|
2002
|
|
|
Hala, bi elkarteek Lanbide Heziketako 80 testu euskaratu dituzte datozen hiru urteetan. Irailetik aurrera lau lanbide arloetako hamabost zikloetan
|
euskaraz
ikasi ahal izango da hainbat ikasgai.
|
|
|
Industria Ingeniaritzako titulazioan amaierako proiektuak euskaraz defendituahal dira 1981/ 82 ikasturtetik aurrera; eta titulazio horretako zenbait irakasgai
|
euskaraz
ikasi ahal dira 1987/ 88 ikasturtetik aurrera. Telekomunikazio Ingeniaritzan, 1995/ 96 ikasturtetik aurrera ikasi ahal dira euskaraz zenbait irakasgai.
|
|
|
Hau da, NUPeko ikasle guztien %20 euskaldunak dira, bostetik bat gutxi gorabehera. Hala eta guztiz ere,
|
euskaraz
ikasi ahal duteneuskaldunen kopurua askoz ere txikiagoa da, %3ren ingurukoa, batez beste.
|
|
|
Webgunetik doaneko baliabideak eta informazioa eskaintzen ditugu, norkbere kasa
|
euskara
ikasi ahal izateko.
|
|
|
– Irakasle tutoreak
|
euskara
ikasi ahal izateko Interneten diren baliabideenberri emango dio. Horrekin batera, sareko material horiekin zer egin dezakeen aditzera emango dio, elkarrekin diseinatutako ikas planean azaltzendiren helburuak betetze aldera.
|
|
|
Beste batzuek, zure gisa frankismoa liburuetan edo txanponetan ikasi dutenek, argudiatu zuten, ordea, ikastolek sare publikora igarotzeko aukera izatea, ezagutu ez zuten gobernu modu txarreko eta gaitzesgarri haren aginpidearen beste ezaugarri bat, aski adierazgarria, baizik ez zela funtsean, faxismo hutsa esan nahi dugu. Eskola publikoetan
|
euskaraz
ikasi ahal izatea, faxismoa. Kasu, hortaz.
|
|
|
Dena dela, bi unibertsitateetako euskarazko ikasketen eskaintza handituz joango da datozen urteotan. Nire ustez, garrantzi berezia du EHU bezain handia den eta ikasketen halako aniztasuna duen unibertsitate batean
|
euskaraz
ikasi ahal izateak. Izan ere, muga handi baten gainditzearen adierazlea dugu hori.
|
|
|
Hau guztia dela eta, MU, unibertsitate euskalduna den heinean, eta gure herriaren garapen sozial zein ekonomiko eta kulturalarekin konprometituta dagoenez,
|
euskaraz
ikasi ahal izatea bultzatzen jardun izan da ahal izan duen neurrian. Honetaz aparte, euskara gure bizitza unibertsitarioko ahozko zein idatzizko ohiko hizkuntza dugu.
|
|
2006
|
|
|
Gainera, Oteitza eta Villatuerta eskualde ez euskaldunean daude (gainerakoak eskualde mistoan). Zazpi herrietan eredurik ez dago eta hainbat haur Lizarrara joaten dira
|
euskaraz
ikasi ahal izateko. Bestalde, zerbitzu berriak harrera ona izan du herritar askorengan, Uxue Royori deitu eta laguntza eskaini baitiote.
|
|
2008
|
|
|
Bai, Bortzirietako ikasle gehienek euren ikasketak euskaraz segitu nahi dituzte, eta
|
euskaraz
ikasi ahal izateak pisu haundia izan du ikasketa eta ikastegia aukeratzeko. Hori pozteko arrazoia da, gazteek euskarari prestigioa eta balore funtzionala aitortzen diotela erakusten baitu horrek.
|
|
|
Zergatik? Seme alabak" ereduan
|
euskara
ikasi ahal izango du, eta gaztelania ikasteko ere ez du arazorik izango gizartean hizkuntza nagusia delako. Gainera, eskolak ere gaztelera lantzeko betekizuna dauka".
|
|
2009
|
|
|
Lehenengo eta behin, esan beharrean gaude erabakia hartzeko modua ez dela, gure ustez, egokiena izan, zeren Antsoainen ia 30 urtez euskararen aldeko lanean ibili eta gero, ez baitugu gure iritzia plazaratzeko aukerarik izan; gainera, aipatu lizitazioak jasotzen dituen baldintzek ez digute behar bezala lan egiteko aukerarik ematen, eta Antsoaingo helduek
|
euskara
ikasi ahal izateko trabak ezartzen ditu.
|
|
2010
|
|
|
ez du helduak euskalduntzeko plan berezirik egin, ez izan litezkeen eskaera guztiei erantzuteko bitartekorik jarri, ez eta motibazio kanpainarik antolatu ere. azken 20 urteotan ikasle kopurua eta ikasteko erritmoa apaldu dira eta, neurri handi batean, helduen euskalduntzea euskal hiztun berriak sortzeko indarra galduz joan da (aleman 2010). euskara kualitatiboki oso gizarte esparru jakinetan da hizkuntza ohikoa eta bertze esparru anitzetan ia ez du tokirik. adibidez, hezkuntza da euskara ohiko samarra den esparruetako bat, baina horretan ere ez homogeneoki. ...ara hezkuntzan sartze prozesuari zentzu eta dimentsio pragmatiko osoa ematen dion goi urratsa. gurean nafarroako unibertsitate publikoak du horretan zeregin handia. nup 1987an sortu zen eta harrezkero euskararen estatusaren eztabaida publikoan protagonismo berezia izan du. nafarroako euskaldunoi prestakuntza aukera berberak ematea eta, oro har, elebitasun soziala begi onez ikusten ez dutenek nupen
|
euskaraz
ikasi ahal izateari mugak jarri nahi izan dizkiote, nahiz eta nupeko ikasleen artean gero eta euskaldun gehiago izan. azken urteotan egoerak hobera egin du hala euskarazko eskaintza akademikoan nola irakasle euskaldunen kopuruan. gerora begira, euskararako estrategikoak izanda ere horietatik at geratzeko arriskua duten esparruak merezi du aipatzea: teknologia berriak eta hedabideak, bertzeak bertze. biak funtsezkoak dira egungo (eta etorkizuneko) komunikazio bideetan euskarak bere tokia izan dezan; eta bietan da nabarmena nafarroako gobernuaren ekimen positiborik eza. hedabideei dagokienez, azken bi hamarkadetan herri ekimenak sortutako irrati eta aldizkariak ugaldu dira nafarroa osoan, Mendialdean batik bat. euskarazko telebistak ere sortu dira6 baina Foru komunitate osorako euskarazko hedabide azpiegitura publikorik ez dago eta eaeko eitb kate publikoek betetzen dute, hein handi batean, hutsune hori. azken urteotan kate pribatuak berretu dira baina batek ere ez du nafarroako ikus entzunezko kontseiluak ezarritako euskarazko kuota betetzen. bertzalde, 2010ean gertatu den itzaltze analogikoaz geroztik, nafarroan ezin da etb lurreko telebista digitalaren bidez hartu eta lehenagoko molde analogikoan segitzen da etb1 eta etb2 ikusten, noiz artio argi ez dagoela (etb3, haur gazte katea, ez da nafarroan hartzen). alde horretatik, orain duela 20 urte baino makurrago daude nafar euskaldunak, telebista kateak gero eta gehiago diren bitartean, nafarroan telebista euskaraz ikusi ahal izatea kolokan dago. gerora begira, euskararako estrategikoak izanda ere horietatik at geratzeko arriskua duten esparruak merezi du aipatzea:
|
|
|
Euskaraz ikasi nahi duenak
|
euskaraz
ikasi ahal izango duela dio EEN legeak, eta gaztelaniaz ikasi nahi duenak gaztelaniaz. Ba al dago benetan aukerarik, euskaraz edo gaztelaniaz ikasi nahi duenak euskaraz edo gaztelaniaz ikas dezan?
|
|
|
Saio handia egin da, hasieratik beretik, irakasle eskoletan euskal adarrak eratzeko: hots, hasi eta buka
|
euskaraz
ikasi ahal izateko lerroak antolatu dira, ikasle euskaldunak irakasle gai euskaldun (berez, elebidun) trebe bihurtzeko. Zenbait irakasle eskola hori baino urrutiago joan da eta legeak dioena hitzez hitz betetzen du:
|
|
2011
|
|
|
Beraz, unibertsitatera heldu zenerako euskaraz hezitako eta euskara titulua zuen gazte euskalduna zen. Biologia karrera hasi zuen Leioako Zientzia Fakultatean, eta bera heldu zenerako karrerako lehenengo maila
|
euskaraz
ikasi ahal izan zuen. Karrera ikasten zegoela Bultza!
|
|
2012
|
|
|
Hizkuntza ereduak erabiltzen dituen irakaskuntzaren partez, bertako haurguztiek
|
euskaraz
ikasi ahal izateko eskubidea eta berau bermatuko duen eskolasistema ditugu aldarri.
|
|
2014
|
|
|
Erabiltzen dituen argudioen artean:
|
euskaraz
ikasten ahal dela jadanik herriko eskola elebidunetan, eta haurrak ondoko herrietako ikastoletara joaten ahal direla. Mende erdi baten esperientziak erakutsi du euskara arras galdu duen eremu batean murgiltze sistemak bakarrik dituela euskaldun osoak formatzen ahal.
|
|
2015
|
|
|
AEK k kudeatuko du Orioko Euskaltegia eta bertako arduradunak gustura dira Orioko Udalak izan duen jarrerarekin. " Eskerrak eman nahi dizkiogu udalari oriotarrek
|
euskara
ikasi ahal izateko egin duen ahaleginagatik. Urteak eman ditugu horrelako hitzarmen bat egin nahian, azken finean, gure helburua, edozeini euskaraz bizitzeko eta euskara ikasteko aukera ematea delako".
|
|
|
Gaur, Beriaingo, Tiebaseko, eta Elortz bailarako guraso talde batek, Nafarroako Gobernuko Erregistroan 30 eskaera baino gehiago bideratu dituzte Hezkuntza Departamendura. Zonaldeko 30 familia baino gehiago, 60 haur baino gehiago, egunero, Iruñeko Hegoalde Ikastolara, edota Iturrama Ikastetxera etortzera derrigortuak daudenak,
|
euskaraz
ikasi ahal izateko, beraien herrietan, orain arte behientzat, euskaraz hezkuntzan matrikulatzeko aukerarik ez dute izan eta.
|
|
|
Esate baterako, omenaldia egin diote Adrian Marturet i. Marturet auto istripu baten ondorioz zendu zen, 1999an,
|
euskaraz
ikasi ahal izateko bidaian. Lore sorta bat eskaini diote haren amari.
|
|
|
Pedro Miguel Etxenike fisikari handiak kontatu zuen behin, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailburua izan zenean, 1980an, helburu bat jarri zuela mahai gainean: gure unibertsitateetan fisika nuklearra
|
euskaraz
ikasi ahal izatea. Jende askok zorotzat hartu zuen Etxenike orduan.
|
|
2016
|
|
|
Eta horrela, etxean entzundakoetatik ikasi dut. Ikasi dut gurasoen belaunaldiak lan handia egin zuela gure ikastolak aurrera egiteko eta seme alabok
|
euskaraz
ikasi ahal izateko. Eurek ez dute irakurtzeko eta idazteko erraztasunik, baina ahalegintzen dira, eta hori gura izan dute guretzat; euskaraz trebatzea, orain, aukera guztiak ditugun honetan, euskaraz bizitzeko.
|
|
2017
|
|
|
Bi lege horien ondorioz, lehenbiziko aldiz, euskara ofiziala izango da Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako iparraldean; Nafarroako erdialdean (eremu mistoan) sasi ofiziala izango da eta gainerako lurraldeetan ez da ofiziala izango. Ikasleek sare publikoan
|
euskaraz
ikasi ahal izango dute, administrazioak euskaldunen eskubideak bermatuko
|
|
|
– Kopuru handiko jendeek
|
euskararen
ikasteko ahala izatea,
|
|
|
EHUko Zuzenbideko lizentziaturan, 5 ikasturtetan lantzen ziren 25 ikasgaietatik, esku bakarreko hatzekin nahikoa zen euskaraz ikasteko aukera zegoen asignaturak zenbatzeko, kasu askotan, asignaturaren zati bat soilik. Hainbatetan,
|
euskaraz
ikasi ahal izateko lehen urratsak irakasle batzuek emanak ziren, modu boluntarioan.
|
|
2018
|
|
|
Lanbide heziketa
|
euskaraz
ikasi ahal ez izatearen arazoari aterabidea bilatu zioten 2004an, Euskal Herriko ikuspegitik pentsatuz. Hori izan zen Hezkuntek proiektua.
|
|
|
Gisa hartan lortu zuten urtero Euskal Herri kontinentaleko dozena bat ikaslek Araba, Bizkai edo Gipuzkoako lanbide heziketan ikastea. Kutxa, Eusko Jaurlaritza eta Lanbide Heziketako ikastetxe publikokoekin (Ikaslan) eta ikastetxe kontzertatuekin (Hetel) elkartuta zabaldu zieten bidea euskaraz ikasi nahi zuten lapurtar, behe nafar eta zuberotarrei,
|
euskaraz
ikasi ahal izateko. Lanbide heziketaren ondotik, aukera zuten erdi eta goi mailako heziketa zikloetan ikasteko edo ingeniaritza eskoletara bideratzeko.
|
|
|
Segregazioa poliedrikoa da, aurpegi ugari ditu eta izan ditu. Aresti euskararen autodidakta izan zen, eta alabentzat nahi izan zuen berari ukatu zitzaion aukera, hau da, ikastoletan
|
euskaraz
ikasi ahal izatea. Matrikulak garestiegiak ziren langile klaseko poeta pobre batentzat, eta ordaintzeko dirudik ez zuenez, tratu bat proposatu zien ikastolei:
|
|
2019
|
|
|
âGure haurrek ez dute
|
euskara
ikasten ahal. Eskubide orokorra luke horrek, denetan eta denentzat.
|
|
2020
|
|
|
Baina, niretzat, euskara beti oso gauza garrantzitsua izango da. Kontuan izan nire gurasoak ez zirela euskal hiztunak, baina egunero 30 minutu egiten zituztela autoz nik
|
euskaraz
ikasi ahal izateko.
|
|
|
B+ modalitatea hurrengoa da: Ikasturte bakoitzean, badaude ikasgai batzuk
|
euskeraz
ikasi ahal direla. Beraz, ikasle taldea, banatu egiten da, batzuk modulo hori euskeraz egiten dute eta beste batzuek erderaz.
|
|
|
EAEren kasuan, aipatutako hezkuntza proiektuen esparruko aurrekaririk ez baldin badago ere, azpimarratzekoa da ez dela legez kanpoko hezkuntzamugimendu bat sortzen den lehen aldia. Frankismo betean, ikastolak sortu ziren
|
euskaraz
ikasi ahal izateko eta berrikuntza pedagogikoa sustatzeko asmoarekin. Gurasoek beren seme alabak euskarazko ikastetxe klandestinoetan eskolatu zituzten (Zabaleta, Garmendia eta Murua, 2015).
|
|
2021
|
|
|
Era kaskuntzaren inguruko puntuek dute bereziki arazoa sortu, paradoxa egoera sortuz. " Bate tik,
|
euskaraz
ikasi ahal izaiteko aukera es kola guzietara hedatu behar da, era berean, murgiltze sistemak eskaintzen duen aukera ezbaian jarri da" azaltzen zuen. Hari beretik:
|
|
|
Azkenik, Iribarrenek gogorarazi zuen zenbait erakundek —hala nola udalek, aldundiek, mankomunitateek, Nafarroako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak— diru laguntzak ematen dituztela
|
euskara
ikasi ahal izateko. Esate baterako, Euskal Autonomia Erkidegoan B2ra arteko prozesua doakoa da.
|
|
|
Adina, jakintzaren iturri lanak eman dio sarbidea Zulaikari, «amatxi Maria Jesusen bizitza komiki bidez» kontatzen duen lanak. Horrekin, gaur egun ikasten duen ikastetxean
|
euskaraz
ikasi ahal izateko berak jarritako aletxoari tarte egin nahi izan zion. Joan den urtean espedizioa egin ez zenez eta aurtengorako «bi urtetako hautagaiak» zeudenez, ez zuen aukeratua izatea espero.
|
|
|
Besteak beste, Ipar Euskal Herrian gertatzen den egoera bitxia aipatu zuen: “Batetik,
|
euskaraz
ikasi ahal izateko aukera eskola guztietara hedatu behar da, eta era berean, murgiltze sistemak eskaintzen duen aukera ezbaian jarri da”. Bigarren paradoxa bat ere bada, hari beretik:
|
|
|
54). Horri guztiari gehitu behar zaio ez dagoela nahiko kolegio elebidunik lurralde osoan, hainbat ikasle derrigortuz edo kilometro ugari egitera
|
euskaraz
ikasi ahal izateko edo barnetegia aukeratzera, horrek suposatzen duen kostu afektiboarekin, bai ikasleentzat bai beraien gurasoentzat.
|
|
2022
|
|
|
Boluntario lanean, presoek eskubide behar luketena bermatua izan dezaten:
|
euskaraz
ikasi ahal izatea. Hala ari dira Presoen Euskara Irakasle Taldeko kideak, 2017tik.
|
|
|
mugimenduak eta Ipar Euskal Herriko ikasle euskaldunek aldarrikapen egunak dituzte (eta biba zuek!). Agintari frantsesek, izan ere, zirrikitu batzuk utzi dituzte orain arte lehen hezkuntzan, bigarren hezkuntzan ere,
|
euskaraz
ikasi ahal izan dadin, baina brebeta euskaraz egitea jada gehiegi iruditu, hasten dira komeriak, unibertsitatea egiteko Bordelera, eta euskaraz kasik paradarik ez Paue Baionako unibertsitate aukeran. Diaspora hasten da, Frantziara; izan ere, Ameriketako Guyanan edo Hendaian bizi den gazte batek antzeko mataza burokratikoa kausituko du Bidasotik hogei kilometro mendebaldera dagoen unibertsitatean estudiatzeko.
|
|
|
Ez da posible gaur egun Nafarroa zonifikatua egotea, eta %60k inolako harremanik ez izatea euskararekin. Batxilergora arte, Erriberriko edo Tuterako jendearekin harremana izan arte, ez nintzen kontziente haiek etorri behar dutela Iruñera eta euren herria utzi
|
euskaraz
ikasi ahal izateko. Uste dut oso anakronikoa dela guztia.
|
|
|
Frankismoaren ondorengo espainiar Konstituzioak argi utzi digu, bere hirugarren artikuluaren bidez, Espainiak ez duela sekula onartuko gazteleraren parean egon daitekeen beste hizkuntzarik. Francoren diktaduraren azken urteetan, guraso eta euskaldun konprometituek eskola klandestinoak edo erdi legalak sortu zituzten haurrak
|
euskaraz
ikasi ahal izateko. Gaur, ordea, argi dago euskararen eta hezkuntzaren askatasun formala izanda ere, hezkuntza sistemak ez duela balio euskaraz bizi ahal izateko eta, azken batean, ikasleek ikasten dute bizitza pribatuan eta administrazio publikoan baino ez duela balio euskarak.
|
|
|
Ez da posible gaur egun Nafarroa zonifikatuta egotea eta %60k inolako harremanik ez izatea euskararekin. Batxilergora arte, Erriberriko eta Tuterako jendearekin harremana izan arte, ez nintzen jabetu haiek Iruñera etorri behar dutela eta euren herria utzi
|
euskaraz
ikasi ahal izateko. Uste dut oso anakronikoa dela guztia.
|
|
|
Errealitatearen eta utopiaren bitartean bizi eta jardun zen.
|
Euskaraz
ikasi ahal izan zuen, inguruko beste familia abertzale batzuk bezala, Almenen ikasi zuelako eta magisteritza Eskoriatzako eskolan ikasi zuelako; lan eginez ikasi, noski, Alecop kooperatiban, artean, ez baitzen ohikoa emakumezkoek ikasketekin jarraitzea.
|
|
|
doakotasunik eza, euskalduntzea eta enpleguratzea lotu dituen ikuspegia, hezkuntza politika sendorik ez, eta abar. Gogoan dut garai hartan neure amak euskara ikasteko gogo bizia zuela, baina etxekoandrea zenez, eta baliabide ekonomikoak sobera ez zituenez, oztopoak baino ez zituen topatzen
|
euskara
ikasi ahal izateko, aipaturiko politika horien ondorioz. Hezkuntza arautuari eta enplegu publikoari loturiko hizkuntza politikak gailendu ziren, eta beste esparru batzuetako euskalduntzea ez zen hainbeste hauspotu, doakotasuna ez sustatzearen ondorioz.
|
|
2023
|
|
|
normala den egoera hori,
|
euskaraz
ikasi ahal izatea alegia, balora dezaten.
|
|
|
Lehenengoaren kasuan, gainera, Hezkuntza Legearen eztabaida betean murgilduta gauden honetan, edonorekin euskaraz eroso egiteko moduko ezagutzaren zabalpena gaur egungo ikasleen gaitasun datuak eta hezkuntza eragileen artean dagoen adostasun maila ezagututa, nekez uler daiteke nola ez den behingoz murgiltze eta mantentze eredu bakar orokortua ezartzeko urratsa ematen. Helduen euskalduntzean, aldiz, nekez uler daiteke EAEko herritarrek
|
euskara
ikasi ahal izateko ordaindu behar izatea edota dirua euren poltsikotik aurreratu behar izatea.
|