|
2001
|
|
|
Nolanahi ere, diodan bidenabar, Hiribarren, Eskaldunac poeman eta beste zenbait bertso lanetan, ez zen segiziokoa izan4; Agirre Asteasukoa, bere betiko neurri jakinean, berriz, bai: ikus bertiztu, betiraunde, bidutzi, enura (apenas entzun
|
zezakeen
Azkuek Lekunberrin), eta. Orduko idazleek, halaz guztiz, kontuz erabili zituzten hitz asmaberriak, sortzailearen oinatzetan, pozoitsu izan zitezkeelakoan, dirudienez, harraldi larriegietan.
|
|
2008
|
|
|
Orain ez da gutun honen testuingurua ez xedea aztertuko. Hemen interesatzen zaigunerako, esan
|
dezadan
Azkuek fabore bat lortu nahi zuela Espainiako erregeagandik, baina berehala jabetu zen arazoak zituela haren aurrean merituak agertzeko, zeren «fuera de mis órbitas de vascófilo y músico» «poco he hecho» bereziki Espainiaren alde. Hain zuzen nazionalista engaiatuen ezaugarri bat beren dedikazio osoa nazio propioari eskaintzea da, gainerako nazioez edo auziez kezkatu gabe.
|
|
|
Horregatik Azkuek sinpatiaz tratazen zuen eleberriko indianoa, fedea galdu arren euskarari eutsi ziolako. Egia da eleberri amaieran indianoa Eliza katolikoaren baitara itzultzen dela, eta horrek pentsaraz
|
dezake
Azkuerentzat euskaldun izateak lagundu egiten zuela fededun izaten. Lagundu bai, baina ez bermatu.
|
|
|
Corpus vs. status dialektika izendatzeko beste modu bat, zientzialari artista puru vs. ingeniari sozial dialektika izan daiteke. Izan ere biltzaile lana zein sortzaile lana maila indibidual (edo elitistan) gauza
|
zezakeen
Azkuek (bere bilketak, zein sorkuntzazko eleberriak edo musika konposizioak bere buruarentzat edo aditu talde txiki batentzat landuz soilik, sozializatzeko interesik gabe). Baina ez.
|
|
|
Kuriosoa da edozein kasutan 1906 arte Bustintzak lasai asko idatz
|
zezakeela
Azkueren ereduarekin Euzkadi moduko aldizkari sabindar batean, eta antza inork ez ziola ezer esaten. Ematen du 1906an oraindik ez zegoela jeltzaleen artean nahikoa indar, kolaboratzaile adiskide bati bere grafia alda zezala eskatzeko.
|
|
|
Akademia bat sortzeko abiapuntu gisa ere baliatzeko gogoa izan
|
zezaketela
Azkuek eta Arana Goirik18 Ez dut horren frogarik aurkitu. Aldiz baiezta dezaket Akademia bat sortzeko ez bazen ere, beste proiektu batzuk babesteko plataforma gisa bai baliatu nahi izan zuela Azkuek.
|
|
|
Eta ohargarriak dira jeltzaleen aldeko hitz hauek, zeren sabindarrek Azkue bezalako euskaltzale ez alderdikoien kontra botatako zirikada batzuei erantzuteko asmoz esan zituen, eta ikusten denez modu gizabidetsuan esan ere. Adeitasun horren norainokoa argiago erakusteko, ikus
|
ditzagun
Azkueren kontra jeltzaleek ustez egin zituzten salaketak, bilbotarrak berak hitzaldian aipatuak:
|
|
|
Zeren azken aldean egiten zen kontzesioa, akademikoak «Sabin baño jakittunaguak, zurraguak eta euzkelmattaliaguak» zirela frogatuz gero «pozik jarrattuko gayakez» esanez, erretorika soiltzat hartu behar da: ideologiak itsuturik egon ezean edonork ikus
|
zezakeen
Azkuek edo Campionek Sabino Aranak baino gehiago zekitela euskal linguistika kontuetan; bestalde ea Sabino Arana baino «euzkelmattaliaguak» ziren planteatzean, neutraltasunez ezin erantzunezko galdera pausatzen zen, hortik beti aterako zitzaielarik garaile euren. Maisua?. Debatea leialtasun sabindar parametro horietan kokaturik ezinezkoa zen arrazoi bidez Euzkeltzale Bazkunakoak Akademia onartzera eramatea, eta zeinahi argudio emanik ere beti atxikiko zitzaizkion beren Irakasle bakarraren autoritateari.
|
|
|
Hau da, Sabino Aranaren jarraitzaileak, politikoki, alderdirik ere ez zuen Azkuerenak baino gehiago baldin baziren, zergatik men egin behar zioten Azkue bati? Antola
|
zezala
Azkuek beste alderdi bat, eta hor neurtuko zen batzuen eta besteen indarra. Bitartean argi zegoen sabindarrak gehiago zirela, eta beraz beren gehiengoari zegokion nagusigoa politikan ez ezik kulturan ere ezarri nahi zuten.
|
|
2010
|
|
|
Euskal hitz zahar baina bazterreko eta zirkulazio txikiko horietakoa, tipikoak Olabiderengan eta haren eskolakoengan. Esanahia zehatz jakiteko jo
|
dezagun
Azkueren hiztegira, han ikasiko baitzuen, dudarik gabe, gure Etxeberriak, eta hauxe da aurkitzen duguna: AKAR:
|