. Beraz bi leize horiek bete
|
zitzakeen
obra orokor bat falta zitzaigun, agerturiko bi liburuen ekarpena bilduz ber denboran. Hutsune hori betetzen du liburu honek.
|
|
|
Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin
|
dezagun
guztiok elkarrekin, euskararen eta euskal kulturaren alde, Araban, Euskal Herrian eta mundu osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak ere, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena ere. Eskerrak esan du Agirrek euskara ikasi eta irakatsi duten guztiei, eta eskerrak euskara eguneroko tresna bihurtzen duten arabar guztiei.Ekitaldi honetan,
|
|
|
Errusian eta Ukrainan idazten den bezala idatziko ditugu euskaraz ere. Tira, pentsatu bai, hori pentsa
|
dezakegu
. Hala jokatzera, goiko bi galdera horien erantzuna hau izango da:
|
|
|
Zergatik? Badagoelako nazioartean onartutako transkripzio sistema estandar bat; horregatik, latindar alfabetoa erabiltzen duten hizkuntzetan sistema horixe baliatzen da.Har
|
dezagun
, beraz, lehengo galdera: ez ote dute errusiarrek berek, edo nazioarteko erakundeek bestela, moduren bat alfabeto zirilikoan idatzitako hitzak gure alfabetora aldatzeko. Bai.
|
|
|
Errusiak badu sistema ofizial bat, ISO nazioarteko erakundeak nazioartean erabiltzeko emandako sistema bera (ISO 9). Har
|
dezagun
, orduan, nazioarteko sistema ofiziala, eta akabo arazoa:
|
|
|
Beraz, zer egin? Egin
|
dezagun
gure ingurukoek egiten dutena: 1 Non gertatu da orain arteko istripu nuklearrik handiena, es: Chernóbil; fr:
|
|
|
Hurrengo hiru kapituluetan txekieraren historia sozial bat marrazten digu, biziki interesgarria euskaldunontzat; ez
|
dezagun
ahantz nazionalismo kulturala, Euskal Herrian edo Katalunia bezalako lekuetan gaur egun praktikatzen den gisan, funtsean txekiarren asmakizun bat izan zela (eta ez alemanena, normalki esaten den bezala) eta nazionalismo mota horretan hizkuntza elementu nagusia izateaz gain, politika asmo horiek, gainera, eragin erabakigarria izan dutela eta dutela hizkuntzaren historian, besteak beste batasunaren... Ondoren, bosgarren kapituluan krisia bera aztertzen du, gertakarien segimendu zehatza eginez.
|
|
|
Oro har, biologo izateak lagundu du Biologiaren hiztegia aztertzeko unean, baina ez naiz itsutu, baitakit gure hizkuntzak ere latinari, gaskoiari eta gaztelaniari hiztegi orokorrerako hitz franko mailegatu dizkiela. Halere, biologia hiztegian bertan, tabuek ekarri hitzez kanpo, eman
|
dezagun
gorputzaren hiztegian, ez da mailegu larregi, elizako latinak denborarekin sartu bat edo beste.
|
|
|
1990ean, Georgian gerra zela eta, alde egin zuen eta San Petersburgora aldatu zen. Bertako Tekhnichiski Universitet en irakasle izan zen; besteak beste, euskara irakatsi eta ikasleak euskararen harira bideratzen zituen, doktorego tesia alor honetan egin
|
zezaten
. Jubilatu arte (1995ean) jarraitu zuen lanpostu honetan.
|
|
|
aldizkariak, 2.000 urtetik hona ekoiztu dituen testuak Euskaltzaindiaren eskuetan jarriko ditu, Akademiak Lexikoaren Behatokia deritzan egitasmoa garatu
|
dezan
. Bestalde, Euskaltzaindiak
|
|
|
Otaegik eman zuen mintzaldi horretan, Gerra Zibila eta euskal literatura gaiari heldu dioten beste ponentzia batzuk aipatzen zituen. Horiek ere hona ekartzen ditugu, irakurlearentzat izan
|
dezaketen
interesagatik.
|
|
|
Historiak eman ez
|
lezakeen
dimentsioa ematen dio literaturak memoriari: subjetibitatearen ikuspuntua babesten eta iraunarazten du, letra larriz idazten den historiaren aldea, bigarren eta hirugarren mailako pertsonaia eta gertakariei eskaintzen die arreta eta gaitasun berezia du gertakari orokor nagusi eta garrantzitsuen dimentsio pertsonala, galkorra adierazteko.
|
|
|
Orain, Azkue Bibliotekak Lhanderen Mirentxu italieraz eskuratzeak, hausnarketa soka luzea eman
|
dezake
, mahai gainean paratzen baitigu lehendik ere jakinak baina gutxi ezagunak diren kontuak: bata, egungo idazleen kanona ez dela izaten, inondik ere, tokian eta garaian arrakasta handia izan zuten idazleen zerrenda, eta bi, Pierre Lhande zinez idazle arrakastatsua izan zela XX. mendearen lehen erdian, Frantzian bereziki, Europa katolikoan orobat, frantsesezko edizio ugariak eta gaztelaniara edo italierara egin zizkioten itzulpenak lekuko.
|
|
|
Aldaketa, ilusio eta nahasmendu handiko garaiak egokitu zitzaizkion euskarazko kulturgintzari eta oro har euskarazko prentsari 1970eko hamarkadan. Ikurriña edukitzea bera delitu zen garaietan, Francoren diktadurak euskarazko izenak jartzea bera ezinezko egiten zuenean, ez partidu politikorik eta ez sindikaturik ez zenean, legezko hiru hitzengatik gobernuak bat espetxera
|
zezakeenean
, edo aldizkari bat itxi edo multa gogorrez zigortu, garai trumoitsu haietan kazetaritza egin zuen gure gizonak.
|
|
|
1975eko ekainaren 27an Euskaltzandiak erabaki zuen komunikabide alorreko jendea hartu behar zuela bere baitan eta hala izendatu zituen zenbait euskaltzain urgazle berri, tartean, Mikel Atxaga. Esan
|
dezadan
, bidenabar, Euskararen Akademiaren eginkizun, ekitaldi eta lanetan laguntzaile eta jarraitzaile aparta zela.
|
|
|
Nola bertso saioa hala haurren txokoa, arratsaldeko bostak aldean amaitu ziren, hegoaldeko jendeak egun argiz etxera abiatzeko modua izan
|
zezan
, urrun samar egiten baita Urepele, batez ere Bizkaia aldetik eta joaten denarentzat. Hala ere, erromeriak gogotik jarraitu zuen ezker paretan, Gasteizko trikitilari gazteak lagun, astelehenez jai egingo zela ta hegoaldean behintzat.
|
|
|
Atal hau Imanol Muruak landu du eta, berak azaldu duenez, Euskaltzaindiak zer egin duen, eta zer egiten ari den orain, azaldu dugu. Batzorde, egitasmo eta lantaldeetako arduradunei hitza emateko ahalegin berezia egin dugu, beraien ahotik azal
|
zezaten
lan guztien nondik norakoa.
|
|
|
Luze eta zabal ihardungo nuke, ahal banu, bere kudeatzaile ardura nagusian. Aitor
|
dezadan
, hogeitamasei urtetan, eskuineko eskua izan dudala, azken urteotan kudeatzaile arduran. Uste dut gauza berbera aitortuko duela Andres Urrutia euskaltzainburuak ere.
|
|
|
Orain, lerro hauek izan bitez, Zearretaren ohoretan, Euskaltzaindiaren aitormenetan. Jakin
|
beza
hiritargoak euskalgintza munduak eragile garrantzitsu bat galdu duela. Eta horren berri ematea nahiko nuke aitormen honetan.Hasiera hasieratik izan zen nire eskuineko eskua.
|
|
|
Hots, beste Bonaparte bat, maila txikiagoan, haren antzeko kezkak zituena baina baliabide gutxiago eta, itxura guztien arabera, talentu eta formazio zientifiko kaxkarragoa ere. Dena den, ez naiz egokiena haren lanak kalifikatzeko eta, beraz, utzi
|
dezagun
horretan. Norbaitek egingo ahal du neuk baino hobeto!
|
|
|
Ez dakigu zein den edizio horrek gaur egun izan
|
dezakeen
garrantzia edo gaurkotasuna maia hizkuntzen ikerleen artean, ezta ere euskaldunen artean gaur egun horrek piz dezakeen interesa, baina uste sendoa dugu bitxikeria bibliografiko honek argitasun apur bat eskaintzen digula euskalgintzaren urrezko aroko figura handiek (Azkue, Urkixo, Campion, Bonaparte, Abadia, Vinson, Lacombe...) zeukaten mundu intelektualaz eta kezkez.
|
|
|
Ez dakigu zein den edizio horrek gaur egun izan dezakeen garrantzia edo gaurkotasuna maia hizkuntzen ikerleen artean, ezta ere euskaldunen artean gaur egun horrek piz
|
dezakeen
interesa, baina uste sendoa dugu bitxikeria bibliografiko honek argitasun apur bat eskaintzen digula euskalgintzaren urrezko aroko figura handiek (Azkue, Urkixo, Campion, Bonaparte, Abadia, Vinson, Lacombe...) zeukaten mundu intelektualaz eta kezkez.
|
|
|
Honek esan nahi du Auspoak jarraipena izan
|
dezan
bere oinordeko izateko proposamena onartu genuenok Zavalaren lanbideari jarraitzen ahalegindu garela, nahiz eta maisu zuhurraren babesa falta dugun.
|
|
|
Gaur ere, bere heriotzaren lehenengo urteurren honetan, gure omena aitormena egin nahi diogu Antoniori, bere lanari jarraipena ematen saiatzen garela esanez eta argi
|
gaitzala
eskatuz, dagoen tokitik.
|
|
|
Ondorengoak jakin
|
dezaten
|
|
2010
|
|
|
Prefosta, Olabideren itzulpen honek ere ageriko asmo filologikoak zituen, baina esango nuke jatorrizko asmoa erlijiosoa zela, huts hutsean erlijiosoa ez bazen ere. Baina bego horretan alderdi hori eta jo
|
dezagun
beste batzuetara.
|
|
|
Euskal hitz zahar baina bazterreko eta zirkulazio txikiko horietakoa, tipikoak Olabiderengan eta haren eskolakoengan. Esanahia zehatz jakiteko jo
|
dezagun
Azkueren hiztegira, han ikasiko baitzuen, dudarik gabe, gure Etxeberriak, eta hauxe da aurkitzen duguna: AKAR:
|
|
|
Bere Santutasunaren bedeinkaziozko hitz bat itzulpenaren egileentzat, batez ere beren premia espiritualetan hura erabiliko duten guztientzat, adoretuko dituena, gainera, ez
|
dezaten
alperrik gal Erregio nabarmenki katoliko honen herri tradizioan dugun altxorra, izango litzateke Akademia honek gure Aita Santuaren ontasunetik jasoko lukeen saririk ederrena. (Euskaltzaindia, 1959ko ekainaren 25eko gutuna)
|
|
|
Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila handiko ikerle baten aurrean gaudela ikusteko, haren mundu intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken munduak benetan mundu osoa hartzen zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi. Baina ekin
|
diezaiogun
albiste emate ordenatuago bati.
|
|
|
hizkuntza eta etnizitatea, hizkuntza plangintza, yiddish hizkuntza, hezkuntza elebiduna eta antropologia medikoa.Idazle eta irakasle emankorra da oso, bai bakarkako lanean eta bai berak bultzatutako lantalde ugarietan: ekoizpen nabarmenen artean, aipa
|
dezagun
berak sortutako International Journal of the Sociology of Language aldizkaria, jadanik 35 urte dituena (berau delarik hasieratik arduradun), eta, egile edo bildumagile gisa argitara eman dituen dozenaka libururen artean, honako hauek: Language Loyalty in the United States (1966), Bilingualism in the Barrio (1968), Language & Nationalism:
|
|
|
Hitzarmen horren ondorioz, besteren artean, Deia egunkariak 2.000 urtetik hona ekoiztu dituen euskarazko testuak Euskaltzaindiaren eskuetan jarriko ditu, Akademiak Lexikoaren Behatokia deritzan egitasmoa garatu
|
dezan
.
|
|
|
Editorial Iparraguirrek, Deia egunkariak 2.000 urtetik hona ekoiztu dituen euskarazko testuak Euskaltzaindiaren eskuetan jarriko ditu, Akademiak Lexikoaren Behatokia deritzan egitasmoa garatu
|
dezan
. Egitasmo honek ikerketarako testu corpus etiketatu eta linguistikoki antolatu bat prestatzea du oinarrizko lana eta UZEI, Elhuyar eta EHUko Ixa taldearekin garatuko du Akademiak.
|
|
|
Euskaltzaindiak berriz ere Frantses estatuari eskatzen dio euskarak izan
|
dezan
legezko antolamenduan, ezagutza osoa, nazioarteko hitzarmenei jarraikiz.
|
|
|
Bi oztopo saihestekoak dira; alde batetik lege deklaratzaile edo errepikatzaile soil batek gure lanak poxela (traba)
|
ditzazke
; bestalde hiztun berezi batzuri eskubide positibo bat eman lezaken testu bat onartuz, printzipio konstituzionalen aurkakoa litzateke, Errepublikaren batasuna eta legearen aurreko berdintasunaren aurkakoa.
|
|
|
Bi oztopo saihestekoak dira; alde batetik lege deklaratzaile edo errepikatzaile soil batek gure lanak poxela (traba) ditzazke; bestalde hiztun berezi batzuri eskubide positibo bat eman
|
lezaken
testu bat onartuz, printzipio konstituzionalen aurkakoa litzateke, Errepublikaren batasuna eta legearen aurreko berdintasunaren aurkakoa.
|
|
|
Metropolio lurraldean badira gutienez 10 eskualde hizkuntza, edo 20 oc eta oïl hizkuntzen dialektoak onartzen badira. Hizkuntza bati eskubide oposagarria ematen bazaio, guztiei zabaldu behar litzaieke, egoera hau Errepublikaren zatiezintasuna hauts
|
lezake
bai eta ere populu frantsesaren batasuna. Arrazoi berarentzat 1999an Konstituzio Kontseilua Eskualde eta gutiengo hizkuntzen Europar ituna berrestearen aurka agertu zen.
|
|
|
Lexikoaren Behatokia egitasmoak ikerketarako eta kontsultarako testu corpus bat prestatzea du oinarrizko lana, etiketatua eta linguistikoki anotatua. Corpus hori osatzeko, Akademiak hitzarmenak sinatu ditu zenbait komunikabiderekin Berria, EITB, Argia eta Deiarekin hauek egunero argitaratzen dituzten euskarazko testuak Euskaltzaindiaren eskuetan jar
|
ditzaten
. Gaurko aurkezpenean, Joan Mari Larrarte EKTko kontseilari ordezkaria Berriaren izenenean eta Berdaitz Goia Komunikazio Biziagoa S.A.L. enpresaren kudeatzailea Argiarenean izan dira.
|
|
|
egunkariak 2005 urtetik hona ekoiztu duen euskarazko testu masa osoa Euskaltzaindiaren eskuetan jarriko du, Akademiak Lexikoaren Behatokia deritzan egitasmoa garatu
|
dezan
.
|
|
|
Noticias de Gipuzkoa egunkariak 2005 urtetik hona ekoiztu dituen euskarazko testuak Euskaltzaindiaren eskuetan jarriko ditu, Akademiak Lexikoaren Behatokia deritzan egitasmoa garatu
|
dezan
. Egitasmo hori UZEI, Elhuyar eta EHUko Ixa taldearekin garatzen ari da Akademia.
|
|
|
Gasteizen asmatu eta egin zuten obra hura handia izan zen benetan. Foru Plaza aldatu zuten erabat, baina plaza esan
|
genezakeen
gune propioa, plazaren triangelua mugatzen duten etxeak ukitu gabe gelditu ziren noski, behin lehen zen merkatua bota ondoren, eta hiru alde horietan badago perspektiba mugatzen duen itxura diferenteetako pareta geza. Gezakeria hori sumatu zuten nonbait gure artistek eta arbolen bitartez gazitu nahi zuten era batez, plazaren bi ertz irregularrenetan behintzat.
|
|
|
Baina, ikastolen historia sozialari buruzko ekarpena falta zen. Hartara, Ikastolen Elkarteak ekin zion hutsune hori betetzeari, eta horrelako lana egin
|
zezakeen
enpresa bati enkargua egin zion 2009an. Enpresa hori Ereiten da eta eskerrak eman dizkio presidenteak:
|
|
|
Azaldu zuenaren arabera, bi arrazoi izan ziren nagusi, enpresa bati enkargua emateko orduan: Ikastola mugimendutik kanpo zegoen ikertzaile nahi zituen batetik, ikuspegi orekatu eta zorrotza izan
|
zezan
, eta komunitate zientifikora zuzendutako argitalpena egin ordez herritarrei bideratutakoa eskatu zion Ikastolen Elkarteak. Horiek horrela, bizirik zeuden lekukotzak, pertsonak eta eragileak elkarrizketatu, iturri idatzietan oinarritu eta, bereziki, ordura arte ezaguna zen bibliografia biltzea izan dira jarduera nagusiak.
|
|
|
Ez dugu ezer ezkutatu nahi izan. Polemikarako aukera eman
|
dezakeen
aspekturik ere bada. Ikerketan sakontzeko ere bai.
|
|
|
Irizpen horrek ez zuen Salvador Velilla jauna asebete eta Arabako Errioxako nahiz Mendialdeko udaletara jo zuen, osoko bilkurako akordioen bidez, mendilerro osoa Sierra de Toloño deitzearen kontrako adierazpenak egin
|
zitzaten
. Haietako askok halaxe egin zuten 1998 eta 2000 bitartean.
|
|
|
Arabako Batzar Nagusiek, gaia argitzen laguntzeko, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako bitartekaritza eskatu dute eta honek, Euskaltzaindiko Onomastika batzordeari txostena egin
|
dezan
eskatu dio, horretan Erakunde ofizial konpetentziaduna da eta.
|
|
|
Gazteak, euskara eta aisialdia Ipar Euskal Herrian 19,77 Kb Iñaki Arruti: Zer egin
|
dezaket
nire udalean (nire inguruan) nerabeek aisian eta lagunartean euskara gehiago erabiltzeko 14,28 Kb Josune Zabala eta Maitane Ayerza: Tolosa:
|
|
2011
|
|
|
Oro har, herritarrek hizkuntza mailan izan
|
dezaketen
edozein zalantza argitzeko kontsulta zerbitzu informatikoa da JAGONET. Hala ere, euskara lanean eguneroko tresna duten sektore profesionalei zuzendua dago nagusiki (irakasleak, kazetariak, itzultzaileak...) beren lanak garrantzia handia baitu hizkuntzaren modernizazioan eta estandarizazioan.
|
|
|
Bestalde, euskaltzaleak bilatzen duena hor ere aurkitzen ez badu, orduan Euskaltzaindiari bidal
|
diezaioke
bere zalantza, interneten bidez, JAGONETeko galdelekura. Galdeleku informatiko hau posta elektroniko bidezko zerbitzu zuzena eta banakakoa da, eta pribatua galdegilearekiko.
|
|
|
Horren helburua, Ameriketan beren hizkuntza propioak finkatu, estandarizatu eta bultzatzen diharduten amerindiar herriei laguntzea izan da. Horretarako, herri hizkuntzak irakaskuntzaren bidez suspertzeko programa horretan oinarri teorikoak, estrategiak eta metodologiak irakasten zaizkie, gero bakoitzak bere herriaren egoera sozio kultural bereziari aplika
|
diezazkion
.
|
|
|
Horretarako, 23 idazleren lanak aztertu ditu: Horixe litzateke egin
|
diezaiekegun
goratzarrerik ederrena. Bidenabar gaineratu du euskal literaturaren aurkako aurriritziak hautsi nahi izan ditut, lau haizetara zabalduz gazteleraz eta ingelesez, euskaldunok badugula geure literatura, alegia, euskaraz idatzitako literatura.
|
|
|
Bestalde, Duny Pétréren bizitzaren berri izan nahi duenak bi euskaltzain emerituk idatzitako artikuluak irakur
|
ditzake
: batetik, Jean Louis Davantek eginikoa, eta bestetik, Jean Haritschelharrek egin zion hilberri txostena.
|
|
|
Aitzol eta bere lagunak. Euskal Pizkundearen urtearen barruan, hauxe da, beraien esanetan, Euskal Herriko Unibertsitateak eta Euskaltzaindiak eskain
|
dezaketena
: garai horretaz, orain arte gehiegi aztertu ez den alderdiari buruzko gogoeta.
|
|
|
transmisioa, besteak beste, hezkuntza mundua eta helduen euskalduntzea?, erabilera eta kalitatea (sorkuntza, kultura, prestigioa). Horiek aurki
|
ditzakegu
Euskal Pizkundearen garaian ere:
|
|
|
Iciar Lamarainek, aldiz, euskararen eta euskal hiztunen onerako, erakunde guztien arteko elkarlana beharrezkoa dela esan du,, pertsona elebidunez osatutako gizartea izan
|
dezagun
–. Arabako Aldundiaren izenean, euskararen normalizazioaren alde mintzatu da:
|
|
|
–Euskararekiko arabarren atxikimena, espero zen bezala, ez da geratzen Diputazioan bakarrik, Gasteizko Udalak ere eta 1996tik Euskaltzaindiarekin urtero izenpetzen du hitzarmen berezi bat, Arabako biztanlego gehiena Gasteizen izanik eta udal barrutia euskal hiriburuen artean handiena delarik. Arabako instituzio denak, Biltzar Orokorrak, Kuadrillak eta Udalak, besteak beste, euskararen aldekoak direla gaur esan
|
dezakegu
pozik?.
|
|
|
Horri helduta, etorkizuneko erronkei buruz galdetu zaie: euskararen erabileran eragiteko giltza, tokiko administrazio mailako lanaren garrantzia, sentsibilitate guztiek bat egiteko eta diskriminazio positiboa bideratzeko eredua, komunikabideek eta teknologia berriek normalizazioan duten papera, eta krisiak nola eragin
|
diezaieken
euskararen aldeko politika publikoei.
|
|
|
Joan den irailean, Bartzelonan egin zen Izenak eguneroko bizitzan izeneko ICOSen XXIV. kongresuan partaide izan ziren Italiako biltzarra antolatu dutenak. Hauek, bertan izan ziren Euskaltzaindiaren ordezkarien hitzaldiak entzun ostean, interesa erakutsi eta espresuki eskatu zioten Akademiari parte har
|
zezan
orain burutu berri den kongresuan. Hala bada, Mikel Gorrotxategi Nieto Onomastika batzordeko idazkaria hizlari izan da biltzarrean, eta La normalización de la toponimia en el País Vasco, estado actual y problemas (políticos, sociales, lingüísticos...) izeneko hitzaldia eman du.
|
|
|
Kongresuan toponomastikaren arlo desberdinak landu dira, ardatz nagusia zen hizkuntza politikaz gain: leku izenak ondare kultural eta objektu juridikoa; nazioarteko legediak; estatu desberdinen barneko legediak; hizkuntza minorizatuen izenen estandarizazioa eta normalizazioa, bereziki Italian (frantsesa, alemana, probentzala, albanesa, eslovenoa, friulera); polimorfismo linguistikoak sortzen dituen edo sor
|
ditzakeen
arazoak eta egunerko bizitzako zailtasaun eta aterabideak.
|
|
2012
|
|
|
Beno, zu ondo ohituta zeunden horretan lehen ere, eta utz
|
dezagun
bere horretan, ez du gehiago merezi eta.
|
|
|
Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak (Auspoa 312) egin eta plazaratzeko puntuan zegoela alde egin zenuen liburua ikusi gabe; eta hura argitaratu ondoren beste ale batzuk ere erantsi dizkiogu bildumari: Uztapide bat batean (Nikolas Aldai Pello Esnal, Auspoa 313); Leengo egunak gogoan (Uztapide A.Zavala, Auspoa 314), Ondorengoak jakin
|
dezaten
(Kruz Azkarate Joxemari Iriondo, Auspoa 315), Naizen apurra (Patxi Iraola Rufino Iraola, Auspoa 316), 2008ko nere egunkaria (T. Garmendia, Auspoa 317), Biotzetik senti dedana (Albizu anaiak, Auspoa 318), Basarri II. Jarritako bertsoak (Joxemari Iriondo.
|
|
|
Azkenik, Auspoa sail osoa sarean jarrita dauka Euskaltzaindiak, 2005eko otsailaren 2an Xabierren baimena eman baitzenigun horretarako. Eta Gipuzkoako Aldundiari erabilera zuzena egin
|
zezan
eman zenion artxiboa txukun asko kantalogatu eta ordenatu dute dagoenekoz, karpetaz karpeta. Halaber, oinordekotza eder hau hartu genuenok laguntzaile berriak geureganatu eta Auspoa sailari zure arauetan sendo eusten ahalegintzen gera.
|
|
|
Dimentsio handikoa. . eus tresna gisa sortzeak ekar
|
ditzakeen
onuren dimentsio berekoa. . CAT en adibidea ikusi besterik ez dago.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko gazteriaren argazkia egin ostean, ondorio batzuk atera dituzte egileek, horien artean hauek: gazteria, elkarteak edota kirola eskuduntzan daukaten tokiko elkargoek beren gain har
|
dezatela
euskarari tokia ematea, aisialdi eremuetan, hizkuntza teknikarien bitartez; hizkuntza politika publikoak lagun ditzatela aisialdiak euskalduntzen diharduten eragileak eta molde berezian eragin handia duten egiturak: Uda Leku, euskal hedabideak, kirol elkarteak, festibalak.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko gazteriaren argazkia egin ostean, ondorio batzuk atera dituzte egileek, horien artean hauek: gazteria, elkarteak edota kirola eskuduntzan daukaten tokiko elkargoek beren gain har dezatela euskarari tokia ematea, aisialdi eremuetan, hizkuntza teknikarien bitartez; hizkuntza politika publikoak lagun
|
ditzatela
aisialdiak euskalduntzen diharduten eragileak eta molde berezian eragin handia duten egiturak: Uda Leku, euskal hedabideak, kirol elkarteak, festibalak.
|
|
|
Karmele, bene benetan, bihotzez, hunkiturik eskerrik asko egin duzun, duzuen guztiagatik... orain goza
|
ezazu
, zauden lekuan zaudela, bidelagun izan zenituen Zipitria, Karmele Alzueta eta besteekin. Guzti guztiak miresgarriak, den denak maitagarriak, eta ahal baduzu, erakuts iezaiezu gaurko irakasleei, gurasoei eta ikasleei sobera zenuten barne indarraren, etorkizuna irabazteko zenuten grinaren iturburua, iturri zaharretik edaten duen urarena, etengabe berritzen denarena.
|
|
|
Karmele, bene benetan, bihotzez, hunkiturik eskerrik asko egin duzun, duzuen guztiagatik... orain goza ezazu, zauden lekuan zaudela, bidelagun izan zenituen Zipitria, Karmele Alzueta eta besteekin. Guzti guztiak miresgarriak, den denak maitagarriak, eta ahal baduzu, erakuts
|
iezaiezu
gaurko irakasleei, gurasoei eta ikasleei sobera zenuten barne indarraren, etorkizuna irabazteko zenuten grinaren iturburua, iturri zaharretik edaten duen urarena, etengabe berritzen denarena. Euskarak eskola irabazi baitu; ez, ostera, oraindik etorkizuna.
|
|
|
Toponimoen, jabe? diren herritarren esku jarri behar dira ezagutu
|
dezaten
, ezagutzak ziurtatzen baitu izenak ez desagertzea?.
|
|
|
Izan ere, Euskaltzaindiaren Onomastika lanak euskal izenen ikerketa du helburu, bai antroponimoena (ponte izenak, deiturak...) bai toponimoena (toponimia nagusia, txikia, exonimia, kale izendegiak, etxe izenak...). Izen horiek bildu, sailkatu, ikertu eta arautu ondotik, beharrezkotzat jotzen du Euskaltzaindiak izenen forma zuzenak plazaratzea, euskararen erabileran eta normalizazioan eragina izan
|
dezaten
. Hain zuzen ere, hori da. Izenak?
|
|
|
Horrelako fitxen ondorioz zera eskura
|
dezake
bisitariak: 1) Argitalpena bere datu guztiekin zehaztuta izatea.
|
|
|
1) Argitalpena bere datu guztiekin zehaztuta izatea. 2) Argitalpena non eskura nahiz mailega
|
dezakeen
jakitea. 3) Norberaren etxetik bertatik Euskararen Historia Sozialerako baliozkoak diren argitalpenen biblioteka digital bat esku eskura izatea (oraingoz, sarean gauzak dauden tamainan, noski:
|
|
|
Ordutik hona, bestelako eskaintza baten aurrean gaude, dakartzan erraztasun teknikoengatik eta nornahirentzako lanabes izan daitekeelako. Euskarak denboran zehar bizi izan dituen jarraiko egoera sozial historiko eta gaurkoez jabetuta egoteak bere balio estrategikoa du eta Euskaltzaindiak aintzakotzat hartu nahi du hori, horrela Irakaskuntzaren bidez lortzen ari garen hizkuntzaren ezagutza hobeak haren erabilera ohiturak maila jasoagoetara eraman
|
ditzan
–.
|
|
|
Gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez berdin idazten ez direnez, zalantza eragin
|
dezaketenak
: Abisinia, Kabinda, Timbuktu...
|
|
|
Datorren urtean bere hamargarren urteurrena beteko du DEIADARRA taldeak Xalbadorren eguna antolatzen, eta milaka esker eman nahi dizkie laguntzen duzuen guztioi, eta berriro ere laguntzen jarrai
|
dezazuen
animatu, premia izango dugu-eta, oso zaila egiten baitzaio taldeari XALBADORREN eguna antolatzea urtero. Behar bada, bertsolariek aipatu bezala, festa hau antolatzeko garaia aurreratu da, baina, beti ere, ondo merezi duten itzala emanez egun honetan goratzen direnei.
|
|
|
–Bilbon bizi nintzen, hemengo apopilo etxe batean. Etxe horretako ugazaba andrea Zeanurikoa zen(...) halako batean magnetofoi bat erosi nuen eta, probatzearren edo, esan nion andre horri, alegia, zerbait kanta
|
zezala
(...) halako kanta arrunten bat edo ezagunen bat kantatuko zidala espero nuen; eta horra hor non andre hori hasi zen Obabatxue, Obabatxue sehaska kanta kantatzen.. Liburua berriz Euskal Herritik urrun, Eskoziaren ekialdeko kostan dagoen St.
|
|
|
Gure inguruko erdara nagusietan (gaztelania, frantsesa, ingelesa) berdin idazten ez direnak edo hizkuntza bakoitzera itzultzen direnak eta, ondorioz, grafia zalantza eragin
|
dezaketenak
. Adibidez, Aintzira Gazi Handia (es Gran lago Salado, fr Grand Lac Salé, en Great Salt Lake), New Orleans (es Nueva Orleans, fr Nouvelle Orléans, en New Orleans), Pennsylvania (es Pensilvania, fr Pennsylvanie, en Pennsylvania), Suaren Lurraldea (es Tierra del Fuego, fr Terre de Feu, en Tierra del Fuego), Magallaes itsasartea (es estrecho de Magallanes, fr détroit de Magellan, en Strait of Magellan)...
|
|
|
Bezeroak Euskaltzaindiko argitalpen bat erosi nahi duenean, argitalpenaren fitxaren ondoren datorren Egin Eskaria atalera joan behar du. Bertan, kopurua zehaztu eta bere NAN/ IFK zenbakia adierazi du, Euskaltzaindiak faktura egin
|
diezaion
. Euskaltzaindia, legez, salmenta guztien faktura egitera derrigortua dago.
|
|
|
Gure inguruko erdara nagusietan (gaztelania, frantsesa, ingelesa) berdin idazten ez direnak edo hizkuntza bakoitzera itzultzen direnak eta, ondorioz, grafia zalantza eragin
|
dezaketenak
. Adibidez, Samarkanda (es Samarcanda/ Samarkanda, fr Samarcande, en Samarkand), Jammu eta Kaxmir (es Jammu y Cachemira, fr Jammu et Cachemire, en Jammu and Kashmir), Ekialdeko Ghat mendiak (es Ghats orientales, fr Ghâts orientaux, en Eastern Ghats), Malakako itsasartea (es estrecho de Malaca, fr détroit de Malacca, en Strait of Malacca), Barne Mongoliako Eskualde Autonomoa (es Región Autónoma de Mongolia Interior, fr Région autonome de Mongolie Intérieure, en Inner Mongolia Autonomous Region)...
|
|
2013
|
|
|
Informazioaren berreskurapena (IB) erabiltzaile baten informazio beharra aseko duten dokumentuak bilatzean datza. Honela bada, IB sistemak erabiltzaileari dokumentu adierazgarriak, alegia, erabiltzaileak behar duen informazioa eduki
|
dezaketen
dokumentuak, topatzen lagunduko dio, betiere erabiltzaileak egindako kontsultan oinarrituz. IB sistema perfektu batek dokumentu adierazgarriak ez beste berreskuratu lituzke, eta ez adierazgarriak baztertu.
|
|
|
Erosleak Euskaltzaindiaren argitalpen bat erosi nahi duenean, argitalpenaren fitxaren ondoren datorren Egin Eskaria atalera joan behar du. Bertan, kopurua zehaztu eta bere NAN/ IFK zenbakia adierazi du, Euskaltzaindiak faktura egin
|
diezaion
. Euskaltzaindia, legez, salmenta guztien faktura egitera behartua dago.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko hiru Elizbarrutiek eta Euskaltzaindiak izenpetu duten hitzarmenaren arabera, bi epetan gauzatuko da lan hau: lehenengoan, hiru Elizbarrutiek 1700 urtera arteko deituren erlazioak emango dizkiote Akademiari arautu
|
ditzan
; Euskaltzaindiak, berriz, emaitzak biltzen dituen deitura arautuen datutegi bana emango die Elizbarrutiei. Lan hori amaitutakoan, bi aldeei ongi iritziz gero, 1700etik 1900 arteko deituren azterketa egingo da.
|
|
|
da. Euskaraz idazterakoan sortu izan den hainbat zalantzari erantzuna ematera dator, hala nola beste hizkuntza batzuetan jatorria duten nazioarteko hitzen formak (iceberg, webgune, etab.), nazioartekoak izan ez arren erabilera zabala dutenenak (txupete), hainbat herrialdetako biztanleak adierazten dituzten hitzenak (hegosudandar, jubatar, etab.), arazo konplexuagoak izan
|
ditzaketen
forma berrienak (immunoeskasia, etab.) eta beste zenbait arazo zituztenak finkatzen ditu. Horretaz gain, lehendik arauturik zeuden forma batzuk ohar argigarriz eta xehetasunez osatu dira.
|
|
|
Nina Pacari andrea, Ekuadorko epailea da, nazioz eta hizkuntzaz kitxuarra, eta oso interesaturik dago Amerikako jatorrizko herrien kultura eta hizkuntzez. Euskal Elizbarrutietako Misioek gonbidaturik, gaur arratsean Bilbon Plaza Barrian 4, 1ºan hitzaldi bat emango du 19,30etan,. Sumak Kawsay, bizia izan
|
dezagun
–izenpean, Amerikako indigenen mundu ikuskeratik bertako espiritu balioak ezagutarazteko.
|
|
|
Mirandek olerki gehienak euskaraz idatzi zituen, hortaz, liburuan jaso direnak frantsesera itzuliak izan dira. Erdaldunentzat egin dut liburu hau dio Peillenek, baina pasatzean euskaldunek ere balia
|
dezaten
, bi hizkuntzetan da. Jon Mirande, poète parisien da liburuaren frantsesezko izenburua.
|
|
|
Mirandek olerki gehienak euskaraz idatzi zituen, hortaz, liburuan jaso direnak frantsesera itzuliak izan dira. Erdaldunentzat egin dut liburu hau dio Peillenek, baina pasatzean euskaldunek ere balia
|
dezaten
, bi hizkuntzetan da. Jon Mirande, poète parisien da liburuaren frantsesezko izenburua.
|
|
|
Txosten hori Europako Parlamentuak onartu zuen, ekainean egindako bileran. Euskaltzainburuak, Euskaltzaindiaren egoitzara joateko gonbita luzatu dio Alfonsiri, bertan txosten horretako nondik norakoa azal
|
dezan
.
|
|
|
Azaroaren 15ean, ostiralean, Akademiaren Sustapen batzordeak antolatuak, XVIII. Jagon Jardunaldiak egingo ditu Euskaltzaindiak, Iruñean, Kondestablearen Jauregian, Euskara Nafarroatik izenburupean. Sagrario Aleman Sustapen batzordeko buruak esan bezala,. Nafarroan zertan ari garen, nora joan nahi dugun eta Nafarroatik zer ekarpen egiten ari garen eta egin
|
dezakegun
euskararen normalizazioan aztertu nahiko genuke bertan?.
|
|
|
Bakoitza, bere arlotik, eta nahiko genukeen hizkuntza politikaz ariko zaizkigu. Euskalgintzako talde hauek, beren eguneroko lanarekin euskararen indartzean eta sendotzean ikaragarrizko ekarpena egiten dute, eta ongi dakite hizkuntza politika egokiak beren lanaren uzta emankorragoa izan dadin zenbateraino lagun
|
dezakeen
.
|
|
|
Eta gaineratu du: Horrexegatik amaitu nahi dut etorkizuneko egitasmoa formulatzen, eta aipagarri izan daitekeen dakigunetik ez dakigunera hori, diglosiatik gobernantzara bihurtuko dut, euskara bera ere gutxiengoko izatetik gizartearen gobernantzan kontuan hartzeko modukoa izatera igaro dadin/ igaro
|
dezagun
.
|