|
2000
|
|
|
Artikulu sorta honetan Mikel Bringasek (osatu berri den Euskadiko Selekzioko arduradun teknikoa eta Pilota Federazioko zuzendari teknikoa)
|
munduan zehar
eginiko bidaietan Kanariar Uharteak, Brasil, Valentzia, Bolivia eta Argentinan ezagututako pilotaren errealitatea deskribatu digu. Hego Amerika eta Espainiatik Afrikaranzko bidea ere hartu dugu Reunion irlan jokatuko baita urriaren 28tik azaroaren 5era bitartean 22 urtez azpiko Munduko Txapelketa.
|
|
|
Honengatik guztiagatik (bai eta herrialde pobreetatik aberatsetara dauden migrazio-jarioengatik ere) gero eta gehiago dira transnazionalismoaz hitz egiten dutenak. Alegia, lurralde jakin baten eremuan agortu barik
|
munduan zehar
sakabanatzen den nazio-nortasunaz. Ikuspuntu honen muturrean, kultura eta nortasuna jadanik espazio jakin bati loturik ez daudela defendatzen dute batzuek.
|
|
|
Zabalo-k honela azaldu du arazoa: . Europakometropoliek
|
munduan zehar
hedatzeko erabili zuten nazionalismoa: ehun urte geroago koloniek erabili zuten metropoliari aurre egiteko?
|
|
|
Fenomeno hau hain indartsua izanik, egunero
|
munduan zehar
dabiltzan moneta-bolumen handiek, banku zentralek beren moneten defentsan egin behar dutenesku-hartzea ere gainditzen dute. Horrela, ekonomia osoak jartzen dira kolokan.Hain zuzen, Asiako Hego-Ekialdeko herriak prozesu honen biktima izan dira; lehenago lurralde horietan kapital mordoa sartu bazen ere, orain, beren ahalmen esportatzaileak ahuldu direnean, kapital espekulatiboek ihes egiten dute, herri horienekonomia desorekatuz.
|
|
|
Horretan,, american way of life" dakarren pertsona berria inposatu nahidu mundu-mailan. Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko pertsona; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina
|
munduan zehar
hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko-tradizionalista. Alderantziz, kapitalismo mundializatuak pertsona berria eskatzen du:
|
|
|
Kasu batzuetan, nirean alegia, txikitatik eskainiez zidatena eta urteak pasatu ahala deskubritu dudana erdiesteko. Herri bat bezala, beste herriak
|
munduan zehar
saiatzen diren gisan, aske izateko eta gurean guk erabakitzeko. Iruditzen zait bizitza, pertsonarena, indibiduala dela, norberarena, bereziadela.
|
|
|
Bosgarrena, soinu kode desberdinak daude
|
munduan zehar
, lau-bost mila, etahizkuntza dute izena.
|
|
|
ez kapitalistek, ezkomunistek, gogoratu Sobiet Batasunak eta Txinak konkista arloan eginikoak?, ezdemokratek, ez faxistek, ez protestanteek, ez Erromako Elizak, ez... Herrien nortasunean edo identitatean ere,
|
munduan zehar
–Euskal Herria salbuespenetakoa da, konkistarekiko identifikazioa zeharo zabaldurik ikusten da. Herri gehienak konkistatzaileak izan dira noizbait.
|
|
|
Flasharekin informazioa burutzen dugu, albistegi laburretan emititzeko. Horrela gutxienekoa daukagu eginda, buletinetan
|
munduan zehar
gertatutakoak kontatzeko; ez ordea albistegi luzeetan, albistegitzarretan emateko, zeren eta flashean ez baita istorio osoa kontatzen; albistegi horietan datu gehiago esan behar dira. Beraz, informazioaren corpusa osatu behar dugu.
|
|
|
Hiriak ere presentzia handiagoa du euskal literaturan. Idazleak kaletarrak dira, laikoak, gizon eta emakumeak, unibertsitarioak, eleanizdunak, eta
|
munduan zehar
askotxo ibilitakoak. Harrigarria litzateke ez nabarmentzea.
|
|
|
JOSE RAMON ZABALA-Z',_, „__ ranco jeneralaren altxamenduak eragindako erbesteratzeak gure kulturaren arrastoak
|
munduan zehar
indarrez eraman zituen, gaur egun zoritxarrez ahaztuta edo, sarritan, gure artean nahiko ezezagunak gelditu direnak, hain zuzen. Behin baino gehiagotan Euskal Herritik at eginiko lanak betirako galdu dira, eta hori gertatu ez denean, bigarren mailako ekimen bezala gogoratu dira, balio gutxiko lan boluntarista baten emaitza kaskar bezala.
|
|
|
gure gizarte modernoa zenbat eta konplexu, anitz eta espezializatuago bihurtu, hainbat eta presio handiagoa ere sortzen da gure liburutegiak bilakaera horri egokitzeko. Izan ere, gaur egun
|
munduan zehar
gero eta liburutegi gutxiago dago han eta hemenka argitaratzen diren liburu guztiak edo gehienak bere baitan fisikoki biltzeko asmoa dutenak. Bestalde, arloka edota gaika antolatutako liburutegiek emaitza onak lortu dituzte.
|
|
|
Jakin badakigu Euskal Herria jaioterri duen teatroa ondo doala txapela buruan
|
munduan zehar
, baina Donostiako Victoria Eugenian ikusi genuen zeremonia tristea izan zen gero. Tristea bezain urguilurik gabekoa.
|
|
2001
|
|
|
Hau izan zen hasiera batetik zinemak hartu zuen bide bikoitza: errealitatearen ispilu edo isla izatea alde batetik, eta geroztik
|
munduan zehar
nagusitu dena, fikzioarena alegia, bestetik.
|
|
|
Hauen hautabideak murritzak zirenez, irudimen aberatsa eduki behar... Hona hemen, bada,
|
munduan zehar
eta Euskal Herrian bertan gertatzen ari ziren gatazka larrien collage salatzailea azalean zekarren Z. ARGIAk egin zuena. Ale hartan ez zuen deus ere esan azalean agertutakoaz... editorialean izan ezik.
|
|
|
industria farmazeutikoan murgildurik dauden multinazionalak nola egiten ari diren mota guztietako esperimentuak Afrikan, kontinente hori den baino zabortegi handiagoa bilakatuz, beti ere bertako jende gaixo, indarge eta ahots gabea akuri moduan erabiliz. Gainera, nola ez, nagusi horiek gehiago aberastuko dira eta multinazionalak direnez (buru anitzeko hydra arriskutsuaren gisan) inor ez da errudun izango ardura eta erantzukizun guztiak ezin hobeki daudelako ezabatuta (itxurazko bulego fantasmak
|
munduan zehar
zabaldu ondoren, Kanadan, Suitzan, hainbat paradisu fiskaletan...). Horrela kasik perfekzioa erdietsi dute:
|
|
|
Ñabardura askotarako espaziorik ezean, azpimarra dezadan zuzenean aipatu alternatibak duen tresna-aitzaki estrategiko nagusia, hain zuzen ere ETAren iharduera armatua. ETAk suetena hautsi zuenean bermatu baitzituen Mayor Orejaren alternatibaren Zutabe mediatikoa (Lizarra-Garaziren sinatzaileak zikinduz), Zutabe politikoa (PSOE Mayor Orejaren esku utziaz), Zutabe instituzionala (erakundeen egonkortasuna kolokan jarriaz), polizia Zutabea (bide polizial hutsa legitimatuaz), nazioarteko Zutabea(
|
munduan zehar
abertzaletasunaren kontra egin den kanpainari sinesgarritasuna eskainiaz), hezkuntza eta hizkuntza Zutabeak (euskal eskolaren eta euskararen kontrako kanpainak erraztuaz)...
|
|
|
Askotxo eta berdintsu idatzi izan da gai honen inguruan. Baina gerra piztu den honetan(
|
munduan zehar
ematen ari den gerratariko bat zuzenago esanda) teknologiak harritu nau. Misilek, zehazki.
|
|
|
Sindikatuek (CCOO, ELA, LAB) oso gogor kritikatu dute neurri hori, zeren, beren ustez, enpresak egituraketa planak konpontzeko aitzakia gisa erabili du EEBBetako atentatua, eta, gainera, guztiz neurri gogorrak hartzen baititu sektoreko beste enpresa batzutan hartu direnekin alderatuz gero. Horrela, Gamesan, plantilaren murrizketak aeronautikako sailaren %30 ingururi eragingo dio, eta,
|
munduan zehar
, sektoreko gainerako enpresek %20tik beherako murrizketak iragarri dituzte.
|
|
|
Inolako zalantzarik gabe, filosofia horren emaitza da MCCren euskal enpresa hau lortzen ari den arrakasta, eta horrela adierazten dute
|
munduan zehar
eman dizkioten sariek. Irizarrek egindako autobusek industri sari garrantzitsuak jaso dituzte Europa osoan, bere kalitate eta berrikuntzagatik.
|
|
|
Ekainaren amaieran CAFek Espainiako Estatuko enpresa baten ekipo-ondasunak Italian saltzeko kontratua bereganatu zuen, eta horrelako emaitzek garbi erakusten dute CAFek
|
munduan zehar
duen garrantzia. Bestalde, Erromako Udalak 33 tren eta ordezko piezen sorta garrantzitsu bat egiteko eskatu dio, 38.400 milioi pezetako aurrekontuarekin.
|
|
|
Federico Mayor Zaragoza (Bartzelona, 1934) pertsonaia politiko ezaguna da eta UNESCO, planetako kultur garapenaren alde lan egiten duen Nazio Batuen Erakundeko ataleko Zuzendari Orokor gisa
|
munduan zehar
egin dituen bidaiei zor die bere ezagutzaren zatirik handiena.
|
|
|
Usaina eta perfumeekiko zaletasuna oso zabala da eta hedatuta dago
|
munduan zehar
. Honen froga garbiena dira usainari eta perfumeei eskainitako erakustaldiak eta Museoak.
|
|
|
Ilusio handiz kontatu zion dena, Lucas bera Vienako kontzertuaren antolatzaileetako bat balitz bezala edo, are,
|
munduan zehar
aukeratutako musiko bat balitz bezala, Belgradokoa esate baterako.
|
|
|
Eta liburua erakutsiko dizu, naturalista baten bidaia
|
munduan zehar
.
|
|
|
Charles Darwinen bidaia liburua da, Naturalista baten bidaia
|
munduan zehar
. Liburua zabaldu eta eskaintza irakurriko duzu:
|
|
|
Goiok bi hatzen artean hartu zuen zigarroa. Kearekin boza laztu eta gizonduko zitzaiela uste baitzuten mutiko guztiek, keari eztarrian eutsiz, eta egunen batean boza ondo latza eta poltsikoa diruz beterik izango zutela,
|
munduan zehar
igande pausoz ibiltzeko moduan.
|
|
|
7 Egoera ez da ezertan aldatu georgiar baten aurkikundea gorabehera,
|
munduan zehar
aldizkariek aski barreiatua eta gure artean Aranegi jaunak (Zurich-ko Tages Anzeiger Magazinen bertan aipatua, 35.z.: " Widerstand in Euskadi").
|
|
|
Asko den adina ez izanik ere, premiazko dute hiztegigileek hitzen berri jakitea, eta ikastea dagoeneko ez badakite, bai euskarazkoen eta bai erdarazkoen. Nahikoa itxuragabeki jokatu zuen, izan ere, Babelgo nahastea sortu zuenak, erraldoien kasta zela eta ez zela, erdara bat baino gehiago barreiatu zuenean
|
munduan zehar
. Gu, egia esan, ari gara eginahalean, beranduxko haatik, orduko makurrak zuzentzen.
|
|
|
Euroak badu lehiakide gaitz eta boteretsua. Amerikarren dolarra da, eta aspalditik dabil
|
munduan zehar
. Hura ere aintzat hartzekoa eta ikustekoa.
|
|
|
Egia zen urdetegi erraldoiek eta autobideek, bidea izan arren euskararen deklinabideak baino segurkiago aberasten zutela patrimonioa. Aski zen, bargo zahar muturreko zerri egile batekin hitz egitea, zehazki esplikatzen entzuteko adibidez Baionako xingarrak
|
munduan zehar
nola balioztatzen zuen etorki ezezagunetik zetorkigun kultura hau, etorkia norantza haina ilun zuela noski. Kultura mota honek, zentzu guztietara asetzen bederen gintuen eta horretarako agian hautetsien indarrak txalotzekoak ziren.
|
|
|
Ez genuen deus ulertzen, eta, aldiz, B -12 udaberriko lilia bezain fresko zegoela ikusten genuen. Tira, B, esaten zioten gutariko batzuek –zeren, aurreko gaueko parrandaren ondorioz, B -12 kide berri bat bezala ikusten hasiak ginenez, batzuek" B" deitzea erabaki baitzuten, izena laburtzeko eta nolabaiteko familiartekotasuna erdiesteko, eta
|
munduan zehar
ezizenak jartzen famatu gaituen omenari omenaldia egiteko (B -12 zenez B deitu, ulertzen?) –, eta halaxe esaten zioten, B, zuk ez duzu bestondorik, beraz edabea hartu duzu, ezta? (Edabea esaten genuen, zergatik ez dakidala denok edabea zela uste genuelako).
|
|
2002
|
|
|
primus circumdedistime» izeneko proiekzioa da eskaini duten lehenengoa. 25 minututan zehar Elkanok
|
munduan zehar
eginiko bidaia du oinarri eta astronomia eta XVI. mendeko nabigazio metodoak erakutsi nahi ditu.
|
|
|
Guztiz ezberdinak ziren funtzioak zituzten beneditarrek eta Jesusen Lagundiko kideek garai batean. Izan ere, bigarren hauek, beti ere San Inazioren nahiaren arabera,
|
munduan zehar
ebanjelioa zabaltzeko eginkizuna zuten nagusiki. Gauzak aldatu egin dira, orain elkarte gehienek badutelako funtzio hori.
|
|
|
Izan ere, 1997 urtean lehenengo Harry Potter kaleratu zenetik, gutxienez 42 hizkuntzetara itzuliak izan dira pertsonaia horri buruzko liburuak, vietnamerara, bulgarerara, katalanera, pakistanierara, txinerara eta latinera barne. Saldu, berriz, 120 milioitik gora liburu salduak dituzte dagoeneko
|
munduan zehar
, horietarik 45 milioi Ameriketako Estatu Batuetan. Hamaika milioi Alemanian eta gaztelaniaz ere asko, zenbakia zehazterik ez badago ere, zeren Argentina eta Txileko salmentarik onenak beraiek lortu omen dituzte, eta Espanian, 600.000 inguru liburu ba omen dauzkate salduak.
|
|
|
Ezta Frantzian edo Italian sortuak balira ere. Fenomeno anglosaxoi indartsu bat izateak,
|
munduan zehar
arrakasta izaten asko lagundu dielakoan nago", dio Iñaki Mendigurenek.
|
|
|
Milioika eta milioika telebista adikto dabil
|
munduan zehar
–Ala besterik gabe, denbora-pasarik ezagunena gehiegitxo ikustea da arazoa?
|
|
|
Sumendiak
|
munduan zehar
nola kokatuta daude ikusita, lehen ondorio bat ateratzen da: dauden lekuan ez daudela ausaz eta kasualitatez.
|
|
|
Irratiak azpiegitura sendoa lortu zuen; hala nola, zazpi agentzia, eta Parisko eta Madrilgo idazkaritza bana, Bucaresteko egoitzaz gain, eta korrespontsalen eta laguntzaileen sare zabala
|
munduan zehar
. Era berean, militante komunistek eta sindikalistek berek bidaltzen zuten antolatutako ekintzen berri, emisoratik ezagutzera eman zitzaten.
|
|
|
Informazioaren lehen kontrola, lehen iragazkia ekonomikoa da. Elite ekonomikoek erraz asko kontrolatzen ditzute informazioen jarioak
|
munduan zehar
, bai eta albiste horiek kontsumitzen dituzten maila txikiagoko hedabideen ildo editorialak ere. Hori horrela dela frogatzen duten adibideak nonahi aurki daitezke.
|
|
|
Aski garbitu genituen aspaldi gure odolarekin Laomedontetar Trojaren zin-hausteak; zeruko jauregia aspaldi dago guganako bekaitzez zugatik, Cesar, eta gizonen trinfoekin arduratzen zarelako kexatzen da, gizonak, zeinen artean, izan ere, haizu eta debeku direnak iraulita baitira: hainbeste gudu dira
|
munduan zehar
, hainbeste aurpegi dira gaiztakeriarenak; goldeak ez du inongo ohorerik merezi; laborariez gabetuak, soroak lantzeke daude eta igitai okerrekin ezpata zurruna galdatzen da. Hemendik Euphratesek egiten du gudua, handik Germaniak; elkarren auzo diren hiriek, legeak hautsita, armak hartzen dituzte; Marte dongea zeru-lur guztiekin sumintzen da:
|
|
|
Uste baldin badugu, jende askok pentsatzen duen bezala, unibertsitatea akademia baten antzeko zerbait dela, ez da batere zaila galdera hauei zuzen eta labur erantzutea. Baina uste baldin badugu, eta nik hala uste dut, unibertsitatea errealitate konplexu eta aberatsa dela (eta
|
munduan zehar
hala gertatzen da: oso errealitate konplexu eta aberatsa da), orduan gauzak ez dira hain errazak.
|
|
|
Euskal diasporak nekez izan dezake hasiera jakinik bainaeu ren burua erbesteratutzat jo zuten euskaldunon lehenatze rri-erakundea Montevideon sortu zen 1876an. Gero ztik berrehun inguru dira
|
munduan zehar
zabaldutako Euskal Etxeak, eta hauetako lau besterik ez dira industri-arazotarako ordezkari ofizial gisa lanean ari diren Euskal Insti tu tuak.
|
|
|
Sindikatuek kontra egin berri zioten Londresko gobernuari soldaten beherapena geraraztearren, eta Italiako agintariek ez bide zekiten herritarrek, inoiz dibortziatu ahal izatearren, ezkontzen atzerrira joatearen iruzurra zelan konpondu. Hori gutxi balitz, Parisko modaren imitaziokoan
|
munduan zehar
barreiatzen ari ziren inolako eskubide saririk ordaindu barik.
|
|
2003
|
|
|
James Petras, Roberto Delgado, Ana Maria Ruiz, Michael T. Klare, Henry Veltmeyer, Nestor Kohan, Josefina Martinez, Natxo Narbona, Osvaldo Bayer, George Kape eta Justo de la Cueva dira «Imperialismo, democracia y nuevas formas de resistencia» liburuan jasotzen diren artikuluen egileak. Ameriketako Estatu Batuetatik azken garaiotan ezarri nahi den Munduko Ordena Berria delakoa daukate hizpide, eta baita horri aurre egin nahian Argentinan, Venezuelan, Palestinan eta, oro har,
|
munduan zehar
burutzen ari diren borrokak ere. Inperialismoak-bere interes geoestrategikoak babesteko-borrokatu behar dela dioen «terrorismoa» ere aztertzen da liburuan, eta baita kapitalismoaren eraso honek Euskal Herrian duen eragina ere.
|
|
|
Urtebete beranduago, kirol hau praktikatzeko beharrezko diren produktuak ekoizteaz eta banatzeaz arduratuko ziren National Survival Game eta PMI enpresak sortu ziren. Apurka-apurka,
|
munduan zehar
hedatuz joan zen kirol hau. Hala, 1984an iritsi zen Australiara, 1985ean Ingalaterrara eta 1991n Europara.
|
|
|
Hala ere, eraso hau justifikatzeko eta legitimatzeko AEBek ez dute inolako premiarik ikusi izan. Kosovoko interbentzioaren ostean eta NATOren Pragako bileran eraso prebentiboaren printzipioa inposatu zutenetik, Condolezza Ricek argi utzi zuen AEBek euren interesak edonon eta edonola defendatu ditzaketela, eta interes horiek
|
munduan zehar
sakabanatuak daudela. Beraz, doktrina argi dago.
|
|
|
Eta hor, euskal mitologiaren aberastasun handian han-hemenka munduan bildu ditudan beste ikur folkloriko batzuk txertatu nahi nituzke, lotura zuzena daukatelako. Izan ere, euskal mitologiako kontakizunak eta
|
munduan zehar
agertzen diren beste kontakizun batzuk oso antzekoak dira. Baina horrez gain badut beste asmo txiki bat, eta da euskalkien ekarria erakartzea euskara batura.
|
|
|
Baina hondamen izugarri hori gertatzen ari da, eta badirudi inori ez zaiola axola. 5.000 -6.000 hizkuntzek diraute bizirik gaur egun
|
munduan zehar
, baina 400era ez dira iristen ohiz idazkera erabiltzen dutenak, ezta 600era 100.000 hiztun baino gehiago dauzkatenak. Hau da, 4.000 baino gehiago dira 10.000 hiztun baino gutxiago dituzten hizkuntzak.
|
|
|
Zentzu horretan, nabarmena da zer giro bizi dugun, ez nuke esango bakarrik euskal komunitateari begira, baizik eta elkar bizitzeari begira eta ezberdintasunari begira oro har Espainian. Oso sasoi ilunak dira edozein demokratentzako izan euskaldun edo peruar,
|
munduan zehar
. Baina hori esanda, uste dut barrura begiratu behar dugula:
|
|
|
Pelotarien artean ere lagun handiak izan zituen, Jauregi, Aberasturi, Onaindia, Etxabe eta beste batzuk. Hauetariko batzuk informazio paregabea eskaini zioten
|
munduan zehar
zebiltzan euskal pelotarien gainean. Aipatu berri dugun elaberri luze horretako hainbat pasadizu hauen eskutik jaso zituen, bereziki Jauregi horrengandik, zeren honek jestionatu baitzituen luzaroan munduko euskal pelota frontoi asko, Asiakoak, Madril eta Bartzelonakoak besteak beste.
|
|
|
Jakina, hemen be betikoa jazo jaku: euskerazko liburuak ez ditu inork erderatzen (ta gure Iztuetak euskeraz eskaini euskuzan bere liburu jakingarriak!), eta holan ezin gure gauzarik
|
munduan zehar
zabaldu.
|
|
|
-San Inazioren aldian legez, gure Eleizeak, Kontzilioaren ondoren, ate barri asko ditu zabal-zabalik, Kristoren Barri Ona ta salbamena
|
munduan zehar
iragarri ta eskaintzeko; baina, hori ta guzti be, ezin guk itsuarena egin, eta gure Eleiza honen premina gorriak ahaztuta itxi: gazte askok eta askok iges egin deuskuela; munduko ondasunez liluraturik, Jaungoikoaren gauzetarako gormutu ta itsuturik gabiltzala; hainbeste bokazino ederren iturburu izandako gure Euskal Herrian, bokazinoak izugarri urritu jakuzala.
|
|
|
gure Euskal Herrian grekoz, latinez eta euskaraz argitaratu deuskuen Itun Barria). Inglesak, frantsesak eta italianoak ez deuste gitxi lagundu
|
munduan zehar
ibilteko. Hori bai:
|
|
|
Gaurko gizona errukarri? Ez horixe, hori baino harroago dabil
|
munduan zehar
iretargiraino heldu dan gizona!
|
|
|
Aitortuko dut beraz gogotik, kontziliotik lekora, Jainkoaren Herria hurbildu zaiola, asko gisatara, herri xeheari eta jende xumeari: Pacem in terris eta Populorum progressio-k, adibidez, izan zuten eraginik
|
munduan zehar
eta gutarik hurbilago ere, Franco hil aitzineko urte berean, 1974an.
|
|
|
Gizaki bakoitza, ordea, deus ez baita sorterri batekoa ez bada eta bere Herri horrek ez baldin badio doi bat ontasun ekonomiko, sozial eta kultural segurtatzen, alde batetik, eta doi bat ahalbide zibil eta politiko bermatzen, bestetik,
|
munduan zehar
lo zeuden Koloniak iratzartzearekin, Kolonizatzaile ohiak behartuak izan ziren amore emaitera eta 1948ko Gizaki eskubideen deklarazioari zihoazkion Gizaldeen eskubide batzuen eratxikitzera.
|
|
|
mankomunitatearen proposamen bateratu batlortu nahi dugu. Adibidez, Via Campesinak elikadura-subiranotasunaren kontzeptukonkretu bat plazaratu du neoliberalismoaren aurrean; gauza bera egin dute bestemugimendu batzuek ere; adibidez, emakumeen mugimendua
|
munduan zehar
indarra hartzen ari den mugimendua da eta ez dauka estruktura burokratikorik, estruktura horizontal batean oinarritzen baita. Izatez mugimendu lokalak dira eta gaiakere oso lokalak dira, baina borroka global batean azaltzen dira; hori mugimenduinternazionalista da, eta horizontalki antolatzen da, prekarietate handi batekin.
|
|
|
I. B.: Sindikalgintza askotarikoa da
|
munduan zehar
. Sindikalismo korporatiboaz gain eta nekazaritza-sindikatu eta-mugimenduaz gain, 2003ko Porto Alegreko Foro Sozialean, adibidez, CGIL italiarra ikusi dugu diskurtso berri batekin.Badirudi Europako langileen sindikatuetatik aldaketak datozela, hurbiltzen aridirela globalizazio neoliberalaren aurkako mugimenduaren diskurtsora.
|
|
|
Are gehiago, hazi mota horien ugaltzeak arriskuan jar dezake nekazaritza-sektorearentzat garrantzitsua den bioaniztasuna. Mota bakarreko haziak (GEHak, noski) ugaltzen badira
|
munduan zehar
nekazaritza-eta elikadura-sektorearenhauskortasuna nabarmen handituko da. GEHak uste bezain emaitza onak emanezean edo uste baino ahalmen urriago badu, ager daitezkeen izurrite berriei aurreegiteko munduko elikadura-ziurtasuna arriskuan legoke.
|
|
|
1990-1998 denboraldian
|
munduan zehar
izan diren uholderik suntsitzaileak (hildakotan eta kaltetan) 2 irudiak biltzen ditu ikuspegi erregional batetik (Kundzewicz eta Takeuchi, 1999). Horko gehienak, eta hiltzaileenak, Asian, Txinabarne, izan arren Europan eta Ipar Amerikan ere izan dira uholde handiak, galeraekonomiko handikoak behinik behin.
|
|
|
Lubiziak berezko prozesuak dira naturan, neurri batean behintzat, baina hondar-lubizia (debris flows) esaten duguna jatorriz nagusiro antropikoa den lubizia da. ...k, lur-metaketa desegonkorrak, landaretzaren desagertzea,...), mendi-hegal aldapatsuan batezere, lurra indargabetu, askatu, hondartu eta higalanaren esku uzten ditu lur-zoruaeta honen azpiko harriak ere; horren ondorioz, baldintzak aldekoak direnean, lurrak blaitzen direnean, kasurako, bolumen handiko hondar-lubiziak izan daitezke.Azken urteotan, horrelako lubizi hondatzaile batzuk gertatu dira
|
munduan zehar
, Hego Amerikan eta Asian batez ere, basoak oso arin soildutako leku menditsuetan, hain zuzen. Normalean, eurite handietan izaten dira horrelakoak, uholdeekin batera, beraz, basa-oldearen itxura hartuz; baina, hala ere, garrantzitsua da batak etabesteak bereiztea, jatorrian, kausetan, desberdinak direlako.
|
|
|
Azkenean bariante bat eraikitzea erabaki zenean egon zenbeste plataforma bat trazaketaren inguruan. Ikusten dugunez, auzo-mugimenduaeta mugimendu ekologistaren arteko mugak oso malguak dira (askotan Weberrentipo idealen moduan eraikitzen ditugu honako kategoria hauek) gure kasuan, bestehainbat kasutan eta historian zehar, bai Euskal Herrian (Urrutia, 1987/ Barcena, 1995), bai
|
munduan zehar
(Castells, 1997), azpimarratu den bezala.
|
|
|
Asiako pneumonia-agerraldiak nazioarteko komunitate medikoa alertan jarri du azken astean, eta gaixotasunak
|
munduan zehar
ibiltzeko erraztasunaren beste adibide bat da. Paludismoa ez da jada Tropikoaren osasun arazo esklusiboa, ez eta tifusa ere, Afrika eta Hego Amerika bakarrik zigortzen dituen infekzioa.
|
|
|
Hi ruzpalau gai hautatu ditut 2003 urtean iparraldeko Euskal kultur erakundeak garatu edo lagundu kultura ekintzen aipatzeko: sorkuntza artistikoa, artisten sustengatzeko lanpostu berria, Euskal kultur erakundeak Eusko Jaurlaritzarekin izenpetu hitzarmena, eta azkenik joanago eta gehiago euskal diasporarekin bultzatzen ditugun egitasmoak
|
munduan zehar
.
|
|
|
Kantata hau sartua izan da disko bikoitz batean, Nicolas Bacriren beste obra batzuekin batera, eta egun hauetan Marseillako Empreinte Digitale disko argitaratzaileak hedatzen du
|
munduan zehar
. Gehi daiteke ere mugaz bi aldeetako lankidetza bat izan dela, lan honetan, bertzeakbe rtze, Tolosako Kea eta Hodeie rtzko roek parte hartu bait ute.
|
|
|
Ezta hurrik ere. Eta horri esker joan gaitezke oraindik ere harro
|
munduan zehar
.
|
|
2004
|
|
|
Mendebaldeak ustiatzearen poderioz suntsitu diren oihan tropikal asko ere Kongokoak dira. Eta
|
munduan zehar
azken hamarkadetan hedatu diren birus hilgarrietako batzuk ere (Hiesa, Ebola...) hemendik barreiatu direla esan da.
|
|
|
Nairobitarra autobusak ez du
|
munduan zehar
bidaia gehiago egingo. Hiru autobus izan dira.
|
|
|
Euskalduntzea Euskal Herriko mugez haraino joan dela esanez ez dizuegu aparteko albisterik ematen. Ezagun da
|
munduan zehar
barreiatuta dauden euskal etxeetan, adibidez, euskara eskolak hartzen dituztela batzuek arbasoen hizkuntza berreskuratzeko. Guztiz gauza ulergarria da hori.
|
|
|
Beraz, euskal taldea lanean da dagoeneko Laura Mintegiren lehendakaritzapean. PEN erakundea 1921ean osatu zen Londresen eta gaur egun 150 zentro daude
|
munduan zehar
100 bat herritan barreiatuta, 15.000 bat kide dauzkalarik. Jakina denez," pen" hitzak" luma" esan nahi du ingelesez baina, horrezaz gain, PEN izena akronimo bat da poetak, editoreak eta narraziogileak hartzen dituena »zehazkiago esanda:
|
|
|
Zaharrenek, Wuali eta Jam-ek, inprimategiko lana aukeratu zuten, aitarekin biek. Hossam Kanadara joan zen, han bilatu baitzuen lana, eta Yunes, nebarik txikiena,
|
munduan zehar
ibiltzeko gaztetatik izandako gogoa betez, San Frantziskon merkatalontzi baten itsasoratu zen. Horrelako bidaia baten Haifan sartu eta amona ikustera joan zen Ramallah-ra.
|
|
|
Hauek dira eredu egokiak gaur egun euskaldun izateko:
|
munduan zehar
ibiltzeko eta egoteko modu bat ere badela euskaltasuna adierazten dutenak?. 138 Ikusia dago ez dagoela hemendik ateratzea baino aukera ederragorik euskaldun izan eta halakoaren arabera bizi nahi duenarentzat. Jatorrizko lurralde honetan ez baitago halako pagotxarik euskaldunarentzako.
|
|
|
1914an Arnold Genthe-ren estudioan lanean hasi zen eta 1917 -1918an Clarence White argazkilariaren ardurapean Columbiako Unibertsitatean ikasi zuen. Argazkigintzaganako zuen zaletasuna nabarmenki gehitu zen eta 1918an
|
munduan zehar
bidai bat egitea erabaki zuen argazki makina eskuan harturik. San Frantziskon bukatu zuen eta laster estudio batean lanean hasi zen eta geroago estudio propioa izan zuen; erretratuak egin zituen batez ere.
|
|
|
Sinagogetan erabiltzen zen soilik (gure artean elizetan latinera erabiltzen den modura); eta alderdi horretatik ezagutzen zuten teoriaz zenbait juduk. Juduek, halere,
|
munduan zehar
sakabanaturik, nork bere bizilekuko mintzaira hitzegiten zuen. Talderik haundienak Europan" jiddish" ez hitzegiten zuen(" jiddish" hau ez da aleman-dialekto arkaiko bat baizik, juduek atxikia).
|
|
|
Une honetan bakarra badago ere, agente horren curriculuma irakurri dut: Michael Ramírez da, guraso kubatarrak, militarra, hainbat ekintza egindakoa
|
munduan zehar
. Adi egoteko moduko alea da, Dianne.
|
|
|
Erdozaintzik kosmo unibertsoaren barnean eta harekin bat-bat egina senditzen zuela gizakia, haren poesiaren irakurle guztiak ohartu dira. Laborari familia batetan sortua, bizitza guztian
|
munduan zehar
ibili arren, hiriburu haundietan ere bere lurraren deia entzuten zuen barnean
|
|
|
Halaber, Akitaniako frantziskota rrek argitaratzen zuten Missions Franciscaines d’Aquitaine izeneko bihilabetekariaren irakurle zen. Frantziskota rrek
|
munduan zehar
zituzten misioen ingurukobe rriez informatzen zuen aldizkaria zen bere hastapenetan, baina 1959an Freres du Monde izena hartuz, gizarteeta nazioarteko gaiak jorratu zituen batik bat eta deskolonizazioaren eta herri ttipien inguruko artikuluak eta gogoetak biltzen zituen agerkari ospetsua izatera iritsi zen. Bazegoen, beraz, frantziskotarren artean Hirugarren Munduarekiko ardura eta kezka.
|
|
|
Internetek eskaintzen duen egitura horizontalak berebiziko garrantzia dauka gurea bezalako kulturarentzat, arrotza etxeko komunikabide erdaldunetan eta arrotza estatuetako egitura inposatuetan. Hego, ipar edo ekialdeko mugen gainetik alde eginez, frantsesaren eta gaztelaniaren gainetik jausi eginez, euskalgintzak zuzenean jotzen du haren berri jaso nahi duenarenganantz, euskaraz ala lingua franca erabiliz,
|
munduan zehar
bere burua ezagutaraziz.
|
|
2005
|
|
|
Kontua da Koldok aspektu negatiboak azpimarratu dituela eta nik agian positiboenak nabarmenduko ditudala. Estatu nazioaren irudia
|
munduan zehar
globalizazioaren ondorioz ahultzen ari dela, neurri batean, globalizazioak planteatzen dizkion erronkei erantzuteko jada tresna eta indar nahikorik ez daukalako, errealitate ukaezina da. Bai ekonomia mailan, bai filosofia mailan, analista guztiak ados daude horretan.
|
|
|
Ez dira errebotean aritzen, baina «pilota letra larriz» begiratu nahi dutela dio Primek, «zabal eta mugarik gabe». Horregatik, atzerriko hainbat eskolekin harremana gordetzen saiatzen dira, laxoaren ezaugarri antzekoak dituen joko ugari baitago
|
munduan zehar
. Valentzia, Kanaria Uharteak, Italia, Holanda, Belgika, Irlanda, Mexiko, Ekuador, Venezuela, Argentina eta Bolivia adibide bakan batzuk baino ez dira.
|
|
|
Esan gabe ere badoa, oiloa oiloa den bezala, ni Euskal Herritik aldegindako euskalduna naiz, polizia espainolak harrapatu nahi ninduelako. Ez naiz bakarra, ni bezalako asko dabiltza
|
munduan zehar
, eta orain dela ehun eta hogeita hamar urte ere ibili ziren, eta orain dela hirurogei urte. Ez naiz batere berezia alde horretatik.
|
|
|
Mecanismos de garantia y proteccion da. Gizaki orok egungo gizarte moderno batean legalki errespetatuak izan beharko lituzkeen eskubideek
|
munduan zehar
benetan daukaten errespetu eta berme maila aztertzen da bertan. Nazio Batuen Erakundeko zein Europar Batasuneko testuinguruan giza eskubideek izan duten bilakaera historikoa eta gaur egun duten egoera azaldu ondoren, Espanian zer-nolako garapena izan duten aztertzen ahalegintzen da egilea, garapen hori jarraian Euskal Autonomia Erkidegoan giza eskubideek duten egoerarekin kontrajartzeko.
|
|
|
Bestelako trataera izan dezake hirugarren honek, baina ez da gauza bera. Ikuspegi soziokulturaletik ere, ezin dira
|
munduan zehar
luze-zabal dabilen ingelesa eta gaztelania eta euskara pare berean jarri. Eskolak ahula sendotzeko xedea bere gain hartua duen neurrian, ezin du pentsatu:
|
|
|
Guztira sei narraziok osatzen dute Hakuna matata bilduma. Narraziook egileak berak
|
munduan zehar
egindako bidaiak dituzte oinarri. Horrela, liburu honetan Britainia Handia, Txina, Egipto, Turkia, Tanzania eta India agertzen zaizkigu.
|
|
|
Oro har, euskal subjektua euskal historia burutzerakoan nabarmenago asmatu dela esango nuke. Nire ustez, XXI. mendeari begira horixe dugu erronka nagusia, euskal historia burutzera koan euskal subjektuaren ikuspegitik abiatzea euskal erreferentzi sarearen
|
munduan zehar
igarotzea geure gogoeta historikoa. Nahi eta ez, denok abia tzen gara presupuesto jakin batzuetan oinarriturik eta ona izaten da ezagutzea norberaren maparen koordenadak zeintzuk diren.
|
|
|
3.7 irudia. Ipar Atlantikoa sortu aurreko egoerara itzuliz,
|
munduan zehar
sakabanatutako orogenia kaledoniarraren aztarnak lerrokatu egiten direla ikusten da. (Tarling eta Tarling, 1972).
|
|
|
Neurtutako bidaia-denborak uhinen iturriarekiko eta sismografoekiko abiadura altuko eremuak duen kokapenaren menpe daude. Tomografia sismikoaren datu-basea kokapen ezberdineko lurrikarek
|
munduan zehar
sakabanatutako sismografoetan eragindako bidaia-denboren pilaketaz eratuta dago. Ondoren, Lurraren batez besteko eredutik urruntzen diren bidaia-denborak identifikatzen dira.
|
|
|
Bere softwarearekin lan egiten duten programatzaile-komunitate bat sortu nahi du
|
munduan zehar
.
|
|
|
Haren arabera, gaixotasunaren lehenengo 48 orduetan gripearen sintomak dituen pertsona batek, kontsultara iristen den bakoitzean, faringearen laginak hartzen ditu; gero, Epidemiologiako Zentro Nazionalera bidaltzen du astero, txosten batekin batera, anduiaren tipajea egin dadin. Horrela, birusaren edozein aldaketa azkar detekta daiteke eta txertoa denboraldi bakoitzeko anduira egokituz joan daiteke, hotzaren arabera
|
munduan zehar
dabilen heinean. «Iaz hasi zen OME alarma-hotsa ematen, baina oilasko-gripeak jakea du 1997tik», esan du Villanuevak, argi baitu H5N1etik aurrera birus berri bat agertzen bada «ez dela asko kostatuko antzematea, epidemia handia sortuko bailuke».
|
|
|
Webgune honetan, ezin bestela izan, ateak irekitzen dizkiote ikus-entzunezko tresna honekin lehen urratsak egiten hasten den edonori, komunitate ofizialeko kide izan dadin. Bigarren orrialdean, genero honetako zaleek
|
munduan zehar
egindako proiektu ugari aurki daitezke. Film bereiziak dituzten liburutegiak, generoa lantzen duten ekoizleek egindako produkzioak eta bitxikeriaren bat edo beste biltzen ditu.
|
|
|
Gurekin igaro zituen urteetan ondo konpontzen ginen eta asko hitz egiten genion elkarri. Berak kendu zidan
|
munduan zehar
ibiltzeko ideia. Honela esan zidan hil aurretik:
|
|
|
Garai batean trofeoak taberna batean gordetzen genituen baina 1991n erre egin zen; garaikurrak berreskuratu ahal izan genituen.Gure egoitza, eskola zaharra zena, auzolanenan egokitu genuen eta bertan bilduta ditugu trofeoak, 300dik gora, baita
|
munduan zehar
bildutako oroigarriak ere. Sokatiraren inguruko bilduma bat ere badugu, argazkiz jantzia.
|
|
|
Globalizazio faktorearen ondorioz gertatzen ari diren tentsioak kultur homologazioaren eta kultur ezberdintasunaren artean mugitzen dira. Lehen kasuari dagokionez, kultur operadore handi eta indartsuak ditugu ezkutuan; horiek, maila ideologikoan, new cultural standars edo pentsamendu bakarra deitua
|
munduan zehar
hedatzera jotzen dute. Eta harrigarria behintzat bada kultur globalizazioaren sustatzaileak nazioz gaindiko enpresak izatea; are gehiago, horiek ari dira herrialdeak ordezkatzen kultur globalizazioaren produkzio eta banaketan.
|
|
|
Euskal Erkidegoan argitaratu dena, eta euskaraz? Euskaraz
|
munduan zehar
argitara eman dena. Segun-eta zein irizpide aukeratzen den, emaitzak desberdinak dira.
|
|
|
Lepoko juntaren gunean zintzilikatzen zitzaion haragi usteldua ikus zezakeen. Gerlarik gerla beste aldetik,
|
munduan zehar
hainbat zoritxarren lekuko izan zena goiti egitear zegoen. Sabela setiatu aurretik, kaskezurra, ondoan zeukan kideari aurtiki zion eta saihetsekoak parekoari, parekoak ezkerrekoari, ezkerrekoak aitzinekoari, behatz sokiletarik lerratu zen arte.
|
|
2006
|
|
|
Abu Ghraibekoak kaleratzeak zer eragin du? Chomsky, Michael Moore, eta hainbat jende mugitzea
|
munduan zehar
. Baina hortik argazkilari batek pentsatzea irudi batek mundua alda dezakeela... hori pretentsio gehiegitxo iruditzen zait.
|
|
|
Kulturan eta turismoan hain oinarritua dagoen mota honetako ekimen bakarra izango da ziurrenik Espai Catalunya Topalekua, baina
|
munduan zehar
banatuta dauden Casalek ere lan ugari egiten dute atzerriko katalanak elkartzeko eta beren jaioterriko ohiturak mantentzeko. Guztira, Kataluniatik at katalanen 113 komunitate edo elkarte daude munduan eta urtean behin elkartzeaz gain, harremana mantentzen dute beraien artean.
|
|
|
Bai, baina gero zer egiten duen berak helburu horiek eskuratzeko eta zer egiten dugun geuk, askotan ezberdintasun handia egoten da. Praktika feminista ugariak eta desberdinak daude
|
munduan zehar
.
|
|
|
Badute ene ustez urradura bat elizari buruz, edo Erromari buruz, ez da posible bestela. Elizak badu bere logika,
|
munduan zehar
hedatzeko ideia, badu estatu bat, eta badu egia unibertsal bat, edo nahi du hala izan dadin. Dogma.
|